2012 Brave meisjes, falende jongens Werkt ons onderwijs wel?

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

Brave meisjes, falende jongens

Werkt ons onderwijs wel?

nr. 08 31/10/2012

(advertentie)

Je ideeën worden pas iets waard als ze de ruimte krijgen. Academisch toptalent Tijdens je studie heb je vast wel eens een Eureka-moment beleefd. Nu je begint aan je professionele carrière wil je natuurlijk ook dat jouw ideeën een kans krijgen. Dan is het goed om te weten dat veel van de huidige topbestuurders in Nederland bij Deloitte hebben leren ondernemen. Bij ons werk je al vanaf dag één aan innovatieve oplossingen voor en met toonaangevende organisaties. Jouw ideeën kun je daadwerkelijk transformeren naar nieuwe producten of diensten, waardoor je je creativiteit en ondernemerschap continu ontwikkelt. En je ook bij andere topwerkgevers niet lang onopgemerkt blijft. Zoek jij de beste start van je carrière? Begin eerst hier: werkenbijdeloitte.nl.

inhoud #08

redactioneel Tussenstap

Jet is weg 6

Hoewel ze keer op keer ontkende dat ze weg zou gaan, is Jet Bussemaker vrijwel zeker de nieuwe minister van Onderwijs. Voor haar een begrijpelijke stap, maar voor de HvA desastreus. Na het vertrek van HvA-directeur Jeroen Knigge in 2009 is de HvA lange tijd onbestuurd geweest en het CvB toont zeer beperkt interesse in de hogeschool. Met het tienpuntenplan, leercentrum Floor en de HvA Academie drukte Bussemaker de afgelopen anderhalf jaar haar stempel op de HvA. Maar nu de VU en UvA steeds dichter tot elkaar komen, is het de vraag wat er straks overblijft voor de hogeschool. Het is dus uitermate belangrijk dat er nu een bestuurder komt voor wie het rectorschap van de HvA meer is dan een tussenstap.

HvA-rector Jet Bussemaker wordt minister. Leuk voor Jet, jammer voor de HvA.

O jongens toch 12

De achterstand van jongens wordt in het onderwijs steeds groter. Wat zijn daarvan de oorzaken?

Belangrijke burgers 24

Duurzaamheidshoogleraar Louise Fresco schreef een boek over hamburgers. En ze eet ze met smaak.

Twitter voor dummies 28

De UB leert mensen omgaan met sociale media. Bijvoorbeeld twitter.

London Calling 36

Het popfestival waar bands doorbreken bestaat twintig jaar. Theo Ploeg kijkt terug. Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, [email protected], @jimfjansen

en verder de week/het moment/navraag 4-5 op de tong 9 passie 11 drift 17 objectief 18-19 opinie 20-22 Robbert Dijkgraaf 21 Hadjar Benmiloud 22 brieven/promoties 23 lezingenladder 27 overigens 31 Folia maakt kennis 32-33 Robbert Dijkgraaf Essayprijs 34-35 prikbord 38-39 wasdom 40-41 stage 41 toehoorders 42 de lezer/deining 43

(twitter)

FoliaMagazine

3

de week (Re)enter langstudeerboete, exit Roemeens en Bussemaker

H

Een nóg betere kwaliteit? Dat ‘nog’ kan je wel weglaten in het geval van de HvA. De hogeschool scoorde een onvoldoende in de vorige week gepubliceerde Keuzegids HBO 2013. De HvA kreeg slechts 54 van de 100 punten. Alleen de Hogeschool Inholland en de Hogeschool Leiden deden het slechter. Vorig jaar scoorde de HvA nog een punt hoger. Zo zaligmakend lijkt het tienpuntenplanten dat de kwaliteit van het onderwijs bij de haren uit het moeras moet trekken dus niet. Het tienpuntenplan is, of beter gezegd was, het stokpaardje van HvA-rector Jet Bussemaker. Ze wordt minister van Onderwijs in het nieuwe kabinet. Dit terwijl ze in het radioprogramma Folia maakt kennis nog bij hoog en bij laag beweerde dat ze bij de HvA zou blijven. Blijkbaar is de kwaliteit van de HvA opkrikken zo’n hondenbaan dat ze het na anderhalf jaar alweer voor gezien houdt. De povere kwaliteit schrikt nieuwe studenten overigens niet af. Zowel aan de HvA als de UvA steeg het aantal studenten dit jaar licht.

4

FoliaMagazine

foto Danny Schwarz

BO-raadvoorzitter Thom de Graaf: je moet hem bewonderen om zijn flexibiliteit. Eerst jaren politiek strijd voeren vóór de gekozen burgemeester om vervolgens zelf – niet gekozen en al – de burgemeestersketting van Nijmegen om je nek te hangen. Maandenlang pleiten tegen de langstudeerboete om, zodra die is afgeschaft ten faveure van het sociaal leenstelsel, onmiddellijk te pleiten voor de langstudeerboete. Mocht het sociaal leenstelsel er komen, dan eist De Graaf dat het geld dat in de toekomst niet meer aan stufi wordt uitgekeerd direct wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs. Want: ‘Een hogere prijs verdient immers een nog betere kwaliteit!’

Jet had het enorm naar haar zin bij de HvA, zei ze alsmaar weer. Misschien hadden we iets beter op haar lichaamstaal moeten letten. Iets zegt ons namelijk dat ze hier in december 2011 tijdens een debat over de vermeende diplomafraude en andere misstanden aan de HES, niet dacht: gut wat heb ik toch een leuke baan.

Ondanks deze toename wil het de opleiding Roemeens maar niet lukken volle collegezalen te trekken. De talenstudie – let wel: de enige in de Benelux – verkeert met ‘anderhalve student per jaar’ al tijden in zwaar weer. De centrale studentenraad die altijd een groot voorstander leek te zijn van behoud van de studie gaf de opleiding deze week de doodsteek door in te stemmen met opheffing. En passant staken ze ook een dolk in de rug van de studentenraad van de Faculteit der Geesteswetenschappen die tot de laatste snik fel strijd voerde voor behoud van Roemeens. Het één zeggen en het ander

doen, draaien: de studentraadsleden weten het politieke spel al feilloos te spelen. Van wie zouden ze dat hebben geleerd? yyy Eva Rooijers en Gijs van der Sanden

22 oktober 2012

tweet van de week Sabrina Vernooy @SabrinaVernooy We zitten met massa’s in een te krap hok zonder daglicht of frisse lucht en eten goedkoop voer. #ub #plofstudenten @FoliaWeb https://twitter.com/SabrinaVernooy/

Zaterdag 27 oktober konden ouders en kinderen genieten van het verhaal van Mowgli en zijn ervaringen in de jungle. Ter ere van het 380-jarig bestaan van de UvA speelde UvA-orkest J.Pzn Sweelinck, samen met Karel Baracs, de ‘stadsverteller’ van de gemeente Amsterdam, The Jungle Book Suite, 1942 van de HongaarsAmerikaanse componist Miklos Rosza. Ook was er een interactief kinderprogramma, waarbij kinderen samen met de orkestleden muziek konden maken. yyy tekst Harmen van der Meulen / foto Danny Schwarz

navraag Sabine Galjé De pot met geld voor de Erasmusbeurs voor Europese studenten zou vrijwel leeg zijn. Daardoor dreigen ruim tienduizend Nederlandse uitwisselingsstudenten hun Erasmusbeurs te verliezen. Maar zo’n vaart zal het niet lopen, verzekert Sabine Galjé van het Nationaal Agentschap, de instantie die het geld verdeelt.

Het eerste semester zou zijn betaald, voor het tweede is het geld op. Hoe zit dat? ‘De Europese Commissie heeft een enorm begrotingstekort, zo’n 5,9 miljard euro. Maar dat levert voor ons nog geen problemen op. Als Nationaal Agentschap verdelen wij dertien miljoen euro aan Erasmusbeurzen. Dat geld krijgen wij in tranches, zeventig procent hebben wij al gekregen. De overige dertig procent, simpel gezegd het volgende semester, krijgen wij volgens contract komend jaar.’ Hoe dan ook, dat geld wordt uitbetaald: contract is contract?

‘Vraag me niet hoe, maar de Europese Commissie zal betalen. Je kunt moeilijk een contract afsluiten en dan zeggen: de kas is leeg. Het is zo frappant dat de hele discussie over het begrotingstekort van de EU zich verengt tot de Erasmusbeurs. Het gaat in Europa om tachtig miljoen euro, op een tekort van in totaal zes miljard.’

Hoe kan dat geld zomaar opraken? ‘Dat is gissen. Het lijkt erop dat het geld opraakt omdat landen financiële problemen hebben. Lidstaten zijn nu niet geneigd geld bij te storten. Sommige landen vragen nu al om die laatste dertig procent en dat is dus het probleem.

Nederland heeft dat geld pas volgend jaar echt nodig en tegen die tijd is er vast wel een oplossing gevonden.’

De meerjarenbegroting van de EU wordt binnenkort opgesteld. Is er toekomst voor de Erasmusbeurs? ‘Ja. Een onverminderd ja. Het moet wel heel vreemd lopen wil de beurs sneuvelen. In Europa ziet iedereen de Erasmusbeurs nog steeds als het vlaggenschip van de EU. De ambitie is zelfs het budget in de toekomst te vergroten. Misschien dat er door de problemen nu volgend jaar wat minder te verdelen is, maar de beurs blijft bestaan.’ yyy Jeff Pinkster

FoliaMagazine

5

Terug naar Den Haag Jet Bussemaker keert terug in de Haagse politiek. Als minister van Onderwijs gaat ze proberen te doen wat ze deed als rector van de HvA: in hoog tempo onderwijsvernieuwingen doorvoeren. Welke erfenis laat ze achter? tekst Jeff Pinkster / foto Jet Bussemaker: Jan Maarten Hupkes / kaderfoto’s Danny Schwarz

H

et nieuws over de mogelijke val van het kabinet-Rutte verspreidde zich in maart van dit jaar als een lopend vuurtje door de zaal van Koninklijk Theater Carré. De door de Hogeschool van Amsterdam (HvA) georganiseerde onderwijsconferentie werd er zelfs even voor stilgelegd. Dat er zich voorlopig geen beter en mooier podium zou aandienen had Jet Bussemaker wel door. Dus vertelde ze de aanwezige docenten maar meteen zich geen zorgen te maken. ‘Ik blijf.’ Zes maanden later zijn de kaarten opnieuw

geschud. Jet Bussemaker vertrekt naar Den Haag om minister van Onderwijs te worden in het kabinet-Rutte II. Zelf heeft Bussemaker het nieuws nog niet bevestigd, maar volgens Haagse ingewijden staat vast dat ze gaat. Ze keert terug op de plek die ze in 2010 als staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn & Sport verliet. Slechts anderhalf jaar lang zwaaide ze de scepter op de hogeschool. Eigen gezicht ‘Ze heeft de HvA weer een eigen gezicht gegeven,’ zegt Willem Baumfalk, voorzitter van

Sebas Veeke, voorzitter CMR De Centrale Medezeggenschapsraad, de spreekbuis van medewerkers en studenten, noemt het vertrek van Bussemaker een aderlating voor de Hogeschool en Amsterdam. ‘We balen als medezeggenschapsraad van de vele bestuurlijke wissels aan de UvA-HvA. Vorig jaar stapte Karel van der Toorn als voorzitter van het College van Bestuur op, en nu Bussemaker, terwijl ze er net zit,’ aldus voorzitter Sebas Veeke. Persoonlijk denkt Veeke dat Bussemaker een goede minister kan worden. ‘Jet weet inmiddels hoe

6

FoliaMagazine

het eraan toegaat bij hogescholen en universiteiten, ze heeft heel veel dossierkennis en gaat altijd in op de inhoud.’ In de anderhalf jaar dat ze rector is geweest heeft ze volgens Veeke de HvA weer een gezicht gegeven. Met haar vertrekt vreest de student informatica dat de hogeschool afdwaalt van de koers die is ingezet. ‘Jet heeft een tienpuntenplan voor beter onderwijs ingevoerd. Daarvan kun je zeggen: iedereen is voor beter onderwijs, maar Jet gaf daar concreet invulling aan. Ze voerde verbeteringen door, het is alleen nog lang niet klaar.’

het Domein Maatschappij & Recht, die nauw samenwerkte met Bussemaker. Destijds zag hij de toegevoegde waarde van een aparte rector voor de hogeschool niet. ‘De komst van Jet Bussemaker noemde ik een cadeautje waar ik niet om gevraagd had. Ik ben wel teruggekomen op het feit dat de HvA geen rector nodig heeft. Het was goed dat er in een periode waarin het hoger beroepsonderwijs flink onder vuur lag iemand de leiding nam. Dat heeft ze met verve gedaan,’ vervolgt Baumfalk. ‘Met de onderwijsagenda die zij heeft ingezet, heeft zij antwoorden geformuleerd op problemen die in het hele hogerberoepsonderwijs spelen. Maar ze is bepaald niet klaar, ze gaat veel te vroeg weg. Ik heb daar begrip voor, maar het blijft veel te vroeg.’ Jet Bussemaker (1961) trad 1 maart 2011 aan als rector van de HvA. In die functie was ze ook lid van het College van Bestuur van UvA en HvA. Als rector kreeg ze de expliciete opdracht het onderwijs en onderzoek aan de hogeschool naar een hoger plan te tillen. Maar ze zag het ook als haar taak de reputatie van het hbo in zijn geheel op te vijzelen, want die had een flinke deuk opgelopen na alle problemen rondom hogeschool Inholland. Voortvarend ging ze te werk. Dat moest ook wel: ze werd geconfronteerd met een hoge studieuitval, te weinig studenten die binnen vier jaar hun bachelor halen en een te vrijblijvende onderwijscultuur. Een paar maanden na haar aantreden presenteerde ze tijdens de opening van het ho-

geschooljaar haar verbeterprogramma: Creating Tomorrow. Het plan werd in tien verbeterpunten samengevat en moest voor elke docent en medewerker leidend worden in het handelen. Jacomine Ravensbergen, voorzitter van het Domein Bewegen, Sport & Voeding, is vol lof over de manier waarop Bussemaker de boel opschudde. ‘Toen zij binnenkwam hadden we net het hele Inholland-schandaal gehad. Zij heeft dat heel handig aangegrepen om de kwaliteit van het bacheloronderwijs te verbeteren. Jet is heel hands-on, ze weet visie om te zetten in daden. Daardoor daalt ze weleens af tot het niveau waarop onze managers opereren. Dat is wel fijn, vind ik zelf. Dan gebeurt er tenminste wat.’ De verbeterplannen werden volgens Ravensbergen in een ongekend hoog tempo doorgevoerd. Het volgens de domeinvoorzitter juiste ritme werd niet door alle collega’s even goed gewaardeerd. ‘Ik hoop niet dat men nu gaat denken: Jet is weg, we kunnen achteroverleunen. Dat tempo van Jet zou ik er graag inhouden.’ Hoog tempo Het tempo hield Bussemaker bewust hoog. Net als andere hogescholen en universiteiten heeft de HvA afspraken moeten maken over de prestaties die er de komende vijf jaar geleverd zullen worden. Met consequenties: zeven procent van de totale overheidsfinanciering gaat uiteindelijk afhangen van de prestaties op het gebied van studiesucces, kwaliteit van het onderwijs en het niveau van de docenten. Een greep uit de afspraken: het aantal studenten dat na het eerste studiejaar in vier jaar afstudeert moet over vijf jaar met 10 procent zijn gestegen tot 70 procent; eerstejaarsstudenten zijn voortaan verplicht minimaal 50 van de 60 studiepunten te halen, dat waren er 40; de HvA richt zich nadrukkelijker op de Amsterdamse arbeidsmarkt; en binnen drie jaar moet ruim zeventig procent van de docenten beschikken over een masterdiploma, een stijging van 8 procent. De aanpak oogstte ook buiten de HvA lof, zo blijkt uit de beoordeling van de Reviewcommissie voor Hoger Onderwijs en Onderzoek. De onafhankelijke commissie werd door de overheid ingesteld om de prestatieafspraken van hogescholen en universiteiten afzonderlijk te beoordelen. De plannen van de HvA waren zo

FoliaMagazine

7

Michiel Stapper, voorzitter studentenbond Asva In de korte tijd dat Michiel Stapper voorzitter is van studentenbond Asva heeft hij goede ervaringen gehad met Jet Bussemaker. Ze is volgens hem een bestuurster die luistert en niet om de ‘hete soep’ heen draait. ‘Zij heeft van de HvA werkelijk een instelling weten te maken in plaats van een verzameling van losse domeinen. Ze was echt het boegbeeld van de HvA.’ Volgens Stapper moet er daarom ook snel een nieuwe rector aangesteld worden. ‘Hoewel de UvA en de HvA officieel één instelling zijn verschillen ze ontzettend en heb-

goed, dat ze wat betreft de commissie beloond moesten worden met extra geld. ‘Jet Bussemaker heeft een heel goed gevoel voor hoofd- en bijzaken en is goed in staat anderen verantwoordelijkheden te geven,’ zegt Karel van der Toorn, voormalig voorzitter van het College van Bestuur van UvA-HvA en nauw betrokken bij de aanstelling van de rector in 2011, over haar bestuurstijl. ‘Ze is erop uit anderen beter te laten presteren, dat is precies wat je moet kunnen als bestuurder.’ Dat Bussemaker vertrekt begrijpt Van der Toorn wel. ‘Iemand die zo veel kan en het zo goed doet: ik kan me voorstellen dat het land daar ook veel behoefte aan heeft. In de korte tijd dat zij er zit heeft ze ongelooflijk veel goed werk gedaan. Vooral maatregelen om kwaliteit en onderwijs te verbeteren, maar er is nog een lange weg te gaan. En ze is nog niet eens halverwege haar benoeming.’ Het is de voornaamste kritiek op het vertrek van Bussemaker. Ze is nog geen twee jaar bezig en heeft weliswaar flink wat plannen gemaakt, maar wat heeft ze objectief nu eigenlijk bereikt? Afgemeten naar de jaarlijkse Keuzegids HBO, waarin hogescholen onderling worden vergeleken, is het onder leiding van Bussemaker alleen maar slechter gegaan. De HvA scoort

dit jaar een 5,4, vorig jaar was dat nog een 5,5. Volgens het hogeschoolbestuur kun je ook niet verwachten dat verbeterplannen een-twee-drie worden doorgevoerd. Maar de plannen zijn er wel, die hoeven alleen maar uitgevoerd worden, zeggen anderen. Het vertrek van Bussemaker hoeft daarvoor geen probleem te zijn, meent Willem Baumfalk: ‘Persoonlijk denk ik dat Jet veel neuzen dezelfde kant op heeft weten te zetten. Daarmee is er geen discussie meer over de manier waarop de kwaliteit moet worden aangepakt de komende

