Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:37
Page 1
20 jaar Kunstkracht
Oproep voor deelname aan Kunstexpositie op Landelijke Dag in maart 2009 In 2009 bestaat de Stichting Plotsdoven 20 jaar. Dit heuglijke feit vieren wij in maart tijdens de dan te houden Landelijke Dag. Een aantal mensen onder ons hebben het idee opgevat om op de Landelijke Dag een kunstexpositie voor en door plots- en laatdoven te houden. Als je doof geworden bent, zoek je vaak nieuwe uitdagingen of hobby's waarin je rust en afleiding vindt en ook kracht. 'Kunstkracht' lijkt ons dan ook een mooie titel voor de expositie: kracht vinden vanuit kunstzinnig bezig zijn. Al eerder hadden wij kunstprojecten, maar dit keer willen we proberen met veel meer plots- en laatdoven samen een expositie tot stand te brengen. We willen er een gevarieerde expositie van maken, waarbij we bijvoorbeeld denken aan schilderkunst, beelden, houtsnijden, fotografie en ook zelf gemaakte kunstkaarten, handwerk enz.
Jaargang 19 nr. 3 september 2008
Mocht je belangstelling hebben om mee te doen, meld je dan bij ons aan en stuur max. 3 foto's met werk van je op, waarmee je aan de expositie zou willen deelnemen. Natuurlijk kun je ook het 20-jarige bestaan van de Stichting aangrijpen om iets moois te maken, stuur in dat geval foto's van bestaand werk op met de mededeling erbij dat je nog met wat nieuws komt. Wij hopen op een grote en grootse expositie van ons samen! Aanmelden graag voor 15 november 2008 bij: Leontien Peters De Lierhof 14 1059 WD Amsterdam e-mail:
[email protected] Digitale foto's kunnen worden verzonden aan Cor Toonen (e-mail:
[email protected])
In dit nummer o.m. pagina 2 Een dag doof door het leven 3 Van het bestuur 4 Ik heb mijn naam terug 6 Presentatie mobiele teksttele foon 7 NC PLD in 2007 8 Praten met je handen 10 Gehoorverlies en werk 11 Column van Cor Toonen 13 Je gehoor verliezen 15 Communiceren met oren, ogen en begrip 17 Tolkbemiddeling tot 2012 20 Nieuws van de steunpunten 23 Activiteitenkalender 2008
Stichting Plotsdoven Postbus 231 3500 AE Utrecht tel/tt/fax: 030 - 695 87 19 www.stichtingplotsdoven.nl
[email protected]
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:37
Page 2
Colofon
Een dag 'doof' door het leven
Plotsdoof is een uitgave van de Stichting Plotsdoven. Donateurs van de stichting ontvangen het blad gratis. Plotsdoof verschijnt vier keer per jaar: in maart, juni, september en december.
Twee studenten van de Academie voor Popcultuur voerden vrijdag 20 juni jl. actie om plotsdoofheid onder de aandacht te brengen van een breder publiek. Met gehoorbeschermers op en oordoppen in werden flyers uitgedeeld. "We wilden zelf voelen hoe het is om doof te zijn."
ven op een blaadje, ging het enigszins moeizaam maar uiteindelijk kwamen we er wel uit." Hierna had het tweetal een gesprek met de voorzitter van de Stichting Plotsdoven, Gerard de Vijlder. "Voor ons was dit de eerste ontmoeting met een doof persoon ooit." Vervolgens werd met de fotograaf
Timo Zwaga en Ruben van Bennekom kregen in het kader van hun studie aan de Academie voor Popcultuur in Leeuwarden de opdracht om met een zelf bedacht concept in de media te komen. Ze bedachten een concept om drie dagen 'doof' door het leven te gaan. De twee zochten contact met de Stichting Plotsdoven, ontwierpen een flyer en t-shirt en schaften oordoppen en gehoorbeschermers aan. Communicatie met anderen en elkaar zou alleen mogelijk zijn door te schrijven en enkele simpele gebaren. Uiteindelijk besloot het tweetal om de actie terug te brengen van drie naar één dag: een actiedag in het centrum van Leeuwarden. Op vrijdag 20 juni was het zover. "Om 9.00 uur waren we er helemaal klaar voor. Oordoppen in, gehoorbeschermers op en een stapeltje flyers in onze handen. We liepen naar buiten en het was meteen een aparte gewaarwording. De auto's die langs ons heen raasden, waren niet meer te horen. Stilte. Het enige wat we nog hoorden waren onze voetstappen die als dreunen werden doorgegeven aan het binnenste van ons oor."
van Trouw een winkelcentrum bezocht. Terwijl de studenten flyers uitdeelden, werden foto's gemaakt.
door Astrid Meyer
Redactieadres Staalstraat 33 3572 RG Utrecht
[email protected] Redactie Astrid Meyer, hoofdredacteur Hanneke van de Velde Opmaak en advertentiebeheer Frans Verkade Plaatsing van brieven betekent niet dat de redactie het met de strekking eens is. De redactie kan brieven weigeren, inkorten of redigeren. Overname van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding. Sluitingsdatum kopij volgend nummer: 21 november Drukwerk en verzending WPS Loskade 4 7202 CZ Zutphen
Tijdens de dag vond een interview plaats met een journaliste van dagblad Trouw. "Doordat de communicatie beperkt was tot het schrij2
De studenten namen allerlei reacties op hun actie waar. "Er waren mensen die vriendelijk lachend de flyers aannamen, mensen die dit op een knorrige manier deden. Mensen die op een vriendelijke wijze de flyers afwezen en mensen die op een minder vriendelijke manier weigerden. Hoe later het werd, hoe vriendelijker de mensen." Om half 6 ging het tweetal de supermarkt in voor boodschappen voor het avondeten. "Ook dat hebben we 'doof' gedaan. In de supermarkt voel je toch meer mensen in je rug kijken. Maar dat kwam ook omdat we een tijd bij de kassa moesten wachten. Het afrekenen ging goed!" Na het eten vervolgden de studenten hun uitdeelactie. In totaal hadden ze 1000 exemplaren laten drukken. "In het begin ging het niet zo rap. Maar toen we om 19.00 uur in de doos keken, zagen we nog maar een klein stapeltje liggen. We waren dan ook een uur eerder dan gepland klaar. Alle 1000 flyers kwijtgeraakt aan potentiële geldstorters! De gehoorkappen gingen af, de oordoppen uit en alleluja: het hemelse genot van geluidgolven die onze trommelvliezen streelden was weer
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:37
Page 3
Over de Stichting
realiteit. We hebben veel respect voor mensen die plotsdoof zijn geworden en zich uit hun isolement hebben weten te worstelen!"
