Techniek voor jongens én meisjes Over lesgeven aan jongens en meisjes en stereotiepe beelden over jongens, meisjes en techniek.
Anne van de Ven, Science Center NEMO
Techniek voor jongens én meisjes Over lesgeven aan jongens en meisjes en stereotiepe beelden over jongens, meisjes en techniek • Uw eigen beeld (15 minuten) • Achtergrond (10 minuten) • Professionalisering op maat (5 minuten) • Terug naar de klas (10 minuten)
Test jezelf
Test jezelf
Test jezelf
Test jezelf
Bijvoorbeeld: Baby past dat bij gezin of werk?
Test jezelf
START
Impliciete Associatie Test – verrassend? Wat vindt u van het resultaat van de test?
Had u dit verwacht?
Impliciete Associatie Test Bent u de enige?
NEE!
Waarom deze test? Verdeling over profielen: Havo (2010/2011)
Meisjes
Jongens Bron: Platform Bèta Techniek
HTNO (bèta/technisch hbo)
wo-techniek
Studiejaar 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012
Studiejaar 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012
% Vrouwen 15,10% 15,80% 16,70% 17,10% 18,10%
Bron: HBO-raad
% Vrouwen 19,20% 19,90% 20,50% 23,70% 22,80%
Bron: Platform Bèta Techniek
mbo (% vrouwen per sector) Studiejaar 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011/2012
Techniek 15,00% 16,00% 16,80% 17,50%
Bron: CBS/Statline
Landbouw 44,90% 44,40% 44,60% 43,90%
Economie 43,70% 43,80% 42,50% 41,80%
Zorg & Welzijn 82,40% 82,00% 81,20% 80,90%
Waarom kiezen meisjes in Nederland zo veel minder voor W&T dan jongens? • Hebben meisjes minder talent? – In Nederland scoren meisjes ongeveer even goed op W&T tests als jongens. – Veel talent van meisjes voor W&T wordt niet (verder) ontwikkeld.
Van vo naar po • Hoewel de keuze zichtbaar wordt op het vo… • …start dit proces al in het po. • …hebben de meeste meisjes al tijdens het po, de potentiële keuze voor W&T uitgesloten.
Bron o.a. Dolle, Gezien onderscheid naar sekse in het po, 1997 Eindrapportage VTB Attitude Monitor, 2009
Factoren van invloed op de keuze… • Geen of onjuiste (beroeps)beelden • Houding (bv. het zelfbeeld) • Houding van de omgeving (ouders, leerkrachten, vrienden)
Geen of onjuiste (beroeps)beelden van W&T • Meisjes hebben minder rolmodellen dan jongens • Internationaal gezien besteedt Nederland, samen met de Oekraïne, de minste tijd aan natuuronderwijs per jaar (ongeveer 45 min. per week) • Natuuronderwijs bestaat in Nederland vooral uit biologie Bron: TIMSS 2007-2008
Houding van leerlingen t.o.v. W&T Verschillen tussen meisjes en jongens in rekenen (groep 6) • Nederlandse jongens zijn significant beter in rekenen dan Nederlandse meisjes, hoewel het verschil klein is • Meisjes hebben veel minder vertrouwen in hun rekenvaardigheden dan jongens • Meisjes schatten techniek moeilijker in dan jongens Bron: Eindrapportage VTB Attitude Monitor, 2009
Houding van leerlingen t.o.v. W&T (groep 8) • Zowel jongens als meisjes hebben seksestereotiepe opvattingen over W&T. Jongens meer dan meisjes • Meisjes hebben minder dan jongens het voornemen later te kiezen voor een bètatechnische of wetenschappelijke opleiding of baan
Bron: Eindrapportage VTB Attitude Monitor, 2009
Houding van de omgeving t.o.v. W&T • Ouders spelen de belangrijkste rol in de omgeving van het kind • De verwachtingen van een leerkracht hebben effect op de prestaties van leerlingen • De houding/opvatting van de leerkracht t.o.v. W&T heeft effect op de houding van de leerlingen t.o.v. W&T
Bron: Eindrapportage VTB Attitude Monitor, 2007 Pygmalion Effect, Female Teachers.., Beilock a.o., 2009
Oriëntatie en Keuzeproces (4-18) Wat wil ik?
