a
20Joo("
rU~.Udenten
In
Ie
IDill
RIJKSUNIVERSITEIT GENT
20 JAAR RUG-STUDENTEN IN ACTIE 1968-1988
Tentoonstelling georganiseerd door het Archief van de RUG en de Dienst Studentenaktiviteiten van de RUG. 29 okt. - 23 nov. 1988
Redactie catalogus: A.M. Simon-Van der Meerseh, Archief RUG E. Langendries, Archief RUG J. Vandenabeele, Dienst Studentenaktiviteiten RUG Ontwerp kaft: I. Verhaeghe, Bureau voor Grafische Methodieken RUG Lay-out; D. Vander Haeghen-Conrieri, Archief RUG Typografie: DE ZETTERIJ nv, Gent Gedrukt op de persen van drukkerij GOFF pvba, GCIlt
D/ 1988/2467/ 1
INLEIDING
De student - niet alleen de Gentse - is mak, apathisch, individualistisch en hij heeft alleen belangstelling voor zijn diploma. Deze woorden hoort men thans geregeld op de universitaire campus. In de studententijdschriften van de afgelopen 20 jaar troffen we precies dezelfde karakterisering aan. Reeds in 1970 verklaarde men de Gentse studentenbeweging dood. Behoorde de politiek geëngageerde student van de generatie 1968/69, met zijn sociale revindicaties en maatschappelijke betrokkenheid, inderdaad tot het verleden? Gleed de Gentse studentenbeweging sedert die hoogdagen in een windstille periode? Zeker niet! De duizenden pamfletten en affiches, de honderden tijdschriften en brochures, de ontelbare moties zijn de tastbare bewijzen dat de RUG-studenten de afgelopen 20 jaar zeker niet allemaal het etiket van studiefreak verdienen. Engagement was er zeker, maar de focus van hun belangstelling kende een heroriëntatie. De slogans rond maatschappij en kapitalisme, student en arbeider één front, geraakten inderdaad onder het stof. Er kwamen evenwel andere maatschappelijke items in de plaats, zoals de atoomenergie, het racisme, de milieuproblematiek, de kernwapens, de vrouwenemancipatie, enz. Deze actuele themata raakteri echter slechts een actieve minderheid der Gentse studentenpopulatie. Voor een massale mobilisatie zorgde de overheid zelf. De gevoerde bezuinigingspolitiek ontketende heftige reacties die grote aantallen studenten op straat deden komen. Er waren de opeenvolgende verhogingen der inschrijvingsgelden, de aantasting van het studiebeurzenstelsel, de afbraak van de sociale sector. De studentenoppositie vertoonde op- en neergaande golven, overeenkomend met de ingrepen van de overheid op hun directe materiële belangen of op hun onderwijssituatie. Deze tentoonstelling gewijd aan 20 jaar Gentse studentenbeweging gaat echter verder dan het thema engagement. We meenden dat zeer veel studenten activiteiten hebben ontplooid in andere sectoren die evenzeer onze aandacht verdienen. We denken daarbij aan de talrijke creatieve uitingen, waar de invloed van de studentenrevolte misschien nog het langst nazinderde, en aan het fenomeen der werkgroepen, een rechtstreeks uitvloeisel van 1968-idealisme. We koppelen er ook een kort overzicht aan van de ontspanningsmogelij kheden ten einde alle facetten van het studentenleven aan bod te laten komen. Volledigheid was jammer genoeg niet haalbaar. Diverse redenen (gebrek aan voorstudie, aan tijd, aan ruimte, alsmede het niet meer kunnen beschikken over verloren gegane documenten) noopten ons tot een selectie. We hopen dat deze tentoonstelling de aanzet zal vormen voor een grondiger verkenning van het rijke Gentse studentenleven.
* * *
3
We willen hier van de gelegenheid gebruik maken om een postuum dankwoord te richten aan de in 1984 overleden Luk Kongs, die met zijn onverdroten verzamelwoede de eigenlijke grondlegger van het Gents studentenarchief was. Zonder zijn inspanningen ware deze tentoonstelling niet mogelijk geweest. Verder gaat onze dank ook naar laak Clinckspoor die in 1978/79 als gewetensbezwaarde op het Archief niet alleen duizenden pamfletten ordende maar tevens de uitzendingen van Radio Aktief opnam en aan het Archief schonk. Tenslotte willen we ook de voormalige BTK-ploeg in onze dank betrekken. Mieke Van Doorselaer, Peggy Mastyn en Martine De Wispelaere inventariseerden affiches, brochures en tijdschriften waardoor de selectie van het tentoonstellingsmateriaal vlot verliep.
4
ENGAGEMENT
5
Samenscholing aan de Blandijnberg tijdens de contestatiedagen.
6
(Foto: Janssens)
1. DE UNIVERSITAIRE LEEFWERELD H
'T IS MAAR EEN BEGIN. .. "
(1969)
De wereldwijde studentenrevolte, ontsproten in het Californische Berkeley in 1964, kende op het Europese vasteland haar hevigste uitbarstingen met de Parijse meidagen van 1968. De contestatiegolf sloeg over naar België en trof er de universiteiten van Leuven, Brussel en Luik. Te Gent bleef het inmiddels vrij rustig hoewel er reeds tekenen waren die wezen op een mentaliteitsverandering bij de Gentse studenten. We noteerden bv. de oprichting van SVB-kernen n.a.v. Leuven-Vlaams, de omvorming van enkele traditionele faculteitskringen in werkgroepen, een mini-botsing tussen een student en een hoogleraar over de kostprijs van een cursus, en een ietwat uit de hand gelopen oriënteringsdag voor scholieren waar enkele aanwezige RUG-studenten ongevraagd hun visie over de universitaire wereld ten beste gaven. Tijdens het academiejaar 1967/68 vertoefden dus aan de RUG een aantal kritischer en opstandiger geworden studenten die geregeld de straat opgingen om aan hun proof contragevoelens uiting te geven. Zij betoogden voor Leuven-Vlaams, tegen de legertentoonstellingen, tegen de Viëtnamoorlog en later voor de stakende Gentse textielarbeiders. Als groep stonden deze actievoerders evenwel vrij geïsoleerd, zodat de gevreesde' 'oktoberrevolutie" bij de aanvang van het nieuwe academiejaar uitbleef. De regeringsplannen inzake universitaire hervorming zouden echter het bewustwordingsproces bij grotere lagen van de studentenbevolking stimuleren. Twee studentencongressen in het voorjaar '69 bogen zich over het thema der universitaire vernieuwing. Het eerste, ingericht door de VPPK in januari, droeg de titel "Universiteit nu, pedagogische verhoudingen en strukturen aan de universiteit in het kader der huidige hervormingsbeweging". Hoewel deze driedaagse bleef steken in theoretische discussies, had zij toch de studenten geconfronteerd met de problematiek, hun inzicht verbeterd en hun bagage verruimd. VVS organiseerde rond hetzelfde thema een tweede congres dat in de vier Vlaamse universiteitssteden tegelijk zou lopen. De Gentse rector stemde erin toe de cursussen gedurende de drie congresdagen (11, 12 en 13 maart) te schorsen. Aan de RUG verliepen de discussies vrij rustig tot de avond van 12 maart aanbrak. Een gepland forumgesprek met Franse studentenleiders ging niet door wegens onlusten aan de Sorbonne. De talrij ke aanwezigen begaven zich toen naar een andere manifestatie, nl. een debat rond pornografie georganiseerd door PROKUS. Daar vernamen de ca. 500 belangstellenden dat de rectorale administratie de vertoning van het documentatiemateriaal had verboden. Men was verbolgen. Vooral de ongemotiveerdheid van de censuurmaatregel wekte algemene ergernis en de avond werd verder doorgebracht met geanimeerde discussies over autoritaire gezagsstructuren. Men besloot 's anderendaags een protestmotie op het rectoraat af te geven. Deze banale verbodsmaatregel volstond om de Gentse contestatie uit te lokken. Na de rectoraatsbezetting van 13 maart en de hardhandige uitdrijving door de rijkswacht, volgde een escalatie van geweld en repressie die het solidariteitsgevoel onder de Gentse studenten aanwakkerde en hun massale mobilisatie mogelijk maakte. De studenten opereerden vanuit de Blandijnberg die zij tot "studentoraat" hadden uitgeroepen. Zij gaven honderden pamfletten uit, maakten muurkranten, hielden 7
Volksvergadering in het "studentoraat".
8
(Foto: Janssens)
Enkele studenten moesten wegens hun aandeel in de maartrellen voor de correctionele rechtbank verschijnen. (Foto : Het Volk)
- vaak uiteengeklopte - acties in het stadscentrum en organiseerden informatietochten naar de fabrieken. In hun - soms nachtelijke - volksvergaderingen werkten zij een 5-puntenprogramma uit voor een nieuwe, actieve en niet-repressieve universiteit. De spontane eensgezindheid brokkelde echter langzaam af. Er ontstonden tegenstellingen tussen voorstanders van de harde lijn en deze van de dialoog, tussen de faculteit Letteren en Wijsbegeerte en deze der Wetenschappen, tussen het bureaucratische FK en de democratischer ingestelde volksvergaderingen. De openlijke krachtmeting studenten versus rectoraat hield ongeveer 14 dagen stand. De "maartbeweging" viel stil toen de academieraad op 28 maart sancties trof: één uitsluiting (R. Willockx) en 16 berispingen. Daarop kwam de lentevakantie, gevolgd door de blok en de examens. Getrouw aan de leuze" 't is maar een begin, wij gaan door met de strijd" hervatte de harde kern, ditmaal gegroepeerd in de GSB, reeds ·tijdens de daaropvolgende vakantie de werkzaamheden. Zij wilden op de fundamenten van maart een verdieping plaatsen door in facultair verband hervormingsplannen uit te werken en aan maatschappijkritiek te doen. Ook daar daalde de belangstelling zienderogen en viel uiteindelijk de werking stil. 9
UPARTICIPATIE = BOERENBEDROG"
(1971)
Het wetsontwerp Vermeylen-Dubois dat in de loop van 1970/71 door het parlement behandeld werd, ontleende zijn voornaamste betekenis aan de uitbreiding van de Raden van Beheer der Rijksuniversiteiten. Het werd in Kamer en Senaat goedgekeurd en door de Koning ondertekend op 24 maart 1971. De wet bepaalde o.m. dat de Raad van Beheer voortaan 31 stemgerechtigde leden telde. Naast de rector, de vice-rector en 10 professoren, kregen ook 4 studenten, 4 WP-Ieden, 2 ATP-Ieden en 9 vertegenwoordigers uit de economische, sociale en politieke milieus zittingsrecht. Binnen de Gentse studentengemeenschap heerste grote verslagenheid. Men had immers op paritair medebeheer gehoopt. Ook de zwijgplicht der raadsleden en de aanwezigheid der extra-universitairen zat hen dwars. Op een ogenblik dat de studentengemeenschap een coherente strategie had moeten ontwikkelen, heerste er echter alom verwarring. Noch het PK noch het FK kon een duidelijk en eensgezind standpunt formuleren. De twistvraag was of men al dan niet aan de verkiezingen zou deelnemen. Sommige studenten riepen een algemene boycot der verkiezingen uit. Anderen, voorstanders der verkiezingen, verzekerden dat men in de structuren moest zetelen om ze van binnen uit te hervormen. Op de valreep organiseerde het FK nog een volksvergadering in de Blandijn, waarna het eveneens tot de boycot-beweging toetrad. De algemene en rechtstreekse verkiezing der studentenvertegenwoordigers had plaats op 14 december 1971. De deelname was verplicht. Er dienden zich 8 kandidaten aan voor de 4 beschikbare plaatsen: 4 uit de VNSU, 3 uit FK-kringen en de voorzitter van Kommissie Sociaal. 54 % der studenten stemden niet of ongeldig. De vier verkozenen, 1 VNSU-er en 3 kringvoorzitters, haalden samen slechts 32 % der stemmen.