Astrid de Jager, docent en voormalig CMR-voorzitter Als oud-voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad was De Jager al snel onder de indruk van Bussemaker. Ze noemt haar een ‘uitzonderlijk bestuurster’, omdat ze beschikt over de vaardigheid snel te overzien wat er speelt binnen een organisatie en daar vervolgens beleid op weet af te stemmen. Het vertrek verbaast haar niet, kwalijk vindt De Jager het evenmin. ‘Als het kabinet niet was gevallen dan had ze hier nog jaren gezeten, dat is misschien onze pech als hogeschool. In

8

FoliaMagazine

Den Haag kan ze echt het landsbelang dienen.’ De plannen van Bussemaker om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en het aantal studenten dat in vier jaar tijd afstudeert te verhogen staan volgens De Jager als een huis. ‘Daarom ben ik ook niet bang dat de verbeterplannen die zij heeft ingezet voor de hogeschool worden losgelaten als zij vertrekt. Bij het vinden van een opvolger geeft het tienpuntenplan voor beter onderwijs dat zij heeft opgesteld juist hele goede handvatten.’

ben ze ook andere bestuurlijke aandacht nodig.’ Een advies voor de nieuwe minister heeft Stapper ook al paraat. De studentenaantallen stijgen volgens de voorzitter al jaren, terwijl het budget voor onderwijs niet meegroeit. ‘Als wij in Nederland blijven bezuinigen op het hoger onderwijs gaat het mis. De marktwerking in de zorg is fataal geweest en dat zal het ook zijn in het onderwijs.’ De voorzitter zegt daarom te hopen dat Bussemaker de financiële ruimte krijgt om het onderwijs écht te verbeteren.

jaren.’ Sterker, misschien heeft de hogeschool wel meer aan Jet Bussemaker in Den Haag. Als rector liep haar hogeschool met ruim 45.000 studenten tegen de grenzen van de groei aan. ‘Groter dan 50.000 studenten willen we niet worden,’ zei ze in mei van dit jaar tegenover Folia. ‘De dominante onderwijscultuur waarin groei centraal stond is niet meer het hoogste doel.’ Maar Bussemaker liep daarbij tegen het probleem aan dat hogescholen wettelijk geen studenten mogen weigeren. En daar is maar een oplossing voor: politiek Den Haag. yyy

Marriëte (Jet) Bussemaker (Capelle aan de IJssel, 1961)

Volgde het atheneum-B aan het Rijnlands Lyceum in Oegstgeest. Studeerde vervolgens politicologie aan de UvA, waar ze in 1993 promoveerde. Daarna werkte ze enige jaren als wetenschappelijk medewerker aan zowel de UvA als de VU. Ze was bijna tien jaar lid van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer, toen ze in 2007 staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn & Sport werd in het vierde kabinet-Balkenende. Daarna was ze korte tijd voorzitter van werkgeversorganisatie MOgroep, waarna ze toetrad tot het CvB van UvA en HvA. Bussemaker is getrouwd met psycholoog Garth Sylbing. Samen hebben ze een dochter.

foto Danny Schwarz

op de tong

De smoeshaan Leidsekade 90 (Centrum)

O

oit volgde ik met enkele andere giechelende groupies een stel acteurs van Toneelgroep Amsterdam vanuit de Schouwburg naar hun stamkroeg. Dat leidde slechts tot meer gegiechel, maar was wel een vondst op drinkge-

Demi-glace

Een klassieker van Escoffier, maar meer eentje om te kennen dan om te kunnen. Zelfs op hotelscholen wordt tegenwoordig vaak slechts lippendienst bewezen aan de diepbruine, rijke vleessaus die duidelijk toebehoort aan het tijdperk van eeuwigbrandende kolenfornuizen en het speciale beroep van saucier. Het recept beslaat enkele tientallen uren en moet hier dan ook achterwege blijven, maar trek er eens een herfstvakantie voor uit – of een potje open.

bied – nu maar eens kijken hoe het is om er te eten. Dat wordt in De Smoeshaan vooral op de bovenverdieping gedaan, zo blijkt. Iets minder gezellig verlicht, maar met uitzicht op de wc’s waar Pierre Bokma hele avonden in en uit glipt (over het waarom verschillen de meningen).

Bellevue

De Smoeshaan is, op zijn zachtst gezegd, handig gelegen als theatercafé. Naast de artiesteningang van het De la Mar en met een eigen doorgang naar Bellevue is er altijd wel een kleinkunstklasje, een doorrookte corifee of verwachtingsvol publiek te vinden. Bovendien kent het personeel de aanvangstijden van Bellevue uit zijn hoofd, dus over de moeilijke vraag of er nog tijd is voor een toetje wordt behulpzaam meegedacht.

De keuken is klassiek: op de kaart (en boven ons budget) prijken een fazantenboutje met risotto, en gamba’s, aan de andere kant van het spectrum kan de aan lagerwal geraakte acteur een dagpastaatje krijgen – alsnog voor € 15,50. Dan maar die paar euro extra lappen voor wat lekkers, want we hebben zin in een schransmaal. De confit de canard (€ 19,00) is heel zacht, smaakvol en niet vettig. Heerlijk. De lamsspies (€ 18,50) is eveneens mals, rosé, en overgoten met een kruidenboter die ons wel erg aan de fabriek doet denken. Beide komen op een groot bord met veel smaakvolle, donkere saus. Fijn, al moeten we heel hard proeven om een klein verschil in onze sauzen te ontdekken – afstammelingen van dezelfde demi-glace, beweert mijn tafelgenoot wijs. Verder lekkere frites en een parade van broccoli, peultjes, worteltjes en zelfs venkel – absoluut het betere eetcaféwerk. Het is de tiramisu die verbaast. Altijd een risico, want zelden smeuiig en in drank gedrenkt, maar hier maakt men het wel erg bont: wat lange vingers op een bordje gegooid, met iets mascarponigs eroverheen plus cacao. Als ik een lange vinger wil die nog kraakt ga ik wel bij mijn oma op visite. yyy Bob van Toor Folia Magazine ontvangt graag je restaurant­recensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar [email protected]. Stuur je bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, Amsterdam.

Confit

Het betekent niet meer dan ‘houdbaar gemaakt’, en daarom kan ongeveer alles confit zijn. De overeenkomst is dat het voedsel in een vloeistof is verhit, en vaak ook daarin wordt bewaard. Geconfijte vruchten zijn de oudst bekende vorm, maar ook bijvoorbeeld knoflook wordt op deze manier ingemaakt. Voor Fransen zijn alleen confit de canard en confit d’oie (eend en gans, beide langzaam in eigen vet gaargestoofd) de real deal: kip kan ook wel, maar heet dan poulet en confit.

FoliaMagazine

9

(ingezonden mededeling)

De centrale belangenbehartiger van Amsterdamse studenten

Van de regen in de drup: de onderwijsbezuinigingen houden niet op! Na het langstudeerboete-fiasco, het beper-

Hoewel de formatie nog in volle gang is en

Een recent onderzoek van de HBO-raad

ken van het OV-reisrecht en de gedwongen

er sinds het herfstakkoord nog niets of-

heeft aangetoond dat na de invoering van

profilering van onderwijsinstellingen wil-

ficieel naar buiten is gekomen, lekte half

een leenstelsel tussen de 15.000 en 25.000

len de VVD en de PvdA nu een leenstelsel

oktober uit dat de formatiepartners VVD

studenten minder aan een opleiding aan

invoeren. De onderwijsbezuinigingen gaan

en PvdA van plan zijn voor studenten een

een hoger onderwijsinstelling zullen be-

gewoon door. De invoering van een “soci-

leenstelsel in te voeren. Voor ASVA kwam

ginnen. Het invoeren van een leenstelsel

aal leenstelsel” betekent het verdwijnen

dit niet uit de lucht vallen; beide partijen

zal dus zorgen voor minder toegankelijk

van de studiefinanciering en de introduc-

hadden de invoering van een leenstel-

hoger onderwijs. Ook zal dit het eind be-

tie van een leenstelsel dat alles behalve

sel in hun verkiezingsprogramma staan.

tekenen van een heleboel opleidingen;

sociaal te noemen valt.

De partijen proberen het leuk te brengen:

wanneer studenten gedwongen worden te

door het leenstelsel ‘sociaal’ te noemen

kiezen voor een opleiding die hen de zeker-

lijkt het alsof er voor arme studenten wei-

heid biedt van een goedverdienende baan

nig zal veranderen. Alleen wanneer je heel

zullen veel opleidingen niet meer kunnen

veel geld gaat verdienen zal je iets moeten

voldoen aan de strenge rendementseisen

terug betalen, toch?

die Zijlstra heeft ingevoerd.

Niet dus. Als de basisbeurs wordt omgezet

Een leenstelsel zorgt dus voor ontoegan-

in een lening betekent dat in de praktijk

kelijk onderwijs, een verschraling van het

dat zo goed als elke afgestudeer-

aanbod van opleidingen en is vooral niet

de jongere meteen minstens 62

sociaal. ASVA is dan ook fel tegen de af-

euro euro per maand af moet

schaffing van de studiefinanciering! Daar-

betalen. Als je studie uitloopt of

om gaat ASVA samen met zowel studie-

je een dure kamer hebt kan dit

verenigingen als studentenverenigingen

al snel oplopen tot honderden

en zoveel mogelijk andere studenten pro-

euro’s per maand. Zelfs lera-

beren door middel van ludieke acties aan

ren en verpleegsters, toch

politici duidelijk te maken dat hun plannen

zeker geen grootverdieners,

rampzalig zijn voor het hoger onderwijs en

zullen na hun opleiding

de toekomst van Nederland. De stelselma-

meteen een schuld van mini-

tige afbreuk van de toekomst van Neder-

maal 13.000 euro direct en

land moet stoppen!

volledig moeten terugbetalen. Met een langstu-

Ook jij kunt ons hier bij helpen, 6 novem-

deerboete moesten lang-

ber om 17.00 uur in het Crea-gebouw is

studeerders

eenmalig

3.000

er een actie-vergadering van de ASVA.

euro betalen, nu krijgt elke student een

Tijdens de actie-vergadering bespreken

dreun van 3.000 euro per jaar. Het lijkt er

wij welke acties de Amsterdamse student

op dat de staatsschuld die de vorige gene-

gaat ondernemen om de poltiek te dwin-

ratie heeft veroorzaakt nu wordt opgelost

gen om te kiezen voor onderwijs! Hou ook

door studenten op te zadelen met toren-

www.ASVA.nl in de gaten voor de manier

hoge schulden!

waarop jij in actie kunt komen tegen dit oneerlijke en asociale leenstelsel.

passie Lacrosse De Amerikaanse uitwisselingsstudente politicologie Caroline Stanton (21) heeft een passie voor Lacrosse. Haar stick is een verlengde van haar lichaam geworden. ‘Sterk en stoer, zo voel ik me als ik Lacrosse speel. Het spel lijkt een beetje op hockey. Met de stick werp je de bal met enorme snelheid naar je teamgenoot. Op het veld gaat het er vaak ruig aan toe. Duwen, sticks op je lichaam, een bal in je gezicht. Het hoort er allemaal bij. Mijn bovenarmen zijn vaak bont en blauw. Op mijn wang heb ik een litteken. Een bal kwam keihard tegen mijn beschermende bril aan. Het plastic sneed in mijn gezicht. Ach, zolang je er een pleister op kan plakken, is er niets aan de hand. Het zou pas echt erg zijn als ik mijn enkel zwaar zou kneuzen, want dan kan ik niet meer spelen. Verschrikkelijk. Mensen zouden gek van me worden, omdat ik mijn energie dan niet kwijt kan. Tijdens een wedstrijd ren je het veld wel honderd keer op en neer. Je moet dus ook snel zijn en behendig. Mijn stick voelt inmiddels als een deel van mijn lichaam. Daarnaast vind ik het mooi dat je een hele sterke band opbouwt met je teamgenoten. Ook al zit je er helemaal doorheen, als een tegenstander recht met de bal op je teamgenoot afkomt, kan je haar niet laten zitten. Ik speel pas een maand met mijn Nederlandse teamgenoten, maar ik hou nu al van ze. In de VS speel ik op hoog niveau. Daar train ik zes keer per week twee uur. Daar komt ook nog eens drie keer per week krachttraining bij omdat je heel sterke armen moet hebben. In Nederland train ik maar twee keer per week. Ik mis het vele trainen wel. Daarom oefen ik zo vaak als ik kan in mijn vrije tijd. Als ik niemand heb om mee te spelen, dan oefen ik buiten op de muur.’ yyy tekst Eva Rooijers / foto Fred van Diem

FoliaMagazine

11

Waarom verliezen de jongens? De achterstand van jongens ten opzichte van meisjes in het onderwijs wordt steeds groter. Jongens blijven vaker zitten, presteren slechter en stoppen vaker met studeren. Bert de Reuver en Carine Ex willen weten hoe dat komt. ‘We maken het onze jongens niet makkelijk hun draai te vinden op school.’ tekst Marieke Buijs / illustraties Pascal Tieman / foto’s Danny Schwarz

H

et gaat niet goed met jongens op de middelbare school en in het hoger onderwijs. Op bijna alle vlakken scoren ze slechter dan meisjes. Jongens blijven vaker zitten, zakken vaker af naar een lagere opleiding, halen slechtere cijfers, doen langer over hun studie en verlaten de studie vaker zonder diploma. In Nederland wordt vijfenvijftig procent van de bachelordiploma’s aan meisjes overhandigd. In Amerika is dat zelfs zestig procent. Noodklok Bert de Reuver, docent en manager bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies aan de UvA, luidt de noodklok. Volgens hem moeten we de ernst van de situatie niet onderschatten. De Reuver: ‘Je kunt die cijfers bagatelliseren en denken: ja gut, nu doen de meisjes het beter, vroeger was het andersom. Maar dan ga je voorbij aan het leed dat hiermee gemoeid is. Allereerst natuurlijk voor die jongens zelf. Het is helemaal niet leuk om je doelloos te voelen en thuis een beetje blowend op de bank te hangen en computerspelletjes te spelen. Maar ook voor gezinnen is het een drama en werkt het ontwrichtend.’ De Reuver merkt dat bij zijn col-

12

FoliaMagazine

lega’s. ‘Dit speelt vooral in academische families. Dat is logisch, als je vader hoogleraar is ligt de lat natuurlijk erg hoog. Die vaders schamen zich voor hun zonen. En moeders liggen er wakker van. Daarnaast hebben broertjes of zusjes er last van, omdat het zorgenkind alle aandacht krijgt.’ De Reuver vindt het een schande dat de universiteit zich niet over deze problematiek ontfermt. ‘De universiteit hanteert een Spartaans opvoed-

‘De universiteit hanteert een Spartaans opvoedmodel’ model; ze gooien dertig leerlingen in het water en zijn er eigenlijk alleen in geïnteresseerd de drie beste zwemmers aan zich te binden. De rest moet zichzelf maar zien te redden. Maar ik denk dat de universiteit de maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft zich ook te bekommeren om die andere jongens.’ Carine Ex, hoofddocent bij pedagogiek aan de HvA, merkt dat de hogeschool meer aandacht besteedt aan zijn leerlingen: ‘Op de hogeschool worden studenten meer persoonlijk begeleid en

in de gaten gehouden.’ Toch is ook daar de uitval hoog. ‘Het is tijd voor onderwijsinstellingen om de hand in eigen boezem te steken. Wat doen wij verkeerd? Hoe komt het dat zo veel jongens over de rand vallen?’ De Reuver en Ex besloten een eerste aanzet te geven in het beantwoorden van die vraag en organiseren een collegereeks om het thema op de agenda te zetten. Tijdens die colleges brengen ze onderzoekers uit verschillende disciplines bijeen in de hoop tot een gezamenlijke aanpak te komen. Negatieve aandacht Een van de disciplines die zich met de jongensproblematiek bezighoudt is de pedagogiek zelf. Zijn de lesmethoden wel prikkelend genoeg? En zijn de leraren adequaat opgeleid? Louis Tavecchio, emeritus hoogleraar pedagogiek aan de UvA en lector aan de HvA, is een van de grondleggers van het onderzoek naar de achterblijvende jongens. Hij zoekt de oorzaak van de problemen in het hoger onderwijs in de vroege schoolcarrière van jongens, waar volgens hem een gebrek aan positieve aandacht voor jongens is. Tavecchio: ‘Veel jongens raken al op de basisschool gedemotiveerd. Jongens hebben een experimentele leerstijl, van gewoon maar

eens proberen en fouten maken. Ze zoeken de grenzen op en hebben minder ontzag voor regels. Dat kan tot mooie dingen leiden, denk maar aan grote componisten, kunstenaars of wetenschappers. Maar in een klas met dertig leerlingen wordt dat niet gewaardeerd. Ze krijgen dus veel aandacht in de klas, maar vaak

negatief. “Zit stil! Hou op! Dat mag niet!”’ Volgens Tavecchio wordt dat effect versterkt doordat het onderwijs steeds taliger is geworden. ‘Zelfs rekenopgaven, die jongens juist goed liggen, zijn tegenwoordig een soort verhaaltjessommen. En uit neuropsychologisch onderzoek blijkt dat jongens qua taalontwikkeling een paar jaar

achterlopen. Zo vormt taal een sta-in-de-weg voor jongens die het in principe wel snappen.’ Ook het feit dat juffen in de afgelopen twintig jaar het basisonderwijs steeds meer domineren, komt de schoolpret van jonge jongens volgens Tavecchio niet ten goede. Tavecchio: ‘Begrijp me niet verkeerd. Ik ben heel blij dat die juf-

FoliaMagazine

13

fen er zijn, anders bestond het basisonderwijs niet meer. Maar feit is wel dat nogal wat juffen minder goed kunnen omgaan met het “ruwe” jongensgedrag en een meer taalgerichte aanpak hebben in het lesgeven.’