Wat kan ik?
Wie ben ik?
4 – 12 jaar
12 – 16 jaar
16 – 18 jaar
INSPIREREN
INFORMEREN
BEVESTIGEN
algemene beeldvorming ervaringen interactie
informatie uitproberen verbanden vaardigheden & persoonlijkheid
voorbeelden resultaten persoonlijkheid
Maar er is meer… Stereotiepe beelden • Stereotiepe beelden hebben ook betrekking op wat is jongensachtig, wat is meisjesachtig en hoe hoort een jongen of meisje zich te gedragen? En wat kan ik van een jongen of meisje verwachten? • Welke dingen zijn jongensachtig, welke zijn meisjesachtig? Waarom vinden we dat? • De rol van de media is erg groot!
Maar er is meer… Stereotiepe beelden • Mag een meisje met race-auto’s of technisch lego spelen en een jongen met poppen? • Hoe kijken wij naar onze leerlingen? En welk effect heeft ons ‘genderwereldbeeld’ op onszelf, de lessen en de leerlingen?
Maar er is meer… Gedrag en manier van leren bij jongens en meisjes • Er zijn stereotiepe opvattingen over hoe jongens of meisjes zich zouden moeten gedragen. • Er zijn opvattingen over hoe leerlingen zich zouden moeten gedragen in de klas. (Stilzitten? Gestructureerd werken? Stap voor stap? Eerst denken, dan doen?) • Maar: Ieder kind heeft zijn eigen behoeftes in manier van leren en gedragen. • En: Uit leerpsychologisch onderzoek komen verschillen naar voren in (voorkeurs-)gedrag en manier van leren tussen jongens en meisjes.
Maar er is meer… Gedrag en manier van leren bij jongens en meisjes • Ieder kind heeft aanleg. In hoeverre deze aanleg tot ontwikkeling komt, is afhankelijk van de omgeving: de verwachtingen van de omgeving, de (succes)ervaringen die ze op doen, de rolmodellen die ze tegenkomen, de mate waarin opdrachten passen bij jouw interesses en jouw voorkeursmanier van leren. • Voorbeeld: Techniekonderwijs wordt (onbewust) vaak op een meer jongens-achtige manier aangeboden en in een voor jongens aantrekkelijke context.
Tips… •
Houd rekening met de seksestereotype opvattingen die uzelf en uw leerlingen hebben over W&T en over wat mannelijk of vrouwelijk is.
•
Houd rekening met het lage zelfbeeld van meisjes als het gaat om techniek.
•
Laat je leerlingen (succes)ervaringen opdoen met W&T.
•
Leerlingen hebben niet altijd in de gaten dat iets W&T is, daarom is het van belang dit expliciet te benoemen.
•
Werk ook met aparte meisjes- en jongensgroepjes.
• Houd rekening met de context waarin je een opdracht plaatst. •
Realiseer je dat je eigen houding t.o.v. W&T effect heeft op de houding van de leerlingen t.o.v. W&T.
•
Betrek (beide!) ouders bij je (techniek)onderwijs.
Professionalisering op maat Meer doen met dit onderwerp? We gaan hierover graag met u in gesprek. Neem contact met ons op via: Anne van de Ven
[email protected] Meie van Laar
[email protected]
020 531 31 35 020 531 31 34
Zelf aan de slag • In tweetallen: ga aan de slag met een aantal opdrachten uit de praktijk – Spreekbeurten, dictee, computerles, wereldoriëntatie, werkstukken beoordelen, techniekles – Herken je dingen die stereotype-versterkend zijn? – Hoe zou jij het aanpakken? • Samen nabespreken
Professionalisering op maat Meer doen met dit onderwerp? We gaan hierover graag met u in gesprek. Neem contact met ons op via: Anne van de Ven
[email protected] Meie van Laar
[email protected]
020 531 31 35 020 531 31 34