ALTIJD PR'JS!
AL WEET JE
N/~T
VOOR WIE JE STEMT, ALTUD ROOS VOOR DE POTENTATEN De studenten werden aangemaand deze sticker als protest op het kiesbulletin te plakken.
10
I
'r.:.
..
,..:;
., '. '. V"""
~
.
E OEL\EnBED IC' PAT
Ludieke actie van de boycotters.
(Foto: A. Linters)
11
HDE FINANCIELE SELECTIE"
(1972)
In de zomermaanden van 1972 vaardigden de ministers Claes en Hurez een gans pakket maatregelen uit m.b.t. de financiering van de universiteit, de omringingsgraad, de inkrimping van de begrotingen voor zuiver wetenschappelijk onderzoek en de beperking van het aantal buitenlandse subsidieerbare studenten tot 5 070 van het totaal aantal Belgische studenten.
De 5000-maatregel door Rugnummer op de korrel genomen.
De maatregel die het meest kwaad bloed zette was wel de verhoging van het inschrijvingsgeld van 1.500 naar 5.000 fr. voor niet-beursgerechtigde studenten. De studenten spraken over financiële selectie. Tegelijk werden uitvoeringsbesluiten genomen waarbij het begrip financieerbare student bepaald werd. Een student kwam bv. slechts éénmaal in aanmerking ook al volgde hij 2 richtingen. Hij moest tenminste 10 u. per week cursus volgen en mocht slechts aan 4 examenzittijden deelnemen. Het was duidelijk dat de beleidsverantwoordelijken de onderwijsuitgaven en de studentenexplosie wilden afremmen. Ondanks de vakantieperiode reageerden de studenten onmiddellijk en stichtten in bijna alle universitaire centra actiecomités. Te Gent ging het reeds in september onder de naam van Antiselektiejront van start. Het FK en de vele facultaire onderafdelingen ondersteunden de actie. Uit onderlinge contacten met andere universitaire actiecomités groeide het Nationaal Studenten/ront, dat een gemeenschappelijk eisenpakket samenstelde en twee grote nationale betogingen organiseerde. Na de val van de regering op 22 november 1972, verwaterden de acties. 12
UHOME SWEET HOME"
(1974)
Sedert 1972 was bij het Vast Bureau een eis tot wijziging van het kamerreglement van de universitaire homes aanhangig. Meer bepaald werd aangestuurd op de afschaffing van die artikels welke betrekking hadden op de controle van het bezoek in de kamers. Teneinde de druk op het Vast Bureau te vergroten besloot de Interhomeraad op 6 maart 1974 het home Vermeylen te bezetten. Vermits de infrastructuur van het home Fabiola zich beter voor een bezetting leende, werd de actie enkele dagen later naar daar verlegd. Tot eo met 5 april sloegen ca. 200 studenten - van binnen en buiten de homes - in degemeenschapszaal van de Fabiola hun. tenten op. Tijdens de bezetting grepen diverse activiteiten plaats: voordrachten, bezetterstoneel, discussieavonden., vrij podium. Tevens werden pamfletten en een sticker tegen de "sekscontrole" uitgegeven en werd tweemaal een betoging naar het rectoraat op he! getouw gezet. Niettegenstaande het Vast Bureau op 5 april de bezoekcontrole in hel reglemenc behield, werd de bezetting toch beëindigd: de blokperiode stond immers voor de deur. Tijdens de daaropvolgende vakantie werd door enkele ex-bezetters het Hoom Aksie Kommiltee gesticht, dat de brochure "Home sweet home" verspreidde. Naa leen relaas over hoe het is en hoe het was bevatte de brochure de visie van de HAK-ers over een ideaal home. Alhoewel de bezoekcontrole in principe bleef bestaan werd zij in de praktijk bijna nooit meer toegepast. In 1987 werd in sommige universitaire homes trouwens gedeeltelijk gemengde bewoning toegelaten.
Studenten betogen tegen de zgn. "sekscontrole".
(Foto: ARUG)
13
"STUDENTEN-PERSONEEL: ÉÉN STRIJD"
(1975)
In 1975 werd de universitaire wereld geconfronteerd met het ontwerp De Croo-Humblet-Geens betreffende de financiering van het universitair onderwijs. Dit ontwerp maakte deel uit van de zgn. Programmawet, een reeks maatregelen waarmee de regering Tindemans de economische crisis hoopte te bestrijden. Het ontwerp De Croo-Humblet-Geens wijzigde de financieringswet van 27 juli 1971. Zo werd de benaming "ingeschreven studenten" vervangen door "in aanmerking genomen studenten". In concreto betekende deze bepaling, dat het minimum en maximum aantal subsidieerbare studenten werd verlaagd en de universiteiten niet meer integraal voor alle studenten werden betoelaagd. De buitenlandse studentenpopulatie werd tot 2 % van het totaal aantal binnenlandse studenten beperkt. De studenten die buiten de 2 %-norm vielen, dienden 50 % van de forfaitaire kostprijs van een student te betalen. Door een herindeling van de studierichtingen werden de studiebegeleidingsnormen verlaagd, wat onvermijdelijk repercussies zou hebben op de tewerkstelling aan de universiteit. Tevens bepaalde het ontwerp De Croo-HumbletGeens dat slechts 40 % van het wetenschappelijk personeel vast benoemd mocht worden. Een wervings- en vervangingsstop werd afgekondigd en de universiteiten moesten maatregelen nemen om het boventallig personeel te laten afvloeien. Vermits de maatregelen zowel studenten als personeel beroerde, werd de strijd tegen het ontwerp De Croo-Humblet gedragen door het "gemeenschappelijk front van ACOD en CCOD en door het Nationaal Studenten Front. Het NSF coördineerde de activiteiten van de in verschillende universiteiten bestaande comités die op hun beurt de acties van de studenten in de diverse faculteiten coördineerden. De organisatie van het studentenprotest per faculteit was typerend voor de strijd tegen het ontwerp De Croo-Humblet-Geens. Per faculteit werden de lessen stilgelegd, werden volksvergaderingen gehouden, "erschenen muurkranten. Hierdoor liep de centrale organisatie van het studentenprotest evenwel in de war, ontstond er een tekort aan diepgaande informatie, kwamen brochures materieel niet klaar, waarop discussies moeilijk op gang kwamen. Om dit euvel te verhelpen werd CROOTKLANT uitgegeven, maar ook deze publikatie was niet in staat om het studentenprotest meer ondersteuning te verschaffen.
~" I
Het vakbondsfront en het NSF kondigden voor 13 november 1975 te Brussel een nationale betoging aan, doch deze werd uitgesteld tot 21 november. Op 13 november had te Gent evenwel een regionale betoging plaats. In de week die volgde op de nationale betoging gingen de universiteiten in staking. Te Gent staakten de studenten van 25 tot 28 november, doch doordat het personeel verdeeld was over het nut van een staking, verwaterde de actie. Er kwam dan ook geen nieuw protest meer, toen het ontwerp De Croo-Humblet-Geens op 5 januari 1976 wet werd. 14
HGEEN NUMERUS CLAUSUS"
(1976)
Op 9 augustus 1976 stuurden de ministers De Croo en Humblet negen omzendbrieven naar de normaalscholen en de hogere instituten voor ergo- en kinesitherapie. De circulaires hadden o.m. betrekking op het invoeren van toelatingsexamens, legden hogere klassenormen op en verhoogden het schoolgeld voor buitenlandse studenten. Vooral het toelatingsexamen bracht niet enkel studenten, maar ook schooldirecties en het lerarenkorps heftig in het verweer. Op 1 september beslisten de directies van het katholiek normaalonderwijs en de instituten voor paramedische beroepen om de selectieproef niet te aanvaarden. Het front tegen de numerus clausus breidde zich geleidelijk uit: ouderverenigingen, de Bond van Grote en Jonge Gezinnen, ACW, ACOD, CCOD, CVP en diverse studentenorganisaties sloten zich aan. Op 4, 5 en 6 oktober staakten de leerkrachten van het rijksonderwijs aangesloten bij de ACOD. Eens het academiejaar georend sloten ook de universiteitsstudenten zich bij het protest tegen de numerus clausus aan. VVS coördineerde de scholieren- en studentenacties over het ganse Vlaamse land. Te Gent kwam onder impuls van VVS een Gents Coördinatie Komitee tot stand dat op 14 oktober een regionale betoging van 2.500 scholieren en studenten op touw zette, alsook een nationale meeting in de Blandijnberg op 21 oktober. Nadat de regering beloofde een permanent nationaal overlegorgaan voor onderwijsproblemen op te richten, besliste de ACOD haar stakingsaanzeggingen op te schorten. Daardoor bloedde de actie langzaam dood. Het Gents Coördinatie Komitee richtte op 27 oktober nog een nationale actiedag tegen De Croo-Humblet in, welke te Gent 1.100 en te Antwerpen 1.500 betogers op straat bracht, doch daarmee was ook de kous af. De socialisten traden in juni 1977 toe tot de regering. De Croo werd opgevolgd door Ramaekers en deze schafte de bepalingen over de numerus clausus af.
Rugnummer spot met de numerus clausus.
15
Regionale betoging tegen de maatregelen De Croo op het Sint-Pietersplein.