De Stichting Plotsdoven is de landelijke organisatie voor belangenbehartiging van plotsen laatdoven. De stichting is opgericht in 1989 en heeft zich de belangenbehartiging van plots- en laatdoven in de ruimste zin ten doel gesteld. Daarbij staat stimulatie van zelfredzaamheid en reïntegratie van de plots- en laatdove in de horende maatschappij voorop.
Timo Zwaga en Ruben van Bennekom hielden een weblog bij over de actie. Voor een uitgebreid verslag zie: http://voorwathoortwat.web-log.nl. Voor het artikel in Trouw zie: http://idealen.trouw.nl.
Van het bestuur
door Gerard de Vijlder
In de vorige Plotsdoof berichtte ik u al dat twee studenten van de Popacademie in Leeuwarden zich wilden inzetten voor de Stichting Plotsdoven. Ze bedachten een actie om de aandacht van de media te trekken. Kosten - ze investeerden zelf ruim 80 euro per persoon - noch moeite was hen teveel. Helaas lukte het ze niet een sponsor te vinden, waarop de Stichting Plotsdoven een kleine bijdrage leverde. Wel kregen de studenten het voor elkaar om de aandacht van de media te trekken: er verschenen diverse artikelen op internet en in de Leeuwarder Courant, de Volkskrant en Trouw. Elders in dit blad leest u een verslag van de actie. Timo en Ruben: vanaf deze plaats hartelijk dank voor jullie inzet. Ook uit een andere hoek kwam er belangstelling voor plotsdoofheid. Op 1 augustus jl. mailde de schrijfster Siska Mulder me. Onlangs verscheen haar boek 'Doof'. Hoofdpersoon van deze literaire thriller is Stella die op haar 20e plotsdoof werd. Het schrijven van het boek was voor Siska aanleiding om meer aandacht te vragen voor plotsdoofheid. In samenwerking met haar uitgever Arena, de Stichting Plotsdoven en de lokale omroep AT5 zal nu een film worden gemaakt over plotsdoofheid. Aan de film werkt een aantal bekende plotsdoven mee. De opnamen vonden plaats op 31 augustus. Het filmpje zal onder andere te zien zijn op YouTube. Via onze site laten we u weten wanneer de film in première gaat. Nu we het toch even over schrijfsters hebben: onlangs verscheen ook het boek 'Ik heb mijn naam terug' van Yvonne Kemink. Ik had het genoegen om dit boek in één keer uit te lezen! Elders in dit blad een interview met de schrijfster. Helaas hebben we afscheid moeten nemen van Cora van Gaasbeek en Hanneke Halbertsma. Beiden hebben veel voor plotsen laatdoven betekend. Cora was tevens bestuurslid van de Stichting Plotsdoven van
1993 tot 1998. In dit nummer vindt u van beiden een In Memoriam. Op 30 augustus hebben we een bijzondere bijeenkomst gehad met alle vrijwilligers. Bijzonder omdat het bestuur heeft besloten om de Stichting Plotsdoven te gaan professionaliseren. En hoewel het bestuur zelf al enkele ideeën had en met de uitvoering reeds was begonnen, wilden we graag alle vrijwilligers hierin betrekken. Want professionaliseren of niet, zonder vrijwilligers is er ook geen Stichting Plotsdoven. In een later stadium zullen we u over deze bijeenkomst en de te ondernemen acties vertellen. Uiteraard zal dit ook gebeuren op de Jaarvergadering die op 11 oktober aanstaande in de Gelderhorst zal worden gehouden. Wanneer u dit blad leest, is de tweede Partnerdag mogelijk al achter de rug. Bij het versturen van de uitnodigingen voor deze dag was ook een enquête toegevoegd. Deze is door velen retour gestuurd. We stellen dit zeer op prijs, omdat we zo meer inzicht krijgen in mogelijke knelpunten en problemen binnen relaties. In het decembernummer van Plotsdoof zullen we aandacht besteden aan de uitkomsten van de enquête. Op 23 maart 2009 is het precies 20 jaar geleden dat de Stichting Plotsdoven werd opgericht. Dit vierde lustrum willen we niet stilletjes voorbij laten gaan. Vandaar dat de Landelijke Dag volgend jaar rond deze datum zal zijn. Enkele kunstenaars onder u hebben het plan opgevat om een expositie te houden van kunstenaars uit eigen kring. Elders in het blad vindt u een oproep. De herfst komt er aan - ook al zou je nu ik dit schrijf denken dat deze al begonnen is - dat betekent dat er prachtige herfstkleuren in de bossen te zien zijn. Hopelijk kunt u er allen van genieten.
