22 Algemene ontwikkeling voor dummies. Absurd of nodig?

september 2009 nr

05 Inzicht is een uitgave van de Vereniging Openbaar Onderwijs

08

Alleen ‘school’ draagt echt bij aan integratie Tijd voor een nieuw onderwijsbestel

Zonder ouders geen passend onderwijs

22

Algemene ontwikkeling voor dummies. Absurd of nodig?

39_3961_01_Cover.indd 1

0800 5010, voor ouders én MR’en, over onderwijs Voor vragen en antwoorden, kijk ki op pagina

32 03-09-2009 10:02:58

symposium

vooraankondiging

18 november 2009

In 1917 is besloten kinderen a-p-a-r-t naar school te laten gaan...

school

1917

Tot op de dag van vandaag is daardoor iedere school in Nederland voorzien van een voorvoegsel als katholieke, protestants-christelijke, islamitische, naast openbare

In 2017 kunnen alle kinderen samen naar

school Vereniging Openbaar Onderwijs

2017

.OTEERNOVEMBERALVASTINUWAGENDA (ETSYMPOSIUMVINDTPLAATSIN3TADION'ALGENWAARD IN5TRECHT+IJKOOKOPWWWVOONLSCHOOL

een symposium voor iedereen die er voor of tegen is dat mensen uit 1917 bepalen hoe het onderwijs in 2017 is vormgegeven

4DIPFONBBUKFTWJFSUGFFTU %PFNFF

2009

KBBS &FODBEFBV WBOLJOE UPULJOE

$SFBUJFG

.FUEFBDUJF4DIPFONBBUKFTWVMMFOLJOEFSFOJO /FEFSMBOEFFOTDIPFOFOEPPTNFUTDIPPMTQVMMFO UPJMFUBSUJLFMFOFOTQFFMHPFE%FQSBDIUJHWFSTJFSEF EP[FOHBBOOBBSMFFGUJKETHFOPPUKFTJOFFOBSNMBOEBMT FFOQFSTPPOMJKLFODPODSFFUHFCBBSWBOCFUSPLLFOIFJE

&EVDBUJFG

#JK4DIPFONBBUKFTJTBBOTQSFLFOEFEVDBUJFGNBUFSJBBM CFTDIJLCBBS XBBSPOEFSFFOEWE QSFOUFO CPFLFO FFO QSPKFDULSBOUFOEFLJOEFSXFCTJUFXXXLJETWPPSFEVLBOTOM

%PFNFF

(FFGLJOEFSFOEFLBOTJFUTDPODSFFUTUFEPFOWPPSMFFGUJKETHFOPPUKFT JOPOUXJLLFMJOHTMBOEFO7VMEFBOUXPPSECPOJOFOEPFNFFNFU 4DIPFONBBUKFT%BULBOWBOTFQUFNCFSUPUBBOEFLFSTUWBLBOUJF

&4%*%

7003.&&3*/'03."5*&,*+,01888&%6,"/4/-4$)0&/.""5+&40'#&-.&5&%6,"/4

39_3961_02_adv.indd 2

03-09-2009 09:33:46

inhoud

redactioneel Michiel Jongewaard

08 Alleen ‘school’ draagt echt bij aan integratie. Tijd voor een nieuw onderwijsbestel

Algemene ontwikkeling

Door Rob Limper

In november organiseert de Vereniging Openbaar Onderwijs het symposium ‘school’. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de achtergrond van de missie ‘school’ van de Vereniging Openbaar Onderwijs.

Een aantal weken terug werd op radio 2 gediscussieerd over de vraag of kinderen op school het Wilhelmus moeten leren. Typisch een onderwerp voor in komkommertijd, zou je zeggen, maar op zich aardig om eens over na te denken. Aanleiding was de oproep van een vaderlandslievende burgemeester in Twente. Die stuurde zelfs een brief naar de KNVB, waarin hij voorstelde spelers niet meer op te stellen als ze het volkslied niet kunnen meezingen. Ludiek weliswaar, maar met mogelijk desastreuze gevolgen voor de kansen op het kampioenschap.

14 Zonder ouders geen passend onderwijs Door Wietske Idema

Passend onderwijs is bedoeld voor kinderen en gáát over kinderen. Volgens Rein van Dijk, beleidsadviseur van de Vereniging Openbaar Onderwijs, lijkt het er op dat hun ouders bij de realisatie van deze onderwijsvernieuwing over het hoofd worden gezien.

Voor- en tegenstanders reageerden op de radio, waarbij slechts een enkeling het aandurfde om op het verzoek van de presentator in te gaan: zing het eerste en laatste couplet van het Wilhelmus. Nu heb ik zelf op aandringen van meneer Vermeulen, een bekwame docent geschiedenis, de twee volgens hem gangbare coupletten uit het hoofd geleerd, maar zingen op de radio gaat wel wat ver. Overigens leerde Vermeulen ons het eerste en het zesde couplet, dus niet het laatste. Maar kennelijk vond hij die kennis van belang voor onze algemene ontwikkeling en leerde de klas simpelweg die twee coupletten uit het hoofd. Gewoon als extraatje, omdat dat moest.

22 Algemene ontwikkeling voor dummies. Absurd of nodig? Door Sanne van der Most

Rob de Ruiter, docent aan het Rijswijks Lyceum, ontdekte veel wat zijn leerlingen niet wisten en ontwikkelde het vak algemene ontwikkeling.

04 Kort nieuws 07 Rimpels Column Rob Limper

13 Gratis schoolboeken zonder borg Door Lineke Eerdmans

16 Stapsgewijs schrijver worden Door Leo Both

SchoolTV lanceert in de Kinderboekenweek een prikkelend en zeer praktisch pakket, ‘Stapsgewijs schrijver worden’.

17 Respect2All – politieke column Door Alexander Pechtold

18 Mannen zijn zeer gewild in het basisonderwijs Door Yolanda Neijts

21 Overstap van vmbo-t naar havo lastig door eisen van de school

24 Samen werken, maar niet op elke school Door Michiel Jongewaard

Voor de zomervakantie werd bekend dat De Raad van State in een advies oordeelt dat scholen op religieuze grondslag het recht hebben om een leerkracht te ontslaan vanwege diens homoseksuele relatie. De Vereniging Openbaar Onderwijs heeft er geen woorden voor.

26 Middelbare scholen willen taalverloedering tegengaan Door Jordi Vermeulen

29 Verantwoord Overblijven Door Lineke Eerdmans

32 Vraag en Antwoord – 0800-5010 36 Opmerkelijk

Door Marion Braat

Jaargang 143 nr. 5, september 2009 Verschijnt 7x per jaar - Oplage 10.000

FOTO OMSLAG José Krijnen

REDACTIE Jaap Adema, Jan Barendse, Lineke Eerdmans, Fred Kruidenberg en Rob Limper. Eindredactie: Michiel Jongewaard ([email protected]) E-mail redactie: [email protected]

LIDMAATSCHAP EN ABONNEMENTEN Een persoonlijk lidmaatschap van de Vereniging Openbaar Onderwijs kost € 18,50 per jaar, inclusief het abonnement op het onderwijsmagazine Inzicht. Aanmelden en meer informatie over alle lidmaatschapsvormen en tarieven op www.voo.nl/lidmaatschap. Het lidmaatschap loopt van 1 januari t/m 31 december. Opzegging van het lidmaatschap dient schriftelijk te geschieden vóór 1 december.

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Paul Bijlsma, Marion Braat, Wietske Idema, Sanne van der Most, Yolanda Neijts, Alexander Pechtold, Leo Both en Jordi Vermeulen.

39_3961_03_inhoud.indd 3

VORMGEVING EN DRUK Stadsdrukkerij Amsterdam N.V.

Tegenstanders zullen zich afvragen welk nut het heeft om over Wilhelmus van Nassau te kunnen zingen. Op de radio klonken enkele zure, misschien wel begrijpelijke, reacties als ‘leer ze eerst maar goed rekenen’ en ‘aan goed spellen heb je meer’. Dat kan wel wezen. Natuurlijk moeten kinderen goed leren rekenen en spellen en gelukkig is daar in toenemende mate aandacht voor in het onderwijs. Aankomende leerkrachten worden door middel van taal- en rekentoetsen strenger getoetst op hun kennis. En middelbare scholen realiseren zich dat er niet alleen een taak ligt voor de docent Nederlands om leerlingen op hun (gebrek aan) taalvaardigheid aan te spreken. Maar wat is er op tegen om de algemene ontwikkeling van kinderen te verrijken met kennis die misschien niet meteen noodzakelijk is, maar die wel leuk is als extraatje? De meeste kinderen leren zonder al teveel moeite twee achtregelige rijmpjes uit hun hoofd. Het Rijswijks Lyceum voerde vorig jaar het vak algemene ontwikkeling in. Op pagina 22 vertellen de initiatiefnemende docent en enkele leerlingen over de lessen. Of ze ook het Wilhelmus moeten leren? Bij algemene ontwikkeling hoort overigens ook dat je iets weet over je medemens en hem of haar ook leert kennen. Dat is een van de motieven voor de Vereniging Openbaar Onderwijs om afscheid te nemen van het huidige onderwijsbestel en ‘school’ in te voeren. Op pagina 8 en verder treft u de volledige redenering achter ‘school’ aan.

ADVERTENTIES Bureau Vereniging Openbaar Onderwijs, tel. 036 533 1500. REDACTIE EN LEDENADMINISTRATIE Bureau Vereniging Openbaar Onderwijs, Postbus 60182, 1320 AE Almere tel.: (036) 533 15 00 fax: (036) 534 04 64 Bezoekadres: Louis Armstrongweg 120, 1311 RL Almere e-mail: [email protected], website: www.voo.nl Overname van artikelen is, mits met vermelding Inzicht, onderwijsmagazine Vereniging Openbaar Onderwijs, toegestaan.

Inzicht nummer 6 van 2009 verschijnt op 28 oktober 2009 Inzicht nummer 7 van 2009 verschijnt op 12 december 2009 De uiterste inleverdatum voor kopij voor nummer 7 is: 15 oktober 2009. Met de nieuwe website is het algemene ledenwachtwoord vervallen. Leden kunnen vanaf nu een persoonlijk wachtwoord instellen op www.voo.nl.

Vereniging Openbaar Onderwijs

03-09-2009 09:01:34

04 kort nieuws Thema Kinderboekenweek:

Aan tafel! Eten en snoepen in kinderboeken Hasselbramenjam, snoskommers, smekkies in alle smaken: in kinderboeken wordt veel en vaak gegeten. Meters boekenplanken zijn er te vullen met verhalen vol eten, drinken en snoep, bestaand of zelfbedacht. De Kinderboekenweek 2009 staat helemaal in het teken van eten en snoepen in kinderboeken. Van woensdag 7 tot en met zaterdag 17 oktober wordt de 55ste Kinderboekenweek georganiseerd. Meer informatie is te vinden op www.kinderboekenweek.nl. ●

Infoblad Een genderkind in de klas Het Centrum School en Veiligheid heeft een uitgebreide verzameling informatiebladen voor leerkrachten en schoolleiders. Zij kunnen deze informatie gebruiken bij het maken van lessen en projecten. Op de informatiebladen wordt telkens een thema behandeld, waarbij informatie en tips worden gegeven. Het nieuwe informatieblad ‘Een genderkind in de klas’ is een resultaat van het project Gay and School. Genderdysforie komt voort uit een gevoel van onbehagen over het eigen biologische geslacht. Vaak gaat het samen met de wens om van het andere geslacht te willen zijn. Genderdysforie komt niet op grote schaal voor, maar scholen kunnen zich met behulp van het infoblad wel voorbereiden op een genderdysfore leerling in de klas. Het informatieblad is te downloaden via www.gayandschool.nl. ●

Kinderen voelen zich meestal veilig op school

TMOKTOBER

+).$%2"/%+%.7%%+

/.$%2(%4-/44/

!ANTAFEL ETENENSNOEPENINKINDERBOEKEN (ASSELBRAMENJAM SNOSKOMMERS

'RIFFELWINNAAR4EDVAN,IESHOUT

VIES WATISLEKKER

SMEKKIESINALLESMAKENIN

EN'OUDEN0ENSEELWINNAAR

6OORVEELAUTEURS

KINDERBOEKENWORDTVEELENVAAK

3IEB0OSTHUMAMAAKTENSAMENHET

ISETEN DRINKEN

GEGETEN-ETERSBOEKENPLANKEN

0RENTENBOEK +OEKJES

ENSNOEPENEEN

ZIJNERTEVULLENMETVERHALENVOL

ONUITPUTTELIJKE

ZELFBEDACHT$E+INDERBOEKENWEEK

%TENENSNOEPENTHEMA +INDERBOEKENWEEK

STAATHELEMAALINHET

%TENENSNOEPENISVOORKINDEREN

VERHALEN7AT

TEKENVANETENENSNOEPENIN

DAGELIJKSE

TEDENKEN

KINDERBOEKEN6ANWOENSDAGTOT

KOST)EDER

BIJVOORBEELDVAN3JAKIEENDE

ENMETZATERDAGOKTOBERWORDT

KINDZALERDAN

CHOCOLADEFABRIEKK VAN2OALD$AHL /TJE

DEZESTE+INDERBOEKENWEEK

OOKEENIDEE

VAN!NNIE-'3CHMIDTOF(ANSEN

GEVIERD'OUDEN'RIFFELWINNAAR

BIJHEBBENEN

'RIETJE VANDEGEBROEDERS'RIMM

*AN0AUL3CHUTTENSCHREEFHET

EROVERKUNNEN

$EZE+INDERBOEKENWEEKWORDTDE

+INDERBOEKENWEEKGESCHENK$E

MEEPRATEN

LEKKERSTEOOIT

WRAAKVANHETSPRUITJEEN:ILVEREN

7ANTWATIS

ETEN DRINKENENSNOEP BESTAANDOF

BRONVOORALLERLEI SMAKELIJKE

Uit een landelijk onderzoek blijkt dat ongeveer veertig procent van de ouders vindt dat er te weinig wordt gedaan om scholen veilig te maken. Een kwart van de ouders vindt dat schoolgebouwen onvoldoende worden bewaakt. Uit het onderzoek blijkt echter ook dat de meerderheid van alle kinderen zich veilig voelt op school. Zelfs 85 procent gaat met plezier naar school en voelt zich er thuis. De Vereniging Openbaar Onderwijs vindt dat scholen hun toegankelijke karakter moeten houden, zodat kinderen, ouders en leerkrachten zich vrij kunnen bewegen. Scholen kenmerken zich net als zoveel maatschappelijke instellingen, zoals bibliotheken of ziekenhuizen, door hun open karakter. Wanneer scholen en ouders samen zorgen voor een school met een veilig klimaat, met voldoende sociale controle en betrokkenheid, is veel gewonnen. ●

Nieuw verkeersspel voor basisscholieren Schooltv start in samenwerking met Veilig Verkeer Nederland het nieuwe verkeersproject LEF, Leer effe fietsen. Centraal in deze tv-serie staat aandacht voor gedrag in het verkeer, de dode hoek, openbare ruimte en eigen verantwoordelijkheid. Aandacht voor het deelnemen in het verkeer is belangrijk, niet alleen als voorbereiding voor het verkeersexamen, maar noodzakelijk om, zoals het in de kerndoelen staat omschreven, ‘Kinderen zich redzaam te leren gedragen als verkeersdeelnemer’. Meer informatie staat op www.schooltv.nl/lef. ●

Inzicht nr 5 - september 2009

39_3961_04_KortNieuws.indd 4

02-09-2009 19:17:12

05 Vereniging Openbaar Onderwijs stapt uit overleg passend onderwijs

Cursusaanbod Verantwoord Overblijven Er komt veel kijken bij een goed georganiseerde en verantwoorde tussenschoolse opvang. Tijdens de cursussen van het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven krijgen de medewerkers en coördinatoren veel praktische tips en leren ze omgaan met belangrijke thema’s.

