Séminaire IBGE - BIM Seminarie
7/03/2008
AGENDA-SOMMAIRE-INHOUD Réduire l’impact de vos bâtiments sur l’environnement en améliorant leur performance énergétique De impact van uw gebouw op het milieu verminderen door een hogere energieprestatie Een energetisch voorbeeldige renovatie Telex kantoorgebouw Brussel Dirk Slabbinck
Algemene voorstelling van het project
Doelstellingen
Duurzaam ontwerp
Resultaten
Economische analyse
Besluit
Managing Director VK ENGINEERING
Brussel, 20 november 2008
VK ENGINEERING Building Services
2
VK ENGINEERING Building Services
Projectvoorstelling Telexgebouw Brussel (arch. Leon Stynen) kantoorgebouw met een bovengrondse oppervlakte van 14.550 m² - gebouwd eind jaren ’60 Tot voor kort gebruikt door Belgacom (vroeger RTT) eigenaar: Befimmo architect: Crepain Binst Architecture Speciale Technieken en Duurzaam bouwen: VK Engineering Studie: 2007-2008 Renovatie: eind 2008-mei 2010 In 2007 door het BIM genomineerd als laureaat voor een duurzaam voorbeeldgebouw
Type verdieping 3
VK ENGINEERING Building Services
4
VK ENGINEERING Building Services
1
Séminaire IBGE - BIM Seminarie
7/03/2008
Bld. de l’Impératrice
Telexgebouw
Markies-gebouw
Doorsnede 5
VK ENGINEERING Building Services
6
Doelstellingen
Ligging VK ENGINEERING Building Services
Rationeel energiegebruik
Een duurzaam gebouw minimaliseert de negatieve impact op het milieu gedurende zijn hele levensduur.
Het Telex gebouw wil een voorbeeld zijn voor een duurzame renovatie.
Methode = TRIAS ENERGETICAS
Trias Energeticas een duurzaam gebouw minimaliseert zijn energiegebruik een duurzaam gebouw is comfortabel
gebruik van efficiënte technologieën
een duurzaam gebouw is zuinig met water een duurzaam gebouw is aanpasbaar
gebruik van hernieuwbare bronnen
een duurzaam gebouw gaat rationeel om met materialen een duurzaam gebouw recycleert materialen van andere gebouwen
verminderen van de energievraag
een duurzaam gebouw heeft een afvalbeheerplan een duurzaam gebouw beschermt de lokale site
7
VK ENGINEERING Building Services
8
VK ENGINEERING Building Services
2
Séminaire IBGE - BIM Seminarie
7/03/2008
Rationeel energiegebruik
Rationeel energiegebruik
Verminderen van de energievraag: uitstekende isolatie
Verminderen van de energievraag:
warmterecuperatie op de ventilatielucht
hogere isolatiediktes:
gebruik van een roterend warmtewiel
Niveau verhoogde vloer
dak: 14 cm MW
Koudebrugisolatie
thermische recuperatie: 70%
gevels: 8 – 10 cm MW
vochtrecuperatie: 65 %
Vloerplaat beton
Uglas = 1.1 w/m²K
Figuur: principe roterend warmtewiel.
vermijden koudebruggen
Koudebrugisolatie
luchtdicht bouwen
dubbele gevels
Niveau verlaagd plafond Betonnen gevel kolom
resultaat:
aandacht voor aansluiting ramen
bestaand gebouw: >K100
luchtdichtheid n50 < 1.5 1/h
standaard renovatie: K70
blowerdoormeting ter verificatie
duurzame renovatie: K38
9
VK ENGINEERING Building Services
10
VK ENGINEERING Building Services
11
VK ENGINEERING Building Services
12
VK ENGINEERING Building Services
Rationeel energiegebruik
Verminderen van de energievraag: Zonwering + zonwerend glas Behoud van de zonwering op de westgevel herstellen vaste stand •
hoek geoptimaliseerd
•
lagere investeringskost
•
onderhoudsvriendelijker
Installeren van zonwerend glas op de overige gevels standaard renovatie: g = 35 % duurzame renovatie: g = 27 %, LTA > 50 %
3
Séminaire IBGE - BIM Seminarie
7/03/2008
Rationeel energiegebruik
Rationeel energiegebruik
dubbele gevels en installatieconcept kantoren
pulsie
13
Gebruik van hernieuwbare energiebronnen
BIPV (building integrated photovoltaics)
integratie in zuid-georiënteerde dubbele beglazing
56 ramen in buitenvlak
installatie van 14 kWp
jaaropbrengst 6200 kWh
doet eveneens dienst als buitenzonwering
VK ENGINEERING Building Services
14
VK ENGINEERING Building Services
Rationeel energiegebruik
Gebruik van efficiënte technologieën
dankzij de lage energievraag kunnen efficiënte technieken worden aangewend: lage temperatuurverwarming regime 70/50 °C Weersafhankelijke regeling condenserende ketel (rendement 106 %) warmterecuperatie op de koelplafonds om lucht op te warmen (tussenseizoenen)
hoge temperatuurkoeling regime 15/17 °C voor de koelplafonds
Free cooling koelplafonds met de droogkoelers
regime 6/12 °C voor de koelbatterijen
Warmterecuperatie via de koelplafonds
watergekoelde machines met scrollcompressie (R134a) (EER ≥ 3.5) free cooling met droogkoelers (brengt de ESEER op 5.0)
15
VK ENGINEERING Building Services
16
VK ENGINEERING Building Services
4
Séminaire IBGE - BIM Seminarie
7/03/2008
Rationeel energiegebruik
Rationeel energiegebruik
Gebruik van efficiënte technologieën