(Foto: M. De Jonghe)
CCSTUDIEBEURS,' EEN RECHT, GEEN GUNST r' (1977) Alhoewel de regering Tindemans in 1977 de tekst van de wet van 19 juli 1971 betreffende de toekenning van studietoelagen, slechts in lichte mate had gewijzigd (1971 : studiebeurzen moeten verleend worden; 1977: studiebeurzen kunnen verleend worden) roken waakzame studenten onmiddellijk onraad. Zij interpreteerden het subtiel woordenspel als een gecamoufleerde aankondiging van de afbouw van het beurzenstelsel, te meer daar studieleningen in diezelfde programmawet naar voren werden geschoven als alternatief. Verontwaardigd over die asociale intenties van de regering trachtte een inderhaast opgericht Nationaal Studenten Front in verschillende universiteiten acties op gang te brengen. Te Gent gaf men gevolg aan deze oproep en hield men enkele prikacties waarbij de meest opgemerkte de bezetting van de St.-Michielsbrug was op 4 november 1977. Na een enorme verkeerschaos werden toen twee studenten opgepakt. Het bezoek van de koningen Boudewijn en Juan Carlos aan de Gentse universiteit greep men eveneens aan om de eisen kenbaar te maken. Terwijl studenten-betogers onder het scanderen van hun leuzen in de Voldersstraat hun spandoeken ontrolden, slaagde de studentenvertegenwoordigster in de Raad van Beheer erin een protestbrief aan koning Boudewijn af te geven. 16
Bezetting van de Sint-Michielsbrug.
(Foto: Rol)
Van zijn kant zond het NSF een open brief aan de ministers van onderwijs, richtte het een nationale persconferentie in en organiseerde het regionale en nationale actiedagen en een nationale betoging op 14 december 1977. Het studentenprotest was echter reeds op zijn retour. De betwiste artikels 173-174 waren al weggeamendeerd naar de cultuurraden. Ramaekers had eveneens reeds ingebonden en mondeling beloofd niet aan het beurzen stelsel te zullen raken. In januari 1978 werd het NSF dan ook opgedoekt. 17
"NEEN AAN DE 10.000 10.000 MAAL NEE r'
(1978)
Begin juli 1978 werd de Anticrisiswet goedgekeurd, een globale kaderwet die soberheidsmaatregelen over een hele reeks van bevolkingsgroepen verdeelde: de tarieven van het openbaar vervoer gingen de hoogte in, aan de sociale zekerheid werd geknaagd, in het onderwijsluik zat de vermindering der werkingskredieten van de universiteiten en de verhoging der inschrijvingsgelden tot 10.000 fr. voor niet-beursgerechtigden. Het was deze laatste maatregel die bij de studenten beroering verwekte. De mobilisatie van de studenten kwam zeer snel op gang. Reeds tijdens de deliberaties deelden VVS-vertegenwoordigers pamfletten uit die de studenten op de hoogte brachten van de 1O.OOO-maatregel en hen opriep tot actie. Op 17 augustus 1978 kwam het Nationaal A ktiekomitee tegen de JO. 000 tot stand dat de actieplannen van regionale en facultaire comités zou coördineren.
Protestactie in de Sint-Pietersnieuwstraat.
18
(Foto: De Morgen)
De 1O.OOO-maatrege1 bracht massa's studenten op straat.
(Foto: De Morgen)
19
20
'U'·~
IL
21
Als eerste vorm van protest besliste het NAK de inschrijvingen aan de universiteit te boycotten. Het spoorde de studenten aan zich niet in te schrijven of alleen een eerste gedeelte van de 10.000 te betalen. De boycot-actie bleek een overwinning te zijn. Vanaf oktober 1978 volgden de initiatieven elkaar op. De onvrede over de 10.000 uitte zich op verschillende manieren: een alternatieve opening, pamfletten en petities, betogingen en fakkeltochten, een rectoraatsbezetting, actiekranten, fuiven en TD's om de kas te spijzen, stakingen, alternatieve lessen en de sluikzender "Radio Aktief". De studenten trachtten tevens uit hun isolement te breken en zochten contact met arbeiders, scholieren en NUHO-studenten. Ook de vakbonden werden benaderd. Een tweede protestgolf situeerde zich in de maanden maart-april 1979. De studenten vermoedden dat de tweede inschrijvingsschijf op komst was en bezetten andermaal het rectoraat. Onlusten braken uit en Gent kende één van de grootste en hevigste studentenrellen uit haar geschiedenis. Tijdens de harde confrontaties tussen studenten en ordediensten werden tientallen studenten opgeleid. 36 onder hen verschenen later voor de correctionele rechtbank. Eind april 1979 betaalden de RUG-studenten als laatsten de 2de schijfinschrijvingsgeld. Dit betekende echter niet dat zij de strijd staakten. De 10.000 bleef in de actualiteit, vooral via de studentenprocessen, waarvan het laatste plaatsgreep in oktober 1980, meer dan twee jaar later. De studentengemeenschap betuigde al die tijd haar solidariteit met de betichten en richtte talrijke procesfuiven in om de kosten te helpen dragen. In totaal moest 550.000 fr. betaald worden.
Het Gentse Justitiepaleis werd streng bewaakt tijdens de 1O.OOO-processen.
22
(Foto: Rol)
HDE BONDT, BOSMANS, EYSKENS-COENS: STOP" (1981) Met de aanvang van het academiejaar 1981/82 keerde het studentenprotest zich gezamenlijk tegen het wetsvoorstel De Bondt, het ontwerp Bosmans en het KB EyskensCoens. Het wetsvoorstel De Bondt hield een wijziging in van de wet van 3 augustus 1960, waarbij aan de universiteiten subsidies werden toegekend voor sociale studentenvoorzieningen. Het voorstel De Bondt breidde deze subsidies uit tot alle instellingen voor hoger onderwijs. Om de sociale sectoren te financieren zou aan elke instelling een jaarlijks bedrag van 6.400 fr. per student toegekend worden, afkomstig van de inschrijvingsgelden en indien nodig van een aanvullende staatstoelage. Het uitbreiden van de sociale subsidies tot het NUHO werd door de studenten geenszins
f~~·:j '.t'riu~lrlt1 IflSdIJ'UVlZle:;
!,'eldf>n'
Hongerstakers in De Brug.
(Foto: Het Volk)
23
in vraag gesteld. Hun protest concentreerde zich hoofdzakelijk tegen de gehanteerde financieringsnormen die volgens de studenten een inkomensverlies en bijgevolg een duurder worden van de sociale sectoren van de universiteiten zouden veroorzaken, en anderzijds onvoldoende hoog waren om elke NUHO-instelling toe te laten een eigen sociale sector uit te bouwen. Het ontwerp Bosmans beoogde een hervorming van het studiebeurzensysteem. Het oorspronkelijk ontwerp nam het Socio-Vitaal Minimum als basis voor het toekennen van een studiebeurs. Vermits het ontwerp Bosmans te hoge financiële repercussies had, werd het door de Hoge Raad voor Studietoelagen zodanig gewijzigd dat het binnen de bestaande budgetgrenzen viel en aldus aan de bevoegde minister overgemaakt. De studenten bekritiseerden deze manipulaties, die volgens hen een vermindering van het aantal toegekende beurzen en een verlaging van de maximumbeurzen impliceerden. Het KB Eyskens-Coens reduceerde de lijst van derde wereldlanden die in aanmerking kwamen voor het sturen van subsidieerbare studenten van 115 tot 41. Mede als gevolg hiervan werd van niet-subsidieerbare buitenlandse studenten een inschrijvingsgeld geëist dat schommelde tussen 70.000 fr. en 240.000 fr. Te Gent namen de studentenacties tegen De Bondt, Bosmans, Eyskens-Coens begin oktober 1981 een aanvang, met o.a. een hongerstaking van enkele studenten in De Brug (12-14 oktober). Op 15 oktober werd te Brussel een nationale betoging van uniefen NUHO-studenten gehouden, georganiseerd door het Nationaal Aktiekomitee
voor de demokratisering van het onderwijs.
~
I L..
f
•• Studenten op weg naar de nationale betoging.
24
(Foto: Rol)
In tegenstelling tot Luik waar de actie eind oktober geradicaliseerd werd (o.m. door de bezetting van de sociale dienst en van het-rectoraat en hongerstakingen), bleef het te Gent relatief kalm. Op 12 november greep in de Blandijnberg een regionale actiedag plaats (met debat, fakkeltocht, fuiO waarop beslist werd dat unief en NUHO op 26 en 27 november zouden staken. Van 15 tot 25 november installeerde zich opnieuw een hongerstaker in De Brug. Op 20 november gaf het FK een motie uit waarbij het zich aansloot bij het principe van het voorstel De Bondt om in het NUHO een sociale sector uit te bouwen, doch de betoelaging verwierp. Het ontwerp Bosmans werd globaal als positief beschouwd, maar bezwaren werden aangetekend tegen de discriminatie van zelfstandige studenten en gezinnen met één kind. In verband met het KB Eyskens-Coens werd van de universiteiten verwacht dat zij geen bijkomende lasten zouden opleggen aan de niet-subsidieerbare buitenlanders en de maatregelen ook niet toepasbaar zouden worden op studenten die hier reeds studeerden. Na de tweede nationale betoging op 26 november n.a.v. de eerste zitting van het nieuwe parlement, viel de actie te Gent ~til. Toen in januari 1982 de restaurantprijzen de hoogte ingingen, braken te Gent en te Leuven protesten uit. Te Gent - waar weliswaar een Actiecomitee Sociale Sector werd opgericht - bloedde de actie snel weer dood. De Sociale Raad legde zich immers neer bij de prijsverhogingen die werden doorgevoerd volgens het door haar vastgestelde principe van maaltijdprijs = kostprijs van de grondstoffen maal 2.
:..
c -.-.-, r • ",l:? C:~ , . . ...
.
- ""
-
.r:ZEKERHf (
Actie tegen het arrest Bruynseraede voor de ingang van het studentenhuis De Brug.
liJ
(Foto: Rol)
25
HVRIJSTELLINGEN: JA 1 RECHTSONZEKERHEID: NEE I"
(1984)
In 1982 werd aan de RUG, in navolging van enkele andere universiteiten, een nieuw examenreglement ingevoerd, waarbij overzitters vrijstelling kregen voor die examens waarop zij ten minste 12 op 20 hadden behaald. Voorwaarde was echter dat zij aan alle examens deelnamen en 45 0J0 van het totale puntenaantal hadden. Het arrest Bruynseraede, uitgesproken door de Raad van State op 26 september 1984, verklaarde dit vrijstellingssysteem onwettig. In een eerste reactie op het spontaan opgelaaid studentenprotest verklaarde onderwijsminister Coens dat alle vrijstellingen verleend in 1983/84 behouden bleven, maar zulks nam niet weg dat er onzekerheid bleef bestaan voor de volgende examenzittijden. Toen de dekaan van de Gentse rechtsfaculteit zich in het begin van het academiejaar 1984/85 uitsprak voor de naleving van het arrest van de Raad van State kwamen de RUG-studenten op straat. Op 7 november 1984 stapten er een 700-tal door de Gentse binnenstad; op 22 november bevonden zij zich op de nationale betoging te Brussel. Het protest had geen onmiddellijk resultaat. Iedereen geraakte er evenwel van overtuigd dat een juridisch sluitende oplossing zich opdrong, wat een wetswijziging impliceerde. Toen een nieuwe wet op de academische graden in het vooruitzicht gesteld werd met een heus creditsysteem, verdween het protest vanzelf. In afwachting van die wet trof men aan de universiteiten overgangsmaatregelen die ook door de Gentse rechtsfaculteit aanvaard werden. De in 1984 aangekondigde nieuwe wet blijft nog steeds aangekondigd (1988) ...
