10/03/2013
Heesheid en vroegdiagnostiek bij middel van narrow band imaging (NBI) en orgaansparende heelkunde bij larynxcarcinoma Prof. Dr. Olivier Vanderveken Dienst NKO, Hoofd en Halsheelkunde UZA Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen UA
1
Larynxcarcinoma • In België meer dan 670 nieuwe gevallen van larynxcarcinoma / jaar • Vooral mannen, voorbije jaren ook vaker vrouwen • Piek diagnose bij mannen van 50 tot 70 jaar • Vrouwen zijn gemiddeld 5 tot 10 jaar jonger
1
10/03/2013
3
Larynxcarcinoma • Glottis tumor in 2/3de van de gevallen • Supraglottis tumor in 1/3de van de gevallen • Subglottis tumor in zeldzame gevallen • Bij mannen glottis / supraglottis carcinoma= 2/1 • Bij vrouwen omgekeerde verhouding
4
Risicofactoren • Roken • Alcoholconsumptie • Combinatie versterkt • Inademing van irriterende stoffen • Blootstelling aan radioactieve straling • Infectie papillomavirussen (HPV)
5
Klinische presentatie • Glottis tumor: heesheid op de voorgrond • Supraglottis tumor eerder slikklachten of uitstralend pijn naar het oor bij het slikken • Heesheid bij supraglottis tumoren pas als doorgroei tot op glottis niveau opgetreden is
2
10/03/2013
6
Klinische presentatie • Glottis tumor: zelden lokale lymfekliermetastase(n) • Supraglottis tumor: halskliermetastase als eerste symptoom cfr. uitgebreid lymfedrainagesysteem submuceus supraglottis • Glottis tumoren: kleine tumor reeds heesheid dus vroeger klachten dan bij supraglottis carcinoma
7
Vroegdiagnostiek • Patiënten met heesheid langer dan 3 weken dienen NKO advies te krijgen met laryngoscopie • Keelpijn en slikklachten vaak langere termijn vooraleer consult NKO • Belang van narrow band imaging (NBI) ?
8
Diagnose • Anamnese • Klinisch NKO onderzoek • Indirecte laryngoscopie met flexibele fiberendoscoop: - Letsel detecteren en uitgebreidheid inschatten - Mobiliteit stembanden beoordelen
3
10/03/2013
N A RROW B A N D IMA G IN G (1 ) • Optische techniek • Doel: visualisatie microvasculaire structuur van oppervlakkige mucosa verbeteren • Oppervlakkige carcinomen met hun angiogenetisch patroon in het licht stellen • Premaligne en maligne laesies detecteren • Gefilterd licht
N A RROW B A N D IMA G IN G (2 ) Blauw licht: • golflengte 415nm (piekabsorptie Hb) • penetratie in oppervlakkige lagen mucosa • absorptie door capillaire vaten: bruine kleur Groen licht: • golflengte 540 nm • Penetratie dieper dan blauw licht • Absorptie door bloedvaten dieper in de lagen van oppervlakkige mucosa: cyaan Dus: selectie 2 golflengtes specifiek gericht op oplichten oppervlakkige mucosa zodat duidelijk contrast met onderliggende structuren.
DIA G N OSTISCH E PA RA ME TE RS
• Bruine vlekjes • Onregelmatig microvasculair patroon • Light crest • Side difference
4
10/03/2013
1 ) B RUIN E V LE KJE S
2) ONREGELMATIG MICROVASCULAIR PATROON
• IPCL = intra-epitheliale papillaire capillaire lussen • Regelmatig microvasculair patroon (IPCL 10µm) • Onregelmatig microvasculair patroon: – IPCL tot 100µm – Dilatatie, verlenging en kronkeling van capillairen
5
10/03/2013
6
10/03/2013
3 ) LIG H T CRE ST
4) SIDE -DIF F E RE N CE
7
10/03/2013
21
Diagnose • Directe laryngoscopie ( + NBI) onder narcose met doelgerichte biopten + panendoscopie • Histopathologisch onderzoek biopten = uiteindelijke diagnose • Beeldvorming - CT hals / NMR hals - RX of CT thorax
22
Classificatie en stadiëring • TNM classificatie • Glottiscarcinoma 85% vroegtijdig stadium (T1 of T2) • Supraglottiscarcinoma 65% latere stadia (T3 of T4)
• Leidraad voor behandeling en prognose
23
Behandeling • Kleinere tot middelgrote larynxtumoren - Microlaryngoscopische CO2-laser chirurgie - Radiotherapie gedurende 6 weken (6000 – 7000 cGy) - Partiële larynxresectie via uitwendige benadering
• Trend: orgaansparende behandeling van hoofdhalstumoren zonder de prognose ongunstig te beïnvloeden
8
10/03/2013
24
Radiotherapie • Permanente slijmvliesveranderingen waardoor permanente klachten kunnen bestaan • Heesheid – dysfonie • Slikhinder – dysfagie • Droge mond/keel – xerostomie
• Bij tumorrecidief of tweede primaire tumor in hetzelfde gebied kan geen tweede maal radiotherapie gegeven worden
25
CO2-laser chirurgie glottiscarcinoma Types laserresecties: Type1:enkel mucosa van de stemband tot in de ruimte van Reinke (dysplasie,Tis) Type 2:resectie van stuk van de stemband: mucosa,submucosa, lig. vocale, m. vocalis (T1,T2) Type 3: resectie van een stemband tot op het thyroidkraakbeen (T2,T3)
Type I
Type II
Type IIIb Type IIIa
9
10/03/2013
27
CO2-laser chirurgie • Een minimaal invasieve therapeutisch optie • Effectieve aanpak voor curatieve behandeling van T1 en T2 glottistumoren en geselekteerde gevalen van supra- en subglottis larynxtumoren • Recidief ratio niet hoger dan na radiotherapie of externe partiële larynxresecties
28
Behandeling • Grote larynxtumoren Totale laryngectomie +/- postoperatieve aanvullende radiotherapie Partiële larynxresectie via uitwendige benadering Chemoradiatie als ‘larynxsparende’ behandeling echter niet altijd ‘larynxfunctiesparend’
29
Totale laryngectomie Postoperatieve stemrevalidatie Tracheoesophageale fistel voor spraak Belang van samenwerking tussen logopediste, gespecialiseerde verpleegkundige, hoofd-hals chirurg, patiëntenvoorlichter, maatschappelijke werker, ..
10
10/03/2013
30
Prognose • Relatief gunstige prognose • Vijfjaarsoverleving 60% alle stadia samen • Diagnose in vroegere stadia (vaak glottisca) betere prognose dan latere stadia (vaker supraglottisca) • BELANG VAN VROEGDIAGNOSE ! • Rol van NBI prospectieve klinische studie UZA
31
Endolaryngeale CO2-laser chirurgie • Eenvoudige en goedkope techniek zonder noodzaak tot tracheotomie en minimale hospitalisatie en weinig postop dysfagie • Kan aangewend worden om partiële laryngeale resectie te verrichten en daardoor in geselecteerde gevallen het aantal totale laryngectomieën te verminderen
32
Dank voor uw aandacht
11