Basiscursus medewerker tso

De Vereniging Openbaar Onderwijs is uit het Regieoverleg passend onderwijs gestapt. Reden hiervoor is dat de positie van ouders binnen het Passend Onderwijs nog steeds onvoldoende is gewaarborgd. De Vereniging Openbaar Onderwijs heeft zich de afgelopen twee jaar, mede namens de ouderorganisaties in het bijzonder onderwijs, ingespannen voor de positie van ouders binnen het passend onderwijs. Het resultaat is ondanks alle inspanningen teleurstellend. Er is nauwe lijks aandacht voor de positie van ouders, de zorgplicht is nog steeds niet helder gedefinieerd en er is geen zicht op maatregelen die de positie van ouders versterken. Staatssecretaris Dijksma heeft inmiddels de Vereniging Openbaar Onderwijs gevraagd om gezamenlijk te bekijken welke maatregelen kunnen leiden tot een vernieuwde aanpak van het traject passend onderwijs met voldoende aandacht voor de positie van ouders. Op pagina 14 leest u hier meer over. ●

Locatie: in uw regio1 Cursusduur: vier bijeenkomsten Wanneer: woensdagochtend van 9.00 tot 11.30 uur Prijs: ` 300,- per cursist, elke vierde cursist betaalt ` 100,-. Deelname is gratis met subsidie van het ministerie.2

De basiscursus is een complete cursus van vier ochtenden. In de basiscursus leren de medewerkers tso door middel van praktische tips en het uitwisselen van hun ervaringen omgaan met veelvoorkomende situaties bij het overblijven. Vier modules komen aan de orde: Dilemma’s in de praktijk, Communicatie, Pesten en De wet in praktijk gebracht.

Vervolgcursus medewerker tso Locatie: in uw regio1 Cursusduur: vier bijeenkomsten Wanneer: woensdagochtend van 9.00 tot 11.30 uur Prijs: ` 300,- per cursist, elke vierde cursist betaalt `100,-. Deelname is gratis met subsidie van het ministerie.2

De vervolgcursus sluit aan op de basiscursus. In de vervolgcursus wordt dieper ingegaan op enkele thema’s die in de basiscursus al aan bod kwamen. Daarnaast wordt een aantal nieuwe onderwerpen behandeld. Vier modules komen aan de orde: Positief leiding geven aan kinderen, Conflicten tussen en met kinderen, Omgaan met hyperactieve kinderen en Verantwoordelijkheid en betrokkenheid.

Coördinatorcursus tso Locatie: in uw regio g 1 Cursusduur: twee bijeenkomsten Wanneer: vrijdag van 9.30 tot 14.30 uur Prijs: ` 300,- per cursist (incl. lunch), elke vierde cursist Deelname is gratis met subsidie betaalt ` 100,-. Deelname van het ministerie.2

g In de coördinatorcursus leren coördinatoren tso de basisvaardigheden met betrekking tot leidi ing geven, organiseren en coachen van medeleiding werkers. Ervaringen in de eigen overblijfsituatie worden besproken. Vier modules komen aan aa an de orde: Wetgeving, Overblijven in de praktijk, Communicatie en Financieel Finan ncieel beleid. Hierbij komen ook coaching, vergaderen en administratie administr tratie aan bod.

Expertisecursus coördinator tso Locatie: centrale plaats in het land1 Cursusduur: vier bijeenkomsten Wanneer: vrijdag van 9.30 tot 14.30 uur `500,Prijs: ` 500,- per persoon (inclusief lunch). Deelname is gratis met subsidie van het ministerie. 2

De expertisecursus is het vervo vervolg olg van de coördinatorcursus. In deze verdiepingsn hun bekwaamheid. De informatie in de cursus vergroten coördinatoren praktijk expertisecursus kan dagelijks in p raktijk worden gebracht. Zes modules komen aan de orde: Leiding geven aan ee een overblijforganisatie, Coachen, Reflecteren op de praktijk, Werving en selectie, Fi Financiën en Wet- en regelgeving.

nW

Plaats en datum naar na keuze Bij voldoende aantal deelnemers van één schoolbestuur sc (minim (minimaal maal gewenst 12) kan in overleg met het cursusbureau de cursus cur op elk gewe enst plaatsvinden. geldt moment in de week, op de gewenste locatie, plaa laatsvinden. Datt g eldtt met voor zowel het standaard cursusaanbod, als voor cu cursussen me et cursuszelfgekozen modules. Neem hiervoor contact op met het he cursus sbureau van het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven, en, via telefoonnummer 036 533 1500.

1 Cursussen vinden zoveel mogelijk plaats in de regio van de deelnemers. He Het et cursu cursusbuusbu-

reau van het Expertisecentrum informeert u na aanmelding over de plaats e n data a. en data. 2 Als korte cursus opgeven op aanvraagformulier CFI.

Witte lijst schoolkosten heeft weinig om het lijf De VO-raad, de sectororganisatie voor het voortgezet onderwijs, schreef in een brief aan de staatssecretaris dat al 90 procent van alle scholen zich heeft aangemeld op de witte lijst met betrekking tot de schoolkosten voor ouders. Door plaatsing op deze witte lijst maken scholen kenbaar zich te houden aan de regels omtrent de schoolkosten, waaronder ook de gratis schoolboeken vallen. De waarde van de lijst is bedenkelijk, omdat iedere school zichzelf zonder enige vorm van controle op deze lijst kan plaatsen. De Vereniging Openbaar Onderwijs heeft inmiddels met de VO-raad afgesproken om gezamenlijk de waarde van de lijst te onderzoeken. ●

Koepel Hoogbegaafdheid opgericht Een aantal organisaties voor hoogbegaafdheid heeft de krachten gebundeld. De nieuwe Koepel Hoogbegaafdheid is een samenwerkingsverband van de verenigingen Choochem, HINT Nederland, Mensa Nederland en Pharos. Met deze samenwerking willen de organisaties de belangen van hoogbegaafden in Nederland beter behartigen. De koepel wordt het directe aanspreekpunt voor overheid en onderwijs. De vier afzonderlijke belangenverenigingen blijven bestaan en zijn er vooral voor hun eigen achterban. Meer informatie is te vinden op www.koepelhb.nl. ●

Inschrijven overblijfcursussen najaar 2009 en voorjaar 2010 Alle basisscholen in Nederland hebben de folder van het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven (een initiatief van de Vereniging Openbaar Onderwijs) ontvangen, waarin het uitgebreide cursusaanbod wordt beschreven. Medewerkers en coördinatoren van het overblijven op school, de tussenschoolse opvang, kunnen zich nu al inschrijven voor een van de cursussen. De cursussen zijn gratis, wanneer schoolbesturen subsidie ontvangen. De beschikken van de aanvraag wordt begin september bekendgemaakt. Indien geen of onvoldoende subsidie wordt ontvangen, kan de inschrijving voor cursussen tot 1 december 2009 kosteloos worden geannuleerd. Inschrijven kan via www.verantwoordoverblijven.nl. ●

De school heeft uw kind geschorst? 0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)


02-09-2009 19:17:23

06 kort nieuws Adviesraad Diversiteit pleit voor centraal aanmeldpunt

Extra geld voor schoolgebouwen

De Amsterdamse Adviesraad Diversiteit en Integratie bepleit een centraal inschrijfpunt voor scholen. In een voor de zomervakantie verschenen rapport staan adviezen over hoe de gemeente Amsterdam de segregatie in het onderwijs kan tegengaan, waarbij een centraal aanmeldpunt als belangrijkste middel wordt aangemerkt. Ouders kunnen bij het aanmeldpunt een aantal voorkeurscholen opgeven. Als allochtone en autochtone kinderen samen worden ingeschreven, zouden zij voorrang moeten krijgen op andere leerlingen. ●

Nieuwe medewerker bureau Vereniging Openbaar Onderwijs Vanaf september is Erik Flentge (42) begonnen als beleidsadviseur bij de Vereniging Openbaar Onderwijs. Hij volgt Rola Jansen op, die het VOO-bureau in juni verliet. Flentge werkte eerder als beleidsadviseur bij de Vereniging Openbaar Onderwijs, van 2004 tot en met 2007. Daarvoor was hij werkzaam in het onderwijs. De afgelopen twee jaar was hij fractiemedewerker in de Tweede Kamer voor de SP. ●

Middelbare scholen kunnen een beroep doen op ruim 50 miljoen euro die beschikbaar is om schoolgebouwen op te knappen. De investering moet leiden tot energiezuinigere en milieuvriendelijkere schoolgebouwen. Leerlingen en docenten krijgen hiermee een betere leer- en werkomgeving. De investering van ruim 50 miljoen moet niet alleen tot duurzamere schoolgebouwen leiden, maar dient ook als stimulering van het bedrijfsleven. Om in aanmerking te komen voor subsidie moeten scholen aantonen welke concrete maatregelen voor energiebesparing of verbetering van het binnenmilieu zij willen nemen. De voorziening komt in twee aanvraagrondes beschikbaar. Voor de eerste ronde moeten de aanvragen vóór 1 november aanstaande worden ingediend. De tweede ronde loopt tot 1 januari 2010. Een aanvraagformulier is beschikbaar op de website www.cfi.nl. ●

Centrale financiering landelijke geschillencommissie medezeggenschap De Vereniging Openbaar Onderwijs heeft de centrale financiering van de geschillencommissie (LCG WMS) voor elkaar gekregen. Met de komst van één commissie voor geschillen medezeggenschap voor hét onderwijs, waarvoor de Vereniging Openbaar Onderwijs zich heeft ingezet, restte de vraag hoe deze commissie moest worden gefinancierd. De besturenorganisaties in het bijzonder onderwijs pleitten voor financiering via de schoolbesturen en lieten dat aan de Tweede Kamer en de staatssecretarissen weten. Het bestuur van de geschillencommissie ging daar tegen zijn zin mee akkoord. Goede onderlinge verhoudingen kregen de voorkeur boven de wijze van financieren. De Vereniging Openbaar Onderwijs kon zich daar niet in vinden en benaderde de staatssecretarissen en de Tweede Kamer. De staatssecretarissen wogen de argumenten van de Vereniging Openbaar Onderwijs, namen deze over en lieten weten de Vereniging Openbaar Onderwijs te volgen. De brief van de bijzondere besturenorganisaties, van de Vereniging Openbaar Onderwijs en de reactie van de staatssecretarissen is te vinden op www.voo.nl. ●



02-09-2009 19:17:35

rimpels 07 Rob Limper Directeur Vereniging Openbaar Onderwijs

Ouderavond Veilig internetgebruik: thuis en op school! Voor de zomervakantie ontvingen scholen in Midden-Nederland een informatiebrief met uitnodiging om een ouderavond over veilig internetgebruik aan te vragen. Tijdens de ouderavonden, die tussen februari en mei 2010 plaatsvinden, wordt met ouders gesproken over internetveiligheid, thuis en op school. Ouders kunnen zich vervolgens aanmelden om cyberouder op school te worden. Scholen in Midden-Nederland kunnen zich nog steeds hiervoor aanmelden via de website. Cyberouders is een initiatief voor het basisonderwijs van de Vereniging Openbaar Onderwijs en wordt mogelijk gemaakt door het Mediawijsheid Expertisecentrum, het ministerie van Economische Zaken via Digibewust en het ministerie van OCW. Voor meer informatie en aanmelden: www.cyberouders.nl. ●

Borg In de vakantie lopen de verhuurder en ik rond de auto om kleinere en grotere beschadigingen in kaart te brengen. Routineus kruist hij de al bestaande beschadiging aan op het standaardformulier met een tekening van de auto. Ik teken het formulier en betaal de borg. Bij terugkomst lopen we weer rond de auto. Ik wist al dat er geen deuken of krassen bij waren gekomen. Hij nu ook en hij verrekent de huurprijs met de door mij betaalde borg. Als er al voor schoolboeken een borg moet worden betaald, dan is het logisch om een zelfde procedure te volgen. Bij de levering van de boeken wordt door de ouder of de leerling bekeken of het boekenpakket compleet is en hoe de boeken er uit zien. Boeken die nog ontbreken worden genoteerd. Beschadigingen worden omschreven. Beide partijen tekenen. Bij het inleveren wordt een zelfde procedure gevolgd. Nu is de leverancier vooral de controleur. Op school kan deze procedure goed werken; net als vroeger met het boekenfonds. Voorwaarde is dan dat de leerlingen op school hun boeken halen en inleveren. Dit gebeurt op veel scholen. Andere scholen hebben een overeenkomst met de boekenleveranciers Iddink of Van Dijk gesloten. Via hen kan alles worden geregeld, inclusief verzendkosten en de borg. Zo werkt het echter niet. Verzendkosten mogen niet worden berekend en een borg kan niet verplicht worden gesteld. Van Dijk maakt het overigens nog bonter richting ouders. Naast de borg moet ieder jaar ook gewoon de rekening worden betaald voor beschadiging en vermissing. ‘De borg moet op het niveau van 75 euro blijven,’ liet een woordvoerder weten. Dat is dus dubbelop. Wellicht is dit bedacht omdat Van Dijk onder de druk die de Vereniging Openbaar Onderwijs veroorzaakte, lopende de bestellingen de verzendkosten niet meer in rekening brengt. Wij hebben wel wat veroorzaakt door op de onrechtmatigheid van de verzendkosten en van een verplichte borg te tamboereren. In verschillende kranten en op verschillende sites zijn onze punten terecht gekomen. We ontvangen van ouders veelvuldig berichten dat zij in debat gaan met de school en weigeren een borg te betalen. Schade betalen zij natuurlijk wel, als er een goed controlesysteem van toepassing is. En dat ontbreekt vooralsnog. In samenwerking met de onderwijswoordvoerders van de SP en de VVD zijn er Kamervragen gesteld. De antwoorden van de staatssecretaris bevestigen voor een deel de visie van de Vereniging Openbaar Onderwijs. Toch waren de antwoorden niet altijd even adequaat. Wederom in samenwerking heeft dat tot vervolgvragen geleid. Eigenlijk hebben alle onderwijsorganisaties, inclusief de Vereniging Openbaar Onderwijs en het ministerie niet goed nagedacht bij de introductie van het fenomeen borg. Hopelijk leiden onze activiteiten op dit dossier tot heldere afspraken voor komend schooljaar. Als het niet anders kan, zullen wij met een ouder de rechter om een uitspraak vragen. Veel ouders hebben zich inmiddels bereid getoond om die weg met ons in te slaan.


02-09-2009 19:17:44

08

Tekst Rob Limper, directeur Vereniging Openbaar Onderwijs Beeld Bart Versteeg

Tijd voor een nieuw onderwijsbestel

Alleen ‘school’ draagt Het toppunt van integratie is een islamitische school! Wanneer ik deze stelling voorleg aan mensen, dan zie ik ze denken. Wat bedoelt hij daarmee? Het antwoord is simpel: wanneer je zover bent geïntegreerd in de Nederlandse samenleving dat je het complexe onderwijsbestel snapt en daar gebruik van weet te maken, dan ben je écht geïntegreerd. Het leidt tot het stichten van islamitische scholen. En wie weet, straks ook tot Poolse scholen?


39_3961_08_Shool.indd 08

02-09-2009 19:18:36

09

echt bij aan integratie

G

een misverstand, ik heb niets tegen islamitische scholen, ook al heb ik zelf niets met de islam. Zolang de Grondwet aan iedereen de mogelijkheid biedt om een eigen school te stichten, ben ik er niet op tegen. De Vereniging Openbaar Onderwijs helpt op dit moment de islamitische schoolbesturenorganisatie om de medezeggenschap op zijn scholen op orde te krijgen. Wij zijn niet voor niets een onderwijsorganisatie en koploper op het gebied

van medezeggenschap. Maar wat mij betreft is het desbetreffende artikel in de Grondwet - nota bene uit 1917 - volledig achterhaald. Welke samenleving wil nu integratie die leidt tot segregatie van kinderen en hun ouders in schoolverband?

Alle basisscholen in Nederland hebben de opdracht, vastgelegd in een zogeheten kerndoel, een bijdrage te leveren aan integratie en burgerschap. Het is in mijn ogen niet geloofwaardig een dergelijk kerndoel te realiseren als kinderen gescheiden naar school gaan. Dat is niet uit te leggen aan kinderen en ook niet aan de samenleving. Ik kan dat in ieder geval niet. Juist kinderen staan onbevangen tegenover andere kinderen. Zij zijn bij uitstek in staat om van jongs af aan als vanzelfsprekend met andere kinderen om te gaan en leren zo al doende van elkaar. Dat is echt een bijdrage leveren aan integratie, zonder dat zij zich daarvan bewust zijn. En dat is geheel wat anders dan in een vak als wereldoriëntatie te horen en te leren over wereldgodsdiensten en andere culturen. De directe ontmoeting en ervaring ontbreekt daar immers bij, terwijl dat op ‘school’ juist centraal staat; iedere schooldag opnieuw.