De Stichting Plotsdoven onderhoudt twee mailinglijsten: één voor plotsen laatdoven en één voor partners, familie, vrienden of andere naasten van plots- of laatdoven. De mailinglijsten zijn bedoeld om informatie en ervaringen uit te wisselen m.b.t. het doof worden en/of doof zijn, het omgaan daarmee door naasten, of om vragen te stellen. Kortom, lotgenotencontact op een makkelijke en toegankelijke manier. Voor meer info over de mailinglijsten zie: www.stichtingplotsdoven.nl Bestuur Voorzitter, Gerard de Vijlder Secretaris, Jeroen Feirabend Penningmeester, Albert Bouma Bestuurslid, Wil v. Essen-Verhoef Bestuurslid, Astrid Meyer Bestuurslid, Wouter Bolier Adviseur, Prof. Dr. P. van den Broek Donateurschap Vanaf 17 euro per kalenderjaar bent u al donateur; over te maken op postgiro 82080 t.n.v. Stichting Plotsdoven te Houten Geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden te Den Haag nr. 41155666 Lex Scheffelfonds Het Lex Scheffelfonds is ingesteld om iedere plots- en laatdove, voor wie dit een financieel bezwaar is, in staat te stellen deel te nemen aan activiteiten die georganiseerd worden door de Stichting Plotsdoven. Voor verdere gegevens zie binnenzijde achterblad.
3
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:37
Page 4
KPN hervat tijdelijk teksttelefoonservice in nachtelijke uren
Ik heb mijn naam terug
KPN heeft besloten om de teksttelefoonservice, ook wel bekend als Teleplus, tijdelijk weer open te stellen in de nachtelijke uren, totdat er een alternatief is voor de sterk verouderde service.
Ik maak koffie voor Benjamin, wanneer hij komt om te oefenen. Terwijl ik in de keuken bezig ben, hoor ik roepen: 'Yvonne!!!' Ik roep automatisch terug, alsof ik nooit doof ben geweest: 'Jaa,' en meteen besef ik, dat ik voor het eerst sinds tweeëndertig jaar weer geroepen ben bij mijn naam. Ik heb mijn naam terug.
Op 1 augustus werd de dienst voor doven en slechthorenden tussen 22.00 uur 's avonds en 07.00 uur 's ochtends gesloten. Dit leidde tot een protestactie. Inmiddels heeft de KPN besloten de teksttelefoonservice voorlopig ook 's nachts weer open te stellen. KPN houdt vast aan het besluit dat de teksttelefoonservice gemoderniseerd moet worden vanwege de instabiliteit van het verouderde technische platform en het teruglopend gebruik van de dienst. KPN wil de modernisering in overleg met de betrokken belangenorganisaties nog dit jaar voltooien, zodat de continuïteit gewaarborgd blijft. Samen met de Houtense belangenorganisaties zal KPN een plan opstellen voor de introductie van een alternatief voor de teksttelefoon waarmee toekomstvast, tegen redelijke kosten 24 uur per dag door doven en slechthorenden kan worden gecommuniceerd.
In gesprek met Yvonne Kemink door Astrid Meyer
In 'Ik heb mijn naam terug' beschrijft Yvonne Kemink, oprichtster van de Stichting Plotsdoven, 32 jaar van haar leven: van de dag dat zij wakker wordt in een ziekenhuisbed en merkt dat ze volledig doof is geworden tot het revalidatieproces na de plaatsing van een cochleair implantaat. Een gesprek over een indrukwekkend ervaringsverhaal in de vorm van een roman. Wat was de aanleiding om jouw levensverhaal te verwerken tot een roman? "Het onbegrip en de onwetendheid over de handicap plots/laatdoofheid in de maatschappij brachten mij er toe het boek te schrijven. In eerste instantie had ik het boek in dagboekvorm geschreven, maar na het volgen van een schrijfcursus en gesprekken met mijn schrijfcoach besloot ik het te herschrijven in de vorm van een roman. Tot mijn eigen verbazing was het schrijven van het boek toch nog een emotionele tocht. Een tocht die ik met een lach en een traan, en versleten zolen, volbracht heb, omdat ik het wilde!" In het boek beschrijf je hoe het weer leren 'horen' verloopt. Welke boodschap zou je CIdragers en met name toekomstige CI-dragers willen meegeven?
4
"Het is als plotsdove, en vooral als je heel lang doof bent geweest zoals ik, heerlijk om weer geluiden te kunnen waarnemen, 'horen'. Ook al ervaar je het geluid in de eerste periode als 'vreemd' of 'lelijk': zet door, het is zo de moeite waard! Zelfs nu, na bijna 6 jaar, loop ik met een 'big smile' op mijn gezicht bij het horen van vogelgeluiden, het geluid wat mijn (eerste) kleinkind maakt, de zee, de stemmen van mijn kinderen, een gesprek kunnen volgen… ik zweef weer even." Hoe heeft jouw plotsdoofheid en het weer kunnen 'horen' je relatie met je kinderen beïnvloed? "Het is niet alleen het doof zijn, maar (later) ook het alleen de kinderen opvoeden, wat impact heeft op de kinderen. Ben je met zijn tweeën, dan kan de ander ingrijpen als kinderen iets doen wat eigenlijk niet zou mogen. Er wordt dan misbruik gemaakt van de handicap van de ouder. Het ene kind is daar gevoeliger voor dan het andere kind. Toen ik weer kon 'horen', moesten mijn kinderen erg wennen. Hoewel ze het huis uit waren, hadden ze, in mijn bijzijn, nog de neiging mij buiten te sluiten of hardop over mij te praten. Dat was voor hen even schrikken en een knop omdraaien." In het boek wordt duidelijk dat plotsdoofheid voor velen een onbekend fenomeen is en dat er van hulpverlening nog geen enkele sprake
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:37
Page 5
Hoorzorg in Nederland jubileumsymposium NVVS
was. Is deze er nu wel? "Ik meen dat er voldoende hulpverlening is, maar die hulpverlening is niet overal even goed. Dit merk ik als mensen, ook nu nog, bij mij komen voor hulp, terwijl ze al heel wat 'geshopt' hebben bij bestaande hulpverleners. Mijns inziens zou het goed zijn om hulpverleners in te schakelen die tevens ervaringsdeskundig zijn. En dan bedoel ik niet, dat iedere plotsdove een ervaringsdeskundige is." Wie zouden jouw boek zeker moeten lezen? "Zeer zeker familieleden, vrienden, huisartsen en hulpverleners én plotsdoven zelf, omdat mijn boek ook beschrijft dat je meer bent dan je doofheid, dat je niet in een slachtofferrol hoeft te blijven zitten."