~~DE
DOLLE KONIJNEN IN ACTIE"
(1986)
Acht jaar na de "10.000" zou een nieuwe verhoging van het inschrijvingsgeld leiden tot massale acties bij de Gentse studenten. De aanleiding tot die verhoging lag bij de bezuinigingen die voortvloeiden uit het "Sint-Annaconclaaf". Ook het universitair onderwijs ontsnapte niet aan de besparingswoede van de regering. Voor de RUG betekende dit o.a. een inkrimping van de sociale toelagen van 132 naar 91 miljoen. Ter compensatie van deze besparingen kregen de universiteiten door een KB (van 21.8.86) de toelating om hun inschrijvingsgelden te verhogen, zodat het ontstane tekort bijgepast zou worden door de studenten zelf. Vrijwel onmiddellijk besliste de VLIR om het inschrijvingsgeld op 13.000 fr. te brengen. Dit was niet naar de zin van de studenten die de verhoging aanzagen als een nieuwe aanslag op de democratisering'van het onderwijs. Het samengeroepen Nationaal Aktiekomitee ging over tot een boycot van de inning van inschrijvingsgelden, aan de RUG weliswaar zonder veel respons. Meer succes hadden de studentenvertegenwoordigers die de Raad van Beheer van de RUG in september 1986 zo ver kregen dat de verhoging voorlopig uitgesteld werd. Terwijl Parijs in rep en roer stond wegens het "Projet Devaquet", begon het langzaam maar zeker te druppelen aan de Belgische universiteiten. Aan de RUG organiseerde VVS op 4 december een actiedag onder de noemer "Brossen voor onderwijs". Vrij onverwacht kreeg deze "vermomde staking" grote navolging en zo'n 1.000-tal 26
Eén der ludieke acties van de Gentse Dolle Konijnen.
(Foto: Rol)
studenten stroomden samen aan het rectoraat. Terwijl de organisatoren met de handen in het haar zaten, ging de massa zelf tot de actie over en bezette het rectoraat om zo druk uit te oefenen op de Raad van Beheer. Hierdoor verkregen de studenten een verklaring van de rector, waarin deze stelde dat de Raad van Beheer zich principieel achter de studenteneisen schaarde. Van dan af ging het allemaal vrij snel. In algemene vergaderingen, die telkens bijgewoond werden door zo'n 700 à 1.000 studenten, bespraken de Gentse studenten, die zichzelf omgedoopt hadden tot Dolle Konijnen (cfr. hun actieblad), de te volgen actiemiddelen. De daaropvolgende twee weken werden gekenmerkt door talrijke betogingen, stakingen en steeds meer originele prikacties. Een hoogtepunt werd bereikt op 16 december, toen zo'n 16.000 studenten door de Brusselse straten trokken. In al deze acties beperkten de eisen zich niet tot het inschrijvingsgeld alleen. Mede doordat de universiteitsstudenten gesteund werden door hun collega's uit het NUHO nam de discussie uitbreiding en werd bijvoorbeeld ook aandacht besteed aan de kwaliteit van het onderwijs, aan de verspilling van gelden, ... De wintervakantie deed de Gentse Dolle Konijnen evenwel geen deugd. Na enkele korte heropflakkeringen legde het merendeel van de Gentse studenten zich vanaf febru? ri 1987 neer bij de 13 .000, terwijl ook de nationale coördinatie uit elkaar viel. 27
Bezetting van het rectoraat tegen de 13.000-maatregel.
28
(Foto: De Morgen)
2. DE BUITENWERELD f~RBEIDERS-STUDENTEN: ÉÉN FRONT" Tegen het einde van de jaren '60 vertraagde het groeiritme van de Belgische economie en werd het op sociaal vlak onrustig. Talrijke stakingen braken uit: textielarbeiders in het Gentse (1969), mijnwerkers in Limburg (1970), Citroën Vorst (1970), Ford Antwerpen (1970), Sidmar Zelzate (1970), Boel Temse (1972), dokwerkers (1973), ... De arbeidersstrijd liet de Gentse studenten niet ongevoelig. Onder het motto "arbeiders-studenten: één front" betoonden de studenten hun solidariteit met de stakende arbeiders: er werd mee betoogd en piket gestaan en talrijke solidariteitsmeetings en benefietavonden werden georganiseerd. Het dikwijls hardhandige optreden van politie en rijkswacht tegen stakers en solidaire studenten vormde de aanleiding tot de oprichting van Anti-Repressiecomités in verscheidene Vlaamse steden. In november 1970 werd het Gentse A nti-RepressieKomitee opgericht op initiatief van het FK samen met de Jong Socialisten Gent,
Gentse studenten zijn solidair met stakende Limburgse mijnwerkers.
(Foto: Rol)
29
Links, WERP, Radikaal Demokratische Studenten, Socio-Medicale Werkgroep, Vlaamse Kommunistische Studenten, GeSWH, 't Liedboek, Humanistisch Verbond, Vlaams Nationale Studentenunie, 't Zal Wel Gaan, Gentse Studentenbeweging. Het Anti-Repressie-Komitee stelde zich tot doel te strijden tegen elke vorm van onderdrukking en voor het behoud van de democratische vrijheden om ongehinderd de strijd van jeugd en arbeiders te kunnen voortzetten. Tevens zouden ook juridische, medische en financiële hulp aan de slachtoffers van de repressie geboden worden. In de praktijk organiseerde het Anti-Repressie-Komitee een aantal meetings tegen repressie (vooral tegen het wetsontwerp Vranckx op de privé-milities), alsook solidariteitsbetogingen en geldinzamelingen ten voordele van studenten en arbeiders die wegens hun aandeel in stakingen veroordeeld werden.
FRONT~!
~
_ __ __ _ _ __ _
~~~
Schamper nr. 72 (1978/79).
30
* Jfl~
_ _ _ __ __ __ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ ___ J
HVRIJHEID VOOR ALLE VOLKEREN" Landen die plotseling in de actualiteit kwamen te staan, doorgaans naar aanleiding van een militaire staatsgreep, een burgeroorlog of door miskenning van de burgerrechten wekten de belangstelling op van vooral politiek geëngageerde studentengroeperingen. Achtereenvolgens stonden o.m. Viëtnam, Griekenland, Chili, Palestina, Portugal ... in de kijker. Door meetings, betogingen, pamfletten, brochures betoonden de Gentse studenten hun solidariteit met de onderdrukte bevolking, de slachtoffers van het (Amerikaanse) imperialisme, en keerden zich tegen het militarisme, het fascisme, de Stalinistische bureaucratie, de terreur in en rond Israël, ... Eind van de jaren '70 nam de belangstelling van de Gentse studenten voor de problematiek van de Derde Wereld meer georganiseerde vormen aan. Er ontstond onder andere een Anti-Imperialistische Bond die in januari 1979 bij het Politiek en Filosofisch Konvent aansloot. Objectief van de AIB was het verlenen van steun aan de bevrijdingsstrijd van de volkeren in de Derde Wereld tegen het imperialisme en voor nationale onafhankelijkheid. Een tweede verschijnsel in het begin van de jaren '80 was het ontstaan van werkgroepen die zich specifiek met de problematiek van één land of werelddeel bezighielden, o.a. Werkgroep Ierland (1981), Werkgroep Baskenland (1982), Werkgroep Centraal en Zuid-Amerika (1982). Zowel de AIB als de onderscheiden werkgroepen belegden vergaderingen en meetings, organiseerden tentoon-
!'lEEN AAN DE
SAME.NZwERENDE
Rugnummer III, 8 (16 januari 1975).
31
stellingen en gaven pamfletten en brochures uit. Tevens werd ook financiële en materiële hulp verleend aan projecten in de Derde Wereld. Recent culmineerde de studentenbelangstelling voor de Derde Wereld in Student Aid, een project waaraan in februari 1988 voor het eerst alle Vlaamse universiteiten deelnamen, ter financiering van een stuwmeer in Togo.
HFASCISME, RACISME, APARTHEID: NEE OFTE NOOIT r' Op maandag 21 oktober 1974 plande de Marxistisch-Leninistische Beweging (de studentenafdeling van AMADA, nu PVDA) de opvoering van het toneelstuk "Verschaeve" in de Blandijnberg. De voorstelling - waarvoor de rector geen toestemming had verleend - gaf aanleiding tot rellen tussen linkse militanten, behorend tot AMADA en RAL, en Vlaams-Nationale groepen (TAK, VMO, Were Di, KVHV) die tegen de inhoud en de opvoering van het stuk protesteerden. Dit links-rechts treffen, waarbij enkele gewonden vielen, leidde tot de oprichting van het A nti-Fascistisch Front, waarbij diverse Gentse studenten- en jongerenorganisaties van humanistische, socialistische, communistische, christelijke en democratische strekking aansloten. Het AFF stelde zich tot doel het verzet te organiseren tegen het heroplevend fascisme en te strijden tegen elke aanval op de democratische vrijheden en tegen het racisme. Nadat de heisa rond het Verschaeve-toneelstuk was geluwd, viel de werking van AFF stil. Toen eind 1978 enkele Turkse cafés en winkels herhaaldelijk het voorwerp waren van baldadigheden, werd te Gent - in navolging van Antwerpen, Kortrijk, Oostende en Brussel - een nieuw Anti-Fascistisch Front opgericht, waarvan hoofdzakelijk linkse studentenverenigingen deel uitmaakten. Het Front richtte betogingen, meetings, fuiven, tentoonstellingen in, niet enkel gericht tegen het fascisme, maar breidde zijn actieterrein ook uit naar de strijd tegen racisme en de apartheidspolitiek. In Gentse studentenkringen richtte de strijd tegen het fascisme en racisme zich concreet tegen de in 1976 ontstane Nationalistische Studentenvereniging. Niet enkel werd de NSV diverse malen geweigerd om tot het PFK toe te treden, omwille van haar uitgesproken nationalistisch ideeëngoed en o.a. haar verdediging van het Zuidafrikaanse apartheidsregime, maar bovendien werden betogingen en protestacties georganiseerd tegen manifestaties door de NSV op het getouw gezet. Hierbij kwam het, tot voor enkele jaren, meermaals tot relletjes in en om de universitaire gebouwen.