Wat is ‘school’

Godsdienstig en humanistisch vormingsonderwijs

‘School’, zoals de missie van de Vereniging Openbaar Onderwijs heet, staat voor scholen waar alle kinderen naartoe gaan. De voorvoegsels openbare, katholieke, protestants-christelijke, islamitische of welk voorvoegsel dan ook bestaan niet meer. Ja, u leest het goed, ook de openbare school mag van mij verdwijnen; maar wel gelijktijdig met de bijzondere scholen en geen moment eerder of later. Kinderen maken onderling geen verschil. Dat wordt hen geleerd door hun ouders. Ouders vinden dat de school een verlengstuk moet zijn van hun religieuze of anderszins ingevulde thuis. Zij hebben het over ‘ons soort mensen’, ook al wordt deze uitdrukking veelal anders gebruikt. Zij doen hun kinderen tekort door hen weg te houden van andere religies, culturen en achtergronden en laden zo een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid op zich. Want vroeger of later worden ook hun kinderen daar wel mee geconfronteerd en dan leidt dat veelal tot onbegrip en misverstanden.

Ook ik kan mij goed voorstellen dat ouders hun kinderen iets willen meegeven van hun eigen religieuze of andere achtergrond. Daarin verschil ik niet van andere ouders. Hoewel, ik had mijn kinderen liever iets willen meegeven over de islam. Daar wist ik te weinig van toen zij klein waren. Eigenlijk was het toen ook nog geen issue in de samenleving. Nu wel en er bestaat inmiddels een methode voor islamitisch godsdienstonderwijs. ➜

Wat mij betreft is dit artikel in de Grondwet volledig achterhaald

Pluriformiteit is een manier van leren Lees het rapport van de pedagogische werkgroep ‘school’, onder voorzitterschap van Bas Levering, waarin de vraag wordt beantwoord: ‘Is school goed voor kinderen?’ De uitgave ‘Pluriformiteit is een manier van leren’ is voor leden te downloaden op www.voo.nl en is kosteloos te bestellen, per e-mail, via [email protected] o.v.v. het verzendadres.

De directeur wil u de klachtenregeling niet geven? Bel 5010, op schooldagen tussen 10 en 3

39_3961_08_Shool.indd 09

02-09-2009 19:18:49

10 Symposium school Op woensdag 18 november 2009 organiseert de Vereniging Openbaar Onderwijs het symposium school. Dit symposium is het begin van de discussie over ‘school in 2017’. Het symposium is bedoeld voor schoolbestuurders, schoolleiders, leerkrachten, ouders en betrokkenen bij het onderwijs.Kortom, een symposium voor iedereen die er voor of tegen is dat mensen uit 1917 bepalen hoe het onderwijs in 2017 is vormgegeven. Meer informatie over het programma en hoe u kunt aanmelden staat op www.voo.nl/school.

symposium

vooraankondiging

18 november 2009

In 1917 is besloten kinderen a-p-a-r-t naar school te laten gaan...

school

1917

Tot op de dag van vandaag is daardoor iedere school in Nederland voorzien van een voorvoegsel als katholieke, protestants-christelijke, islamitische, naast openbare

In 2017 kunnen alle kinderen samen naar

school

2017

‘School’ biedt alle ouders de mogelijkheid om hun kinderen godsdienstig of humanistisch vormingsonderwijs te laten volgen. Onder schooltijd, zoals we dat alle decennia lang kennen in het openbaar onderwijs. En sinds dit schooljaar betaald door de rijksoverheid. Dit onderwijs wordt gegeven door mensen uit de eigen religieuze of humanistische kring. Het zijn professionals, die tegenwoordig moeten voldoen aan de uitgangspunten van de wet Beroepen in het Onderwijs. En zij vertellen niet afstandelijk zoals bij wereldoriëntatie, maar vanuit de eigen beleving en ervaring. Op die manier kunnen ouders hun kind de eigen of juist een andere achtergrond laten ‘beleven’, terwijl het voor de kinderen heel normaal is en blijft om op alle andere momenten op school met elkaar om te gaan.

Zwart en wit Vergeef mij het onderscheid, maar het begrip zwart en wit is zo ingeburgerd dat u in één keer weet waar ik het over heb. U kent de debatten over zwarte en witte scholen. U kent de debatten over de opkomst van het islamitisch onderwijs. ‘Witte vlucht’ zegt u waarschijnlijk ook iets, terwijl ook de ‘zwarte vlucht’ in opkomst is. Het zijn alle geen onderwerpen waarover met een positieve invalshoek wordt gesproken of geschreven. Meestal worden ze als een ‘probleem’ gepresenteerd. Terecht? Wat mij betreft niet. Voor mij ligt het probleem fundamenteler dan deze uitingsvormen. Het lijkt er op dat, wanneer in de samenleving wordt gesproken over integratie, het uitsluitend gaat over allochtone Nederlanders. Want het bestaan van protestants-christelijk en katholiek onderwijs vinden wij normaal. Dat hebben we in bijna honderd jaar

.OTEERNOVEMBERALVASTINUWAGENDA (ETSYMPOSIUMVINDTPLAATSIN3TADION'ALGENWAARD IN5TRECHT+IJKOOKOPWWWVOONLSCHOOL

een symposium voor iedereen die er voor of tegen is dat mensen uit 1917 bepalen hoe het onderwijs in 2017 is vormgegeven

geïntegreerd in de samenleving. Dit onderwijs draagt zelf echter niet bij aan integratie. Integendeel, met elkaar staan we toe dat autochtone Nederlanders kinderen gesegmenteerd opgroeien op school. Een ‘bijdrage leveren aan integratie’ wordt dan al gauw een theoretisch leervak. Als je in de praktijk een volstrekt ander gedrag laat zien dan integratie dan ben je weinig geloofwaardig. Dan verspeel je in mijn ogen het recht om anderen te vragen te integreren. Het bestaan van confessioneel onderwijs heeft in die zin iets tegenstrijdigs in zich. Met ‘school’ zijn we in ieder geval van dat fundamentele probleem af.

Keuzevrijheid vergroot ‘School’ vergroot de keuzevrijheid van ouders en komt de kwaliteit van het onderwijs ten goede. In tegenstelling tot de jaren vijftig spelen de denominaties bij schoolkeuze steeds minder een rol. De Onderwijsmeter van het ministerie van OCW bevestigt dat jaar op jaar. Ouders kiezen een school voor hun kinderen op basis van de afstand tussen thuis en school. Dat is het belangrijkste criterium, blijkt uit onderzoek door de jaren heen. Het tweede keuzemotief is de sfeer die men proeft op school en die wordt beschreven door familie en kennissen tijdens verjaardagsfeestjes en andere familiebijeenkomsten. Dan komt er een tijdje niets en kiest men op grond van de kwaliteit van de school. Ik noem dat al jaren ‘vermeende kwaliteit’, omdat geen enkele ouder in een gesprek met de juf van groep één en de schoolleider een oordeel kan vellen over de kwaliteit van acht jaar onderwijs. En slechts 3% van de ouders neemt de moeite om op internet de kwaliteitskaarten van de onderwijsinspectie te bekijken.


39_3961_08_Shool.indd 10

02-09-2009 19:18:59

11 Na ‘kwaliteit’ komt er een hele tijd niets en dan doemt de denominatie, dus de richting van de school op. ‘School’ dwingt alle scholen om zich te onderscheiden op hun pedagogisch didactisch concept, op extra activiteiten, op de directe relatie tot de samenleving en andere van dergelijke punten. Dat komt de kwaliteit van het onderwijs aan kinderen en de betrokken-

Vereniging Openbaar Onderwijs zich nog nooit geprofileerd op pedagogische kennis. Daarom is aan een aantal vooraanstaande pedagogen in Nederland gevraagd om te bezien of ‘school’ inderdaad goed is voor kinderen. Onder leiding van Bas Levering heeft een werkgroep zich gebogen over deze vraagstelling. De opdracht van de werkgroep was: ‘Is school goed voor kinderen?’ De opdracht was expres zo open geformuleerd, omdat de werkgroep dan alle ruimte kreeg om deze vraag positief dan wel negatief te kunnen beantwoorden. Het resultaat van de werkgroep is de brochure “Pluriformiteit is een manier van leren”. De werkgroep concludeert dat school goed is voor kinderen. De enige kanttekening die de werkgroep maakt, is dat er voor een leerkracht een grens bestaat met hoeveel verschil tussen kinderen in één klas hij of zij kan omgaan. Ik denk dat deze kanttekening is op te lossen door te zorgen voor meer professionele handen in de klas, bijvoorbeeld onderwijsassistenten. Die handen komen er ook door ‘school’. ➜

Het bestaan van confessioneel onderwijs heeft iets tegenstrijdigs in zich heid van ouders ten goede. Mensen die zeggen dat de keuzevrijheid gebaseerd moet blijven op de verschillende richtingen doen dat niet vanuit onderwijskundige motieven. ‘School’ verlegt het accent en past het aan deze tijd aan.

‘School’ goed voor kinderen? De Vereniging Openbaar Onderwijs is er bij het bedenken van ‘school’ vanuit gegaan dat het goed is voor kinderen. Maar eerlijk gezegd heeft de

Ouders kiezen vooral een school dicht in de buurt en met een goede sfeer in de klas

De directeur wil per se bij de MR-vergadering zijn? 0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)

39_3961_08_Shool.indd 11

02-09-2009 19:19:07

12 De extra miljarden, die de verzuiling kost, kunnen namelijk direct worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs.

Bestuurlijke constructie Sommige slimmeriken uit het bijzonder onderwijs reageren op hun manier positief als ik hen over ‘school’ vertel: ‘Fijn dat je het openbaar onderwijs

een organisatievorm voor is te bedenken. Over die organisatievorm gaat het debat daarom niet. Het debat gaat dus over ‘school’, als concept, als het nieuwe onderwijsbestel. Een samenwerkingsbestuur of een samenwerkingsschool komt wat mij betreft niet in de buurt van ‘school’. Immers, bij een samenwerkingsbestuur blijven de daar onder vallende scholen hun eigen denominatie houden. Dat schiet dus niet op. En het vreemde van een samenwerkingsschool is dat de fusie tussen een openbare en bijzondere school altijd uitmondt in de denominatie ‘algemeen bijzonder’. Dus openbaar en katholiek of protestantschristelijk samen is algemeen bijzonder? Mij ontgaat die logica. ‘School’ is in die zin veel logischer.

Scholen moeten zich onderscheiden op hun pedagogisch didactisch concept wilt verbijzonderen.’ Daarmee geven zij aan het niet te snappen. Als er geen openbaar onderwijs meer is, vervalt immers het bestaansrecht van het bijzonder onderwijs en is dat er ook niet meer. ‘School’ maakt het mogelijk dat alle kinderen naar gemengde scholen gaan. Gemengd slaat op cultuur, achtergrond, religie, autochtoon en allochtoon. Want ‘school’ wordt bestuurlijk ondergebracht bij één schoolbestuur in de regio, een stadsdeel, een plaats of een aantal dorpen. Daarmee vervalt de bestuurlijke concurrentie voor het toelaten van allochtone leerlingen. En zijn wij voorgoed af van afspraken over percentages allochtone leerlingen die wel (of niet) worden toegelaten in het bijzonder onderwijs. De bestuurlijke constructie is met opzet nog niet verder uitgewerkt. Ik ben de overtuiging toegedaan dat wanneer wij met z’n allen ‘school’ willen, er altijd

Noteer alvast Wat mij betreft noteert u al vast de volgende datum: 25 mei 2017. 25 mei is de oprichtingsdatum van de Vereniging Openbaar Onderwijs in 1866. En in 2017 viert het onderwijs honderd jaar onderwijspacificatie - zo wordt het verzuilde onderwijsbestel aangeduid en mede dankzij u de opheffing daarvan. De Vereniging Openbaar Onderwijs geeft dan een groot feest. Jammer dat u niet allemaal een elektronische agenda heeft. Zet dan maar 2017 op de verjaardagskalender bij 25 mei. Over acht jaar weet u nog steeds wat dat betekent. ●

Hoe het idee ‘school’ is ontstaan Een aantal jaren geleden sprak de Vereniging Openbaar Onderwijs met het schoolbestuur in Grou. Onder dat schoolbestuur valt ook de dorpsschool in Warga. Warga is een hechte dorpsgemeenschap. Veel activiteiten worden door de bewoners samen gedaan, zoals dat in een dorp gebeurt. De openbare basisschool in Warga deelt het gebouw met het katholiek onderwijs. Als er sneeuw lag, was het oorlog. De kinderen bekogelden elkaar fanatiek met sneeuwballen. Na schooltijd liepen zij gearmd naar huis. De directeur van de openbare basisschool dacht bij zichzelf : ‘Wat vreemd eigenlijk. Wij doen hier in het dorp alles samen, behalve het onderwijs aan onze kinderen.’ Hij besprak deze gedachte met het schoolteam en alle ouders en zij deelden zijn mening. Hij ging in gesprek met zijn collega van de katholieke school. Rob Limper, directeur Vereniging Openbaar Onderwijs Die was het met hem eens. Op zijn beurt ging hij in gesprek met zijn schoolteam en zijn ouders en die waren het ook met hem eens. Sinds die tijd is er één openbare school in Warga. Er is geen oorlog meer als er sneeuw ligt. En bij die school hoort een commissie die er op toeziet dat er voldoende aandacht is voor de zowel openbare als katholieke identiteit.


39_3961_08_Shool.indd 12

02-09-2009 19:19:15

13

Tekst Lineke Eerdmans Beeld Wilbert van Woensel

Gratis schoolboeken Gratis schoolboeken en onduidelijkheid over borg en verzendkosten hebben geleid tot onrust onder ouders van schoolgaande leerlingen in het voortgezet onderwijs. De Vereniging Openbaar Onderwijs ontdekte voor de zomervakantie dat de wettelijke bepalingen over de gratis schoolboeken inhouden dat de borg per definitie vrijwillig is. Persberichten van de Vereniging Openbaar Onderwijs leidden tot Kamervragen, waarna staatssecretaris Marja van Bijsterveldt schoorvoetend toegaf dat ouders niet verplicht zijn een borg te betalen. Een roerige zomer in de aanloop naar het nieuwe schooljaar met gratis schoolboeken, die niet zo gratis blijken te zijn.

I

n 2009 zijn de gratis schoolboeken in het voortgezet onderwijs ingevoerd. Op zich een duidelijke en eenvoudige omschrijving: gratis, dus kosteloos. Leerlingen krijgen de boeken gratis via de school. Maar de in de wet gebruikte formulering dat de schoolboeken ‘om niet’ worden verstrekt, betekent ook écht gratis, dus zonder enige vorm van tegenprestatie. Een borg is dat wel. Sommige schoolbesturen tonen zich creatief en vinden wegen om ouders toch kosten te laten maken voor de gratis boeken. Bijvoorbeeld door de vrijwillige ouderbijdrage op te hogen met wat extra posten. Zoals een verplicht te gebruiken agenda, of een bijdrage aan computersoftware, geheugensticks of extra schrijfblokken. Veel vaker komt het voor dat een borg en verzendkosten in rekening worden gebracht. De kosten kunnen hiermee zelfs hoger uitkomen dan vóór de invoering van de gratis schoolboeken.

Borg vrijwillig Gelukkig tonen ouders zich vaak kritisch bij het invoeren van nieuwe regels en maken zij de gang van zaken binnen hun school ook kenbaar aan de Vereniging Openbaar Onderwijs. Die stelde eind juni in een aantal persberichten dat scholen die aan ouders een borg vragen voor de schoolboeken, de wet overtreden. Volgens de wet worden de boeken ‘om niet’ ter beschikking gesteld, zoals gezegd dus zonder enige vorm van tegenprestatie. Dreigen dat boeken niet worden geleverd als de borg niet is voldaan, kan dus niet. Na Kamervragen antwoordde de staatssecretaris dat volgens haar een borg niet strijdig is met de wet, maar dat het wél een vrijwillig karakter heeft. De schoolboeken worden dus altijd geleverd, borg of geen borg. Over de verzendkosten was zij eveneens duidelijk: die komen voor rekening van de school.