Voor iedereen die in zijn of haar werk te maken heeft met (hoor)zorg voor mensen met hoorproblemen wordt in het kader van 100 jaar NVVS op 28 oktober a.s. een symposium georganiseerd met als thema: 'Hoorzorg in Nederland, de cliënt centraal?'. Leg aan een willekeurige specialist of dienstverlener de vraag voor of de cliënt centraal staat in de hoorzorg, en het antwoord is steevast "ja". Maar hoe centraal staat die cliënt werkelijk?
Yvonne Kemink overhandigt eerste exemplaar aan Prof. Dr. Ir. J.H.M. Frijns
'Ik heb mijn naam terug', Yvonne Kemink (2008) werd uitgegeven bij Uitgeverij Skandalon/ Het Zuiden. Het boek kost 13,50 euro en is te bestellen via www.skandalon.nl of bij de betere boekhandel.
Stichting Plotsdoven op Hoormarkten van de NVVS Op 8 maart en 7 juni jl. was de Stichting Plotsdoven aanwezig op de Hoormarkten die de NVVS, vanwege het 100-jjarig bestaan, in Amsterdam en Eindhoven organiseerde. Naast een informatiestand (die in Amsterdam werd 'bemand' door Georgie Onsoe, Jeroen Feirabend en Astrid Meyer en in Eindhoven door Patty van Sambeek en Wouter Bolier) werden flitslezingen gehouden. Zo verzorgden Laurens Geldermans en Wouter Bolier lezingen over CI en hield Gerard de Vijlder een lezing over plots- en
laatdoofheid. De hoormarkten werden door zo'n 350 bezoekers bezocht. Naast informatiestands en lezingen kon men in Eindhoven zijn gehoor laten testen. Ook waren er vele fabrikanten van hoortoestellen en telefonie aanwezig. Op 1 november aanstaande vindt de laatste Hoormarkt plaats en wel in Groningen. Ook op deze markt zal de Stichting Plotsdoven aanwezig zijn. Mocht u 'in de buurt' wonen, kom dan gerust een kijkje nemen!
Onder leiding van dagvoorzitter Tom van 't Hek laten uiteenlopende sprekers hun licht schijnen op deze actuele vraag, waarmee de hoorzorg steeds indringender geconfronteerd wordt. Sprekers van binnen én buiten de hoorzorg. De Inspectie voor Volksgezondheid zet uiteen hoe zij transparantie over kwaliteit van zorg gaat stimuleren. De Consumentenbond laat aan de hand van nieuw mystery-shopperonderzoek zien hoe het staat met de keuzevrijheid voor hoortoestelgebruikers. De NVVS presenteert de eerste resultaten van de vernieuwde Hoorwijzer-website. De Stichting Miletus laat zien hoe zij, in opdracht van zorgverzekeraars, kwaliteit van hoorzorg gaat vaststellen vanuit het perspectief van de cliënt. Het symposium is bedoeld voor iedereen die in zijn of haar werk te maken heeft met (hoor)zorg voor mensen met hoorproblemen. Voor meer informatie, mail naar:
[email protected]
5
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
Duizend vuisten voor Handtheater! Handtheater heeft uw steun hard nodig. Als het aan de Amsterdamse Kunstraad en het Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten ligt, houdt Handtheater op te bestaan. Handtheater begon daarom enige tijd geleden een actie. Inmiddels staan er 500 steunbetuigingen op de website van Handtheater. Handtheater gaat door voor 1000 vuisten, 1000 steunbetuigingen. Op www.handtheater.nl vindt u meer informatie en een reactiepagina, waarop u uw steunbetuiging kwijt kunt. Handtheater zal de steunbetuigingen bundelen en aanbieden aan de mensen die ervoor kunnen zorgen dat Handtheater blijft bestaan.
6
11:37
Page 6
Presentatie mobiele teksttelefoon AnnieS Op de Landelijke Dag in mei jl. was er tijdens de pauze veel belangstelling voor de stand van AnnieS waar de mobiele telefoon, de Blackberry, gepresenteerd werd. Veel mensen hadden er al van gehoord, maar bij het daadwerkelijk zien van de werking van deze mobiele teksttelefoon en de vele mogelijkheden - ook sms-een en internet! was er veel enthousiasme. De Stichting Plotsdoven heeft daarom bij uitzondering besloten in overleg met AnnieS mee te werken aan een aantal presentaties voor plots- en laatdoven en andere belangstellenden. Deze presentaties zullen verspreid door het land plaatsvinden in oktober en november. PR van AnnieS: "Teksttelefoneren waar, wanneer en met wie je maar wilt! Het is nu mogelijk met de mobiele teksttelefoon van AnnieS. Je kunt overal en altijd een gesprek voeren, of je nu thuis bent, op een terras zit, of op je werk bent! Het voordeel van de mobiele teksttelefoon is dat je echt iemand kunt opbellen en daarna direct aan de lijn hebt. De directe manier van letter voor letter communiceren geven je de ervaring van een 'echt' telefoongesprek. Je kunt zelf ook nog eens bepalen met wie je wilt bellen: je mag gratis software weggeven aan (horende) collega's, vrienden, kennissen en familie, zodat zij via hun PC of laptop ook kunnen teksttelefoneren. Deze mobiele telefoon kan ook vergoed worden door de zorgverzekeraar. Om te laten zien hoe dit allemaal in zijn werk gaat en wat voor voordelen en mogelijkheden je nog meer hebt, willen wij iedereen uitnodigen om bij onze voorlichtingsavonden te
komen kijken. Tijdens en na de demonstratie is er alle gelegenheid om vragen te stellen." Een NmG- en schrijftolk zullen aanwezig zijn. De eerste presentatie zal plaatsvinden op 18 oktober van 11.30 tot 13.30 uur in Amsterdam (SWDA, Stadhouderskade 89, 1073 AV Amsterdam). De overige presentaties zullen plaatsvinden in Eindhoven en (waarschijnlijk) Zwolle. Voor data en locaties kijk op: www.stichtingplotsdoven.nl of www.annies.nl. Om te weten op hoeveel mensen we ongeveer kunnen rekenen, vragen wij je om je van tevoren op te geven. Natuurlijk kun je ook altijd op het laatste moment nog komen. Opgeven kan bij: Presentatie regio Noord:
[email protected] Presentatie regio Zuid :
[email protected] Presentatie regio West:
[email protected] Van harte welkom!