HSEKSUELE ONDERDRUKKING SOCIALE ONDERDRUKKING" Maatschappelijke en ethische problemen als homofilie, vrouwenemancipatie en abortus gingen de Gentse studenten van na 1968 niet onopgemerkt voorbij. Naar het voorbeeld van de Nederlandse universiteiten ontstonden aan de Gentse universiteit werkgroepen die zich specifiek toelegden op de problematiek van homofielen en vrouwen, twee groepen die zich maatschappelijk gediscrimineerd voelden. 32
De Gentse Studen ten werkgroep Homofilie (1969) beoogde door samenwerking van homo- en heterofielen een open klimaat te scheppen. Dit betekende studie van de problematiek, informatie met de bedoeling misvattingen en vooroordelen uit de weg te ruimen en actie tegen juridische discriminatie en sociale terreur. Alhoewel GeSWH regelmatig activiteiten ontwikkelde (studiebijeenkomsten, debatten, TD's), werden te weinig mensen bereikt. De afwezigheid van heterofielen en lesbiennes was opvallend. Laatstgenoemden organiseerden zich in 1974 in een eigen werkgroep Sappho. Vanaf 1976 was aan de Gentse universiteit (en ook daarbuiten) Rooie Vlinder actief. Deze socialistische actiegroep voor de bevrijding van de homoseksualiteit was de
gen t s e st udent en, w e r k g roe POVER homo I i I i e DEBAT Seksualiteit -Sensuur - Politiek De houding van de Belgische politieke partijen t. o. v. homoseksualiteit
Dinsdog 26 oktober - 20 U., _~ AudUorium C- Blondiinberg 1 Genl
_~
-~__------~-------,r-~~~
Aankondiging van een debat ingericht door GeSWH, 26 oktober 1971.
33
BLAD
VAII
DOLLE MiNA
w.
'eli.' •.
~--
;'\- •• ' .... &lj ... ,,.,I'& .....' •• 11111.: ................ u
4' J . . . . . . '1
IJ
8000
IJ
uv.
..
-.....- - ",
,.n.
...... ,
De Grote Kuis, tijdschrift van Dolle Mina, verscheen van maart 1973 tot december 1981.
34
lent.
mening toegedaan dat niet de homofilie het probleem was, maar de maatschappelijke reactie ertegen. Zolang de kapitalistische maatschappij zou bestaan, zouden homo's onderdrukt worden. Homostrijd was bijgevolg een socialistische strijd tegen elke vorm van sociale en seksuele onderdrukking. In tegenstelling tot GeSWH stelde Rooie Vlinder zich radikaler en agressiever op : er werden homodagen en -betogingen georganiseerd, pamfletten en brochures uitgegeven en grote aandacht geschonken aan processen tegen homofielen. Rooie Vlinder ontbond zichzelf in 1981. Pas in 1987 ontstond in de schoot van de Gentse Universiteit een nieuwe homopolitieke groepering Het Roze Geweertje. De vereniging ijvert voor een homo-vriendelijke samenleving en streeft naar solidariteit met andere bevrijdingsbewegingen. Studenten die zich interesseerden aan vrouwenproblemen konden vanaf 1970 terecht bij Dolle Mina. De vereniging - die zich zowel tot mannen als vrouwen richttekoppelde de strijd tegen de onderdrukking van de vrouw aan de strijd tegen de kapitalistische maatschappij. In concreto streefde Dolle Mina naar een socialistische maatschappij, een samenleving waarin wordt uitgegaan van de gelijkwaardigheid van elk individu en een rechtvaardige verdeling van werk, beslissingsrecht en goederen. "Geen feminisme zonder socialisme! Geen socialisme zonder feminisme!" was de leuze. Dolle Mina, die samen met andere linkse vrouwengroepen de Femsoc groepen vormde, werkte en ageerde rond thema's als abortus, contraceptiva, meisjesonderwijs, vrouwenwerkloosheid, deeltijdse arbeid ... Dolle Mina, waarvan de banden met de universiteit steeds losser werden, werd in 1987 aam de RUG vervangen door Viktoria. In tegenstelling tot Dolle Mina noemt Viktoria zich pluralistisch van strekking. De nieuwe vereniging nam zich voor studiewerk te verrichten en actie te voeren rond de positie van de vrouw in de samenleving. Het abortusvraagstuk beroerde af en toe het Gentse studentenmilieu. Aanleiding was meestal het indienen van een wetsvoorstel tot legalisering van abortus of een abortusproces. Het waren vooral vrijzinnige en linkse studenten die zich voor liberaliserins van abortus inzetten. Daarbij werden standpunten verdedigd als: abortus uit het strafrecht, de vrouw beslist, abortus tegen terugbetalingstarieven, een ernstig beleid inzake anti-conceptiva en seksuele voorlichting. Consequent met de ingenomen standpunten sloten sommige Gentse studentenverenigingen zich aan bij de nationale èqmités of actiegroepen die ijverden voor liberalisering van abortus en voor het vrijsprèken van dokters en vrouwen beschuldigd van abortus. Uitgesproken tegenstanders van abortus waren de rechtse studentenorganisaties. Ook zij lieten zich niet onbetuigd en organiseerden regelmatig activiteiten of tegenmanifestaties. Abortus werd veroordeeld als zijnde in strijd met het (ongeboren) leven en de ethica en zou bovendien de weg openen naar andere aanslagen op het leven i.c. euthanasie.
~~HELP!
WIJ STIKKEN"
Af en toe toonden Gentse studenten zich tijdens de voorbije 20 jaar bezorgd voor ons leefmilieu. Het natuurbeschermingsjaar 1970 vormde de aanzet tot een ecologische bewustwording die zowel a-politieke als politiek overtuigde studenten aangreep. 35
.~ ~
HEltfNG sprekers uit g·doel · kalkar (lek) ·arlaenne
.gravelines film · dia'S
VRIJ VAN ZEGEl.. /
vu.:
POl,..
GE~
sr-PrEï"ERSNIEU\V5-rRAA"f
Milieubewuste studenten reageren tegen de kerncentrales.
36
~J~/~J~'
16,9'f-LiEVENEt..oVt\I,Ba:IOalNf',
Er groeiden tal van initiatieven uit. In december 1970 hield een groep RUG-studenten in het stadscentrum een ludieke actie rond het thema "Gent stinkt". In tijdschriftartikelen wees men op lucht- en waterpollutie en op onverantwoorde industriële inplantingen. Vooral de plannen rond een Progilvestiging in Kallo lokten heel wat protest uit. Een groepje zeer milieubewuste studenten wilde echter verder gaan dan protesteren en ging over tot de oprichting van studie- en actiegroepen. In 1971/72 kwam de Aktiegroep Leefmilieu Kanaa/zone tot stand die later uitgroeide tot een interfacultaire werkgroep. De organisatie van het Algemeen Jongerencongres Leefmilieu in februari 1972 was één van hun realisaties. De volgende jaren geraakte dit ecologisch streven wat op de achtergrond. Onder invloed van de "Groenen" en van de in 1984 opgerichte studentenvereniging Aga/evUnief en de Werkgroep Leefmilieu is de milieuproblematiek aan een wederopleving toe.
HBREEK DE GEWEREN" Geen oorlogsspeelgoed !, Stop de wapentransporten !, Raketten weg!, Yankee go home!, Neen aan de legertentoonstellingen !, België uit de NAVO!, Geen atoomwapens! : een greep uit de talrijke slogans die de Gentse studenten gebruikten om uitdrukking te geven aan hun anti-militaristisch gevoelen. Leger en oorlog waren uitverkoren protestthema's. Het culminatiepunt ervan situeert zich in de periode 1973-1976 met als mikpunten: Van den Boeynants en Vranckx. De studenten protesteerden namelijk tegen twee regeringsprojecten die zij tijdens hun verzetscampagne met elkaar verbonden: nl. het plan VDB over de legerhervorming en het wetsontwerp 430 (Vranckx) over de privémilities. Het plan VDB, reeds door de regering aanvaard op 17 november 1972, voorzag o.m. de instelling van regionale reserve eenheden, de oprichting van een geïntegreerd kommando, modernisering van het oorlogsmateriaal, de inkrimping van de diensttijd, de beperking tot één dienstplichtige per gezin en de afschaffing van het uitstel van legerdienst om studieredenen. Tegen dit laatste punt kwam onmiddellijk reactie en wel vanwege de scholieren. Een grootse algemene scholierenmanifestatie te Brussel op 31 januari 1973 dwong premier Leburton zelfs tot toegevingen. Toen de scholierenbetogingen verzwakten, namen de Gentse studenten de strijdbijl over. Het protest kwam daardoor in een andere context te staan. De studenten namen vooral aanstoot aan de eerste punten van het bovengenoemd plan. Zij vreesden immers voor een versterking van het repressieapparaat en een toenemende fascisering van de maatschappij. Zij wezen eveneens op de verbanden met het wetsontwerp 430 dat zij veroordeelden als zijnde een aantasting van stakings- en verenigingsrecht. Tijdens de anti VDB-Vranckxcampagne reageerden de georganiseerde linkse actiegroepen het scherpst. In februari 1973 kwam een soort overkoepelend orgaan tot stand: het STAK, dat met de STAKGAZET regelmatig informatie doorspeelde over het verloop van de campagnes en opriep tot betogingen en prikacties. 37
In het najaar 1973 ontstond een nog bredere frontvorming met de oprichting van het Anti-Militaristisch Front dat op zijn beurt zorgde voor een ééngemaakte en massale actie tegen het nieuwe VDB-plan inzake een beroepsleger. In de loop van 1975/76 wist nog één manifestatie de smalle geëngageerde studentenbasis te overschrijden. Aanleiding was toen de zogenaamde "koop van de eeuw", de 30 miljard uitgave voor gevechtsvliegtuigen.
-t
Betoging tegen de kernbewapening, 1985.
38
t
- . ...