Boekenleveranciers Inmiddels meldde boekenleverancier Van Dijk Educatie voor de zomervakantie al dat zij geen verzendkosten voor de gratis schoolboeken meer aan ouders berekent. Bovendien heeft staatssecretaris Van Bijsterveldt de inspectie opdracht gegeven te onderzoeken of de scholen zich wat betreft de schoolkosten aan de wettelijke bepalingen houden en heeft zij gevraagd handhavend op te treden waar dit nodig is. ●

Meldpunt ‘Gratis schoolboeken geborgd’ Wordt u door de school of leverancier verplicht borg of verzendkosten te betalen? Heeft u andere problemen ten aanzien van de gratis levering van de boeken? Neem contact op met het Meldpunt ‘Gratis schoolboeken geborgd’ van de Vereniging Openbaar Onderwijs, via 036 533 1500 of [email protected]. Een voorbeeldbrief voor het terugvragen van al betaalde borg en verzendkosten is te vinden op www.voo.nl en www.voo-5010. nl. Voor meer informatie over de gratis schoolboeken kunt u contact opnemen met 5010, de gratis informatiedienst voor ouders en MR-leden. Bel dan 0800-5010, kies 1 voor onderwijs en 4 voor openbaar.

Het 5010, tussen 10 en 3 Hetschoolkamp schoolkampzorgt zorgtnu nualalvoor voornachtmerries? nachtmerries? Bel 0800 5010op ofschooldagen mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)

39_3961_08_Shool.indd 13

02-09-2009 19:19:27

14

Tekst Wietske Idema Beeld Matthijs Mentink en Wilbert van Woensel

Zonder ouders geen passend onderwijs Passend onderwijs is bedoeld voor kinderen en gáát over kinderen. Het lijkt er echter op dat we hun ouders bij de realisatie van deze onderwijsvernieuwing over het hoofd zien. ‘De ouders zijn vaak het sluitstuk van de begroting.’

‘Z

onder ouderbetrokkenheid kan passend onderwijs niet bestaan’, stelt Rein van Dijk. Van Dijk is beleidsadviseur bij de Vereniging Openbaar Onderwijs. Je kunt hem een ‘expert op het gebied van passend onderwijs’ noemen, want hij is nauw betrokken bij de ontwikkeling van dit nieuwe fenomeen in onderwijsland. Passend onderwijs moet ieder kind onderwijs op maat bieden: onderwijs dat aansluit bij zijn of haar mogelijkheden, talenten of beperkingen. Een individuele benadering voor ieder kind dus, waardoor er geen kinderen meer tussen wal en schip vallen.

Informatie Neem voor meer informatie contact op met Rein van Dijk, beleidsadviseur Vereniging Openbaar Onderwijs, via telefoonnummer 036 533 1500.

Het idee is dat er regionale netwerken komen, die de verschillende zorgstructuren met elkaar verbinden: speciaal en regulier onderwijs werken samen en er komt één loket waar ouders met hun vragen terecht kunnen. Deze aanpak zorgt voor minder regels en een simpelere bekostiging. De verwachting is dat de wachtlijsten met zorgleerlingen verdwijnen en het aantal thuiszitters daalt.

Oudervertegenwoordiging Van Dijk is lid van het Passend Onderwijs Landelijk Steunpunt Ouders (POLSO) en had tot voor kort zitting in het regieoverleg Passend Onderwijs. In deze regiegroep zitten vertegenwoordigers van vakbonden, besturen, ouderorganisaties en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, die het implementatieplan van het passend onderwijs vormgeven. Samen met Marijke van Grafhorst, beleidsadviseur bij Balans (vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen) vertegenwoordigde Van Dijk ruim twee jaar ‘de ouders’.

Halverwege juli 2009 hebben ze echter allebei onafhankelijk van elkaar besloten om per direct uit het regieoverleg te stappen vanwege ‘tegenvallende resultaten’. Want ondanks hun grote inzet om de ouders een rol toe te dienen bij de vormgeving van passend onderwijs, hebben ze weinig bereikt. Van Dijk: ‘De betrokkenheid van de ouders is bedroevend laag. Dat komt doordat de ouders niet de eerste zijn waar je aan denkt bij het maken van beleid. Er is vaak meer aandacht voor bestuurlijke en organisatorische processen. Bovendien vinden betrokkenen het vaak lastig

Vereniging Openbaar Onderwijs stapt uit overleg Passend Onderwijs om met ouders samen te werken.’ Ouders kunnen op drie manieren een rol spelen als het gaat om passend onderwijs: als individuele (gelijkwaardige) gesprekspartner


39_3961_14_Passend.indd 14

02-09-2009 19:19:54

15

Heroverweging passend onderwijs Op 23 juni 2009 heeft Staatssecretaris Dijksma besloten het invoeringsproces passend onderwijs te heroverwegen. De aanleiding hiervan zijn de adviezen van de Inspectie van het Onderwijs en de Evaluatie- en adviescommissie passend onderwijs (Ecpo). De Inspectie constateert namelijk in haar jaarlijkse Onderwijsverslag dat de kwaliteit van het onderwijs voor zorgleerlingen vaak ‘niet toegesneden’ is en ziet dit wel als voorwaarde voor een succesvolle invoering van het passend onderwijs. Ook de Ecpo plaatst kanttekeningen bij de invoering, zo blijkt uit hun advies ‘Op weg naar passend onderwijs’. Staatssecretaris Dijksma heeft op basis van deze adviezen besloten het passend onderwijs een tijdelijk halt toe te roepen. In september komt ze er, na overleg met de sectororganisaties, op terug.

bij de beleidsvorming, als collectief bestuurlijke tegenspeler bij de besluitvorming en als consument of toetser van de kwaliteit van het onderwijs. Van Dijk heeft echter het idee dat de ‘cruciale ouderrol’ niet wordt erkend door degenen met wie ze de afgelopen jaren hebben samengewerkt. ‘Onze vele inspanningen hebben tot vrijwel niets geleid. Zichtbare acties of maatregelen om ouders een volwaardige positie in het proces te geven, hebben we totaal gemist.’ Ook is Van Dijk teleurgesteld over de scheve verhoudingen als het gaat om financiële tegemoetkomingen. Waar anderen die zich inzetten voor passend onderwijs betaald krijgen, heeft Van Dijk namens de Vereniging Openbaar Onderwijs alles op vrijwillige basis gedaan. ‘Op een gegeven moment is de koek op.’

Pilots De Vereniging Openbaar Onderwijs wil graag in overleg treden met staatssecretaris Dijksma. In dit overleg wil de Vereniging Openbaar Onderwijs het hebben over een

eventuele andere invulling van de positie van ouders, omdat blijkt dat de huidige strategie niet werkt en over de beloningsverschillen. ‘Staatssecretaris Dijksma heeft aangegeven dat ze ouderbetrokkenheid een belangrijk onderdeel van het proces vindt. Nieuwe ideeën en tips om hier invulling aan te geven hebben wij genoeg’, vertelt Van Dijk.

blijkt uit het POLSO-overleg. ‘We hebben nu alleen nog de ruimte en het geld nodig om dit idee uit te werken en uit te proberen, bijvoorbeeld in de vorm van een aantal pilots.’

Toekomst

Zo heeft de Vereniging Openbaar Onderwijs nagedacht over concre-

Van Dijk gelooft in een kleinschalige aanpak en ziet daarom ook zeker heil in de regionale netwerken rondom passend onderwijs. ‘Samenwerking tussen kleine en grote, gespecialiseerde en reguliere scholen komt het onderwijs alleen maar ten goede.’ Maar volgens Van Dijk zijn we te ver van de inhoud af komen te staan. ‘In de praktijk moet je ouders en bijvoorbeeld ook leraren nauw bij de vernieuwing betrekken. Zonder hen red je het gewoonweg niet. Zij zijn degenen die grotendeels bepalen of het gaat werken of niet.’

De cruciale rol van ouders wordt niet erkend te modellen om de verschillende vormen van ouderbetrokkenheid te realiseren. Het consultatiebureau kan bijvoorbeeld in elke regio als steunpunt voor de ouders dienen. Op die plek is er al kennis over het kind, de vertrouwensband met de ouders bestaat vaak al en ook heeft het consultatiebureau een brede kijk op het kind. Het enige dat dan nog nodig is, zijn extra gespecialiseerde krachten. Draagvlak is er al voor dit idee, zo

Van Dijk denkt dat wanneer we zo doorgaan, er over vijf jaar weinig verandering en verbetering te zien zal zijn. ‘Laten we ons in ieder geval eerst op de inhoud richten en dan op de organisatie, en niet andersom.’ ●

U loopt alleen maar tegen de schoolmuren aan? Bel 5010, op schooldagen tussen 10 en 3

39_3961_14_Passend.indd 15

02-09-2009 19:20:04

16

Tekst Leo Both, SchoolTV Beeld Ton Kastermans Fotografie

Digitale leergang van SchoolTV

Stapsgewijs schrijver worden Steeds meer scholen investeren in een digitaal schoolbord. Logisch. Zo’n eigentijds elektronisch bord biedt een scala aan mogelijkheden voor aantrekkelijk en uitdagend onderwijs. De vraag naar digilessen (met geïntegreerd videomateriaal en verwerkingsopdrachten) groeit zienderogen. SchoolTV lanceert in de Kinderboekenweek een prikkelend en zeer praktisch pakket, ‘Stapsgewijs schrijver worden’. Spannend en leerzaam. De tv-serie Het Verdwenen Verhaal start in oktober

D

e programmamakers van SchoolTV hebben, in samenwerking met de bekende schrijver Bies van Ede, een kant-en-klare digitale leergang voor leerkrachten in groep vijf en zes gemaakt: Het verdwenen verhaal. Het bestaat uit een spannende achtdelige dramaserie, acht lessen voor het digitale schoolbord en het leesboek Het Verdwenen Verhaal. Het leesboek, een uitgave van Pimento, bevat ook foto’s van de opnamen uit de gelijknamige tv-serie. Leerkrachten die (nog) geen digitaal schoolbord hebben, kunnen gratis werkbladen downloaden op de website bij dit project. Kinderen kunnen hun eigen boek maken met www.boekmachien.nl. Met deze digitale tool van SchoolTV kunnen leerkrachten desgewenst ook samen met de hele groep een boek maken.

Digilessen Het is niet zo verwonderlijk dat Het Verdwenen Verhaal in de Kinderboekenweek van start gaat. Het project biedt veel inspiratie en aanknopingspunten om zelf aan de slag te gaan. Elke digi-les biedt verwerkingsstof voor tenminste twintig minuten. SchoolTV organiseert gelijktijdig een aantrekkelijke verhalenwedstrijd rond het thema van de Kinderboekenweek: “Aan Tafel!” ‘Dit is een heel inspirerend project, waarmee kinderen stapsgewijs leren hoe ze zelf verhaal kunnen op-

39_3961_16_Verdwenen.indd 16

bouwen en schrijven’, zegt projectleider Jeanny Duyf. ‘Met dit pakket leren ze de structuur van een verhaal kennen. Daarbij gaat het vooral om begrijpend lezen. Speciaal voor de digilessen heeft de regisseur extra beeldmateriaal gedraaid. Hierin geven de hoofdrolspelers informatie over de opbouw van het verhaal.’

Analyseren De tv-serie Het Verdwenen Verhaal motiveert kinderen om enthousiast aan het project mee te doen. De beroemde schrijver Paul van Loon raakt in de eerste aflevering behoorlijk in paniek. Nederland kampt plotseling met raadselachtige stroomstoringen die grote gevolgen hebben voor het internet. Grote delen van Paul’s boek zijn verdwenen. De vriendenclub uit de tv-serie gaat op zoek. Via de geheime dienst ondernemen ze actie om de dader te achterhalen. De bijbehorende digilessen bieden verdieping. Aan de hand van tv-fragmenten en opdrachten krijgen leerlingen inzicht in de belangrijkste aspecten van het begrijpend leesonderwijs. De tv-serie start woensdag 7 oktober om 10.30 uur (Ned. 3). En kinderen leren een verhaal te analyseren: Wat weet je van de hoofdpersonen? Hoe is het verhaal opgebouwd? Wat is belangrijke informatie? Hoe gedragen de hoofdpersonages zich, hoe ziet hun

02-09-2009 19:20:39

column 17 Alexander Pechtold Tweede Kamerlid en fractievoorzitter D66

Respect2All In 2004 kreeg de minister-president het eerste polsbandje met de tekst ‘Respect2All’ uitgereikt. De initiatiefnemers van de polsbandjes wilden aandacht vragen voor respect en tolerantie tussen verschillende bevolkingsgroepen. Het advies van de Raad van State over de positie van homoseksuele leraren in het bijzonder onderwijs toont aan dat zo’n actie in ons land verre van overbodig is. De afgelopen tijd was De School met de Bijbel in de Gelderse plaats Emst veelvuldig in het nieuws. Die school besloot een leerkracht op non-actief te stellen, omdat hij ervoor uitkwam een homoseksuele relatie te hebben. Dit zou in strijd zijn met de christelijke grondslag en de doelstellingen van de school. Een bekende discussie barstte los: mag een school docenten weigeren op basis van hun seksuele geaardheid?

omgeving eruit? Hoe kun je een verhaal spannender maken? Allemaal vragen die leerlingen helpen om zelf succesvol de pen ter hand te nemen.

Verhalenwedstrijd Extra motiverend is meedoen aan de verhalenwedstrijd. Tijdens het werken met de lesstof schrijven kinderen hun eigen verhaal rond het thema Aan Tafel! Leerkrachten kunnen die verhalen opsturen naar SchoolTV. Een deskundige jury, met daarin in ieder geval de schrijver Bies van Ede, beoordeelt alle inzendingen. De winnaar krijgt zijn eigen boek in een oplage van tien exemplaren. Ook de andere kinderen in de groep worden beloond. Ze ontvangen allemaal een bundel met daarin alle verhalen van hun groep. Bovendien zijn de beste drie verhalen als webboek te lezen op de site. ●

SchoolTV Met het gebruik van de digitale lessen en www.boekmachien.nl sluit deze leergang aan bij actueel ICT-onderwijs, de kerndoelen en het speerpunt Taal 100. Het is een vervolg op de doorlopende Taallijn, een project van het expertisecentrum Nederlands in het kader van de interactieve taalstimulering. Voor meer informatie: www.schooltv.nl.

39_3961_16_Verdwenen.indd 17

De huidige wetgeving is vaag. In de Algemene Wet Gelijke Behandeling is geregeld dat religieuze scholen homo’s niet mogen ontslaan op grond van hun geaardheid, maar wel op zogenaamde ‘bijkomende omstandigheden’. Wat die omstandigheden precies zijn, is volstrekt onduidelijk. In de praktijk gebruiken strengreligieuze scholen die ruimte om homoseksuele docenten te weren. Zij die het weren van docenten op basis van geaardheid verdedigen, beweren dat privé en werk niet los van elkaar kunnen worden gezien. Maar waarom zou een homoseksuele docent geen economieles kunnen geven op een orthodox-christelijke school? Volgens mij leert een leerling dan net zo goed hoe hij een balans opstelt. Openbare scholen eisen toch ook niet van een christelijke leerkracht dat hij of zij op zondag in de kerk niet mag belijden dat de wereld in zes dagen is geschapen? Laat ik helder zijn. Discriminatie mag wat mij betreft nooit voorkomen. Godsdienst is geen uitzonderingsgrondslag. Ik vind dat orthodoxe scholen mogen bestaan. Ouders en kinderen moeten de vrijheid hebben om een specifieke school te kiezen. Ook moet je scholen een bepaalde levensovertuiging gunnen. Maar laten we een einde maken aan de vaagheden in de wet. Scholen en docenten moeten weten waar ze staan in deze kwestie. Wat mij betreft zorgen wij ervoor dat de zakelijke en privéwerelden van de docenten worden gescheiden. Natuurlijk, een school mag van een docent eisen dat deze tijdens schooltijd respect toont voor haar grondslagen. Deze grondslagen hoeft de docent echter niet mee naar huis te nemen. Ik wil niet dat een school van zijn leerkrachten kan eisen hoe zij hun persoonlijke leven inrichten. Of zij nu homo zijn of niet. De Algemene Wet Gelijke Behandeling zal gewijzigd moeten worden. Zou de minister-president zijn polsbandje nog steeds dragen? Als dat zo is, dan moet hij ervoor zorgen dat ‘Respect2All’ ook geldt in alle klaslokalen van het land.