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:37
Page 7
Het NC PLD in 2007
Het NC PLD bestaat alweer drie jaar. Het centrum is inmiddels een duidelijke plek geworden, waar plots- en laatdoven en verwijzers terecht kunnen met hulpvragen rond plots- en laatdoofheid. Welke ontwikkelingen deden zich voor in 2007 en wat zijn de plannen voor de toekomst? Stuurgroep NC PLD vindt nieuwe financiering In 2007 besloot de stuurgroep van het NC PLD de financiering van het centrum in 2008 voort te zetten via bureau DDS. De opzet van het centrum en de samenwerking met de partners en anderen worden gecontinueerd. De stuurgroep wordt omgezet in een klankbordgroep waarin ook de NVVS zal gaan participeren. Uitbreiding casemanagers Vanaf begin 2007 is in ieder van de vijf regio's van bureau DDS een casemanager aangesteld om het toegenomen aantal aanmeldingen en intakes te kunnen verwerken. Deze casemanagers zijn maatschappelijk werkers van bureau DDS, die allen het programma deskundigheidsbevordering plotsen laatdoofheid van het NC PLD hebben gevolgd. Ze hebben regelmatig gezamenlijk overleg om hun rol als casemanager verder vorm te geven. Toename aanmeldingen In 2007 is het aantal aanmeldingen en intakes wederom toegenomen. In het intakegesprek wordt veel informatie verstrekt, daar men vaak zeer gering geïnformeerd blijkt over de mogelijkheden. Een behoorlijk deel van de aanmeldingen betreft cliënten die begeleiding wensen van een maatschappelijk werker of een NmG-cursus willen volgen. Na het intakegesprek volgen er vaak ook andere trajecten. Ondanks dat er nu vijf casemanagers zijn in plaats van één, lukt het nog niet om de intakes binnen twee weken te doen plaatsvinden. Het gemiddelde ligt op vier weken. Eind 2007 zijn daarom plannen ontstaan om per regio een tweede casemanager aan te stellen. Diversiteit trajecten hulpverlening De hulpverleningstrajecten die worden opgestart zijn zeer divers. De meeste tra-
door Thea van der Wilt
jecten vinden plaats bij bureau DDS (maatschappelijk werk en NmG). Daarnaast zijn er ook trajecten gestart bij Via, Viataal en de GGZ-doventeams. Verder zijn er vrij korte trajecten, zoals een bezoek aan een Audiologisch Centrum, de KNO-arts of Oorakel. Soms doorloopt men enkele trajecten tegelijk, soms na elkaar. Hierdoor kan de duur van het casemanagement oplopen tot enkele jaren. Themagroepen plots- en laatdoofheid In 2007 ging de eerste themagroep van start, een tweede groep startte in januari 2008. Aan elke groep namen 5 à 6 personen deel. In tien bijeenkomsten wordt een intensief programma gevolgd met veel aandacht voor informatie over en verwerking van het gehoorverlies. Het programma blijkt goed aan te sluiten bij de behoeften van de deelnemers. Men is unaniem zeer tevreden. Deskundigheidsbevordering voor hulpverleners In 2007 is het programma voor deskundigheidsbevordering voor hulpverleners herhaald. Ook werd een vervolgprogramma ontwikkeld, dat in januari 2008 plaatsvond. Aan de programma's namen medewerkers van bureau DDS, de Audiologische Centra, bureau Arbeid en een GGZ-doventeam deel. Beide programma's voorzien duidelijk in een behoefte. Het NC PLD bestaat 3 jaar - Wat is nu de meerwaarde? . Het centrum is een duidelijke plek waar plots- en laatdoven en verwijzers terecht kunnen met hulpvragen rond plots- en laatdoofheid. . Door bundeling van ervaring in de hulpverlening aan deze groep, komen de specifieke behoeften aan hulp in beeld en kunnen de tekortkomingen van deze hulp verbeterd worden. . Overleg, kennisuitwisseling, ontwikkelde kwaliteitscriteria en het programma deskundigheidsbevordering dragen bij aan kwaliteitsverbetering van op de doelgroep toegespitste hulpverlening.