Kay Creyghton (22) ‘De mavo haalde ik met twee vingers in mijn neus. Maar de havo ging daarna niet zo vanzelfsprekend. Ik zakte voor mijn eindexamen. Een jaar later haalde ik het net. Geschiedenis en gym vond ik het leukst en ik besloot lichamelijke opvoeding te gaan doen in Den Haag. Dat beviel niet. Ik vond het onzin om al die Latijnse termen te leren, alsof je later tegen een kind zegt: “Strek je arm eens wat beter bij die draaiing in het sagittale vlak.” Ik ben na een paar maanden gestopt en gaan werken. Dat beviel, het is relaxed om iedere maand duizend euro op je rekening te krijgen en als je ’s avonds thuiskomt ben je ook echt vrij. Toch had ik zin om weer te gaan studeren, dan heb je toch iets meer vrije tijd. Ik vond het moeilijk een studie te kiezen. Het is niet zo dat ik van jongs af aan weet wat ik wil worden en daar een enorme drive voor heb. Ik zocht dus maar een brede studie waar ik later goed geld mee kan verdienen. Het werd bedrijfskunde MER. Maar de studie kon me het eerste semester eigenlijk niet boeien. Over de eerste tentamens dacht ik te laconiek. Die haalde ik dus niet. Zo begon ik met een flinke achterstand. Uiteindelijk had ik genoeg punten voor een positief studieadvies, maar ik had twee verplichte vakken niet gehaald. Ik moest dus alsnog stoppen. Dat het niet lukte bij bedrijfskunde MER vond ik wel kut. Nu ben ik aan m’n derde studie begonnen. Sport, management & ondernemen, dit moet ik halen van mezelf. Ik heb ook wel geleerd van eerdere ervaringen. Volgende week heb ik tentamens, dus donderdag ga ik niet naar de borrel van mijn studentenvereniging. Ik weet dat het dan niet bij één biertje blijft.’

14

FoliaMagazine

Maatschappelijke omslag Andere onderzoekers vinden de puur pedagogische verklaring te simplistisch en wijzen naar maatschappelijke veranderingen als grondslag voor het jongensprobleem. Bowen Paulle, universitair docent bij sociologie, onderzocht jeugdcultuur in de Bronx en de Bijlmer en ontwikkelde een eigen theorie over de jongenscrisis. Paulle: ‘Stel je de leefwereld van je opa eens voor. Die zat iedere zondag netjes aangekleed

‘Veel jongens raken al op de basisschool gedemotiveerd’ en gekapt op een houten bank in de kerk. Daar moest hij stilzitten en luisteren. Thuis diende hij respect te tonen voor zijn ouders en zich te gedragen, anders kreeg hij er van langs van zijn strenge vader. Op straat werd hij in de gaten gehouden door de buurman of de postbode. En ook op school werd hem, al dan niet met de stok, discipline opgelegd. En kijk nu eens om je heen. Niemand gaat meer naar de kerk. Thuis en op straat is de sociale controle enorm afgenomen. Je moet niet onderschatten hoe die maatschappelijke omslag van de afgelopen zestig jaar zijn weerslag heeft op de jongens van nu.’ Maar Paulle pleit er niet voor de tuchtstok weer in te voeren op scholen en alle jongens naar de mis te sturen. ‘We moeten een nieuw evenwicht vinden tussen warmte en discipline. Met een visie om kinderen te leren beheerst te reageren en vooruit te kijken. “We gaan nu rustig de aandacht naar binnen brengen” of “Dit moet je over een halfuur af hebben, anders krijg je straf ” is wat je af en toe tegen kinderen zegt als je genoeg om ze geeft.’ Overigens wijst Paulle erop dat jongens zich op latere leeftijd herpakken. ‘De moeilijkheden spelen alleen bij jongens tussen de tien en

vijfentwintig jaar, daarna halen ze de achterstand alsnog in. Zowel in het hoger onderwijs als op de arbeidsmarkt. Mannen krijgen gemiddeld meer betaald en stoten nog altijd vaker door naar topfuncties. Bovendien, stel dat de meisjes het inderdaad overnemen in de maatschappij, dat zal een minder agressieve, meer empathische samenleving opleveren. Dat lijkt mij niet verkeerd.’ Trager brein Ten slotte wordt de oorzaak van de jongenscrisis ook in het brein gezocht. Het jongensbrein rijpt trager dan dat van meisjes. Vooral de regio’s die verantwoordelijk zijn voor planning en het onderdrukken van impulsen komen later tot wasdom. Die tragere rijping zou zijn weerslag vinden in moeite met plannen en impulsief gedrag, en zo de schoolprestaties drukken. Biopsychologe Martine Delfos denkt dat neurologische verschillen inderdaad een rol spelen. Maar ze zoekt de verklaring voor de huidige problematiek in een wisselwerking tussen die neurologische verschillen en psychologische en maatschappelijke eigenschappen. Delfos: ‘We maken het onze jongens niet makkelijk hun draai te vinden op school. Jongens willen zich neerzetten en zijn op zoek naar een aangenaam gevoel. Buiten school gaat dat gemakkelijk. Ik ken bijvoorbeeld een jongen van veertien die meedeed aan het junior songfestival. Nog voordat zijn groepje de halve finale bereikte had die jongen al zevenduizend volgers op Twitter. Ze zongen vals, maar bereikten toch de finale. Nou, die jongen oogstte waanzinnige bewondering. Op school is dat moeilijker te bewerkstelligen en is het resultaat nooit zo orgastisch. Jongens zoeken het dus elders. Op internet, met gamen, in surfen of in een bandje. Als ze zich maar kunnen onderscheiden.’ Te oppervlakkig contact Volgens Delfos nemen scholen momenteel precies de verkeerde beslissingen om het weer ‘leuk’ te maken. ‘Ze introduceren meer computers en iPads in de klas. Alsof jongens daar behoefte aan hebben, die hebben ze toch gewoon thuis of op zak. De enige manier om jongens er weer bij te trekken is door het sociaal contact tussen klasgenoten te bevorderen. Alleen in vriendschap

Olivier van Dijk (21)

kunnen jongens die drive vinden en wordt school weer boeiend. In jaargangen van vijfhonderd leerlingen, zoals ze bij sommige studies bestaan, en in onderwijs met steeds wisselende groepjes blijft contact oppervlakkig en leren leerlingen geen langdurige relaties aan te gaan met klasgenoten.’ Overigens lijden meisjes volgens Delfos ook onder het gebrek aan contact op school. Alleen leidt dat bij hen niet tot slechte schoolprestaties, omdat meisjes zich willen verbinden en onaangename gevoelens vermijden. Ze zijn bereid moeite te doen om bijvoorbeeld een goede relatie met leerkrachten te onderhouden en proberen daarom ook onvoldoendes te vermijden. Delfos: ‘Jongens zijn daar echt niet mee bezig. Die zijn zelfs in staat om niet te leren om te vermijden dat ze een onvoldoende halen, terwijl ze wél hebben geleerd.’ Initiatiefnemers Carine Ex en Bert de Reuver zien in al deze theorieën wel een deel van de verklaring voor het slechte presteren van

jongens op school, maar ze hopen tijdens de collegereeks een aanzet te geven voor meer overkoepelend onderzoek. Ex: ‘Alleen als je een compleet beeld hebt van de omvang en oorzaak

‘We moeten een nieuw evenwicht vinden tussen warmte en discipline’ van de problematiek, kun je bedenken wat voor onderwijshervormingen jongens een eerlijke kans geven in hun schoolcarrière.’ yyy De collegereeks ‘Jongens, wat is er aan de hand?’ wordt georganiseerd door het UvA-Instituut voor Interdisciplinaire Studies en HvA-Domein Onderwijs & Opvoeding. De colleges zijn op woensdagavonden van 20.00 tot 21.30 uur, met borrel na afloop, nog tot en met 19 december. Zie ook www.jongenswatiseraandehand.nl.

‘Ik heb me nooit op mijn plek gevoeld op school. Ik bleef zitten in de derde en in de zesde stond ik er zo slecht voor dat ik niet verwachtte te slagen. Toen dat toch lukte, voelde het alsof ik was ontsnapt. Ik besloot een jaar te gaan werken. Toch wilde ik wel graag studeren om een eigen kijk op de wereld ontwikkelen. Ik koos uiteindelijk psychologie. Wat in mensen omgaat vond ik altijd al interessant. Het eerste tentamen haalde ik niet. En het tweede ook niet. Na een halfjaar had ik nog geen studiepunten. Toch bleef ik erin geloven. Ik zou gewoon meer tijd aan mijn studie besteden en toch een positief bindend studieadvies krijgen. Maar uiteindelijk moest ik alle herkansingen halen om dat nog voor elkaar te krijgen. En een heel studiejaar in een week, dat gaat niet. Ik moest stoppen. Ik heb geen spijt van dat jaar. Achteraf bezien had ik eerder kunnen bedenken dat ik niet op mijn plek was, maar ik wilde het een kans geven. Ik maakte me wel zorgen: “Hoe kan het dat ik het onderwerp boeiend vind, maar me er toch niet toe kan zetten?” Gedeeltelijk is dat een disciplinekwestie. Ik kan geen nee zeggen tegen een dagje kitesurfen met dispuutgenootjes om te gaan zitten lezen. En dat was psychologie in de praktijk: lezen, lezen, lezen. Zonder studentenvereniging had ik misschien mijn studieadvies wel gehaald, maar dan was ik alsnog niet op mijn plek geweest. Nu heb ik me ingeschreven voor een opleiding die me te gek lijkt. Audiodesign, een hbo-opleiding. De keuze was moeilijk, het hbo voelde als een stap terug. Maar nu ik de knoop heb doorgehakt ben ik opgelucht. Ik heb er vertrouwen in dat de hbo-aanpak van eerst doen en daarna reflecteren mij beter ligt. En muziek maken, dat is toch lang leve de lol?’

FoliaMagazine

15

(advertenties)

FLOOR AGENDA

KOHNSTAMMHUIS, WIBAUTSTRAAT 2-4 | WO 31 OKTOBER - DI 13 NOvEMBER Dag van De Dialoog 1 november, 13.00 en 16.00 uur, Arena en Broedplaatsen Voor de 2e keer organiseert Floor samen met de minor Ethiek in de Beroepspraktijk de Dag van de Dialoog bij Floor. Ga in gesprek met studenten, docenten, medewerkers en buurtbewoners. Meedoen? Mail naar [email protected] gratis theaterworkshops bij Floor vanaf november 2012 Samen met professionele theatermakers en musici werk je via verschillende workshops naar een voorstelling. De workshops beginnen in november en zijn voor alle studenten van de HvA. Interesse? Meldt je dan nu aan op [email protected].

CREATING TOMORROW

Floor is een intermediair platform voor studenten, docenten en de rest van de wereld. Je kunt er activiteiten bijwonen maar ook organiseren. Facebook www.facebook.com/floorHvA Twitter @floorHvA

illustratie Denise van Leeuwen

drift

In bed met een beest

B

rad (22), masterstudent sociologie: ‘Bij de eerste e-mail dacht ik nog dat het spam was. Ook aan de tweede mail besteedde ik weinig aandacht. Maar de volgende dag zat er een brief op de buitenkant van mijn raam geplakt. Het was een cryptisch verhaal, een soort gedicht met mijn naam erboven. De brief wilde me waarschuwen: ik was omgeven door leugens, degene die het dichtst bij mij stond zou een beest zijn. Ik schrok me dood. De brief was ondertekend met “de Valk”, getypt in kalligrafieletters. Ik herinnerde me de “spammails”: daarin stond ook iets over een valk. Deze persoon wist wie ik was, waar ik woonde, mijn e-mailadres. Dit gebeurde toch alleen in films? Natuurlijk liet ik de brief aan mijn vriendje zien, het ging overduidelijk over hem. In de laatste zin stond iets over “Steele your heart”. Waarom was het zo gespeld? Tim had geen idee. Ik informeerde bij al mijn vrienden. Wilde iemand een grap met me uithalen? Na een week zei een kennis: Tim is naar bed geweest met Shane Steele. Toen ik het Tim op de man af vroeg, gaf hij toe.

Noem het naïef, maar ik had het niet verwacht, echt niet. Ik was zo ontzettend verdrietig. Dat hij had gedaan alsof hij van niks wist, terwijl ik een week lang in paniek was om die brief, vond ik misschien nog wel het ergst. Ik heb het uitgemaakt, en ben er nooit achtergekomen wie die brief had gestuurd. Anderhalve maand later was het weer aan. Hij had me gesmeekt hem nog een kans te geven. Hij deed al de stomme beloftes die je doet als

‘Noem het naïef, maar ik had het niet verwacht’ je iemand terugwilt. Ik zette oogkleppen op, ik wilde het geloven. Ik wilde niet alleen zijn – dat wil toch eigenlijk niemand? Een triootje maakte onze relatie pas echt kapot. Het was niet gepland. We waren in een bar, dronken. Er was een jongen met hetzelfde Tshirt en dezelfde naam als ik. Ik weet niet meer van wie het idee kwam, maar we dachten allebei: whatever, let’s do it. Het was leuk omdat het

spannend was, en nieuw. Ik dacht de hele tijd: hierover kan ik later opscheppen tegen anderen. Maar het was de verkeerde beslissing. We probeerden met andere mensen naar bed te gaan, terwijl we nog bij elkaar waren – daar kwam het op neer. Het trio deed me inzien dat er geen vertrouwen was, alleen onverschilligheid. Ik maakte het weer uit. Het leek me een goed moment, want ik zou ver weg gaan studeren in Oostenrijk, we woonden in de States. Toch zei ik – stomme romanticus – dat hij me mocht komen opzoeken in Wenen als hij wilde. Wie weet welke uitwerking zo’n stad op onze relatie kon hebben. Na een maand kwam hij langs. Eerst was ik blij, maar de derde dag ontdekte ik dat hij nog steeds sms’te met Shane Steele. “Maar ik kom de halve wereld overgevlogen om je te tonen dat ik van je hou!” wierp hij tegen. De maat was vol. Voor de derde keer was het uit.’ yyy Catrien Spijkerman

Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar [email protected].

FoliaMagazine

17

Miep 2.0 Een eigen cabrio. Je bent zeventien en je wilt wat. Voor HvA-student elektrotechniek Fons Molenaar (17) bleef het niet bij dromen en verre toekomstplannen. Samen met vriend Stephan Burghouts (17) sleutelde hij maandenlang in de garage van Stephans oma aan hun grootse project. Het resultaat: een houten cabriolet met vier versnellingen en zelfs ingebouwde verwarming. Jammer genoeg gaat het leven van een cabrio-

18

FoliaMagazine

objectief letknutselaar niet over rozen. Nadat de eerste Miep was gecrasht, werden de jongens tijdens een rondje in Miep 2.0 door de Edammer politie van de weg geplukt. Het houten racemonster bleek niet aan de veiligheidseisen – want geen richtingaanwijzers en geen kreukelzone – te voldoen en de zelfbouwcabrio was niet verzekerd. Bovendien beschikten beide jongens met hun zeventien jaar nog niet over een rijbewijs.

De jongens kwamen er niet met een waarschuwing vanaf. Na hun arrestatie hing de jongens een boete van enkele duizenden euro’s boven het hoofd voor het rijden zonder rijbewijs, verzekeringspapieren en keuringsbewijs. Er bleek één andere optie: afstand doen van hun triplex bolide. Gelukkig blijft de cabrio na inname ongeschonden. De politie besloot dat het zonde was om

de cabrio te vernietigen en heeft voorgesteld om de auto tentoon te stellen en te gebruiken als studieobject voor studenten voertuigtechniek. Aan welke opleiding de houten vierwieler wordt toevertrouwd is nog niet bekend. Fons en Stephan zitten niet bij de pakken neer. Fons laat via twitter weten: ‘ons volgende project een hovercraft of een boot???’. yyy tekst Vera Lentjes / foto Martin Mooij

FoliaMagazine

19

opinie

‘Gezeik met het onderwijbureau’ Scholieren en studenten die iets willen leren over mediahypes zouden zelf de literatuur in moeten duiken, in plaats van gemakzuchtige vragen mailen aan expert Peter Vasterman. illustratie Marc Kolle

O

mdat ik me kennelijk met een voor jongeren interessant onderwerp bezighoudt, namelijk mediahypes, krijg ik vrijwel iedere week e-mail van scholieren en studenten die mij willen interviewen voor hun profielwerkstuk, artikel of scriptie. Jarenlang heb ik dat braaf gedaan, altijd bereid om jongeren op weg te helpen, maar de laatste tijd is het me steeds meer tegen gaan staan. Waarom? Het begint al met de aanhef, die is doorgaans informeel en kent de volgende varianten: ‘Hoi’, ‘Hallo’, ‘Hallo Peter’, ‘Hallo Vasterman’, ‘Hallo Peter Vasterman’, ‘Beste Vasterman’, en ‘Beste meneer Vasterman’. Het hoeft niet per se ‘Weledelzeergeleerde’ te zijn (de aanspreektitel voor doctor), maar het adequate ‘Geachte heer Vasterman’ krijg ik niet vaak onder ogen. Menig auteur begint de eerste zin met ‘Ik’ en gaat mij vervolgens tutoyeren. Na een korte introductie (‘wij zijn drie atheneum leerlingen’) wordt duidelijk dat ze iets met hypes moeten doen voor hun werkstuk en dat ze al googelend op internet mijn naam tegen zijn gekomen. Sommigen vermelden zelfs dat ik er een boek over heb geschreven en dat ze me daarom een paar vragen willen stellen.