02-09-2009 19:20:48

18

39_3961_18_BartThijs.indd 18

02-09-2009 19:21:17

19

Tekst Yolanda Neijts Beeld Zwaan Fotografie

Mannen zijn zeer gewild in het basisonderwijs Dat mannelijke leerkrachten in het basisonderwijs zwaar zijn ondervertegenwoordigd, is een bekend gegeven. Inmiddels is zelfs minder dan twintig procent van het totale bestand man. ‘Maar een vrouwenberoep is het zeker niet.’ Dat vindt Eindhovenaar Bart Thijs (29), leerkracht in hart en nieren. ‘Wel zou het goed zijn als meer mannen voor het basisonderwijs zouden kiezen: voor de kinderen, maar ook voor de onderlinge contacten tussen collega’s op school.’ Wanneer was het voor jou een uitgemaakte zaak dat je in het basisonderwijs zou gaan werken? ‘Toen ik zelf in groep 7 zat, wilde ik al leraar worden, echt in het basisonderwijs. Al was dat waarschijnlijk een naïeve gedachte, want ik had immers nog helemaal geen ervaring met de gang van zaken op een middelbare school. Maar feit is dat het me toen al erg leuk leek, waarschijnlijk ook omdat ik er zelf zo’n fijne tijd heb gehad. Die wens is overeind gebleven, al ben ik tijdens mijn middelbare schoolcarrière wel over andere beroepen gaan nadenken. Ik heb om die reden ook economie gekozen als eindexamenvak. Toch bleef de gedachte aan het basisonderwijs overeind en in de laatste klas van het vwo wist ik zeker dat het voor mij de pabo zou worden.’

kinderen speelden veel samen, ook buiten schooltijd in de buurt. Ik ben er teruggekomen als stagiair in het tweede jaar van de pabo en in het vierde jaar heb ik er mijn LIO-stage gelopen. Toeval was dat niet, ik had namelijk voor de specialisatie Montessori geko-

Op het vwo wist ik zeker dat het voor mij de pabo zou worden

Voelde je je tijdens je studietijd een eenling? ‘Absoluut niet. Al klopt het wel dat we met maar vier of vijf jongens in een groep van ongeveer 25 studenten zaten. Maar ik heb er geen moeite mee gehad, het waren leuke jaren. Wel merkte je dat de mannen elkaar opzochten en ook veel met elkaar optrokken. Maar de herinnering aan de pabo is er toch vooral één van een hele gezellige tijd.’

Je hebt een bijzondere band met de school waar je de afgelopen zeven jaar hebt lesgegeven. Kun je daar iets over vertellen? ‘Klopt! Sinds mijn eigen kleutertijd zat ik op montessorischool De Tempel in Eindhoven. Een bewuste keuze van mijn ouders én één die voor mij goed is uitgepakt. Het was toen nog een klein schooltje en de

zen. Toen tijdens die eindstage een van de leerkrachten vertrok, kon ik al snel daarna een paar dagen per week op die school gaan werken. Andere sollicitaties heb ik niet eens meer gedaan.’

Waarom heb je niet verder gekeken? ‘Omdat ik natuurlijk veel voelde voor het Montessori-onderwijs. Vooral aspecten als zelfstandig leren werken en het werken op eigen niveau, spraken mij aan. En ik vond het altijd al een hele fijne school. Maar feit is ook dat je als man een groot voordeel hebt in het basisonderwijs, juist omdat er zo weinig zijn. Mannen zijn zeer gewild en ik denk overigens ook dat kinderen er baat bij hebben ook eens les te krijgen van een ‘meneer’. De invloed van een man is toch weer anders en misschien speciaal voor de jongens wel leuk. Je praat ook eens over andere dingen. Voetbal en andere typische jongensonderwerpen komen bijvoorbeeld vaker aan bod. Of meer evenwicht tussen mannelijke en vrouwelijke leerkrachten echt goed zou zijn, weet ik niet, maar zelf zou ik het in ieder geval heel leuk vinden als er meer mannen voor het basisonderwijs zouden kiezen.’ ➜

De directeur wil per se bij de MR-vergadering zijn? 0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)


02-09-2009 19:21:32

20

Toch heb je nu gekozen voor de overstap naar een andere school en ook nog eens een met een andere onderwijsmethode. Vanwaar die keuze? ‘Na zeven jaar vond ik het tijd voor iets anders. Ik wilde mijn horizon verbreden en eens in een andere omgeving gaan werken. Daarbij was ik nieuwsgierig

elke groep zijn eigen charme. Het gaat er mij om kinderen verder te helpen en vooral ze iets bij te brengen. Natuurlijk vind ik de omgang met kinderen heel erg leuk. Wel springt een groep 3 er voor mij een beetje uit, omdat kinderen dan leren lezen en schrijven. Dat vind ik wel iets hebben.’

Leuk als meer mannen voor basisonderwijs kiezen naar andere onderwijsvormen. Vanaf dit schooljaar werk ik dus op basisschool De Vuurvlinder, die trouwens net als De Tempel onder het Saltobestuur valt. De Vuurvlinder biedt Ervarings Gericht Onderwijs (EGO), met veel aandacht voor zelfstandig werken via weektaken en veel ruimte voor initiatieven van leerlingen.’

Welke groep heb je dit schooljaar en wat vind je daar aantrekkelijk aan? ‘Een combinatiegroep 6-7. Die heb ik tot nu toe niet gehad. Maar na zo’n korte tijd kan ik daar natuurlijk nog niet veel over zeggen. Op basisschool De Tempel heb ik eerst een kleutergroep ondersteund en daarna ook zelf een half jaar een kleutergroep gedraaid. Vervolgens heb ik er vijf jaar lang een groep 3-4 gedraaid en het laatste jaar een groep 5-6. Eigenlijk vind ik alle leeftijden leuk en heeft wat mij betreft

Wat doe je om je lessen aantrekkelijk te maken?

‘Geen grootse dingen, je zit natuurlijk toch vast aan het programma. Maar als het kan, vind ik het wel leuk om kinderen ook over mijn eigen ervaringen te vertellen. Vorig schooljaar ging het bijvoorbeeld over Senegal en zelf ben ik een keer in Gambia geweest. Dus heb ik foto’s meegenomen en de kinderen verteld over wat ik er heb gezien en meegemaakt.’

Wat verwacht je van je werk op deze voor jou ‘nieuwe’ school en wat zijn je ambities? ‘Ik heb er veel zin in. Natuurlijk is het in het begin wel even wennen aan een andere werkwijze, maar dat is ook een uitdaging. Ook ga ik hier een dag per week als ICT-er aan de slag en dat is iets wat ik ook erg graag wilde. Verder heb ik niks uitgestippeld, ik ben immers net aan iets nieuws begonnen. Misschien wil ik in de verre toekomst nog iets met aardrijkskunde of geschiedenis gaan doen, maar dat weet ik niet. Daar denk ik nu nog niet over na. Wat ik wel zeker weet, is dat ik mezelf echt als leraar zie!’ ●

Inzicht nzicht nr 5 - sep september 2009


02-09-2009 19:21:40

21

Tekst Marion Braat, beleidsadviseur Vereniging Openbaar Onderwijs Beeld José Krijnen

Overstap van vmbo-t naar havo lastig door eisen van de school

Opstromen vaak een illusie Bij alle geslaagden van de afgelopen periode waren uiteraard ook de nodige leerlingen die het diploma vmbo-t haalden. Deze theoretische leerweg van het voorbereidend beroepsonderwijs wordt nogal eens aangeduid als ‘de vroegere mavo’. En net als de mavo toen geeft het diploma vmbo-t toegang tot het vierde leerjaar van de havo. Op papier dan, want in de praktijk blijkt het niet altijd mee te vallen om de overstap te maken. Veel scholen hanteren namelijk een eigen toelatingsbeleid voor hun havo-afdeling; het lijkt er op dat besturen de vmbo’ers eigenlijk liever naar het mbo zien vertrekken.

F

eit is dat de Wet Voortgezet Onderwijs (WVO) géén restricties stelt aan het stapelen van een havo-opleiding op een vmbo-t opleiding. Ieder vmbo-t diploma geeft in theorie toegang tot de havo. Feit is eveneens dat nergens staat dat het bestuur van de havo-school geen extra eisen aan het behaalde diploma mag stellen. Dat gebeurt dan ook veelvuldig. Zo is er meestal een bepaald puntenaantal vereist. Een leerling moet op zijn diploma bijvoorbeeld gemiddeld een 6,5 of een 7 hebben gehaald. Jammer voor de laatbloeier die op zijn zestiende net goed op gang komt, maar niet geheel onbegrijpelijk vanuit de school gezien. Niemand zit te wachten op uitvallers op de havo. Als deze eis netjes in de beleidsdocumenten van de school staat beschreven, handelt de school juridisch correct. Veel scholen hanteren echter ook een minder hard criterium. Namelijk dat van motivatie of werkhouding. De leerling met havo-aspiraties is dan aangewezen op het oordeel van een commissie van toelating. En dat is onvermijdelijk een subjectief oordeel. De commissieleden zijn immers ook maar mensen. De Vereniging Openbaar Onderwijs zou geen bezwaar hebben tegen een subjectieve afweging, als het zou gaan om leerlingen die een twijfelachtige cijferlijst bij elkaar hadden gesprokkeld. De havo kan dan net een stapje te hoog zijn. Via telefonische meldingen bij 0800 5010 is gebleken dat herhaaldelijk ook gediplomeerden met als gemiddeld cijfer een 7,5 of 8 de gang naar de havo wordt ontzegd. In feite

dus op basis van ‘gedrag en vlijt’. Als dat op één of andere manier tot willekeur in de toelating leidt, is dat een kwalijke zaak. De Vereniging Openbaar Onderwijs pleit daarom voor objectieve en controleerbare normen voor de overstap naar de havo. Er staat per slot van rekening niet voor niets in de Kwaliteitsagenda VO dat jongeren moeten worden aangemoedigd hun talenten te ontwikkelen en dat het onderwijs alles op alles moet zetten om het maximale uit een leerling te halen. ●

50tien, voor ouders en MR-leden 5010 is de informatie- en adviesdienst voor ouders en MR-leden. De Vereniging Openbaar Onderwijs werkt voor 5010 samen met andere organisaties voor ouders in het onderwijs en met organisaties voor leer-, gedrags, en ontwikkelingsproblemen en handicaps. Meer informatie vindt u op www.voo-5010.nl.

Het schoolkamp zorgt nu voor nachtmerries? op schooldagen schooldagentussen tussen1010 Dealschooldag is te lang? Bel 5010, op enen 33


02-09-2009 19:21:52

22

Tekst en beeld Sanne van der Most

Careesha Sorton (14)

Damiaan Purperhart (13)

Rijswijks Lyceum geeft Algemene Ontwikkeling als schoolvak

Algemene ontwikkeling voor Hoe vaak traden de Beatles op in Nederland? Hoe heette het eerste hondje in de ruimte? Wie schreef de muziek voor het Zwanenmeer? Voor veel mensen waarschijnlijk gesneden koek. Maar niet voor scholieren anno 2009. Rob de Ruiter, docent aan het Rijswijks Lyceum, ontdekte nog veel meer wat zijn leerlingen niet wisten en ontwikkelde het vak algemene ontwikkeling.

H

et was tijdens de Nederlandse taalles De Ruiter is van huis uit docent Nederlands toen hij de hiaten in de kennis van zijn leerlingen ontdekte. ‘Het verwoorden van de inhoud gaat prima, verbanden leggen lukt ook nog heel aardig, maar zodra het aankomt op tekstbegrip en het uitleggen van de diepere tekstbetekenis, haken de meesten af. Ze missen een heleboel basiskennis, waardoor ze geen idee hebben wat sommige woorden betekenen of waar een tekst over gaat.’ Daarbij gaat het volgens De Ruiter niet alleen om historische feitenkennis over het verre verleden, maar ook om ontwikkelingen die op dit moment actueel zijn. ‘Een van mijn leerlingen wist bijvoorbeeld niet hoe Adolf Hitler eruit zag. Bijna gênant. Een ander dacht dat Koningin Beatrix met Willem van Oranje ge-

trouwd was. En sommigen zijn nu al weer vergeten wat er op 11 september is gebeurd en dat er ook aanslagen in Europa hebben plaatsgevonden. En dan heb ik het echt niet alleen over mavoleerlingen, maar ook over vwo’ers.’ Ook spreekwoorden, gezegdes en uitdrukkingen zijn ingewikkeld voor ze. ‘Ze gebruiken ze niet meer en ze kennen de betekenis niet’, vervolgt De Ruiter. Met verbazing bekeek hij ooit de ‘kanttekeningen’ die zijn leerlingen tijdens een proefwerk bij de tekst moesten maken: “letterlijke tekeningetjes in de kantlijn”.

Echt niet dom Toch zijn de leerlingen van tegenwoordig volgens De Ruiter zeker niet dommer dan de generaties voor hen. ‘Blijkbaar hebben ze zich toch een mechanisme eigen


39_3961_22_Rijswijks.indd 22

02-09-2009 19:22:33

23

Habiba Ashrafi (14)

Sander in ‘t Hout (14)

Dummies. Absurd of nodig? gemaakt om ondanks hun gebrekkige algemene ontwikkeling te slagen voor het examen en naar de universiteit te gaan. Dan ben je toch echt niet dom.’ Voor een deel wijt De Ruiter de gebrekkige kennis aan het feit dat jongeren geen kranten meer lezen en alles van internet halen. ‘Die gratis dagbladen maken wel weer wat goed, maar die zijn toch ook wel erg vluchtig en oppervlakkig.

beurde, dan had iedereen dat op tv gezien en werd er de volgende dag over gesproken, ook op school. Tegenwoordig zijn er zo veel zenders. Wie geen zin heeft in het nieuws of andere serieuze zaken, hangt lekker de hele dag voor TMF of Nickelodeon. Met als gevolg dat ouders vaak ook geen idee hebben wat hun kinderen wel of niet weten en er thuis dus ook niet meer wordt gesproken over dingen uit het nieuws.’ Met een schoolpopulatie die voor 90 procent uit allochtone leerlingen bestaat, is de kans volgens De Ruiter bovendien groot dat er thuis naar heel andere zenders wordt gekeken dan de Nederlandse.

Een leerling dacht dat Beatrix met Willem van Oranje was getrouwd Bovendien is de aandachtsboog van jongeren heel kort. Het moet allemaal snel en in hapklare brokken. Wat dat betreft is het Journaal op 3 natuurlijk ideaal.’

Vijftig jaar NOS Journaal En daarmee komt De Ruiter op een tweede oorzaak van het kennisgebrek: het diffuse televisieaanbod van tegenwoordig. ‘In mijn tijd had je maar twee zenders en daar keek iedereen naar. Als er iets belangrijks ge-

Toen De Ruiter het probleem eenmaal in kaart had gebracht, lag de oplossing al snel voor de hand. Er moest een apart vak algemene ontwikkeling komen voor de mavo, de havo en het vwo. ➜ Vervolg op pagina 25

Paasmaaltijd of Suikerfeest? 0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)


02-09-2009 19:22:47

24

Tekst Michiel Jongewaard, eindredacteur Inzicht

Samen werken, maar niet op elke school Voor de zomervakantie werd bekend dat De Raad van State in een nog niet officieel gepubliceerd advies oordeelt dat scholen op religieuze grondslag het recht hebben om een leerkracht te ontslaan vanwege diens homoseksuele relatie. Een dergelijk ontslag komt met enige regelmaat voor, meestal op orthodox-christelijke scholen, en veroorzaakt doorgaans kortstondige ophef. Het voelt ongemakkelijk, maar wakker liggen we er niet van. Natuurlijk, het gelijkheidsbeginsel zoals vastgelegd in artikel 1 van onze Grondwet komt onder forse druk te staan, maar toch wint meestal het begrip voor de grondslag van de school.