Aangeboden: gebarentaalvaardige oppas Ouders van dove en slechthorende kinderen hebben vaak moeite om een geschikte oppas voor hun kinderen te vinden. Dankzij Gebarenoppas.nl is een gebarentaalvaardige oppas nu in een paar muisklikken gevonden. Het bemiddelingsbureau Gebarenoppas.nl is een initiatief van twee afgestudeerde docenten Nederlandse Gebarentaal. Tijdens hun werk merkten zij dat het voor ouders van dove en slechthorende kinderen lastig is om een geschikte oppas voor hun kinderen te vinden. Vanuit deze vraag hebben zij Gebarenoppas.nl opgezet en bemiddelen zij tussen deze ouders en gebarentaalvaardige babysitters. Ook dove en slechthorende ouders kunnen bij Gebarenoppas.nl terecht om een oppas te vinden waarmee het prettig communiceren is. Gebarenoppas.nl beschikt over een groot bestand van gebarentaalvaardige babysitters en kan daardoor in heel Nederland gezinnen van een geschikte oppas voorzien. Voor geringe inschrijfkosten verzorgt Gebarenoppas.nl de werving, selectie en intake van een gebarentaalvaardige oppas. Meer informatie over een gebarentaalvaardige oppas is te vinden op www.gebarenoppas.nl. Bron: Persbericht d.d. 14 juli 2008
NC PLD Cornelis Houtmanstraat 19 II 3572 LT Utrecht tel. 0900 - 33 73 663 fax 030 - 27 19 809
7
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
Nieuw landelijk netwerk ambulante psychiatrische begeleiding voor doven en slechthorenden Om mensen (ook kinderen) met een auditieve beperking overal in Nederland zo veel mogelijk ambulant te kunnen helpen, zijn VIA en De Vlier onlangs gestart met het LIPTB-project. LIPTB staat voor: Landelijke Intensieve Psychiatrische Thuisbegeleiding voor doven en slechthorenden. VIA en De Vlier werken binnen het project samen met bureau DDS (bDDS). Hierdoor ontstaat een landelijk dekkend netwerk voor ambulante (psychiatrische) begeleiding voor doven en slechthorenden. Het doel hiervan is helder: goede thuisbegeleiding kan klinische opname voorkomen, de thuissituatie stabiliseren en het herstel bevorderen. Totnogtoe kon niet elke cliënt die poliklinisch werd behandeld, rekenen op adequate ambulante behandeling. Cliënten van VIA en De Vlier komen uit het hele land, terwijl beide organisaties werken vanuit West-Nederland. Als er sprake was van te lange reistijden, werd samenwerking gezocht met diverse gespecialiseerde of reguliere organisaties in de buurt van de cliënt. Soms was de samenwerking niet optimaal of kwam deze niet tot stand. Dan moest de cliënt alsnog worden opgenomen. Samenwerking met bDDS biedt het voordeel van één samenwerkingspartner en de mogelijkheid van landelijke ambulante begeleiding. bDDS heeft in elke regio een maatschappelijk werker beschikbaar gesteld en deze door middel van cursus en stage opgeleid. Cliënten (en eventueel familie) onder behandeling van De Vlier en/of VIA worden in de thuissituatie begeleid door de maatschappelijk werker. Er vindt nauw overleg plaats tussen de behandelaars en de thuisbegeleiders. De eindverantwoordelijkheid voor de behandeling blijft bij VIA of de Vlier. Bron: persbericht d.d. juli 2008 8
11:37
Page 8
Praten met je handen
Dramatherapie voor plots- en laatdoven
door Gertie van der Velden
Plots- en laatdoof worden is een ingrijpende gebeurtenis. Het rouwproces dat op het doof worden volgt, doorloopt een ieder op zijn of haar eigen manier. Gertie van der Velden, student Creatieve Therapie Drama van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, onderzocht de mogelijkheden van dramatherapie om plots- en laatdoven die vastlopen in dit proces te begeleiden. Met haar onderzoek hoopt zij meer aandacht te krijgen voor uitbreiding van het bestaande hulpaanbod voor plots- en laatdoven. Dramatherapie Dramatherapie is een non-verbale therapie. Dit houdt in dat er niet over problemen wordt gepraat zoals bij een psycholoog. Dramatherapie richt zich op het uitbeelden van gevoelens door rollenspellen en improviserend toneelspel, gedichten, schminken en kostumering. Op deze manier kunnen op een veilige manier weggestopte emoties worden geuit en mogelijke oplossingen zonder consequenties worden uitgeprobeerd. Dramatherapie maakt gebruik van drie middelen: spel, fantasie en doen alsof. Spelen is een manier om ervaring op te doen. Het biedt volop mogelijkheden om te ontdekken en te onderzoeken. Fantasie geeft een mens de mogelijkheid zich dingen voor te stellen of te herinneren, symbolen te creëren en andere werkelijkheden te verkennen. In het doen alsof gebruiken we onze fantasie om een nieuwe werkelijkheid te verzinnen. Een werkelijkheid waarmee we kunnen spelen en experimenteren. Door het creëren van een illusie ontstaat de vrijheid om te experimenteren met emoties, gedrag en motieven. Dramatherapie is voor iedereen geschikt mits er een onderscheid kan worden gemaakt tussen spel en realiteit. Kunnen toneelspelen is voor dramatherapie geen vereiste. Het gaat niet om het spel, maar om het proces dat wordt doorgemaakt. Onderzoek Mijn onderzoek bestond onder meer uit het afnemen van een vragenlijst voor plots- en laatdoven, een voor familieleden en vrienden en een voor hulpverleners. In totaal verleenden 25 mensen hun medewerking aan het onderzoek. Uit de respons blijkt dat de meningen van plots- en laatdoven over dramatherapie als behandelmethode verdeeld zijn. Een mogelijke reden hiervoor is dat men nog onbekend is met het fenomeen dramatherapie en daardoor niet weet wat men hiervan kan verwachten. Volgens de hulpver-