-
-
(Folo: P. Lorré)
3. GESTRUCTUREERD ENGAGEMENT: DE WERKGROEPEN De doorbraak van de Gentse werkgroepen situeerde zich tijdens de voorbereidingen van de studentencongressen van maart 1969. In een aantal faculteiten (o.a. in de Letteren en Wijsbegeerte en de Psychologische en Pedagogische Wetenschappen) gingen toen studenten samenwerken bij het uitwerken van voorstellen inzake onderwijshervormingen. Zij noemden zich heel toepasselijk werkgroepen. Een kritische opstelling en onderling overleg stonden in dergelijke organisatievorm centraal. Na de maartbeweging en ondanks het feit dat hun militanten zich stilaan terugtrokken in radikaal linkse splintergroepen, bleven de werkgroepen toch verder functioneren. Zij kregen zelfs navolging in andere studierichtingen. Eigenaardig was wel dat deze nieuwe initiatieven ontstonden in faculteiten die nogal dikwijls een conservatieve stempel toegemeten kregen: in de Geneeskunde (Socio-Medicale Werkgroep in 1969/70), in de Toegepaste Wetenschappen (Werkgroep Ingenieurs & Maatschappij in 1970), in de Rechten (Socio-Juridische Werkgroep in 1971). Vertrekkend vanuit een progressieve maatschappij-opstelling onderwierpen deze werkgroepen niet alleen de eigen opleiding aan kritiek, maar gingen zij ook de positie van de afgestudeerden in de maatschappij kritisch benaderen. SMW, WIM en SOJUWE lagen in 1973, samen met de Sociale Werkgroep Geschiedenis, de Werkgroep Moraal en de Werkgroep Vrije Opvoeding aan de basis van het Werkgroepenkonvent waardoor zij financieel onafhankelijk werden. De werkgroepen genoten de daaropvolgende jaren grote bijval. Thans, na een kleine terugval, telt het WK 8 facultaire en 6 interfacultaire werkgroepen. Zij hadden echter ook het effect de geëngageerde en progressief ingestelde studenten aan de faculteitskringen te onttrekken. Voor de tentoonstelling lieten we onze keuze vallen op enkele werkgroepen die tot stand kwamen in de zgn. behoudsgezinde studierichtingen.
j~.
~ JR(,.AAN
VAN
DE
SOSJO-
MEDIKALE
WERK(,.ROE
39
SOCIO-MEDICALE WERKGROEP. Het ongenoegen bij een groep studenten in
de geneeskunde over hun medische opleiding en de gezondheidszorg in België lag aan de basis van het ontstaan van de Socio-Medicale Werkgroep in 1969/70. Het lag in hun bedoeling zich kritisch te bezinnen over hun plaats in de maatschappij. Om de medestudenten beter te bereiken gaf de werkgroep in 1971 (?) DE LASTIGE uit. Rond 1974 werd SMW vervangen door de werkgroep Mordikus die op zijn beurt DE BIJSCHOLER uitgaf.
..
,
:,
•
Gentse studenten protesteren tijdens de Medische Beurs.
(Foto: De Morgen)
WERKGROEP INGENIEURS & MAATSCHAPPIJ. WIM ging van start rond
1970. De groep wilde onderzoeken hoe een sociaal-maatschappelijk bewustzijn bij de ingenieurs kon tot stand komen. De bedoeling was de studenten ertoe aan te zetten om later in hun beroepsleven daadwerkelijk solidair te zijn met de andere werknemers. WIM gaf naast talrijke brochures het tijdschrift NU IETS ANDERS uit. ~ OCIO.JURIDISCHE WERKGROEP. In 1970 reageerde de 1ste licentie rechten met een twee weken durende staking tegen de inhoud van het nieuw programma. Hun voornaamste verwijt betrof de afwezigheid van kritiek over de inhoud van het recht en de betekenis van de rechtsordening in de maatschappij. Uit dit protest groeide Sojuwe, zo genoemd omdat men vond dat recht en sociaal-economische structuren samen moesten bestudeerd worden. Om niet geïsoleerd te geraken van de sociale realiteit stichtte de werkgroep in 1972 de eerste Belgische Wetswinkel waar gratis advies
40
•
werd verstrekt aan al wie van de normale rechtsbijstand verstoken was. In 1972 beschikte Sojuwe over een eigen orgaan: SJOUW. WERKGROEP EKONOMIE. Progressieve economen in spe stichtten in 1974/75 een werkgroep met het doel de pedagogische problemen in de faculteit te onderzoeken, de gangbare economische theorieën in vraag te stellen en de actuele economische problemen te bestuderen. De werkgroep gaf twee tijdschriften uit: WEK in 1975/76 en DE WEKKER in 1984. WERKGROEP LANDBOUW. Wela, opgericht in 1975/76, was opgesplitst in verschillende projectgroepen die o.a. de inhoud van de opleiding, alternatieve landbouw, de Boerenbond, ontwikkelingsproblematiek en de band maatschappij-onderwijs kritisch bestudeerden. De werkgroep lanceerde in 1980 DENBOERENBUITEN dat met themanummers werkte.
Gentse ingenieursstudenten reageren tegen de vermindering van de kredieten voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek, december 1986. (Foto: De Morgen)
41
42
CREATIVITEIT
43
~~ Inilist
& IIUUltsc IIHltltil H 1.',1',11~,1'. IIUIHrt st -laietersaltlill
fellf...... sfellill!Jell
.Ie 11..... sf ra" les met medewerking van de stad gent en het centrum voor lCunstambachten
.tltell relteflties "....rs'ellilltJeil .Ihdtllssie, ' ..rIllIl
In 1971 organiseerde het KK de culturele vierdaagse "Kunst en Maatschappij".
44
1. STUDENTENVERENIGINGEN De culturele studentenverenigingen aan de RUG zijn gegroepeerd in het Kultureel Konvent dat in 1962/63 werd opgericht en bestond uit inrichtende kringen en creatieve werkgroepen. De eersten brachten de student in contact met alle mogelijke hedendaagse kunstuitingen, de anderen legden zich toe op het bevorderen van de persoonlijke creativiteit van de student. Binnen het KK kregen aldus tientallen organisaties de kans zich te ontplooien in de meest diverse kunsttakken. Hier volgt een greep uit de rijke variëteit aan groeperingen die tijdens de afgelopen 20 jaar op cultureel vlak op de voorgrond traden. Deze omvat, naast talrijke 'veteranen', ook nieuwe initiatieven, verenigingen die zich kritisch opstelden of naar vernieuwing zochten binnen het kunstgebeuren. De UNIVERSITAIRE FILMKWB (UFK) was één der oudste inrichtende culturele verenigingen (1954). Zij presenteerde films die niet in het commerciële circuit doordrongen. GENTS UNIVERSITAIR TONEEL (GUT) ontstond in 1960 als creatieve vereniging en groepeerde studenten die zich in hun element voelden op de planken. De UNIVERSITAIRE MUZIEKKLUB GENT (UMG) debuteerde als inrichter van middagconcerten (1962) en legde zich later toe op de organisatie van avant-garde muziekfestivals. De FOIOKLAS (1964) stond open voor beginnelingen en gevorderden en stelde zich tot doel de fotografie als kunstvorm aan te leren. Vaak organiseerde zij groepsfototentoonstellingen rond bepaalde thema's. GENTS STUDENTENKOOR (1965) kaderde in een project om de muzikaliteit van de student te ontplooien. PROKUS (PROGRESSIEVE KULTUURSPREIDING) begon in 1965 als vereniging van studenten die ook op cultuurgebied getuigenis wilden afleggen van hun vooruitstrevende opvattingen. De vereniging richtte in maart 1969 de beruchte debatavond in over pornografie en lokte daardoor de studentenrevolte uit. In 1971 gaf Pro kus PAPA'S DROOM uit, aangekondigd als' 'Vlaanderens eerste krities en satiries tijdschrift". UG-GRAFIEK groeide in 1969 uit de voormalige tekenklas. Onder deskundige leiding leerden studenten er zich bekwamen in grafische kunsten. ZEEFDRUKKLAS. Dit sedert 1970 functionerend atelier, bood zijn diensten aan studentenkringen voor het ontwerpen van hun affiches en posters. Het stelde zich op als een creatief geëngageerde en experimenteel gerichte werkgroep. STIK staat voor SENTRUM VOOR DE TEORETISCHE INSTANDHOUDING VAN DE KUNST en ontstond in 1971 binnen het HIKO. Het wilde de studenten door middel van ludieke en vaak provocerende acties of tekeningen wakker schudden. 45
Gentse studenten op de planken, 1982.
46
(Foto: Rol)
GUST (GENTS UNIVERSITAIR STRAATTONEEL) werd in 1975 opgericht met de bedoeling theater te brengen buiten de klassieke theaterruimten. De leden maakten gebruik van straten, pleinen of universitaire gebouwen om duiding te brengen bij een probleem, acties een grotere bekendheid te geven of te ondersteunen. GGT of GENTS GERMANISTEN TONEEL begon in 1977/78. Het groepeerde studenten Engels die elk jaar een komedie van Shakespeare opvoerden. GESTUT of GENTS STUDENTENTHEATER werd gesticht in 1983 als een vereniging van fervente theaterliefhebbers. De voornaamste activiteit was gericht op het bijwonen van belangrijke toneelopvoeringen. BLA BLA, afkorting van BUREAU VOOR LUDIEKE ANIMATIE IN 'T KWADRAAT, zorgde in 1983 voor een speelse noot binnen het Gentse studentenleven. Op een luchtige wijze werd een vraagteken geplaatst bij serieuze feiten of gebeurtenissen. DUB of DYNAMISCHE UNIVERSITEIT VOOR BEWEGING houdt zich sedert 1984 bezig met het inrichten van allerlei expressie- en bewegingscursussen. GENTSE STUDENTENFANFARE behoort tot de recentste projectgroepen. Het houdt repetities en organiseert optredens. KIOSK. Dit letterwoord staat voor KONVENT VOOR INFORMATIE, ONTSPANNING, SERVICE EN KULTUUR. Het ontstond in 1985/86 als nieuwe overkoepelende organisatie voor verschillende konventgeledingen als Schamper, ISAG, SIC en KK. Het KULTUREEL KONVENT trad soms ook op als organisator van bepaalde manifestaties. In de jaren '70 richtte zij vooral colloquia in met betrekking tot het kunstgebeuren, in de jaren '80 startte zij met happenings.
2. STUDENTENPERS De talrijke gelegenheidsuitgaven rond bepaalde acties niet meegerekend gaven de Gentse studentenverenigingen de afgelopen 20 jaar bijna 150 tijdschriften uit. Slechts drie onder hen trachtten een weerspiegeling te zijn van de ganse studentengemeenschap. Het betreft FK-NIEUWS, RUGNUMMER en SCHAMPER, de uitgaven van het Fakulteitenkonvent. Het laatste blad zou zich echter na enkele nummers losmaken van het konvent en een onafhankelijk bestaan gaan leiden, om recent weer op te duiken als blad van de Gentse Studentenraad. FK-NIEUWS dateert van oktober 1968, kende in 1971 moeilijkheden, herpakte zich eventjes met een nieuwe lay-out en hoofdredacteur, maar ging eind van het academiejaar 1971/72 toch ter ziele. 47
Alle (?) ogen gericht op Schamper.