V

eel onderwijsorganisaties reageerden op het advies van de Raad van State. De toon was opvallend begripvol. VOS/ABB liet bijna triomfantelijk weten blij te zijn dat er in het openbaar onderwijs wél plaats is voor homoseksuele docenten. ‘Maar,’ voegde de directeur er in zijn commentaar netjes aan toe, ‘wij snappen, kijkend naar de Grondwet, het advies van de Raad van State.’ Ook de christelijke Besturenraad was blij en vol begrip, maar natuurlijk met een andere reden. In een van de landelijke dagbladen vond de directeur dat ‘je mag verwachten dat leerkrachten op orthodox-christelijke scholen een homoseksuele relatie afkeuren’. Vergoelijkend constateerde hij dat overigens de meerderheid van de christelijke scholen homoseksuele leerkrachten allang toestaan. Het zijn er naar zijn zeggen hooguit honderd die dat niet doen. De ISBO, de islamitische besturenorganisatie, was vooral blij voor de homoseksuele leerkrachten zelf. Volgens de directeur weten zij dankzij de Raad van State nu eindelijk

dat er voor hen geen plaats is op dit soort scholen. Hij verwacht vooral begrip van deze leerkrachten zelf. In hetzelfde dagblad orakelde hij luchtig: ‘Het jodendom, het christendom en de islam keuren homohandelen nu eenmaal af. Doe daar niet moeilijk over en verbind er conclusies aan: ga als je zo bent bij een andere school solliciteren, bijvoorbeeld in het openbaar onderwijs, daar zijn voldoende vacatures.’ Met zijn reactie maakt hij het wel erg bont. Natuurlijk is er begrip voor de Grondwet. Maar voor het ontslaan van homoseksuele leerkrachten op orthodox-christelijke scholen heeft de Vereniging Openbaar Onderwijs geen enkel begrip. En voor het advies van de Raad van State hebben wij zelfs geen woorden. Wij geloven in scholen waar plek is voor iedereen. Dat hoort bij onze tijd en maakt onze samenleving volwassen. Wat blijft er over van het motto van dit Kabinet, Samen werken, samen leven? Tweede Kamerlid Boris van der Ham (D66) pleit terecht voor algemene toegankelijkheid van alle scholen. Het openbaar onderwijs geeft dat goede voorbeeld al lang. ●



02-09-2009 19:23:00

25

Meer weten? Neem contact op met Rob de Ruiter van het Rijswijks Lyceum: 070 3364944 of [email protected] ]

Vervolg van pagina 23 – Na drie jaar experimenteren, lesonderwerpen verzamelen en toetsvragen ontwikkelen, is algemene ontwikkeling inmiddels een volwaardig vak aan het Rijswijks Lyceum. ‘Ik zocht eigenlijk zoiets als ‘algemene ontwikkeling voor dummies’ maar waar vind je dat in godsnaam?’,

als het genoeg heeft gevroren. En dat er over de hele wereld burgeroorlogen plaatsvinden. Sowieso weet ik nu veel meer over andere landen op de wereld. Handige kennis voor bij andere vakken zoals geschiedenis.’ Klasgenoot Habiba Ashrafi (ook 14 jaar) heeft vooral veel opgestoken over de sterren. ‘Over Elvis bijvoorbeeld‘, vertelt ze. ‘Hoe zijn leven was en hoe hij is gestorven.’ Sinds ze het vak algemene ontwikkeling volgt, houdt ze ook het nieuws wat beter bij. ‘Ik weet nu tenminste waar het over gaat.’

Ik houd nu ook het nieuws beter bij vertelt De Ruiter over zijn zoektocht naar lesstof. Inmiddels haalt hij zijn informatie uit de kranten, uit ‘vijftig jaar NOS Journaal’ en uit de dvd-series ‘Milestones of the 20th Century’ en ‘Uw geboortejaar in beeld’. Uit al deze informatiebronnen heeft De Ruiter een lespakket met 151 verschillende thema’s ontwikkeld dat bij de leerlingen behoorlijk goed aanslaat. ‘Sommigen zijn zelfs zo enthousiast dat ze nu dagelijks de krant lezen, het journaal bekijken en hun ouders uitleggen wat er in de wereld gebeurt.’

Elfstedentocht Hoewel het kranten lezen zich voor Careesha Sorton (14 jaar, net over van 2 naar 3 vwo) zich beperkt tot de opdrachten die ze voor school moet maken, is ook zij erg enthousiast over het nieuwe vak. ‘Ik heb heel wat dingen geleerd die ik hiervoor niet wist. Dat de Elfstedentocht niet elk jaar plaatsvindt, maar alleen

Ook Sander in ’t Hout (14 jaar en ook net over naar 3 vwo) is aangestoken. Tegenwoordig kijkt hij iedere ochtend naar het RTL Nieuws; iets wat hij vroeger nooit deed. De lessen over de Tweede Wereldoorlog spraken hem het meest aan. ‘Films over die periode boeien me nu veel meer, omdat ik weet wat er is gebeurd.’ Voor klasgenoot Daamian Puperhart (13 jaar) zijn het de studentenopstanden in de jaren ’60 die de meeste indruk maakten. ‘Binnenkort gaan we zelf studeren. Ik vond het heel interessant om te horen hoe studenten vóór ons dachten.’ De lessen over astronauten in de ruimte hebben hem zelfs een zetje in de goede richting gegeven wat zijn eigen toekomst betreft. ‘Ik weet nu dat ik iets met informatica wil gaan doen.’ ●

Het tussenuur wordt meegeteld als lestijd? Bel 5010, op schooldagen tussen 10 en 3


02-09-2009 19:23:09

26

Tekst Jordi Vermeulen Beeld José Krijnen

Middelbare scholen willen taalverloedering tegengaan ‘Taaltoets wordt gemeengoed op universiteiten’, kopte NRC Handelsblad in april van dit jaar. De resultaten van die taaltoetsen zijn alarmerend: op de Erasmus Universiteit zakte vorig studiejaar 83% van de eerstejaars rechtenstudenten voor de test. Middelbare scholen realiseren zich dat de docent Nederlands hulp nodig heeft en lanceren ‘schoolbrede’ plannen om de taalvaardigheid van hun scholieren te verbeteren.

E

en ‘tsunami van taalluiheid’, daar is sprake van volgens Margot de Wit van het sectiebestuur Nederlands van de Vereniging van Leraren in Levende Talen. Zij ziet het verminderde aantal uren voor het schoolvak Nederlands, waardoor regeltjes onvoldoende inslijpen, als een van de vele oorzaken van de slechte taalbeheersing. Ook zou het taalonderwijs op sommige basisscholen te wensen overlaten. Maar de belangrijkste oorzaak is volgens De Wit een culturele: ‘In de huidige jongerencultuur nemen taalbeschouwing en schriftelijke taalvaardigheid een weinig centrale plaats in. Het is geen onwil van

next in twijfel. Hij vraagt zich af of de ophef over slecht spellende jongeren terecht is, en concludeert: ‘In dit stujke saatn immres ook mnimimaal tweediuzend splefuoten. En toch bgerijpt u perceis wat ik bdeeol’. Volgens De Wit gaat het om meer dan begrijpen alleen. ‘Als ik van het ministerie een bericht krijg met spelfouten, dan neem ik de boodschap onbedoeld minder serieus. Bovendien doet het afbreuk aan het visitekaartje van de zender: deze stijlbreuk kan zodoende communicatiestoornissen creëren.’ Scholen slagen er, gezien de toename van het aantal universitaire taaltoetsen, niet in om scholieren af te leveren die het Nederlands voldoende beheersen. Onderzoek bevestigt die conclusie: in het eerste jaar van het voortgezet onderwijs beheerst ruim een vijfde van de leerlingen het Nederlands niet goed genoeg om teksten zelfstandig te begrijpen. Aan het eind van de middelbare school zitten er in een klas met

Een bericht met spelfouten wordt minder serieus genomen leerlingen dat ze telkens weer de d´tjes en t´tjes fout zetten, ze ervaren eenvoudigweg het belang van die kennis onvoldoende.’ Juist dat belang trekt filosoof Rob Wijnberg in een van zijn columns in nrc.

vijftienjarigen gemiddeld nog steeds twee leerlingen van wie het leesniveau onvoldoende is. Doet Nederland het internationaal gezien slecht? Het tegendeel blijkt uit het driejaarlijkse PISA-onderzoek waarin de kennis en vaardigheden van vijftienjarigen uit 57 landen worden vergeleken. Op het onderdeel leesvaardigheid scoort Nederland een tiende plaats. Maar in de periode 2000-2006 is de leesvaardigheid van de Nederlandse vijftienjarigen wel verslechterd: ‘De significante toename van het aantal leerlingen op of onder het laagste niveau moet een punt van aandacht zijn’, waarschuwen de opstellers van het PISA-rapport.

Triest als je je eigen taal niet beheerst Vinden scholieren een goede beheersing van het Nederlands onbelangrijk, zoals De Wit beweert? Reacties van scholieren op fora van leerlingen.com en scholieren. com bewijzen eerder het tegendeel: ‘Als ik ga solliciteren en mijn Nederlands is bagger, word ik echt niet serieus genomen’, schrijft ‘Wortelbrood’ uit havo 4. ‘Het is je eigen taal, triest als je die niet


39_3961_26_Taalverloedering.indd 26

02-09-2009 19:23:47

beheerst’, oordeelt een andere leerling uit vwo 4. Alleen ‘Bas91’ uit havo 4 vindt de aandacht voor spelling ouderwets: ‘Het gaat er toch om dat anderen je kunnen begrijpen? En de spellingchecker helpt je al een heel eind. Er zijn belangrijker dingen om te leren.’ De Taalunie en de Nationale Jeugdraad vroegen dit jaar aan bijna 1800 Nederlandse en Vlaamse scholieren hoe zij over de Nederlandse taal denken. Ruim negen op de tien scholieren in het voortgezet- en beroepsonderwijs vinden goed Nederlands spreken en schrijven belangrijk, maar alleen als het noodzakelijk is. Vooral in een sollicitatiebrief of een verslag voor hun opleiding of werk willen jongeren zich correct kunnen uitdrukken. Maar krijgen ze tien zinnen voorgelegd, waarvan er acht fout zijn (‘Wordt jij al 18?’, ‘Me moeder kookt vanavond’), dan vindt een derde van de ondervraagden de taalfout niet erg. En een docent die een verslag weigert te corrigeren vanwege de taalfouten? Ruim tweederde van de jongeren is het daar niet mee eens.

Hoe denken scholieren dat de taalvaardigheid kan worden verbeterd? Opvallend vaak komen leerlingen met (conventionele) suggesties om het onderwijs op juist de basisschool te verbeteren. ‘Je moet op jonge leeftijd met spellingsregels worden doodgegooid’, vindt Kerem uit vwo 5. Maar ook de lessen Nederlands op de middelbare school moeten anders. ‘Nederlands moet weer Nederlands worden. Minder literatuurgeschiedenis en poëzie en meer spelling en begrijpend lezen’, adviseert Berend uit havo 5.

scholengemeenschap Rozenberg in het Vlaamse Mol ontvingen leerlingen en personeelsleden een lijst met tips (‘Netiquette’) om een correcte mail te schrijven. Mails

Docenten en schoolleiding moeten samen actie ondernemen

Netiquette en woorddossier Ook de overheid meent dat er sprake is van een zorgelijke situatie. In het kader van de Kwaliteitsagenda Voortgezet Onderwijs geeft het Rijk scholen tot 2012 200 miljoen euro om in het bijzonder de taal- en rekenprestaties te verbeteren. De initiatieven van middelbare scholen om de taalbeheersing van scholieren te verbeteren zijn divers. Op de

met fouten krijgt de afzender retour, vergezeld van de mededeling: ‘Herformuleer je mail a.u.b.; ik reageer pas op een correct geformuleerde mail.’ Op het Rijswijks Lyceum proberen docenten vooral de woordenschat van leerlingen te vergroten. Leerlingen houden er per vak een woorddossier bij, waar per les minimaal drie woorden in moeten worden opgenomen. Regelmatig is er een schriftelijke overhoring en op het rapport komt een woorddossier- ➜

Jordi Vermeulen Jordi Vermeulen is docent maatschappijwetenschappen en geschiedenis en freelance journalist.

Vijf verschillende juffen per week? 0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)


02-09-2009 19:23:57

28

cijfer te staan dat is opgebouwd uit de woorddossiercijfers van de afzonderlijke vakken. Vaak strepen docenten spelfouten wel aan, maar rekenen ze die niet mee. ‘Als je aan die spelfouten geen consequenties verbindt, letten leerlingen er niet op’, vertelt Wilma van der Westen. Zij is namens de Haagse Hogeschool als adviseur betrokken bij het ontwikkelen van taalbeleid op een andere school in Rijswijk, het Rijnlands Lyceum. ‘Leerlingen worden afgerekend op schrijfvaardigheid als ze een schrijftoets voor Nederlands krijgen. Dan gaan ze er wel voor zitten. Maar als ze schrijven bij een wiskunde proefwerk letten ze niet op d’tjes en t’tjes.’ Het Rijnlands Lyceum heeft daar iets op bedacht. De docent geeft pas een cijfer als de leerling eventuele spelfouten in zijn proefwerk heeft verbeterd. Doet hij dat niet, dan heeft hij het proefwerk niet gemaakt.

Spelfouten meerekenen Margot de Wit, zelf docent Nederlands in Den Bosch, is er een groot voorstander van dat álle vakken werk maken van taal. ‘Elke docent is een taaldocent en taalbeleid betreft alles en iedereen binnen de school, waarbij de directie aanjager van dit beleid moet zijn.’ Mag een docent wiskunde spelfouten meerekenen bij een proefwerk? ‘Ik vind dat geen probleem. Als de leerling weet dat er bij die wiskundetoets op spelling wordt gelet, zou ik dat terecht vinden.’ De Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven (CEVO) hanteert een duidelijke richtlijn

bij de beoordeling van examens: spelfouten worden alleen aangerekend bij Nederlands en dan uitsluitend bij de onderdelen waar dat is aangegeven. ‘Een cijfer moet de kennis van en het inzicht in een bepaald leervak aangeven. Als spel- of taalfouten dat cijfer omlaag drukken is het cijfer niet

delen dan moet je zelf (zo goed als) vlekkeloos zijn, anders mis je de autoriteit.’ Dat probleem ziet ook docent Nederlands Den Oever, die daarom voorstander is van samenwerking tussen vakken: docenten van bijvoorbeeld geschiedenis of maatschappijleer becijferen de inhoud van een werkstuk, collega’s Nederlands nemen de beoordeling van opbouw, zinsbouw, stijl en spelling voor hun rekening. ‘De leerlingen krijgen twee cijfers voor de prijs van één gemaakt werk’, aldus Den Oever.

Spelfouten moeten consequenties hebben betrouwbaar meer. Het geeft niet meer goed aan wat de leerling van het leervak heeft opgestoken’, schrijft een ouder op de website van Beter Onderwijs Nederland (BON), de vereniging die zich inzet voor verbetering van de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs. Mark, docent wiskunde, ziet een ander probleem bij het meetellen van spelfouten: jonge leraren van andere vakken dan Nederlands kunnen vaak zelf niet spellen. ‘Wil je anderen kunnen beoor-

Ideeën en initiatieven om de ‘tsunami van taalluiheid’ het hoofd te bieden zijn er dus genoeg. Zonder steun van de schoolleiding zijn plannen echter gedoemd te mislukken, waarschuwt De Wit. ‘Dit kunnen wij als docenten niet van onderaf op gaan zetten. De directie moet er de noodzaak van inzien en maatregelen nemen.’ ●

Meer weten? • Lees de column Talapursiten (nrc.next, 21 april 2009) van Rob Wijnberg online: http://www.nrcnext.nl/columnisten/2009/04/21/talapursiten/ • Lees de special Taal Centraal: taalbeleid in het Nederlandse en Vlaamse onderwijs van de sectie Nederlands van de Vereniging van Leraren in Levende Talen en Levende Talen Magazine, verkrijgbaar in de bibliotheek of te bestellen bij Levende Talen • Download het rapport Jongeren en de Nederlandse taal (Taalunie en Nationale Jeugdraad) via http://www.jeugdraad.nl/producten.php • Download het rapport Over de drempels met taal (Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen) via http://www.taalenrekenen.nl • Download het rapport Aan het werk! Adviezen ter verbetering van functionele leesvaardigheid in het onderwijs (Taalunie) via http://taalunieversum. org/onderwijs/publicaties/functionele_leesvaardigheid/



02-09-2009 19:24:06

29

Tekst en beeld Lineke Eerdmans

Verantwoord overblijven Sinds augustus 2006 dragen schoolbesturen de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat ieder kind op school kan overblijven. Om voor alle kinderen een prettige overblijf te realiseren, heeft het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven, een initiatief van de Vereniging Openbaar Onderwijs, een basiscursus tso voor overblijfmedewerkers ontwikkeld.