Gertie van der Velde leners die aan het onderzoek meewerkten, zou dramatherapie wel een geschikt hulpaanbod kunnen zijn. Op basis van de informatie van respondenten is in bestaande literatuur nagegaan welke werkwijzen zouden kunnen aansluiten bij de wensen en behoeften van plots- en laatdoven. Supportieve en palliatieve werkwijzen Voor dramatherapie bestaan diverse werkwijzen. Werkwijzen die aansluiten bij de wensen en behoeften van plots- en laatdoven zijn de supportieve en palliatieve werkwijzen. Hierbij ligt de nadruk niet op de oorzaken van het probleem, maar op welke manier de cliënt met het probleem kan omgaan. Binnen deze werkwijzen wordt een drietal psychotherapeutische stromingen aangeboden. Een daarvan is de directieve therapie. Deze therapie is geschikt voor mensen met duidelijke klachten waarbij gewerkt wordt aan concrete, welomschreven doelen. Dit geeft duidelijkheid in een voor de cliënt onzekere periode. De therapeut heeft een volgende, sturende en steunende houding. De therapie is gericht op actie, de cliënt moet iets gaan doen (of accepteren om na te laten), wat hij voorheen niet deed (of juist wel deed). Dramatiseerproject Het maken van een voorstelling of dramatiseerproject kan een onderdeel zijn van dramatherapie. De deelnemers van het dramatiseerproject maken zelf een voorstelling waarin persoonlijke verhalen vorm kunnen krijgen. Voorafgaand aan het project kan de cliënt een doelstelling formuleren die hij of zij wil behalen. Een dramatiseerproject is met name geschikt voor plots- en laatdoven die vastlopen in het acceptatieproces. Doof worden is een traumatische gebeurtenis. Door de cliënt te begeleiden bij het verwerken van
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:37
Page 9
deze traumatische gebeurtenis krijgt deze meer vertrouwen in eigen kunnen en kan er worden gekeken naar nieuwe mogelijkheden in het leven van de cliënt. Daarbij kan gewerkt worden aan bewustwording, acceptatie van de handicap, het leren herkennen van eigen emoties en van anderen, en het leren houding en gevoel op elkaar af te stemmen. Een andere functie van het dramatiseerproject is het maken van een product. Door de uiteindelijke voorstelling op te voeren voor publiek (waaronder familie en vrienden) wordt de omgeving betrokken bij het proces dat de cliënt doormaakt. Vervolgonderzoek Op dit moment wordt nog geen specifieke dramatherapie voor plots- en laatdoven aangeboden. Een van de aanbevelingen in mijn rapport is een grootschalig vervolgonderzoek, dat meer inzicht geeft in de specifieke wensen en behoeften in de verschillende rouwfasen die plots- en laatdoofheid met zich meebrengt, zodat het hulpaanbod hierop kan worden afgestemd. Hopelijk wordt deze vorm van therapie in de toekomst aangeboden, al dan niet door mijzelf! Het onderzoeksrapport 'Praten met je handen' is uitgegeven in boekvorm. Voor meer informatie:
[email protected]
Nieuw overlegorgaan geeft DDS-cliënten meer invloed Bureau DDS heeft sinds kort een cliëntenraad. Via dit orgaan kunnen doven en slechthorenden invloed uitoefenen op de ondersteuning en zorg die DDS hun biedt. Ook heeft de cliëntenraad het recht om de directie (ongevraagd) advies te geven over voorgenomen fusies en andere belangrijke organisatorische ontwikkelingen.
ting nemen in de raad.
De raad houdt zich niet bezig met individuele problemen of wensen. Daar is de klachtencommissie voor. De cliëntenraad buigt zich over het algemene beleid, de werkwijze van de DDS-hulpverleners en de richtlijnen binnen de organisatie. Van de adviezen van het orgaan mag bureau DDS niet zomaar afwijken. Het bureau is ook verplicht om de cliëntenvertegenwoordiging alle informatie te geven die ze nodig heeft om goed te functioneren.
Onderzoek In het werk van de raad is het tweejaarlijks cliënttevredenheidsonderzoek een belangrijk hulpmiddel. Begin dit jaar werd dat onderzoek voor het eerst gedaan. Toen kreeg DDS een goed rapportcijfer. Slechthorenden gaven gemiddeld een 8, doven een 7½. Maar sommige dingen kunnen beter, werd duidelijk uit het onderzoek. Zo bleken te weinig mensen met een gehoorprobleem de klachtenregeling te kennen. Ook waren sommige cliënten niet helemaal tevreden over de manier waarop ze behandeld waren. De cliëntenraad heeft enkele adviezen uitgebracht om hierin verandering te brengen.
Behalve de klanten van DDS zijn het Dovenschap, de Stichting Plotsdoven en de Nederlandse Vereniging Voor Slechthorenden (NVVS) in de cliëntenraad vertegenwoordigd. Momenteel bestaat het orgaan uit zeven personen. Het is de bedoeling dat op den duur nog enkele DDS-cliënten zit-
De cliëntenraad vergadert zes maal per jaar en is bereikbaar via e-mailadres
[email protected]. In oktober ontvangt iedereen die hulp of ondersteuning van bureau DDS krijgt de eerste nieuwsbrief van dit adviesorgaan.
Bron: Persbericht Bureau DDS d.d. juli 2008 9
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
Fotoverslag Jubileum Themaweekend De dia-CD met foto's van het Jubileum Themaweekend en de Reünie blijkt een groot succes. Een kleine greep uit de positieve reacties : "De foto-cd zonet bekeken, heel mooi en een leuke herinnering aan ons jubileum themaweekend." "Afgelopen vrijdag ontving ik de cd-rom themaweekend waarvoor mijn hartelijke dank. Al met al zeer de moeite waard om te bekijken en tevens en heel fijne herinnering." "Onze dank voor het mooie fotoverslag van het jubileum-themaweekend! Wij hebben ervan genoten. Het was alsof we het hele weekend even opnieuw hebben beleefd." Wilt u het themaweekend of de reünie nog eens herbeleven? De dia-CD is nog verkrijgbaar. Bestellen is mogelijk door 5 euro voor donateurs (of 7,50 euro voor andere belangstellenden) over te maken op gironummer 193 95 44 t.n.v. C.A. Toonen, Cuijk o.v.v. cd-jub en uw postadres.