20

FoliaMagazine

Vraag 1 is meestal: ‘Wat is een hype?’ Vraag 2 is dan: ‘Is X een voorbeeld van een hype?’ Vraag 3 tot slot: ‘Is dat slecht?’ Uit ervaring weet ik dat vrijwel nooit iemand mijn boek heeft ingekeken. Soms stellen ze ook voor om met z’n drieën

Dijkgraaf Postzegels langs te komen om de vragen rustig te bespreken. Of het goed is dat het opgenomen wordt en of ik contact wil opnemen voor een afspraak, liefst aanstaande dinsdag om 14.00 uur. Andere verzoeken benadrukken juist dat het maar een paar minuten hoeft te duren, het gaat toch maar om ‘een korte reactie’. Studenten van de School voor Journalistiek en andere hbo-opleidingen die ‘iets’ met media doen, komen meestal met een stelling over hypes – of een andere willekeurig media-onderwerp – waar ik dan op moet reageren. Mijn reactie is dringend nodig, want ‘mijn begeleider vindt dat er nog een expert bij moet’. Er is meestal grote haast bij, want ook in het onderwijs bestaan kennelijk onverbiddelijke deadlines. Een studente journalistiek mailde me: ‘Ik was benieuwd of u hier misschien een mening over hebt en of ik u dan nog deze week kan interviewen, want mijn deadline is aanstaande maandag. Sorry dat ik zo laat pas een bericht stuur, maar ik had gezeik met het onderwijbureau en mijn punten waardoor ik een krabbe afstudeerperiode heb.’ Spel- en taalfouten zijn trouwens niet bepaald schaars in dit soort mailtjes. Sinds ik een twitteraccount heb, bereiken mij ook langs die route verzoeken: ‘Je zou me er enorm mee helpen, de eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat er enorme haast achter zit.’ Omdat ik toen nog niet zo thuis was op Twitter, zag ik dat privébericht te laat. Intussen weet ik dat het ook gebruikelijk is om dat met openbare tweets te doen. Zo probeerde laatst een student zo

een stuk of tien parlementaire journalisten te strikken voor vragen over ‘rol journalistiek in democratie’. Soms krijg ik ook, het moet gezegd, hele serieuze e-mails met een batterij vragen waarvan de beantwoording makkelijk een werkdag zou kunnen vullen. Ik vraag me dan altijd af waarom ik het werk zou moeten doen van de scriptieschrijver. Het meest verbaasd sta ik over het gemak waarmee de mailtjes verstuurd worden en over de gemakzucht die eruit spreekt. Even snel een paar ‘quotes’ halen van een expert, het lijken wel journalisten! Zou het soms komen door de babbelcultuur op televisie? Zo zag ik laatst een bekende schrijver in een talkshow die de vraag kreeg of hij zijn boek even kort kon samenvatten. Of komt het door de lage drempels van internet, waardoor alles en iedereen makkelijk beschikbaar en bereikbaar lijkt te zijn? Of ligt het toch aan het onderwijs met die nadruk op snel te fabriceren werkstukjes? Waarom, beste scholieren en studenten, waarom lezen jullie niet zélf de literatuur over het onderwerp? Waarom denken jullie toch dat een kort interview meer inzichten zou opleveren dan zelf lezen en zelf nadenken? Maar geen misverstand: serieuze verzoeken zal ik altijd beantwoorden, want ik doe uiteraard niets liever dan over hypes praten, ook met studenten. yyy Peter Vasterman is universitair docent media & journalistiek aan de UvA en gespecialiseerd in mediahypes.

‘Wetenschap is natuurkunde of postzegels verzamelen.’ Dat waren de gevleugelde woorden van de fysicus Ernest Rutherford die een eeuw geleden de atoomkern ontdekte. Rutherford beledigde niet alleen alle andere wetenschappers, hij schoffeerde ook de postzegelverzamelaars. Opvallend genoeg was het een wiskundige die mij hierop moest wijzen. Hij was als jongetje met postzegels verzamelen begonnen en had na een lange analyse zijn onderwerp bepaald: Tasmanië – vanuit westers perspectief zo’n beetje het verst weg gelegen en klein genoeg om de verzameling zo compleet mogelijk te maken. Mijn collega was door de jaren heen blijven verzamelen tot zijn collectie zo waardevol werd dat hij er een huis van kon kopen. Bij die verkoop kwam een bijzonder stuk naar boven. Een brief uit 1843, verstuurd vanuit Ierland en gericht aan ene Mary Walsh, een gevangene in het beruchte Van Diemensland. Australië was in die tijd vooral een bestemming voor veroordeelden uit het Britse rijk en op Tasmanië lag een gevreesde vrouwenkolonie. Velen van deze ongelukkige zielen waren arm en jong. Het kleinste vergrijp was genoeg om jarenlang verbannen te worden. Zo ook Mary. Ze was dertig jaar, had drie jonge kinderen en had een stukje kasjmierwol gestolen. Voor dat vergrijp werd ze met haar jongste kind naar Tasmanië gestuurd. De brief van haar man James is hartverscheurend. Hij mist haar verschrikkelijk, heeft de andere kinderen uit huis moeten plaatsen en kan onmogelijk een reis betalen. We weten niet of deze brief haar ooit heeft bereikt. Omdat hij nog keurig in de envelop met de waardevolle postzegel zat, is het niet waarschijnlijk. De kans dat dit jonge paar ooit nog verenigd is, lijkt nog kleiner. Maar postuum zijn Mary en James Walsh iconen van het getormenteerde verleden van dit verre eiland geworden. En dat alles dankzij een postzegel. Rutherford kwam trouwens uit Nieuw-Zeeland. yyy Robbert Dijkgraaf

FoliaMagazine

21

opinie

Benmiloud

Falende raadsleden: stap op!

Laatkomersziekte

Door zonder argumentatie in te stemmen met de opheffing van Roemeens heeft de centrale studentenraad zich volkomen ongeloofwaardig gemaakt, betoogt Jaap Oosterwijk.

M

aandag 22 oktober stemde het hoogste medezeggenschapsorgaan van onze universiteit, de gezamenlijke vergadering, in met de opheffing van de opleiding Roemeense taal & cultuur. Veertig jaar na oprichting wordt een kleine, goede opleiding binnen een uur om zeep geholpen door mensen die hun controlerende en vertegenwoordigende taak niet serieus nemen. Schrijnender dan het feit dat twaalf van de dertig leden thuis bleven en zeven zich onthielden van stemming waren de argumenten die over tafel gingen. Zo verkondigde een bestuurslid van de centrale studentenraad, die betaald krijgt om voltijds bezig te zijn voor de studentenraad, dat ze het dossier niet had gelezen. Een ander lid vond dat hij iets beters te doen had; als de vergadering zou besluiten wederom niet in te stemmen, zou er een juridische procedure komen. Dat zou zonde van de tijd zijn. Een derde lid ging het verst: de procedure was weliswaar slecht verlopen en de argumentatie voor opheffing was ondermaats, maar dit kon het beste duidelijk worden gemaakt door in te stemmen. Een boze brief erbij, dat maakt wel indruk op het College van Bestuur. Dat de opleiding dan wel is afgeschaft was een bijkomstigheid. De opleiding zelf werd niet besproken. Niemand noemde dat de kwaliteit van de opleiding goed is en dat het onderzoek volgens de accreditatiecommissie een goede bijdrage levert aan de mondiale ontwikkeling van het vakgebied. Slechts twee leden spraken over het gebrek aan

22

FoliaMagazine

argumenten van het bestuur, dat na twee jaar nog steeds niet kan zeggen hoeveel geld met opheffing bespaard wordt. Andere deelnemers vonden dat niet relevant: de geringe schaal van de opleiding (twee tot veertien studenten per vak) was al voldoende voor afschaffing. Niemand stelde zich de vraag of die besparing wel doorslaggevend mag zijn. Ook de overige argumentatie van de facultaire studentenraden van de afgelopen twee jaar en die door de vorige centrale studentenraad beargumenteerd werd overgenomen, werd niet meegewogen door de leden van de gezamenlijke vergadering. De studentenvertegenwoordigers hebben het kennelijk zo druk met borrels, voorlichting en het regelen van studieplekken, dat ze geen gaatje in hun agenda kunnen vinden voor de toekomst van de universiteit. Deze mensen pretenderen de studentenbelangen op centraal niveau te behartigen, maar maken zich, door zonder enige argumentatie in te gaan tegen de mening van hun voorgangers en hun medestudentenvertegenwoordigers op facultair niveau, volkomen ongeloofwaardig. Deze ‘studentenvertegenwoordigers’ zouden er goed aan doen hun functie neer te leggen, zodat de studentenbelangen behartigd kunnen worden door studenten die die taak begrijpen. yyy Jaap Oosterwijk (voorzitter FSR FGw ’11-’12), ook namens Birk Jonker (voorzitter FSR FEB ’11’12), Jasper Bendermacher (FSR FGw ’10-’12), Sinead Wendt (FSR FGw ’11-’12), Léonie Mol (FSR FGw ’10-’11) en Ilios Willemars (CSR ’11-’12).

60 minuten voor college: Altijd kom ik te laat, maar vandaag niet. De nodige maatregelen zijn genomen. Ik had mijn wekker extra vroeg gezet. Ik ben al volledig gewassen, gekleed en gekoffied. Mijn aantekeningen zitten in mijn tas en mijn ontbijt in mijn buik. Mijn fiets staat in het rek en ikzelf ben al op de locatie van het college. Kortom: niks kan er nog voor zorgen dat ik te laat kom. Het enige probleem dat ik nu heb, is dat ik nog 60 minuten te vullen heb, want alles wat gedaan moest worden is al gedaan. 40 minuten voor college: Tijdens de laatste twintig minuten maakte ik een lijstje van alle dingen die ik nog even snel zou kunnen doen voordat het college begint. Readers uitprinten, een samenvatting zoeken en lezen, alvast boodschappenlijstje maken voor thuis, m’n belasting doen. Allemaal te saai. Mijn tas leegschudden, de belangrijke spullen uit de grijze massa kapotte tissues, uitgerekte elastiekjes en gebroken zakjes suiker vissen, en de rest weggooien. Dat lijkt me alweer leuker. Eerst nog even koffie halen. 20 minuten voor college: Ik zit van kruin tot hiel onder de koffie verkeerd en het is een kwestie van minuten voordat ik naar zure meuk zal beginnen te ruiken. Wat er is gebeurd: ik zat op mijn hurken buiten te multitasken (lees: tas herinrichten, koffie drinken en roken) toen de uitstekende heuptas van een snelwandelende student – die blijkbaar erg bang was om te laat te komen – me keihard omverbeukte. Met mijn gezicht nog net niet in het plasje koffie en één knie op wijlen mijn iPhone, concludeer ik dat mijn leven Kwalitatief Uitermate Teleurstellend is. Na 10 minuten college: De dameswc’s was ik ingevlucht om de koffie uit mijn haar te spoelen, vervolgens heb ik mezelf geprobeerd te föhnen met de handdroger en nu zie ik eruit als een postkernbomversie van Margaret Thatcher. Ach, ik kan maar beter naar huis gaan. Eerst nog even koffie halen... yyy Hadjar Benmiloud

promoties

#onderwijsminister In Den Haag heerste lange tijd radiostilte. Totdat naar buiten kwam dat Jet Bussemaker minister van Onderwijs wordt. Toen

woensdag 7/11 11.00 uur: Siert Jan Vos – Economie

Essays in Pension Economics and Intergenerational Risk Sharing (Aula)

14.00 uur: Peter Groen – Scheikunde

Structural and Thermodynamic Investigations of Lanthanide Halide Species in Metal Halide Discharge Lamps (Agnietenkapel) 

donderdag 8/11

barstten de reacties los.

10.00 uur: Julia Dewald-Kaufmann – Psychologie

Chronic Sleep Reduction in Adolescents (Agnietenkapel)

tweet van:

@anneverkuijl Annemiek Verkuijl @Jet_Bussemaker Jammer voor de #HvA! Wel fijn dat we nu een #onderwijsminister krijgen die uit ervaring weet wat er speelt in het #onderwijs

tweet van:

@doekle_terpstra doekleterpstra  Gesprek met Jet Bussemaker, nu nog gewaardeerde collega. Deze week ook voor mij excellentie en mevrouw de minister. Het kan verkeeren!!

12.00 uur: Maja Nenadović – Politicologie

Installing Democracy in the Balkans? Analysis of Political Party Assistance in Bosnia-Herzegovina and Kosovo (Agnietenkapel)

14.00 uur: Roy de Kinkelder – Geneeskunde Optical Diagnostic Techniques in Ophthalmology (Agnietenkapel)

vrijdag 9/11 10.00 uur: Ze Yi Yong – Geneeskunde

tweet van:

@Radboud Radboud Winkels  Bussemaker 10 okt 2012: "Ik word geen minister" (@Foliaweb). Dan weet je het eigenlijk vaak wel. Nu in @Parool: Minister van Onderwijs.

tweet van:

@AvanLankveld AnnemarievanLankveld @FoliaWeb @wbk500 Mooie stap voor Jet vind ik. Vrouw aan de top. Uiteraard jammer voor de HvA.

Clinical and Hemodynamic Effects of Transcatheter Aortic Valve Implantation (Agnietenkapel)

11.00 uur: Ad Stijnman – Kunstgeschiedenis

A History of Engraving and Etching Techniques: Developments of Manual Intaglio Printmaking Processes, 1400-2000 (Aula)

12.00 uur: Marieke van Eijk – Antropologie

Gender, Sex, and Institutions: The Making of Transgender Care in the United States (Agnietenkapel)

13.00 uur: Menke Hazewinkel – Geneeskunde

Pelvic Floor Function After Gynaecological Cancer Treatment (Aula)

tweet van:

@koekaburra Menno Woudt Ik had Bussemaker op Verkeer gezet.

tweet van:

@Marcelj marcel jongsma  Ben benieuwd voor welke functie Jet Bussemaker de politiek verlaat de komende vier jaar.

tweet van:

@floorter Floor Terra

@Radboud @FoliaWeb @parool Ik zeg al heel lang dat ik geen minister word, maar het lijkt niet te werken. Ik ga nog even door...  

tweet van:

@thomasvanaalten thomasvanaalten 

14.00 uur: Joep Vissers – Geneeskunde Regulation of Histone H2A Ubiquitination in the Maintenance of Genome Stability (Agnietenkapel)

oraties vrijdag 9/11 16.00 uur: Dhr. prof. dr. Joost Jonker, bijzonder hoogleraar bedrijfsgeschiedenis Alle ogen gericht op Kwatta? De relevantie van de bedrijfsgeschiedenis (Aula)

Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/nieuws-agenda.