48
RUGNUMMER nam het roer over en startte met themanummers. Het blad kende een vrij woelig bestaan. De publikatie van een naaktfoto in maart 1973 gaf aanleiding tot een anonieme klacht wegens openbare zedenschennis, waardoor de hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever correctioneel vervolgd werden. Na al die herrie schafte de toenmalige rector het blad af. SCHAMPER diende zich in 1975/76 aan als een blad van nieuw links, als een blad dat de weerspiegeling wilde zijn van de actieve krachten binnen de Gentse studentenbeweging. Nadat het de eerste vijf jaren de aanvallen wist af te slaan van verschillende politieke studentengroeperingen die het tijdschrift wilden aanwenden voor de verspreiding van hun eigen ideeën, evolueerde het blad tot een onafhankelijk informatieblad met nieuws over onderwijspolitiek, culturele berichtgeving en nieuwtjes over alle studentenorganisaties. Ook Schamper heeft moeilijke momenten meegemaakt. In 1983/84 trachtte de Sociale Raad de redactieploeg aan de kant te zetten en te vervangen door een eigen aangeworven team, ten einde meer controle te kunnen uitoefenen op de berichtgeving. De "putsch" mislukte. In mei 1985 werd Schamper door de Raad van Beheer, wegens de publikatie van een pauscartoon, het zwijgen opgelegd. De subsidiekraan werd toegedraaid zolang geen pluralistische redactieploeg werd gevonden. In april 1987 verdween het studentenblad opnieuw uit de circulatie. Ditmaal werd het orgaan gesanctioneerd door medestudenten uit de GSR naar aanleiding van een artikel over de verkiezingskandidaten voor de Raad van Beheer. In oktober 1987 gaf de GSR toch zijn fiat voor de heruitgave van het blad. Na die vele ups en downs gaat Schamper nu zijn 14de jaargang in, als algemeen informatieblad van de Gentse studenten.
49
50
ONTSPANNING
51
De Noormannen terug in Gent? Gravensteenstoet, november 1985.
52
(Foto: De Gentenaar)
1. STUDENTENVERENIGINGEN Het bevorderen van de vriendschapsbanden onder de studenten, buiten de studie om, behoorde tot het opdrachtenpakket van faculteitskringen en regionale clubs. De faculteitskringen, die uitsluitend studenten uit een zelfde studierichting of faculteit groepeerden vervulden een dubbele taak. In eerste instantie hadden zij een dienstverlenende functie t.t.z. studentenonthaal en studiebegeleiding, cursusdienst, ombudsman, ... Daarnaast beschikten de meeste faculteitskringen over een rijke activiteitenkalender vol met studentikoze ontspanningsmogelijkheden : TD's, doopfeesten, revues, cantussen, sportcompetities, culturele avonden, uitstappen, buitenlandse studiereizen. Het Fakulteitenkonvent, het overkoepelend orgaan van al deze kringen, was in 1987 met 29 aangesloten verenigingen en ca. 7000 leden het grootste konvent aan de RUG. De studenten uit eenzelfde regio konden elkaar terugvinden in de gewestelijke clubs. Deze kringen, deel uitmakend van het Seniorenkonvent, vertoonden eveneens een diversiteit aan studentikoze en sportieve activiteiten. Een jaarlijks terugkerende manifestatie van het SK waren de Gravensteenfeesten, ter herdenking van een reusachtige studentengrap uit 1949: de bezetting van het Gravensteen. ISAG, de organisatie van de buitenlandse studenten aan de RUG, staat eveneens in voor een aantal activiteiten in de ontspanningssector. Door middel van TD's, nieuwjaarsfeesten en folkloristische avonden, toegankelijk voor elke RUG-student, tracht zij de integratie van vreemde studenten binnen de Gentse studentengemeenschap te bevorderen.
Start van de derde 12-urenloop op het Sint-Pietersplein, november 1985.
(Foto: De Gentenaar)
2. 12-URENLOOP Het sportieve hoogtepunt der jongste jaren was de universitaire twaalfurenloop, voor het eerst georganiseerd ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het HILD in 1984. Tijdens deze jaarlijks terugkerende manifestatie liepen talrijke sportievelingen gedurende een half etmaal in estafette rond het Sint-Pietersplein. De happening omvatte daarnaast ook nog andere studentikoze spelen, optredens en wordt telkenmale gesloten met een reuze TD. 53
9
e
e
U
r
'
/
.
,
U
9
.'
.'._! \~1~~~' .,..... ~'
"
."~~'~l: .~
y:
"
:.<.0"': '.
r
<.."
r
,: ,;~J;i~@
U ",: ••:.'<.::.," ,: •• ,
9
.
9
e U
e
9
European Student Meeting at the University of Ghent· Belgium
25-29 Oct.1987
•
Kaft van de EU RUG-syllabi.
54
~
·G
NAAR 1992: EURUG
u
Eurug, de jongste realisatie van de Dienst Studentenaktiviteiten, groeide uit de succesvolle 12-urenloop. Bij zijn 5de uitgave in 1987 werd dit interfacultair loopfestijn uitgebouwd tot een prestigieus vierdaags internationaal studentensymposium : Eurug (EUropa-RUG). De buitenlandse studenten hadden de keuze om één van de tien ingerichte symposia te volgen, verzorgd door de diverse faculteiten. Bedoeling van deze internationale uitwisseling was de Europese gedachte en de contacten met vreemde studenten te bevorderen. 117 studenten, komend uit 10 verschillende landen gaven gevolg aan deze uitnodiging. 55
56
OVERZICHT VAN DE GENTSE STUDENTENVERENIGINGEN AANGESLOTEN BIJ EEN KONVENT EN WERKZAAM TIJDENS DE AFGELOPEN 20 JAAR (1)
FAKULTEITENKONVENT CHEMICA °1965/66 DENTALIA °1941 FAPUB °1964/65 (?) FARMA(CEUTISCHE) KRING °1932/33 (?) GEMISA (Interfacultair Centrum voor de studie van lucht-, bodem- en waterverontreiniging) °1978/79 GEOWGICA °1968 GERMANIA °1931/32 HIWK °1951 HISTROO, HISROOS, ICSROO (Hoger Instituut, Interfacultair Centrum voor Stedebouw en Ruimtelijke Ordening) °1974/75, °1976/77, °1985/86 ISVO (Interfacultair Studie- en Vormingscentrum voor Ontwikkelingssamenwerking) °1981/82 (?) KLASSIEKE KRING °1931/32 KUNSTHISTORISCHE KRING °1945 WMBROSIANA °1968 NATUURWETENSCHAPPELIJKE KRING, GENTSE BIOWGISCHE KRING °1935, °1965 NEPTUNIA °1986/87 OOSTERS-AFRIKAANSE KRING °1962/63 (?) POLITEIA °1955/56 ROMANIA °1939 SLAVISCHE EN OOSTERS-AFRIKAANSE KRING, SLAVIA °1978 (?), °1979/80 SPECIALE LICENTIE ACCOUNTANCY °1987/88 SPECIALE LICENTIE FINANCIELE WETENSCHAPPEN °1987/88 SPECIALE LICENTIE MARKETING °1985/86 VERENIGING VAN BESTUURSWETENSCHAPPEN GENT °1985/86 VLAAMS AARDRIJKSKUNDIGE KRING, GEOGRAFICA °1960 (?), °1983/84 VLAAMS DIERGENEESKUNDIGE KRING °1935/36 VLAAMS ECONOMISCHE KRING °1923
(1) Voor het samenstellen van deze lijst maakten we gebruik van de onthaalbrochures uitgegeven door
het Gents Studentenkorps, het Fakulteitenkonvent en de Dienst Studentenaktiviteiten, alsook van het Administratief Jaarboek uitgegeven door de Rij ksuniversiteit en van gegevens en documenten uit het Studentenarchief. In deze opsomming komen ook enkele tijdschriften voor, die door bepaalde konventen financieel ondersteund werden, alsook de verenigingen van buitenlandse studenten aan de RUG. We hebben eveneens gepoogd om de stichtingsdatum (0) van elke vereniging te achterhalen. De in het vet gezette verenigingen zijn nog altijd actief. Het gaat hier dus enkel om een "overzicht", waarbij vermoedelijk hiaten voorkomen.