I

n deze cursus leren de tso-medewerkers omgaan met veelvoorkomende situaties bij het overblijven, door middel van praktische tips en het uitwisselen van ervaringen. Vier modules komen aan de orde: Dilemma’s in de praktijk, Communicatie, Pesten en De wet in praktijk gebracht. In Bussum leidt Julie Lubberdink de cursus op de protestantschristelijke Julianaschool. Ook de tso-medewerkers van de katholieke Jozefschool uit Nederhorst den berg schuiven wekelijks aan in het cursuslokaal. Vandaag is de module Wet- en regelgeving aan bod. Dat belooft een droge les te worden. Maar niets is minder waar. Julie zet een interactieve ochtend in gang en de cursisten voeden deze met vragen en voorbeelden uit de praktijk. Kari vraagt zich bijvoorbeeld af wat ze voor stappen moet nemen als een overblijfkracht niet goed presteert. Julie legt uit dat de verantwoordelijkheid altijd bij het schoolbestuur ligt. Deze mag echter alleen besluiten nemen in overleg met de oudergeleding van de MR. Kom je er niet uit met je schooldirectie, stap dan naar de oudergeleding.

Niet bindend Julie zet de cursisten in tweetallen aan het werk. De koppels moeten nadenken over wat zij verstaan onder kwaliteit en hoe zij hiervoor kunnen zorgen. Kernpunten zijn

maximaal 15 kinderen per 1 overblijfkracht. Dat de vele adviezen en richtlijnen niet bindend zijn, is wel een zeer opmerkelijke factor binnen het tso-beleid. Per 1 augustus 2011 is scholing op het gebied van overblijven verplicht. Maar het is vrijwel onmogelijk om dit te controleren. Vijftig procent van alle overblijfkrachten moet straks zijn geschoold. Maar welke scholing, welk niveau, dat is niet gedefi nieerd. Het begrip is zelfs zo breed dat een eenmalige (niet jaarlijkse) thema-avond over het begrip tso ook als scholing wordt gezien. ➜

In de kern draait het bij tso om het garanderen van veiligheid professionaliteit en pedagogische bejegening. Maar ook groepsgrootte is zeer belangrijk. Beide scholen houden zich aan het (overigens niet bindend!) advies van minimaal twee overblijfkrachten per groep en

Het schoolkamp zorgtinnu voor nachtmerries? Bel 5010, op op schooldagen schooldagentussen tussen1010 Geen inzage hetalleerlingvolgsysteem? enen 33


02-09-2009 19:24:13

30 Tip: Kom je er niet uit met je schooldirectie, stap dan naar de oudergeleding van de MR Onderling afstemmen Overblijfkrachten maken onderling afspraken over wat wordt toegestaan op het schoolplein. In sommige gevallen worden de ouders op situaties aangesproken, bijvoorbeeld als een kind veel snoep mee krijgt, maar meestal wordt dit intern opgelost. Maar wat als iemand zowel overblijfkracht als ouder is? Birgit en Margreet delen deze ervaring, zij hebben elkaars kind in de groep. Birgit: ‘Onlangs moest ik Margreet’s zoontje Thomas flink aanpakken. Hij zat in de zandbak en gooide zand naar een ander kindje. Ik heb het aan Margreet verteld, maar hij is er bij haar niet op teruggekomen.’ Margreet: ‘Hij rende ook niet naar mij toe op het moment dat het gebeurde, dus dat vond ik wel een goed teken. Zelf had ik het ook zo gedaan, maar ik heb met Birgit’s zoontje nog geen voorval gehad. Haar zoontje is heel lief, haha!’

houdt ook in dat de kinderen veilig zijn voor elkaar. Zie je ze stoeien, vraag dan “gaat het hier goed?”. Reageert een van de kinderen niet, dan is er vaak wat aan de hand.’ Monette: ‘Fysieke veiligheid, maar ook sociale, mentale veiligheid vind ik zeer belangrijk.’ Thea: ‘Je eigen houding ten opzichte van het kind is belangrijk. Wij hebben een rolverdeling gemaakt; de een speelt mee met de kinderen, de ander houdt het overzicht.’ Christel: ‘Veiligheid is ruimte en overzichtelijkheid hebben’. Ingrid: ‘Een gezellig lokaal is belangrijk’. Helga vraagt zich hardop af: ‘Ik weet eigenlijk niet hoe de kinderen de ruimte waarin ze overblijven ervaren? Wat is fijner voor ze, overblijven in de eigen klas of in een apart tsolokaal? We moeten ze dat eigenlijk eens vragen!’

Evaluatie De cursisten zijn het erover eens: het waren leerzame bijeenkomsten. Vooral de discussiemomenten waren vruchtbaar. Francis: ‘Hier komen weer andere dingen aan bod. Je spreekt elkaar over onderwerpen waar je normaal niet altijd aan toekomt.’ Vooral de ik-boodschap is een methode waar veel cursisten aan refereren. In de communicatie met een kind niet zeggen ‘jij doet dit of dat’ maar ‘ik vind het vervelend of prettiger als…’ Veel cursisten hebben deze methode inmiddels toegepast en ervaren dat kinderen hier goed op reageren en zich minder aangevallen voelen. Julie: ‘Het zal in het begin wat overdreven voelen, je zet dan bewust methodes in. Maar op den duur zullen ze het van nature gaan doen.’ Helga: ‘Ik heb veel gehoord en geleerd en ga met heel veel enthousiasme aan de slag volgend schooljaar!’ ●

Veiligheid In de kern draait het bij de tso om het garanderen van veiligheid: zorgen dat kinderen onbezorgd kunnen spelen. Toezicht houden is daarbij belangrijk, evenals zien wat er gebeurt en daar op inspelen. Julie: ‘Maak oogcontact, laat weten dat je ze ziet. Veiligheid bieden

Expertisecentrum Verantwoord Overblijven Het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven biedt een gevarieerd cursusaanbod, met op maat gesneden modules. Op de website www.verantwoordoverblijven.nl staat een uitgebreid overzicht van de cursussen en kan men zich direct aanmelden. Iedere aanmelding wordt vervolgens door het cursusbureau van het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven behandeld.



02-09-2009 19:24:22

Cursusaanbod Verantwoord Overblijven Basiscursus medewerker tso Locatie: in uw regio1 Cursusduur: vier bijeenkomsten Wanneer: woensdagochtend van 9.00 tot 11.30 uur Prijs: € 300,- per cursist, elke vierde cursist betaalt € 100,-. Deelname is gratis met subsidie van het ministerie.2

De basiscursus is een complete cursus van vier ochtenden. In de basiscursus leren de medewerkers tso door middel van praktische tips en het uitwisselen van hun ervaringen omgaan met veelvoorkomende situaties bij het overblijven. Vier modules komen aan de orde: Dilemma’s in de praktijk, Communicatie, Pesten en De wet in praktijk gebracht.

Vervolgcursus medewerker tso Locatie: in uw regio1 Cursusduur: vier bijeenkomsten Wanneer: woensdagochtend van 9.00 tot 11.30 uur Prijs: € 300,- per cursist, elke vierde cursist betaalt € 100,-. Deelname is gratis met subsidie van het ministerie.2

De vervolgcursus sluit aan op de basiscursus. In de vervolgcursus wordt dieper ingegaan op enkele thema’s die in de basiscursus al aan bod kwamen. Daarnaast wordt een aantal nieuwe onderwerpen behandeld. Vier modules komen aan de orde: Positief leiding geven aan kinderen, Conflicten tussen en met kinderen, Omgaan met hyperactieve kinderen en Verantwoordelijkheid en betrokkenheid.

Coördinatorcursus tso Locatie: in uw regio1 Cursusduur: twee bijeenkomsten Wanneer: vrijdag van 9.30 tot 14.30 uur Prijs: € 300,- per cursist (incl. lunch), elke vierde cursist betaalt € 100,-. Deelname is gratis met subsidie van het ministerie.2

In de coördinatorcursus leren coördinatoren tso de basisvaardigheden met betrekking tot leiding geven, organiseren en coachen van medewerkers. Ervaringen in de eigen overblijfsituatie worden besproken. Vier modules komen aan de orde: Wetgeving, Overblijven in de praktijk, Communicatie en Financieel beleid. Hierbij komen ook coaching, vergaderen en administratie aan bod.

Expertisecursus coördinator tso Locatie: centrale plaats in het land1 Cursusduur: vier bijeenkomsten Wanneer: vrijdag van 9.30 tot 14.30 uur Prijs: € 500,- per persoon (inclusief lunch). Deelname is gratis met subsidie van het ministerie. 2

Expertisecentrum

Verantwoord Overblijven

De expertisecursus is het vervolg van de coördinatorcursus. In deze verdiepingscursus vergroten coördinatoren hun bekwaamheid. De informatie in de expertisecursus kan dagelijks in praktijk worden gebracht. Zes modules komen aan de orde: Leiding geven aan een overblijforganisatie, Coachen, Reflecteren op de praktijk, Werving en selectie, Financiën en Wet- en regelgeving.

Meer informatie of advies

Vereniging Openbaar Onderwijs Louis Armstrongweg 120 Postbus 60182, 1320 AE Almere T 036 533 1500 www.verantwoordoverblijven.nl

39_3961_31_EVO.indd 31

Het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven geeft aan scholen en schoolbesturen advies en begeleiding op het gebied van organisatie, financiën en medezeggenschap met betrekking tot de tussenschoolse opvang. Neem voor meer informatie of advies contact op met het cursusbureau van het Expertisecentrum Verantwoord Overblijven via telefoonnummer 036 533 1500.

02-09-2009 19:25:01

32 vraag & antwoord

Benoemen in de MR Heeft u een vraag over onderwijs van uw kind? Bel 5010, hét telefonische en digitale loket voor

Een van de ouders is tussentijds gestopt met haar werkzaamheden voor de medezeggenschapsraad (MR). Nieuwe verkiezingen zijn er pas in juni 2010. We weten dat na de verkiezingen nog een ouder stopt. Op onze oproep voor vervanging kwamen twee aanmeldingen. Kan een van deze ouders als lid worden geïnstalleerd en de andere als adviseur meedraaien binnen de MR?

ouders en MR-leden, voor informatie en advies over

Nee. Als iemand tussentijds stopt, moet aan degene die bij de vorige verkiezingsronde de meeste stemmen had van degenen die niet zijn

verkozen, worden gevraagd om alsnog, voor de rest van de zittingsperiode in de MR zitting te nemen. Mochten er destijds geen verkiezingen zijn gehouden, dan kan de MR kandidaten oproepen zich beschikbaar te stellen. Als er meer kandidaten zijn dan vacatures, moeten er verkiezingen worden gehouden. Degene die dan wordt gekozen, dient de periode uit van degene die wordt vervangen. Bij afloop van een zittingsperiode moet dezelfde procedure van kandidaatstelling en eventueel verkiezingen worden gevolgd. U bent als MR vrij om adviseurs te benoemen. Deze hebben echter geen officiële status vanuit de Wet medezeggenschap scholen (WMS). ●

onderwijs.

5010 is op schooldagen bereikbaar tussen tien en drie, via 0800-5010 (gratis), kies ‘onderwijs’, toets 4 (of mobiel naar 0900-5010123 / 45 ctpg). Vragen stellen kan ook via

Groep 0 Onze zoon is geboren in november en wordt straks door de school in groep 0 geplaatst. Bestaat deze groep eigenlijk wel? Hij hoort toch gewoon in groep 1 en kan dan na de zomervakantie naar groep 2? Het ministerie van OCW verbiedt scholen niet om een groep 0 in te stellen, omdat het tot de autonomie van scholen wordt gerekend om het onderwijs zo in te richten. De Vereniging Openbaar Onderwijs vindt dat er in ieder geval een aantal voorwaarden aan groep 0 moeten worden gesteld en is daarover in gesprek met het ministerie. Kinderen die in een groep 0 worden geplaatst, moeten in ieder geval evenveel uren onderwijs ontvangen (op weekbasis) als leerlingen in groep 1 en de doorstromingskansen moeten ook gelijk zijn. Het onderwijs en de manier van toetsen moet dus hetzelfde zijn als in groep 1, zodat leerlingen aan het einde van het eerste schooljaar dat zij op school zijn, ook daadwerkelijk kunnen doorstromen naar groep 2. ●

www.voo-50tien.nl


39_3961_32_Advies.indd 32

02-09-2009 19:26:10

33 Medische handeling Mijn dochter van 4 heeft een allergie en een huidziekte. Zij moet daarvoor regelmatig worden gezalfd en ze moet medicijnen slikken. De juf doet het wel, maar vindt dat eigenlijk niet prettig. Ze is bang dat ze het een keer vergeet, of het niet goed doet. Ze moet dat toch gewoon doen als een kind dat nodig heeft? Nee. Een leerkracht kan niet worden verplicht om medische handelingen te verrichten. Het geregeld smeren van zalf kan worden opgevat als een medische handeling. U kunt bij de GGD of bij het WMO-loket van de gemeente informeren of hier een andere oplossing voor is. ●

Bibliotheekbezoek

Verlof

Mijn zoon moet met zijn klas verplicht eens in de twee weken naar de bibliotheek. Veel leerlingen komen zonder boeken thuis. Zo ook mijn zoon, omdat ik al zelf iedere week met hem naar de bibliotheek ga. Kan mijn zoon niet iets anders doen in de tijd dat de klas naar de bibliotheek gaat?

Is er voor allochtone ouders een mogelijkheid om kinderen voor familiebezoek van school te halen? In de zomer zou dit bezoek voor het kind in verband met extreme hitte niet haalbaar zijn.

Nee, wettelijk niet. Misschien is het voor uw kind niet een onderwijsactiviteit die erg noodzakelijk is, maar het is voor te stellen dat de school bibliotheekbezoek in het schoolplan heeft opgenomen. Leerlingen zijn verplicht om de onderwijsactiviteiten te volgen. Overigens kunt u natuurlijk met de school overleggen over een alternatief programma op het moment van bibliotheekbezoek. Zeker als de activiteit voor meer leerlingen eigenlijk overbodig is zal de school bereid zijn een oplossing te vinden. ●

Combinatieklassen Hebben wij als MR adviesrecht of instemmingsrecht bij het verdelen van de klassen en bij de vraag hoeveel groepen er van elk leerjaar komen of hoeveel leerlingen van een jaar in een combinatiegroep komen? U heeft in ieder geval geen instemmingsrecht. Dan blijft het de vraag of u adviesrecht heeft of dat dit slechts valt onder het recht om te worden geïnformeerd. Als de directeur de groepen volgens het bestaande beleid indeelt, hoeft hij u slechts te informeren. Als de groepen niet conform het beleid worden ingedeeld of als er een wijziging in het beleid wordt voorgesteld, heeft u adviesrecht. Dit valt namelijk onder de noemer ‘organisatie van de school’ artikel 11f van de Wet medezeggenschap scholen (WMS). Hierbij moet wel worden aangetekend dat als een school gedwongen wordt om combinatieklassen te formeren, bijvoorbeeld door een teruglopend leerlingaantal, het adviesrecht niet zozeer gaat over de vraag óf er combinatieklassen worden gevormd, maar meer over de keuzes die er zijn gemaakt om tot combinatieklassen te komen. Bij de introductie van combinatieklassen vanuit pedagogische of didactische overwegingen geldt het adviesrecht voor de keuze zelf en voor de criteria. ●

Nee, waarschijnlijk niet. Het is de vraag of de mogelijkheid die de Leerplichtwet kent voor verlof vanwege bijzondere omstandigheden ook voor de situatie die u in uw vraag beschrijft, geldt. U kunt bij de directeur van de school of bij de leerplichtambtenaar een verzoek indienen voor extra verlof vanwege bijzondere omstandigheden. Om dat verzoek meer kracht bij te zetten, kan bijvoorbeeld een verklaring van een medicus, dat uw kind niet tegen extreme hitte kan, behulpzaam zijn. De directeur van de school (bij verlofaanvragen van 10 dagen of minder) of de leerplichtambtenaar (bij verlofaanvragen van meer dan 10 schooldagen) zal vervolgens over uw verzoek een besluit nemen. ●

Alcoholgebruik De directeur van de basisschool van mijn kinderen heeft officieel aan een kind van groep 8 toestemming gegeven om bier uit te delen tijdens zijn spreekbeurt over Ierland. Ik vind het schokkend dat met de huidige kennis over het gebruik van alcohol bij jonge kinderen dit is toegestaan. Dit kan toch niet? Nee, dit is niet acceptabel. Leerlingen uit groep 8 mogen geen alcoholische dranken drinken en de school mag hiervoor ook geen gelegenheid geven. U kunt in een gesprek met de directeur vragen waarom hij dit heeft toegestaan. Ook kunt u erop aan dringen om maatregelen te nemen om dit in de toekomst te voorkomen. Wanneer u geen gehoor vindt bij de directeur, kunt u een klacht indienen volgens het klachtenreglement van de school. In de schoolgids staat waar u het klachtenreglement kunt opvragen. ●

Geen kopieën van het leerling-dossier? 0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)

39_3961_32_Advies.indd 33

02-09-2009 19:26:36

Vereniging Openbaar Onderwijs

Assen Wolvega

Alkmaar Lelystad

Zwolle

Amsterdam

Nieuw in de MR?