Ton Elias zal qua onderwijs een opera lager moeten zingen als Jet Bussemaker minister wordt. #groovylady

FoliaMagazine

23

Hamburgers eten met Louise Fresco

Universiteitshoogleraar duurzaamheid Louise Fresco schreef een boek over de geschiedenis en toekomst van ons voedsel: Hamburgers in het paradijs. Zelf bijt ze graag in een vegetarische burger. ‘Het is zonde als-ie koud wordt.’ tekst Fien Veldman / foto’s Bob Bronshoff

I

n restaurant de Burgermeester zijn de koks druk bezig met het flippen van hamburgers op de sissende grill. Hier heb ik afgesproken met Louise Fresco om te praten over hamburgers, E-nummers, pink slime, en een toekomstig ministerie van Duurzaamheid. Fresco is universiteitshoogleraar op het gebied van duurzame ontwikkeling, columnist van NRC en auteur van zowel fictie als non-fictie. We spreken over haar net verschenen magnum opus, Hamburgers in het paradijs, over de geschiedenis en de toekomst van ons voedsel en de productie

24

FoliaMagazine

daarvan, terwijl we kiezen welke – vegetarische – hamburger we willen. De Burgermeester is een ‘eerlijke tent’, en dat is een trend, volgens Fresco. ‘De voormalig directeur van McDonald’s is zelfs een “groene” fastfoodketen begonnen.’ We bestellen een spinazieburger met kikkererwten en portobello, en een geitenkaasburger, die gecombineerd wordt met roquefort en rabarbercompote. Terwijl ze een glas groene thee aangereikt krijgt, complimenteert ze de serveerster met de theesoort. Die heeft namelijk een zijden zakje, waardoor de thee meer ruimte krijgt om

op smaak te komen. Wanneer de hamburgers op tafel komen, snijdt ze onmiddellijk een stukje van de hare: ‘Wil je deze ook proeven?’ Vervolgens ontleedt ze haar gerecht. ‘Wat zit er bij jou op?’ Voedsel is Fresco’s passie – dat is te merken. We zitten in een hamburgertent naar aanleiding van de titel van uw nieuwste boek, Hamburgers in het paradijs. Waarom heeft u gekozen voor deze titel? Fresco: ‘Het boek gaat over de veranderingen in de voedselketen: aan de hand van de geschiede-

dingen, voedsel waar vetten, koolhydraten, suikers en eiwitten in zitten. Wanneer ik spreek over het paradijs, bedoel ik een plek waar we niet hoeven te werken voor ons eten – waar de gebraden duifjes zo onze mond in vliegen, bij wijze van spreken. Dat was eeuwenlang een belangrijk ideaal, omdat we uit honderdduizenden jaren van schaarste komen. Het grote probleem van de mensheid was het verdelen van die schaarste. Nu leven we niet meer in die schaarste, waardoor we vervreemd zijn van ons voedselproces. Waar men vroeger voedsel uit de eigen omgeving haalde, en dus wist waar het vandaan kwam, eten wij nu producten die aan de andere kant van de wereld worden verbouwd of geproduceerd, waarvan we soms geen idee hebben hoe het precies wordt gemaakt. Door die vervreemding van het productieproces, weten we ook niet meer wat gezond of ongezond is. Daarvoor hebben we te weinig kennis van de samenstelling van ons voedsel. Die vervreemding leidt tot heel veel misverstanden en heel veel mythes.’ Maar we moeten toch uitkijken dat we geen gevaarlijke E-nummers, aspartaam of kalium binnenkrijgen?

nis van de hamburger zijn allerlei tendensen duidelijk te zien. Het is heel lang het voedsel geweest voor de stedelijke middenklasse, en vanaf de jaren tachtig werd de hamburger een symbool van westerse vrijheid. Na de val van de muur stond men in Moskou in de rij voor de McDonald’s. Daarna kwam de kritiek: in India

‘De voedselveiligheid was nog nooit zo hoog’ werd een vestiging kort en klein geslagen door mannen, net als Ghandi slechts gekleed in een lendendoek, omdat ze wilden protesteren tegen het opleggen van Amerikaanse normen. In tegenstelling tot wat je misschien zou denken, heeft McDonald’s zich deze kritiek aangetrok-

ken. Ze hebben gekeken naar lokale aanpassingen, zoals de McKroket hier. De eerste ontwikkeling was dus die Amerikaanse dominantie, de tweede ontwikkeling bestond uit kritiek en aanpassing. De derde fase van de geschiedenis van de hamburger is nu de upgrading van het gerecht: nu komt de hamburger in allerlei Michelinrestaurants voor. Je ziet aan zo’n ding hoeveel veranderingen voedsel ondergaat, daarom heb ik het voor het boek gebruikt.’ Tussen de vragen door neemt ze af en toe een hapje van haar burger. ‘Het is zonde als-ie koud wordt.’ Nadat ze de chef heeft gecomplimenteerd, vervolgt ze haar verhaal, om uit te leggen waarom ‘het paradijs’ in de titel voorkomt. Fresco: ‘Voedsel is altijd iets van verleiding geweest. We zijn er biologisch op ingesteld om veel te eten. De mens kiest dus vaak voor calorische

Biologisch? Liever niet Hamburgers in het paradijs behandelt uiteenlopende zaken die gerelateerd zijn aan voedsel en het productieproces ervan. Fresco spreekt onder andere over slow food, landbouw, gentechnologie en klimaatverandering. Hoe gaan we om met de aarde in deze tijd van overvloed, groei en mondialisering? De oplossing ligt volgens haar niet in een overstap naar biologisch geproduceerd voedsel. Fresco stelde in de Volkskrant: ‘Alles biologisch kost zes keer zo veel land’.

FoliaMagazine

25

26

‘De voedselveiligheid was nog nooit zo hoog als nu, maar het gaat uiteindelijk om het vertrouwen van de consument. Het is bijvoorbeeld heel positief dat jij en ik weten dat we morgen te eten hebben. Dat betekent dat we vertrouwen hebben dat er iemand aan de andere kant van de wereld bezig is ons voedsel te produceren. Maar we worden zo ook afhankelijk, omdat we niet ons eigen brood bakken. Die afhankelijkheid brengt onzekerheid. Zodra mensen daarnaast ook nog eens, door de vervreemding van het productieproces, niet meer weten hoe iets op hun bord is gekomen, groeien de gelegenheden om angstig te worden des te meer.’

respect moeten hebben voor wit brood. Een massaproduct dat niet erg gezond is, waarom zouden we dat moeten waarderen? Fresco: ‘Uiteindelijk is de massaproductie van wit brood heel essentieel voor mensen die in arme landen in steden wonen: door massaproductie wordt het brood goedkoper, en wordt er genoeg van geproduceerd om veel mensen te voeden.’ Fresco kijkt naar voedsel op een vernieuwende manier. Deze positieve houding ten opzichte

Wat moeten we weten? ‘Mijn motto is “eten is weten, en eten is geweten”. Door kennis over voedsel kun je beter waarderen op welke manier het gemaakt is. Iedere keuze die je maakt, heeft consequenties. De keuze om een bepaald soort voedsel te eten, maar ook de keuze om iets weg te gooien – er zijn andere mensen die niets te eten hebben.’ Fresco spreekt in haar boek veel over de gewetenskant van onze kennis over voedsel, maar benadrukt ook de economische visie op het voeden van de gehele wereldbevolking. In 2009 vertelde ze bij de TED-conferentie in Palm Springs (VS), waar ze de eerste Nederlandse spreker op het hoofdpodium was, dat we meer

van witbrood is daar al een voorbeeld van. Als we het daarna over ‘pink slime’ hebben (vleesresten die met ammoniak worden bewerkt, tot een slijmerig goedje worden gemaakt en in goedkope hamburgers worden gebruikt), knikt ze eveneens goedkeurend. Fresco: ‘Het goede van de hamburger zit in dat gebruik van dat roze slijm: zo hoef je vleesresten die je anders niet zou gebruiken, niet weg te gooien. Vanuit een ecologisch perspectief is die hamburger dus eigenlijk heel goed.’

FoliaMagazine

‘Voedsel is altijd iets van verleiding geweest’

In Trouw las ik dat u vond dat er een minister van Duurzaamheid moet komen. Hier en daar wordt u daarvoor zelf zeer

geschikt geacht. ‘O leuk, dat wist ik niet. Als je nu kijkt naar partijprogramma’s roepen ze allemaal wel dat ze duurzaamheid willen, maar de uitwerking is belabberd. Duurzaamheid is iets waarmee je de hele samenleving op z’n kant moet gaan zetten. Het “de vervuiler betaalt”-principe kan bijvoorbeeld sterker worden uitgewerkt.’ Moet er dus een vleestaks worden ingevoerd? ‘Nee. Ik denk dat dat slecht is voor de armen: het leidt alleen tot een verschuiving naar nog slechtere – en dus goedkopere – vormen van vleesproductie. Wel zou je een differentiatie in btw-tarief kunnen maken voor dingen die al of niet duurzaam geproduceerd zijn. Juist in tijden van crisis kun je hervormen, en is het de moeite waard om dat te gaan proberen.’ Dus u wordt minister van Duurzaamheid? ‘Ik wil helemaal geen minister worden van iets. Ik kan wel adviseren, maar ik ben onafhankelijk, ik ben ook geen lid van een partij. In mijn positie kan ik blijven praten met iedereen, en ik denk dat de meeste mensen hun weg naar mij wel vinden.’ yyy Louise O. Fresco: Hamburgers in het paradijs, Bert Bakker, 528 blz.,€  24,95

lezingenladder

het cultureel studentencentrum van de UvA & HvA

CREA RoeterSeiland Adres: Nieuwe Achtergracht 170 Voor een ieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine lezingenladder. Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen.

Totalitaire verleiding

Olympisch sporten

De Balie WO 31/10, 20.00 uur

Bieb Olympisch Kwartier MA 5/11, 20.00 uur

Prof. dr. Afshin Ellian (Universiteit Leiden) zal uitleggen waar we het over hebben als we praten over totalitarisme.

Ignite Amsterdam 21

Kirsten van der Kolk, olympisch kampioen roeien, samenwerken, ambitie, doorzettingsvermogen en de manier waarop zij aan de top is gekomen.

Mediamatic Bank WO 31/10, 20.30 uur

Hemelmonsters

Twaalf presentaties van vijf minuten van o.a. filmmakers, grafisch vormgevers, animators en een milieu-antropoloog.

Planetarium Artis DI 6/11, 20.00 uur

Letteren &cetera Spui25 VR 2/11, 17.00 uur Literaire talkshow met schrijvers Thomas Rosenboom, Graa Boomsma en literair vertaler Guido Golüke. Gespreksleiding: directeur van het Nederlands Letterenfonds Pieter Steinz.

Avond van de Polemiek De Balie VR 2/11, 20.00 uur Op de sterfdag van Theo van Gogh een avond om het belang van polemiek te benadrukken.

Premselalezing Paradiso ZO 4/11, 11.00 uur Eco-ondernemer Gunter Pauli over welke rol ontwerpers spelen in de hervorming van productieprocessen, de manier waarop we consumeren en hoe we over design nadenken.

André Kuipers Planetarium Artis ZO 4/11, 11.00 uur Astronaut André Kuipers komt vertellen over zijn ruimtereis, hoe de aarde er uitziet vanuit de ruimte en wat voor werk hij in de ruimte heeft gedaan.

Ralph A.M.J Wijers, directeur sterrenkundig instituut Anton Pannekoek, over ontploffende sterren, zwarte gaten en andere extreme objecten in het heelal.

What’s Up 51 Pakhuis de Zwijger DI 6/11, 20.00 uur Show & Talk over het beste dat Amsterdam in huis heeft aan creatie en innovatie. Met dit keer Max Kisman, Mwah, het Stiefcollectief en Radio Romantiek.

Wat is wijsheid? De Nieuwe Liefde DI 6/11, 20.00 uur Avond over het ontstaan van en omgaan met rancune, een gevoel van onvrede dat zich vertaalt in boosheid, beschuldigingen en een houding van slachtofferschap.

Bijlmer Boekt! Bijlmer Parktheater DI 6/11, 20.00 uur Gevarieerde avond met schrijvers, dichters, theatermakers, comedians, acteurs, zangers, rappers en muzikanten in een avondvullend revue-achtig programma. Met o.a. Adriaan van Dis.

Lichtheid & melancholie De Nieuwe Liefde ZO 4/11, 16.00 uur

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee

Avond met en over (de poëzie van) Remco Campert, ondersteund door passende jazzmuziek.

graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje

Bereikbaar via de Sarphatistraat en de Plantage Muidergracht

theater en Muziek do 1 / 20.00 uur

Winnaarsfestival - ASF Op het Winnaarsfestival van het ASF’12 krijgen alle studenten die in april 2012 in de prijzen vielen, nog een keer de kans om te laten zien waar ze goed in zijn! Met: Mama Franko, Rectum Raiders, Thomas van Huut, Valerie Gianni, Rij7, Droomschap door Luke Shirock, Plek door Derk Stenvers, Mijn Oma Jan door Coco en Veralyn Plooijer. Zie www.amsterdamsstudentenfestival.nl. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang: E 4,-. Kaartenverkoop: aan de deur.

lezing vr 2 / 16.00 uur

Sissy Men and the Masculine Man in the Mirror How do gay men deal with effeminacy? In his lecture Carlos Alvarez will look at gay men’s perception of gender through the analysis of data from his theses on the behaviour of gay men in public spaces in Costa Rica. Alvarez will discuss individual experiences and backgrounds of his respondents, as well as the context of LGBT emancipation in Costa Rica. Location: CREA Theater. Admission: students/AUV pas/UvA employees: free, others: E 5,-. No reservations.

lezing, debat en feeSt di 6 / 20.00 uur

All American Election Night Amerika kiest vandaag haar nieuwe president. Deze man zal niet alleen Amerika regeren, maar ook de machtigste op aarde zijn. De campagnestrijd tussen de twee kandidaten kent een hoge inzet en is dan ook ongekend fel. Het belooft een spannende nekaan-nek race te worden. Vanavond debatteren verschillende Amerika-experts over de standpunten beide kandidaten, houdt dr. Uwe Becker (Politicologie UvA) een lezing over de verkiezingen, kan je de geneurtenissen in de VS volgen op een livestream, doet het publiek mee aan een interactieve kennis-activiteit en daarna is er natuurlijk Real American Entertainment! I.s.m. SIB. Plaats: CREA Muziekzaal. Toegang: studenten/AUV pas gratis, anderen E 5,-. Reserveren: niet mogelijk.

naar [email protected] onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’.

WWW.CREA.UVA.NL FoliaMagazine

27

Van mens tot tweep in 120 minuten Voor studenten en medewerkers die willen weten hoe sociale media en andere webapplicaties precies werken, organiseert de Universiteitsbibliotheek sinds vorig jaar workshops. Hoe je moet twitteren, bijvoorbeeld. ‘Dus die tweets komen vanzelf binnen als je iemand volgt?’ tekst Gijs van der Sanden / foto Danny Schwarz

‘S

28

ms’en jullie weleens?’ vraagt Noor Breuning, informatiespecialist bij de Universiteitsbibliotheek (UB), aan haar cursisten. Ze draagt een lila fleecetrui en heeft zojuist de powerpointpresentatie geopend. De vier aanwezigen knikken instemmend. Ja, zij sms’en weleens. ‘Nou, Twitter lijkt een beetje op sms’en,’ zegt Breuning. ‘Maar dan met maar 140 tekens.’ De cursisten – alle vier vrouw – schrijven driftig mee.

‘Sommige mensen moeten even een drempel over. Die bieden wij dan praktische begeleiding.’ Praktisch is de workshop op deze donderdagmiddag in de kelder van het PC Hoofthuis zeker. ‘Is het jullie allemaal gelukt een account aan te maken?’ vraagt Breuning aan de aanwezigen. Zo te zien heeft dat onder de cursisten geen problemen opgeleverd. ‘Mooi, dan zal ik

De UB van de UvA is vorig jaar begonnen met het geven van workshops over sociale media en webtools, zoals Google Docs en Dropbox. ‘Veel van deze applicaties spelen een belangrijke rol bij het vinden van informatie,’ vertelt Alice Doek, hoofd van de afdeling Informatiediensten van de UB, later op de dag aan de telefoon – normaal geeft zij zelf deze cursus, maar omdat ze ziek is neemt haar collega het vandaag even over. Doek vindt het een logische taak van de UB om studenten en werknemers te helpen om te leren gaan met moderne hulpmiddelen.

eerst wat basisbegrippen met jullie doornemen. Daarna kunnen jullie zelf aan de slag.’

FoliaMagazine

‘Sommige mensen moeten even een drempel over’

‘Tweeps’ Breuning laat haar eigen account zien: 33 tweets, 26 volgers, 28 volgend. ‘Kijk, dit noem je de tijdlijn,’ legt ze uit. ‘Hier komen de berichten binnen van de mensen die ik volg. Die berichten worden “tweets” genoemd. De mensen die actief zijn op Twitter noem je “tweeps”.’ Er verschijnt een twinkeling in haar ogen. ‘Je merkt het al: Twitter heeft echt een eigen taaltje.’

Een van de aanwezigen heeft een vraag. ‘Dus die tweets krijg je dan vanzelf binnen?’ ‘Ja, je hoeft mensen alleen maar te volgen. Dan stroomt je tijdlijn vanzelf vol.’ ‘Maar houd je dan wel overzicht?’ ‘Nou, sommige tweeps twitteren wel erg veel,’ geeft Breuning toe. ‘Die kun je dan “ontvolgen”, zoals dat met een grappig woord wordt genoemd. Daar ben je helemaal vrij in: je kunt iemand volgen of ontvolgen wanneer jij dat wilt.’ Zelf heeft ze bijvoorbeeld weleens een politicus ontvolgd, vertelt ze. ‘En,’ voegt Breuning toe, ‘als iemand jou gaat volgen mag je best even de kat uit de boom kijken voordat je hem of haar terug volgt.’ Nadat Breuning het verschil heeft uitgelegd tussen een tweet, een direct message, een reply en een hashtag, laat ze zien hoe je je profiel kunt personaliseren. ‘Het kan heel handig zijn om wat informatie over jezelf te vermelden, dan kunnen mensen je makkelijker vinden.’ Ze wijst ook op de mogelijkheid je achtergrond te veranderen. ‘Ik heb bijvoorbeeld vogeltjes, maar je kunt natuurlijk ook voor iets anders kiezen.’ Tijd voor de cursisten om zelf aan de slag te

gaan. ‘Kijk maar gewoon eens wat achter al die knoppen zit,’ zegt de cursusleider. De aanwezigen draaien zich om, richting hun computer, en gaan geconcentreerd aan de slag. Een van hen is Yinneke de Hoop, met haar twintig jaar de jongste van het gezelschap. Ze zit in het bestuur van SIB Amsterdam, de studievereniging voor internationale betrekkingen. ‘Ik doe de externe zaken binnen de vereniging,’ vertelt ze. ‘We willen op een professionelere manier naar buiten treden via Twitter. Daarom heb ik me opgegeven.’ Ze denkt er ook over om naar de workshop LinkedIn te gaan die de UB aanbiedt. ‘Het is een handige introductie.’ Eveline (‘ergens in de vijftig’) werkt bij de afdeling slavistiek. Zij wilde weleens wat meer weten over Twitter. ‘Ik ben vooral geïnteresseerd in de praktische kanten van het medium. Zo’n cursus is dan toch leuk om dingen te ontdekken. Maar ik weet ook hoe verslavend dit soort dingen kunnen zijn.’ Bescheiden expertise Ondertussen loopt Breuning rond om de cursis-

ten waar nodig van ondersteuning te voorzien. De opdracht die ze hebben gekregen: volg een aantal mensen en verstuur je eerste tweet. Twee cursisten ondervinden nog een beetje moeilijkheden. ‘Ik heb jou nu toch een reply gestuurd?’ ‘Echt? Ik zie niks hoor.’ ‘Hoe kan dat nou?’