57
(VLAAMSE) FILOSOFISCHE KRING, VLAAMSE KRING VOOR MORAAL, KRING MORAAL EN FIWSOFIE °1962/63, °1965/66, °1985/86 VLAAMSE GENEESKUNDIGE KRING °1920/21 VLAAMSE GESCHIEDKUNDIGE KRING °1931/32 VLAAMSE LANDBOUWKUNDIGE KRING °1921 VLAAMSE OPVOEDKUNDIGE KRING, VLAAMSE PEDAGOGISCHE EN PSYCHOWGISCHE KRING °1951/52, °1965/66 VLAAMS RECHTSGENOorSCHAP °1927 VLAAMSE TECHNISCHE KRING °1922 WIS- EN NATUURKUNDIGE KRING °1935
KULTUREEL KONVENT AKADEMISCH KOOR °1966 ANTI-SEKSISTISCH FRONT °1979/80 (?) BUREAU VOOR LUDIEKE ANIMATIE 2 °1983 COLLEGIUM MUSICUM °1957 (?) CONSORTIUM MUSICUM °1967/68 DELIRIA °1987 DRAMATISCHE EXPRESSIE °1977/78 DYNAMISCHE UNIVERSITEIT VOOR BEWEGING °1984/85 FOfOKLAS °1964 GENTS STUDENTENKOOR °1965 GENTSSTUDENTENTHEATER °1983 GENTSE UNIVERSITAIRE SCHAAK(CLUB)KRING °1959 GENTS UNIVERSITAIR STRAATTONEEL °1975/76 GENTS UNIVERSITAIR TONEEL °1960 DE HOBBIT °1987 ISAG-COMBO °1969/70 KARTOONS EN ANIMATIEFILMS °1974/75 KK-TONEEL °1977/78 (?) KOOR "DE MUZEREI" °1980 (KOREOGRAFIE EN) BALLET °1966/67 LANDA 67 °1967 'T LIEDBOEK °1967 (tijdschrift) MASEREEL FONDS °1978/79 (?) MIME °1966/67 ORLANDO °1979 (?) PARLANDO FURIOSO °1986 (tijdschrift) PROGRESSIEVE KULTUURSPREIDING °1965 RECEPTIEF TEATER °1974/75 (?) RODE BIET °1976/77 SAHAYA YOGA °1985/86 SCHORRE MORRE °1969/70 SENTRUM VOOR DE TEORETISCHE INSTANDHOUDING VAN DE KUNST °1971 STUDENTENFANFARE °1983/84 (?) 58
STUDENTENKAMERORKEST °1966 TRADITIONAL NEW ORLEANS JAZZ-BAND °1968/69 UG-GRAFIEK °1969 UMG DJES 5-TET °1968 UNIVERSITAIR DJESCOMBO °1972 UNIVERSITAIRE FILMGROEP "DE ANDERE FILM" °1977 UNIVERSITAIRE FILMKLUB °1954 UNIVERSITAIRE FILMKLUB "DE MOL" °1977/78 (?) UNIVERSITAIRE JAZZ-KLUB °1961 (?) UNIVERSITAIRE MUZIEKCLUB GENT °1962 UNIVERSITAIRE POPGROEP °1978/79 WERKGROEP LITERATUUR °1966/67 WERKGROEP VORMGEVING °1979/80 (?) ZEEFDRUKKLAS, RUGZEEFDRUK °1970/71
POLITIEK (EN FILOSOFISCH) KONVENT AGALEV-UNIEF °1984/85 AKTIEF LINKSE STUDENTEN ° 1979/80 ANTI-IMPERIALISTISCHE BOND °1977/78 ARBEID-VLAAMS SOCI4.LISTISCHE BEWEGING °·1976/77 BURO VOOR DE DEKOLONISATIE VAN HET DAGELIJKS LEVEN °1973/74 (VLAAMS) CHRISTENDEMOCRATISCH(E) STUDENTEN (VERBOND) °1963 CHRISTEN STUDENTENVERENIGING °1936 DOLLE MINA ° 1970 EUROPAKRING GENT °1962/63 EUROPESE LIBERALE STUDENTEN °1987 GENTSE STUDENTENBEWEGING °1969/70 GENTS ONTMOETINGSCENTRUM °1979/80 (?) GENTSE STUDENTENWERKGROEP HOMOFILIE °1969/70 GRAND CRU °1987 JONG KOMMUNISTEN RUG °1987 JONG SOCIALISTEN RUG °1969 KATHOLIEK VLAAMS HOOGSTUDENTENVERBOND °1938/39 KATHOLIEK UNIVERSITAIR CENTRUM °1921 LIBERAAL VLAAMS STUDENTENVERBOND °1930/31 MARXISTISCH-LENINISTISCHE BEWEGING °1972 NATIONALISTISCHE STUDENTENVERENIGING °1976 RADEN KOMMUNISTISCHE AGITATIEGROEP °1973/74 RADIKAAL DEMOKRATISCHE STUDENTEN °1969/70 (REVOLUTIONAIR) ANARCHISTISCH KOLLEKTIEF °1975/76 (?) ROZE GEWEERTJE °1987 SAPPHO °1974/75 SOCIALISTISCHE JONGE WACHT °1969 (?) SOCIALISTISCHE VLAAMSE STUDENTEN(BEWEGING)VERENIGING °1969 (?) STUDENTENWERKGEMEENSCHAP ALTERNATIEF RUG °1975/76 59
TAALMINNEND STUDENTENGENOOfSCHAP 'T ZAL WEL GAAN °1852 UNIVERSITAIRE LEIDERS KLUB °1973/74 VERENIGDE DEMOKRATISCHE STUDENTEN °1975/76 VLAAMSE KOMMUNISTISCHE STUDENTENBEWEGING °1974 VLAAMSE KOMMUNISTISCHE STUDENTEN °1959 (1) VLAAMS NATIONALE STUDENTENUNIE °1956 VOLKSUNIE JONGEREN-RUG °1983 VRIJE RADEN SOCIALISTEN °1973/74
SENIORENKONVENT ANTWERPEN BOVEN °1929 ATUS BRUGSE UNIVERSITAIRE KRING BRUSSELSE IN GENT STUDERENDE STUDENTEN CAMPINARIA DENDRIA DIE SCONE DE DIJLEBRASSERS °1975 DIKSMUIDSE UNIVERSITAIRE KRING °1937 DOMPER DRAKENTEMMERS °1941/42 DYONISUS ELEKTRON GAUDEAMUS GAVERGILD-WAREGEMSE GEERAARD GUTENBERG HERMES HIBOVIVAT KAKTUUS KILA KINTHER (Stedelijk Instituut voor Paramedische Beroepen) DEKWKKE KORTRIJKSE (MOEDER) °1971 KUNTEX (Belgisch Textiel- en Kunststoffeninstituut) LAC (Rijkshoger Instituut voor Scheikunde en Voedingsindustrieën) LAETITIA (MOEDER) °1929 LEYLANDT LILA °1950 (Speciale School voor Technische Ingenieurs - Afdeling Landbouw en Voeding) LIMBURGIA °1930 MANEBLUSSERS MEETJESLAND °1928 PAJOfTENLAND 60
P.E.M. LINDUS (Rijkshogere Technische Handelsschool) PROBO PUBLECOM RODENBACH, RODENBACHS VRIENDEN °1887 SCALDIS S.I.S.S. (Stedelijk Hoger Instituut voor Sociale en Psycho-Pedagogische Studie) ST. LIEVEN (Technische Ingenieurs Scheikunde en Laboratoriumassistenten) TAXANDRIA °1951 TIELTSE UNIVERSITAIRE KRING TISA (Technische Ingenieurs St.-Antonius) DEN VOS WASE CLUB °1927/28 WESTHOEK WESTLANDIA 'TWIELKE ZANDLOPER °1934
WERKGROEPENKONVENT AKTIEGROEP KRITISCH ONDERWIJS °1971/72 AKTIEGROEP TEGEN SEKSUEEL GEWELD °1980/81 AMNESTY INTERNATIONAL-RUG °1972/73 BEVRIJDINGSPERSAGENTSCHAP °1979/80 (?) CATAL HÜYÜK (radikaal feministische werkgroep) °1980 GEMBIR (Gentse milieubewuste ingenieurs) °1980 INTERFAKULTAIRE VROUWENWERKGROEP °1979/80 KRINGWERK (Kritische ingenieurswerkgroep) °1985/86 KRITISCHE AKTIE GROEP PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGIEK °1975/76 KRITISCHE AKTIEGROEP STAATS- EN SOCIALE °1980 KRITISCHE WERKGROEP GERMAANSE °1981/82 KRITISCHE WERKGROEP LANDBOUW °1982/83 KRITISCHE WERKGROEP WETENSCHAPPEN °1982/83 LIEVER HEKS °1979/80 MANNEN TEGEN SEKSISME °1980/81 PARADIGMA °1977/78 POLI1IEKE WERKGROEP GERMAANSE °1973/74 POLITIEKE WERKGROEP HIKO ° 1974 (?) POLITIEKE WERKGROEP STAATS- EN SOCIALE °1975 RECHTSHULP BOETIEK °1986 RECHTSKRITISCHE WERKGROEP °1980 SOCIALE WERKGROEP GESCHIEDENIS °1973 SOCIO.JURIDISCHE WERKGROEP °1971 SOCIO-MEDICALE WERKGROEP °1969/70 STUDENTEN EN ONTWIKKELINGSPROBLEMATIEK °1987 STUDIEKRING ONDERWIJS °1987 61
UNIVERSITAIRE WERKGROEP WERELDWINKEL °1974/75 (?) VIKTORIA °1987 VROUWEN TEGEN VERKRACHTING °1978 WERKGROEP ALTERNATIEVE DEFENSIE °1985 / 86 WERKGROEP ANTI-MILITARISME °1977/79 WERKGROEP BASKENLAND °1981/82 WERKGROEP CENTRAAL (EN ZUID) AMERIKA °1980 (°1984) WERKGROEP CRIMINOLOGIE °1974/75 WERKGROEP EKONOMIE °1974/75 WERKGROEP HILO °1976/77 WERKGROEP IERLAND °1980/81 WERKGROEP INFORMATICA °1980 WERKGROEP INGENIEURS EN MAATSCHAPPIJ °1970 WERKGROEP LANDBOUW °1975/76 WERKGROEP LEEFMILIEU °1987 WERKGROEP MORAAL (EN FIWSOFIE) °1972/73, (°1984/85) (?) WERKGROEP MORDICUS °1974/75 WERKGROEP POLITEIA °1975 WERKGROEP PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGIE °1967/68 WERKGROEP ROMAANSE °1975/76 WERKGROEP DE ROOIE VLINDER °1976/77 WERKGROEP SOCIALE FILOSOFIE °1974 WERKGROEP TOERISME °1976/77 WERKGROEP VRIJE OPVOEDING °1973 (?) WERKGROEP WETENSCHAPPEN °1975/76 WERKGROEP WETENSCHAPSKRITIEK °1987
VERENIGINGEN ~N BUITENLANDSE STUDENTEN INTERNATIONAL STUDENTS ASSOCIATION GHENT °1964/65 ONTMOETING BUITENLANDSE STUDENTEN GENT °1987
62
AFKORTINGEN ACOD ACW AFF AIB AMADA AMF ASF ATP CCOD CVP FK GeSWH GSB GSR HIKO HILO ISAG KB KK KNS KVHV NAK NSF NSV NUHO PFK PK PRO KUS PVDA RAL RUG SIC SMW SOJUWE STAK SVB TAK TD VDB VLIR VMO VNSU VPPK VVS WEK
Algemene Centrale Openbare Diensten Algemeen Christelijk Werkersverbond Anti-Fascistisch Front Anti-Imperialistische Bond Alle Macht Aan De Arbeiders Anti-Militaristisch Front Antiselektiefront Administratief en Technisch Personeel Christelijke Centrale Openbare Diensten Christelijke Volkspartij Fakulteitenkonvent Gentse Studentenwerkgroep Homofilie Gentse Studentenbeweging Gentse Studentenraad Hoger Instituut voor Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding International Students Association Ghent Koninklijk Besluit Kultureel Konvent Koninklijke Nederlandse Schouwburg Katholiek Vlaams Hoogstudenten Verbond Nationaal Aktiekomitee Nationaal Studentenfront Nationalistische Studentenvereniging Niet-Universitair Hoger Onderwijs Politiek en Filosofisch Konvent Politiek Konvent Progressieve Kultuurspreiding Partij van de Arbeid Revolutionaire Arbeiders Liga Rijksuniversiteit Gent Studenten Informatie Centrum Socio-Medicale Werkgroep Socio-Juridische Werkgroep Studentenaktiekomitee Studentenvakbeweging Taal Aktie Komitee Thé Dansant Van den Boeynants Vlaamse Interuniversitaire Raad Vlaamse Militanten Orde Vlaams Nationale Studentenunie Vlaamse Psychologische en Pedagogische Kring Vereniging van Vlaamse Studenten Werkgroep Ekonomie 63
WELA Werkgroep Landbouw WERP Werkgroep Revolutionaire Pedagogiek WIM Werkgroep Ingenieurs & Maatschappij WK Werkgroepenkonvent WP Wetenschappelijk Personeel
64
Uitgave met de medewerking van