Den Haag

Almelo

Utrecht

Arnhem Nijmegen

Kom naar MR-Start!

Den Bosch Roosendaal Venlo

MR-Start najaar 2009 en voorjaar 2010 Bijeenkomsten in het hele land voor nieuwe MR-leden MR-Start is een bijeenkomst speciaal voor ouders en personeelsleden die kortgeleden zijn gekozen in de medezeggenschapsraad (MR). U leert in één avond alle rechten en plichten van de MR en u maakt kennis met wat de raad in de praktijk te vertellen heeft. Na deze avond kunt u volwaardig meedraaien in de MR.

Spelregels van de medezeggenschap Tijdens MR-Start leert u de spelregels van de medezeggenschap. U weet wie de andere spelers zijn en wie de scheidsrechter is die eventueel kan ingrijpen. En natuurlijk is er alle ruimte om vragen te stellen.

Scholingsaanbod In het najaar van 2009 en voorjaar van 2010 worden in het hele land MR-Start bijeenkomsten georganiseerd. U kunt zo de bijeenkomst kiezen bij u in de buurt. De bijeenkomsten starten om 19.30 en duren tot 22.00 uur.

Op locatie Bij minimaal 15 deelnemers kan MR-Start ook op uw eigen school plaatsvinden. Daar kunnen dan bijvoorbeeld ook andere MR-leden van uw schoolbestuur bij zijn. Informeer naar de mogelijkheden bij het cursussecretariaat, via 036 - 533 15 00 of [email protected].

Aanmelden Deelnemen aan een bijeenkomst* kost € 40,- per persoon voor leden van de Vereniging Openbaar Onderwijs (inclusief cursusmateriaal, administratiekosten en koffie/thee). Wanneer u geen lid bent, betaalt u € 80,-. Het schoolbestuur en de MR hebben belang bij goed geïnformeerde MR-leden. Daarom is in de WMS geregeld dat MR-leden recht hebben op scholing. De kosten daarvan komen voor rekening van het schoolbestuur. Aanmelden voor MR-Start kan via www.medezeggenschapsraden.nl.

Maastricht

Alkmaar Almelo Amsterdam Arnhem Assen Den Bosch Den Haag Lelystad Maastricht Nijmegen Roosendaal Utrecht Venlo Wolvega Zwolle

wo. 28 oktober 2009 do. 19 november 2009 di. 17 november 2009 en do. 18 maart 2010 di. 10 november 2009 wo. 4 november 2009 wo. 7 april 2010 di. 3 november 2009 en do. 25 maart 2010 di. 10 november 2009 do. 26 november 2009 di. 30 maart 2010 di. 20 oktober 2009 do. 26 november 2009 en wo. 14 april 2010 di. 16 maart 2010 di. 24 november 2009 en di. 23 maart 2010 do. 29 oktober 2009

MR-Support: ondersteuning op maat De medezeggenschapsraad denkt, adviseert en beslist over veel complexe zaken. Als u tegen problemen aanloopt waar u zelf niet (meer) uitkomt, kunt u advies op maat krijgen van gespecialiseerde adviseurs van de Vereniging Openbaar Onderwijs. Praktisch, betaalbaar en als u wilt ook op locatie. Bel 036-533 1500 of mail naar [email protected].

Openbaar onderwijs Ouders en school Medezeggenschap School en opvang

39_3961_34_MR_PO_ADV.indd 34

02-09-2009 19:27:31

Actief in de MR? Leer alles over medezeggenschap Cursus medezeggenschap De Wet Medezeggenschap op Scholen bevat veel mogelijkheden om als ouder of personeelslid samen met het bevoegd gezag mee te denken en mee te beslissen over het reilen en zeilen van de school. In de cursus medezeggenschap wordt u vertrouwd gemaakt met de weten regelgeving en met de taken en bevoegdheden van de medezeggenschapsraad. De cursus medezeggenschap bestaat uit twee basismodules. Daarnaast kiest u zelf een of twee extra modules, zodat u samen met uw hele MR de cursus naar uw eigen behoefte kunt samenstellen. Wilt u meer inzicht in de begroting? Of wilt u een themaraad samenstellen, maar twijfelt u over de voor- en nadelen? De verschillende keuzemodules geven antwoord op iedere vraag. De cursus beslaat in totaal drie of vier bijeenkomsten.

De basismodules Module 1: De WMS In deze module staat weten regelgeving centraal. De wet voor de medezeggenschap in het onderwijs – de WMS – wordt uitgebreid behandeld.

Module 2: De praktijk van de (G)MR Deze module besteedt aandacht aan de taken, bevoegdheden, rechten en plichten van de (G)MR en gaat in op het dagelijkse reilen en zeilen van de (G)MR.

De keuzemodules Module 3: Inzicht in de begroting Deze module biedt inzicht in het lezen van een begroting. Waar moet je als (G)MR-lid op letten? Wat is de relatie met de jaarrekening en de exploitatierekening? Module 4: Lumpsum in het primair onderwijs Deze module geeft uitleg over wat lumpsumfinanciering inhoudt en wat dit in de praktijk voor de school en het bestuur betekent. Welke keuzes worden gemaakt en welke rol kan de (G)MR hierbij vervullen? Module 5: De GMR Deze module gaat in op het functioneren van de GMR: waar houdt de GMR zich mee bezig, wat is de relatie tussen de MR en de GMR, wie zitten er in de GMR en hoe worden GMR-leden gekozen? Module 6: Communicatie algemeen Deze module behandelt de formele en informele communicatie tussen alle betrokkenen bij medezeggenschap: (G)MR-leden, bevoegd gezag, schoolleiding en achterban.

39_3961_34_MR_PO_ADV.indd 35

Module 7: Vergaderen en besluitvormen Deze module biedt theoretische en praktische handvatten om goed te kunnen vergaderen. Ook wordt aandacht besteed aan besluitvorming. Module 8: De themaraad Deze module stelt een bijzondere vorm van medezeggenschap aan de orde: de themaraad. Wanneer wordt een themaraad ingesteld, wie zitten er in, welke bevoegdheden heeft de themaraad? En ook: wat zijn de voor- en nadelen van een themaraad? Module 9: Ontwikkelen van een missie voor de MR Deze module gaat aan de hand van een aantal praktische oefeningen in op het ontwikkelen van een missie voor de (G)MR. Wat is het belang van een missie en hoe wordt deze bepaald. Welke keuzes kunnen worden gemaakt? Module 10: Werken met een jaarplan Deze module helpt om gedurende het schooljaar beter grip te krijgen op beleidsontwikkelingen en om meer resultaatgericht te werken. Module 11: Relatie tussen MR en GMR Deze module gaat in op de onderlinge samenwerking, de vertegenwoordiging van de MR in de GMR en de verdeling van de bevoegdheden. Module 12: Pesten op school, wat kan de (G)MR er aan doen? Deze module gaat in op de mogelijkheden die de (G)MR heeft om – samen met de schoolleiding – te zorgen voor een verantwoord anti-pestbeleid. Er is aandacht voor zowel de formele bevoegdheden als voor praktische tips.

Aanmelden Deelnemen aan de cursus medezeggenschap* kost € 100,per persoon voor leden van de Vereniging Openbaar Onderwijs (inclusief cursusmateriaal, administratiekosten en koffie/thee). Wanneer u geen lid bent, betaalt u € 200,- . Bij minimaal 15 deelnemers wordt de cursus bij u op locatie verzorgd. Neemt u bij minder deelnemers contact op met het cursussecretariaat. Het schoolbestuur en de MR hebben belang bij goed geïnformeerde MR-leden. Daarom is in de WMS geregeld dat MR-leden recht hebben op scholing. De kosten daarvan komen voor rekening van het schoolbestuur. Aanmelden voor de cursus medezeggenschap kan via www.medezeggenschapsraden.nl.

* Op deze bijeenkomsten zijn de annuleringsvoorwaarden van de Vereniging Openbaar Onderwijs van toepassing.

02-09-2009 19:27:40

opmerkelijk “Te druk met werk” geven veel ouders op als reden voor het feit dat ze weinig op de school van hun kinderen komen. Terwijl uit onderzoek toch keer op keer blijkt dat zowel leerprestaties als motivatie van de jonge leerlingen er wel bij varen als hun vaders en moeders zich actief met de school bezighouden. Geweldig jammer als ze daar door tijdgebrek niet aan toekomen. Een positief ingestelde Nijmeegse onderwijskundige ziet echter een lichtpuntje voor de scholen: de huidige recessie. Die zorgt er namelijk voor dat nogal wat mensen hun baan kwijtraken. En “geen tijd” is daarmee volgens hem meteen van de baan als argument om niet in de ouderraad of de MR te gaan. De optimistische wetenschapper adviseert de scholen dan ook blijmoedig om de crisis als kans te zien en juist nu de banden met de ouders aan te halen; het ijzer smeden als het heet is, zoals dat heet. Nu maar hopen dat de ouders net zo’n zonnig karakter hebben als de onderzoeker en hun werkloosheid als een buitenkansje zien. ● Overgaan of zittenblijven. Voor veel kinderen toch altijd een spannend moment, gelukkig meestal uitmondend in opluchting. Via de telefonische vragenlijn 0800 – 5010 kwam vlak voor de zomer een opmerkelijk bericht binnen bij de Vereniging Openbaar Onderwijs. Een geschrokken moeder liet weten dat haar was meegedeeld dat haar zoontje helaas niet naar de volgende groep kon gaan. Dat verbaasde haar, want de jongen kon altijd goed meekomen in de klas. Nog verbaasder was ze toen ze hoorde dat zij zelf het zittenblijven van haar kind heel gemakkelijk zou kunnen voorkomen. Namelijk door gewoon even de vrijwillige ouderbijdrage te betalen. Ach, natuurlijk weet die directeur ook wel dat hij ouders niet kan verplichten de vrijwillige bijdrage te betalen. Hij deed echter een beroep op moeders gevoel: haar bijdrage was simpelweg noodzakelijk om de school lekker te laten draaien! Hm, wat deze directeur zelf betreft, lijkt het meer op doordraaien. ●

Een medezeggenschapsraad bestaat volgens de wet uit evenveel ouders als personeelsleden. Een school uit het Limburgse Melick, een aardig kerkdorp onder de rook van Roermond, leek het dus prima te doen door een MR op te richten met plaats voor vijf ouders en vijf teamleden. Leek, want de praktijk zag er iets anders uit. Dat werd duidelijk toen een attente ouder contact opnam met een adviseur van de Vereniging Openbaar Onderwijs. Ze wilde wel eens weten of haar school de medezeggenschap wel goed had geregeld. Welnu, dat was niet ècht het geval. De vijf-vijfverdeling bestond alleen op papier. En wat kwalijker was, er bleek in de praktijk niet eens een gelijke verdeling van zetels tussen ouders en personeel te zijn! Terwijl er heus wel vier ouders waren die zich verkiesbaar wilden stellen; dat was het punt niet. Maar nee, de directie vond vier personeelsleden en drie ouders mooi genoeg. Ongelijkwaardigheid? Nou ja zeg, de ouders mogen toch meepraten? ● Sponsoring en onderwijs een hachelijke combinatie. Het geld van sponsors kan scholen wat meer financiële armslag geven, maar ongeoorloofde beïnvloeding van de leerlingen ligt al snel op de loer. Ongeoorloofd is bijvoorbeeld het eenzijdig voorlichten van scholieren of het maken van reclame voor bepaalde producten op school. Een flink aantal organisaties in het onderwijs, ook de Vereniging Openbaar Onderwijs, heeft daarom een convenant gesloten om zorgvuldig met sponsoring om te gaan. Dat waakzaamheid geboden is, werd onlangs weer eens duidelijk. Er blijkt een communicatiebedrijf te zijn, Remedica, dat gesponsorde gastlessen aanbiedt aan scholen. De scholen krijgen gratis en voor niets een aantal lessen verzorging aangeboden. De leerlingen gaan bovendien naar huis met een tas vol geurtjes, zeepjes en shampoos. Allemaal van dezelfde grote multinational, dat wel. De sponsorbemiddelaar brengt school en producent bij elkaar. Op zijn website verzekert Remedica bedrijven dat tijdens een gastles exclusieve aandacht zal zijn voor producten van de sponsor. Dat is geheel in tegenspraak met het convenant, dat aangeeft dat leerlingen juist moeten leren dat er wat te kiezen valt in het leven. Tot in de Tweede Kamer werden er vragen gesteld over deze vorm van sponsoring. De meest creatieve kwam voor rekening van een fractielid van D66. De geachte afgevaardigde informeerde maar eens fijntjes bij de minister van onderwijs of D66 wellicht in aanmerking zou kunnen komen voor het sponsoren van lessen maatschappijleer. Geheel objectief natuurlijk, dat spreekt vanzelf! ●

Politiek is een serieuze zaak. Onderwijs ook. Meestal dan. In de Tweede Kamer wordt ook wel eens gelachen. Vlak voor het zomerreces nog, toen de omschrijving van de geschiedeniscanon van Nederland aan de orde was. Deze canon, waarin historische onderwerpen zijn opgenomen waarvan iedereen in Nederland op de hoogte zou moeten zijn, is een soort leidraad voor leerkrachten. Het zijn deze onderwerpen waarover leerlingen in ieder geval het een en ander

39_3961_36_opmerkelijk.indd 36

zouden moeten leren. Minister Plasterk liet zich in een onbewaakt ogenblik ontvallen dat leerkrachten de canon als inspiratiebron voor hun lessen zouden kunnen beschouwen. Dat kwam hem prompt op twee keer extra vergaderen met de parlementsleden te staan. Die vonden de term inspiratiebron namelijk aan de magere kant, het mocht allemaal wel wat stelliger. En zo ontstond er een vrolijke discussie tussen een groepje volksvertegenwoordigers enerzijds en de minister anderzijds.

Gezamenlijk gingen zij op zoek naar een woord dat de lading voor alle partijen wel voldoende zou dekken. De termen ‘uitgangspunt’ en ‘illustratie’ kwamen onder meer voorbij. Opgewekt kruisten de deelnemers verbaal de degens. Toen het stof van de woordenstrijd was opgetrokken bleek het ‘uitgangspunt ter illustratie’ te zijn geworden. Gelukkig konden de Tweede-Kamerleden om zichzelf lachen nadat ze dit buitengewoon belangrijke varkentje hadden gewassen. ●

02-09-2009 19:28:07

22 Algemene ontwikkeling voor dummies. Absurd of nodig?

Recommend Documents