‘Superjonge mensen zien we weinig’ ‘Volgens mij heb je deze nu naar iedereen getweet.’ ‘O, dan verwijder ik ’m snel.’ Het roept de vraag op: kan iedereen je tweets eigenlijk zien? ‘In principe wel,’ zegt Breuning. ‘Maar je kunt je ze ook afschermen. Dat doen niet zo veel tweeps, omdat het de drempel om iemand te volgen wat hoger maakt. Maar in het begin kan het je misschien een veilig gevoel geven.’ Aan de workshops van de UB doen meestal zo tussen de acht en de twintig mensen mee, vertelt

Doek aan de telefoon. ‘Superjonge mensen zien we weinig, maar dat spreekt voor zich: die zijn opgegroeid met deze media. Het zijn meestal de iets oudere medewerkers die zich aanmelden.’ Doek vertelt dat de workshops geen corebusiness van de UB zullen worden. ‘We willen gewoon onze bescheiden expertise op dat gebied delen met onze studenten en medewerkers.’ Bescheiden expertise of niet, aan het eind van de workshop hebben de cursisten toch maar mooi hun eerste tweet de wereld in gestuurd, voorzien van de speciaal voor deze cursus in het leven geroepen hashtag #ubatweet. Breuning laat op de PowerPointpresentatie zien dat deze tweets nu vindbaar zijn op Twitter. Op het scherm verschijnen de tweets van de deelnemers, zoals ‘Even uitproberen #ubatweet’ en ‘Dit is een testbericht #ubatweet’. Tevreden lopen de cursisten de zaal uit. Missie volbracht. yyy Ga naar uba.uva.nl/diensten/cursussen-enworkshops/cursussen-en-workshops.html om te zien welke workshops de universiteitsbibliotheek nog meer aanbiedt.

FoliaMagazine

29

(advertenties)

House of Sales is in de regio A’dam op zoek naar:

Account Executives (m/v) Functie omschrijving In deze functie maak jij kansrijke new business afspraken voor vermogensbeheerders en/of private banks. Ben je commercieel, 2 dagen beschikbaar en heb je affiniteit met de financiële dienstverlening? Dan is dit je baan! Wij bieden: Een salaris van 11,- per uur (ex bonus); Een werkplek op kantoor bij gerenommeerde opdrachtgevers; Bellen met en op niveau. Meer info? Bel 0294-490970 of kijk op www.house-of-sales.nl

folia-callsupport 121026.indd 1

26-10-12 14:00

Vind ons leuk op Facebook...

En maak kans op 5x gratis lunchen. Eurest is met haar Campus formule de universiteitscateraar van de UvA.

Folia maakt kennis...

...met Michiel

Stapper

voorzitter van ASVA studentenunie en student wijsbegeerte UvA

Woensdag 31 oktober tussen 16.00 en 17.00 uur in de OBA (Oosterdokskade 143) Live te beluisteren op AmsterdamFM (106.8 in de ether en 103.3 op de kabel)

232x297 Advertentie Folia_DEF.indd 3

Luister naar Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

Van 07:00 tot 19:00 uur op 103.3 op de kabel, 106.8 in de ether. En 24 per dag op www.amsterdamfm.nl Als het in Amsterdam gebeurt, hoor je het hier!

Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

is de publieke radio van Amsterdam. Nieuws, kunst en cultuur en politiek: als het in Amsterdam gebeurt hoor je het op AmsterdamFM.

Vanaf 1 november terug te luisteren op

www.foliaweb.nl

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

7 november • Eduard van de Bilt (universitair docent Amerikaanse geschiedenis UvA)

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam Amsterdam FM.nl de stem van de hoofdstad

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

26-10-12 16:18

overigens

Italiaanse wetenschappers kregen celstraf opgelegd omdat zij voorafgaand aan een dodelijke aardbeving verklaarden dat de kans daarop gering was.

Wetenschappers bestraffen voor foute voorspellingen is schandalig, wetenschap biedt nooit zekerheid. Jesse Weltevreden lector online ondernemen

Irene de Jong hoogleraar Griekse taal & letterkunde

Ed van den Heuvel hoogleraar sterrenkunde

Jesse Weltevreden ‘Oneens. Allereerst vraag ik me af of de voorspelling wel echt “fout” was. Het kan natuurlijk zijn dat de wetenschappers terecht voorspelden dat de kans op een grote aardbeving klein was, maar dat die zich toch voordeed. Dat is iets anders dan willens en wetens een “foute” voorspelling doen.   Bij de Italiaanse seismologen denk ik dat het probleem meer in de communicatie zit. Aardbevingen vallen sowieso niet te voorspellen. Die onzekerheid moet je goed voor het voetlicht brengen, want mensen zijn geneigd zekerheid te zoeken in een verklaring van experts en hun handelen daarop te baseren. In het geval van de aardbeving ziet het ernaar uit dat te stellig naar buiten is gebracht dat er geen gevaar was. Op basis van die verklaring heeft een deel van de inwoners geen voorzorgsmaatregelen getroffen en is omgekomen. Ik weet niet zeker in hoeverre de onderzoekers invloed hadden op die verklaring, maar als ze daar invloed op hadden dan mag je ze daar wel verantwoordelijk voor houden. Al vind ik zes jaar gevangenisstraf een buitenproportionele strafmaat.’

Ed van den Heuvel ‘Helemaal mee eens. Slechts enkele zaken zijn nauwkeurig van tevoren voorspelbaar, bijvoorbeeld een zonsverduistering of de samenstand van planeten. De meeste zaken, zoals aardbevingen, wervelstormen, epidemieën en economische crises, hebben zeer complexe oorzaken en zijn daarom niet nauwkeurig voorspelbaar. Wetenschappers proberen naar eer en geweten de risico’s op dat soort gebeurtenissen in te schatten, het is absurd om hen te veroordelen als deze schattingen niet uitkomen. Zo’n veroordeling schrikt wetenschappers af zitting te nemen in commissies die de risico’s van mogelijke rampen beoordelen. Dat is nadelig voor de maatschappij, die is er bij gebaat dat mensen bijvoorbeeld proberen een griepepidemie te zien aankomen zodat voorzorgsmaatregelen kunnen worden getroffen. In het geval van de seismologische voorspellingen in Italië valt het de wetenschappers wel aan te rekenen dat ze de ambtenaar in hun commissie niet hebben teruggefloten toen die met een te boude verklaring naar buiten trad. Maar daarvoor gooi je ze toch niet in de gevangenis?!’

 Irene de jong ‘Eens. De gedachte dat je een toekomstvoorspelling kunt eisen van wetenschappers is idioot. Dat merk je bijvoorbeeld bij economen, die kunnen economische ontwikkelingen vaak niet voorzien, maar dat geldt natuurlijk ook voor seismologen. Ik heb het idee dat deze rechtszaak dient als doekje voor het bloeden en dat vind ik stuitend. De overheid heeft niet adequaat gehandeld na de aardbeving, het centrum van L’Aquila ligt nog steeds in puin. Na zo’n ramp vloeit er veel Europees geld richting Italië, maar dat verdwijnt in de zakken van de maffia. Dat duidt op falend bestuur en de rechtszaak leidt de aandacht van de bevolking daar even van af. Misschien hadden de seismologen wel bescheidener moeten zijn in hun verklaring, door bijvoorbeeld te zeggen dat ze niet zeker wisten of er wel of geen aardbeving zou komen. Het is goed als wetenschappers eerlijk zijn over de beperkte mogelijkheden die zij hebben om de toekomst te voorspellen. Ook economen zijn inmiddels heel wat bescheidener over de voorspellende waarde van hun modellen.’ yyy Marieke Buijs

FoliaMagazine

31

Een ijverige landkaartenfreak Deze week in Folia maakt kennis: Michiel Stapper, voorzitter van Asva Studentenunie. Ontwikkelingssamenwerking is de rode draad in zijn leven. tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz

A

sva Studentenunie-voorzitter Michiel Stapper is iemand die de wereld beter wil maken: ontwikkelingssamenwerking lijkt een ijkpunt in zijn leven. Wie door zijn cv struint struikelt over de derde wereld-ngo’s en -activiteiten waaraan Michiel meewerkt of aan mee heeft gewerkt: producent van de documentaire Sewing Machines Must Run over een kledinglabel in Nepal, vrijwilligerswerk in een weeshuis in India, een studiereis naar Zimbabwe, een onderzoek naar vennootschapsbelasting in sub-Sahara Afrika en lid van de derde kamer, het schaduwparlement voor ontwikkelingssamenwerking. Competitief is hij trouwens ook: in 2007 won hij de Millennium Battle, een wedstrijd voor studenten die zich betrokken voelen bij, jawel: ontwikkelingssamenwerking. Michiel Stapper (Alphen aan den Rijn, 1988) volgt een master sociale geografie en een master wijsbegeerte. Sinds afgelopen zomer is hij voorzitter van Asva Studentenunie. Eerder was hij voorzitter van de studievereniging van planologen Het Groene Hart, die tijdens Michiels bestuursjaar fuseerde met de studievereniging van sociaal geografen tot studievereniging Sarphati. Ook was hij lid van de onderwijscommissie van sociale

32

FoliaMagazine

geografie, planologie en internationale ontwikkelingsstudies. Namens de UvA was hij projectleider studentenhuisvesting, waarbij hij lobbyde voor meer studentenwoningen in Amsterdam. Momenteel is hij druk bezig met het maken van een nieuw beleidsplan voor Asva, waarin studentenhuisvesting een belangrijke rol speelt. ‘Michiel is een koersbepalende voorzitter,’ zegt

‘Een van zijn credo’s is “het systeem moet kapot”’ medebestuurslid en vriend Keje Boersma. ‘Hij wil de lijnen uitzetten en dingen doen, aanpakken en veranderen. Hij is enthousiast, kan goed stukken schrijven en weet een boodschap kernachtig te vertolken. Hij neemt zo’n voorzitterschap echt niet op zich om zijn cv op te poetsen. Zo is hij niet. Als hij bevangen is door een idee gaat hij er ook echt voor. De plannetjes die hij daarvoor heeft houdt hij niet voor zich, maar hij lanceert ze gewoon op kantoor en wacht op onze reactie. Dat is heel inspirerend.’ Naast zijn bestuurswerk moet er natuurlijk ook

nog gestudeerd worden. Volgens Keje Boersma is Michiel ‘een heel ijverige student, die zeker niet voor een zesje gaat’. Een doorzetter is Michiel ook: hij stroomde aan de UvA in na een hbo-propedeuse ruimtelijke ordening & planologie in Utrecht. Nu doet hij twee masters. Als onderzoeker lijkt hij precies op zijn plek, vertelt docent Nicky Pouw. ‘Michiel heeft een breed blikveld en een onderzoekende, nieuwsgierige geest,’ zegt ze. ‘Kijk maar naar de twee masters die hij doet: sociale geografie en filosofie, een combinatie die niet veel studenten hem nadoen. Maar hij is leergierig. We hebben eens samengewerkt aan een artikel en toen zag ik zijn onderzoekende houding in de praktijk: hij probeert dingen uit en gaat zelf op onderzoek uit.’ Zijn sociaalgeografische interesse was ook al vroeg herkenbaar, vertelt goede vriendin en filmmaakster Dorien Pfauth, maakster van de film Sewing Machines Must Run, waarvan Michiel producent was. ‘Michiel en ik kennen elkaar al vanaf groep 1 van de basisschool. Ik herinner me dat Michiel vroeger boswachter wilde worden, later trouwens president. In die tijd speelden we vaak samen. Ik tekende dan een boot en Michiel besliste dan waar we met die boot heen zouden varen: de hele wereld over

Folia maakt kennis natuurlijk, want hij kende de wereldkaart al op jonge leeftijd uit zijn hoofd. Hij wil andere landen en culturen leren kennen. Dat heb ik met hem meegemaakt toen we samen een reis maakten naar Zuid-Afrika. Daar spraken en werkten we ook met inwoners van een township. Michiel wil dan precies weten wat de problemen zijn, hoe er een oplossing kan komen en hoe hij daaraan kan bijdragen.’ Volgens Michiels zus Renee ging Michiel zelfs veel verder dan alleen het tekenen van bestaande landen. ‘Hij zat de hele dag te neuzen in atlassen. De landkaarten tekende hij dan na. Soms verzon hij gewoon een land, met alles erop en eraan; dorpen, steden, wegen, bergen, alles. Dat hij iets met planologie zou gaan doen was dus voorspelbaar.’ ‘Maar dat hij er ook filosofie bij heeft genomen verbaast mij helemaal niet,’ zegt Dorien Pfauth. ‘Hij heeft zo zijn eigen ideeën over hoe de wereld in elkaar zit. Dat wil hij afzetten tegen bestaande filosofische stromingen. Een van zijn credo’s is “het systeem moet kapot”. Dat gaat over het kapitalistisch systeem, want daar is Michiel niet erg blij mee. Hij wil nadenken over hoe dat systeem dan “kapot” moet gaan en wat het alternatief is. Links, geëngageerd, kritisch, zo is Michiel.’ yyy Folia Radio zendt op 31 oktober een interview uit met Michiel Stapper. Aan de orde zullen komen kwesties als studentenhuisvesting, ontwikkelingssamenwerking, de toekomst van de Asva én van het kapitalisme. Te beluisteren via Amsterdam FM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb.nl/radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl.

FoliaMagazine

33

a m r t s p e h on D e

s l a

E

r was eens een jongen uit Roosendaal, die nam vol spanning de trein naar Centraal. Hoezeer hij zich ook beheerste, hij wilde per se de eerste, en wachtte daarvoor bijkans een heel etmaal.

Het is vrijdag 28 september in alle vroegte al druk op het Leidseplein. De mensenmassa begint bij het bruggetje op het Max Euweplein en eindigt honderden meters verder bij de Apple Store. Sommigen liggen al vanaf donderdagochtend te wachten, anderen sluiten net aan voordat de rij gesloten wordt. Vandaag gaat de verkoop van de iPhone 5 van start. George uit Roosendaal koopt de eerste en straalt van geluk zijn tanden bloot. Veel meer uitbrengen dan dat hij ‘superblij, echt súperblij’ is lukt hem even niet meer.

Anouk Kootstra Anouk Kootstra (Enschede, 1987) deed de researchmaster Social Sciences aan de UvA en begon tijdens het tweede jaar met lesgeven bij algemene sociale wetenschappen. Lesgeven is volgens Anouk het leukste wat er is. Haar droom is om iedere paar jaar aan een andere universiteit te werken en dan weer verder te gaan. San Francisco, New York, Londen, Melbourne – in die volgorde. Haar essay kwam voort uit haar overtuiging dat de meeste technologische vernieuwingen van nu het leven gemakkelijker maken, maar niet per se leuker.

34

FoliaMagazine

De laatste maanden zijn er echter ook andere geluiden te horen. Er valt steeds vaker te lezen over de ambivalente gevoelens die mensen koesteren ten opzichte van hun smartphone. Ze willen er vanaf, of toch niet, maar eigenlijk wel, maar ze doen het niet. Of kunnen het niet. Op 25 augustus schreef een zelfbenoemde iPhone-addict in de Volkskrant hoe zijn ‘vrijheid aan gort is’ als gevolg van zijn verslaving. Twee weken eerder werd in Vrij Nederland beschreven hoe de smartphone maakt dat we tegenwoordig niet meer kunnen wachten, nietsdoen of rusten. Desondanks zijn er tot dusver verrassend weinig pogingen ondernomen om de invloed van de smartphone op ons gedrag te duiden. Met het altijd en overal faciliteren van toegang tot social media heeft de smartphone onze relatie met plaats en tijd ingrijpend veranderd. Eén hier en nu heeft plaatsgemaakt voor meerdere hieren en nu’s. Eerder waren plaats en tijd onlosmakelijk met elkaar verbonden door middel van fysieke aanwezigheid. Je was op een bepaald moment op een bepaalde plek, en daarmee vanzelfsprekend niet ergens anders. De smartphone heeft het belang van deze fysieke aanwezigheid doen afnemen. Zonder je daadwerkelijk te verplaatsen, kun je op hetzelfde moment op verschillende plekken zijn. Tijd is daarmee eveneens een fluïde begrip geworden. Op het eerste gezicht lijkt het juist bevrijdend dat plaats en tijd niet langer directe invloed uitoefenen op de mogelijkheid tot communicatie en interactie. Waar gaat het dan mis? Wat, inherent aan smartphones en het gebruik ervan, maakt dat we niet alleen vrijheid in fysieke aan- of afwezigheid winnen, maar blijkbaar ook een andersoortige vrijheid dienen in te leveren? Het antwoord wordt duidelijk wanneer we een parallel trekken naar het panopticum van de Engelse filosoof Jeremy Bentham. Het panopticum is een architectonisch principe dat het mogelijk maakt om groepen mensen te controleren en te disciplineren. De bekendste toepassing van deze surveillancemachine bestaat binnen het gevangeniswezen. Het ont-

mo

anopticu m rn p de

werp, waarbij een cipier vanuit een centrale positie alle omringende cellen kan zien, maar waarbij de gevangenen niet weten of en wanneer zij bekeken worden, suggereert continu de mogelijkheid van observatie. Dit maakt de machtsrelatie met de cipier asymmetrisch: de gevangene kan altijd gezien worden, maar ziet zelf nooit, terwijl de bewaker altijd ziet, maar nooit gezien wordt. Zelfs wanneer er niemand observeert, veroorzaakt de suggestie van observatie al een aanpassing van het gedrag van gevangenen. Zonder dat zij dit daadwerkelijk in de gaten hebben en zonder dat de situatie voor hen als onderdrukkend aanvoelt, verliezen gevangenen hierbij hun vrijheid.

Als smartphonegebruikers vervullen we afwisselend de rol van gevangene en cipier. We kijken en worden bekeken. We laten zien waar en met wie we waren, zijn en zullen zijn. Werkelijk alleen zijn we niet meer, want de ogen van de opzichter prikken immer in onze rug. Dit leidt tot disciplinering. Ongeacht of er iemand kijkt, zijn we bezig met wat er gezien zou worden op het moment dat er iemand zou kijken. We vertonen het gedrag waarvan we geacht worden het te vertonen en construeren daarmee een beeld van onszelf voor de buitenwereld, voor de cipier, zonder te weten wie dat eigenlijk is.