Gebruik van efficiënte technologieën energie-efficiënte verlichting
hulpenergie van de klimaatinstallatie wordt geminimaliseerd
geoptimaliseerde lichtarmaturen en energiezuinige TL5 lampen
hydraulische circuits met variabel debiet gedurende 85 % van de tijd is het gevraagde warmtevermogen lager dan 50 % gedurende 72 % van de tijd is het gevraagde koelvermogen lager dan 50 %
geïnstalleerd vermogen 2 à 2.5 W/m²/100 lux (bestaand gebouw : 4 à 5 W/m²/100 lux )
frequentiegestuurde pompen
daglichtsturing in gevelzone
drukverschilregelaars voor dynamische drukregeling
aanwezigheidsdetectie in vergaderzalen tijdschakeling via GBS
energiezuinige ventilatoren kantoren: hygiënische ventilatie 50 m³/h.persoon (1 persoon per 10m² netto) vergaderzalen: vraaggestuurde ventilatie op basis van CO2 concentratie en temperatuur: 50 m³/h.persoon (1 persoon per 3.5 m²) min 30% pulsieventilatoren: 1250 W/(m³/s) (ipv standaard 2000 W/(m³/s) – SFP 3
energiezuinige liftinstallaties de oorspronkelijke liftinstallatie met elektrische tractiemotor wordt vervangen. standaard renovatie: enkel vervanging van de motor
extractieventilatoren: 1250 W/(m³/s) – SFP 3
duurzame renovatie: synchrone axiale motor in de liftschacht
frequentiegestuurde ventilatoren
40 % lager energieverbruik minder onderhoud en plaatswinst VK ENGINEERING Building Services
17
18
VK ENGINEERING Building Services
Resultaten Resultaten
Primair energieverbruik
160 140
143
Duurzaam Standaard
K-peil / E-peil
120 100
De duurzame renovatie zal 49% minder primaire energie verbruiken dan een standaard renovatie
80 80
70
60 40
38
20 0 K-peil
E-peil 19
VK ENGINEERING Building Services
20
VK ENGINEERING Building Services
5
energiegebruik per energievector (MWh/jaar)
Séminaire IBGE - BIM Seminarie
7/03/2008
Resultaten
2500
Resultaten Duurzaam Standaard
2088
CO2-uitstoot
2000
1500 1032 1000
821
De CO2-uitstoot voor de duurzame renovatie zal 49% lager zijn dan in een standaard renovatie
426
500
- 31.700,00 €
0
- 47.400,00 €
Aardgas (0,03 €/kwh)
Elektriciteit (0,12 €/kwh)
-42.240 € - 0,04 €/kwh)
VK ENGINEERING Building Services
21
Resultaten
22
VK ENGINEERING Building Services
Duurzaam gebruik van water
1200000
jaarlijkse CO2-uitstoot (kg)
1000000 800000 600000
Verlichting PV Hulpenergie Koeling Verwarming
In kantoren kan het waterverbruik in de sanitaire installaties tot 60% gereduceerd worden door toepassing van enkele eenvoudige maatregelen:
964.077
Jachtbakken toiletten met beperkt spoelvolume (6 liter in plaats van 9 liter). Dubbele spoeltoets op de jachtbakken toiletten (3 liter / 6 liter). Reduceren waterdebiet kraanwerk door toepassing van luchtschuimbekken. Door het water in de uitstroombek te mengen met lucht kan het gemiddeld waterdebiet van 0,20 à 0,25 l/s gereduceerd worden tot 0,08 à 0,12 l/s met behoud van de dezelfde functionaliteit.
491.059
400000
Automatische spoeling van de urinoirs. Kraanwerk met automatische sluiting.
200000
Hergebruik van regenwater voor spoeling in de toiletten en urinoirs
0
opslagtank van 50 m³
-200000
dekkingsgraad 40 %
Duurzaam
Standaard
23
jaarlijkse waterbesparing van 413m³
VK ENGINEERING Building Services
24
VK ENGINEERING Building Services
6
Séminaire IBGE - BIM Seminarie
7/03/2008
Economische Analyse
Economische Analyse analyse op basis van levenscyclusanalyse (LCC) investering en subsidies
1600
exploitatiekosten:
energiekost
waterkost
onderhoud en reparaties
inflatie
Totale actuele kost [€/m2]
prijsstijging energie en water
1400 1300
terugverdientijd 8 jaar
1200 1100
vermindering exploitatiekost: energie: - 6,16 €/m²/jaar water: -0,76 €/m²/jaar (2,3 €/m³)
25
STANDAARD ONTWERP DUURZAAM ONTWERP
1500
1000 2010
VK ENGINEERING Building Services
Conclusion/Besluit
26
2020 jaar
2025
2030
VK ENGINEERING Building Services
Contact
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een groot patrimonium met gebouwen uit de jaren 50 - 60
Dirk Slabbinck
Het TELEX project toont aan dat het mogelijk is om deze gebouwen op een duurzame manier te renoveren:
VK ENGINEERING www.vkgroup.be Axxes Business Park Guldensporenpark – Blok A nr. 4 9820 Merelbeke
Renoveren op zich is reeds een duurzame ingreep De renovatie levert een uitstekend comfort De duurzame renovatie is slechts 5 % duurder dan een standaard renovatie en heeft een terugverdientijd van 8 jaar. Dankzij de duurzame renovatie wordt jaarlijks 473 ton CO2 bespaard De voorgestelde maatregelen zijn courant beschikbare technieken die reproduceerbaar zijn in andere projecten
27
2015
VK ENGINEERING Building Services
Tel. 09/210.31.52 Fax. 09/210.31.59
We make your buildings work!
28
VK ENGINEERING Building Services
7