De overeenkomst lijkt spaak te lopen op de paradoxale rol van communicatie. Waar binnen het klassieke panopticum immers geen enkele vorm van interactie mogelijk was, kletsen we nu via de smartphone heel wat af. Maar ook binnen dit gebabbel vindt er een survival of the fittest plaats: alleen de kortste en snelste boodschap kan onze aandacht vasthouden en overleeft. De kwantiteit van dit vluchtige contact draagt echter niet bij aan de kwaliteit ervan. We verwarren communicatie met observatie. En daarmee verschilt de pseudointeractie in ons panopticum niet eens zo van het gebrek aan communicatie in dat van Bentham. De crux van het antwoord op eerdergenoemde vraag is de duale rol van de smartphonegebruiker van zowel gevangene als cipier. Omdat we de rol van cipier niet willen verliezen – we willen en kunnen niet stoppen met het observeren van anderen – zijn we bereid om eveneens in de rol van gevangene te kruipen, laten we onszelf ook bekijken, en nemen we het verlies van onze vrijheid op de koop toe. Kortom, het is de rol van cipier die ons het meest pleziert, en we bekopen onze observatieverslaving met het vervullen van de rol van gevangene. Het principe van het panopticum is amper veranderd sinds 1791, toen het door Bentham geïntroduceerd werd. Nog steeds ervaren gevangenen nauwelijks onderdrukking en hebben zij niet door hoe hun vrijheid wordt ingeperkt. Het enige verschil is dat opsluiting tegenwoordig vrijwillig is. Sterker nog, we staan letterlijk in de rij voor de Apple Store op het Leidseplein om het panopticum binnen te mogen. yyy Anouk Kootstra

Robbert Dijkgraaf Essayprijs De Robbert Dijkgraaf Essayprijs is in het leven geroepen door Folia en Het Parool en wordt jaarlijks toegekend aan een student, medewerker of alumnus van een van de instellingen voor hoger onderwijs in Amsterdam. De jury bestond dit jaar uit Barbara van Beukering (hoofdredacteur van Het Parool), Erik Verlinde (hoogleraar theoretische fysica), Corina de Boer (personal assistant van Robbert Dijkgraaf) en Jim Jansen (hoofdredacteur Folia Magazine). Het winnende essay is ook gepubliceerd in Het Parool. Anouk Kootstra mocht daarnaast op 29 oktober een kunstwerk van de jonge, veelbelovende kunstenaar Geir Nustad in ontvangst nemen, uit de handen van Robbert Dijkgraaf.

FoliaMagazine

35

London Calling, al twintig jaar Op 2 en 3 november viert popfestival London Calling zijn twintigste verjaardag in Paradiso. HvAdocent en popjournalist voor OOR Theo Ploeg volgt het festival vanaf het prille begin. De strakke broeken van The Darkness brachten hem terug naar zijn jeugd, terwijl hij voor het meisje met de groene ogen het optreden van zijn favoriete band liet schieten. tekst Theo Ploeg / foto londoncalling.nl

‘D

aar versta je niets van,’ moppert een vriend van me. ‘Dat is een band uit Hamburg met Duitse teksten,’ leg ik ’m geïrriteerd uit. ‘Dat je nog nooit van Tocotronic hebt gehoord, zegt genoeg over jouw popkennis,’ bijt ik hem toe. Klap op mijn schouder. Een Opscene-collega schudt me de hand. Hij lacht: ‘Nu pikken die Amsterdammers ook al onze bandjes.’ Tocotronic was van ons, van Opscene. Het blad ging z’n elfde jaargang in in 2000. Ik zat in de redactie. Vergaderingen vonden elke twee weken op dinsdagavond plaats in Dordrecht. De laatste trein halen naar Amsterdam was een flinke beproeving. Maar dat hoorde er bij; redacteur zijn bij Opscene was meer dan een baan, het was een levensfilosofie. Opscene stond voor ondergronds, voor onbekend, voor experimenteel. Eigenlijk voor alles waar muziekblad OOR – onze grote concurrent, vonden we – niet voor stond. Een jaar later maakte ik de overstap naar OOR. Opscene was failliet. Dat zat er aan te komen. De neergang van ‘ons’ undergroundblad en de zegetocht van London Calling zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Begin

36

FoliaMagazine

deze eeuw werd alternatieve popmuziek immers definitief mainstream. Voor de doorbraak Misschien dat ik daarom de warmste herinneringen koester aan de beginjaren van het festival dat relatief onbekende Britse popmuziek naar Amsterdam wilde halen. Dat deed London Calling goed. In 1994 danste ik uitgelaten op ‘Girls & Boys’ van Blur, net voor de grote doorbraak, met een mij onbekend donkerharig meisje met groene ogen. Voor haar liet ik het optreden waar ik voor gekomen was, van mijn

Het festival heeft de tijdgeest altijd perfect aangevoeld destijds favoriete britpopband Beatnik Filmstars, lopen. Toch raakten we elkaar in de mensenmassa kwijt. Daarna was ik elke week in Paradiso te vinden. Op zoek naar haar. Tevergeefs. Mobiele telefoons en e-mail bestonden nog niet.

Gedurende de jaren negentig miste ik vrijwel geen editie van London Calling. Het festival gold als belangrijke plek voor het spotten van nieuwe bandjes. Bij Opscene liepen we voorop, hadden we meestal al geschreven over de bandjes die het podium van Paradiso mochten betreden. Misplaatst arrogant pochte ik tijdens de London Calling-avonden dat de organisatie ons blad goed las. Ach, misschien klopte dat ook wel. Opscene schreef slechts tweemaal in bijna tien jaar over het festival. In 1996 wordt Placebo afgedaan als het ‘zoveelste powertrio’ en in 1998 besluit Jaks Schuit zijn recensie met ‘Een Nederlandse kroket uit de muur, is het enige waar ik aan denk als ik Paradiso uitloop.’ Onterecht. De kracht van London Calling zat ’m in het introduceren van nieuwe muziek bij de doorsnee liefhebber van alternatieve muziek. Dat deed het festival in de eerste tien jaar van zijn bestaan uitstekend. Franz Ferdinand, Editors, Kaiser Chiefs: ze braken in Nederland door op het podium van London Calling.

Toen in 1996 voorzichtig gesproken werd over de dood van britpop, ging London Calling gewoon door. Verlegde langzaam het werkveld naar andere landen. Naar Duitsland, Zweden en de VS. Zonder in te boeten aan kwaliteit. Vanaf dat moment ging het bij London Calling om een, eh, soort gevoel: dat van de opwinding die om nieuwe bandjes hangt die op het punt staan furore te maken, ongeacht waar ze vandaan komen. Ook de plotselinge opkomst van electroclash – indiebandjes die met batterijen synthesizers kwamen aanzetten – doorstond het festival zonder kleerscheuren. Elektronische popmuziek werd gedeeltelijk in de armen gesloten. Sneaker Pimps in de bovenzaal van Paradiso in 1999 is me bijgebleven als een van de beste concerten die ik ooit zag. Het meest hilarische? Dat van The Darkness. Een Britse band die een hardrockband naspeelt. En dat verdomde goed doet. Tussen de flitsende gitaarsolo’s, dubbele spagaten, ontblote bovenlijven en spandexbroeken kreeg ik visioenen van mijn jeugd in de jaren tachtig. Die eerste knullige kus op het feestje van een klasgenoot-

je, de eerste stomp op mijn oog nadat ik een voetbaltegenstander kaaskop had genoemd, de eerste keer dat ik een stel blote borsten zag in het zwembad van de achterburen. Dat soort herinneringen, zeg maar. En het publiek ging helemaal los. Overvloed aan popmuziek Het optreden van The Darkness in 2003 markeert een verandering van toonzettend naar meer volgend, zonder negatieve bijsmaak. London Calling heeft de tijdgeest

Franz Ferdinand, Editors, Kaiser Chiefs: ze braken door op London Calling altijd perfect aangevoeld. In het internetloze tijdperk van de jaren negentig mat het festival zich de rol van het introduceren van tot dan toe onbekende bandjes aan, nu pikt het de artiesten op die dankzij het internet furore

hebben gemaakt – Jessie Ware op de komende editie is een goed voorbeeld – en brengt ze naar Amsterdam. In deze tijd is er geen behoefte meer aan obscure poptijdschriften als Opscene, wel aan festivals als London Calling. De popliefhebbers doen het voorwerk: internet afstruinen op zoek naar goede muziek. London Calling doet de rest: ze neerzetten in Paradiso. En er is altijd die belofte dat een van de acts heel groot gaat worden. Voor de komende editie zet ik mijn geld op Jessie Ware, Chromatics, Cloud Nothings of Haim. Toch: het kan net zo goed gebeuren met een van de twintig andere bands. In een wereld waar popmuziek in overvloed aanwezig is, zit zelfs de beste popjournalist er weleens naast. Martijn ter Haar, tegenwoordig hoofdredacteur van muziekwebsite KindaMuzik, wordt in 2003 niet bepaald enthousiast van het optreden van Franz Ferdinand. Tja. Zelf schrijf ik Mansun in 1997 de hemel in. Te gekke band, maar verzuimde door te breken. Enige troost? HvA-collega Thomas van Aalten is ook fan. yyy

FoliaMagazine

37

prikbord HvA

38

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

DG Symposium

DEM Bedrijvenmarkt

Studenten mogen gratis deelnemen aan het openingssymposium ‘Samen Werken aan Werk’ tijdens de ‘Week Chronisch Zieken’ op 9 november in Schouwburg De Meerse in Hoofddorp. Er zal worden ingegaan op de vraag hoe chronisch zieken of mensen met een beperking duurzaam aan het werk kunnen. Voorafgaand aan het symposium wordt er in de ochtend het seminar ‘Patiënten aan het werk’ georganiseerd. Daarin komt de samenwerking tussen patiëntenorganisaties, UWV, reïntegratiebedrijven en bedrijfsartsen aan bod. Aanmelden op www.chronischziek.nl.

Voor studenten die komend semester op zoek zijn naar een stage-, afstudeer- of werkplek, wordt woensdag 14 november een bedrijvenmarkt georganiseerd op de locatie Wenckebachweg. Zo’n twintig organisaties zullen zich presenteren voor studenten van verschillende opleidingen. Tijdens de bedrijvenmarkt kun je ideeën opdoen of je voorbereiden op het sollicitatieproces. Studenten zijn van harte welkom van 14.00 tot 17.00 uur, locatie Wenckebachweg in collegezaal A0.11 op de begane grond (toren A).

DBSV Open

HvA Rhijnspoorgebouw

dag

Het domein is op zoek naar studenten die willen helpen tijdens de open dag op zaterdag 10 november in het Dr. Meurerhuis. Gedurende de open dag krijgen bezoekers rondleidingen en proeflessen. Het werk bestaat uit het opvangen en rondleiden van de bezoekers. Ook worden er studenten gezocht voor de demonstratielessen dans, martial arts, spel of turnen. De werktijden zijn van 9.00 tot 15.00 uur. Voor het werk wordt veertig euro uitgekeerd. Meer informatie is te vinden op het intranet.

Op de kop van de Wibautstraat start de HvA in 2014 met de bouw van het Rhijnspoorgebouw. Het pand op het Rhijnspoorplein vormt het sluitstuk van de Amstelcampus. Het gebouw wordt ontworpen door de combinatie de Architekten Cie. / Powerhouse Company in samenwerking met Marc Koehler Architects. Het pand zal verrijzen op het braakliggende stuk grond naast het Kohnstamm­huis en Theo Thijssenhuis en wordt de thuisbasis van de zesduizend studenten van de techniekopleidingen. Het gebouw kan waarschijnlijk in 2018 in gebruik worden genomen.

DOO Dialoog

DMCI Shoppers

Ruim duizend Amsterdammers gaan op 1 november in gesprek over het thema ‘Crisis, wat kun je ermee?’ Hoe ga jij om met crisis? Wat speelt er voor jou in deze tijd? Amsterdam Dialoog gelooft ‘in de kracht van het delen van echte verhalen van echte mensen’. Ook het Domein Onderwijs & Opvoeding doet mee. Nodig collega’s, studenten en medewerkers uit voor een mooi gesprek. In het Kohnstamm­huis zullen in het leercentrum Floor gesprekstafels staan. Zie ook www.amsterdamdialoog.nl.

De HvA is op zoek naar mysteryshoppers voor de open dag van 10 november: medewerkers die aan de hand van een checklist kijken hoe opleidingen voorlichting geven en of dit volgens het beleid van de hogeschool verloopt. Tijdens de open dagen bezoeken en beoordelen de mysteryshoppers de voorlichtingsrondes van de opleidingen. Met de feedback die zij verzamelen wordt de voorlichting vervolgens verbeterd. Interesse om een tweetal voorlichtingen af te lopen? Kijk op intranet.

DMR Lectoraat

DT Bijles

Het lectoraat Outreachend Werken & Innoveren is begin deze maand van start gegaan. Onder leiding van lector Martin Stam zal onderzoek gedaan worden naar sociaal werk dat zich richt op ‘zorgwekkende burgers’: burgers die zelf niet om hulp vragen, maar wel degelijk zorg nodig hebben. Hoe kunnen outreachende werkers de draagkracht en participatie van deze mensen versterken? Stam promoveerde in 2008 op het onderzoek ‘Leren door innoveren’ aan de Universiteit van Amsterdam.

Vind je het leuk om je medestudenten te helpen én wat bij te verdienen? Het Domein Techniek is op zoek naar studenten die goed zijn in het geven van bijles wiskunde, natuurkunde en/of mechanica. Het is de bedoeling dat je per kwartaal drie à vier propedeusestudenten bijles geeft die moeite hebben met een of meer van de genoemde vakken. De verdiensten zijn tien euro per uur, per periode mag je maximaal twaalf uur bijles geven per groepje.

FoliaMagazine

prikbord UvA FMG & FEB

Excellentie

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

FNWI Rens

Bod

Drie projecten ontvangen een NWO-subsidie voor onderzoek naar excellentie op scholen. De onderzoeken richten zich op de identificatie en kenmerken van excellente leerlingen en studenten. Twee projecten worden uitgevoerd door de afdeling pedagogiek, onderwijskunde & lerarenopleiding (onderdeel van de FMG), het derde project door de Faculteit Economie & Bedrijfskunde (FEB). Bij pedagogiek worden de projecten uitgevoerd door Carla van Boxtel en Thea Peetsma en door Ineke van der Veen en Thea Peetsma. Erik Plug voert het FEB-onderzoek uit.

Het boek De vergeten wetenschappen van hoogleraar computationele geesteswetenschappen Rens Bod staat in de lijst ‘25 boeken over wetenschap die je gelezen moet hebben’, een lijst samengesteld door de wetenschapsredactie van NRC Handelsblad, Spui25 en lezers. In het boek laat Bod zien dat veel ontdekkingen die op het conto zijn geschreven van de bètawetenschappen terug te voeren zijn naar inzichten uit de alfahoek. Zo leidde de ontdekking dat Indo-Europese talen aan elkaar verwant zijn tot het blootleggen van verwantschapsrelaties tussen volkeren.

Medewerkers Griepprik

FEB Docentendag

Deze week en nog tot en met 7 november kunnen UvA-medewerkers een griepvaccinatie halen bij de Arbodienst AMC, locatie Roeterseiland. De prik beschermt voor tachtig procent tegen griep. Voor de overige twintig procent wordt de griep niet voorkomen, maar zorgt de prik er wel voor dat een eventuele griep minder ernstig verloopt. Vooral de kans op complicaties wordt verminderd. Data: donderdag 1, dinsdag 6 en woensdag 7 november van 9.00-12.00 uur. Locatie: Plantage Muidergracht 14. Vragen? Bel of mail Patty Boers: 020 - 525 5545 / [email protected].

Op 10 november organiseert de FEB de eerste editie van de UvA Docentendag Economie & Bedrijfskunde, vooral bedoeld voor docenten economie, wiskunde en management & organisatie in het voortgezet onderwijs. Met deze studiedag wil de FEB zowel de binding met docenten in het voortgezet onderwijs als de bekendheid van de faculteit vergroten. Sprekers zijn onder meer: Arnoud Boot, Erik Plug, Nachoem Wijnberg, Peter Boswijk en Cars Hommes. De dag wordt afgesloten met een bijeenkomst van Room for Discussion. Deelnemen? Mail Sanne Landhuis: [email protected].

Studenten Masterweek

Erfgoed The

Van 5 tot en met 9 november vindt weer de halfjaarlijkse Masterweek plaats voor potentiële masterstudenten die een reguliere master, een onderzoeksmaster of een duale master willen volgen. Naast voorlichtingsbijeenkomsten zijn er informatiemarkten waar je kunt spreken met onder meer studenten en docenten. Een groot deel van de 223 masteropleidingen en de lerarenopleidingen presenteren zich, van geesteswetenschappen tot geneeskunde en van communicatiewetenschap tot economie & bedrijfskunde en rechtsgeleerdheid. Info via www.uva.nl/onderwijs/master.

Op 1 november nodigt het UvA ErfgoedLab je uit voor een seminar met internationale gasten over de toepassing van nieuwe natuurwetenschappelijke technieken in het grafveldenonderzoek. De toepassing daarvan maakt het mogelijk een geheel nieuwe kijk te ontwikkelen op oude vraagstellingen met betrekking tot migratie, sociale organisatie, handel en productie. M.m.v. onder meer Jonathan Scheschkewitz, Raphael Panhuysen en Line van Wersch. Locatie: Allard Pierson Museum, Nina van Leerzaal. Oude Turfmarkt 127. Inschrijven via [email protected].

AUC Open

UvA US

dag

Op zaterdag 17 november organiseert het AUC een open dag voor aanstaande studenten en hun ouders. Tijdens deze dag kun je van alles te weten komen over het studieprogramma, huisvesting, je krijgt een rondleiding door het gloednieuwe AUC-gebouw op Science Park, dat in september in gebruik is genomen. Je kunt tijdens de dag eveneens deelnemen aan een Q&A-sessie over de toelatingscriteria voor het AUC. Ook is het mogelijk te praten met studenten, docenten en staf. De dag begint om 10.00 en duurt tot 18.00 uur. Aanmelden? Ga naar www.auc.nl.

living dead

Election Night

Op 6 november is het zover: de strijd tussen Barack Obama en Mitt Romney wordt beslecht. ’s Avonds organiseert Crea in samenwerking met SIB vanaf 20.00 uur de All American Election Night. Tijdens deze avond is er een lezing over de verkiezingen van politicoloog Uwe Becker, een debat tussen verschillende Amerika-experts, een livestream uit de VS, een interactieve kennisactiviteit met het publiek en ‘Real American Entertainment, Music and Food’. Locatie: Crea Muziekzaal, Nieuwe Achtergracht. Toegang: studenten/AUV-pas gratis, anderen € 5,-.

FoliaMagazine

39

wasdom Het delen van verhalen Eveline Stoel Leeftijd: 41 (28 maart 1971) Beroep: Journalist en schrijver van het boek Asta’s ogen Studie: Culturele studies, met een propedeuse Spaans (UvA) Afgestudeerd: 1997 Docent: ‘Peter Douma gaf gastcolleges in journalistiek schrijven. Hij was zo ontzettend enthousiast dat journalistiek niet meer zwaar, maar juist leuk en toegankelijk leek.’ Locatie: ‘Het P.C. Hoofthuis, ook al is het een spuuglelijk gebouw. Ik woonde er om de hoek, dus ik kon lang uitslapen en dan vijf minuten voor college opstaan en binnenlopen. Ik vond het er altijd erg gezellig.’ Café: ‘Het Paleis en Koffiehuis De Hoek, waar eigenaar Harry nog steeds gewone broodjes kaas en ei serveert, voor gewone prijzen.’ Afknapper: ‘Voor mijn scriptie deed ik onderzoek naar de cultuurpolitiek van de Catalaanse regering na de dood van Franco aan de hand van strips. Er was nog nauwelijks onderzoek gedaan naar die cultuurpolitiek, dus mijn onderwerp was best bijzonder. Jammer genoeg dacht de beoordelingscommissie dat mijn scriptie “maar” over stripverhalen ging.’

40

FoliaMagazine

stage Zij studeerde culturele studies en werd journalist en schrijver: Eveline Stoel. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘I

k wist zeker dat ik wilde studeren, maar had geen idee wat ik moest kiezen. Omdat ik na de middelbare school een jaar in Barcelona had gewoond, besloot ik om te beginnen aan een studie Spaans. Ik sprak de taal al en wilde meer weten over de Spaanse kunst, cultuur en geschiedenis. Na mijn propedeuse bezocht ik een voorlichting van culturele studies. Tijdens het praatje van de docent gingen bij mij alle bellen rinkelen: dit was wat ik wilde doen! Het was op dat moment best een houtje-touwtjestudie, in de zin dat je overal keuzevakken mocht volgen. Sommige mensen verzopen in die vrijheid. Als je niet wist wat je wilde doen, dan ging je dat bij culturele studies zeker niet uitvinden. Maar als je het wel wist, zoals ik, dan was het te gek. De studie paste mij als een oude jas. Ik koos voor de richting publicistiek, omdat ik graag wilde schrijven en daarnaast volgde ik vakken in allerlei onderwerpen die mij interesseerden zoals kunstgeschiedenis, vrouw & islam, Europese cultuurgeschiedenis, renaissancestudies en Catalaans. Zonder culturele studies was ik niet gaan schrijven. Bij docent journalistiek Peter Douma leerde ik dat je niet per se de school voor journalistiek hoeft te doen, maar dat je er ook op andere manieren kan komen. Zijn enthousiasme werkte aanstekelijk. Ik ging schrijven voor faculteitsblad Babel en werd hoofdredacteur van het studiekrantje van Spaans. Toch beschouw ik mezelf als autodidact als het om journalistiek gaat. Ik heb aan de UvA natuurlijk wel journalistieke vakken gevolgd, maar we kregen van alles maar een beetje. Dingen als interviewen en artikelen schrijven heb ik mezelf later in de praktijk eigen moeten maken. Tijdens mijn studie heb ik stage

gelopen bij het tijdschrift Elle. Ik had weinig met mode, maar het was heel leerzaam om te zien hoe zo’n blad in elkaar wordt gezet. Bovendien heb ik er ontzettend veel mensen ontmoet, die ik nog steeds ken en waar ik later ook veel werk door heb gekregen. Toen na een paar maanden mijn stage erop zat, heb ik alle bureaus volgezet met vergeet-mij-nietjes en ben ik meteen stukken op gaan sturen naar andere bladen. Zo kon ik vrij moeiteloos aan de slag als freelancer bij onder meer Het Parool, HP/De Tijd en NRC Handelsblad. Ik zie mijn studie als een kickstart in enthousiasme voor journalistiek. Pas bij het schrijven van mijn boek, Asta’s ogen, ruim tien jaar na mijn afstuderen, had ik voor het eerst het gevoel: “Dit is waarvoor ik ben opgeleid.” Ik deed weer echt onderzoek, inclusief het lezen van een halve bibliotheek en het bijhouden van een notenapparaat. Het was één grote flashback naar de tijd waarin ik mijn scriptie schreef. Asta’s ogen gaat over negentig jaar Nederlands-Indische geschiedenis, vervlochten in een familieverhaal. Dat leest veel makkelijker weg dan een taai, historisch onderzoek. Eigenlijk is dat de les die ik bij culturele studies heb geleerd; wetenschap hoeft niet altijd serieus en droog te zijn, het is maar net hoe je informatie presenteert. Inmiddels heb ik de smaak van het boeken schrijven flink te pakken. Het is heel bevredigend om een verhaal in je hoofd te hebben en dat vervolgens te kunnen delen. Voor mijn volgende boek doe ik nu onderzoek naar een Catalaanse kunstenaar, mocht ik daarmee verder gaan, dan zou ik echt full circle komen met mijn studie.’ yyy

Vera van der Sluis (25) Studie Media, informatie & communicatie Stage Paulien Design Verdiensten € 250,- per maand Beoordeling JJJJJ ‘Paulien Design is een grafisch designbedrijf. Het is een eenmanszaak, dus ik kreeg veel verantwoordelijkheid en zelfstandigheid tijdens mijn stage. De eigenaresse, Paulien Tempelman, was bezig met het ontwerpen van een boek over Dalfsen – de plek waar het bedrijf is gehuisvest, en waar ik vandaan kom – om meer bezoekers naar het dorp te trekken. Daar heb je sponsors en content voor nodig, daarom werd ik aangenomen als stagiair. Ik was al twee maanden op zoek naar een stage; via via kwam ik bij Paulien Design terecht. Ik mocht veel schrijven en beeldmateriaal schieten: dat was erg leuk. Als ik ergens mee zat of problemen had, gaf Paulien me allerlei tips. Zij vond het merkbaar heel leuk om me verder te helpen met mijn opleiding, dat was fijn. Vooral aan het einde van mijn twee maanden durende stage voelde ik me op mijn plek. In het begin is het altijd even aftasten; de laatste twee weken had ik veel lol met Paulien. Van tevoren had ik niet gedacht dat ik een stage zo leuk zou vinden: ik had het wat formeler ingeschat. Het enige nadeel van mijn stage vond ik het commerciële aspect. Een deel van mijn stage hield in dat ik bezig was met pr: dan ging ik langs bedrijven om te vragen of ze wilden adverteren. Dat vond ik maar niks, ik schrijf liever. Als ik dat niet had hoeven doen, had ik deze stage vijf sterren gegeven.’ yyy Fien Veldman

Wil je een exemplaar van Asta’s ogen winnen? Ga dan naar foliaweb.nl/prijsvraag.

FoliaMagazine

41

FoliaMagaz ine weekblad

toehoorders

cover Pascal Tieman

Hoorcollege ‘Inleiding Communicatiewetenschap’ door Hans Beentjes, woensdag 24 oktober, 9.00 uur, Oudemanhuispoort. tekst en foto’s Vera Lentjes. Aantal laptops op tafel: 54 Meest openstaande pagina op laptops: Facebook Leren jasjes: 24 Scrabblewoorden: Elaboration likelihood model, altering, reinforcing

B

ij aanvang klinken er flarden van typische eerstejaarsgesprekken over studentenverenigingen en kamerzoektochten door de collegezaal. Professor Hans Beentjes kijkt vertwijfeld in de techniekkast. De beamer werkt niet. Een technische man schiet te hulp met de afstandsbediening. Aanzetten blijkt inderdaad te werken. De zaal kucht, hoest en niest in afwachting. ‘Duidelijk de periode van de verkoudheid,’ volgens Beentjes. Vandaag gaat het college over cognities. Beentjes laat een fragment zien uit de film The Champ over een huilend, blond jongetje aan het bed van zijn stervende vader, een bokser. ‘Ik houd nou eenmaal van B-films.’ De studenten zien hun gelegenheid schoon, overal klinkt geroezemoes. Ouderejaars weten het maar al te goed, op de eerste rij ben je niet veilig. Een blonde jongen, onderuitgezakt in zijn stoel, krijgt de microfoon voor zijn neus en wordt gevraagd te vertellen waar de film volgens hem over gaat. Tot zijn eigen verbazing geeft hij het perfecte antwoord. Beentjes legt uit hoe dat kan: ‘Dat heet inductie. Door onze ervaring met B-films weten we wat gaat komen.’ Niet alleen inductie is een belangrijk concept bij het kijken naar televisie. Na een piepje onderbreekt Beentjes plots zijn verhaal: ‘Zat dat geluid in mijn hoofd? Of hoorden jullie dat ook?’ De zaal lacht. Beentjes vertelt enthousiast verder over een onderzoek naar identificatie van kijkers met de karakters in de serie Friends. Mensen geloven meer als ze zich identificeren met karakters, zo vertelt Beentjes. ‘Daarom denken wij dat wij een enorm appartement in New York kunnen betalen.’ Een meisje in de zaal fluistert: ‘Nou, ik vind Amsterdam al duur genoeg’. Eerstejaars hebben duidelijk belangrijkere zaken aan hun hoofd. yyy

42

FoliaMagazine

voor HvA

en UvA

nr. 08 31/10/201 2

Brave me falende jonisjes, gens

Werkt on onderwijs s wel?

colofon

Weekblad voor de HvA en

UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en

Marcel Fels

(21, communicatiewetenschap) ‘Chill vak, ook op deze vroege ochtend. Ik vind de stof interessant. De docent, Hans Beentjes, is een intelligente man. Hij weet waar hij over praat, geeft veel voorbeelden en vertelt een goed en duidelijk verhaal. Ik geloof wat hij zegt. Overtuigingskracht is belangrijk voor iemand die lesgeeft. Als een docent zijn verhaal niet weet te brengen haak ik af.’

Havana (1996). Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: [email protected] Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Marieke Buijs, Luuk Heezen, Wim de Jong, Vera Lentjes, Jeff Pinkster, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Danny Schwarz, Rosa van Toledo, Fien Veldman, Annemarie Vissers, Dirk Wolthekker

Yari Magnee

(20, communicatiewetenschap) ‘Vandaag ben ik echt niet op mijn best. Ik ben moe en het college gaat heel erg langzaam. Daar word ik nog slomer van. Het gaat allemaal een beetje langs me heen. Dit vak wordt ook twee keer per week om 9.00 uur gegeven. Als het nou om 11.00 uur begon was ik misschien al een beetje wakker. Ik heb al eerder les gehad over dit onderwerp op mijn middelbare school. Ik vind het zeker interessant, maar nu kan ik gewoon niet wakker blijven.’

Aan dit nummer werkten mee Hadjar Benmiloud, Bob Bronshoff, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Jan-Maarten Hupkes, Bas Kocken, Marc Kolle, Denise van Leeuwen, Theo Ploeg, Catrien Spijkerman, Won Tuinema, Tjebbe Venema Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Martien Bos Opmaak Hannah Weis, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn,

Sabina Rekers

(19, communicatiewetenschap) ‘In het begin was dit vak nog wel te doen, maar het wordt echt steeds saaier. Twee keer per week wordt college gegeven. Naar het andere college van donderdag van Richard van den Wurff ga ik niet meer. Vandaag moest ik van mezelf gaan, maar echt interessant vond ik het niet. Hans Beentjes praat overal omheen. Wat ik van de film vond? Welke film? O, dat vieze fragment. Dat hoef ik echt niet te zien ’s ochtends.’

Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, [email protected]

deining ‘Als jij in de middeleeuwen op straat met je mobieltje zou gaan bellen, zou je op de brand­ stapel belanden.’ Astronaut André Kuipers bedoelt maar te zeggen dat we in de toekomst dingen uitvinden waarbij we ons nu nog niets kunnen voorstellen, inVolkskrant Magazine. ‘In het begin werden papieren boeken één op één vertaald naar e-books. Dat terwijl je er zoveel meer mee kunt. Eigenlijk vraagt het om het herdefiniëren van het boek.’ Schrijver Henk Rijks ziet een belangrijke rol voor e-books in de toekomst, in Het Parool. ‘Jezelf wegcijferen voor het grote geheel, zo zie ik het.’ Uva-studente Zahra Runderkamp heeft haar studie op een laag pitje gezet voor het voorzitterschap van het Europese Jeugd Parlement waar zij met driehonderd jongeren debatteert over een oplossing voor de crisis, in Het Parool. ‘Ik ben digibeet en daar ga ik ook niets meer aan doen. Mijn harde schijf heet “boek” en ik ben een printjunkie.’ Oud-VVD-voorman Frits Bolkestein houdt het bij papieren in zijn drie enorme boekenkasten, in de Volkskrant. ‘Kijk nou naar Senseo. Er is de laatste jaren gewoon koffie uit die pads gehaald! Er zat 7,5 gram in, ze haalden er een halve gram uit.’ Maarten Herkemij, bestuursvoorzitter D.E. Master Blenders, geeft ruiterlijk toe dat de klant jarenlang is belazerd, in de Volkskrant. ‘Ik zie dit als een onvermijdelijke ontwikkeling: het roer moet om.’ AMC-bestuursvoorzitter Marcel Levi vindt dat de zorg beter en goedkoper kan, bijvoorbeeld als artsen meer praten met patiënten en minder snel ingrijpen, in Trouw.

Opvallende quotes uit de afgelopen week van (voormalig) HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien,

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via [email protected].

Mark de Smet (22), psychologie, UvA ‘Het eerste wat me opvalt is de cover, die oogt vrouwelijk. Het is een mooie foto en een interessant verhaal, maar ik denk dat jongens het blad minder snel zullen pakken. De verdere lay-out vind ik stijlvol. De foto’s stralen professionaliteit uit. Het verhaal ‘Asiel gezocht’ trok direct mijn aandacht. Een heftig verhaal en het doet je afvragen waar de grenzen van het asielbeleid moeten liggen. Ook het artikel ‘Duur wonen’ vond ik interessant. Ik schrok echt van de hoge schulden van de studenten met een koopstudio. Na het lezen van het artikel weet ik weer zeker dat ik nog even ga wachten met het kopen van een huis. De rubrieken en artikelen zijn mooi verdeeld. Het blad leest lekker door. Een aantal rubrieken vind ik minder interessant. “Passie” is een muts op een dak en ik vind “Drift” een zeikerig meisjesding. De opinies vind ik wel boeiend. Al was ik het totaal niet eens met de opinie over het sociaal leenstel. Er moet op dit moment iets gebeuren met financiering van studeren. Afstuderen en zorgeloos aan het werk, zoals in het artikel staat, is achterhaald. Alleen al door de crisis op de banenmarkt. Het tekort aan vrouwelijke wetenschappers verbaast me. Jongens zijn in de minderheid bij psychologie. Dat er maar zo weinig vrouwen hoogleraar worden is me nooit opgevallen. Een goed artikel met een duidelijke schematische weergave van de getallen. Ik vind de illustraties meestal erg geslaagd.’ yyy tekst en foto Vera Lentjes

meer Folia

foliaweb.nl twitter.com/foliaweb facebook.com/FoliaWeb.en.Magazine

Deze week op Folia Web

Volgende week in Folia Magazine

Vaas Essayprijs

In de kantine

Folia TV filmde de making of de schitterende vaas die werd uitgereikt aan de winnares van de eerste Robbert Dijkgraaf Essayprijs.

We maakten een rondgang langs de kantines en vroegen de studenten ter plaatse naar hun ideeën over studeren en hun toekomst.

Geheid overlast

Wisselbank

Omdat op de bouwplaats van de Amstelcampus weer wordt geheid, krijgen studenten bij het Benno Premselahuis deze week tussen twee tentamens een smoothie en de klanken van een dj aangeboden.

Pit Dehing promoveerde op de Amsterdamse Wisselbank, die het mogelijk maakte om geld op een rekening te zetten. Een revolutie, die sterk bijdroeg aan de Gouden Eeuw.

mail het naar [email protected].

FoliaMagazine

43

Op zoek naar het juiste studieritme?

Laat je niet meer afleiden! Met de Aureol Fidelity heb je hifi direct in je oor. Hoor zowel de bas, de hoge tonen en alles daar tussenin tot in detail. Ook handig voor onderweg naar de uni!

Voor je studentenkamer! Met de Concept B 200 USB heb je perfect stereogeluid, direct aan je computer. Je kunt ook je MP3-speler, iPhone dock of tablet aansluiten. Da‘s pas lekker studeren.

STUDENTENKORTING Ontvang nu 10% korting. Gebruik de actiecode FOLIA-10. Code geldig t/m 20.11.2012

Audio aus Berlin.