11:38
Page 10
Gehoorverlies en werk (deel 6) Gehoorverlies heeft een grote impact op je leven: privé maar ook op het werk. Han doorliep een lang traject van bedrijfsarts tot reïntegratiebedrijf. Uit een e-m mailwisseling met Gerrie, die aan het begin van dit traject staat, wordt duidelijk wat er allemaal op je pad komt als gehoorverlies een probleem vormt op de werkvloer. In deze Plotsdoof het zesde deel van de emailwisseling. Van: Gerrie Aan: Han Dag Han, Nog bedankt voor de informatie die jouw vorige mail bevatte. Ik heb mijn gesprek met Marie (de bedrijfsarts red.) gehad en zij heeft me overtuigd dat ik me ziek moet melden en wel voor 50%. Zij verzekerde mij dat ze het beste met me voor heeft en dat ik toch nog twee jaar bescherming geniet. Ik begrijp nu beter dat het belangrijk is dat het UWV erbij betrokken raakt, zodat er serieus over andere taken gesproken kan worden. Ik heb me dus overgegeven en ga me niet meer verzetten. Binnenkort heb ik een vervolggesprek om verder invulling te geven aan wat ik nu ga doen. Tot dan blijf ik gewoon werken zoals ik deed met de daarbij behorende taken. Het is een hele stap voor mij als workaholic zal ik maar zeggen. Altijd krankzinnig loyaal naar mijn werkgever en collega's en natuurlijk op zoek naar erkenning voor mij persoonlijk. Dit ontdekken maakt duidelijk dat ook verliezen in het leven een winstkant kennen. Ik ga nu ook praten met een maatschappelijk werkster van het AC in Eindhoven en ga met haar kijken waarbij ze mij kan ondersteunen. Han, ik bedank je nogmaals voor alle informatie en de steun die je mij daardoor geeft. Ik wens je alle goeds. Groeten, Gerrie
Van: Han Aan: Gerrie Beste Gerrie, Proficiat met je besluit om je ziek te melden. Dit klinkt misschien een beetje raar, maar ik denk dat het een goed besluit is. Je mag best trots op jezelf zijn dat je dit zo gaat doen, terwijl je gevoel waarschijnlijk het tegendeel zegt. Je werkgever zal nu serieus samen met je 10
moeten gaan kijken hoe je kunt reïntegreren (andere taken, minder uren, ander kantoor, hulpmiddelen enz.). Doen ze dat niet, dan volgen er voor de werkgever sancties van het UWV. Weet jij trouwens hoe het in jouw CAO geregeld is met doorbetaling bij ziekte? Ik heb er niet eerder aan gedacht, maar ziekmelden kan op termijn een lager salaris opleveren. Bij mij was het zo dat het eerste jaar 100% werd betaald en het tweede jaar 80%. Als ik weer gedeeltelijk aan het werk was, werd dat 2e jaar 90%. Zoals ik al eens heb gemaild, heb ik goede ervaringen met het zelf invullen van de formulieren van het UWV (o.a. plan van aanpak). Hierdoor heb je zelf de regie, kun je er goed over nadenken en word je niet overvallen door allerlei ideeën/trucjes van je werkgever. Als je nog vragen hebt over het Verbetering Poortwachter traject, wat je ingaat als je je ziek meldt, dan mail je maar. Groeten, Han
Van: Gerrie Aan: Han Dag Han, Dank je wel voor je vriendelijke woorden. Ik denk dat het goed is zoals het nu gaat. Ik had niet door dat juist door een ziekmelding de werkgever verplicht wordt mee te werken aan een reïntegratie-traject. En dus met mij naar andere taken moet gaan kijken. Het geeft me zo ook meer rust. Ik hoef nu niet meer te knokken. Volgende week heb ik een gesprek met mijn leidinggevende, iemand van P&O en Marie. Ik vind het fijn dat ik je nog mag raadplegen en wil je meteen al wat vragen. Ik wil zelf met een voorstel komen over invulling van andere taken of kan ik nu beter wachten op het UWV? Wil je mij nog uitleggen hoe het nu verder gaat? In mijn CAO staat dat ik een jaar lang 100% wordt doorbetaald, het tweede jaar 70% maar als ik ander werk aanvaard 85%. Ik heb trouwens nog belangrijk en fijn nieuws: ik krijg over een paar maanden een CI! Ik zie er wel tegenop maar het alternatief is op termijn helemaal doof zijn. Volgende week heb ik al een gesprek met Marie en mijn leidinggevende. De vaart zit erin! Dag Han, graag tot mails. Gerrie
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:38
Page 11
Van: Han Aan: Gerrie Dag Gerrie, De vaart zit er inderdaad in. Fijn dat je een CI krijgt, en eng. En al snel ook. Hopelijk kun je een behoorlijke stap maken qua gehoor. Op de site van het UWV kun je een stappenplan vinden met alle stappen tot aan een WIA-uitkering. Nadat Marie de probleemanalyse gemaakt heeft, is de eerstvolgende stap voor jou samen met je werkgever een plan van aanpak op te stellen. Ik heb het formulier plan van aanpak bijgevoegd. Om jouw voorstel richting je werkgever vast te leggen, zou je een conceptplan van aanpak kunnen
maken, met een voorstel hoe jij het ziet om voor de 50% die je ziek bent te reïntegreren (werkplekonderzoek, aanpassingen, hulpmiddelen, andere taken, geen vergaderingen, andere werktijden, enzovoort). Ik zou dan gelijk vastleggen wat je werkzaamheden zijn in de 50% dat je niet ziek bent. Het zal wel stoeien worden met je werkgever over de inhoud van het plan van aanpak. Als je het uiteindelijk niet eens bent met het resultaat, niet tekenen en bemiddeling van het UWV vragen. Het plan van aanpak is namelijk de basis voor je reïntegratie. Succes volgende week met je gesprek met je leidinggevende en Marie! Groeten, Han
Column van Cor Toonen - Over 'dooflusten' en 'dooflasten' Krantenbericht van augustus 2008: "Awacs maken mensen ziek". "Den Haag: De geluidshinder rond de vliegbasis in het Duitse Geilenkirchen zorgt in de regio voor enkele kinderen extra met zwakke leerprestaties en honderden volwassenen meer met een hoge bloeddruk." Toen ik dit las, was ik weer even blij dat ik (plots)doof ben en ook geen CI heb. Horende mensen zeggen dat vliegtuiglawaai gepaard kan gaan met vreselijk geronk soms tot de pijngrens aan toe. Een situatie waarin horen verre van aangenaam zal zijn. Je zou kunnen zeggen dat bij geluiden die de grens van het genieten overschrijden, het horen geen lust meer is maar een last. Je kunt zo spreken van 'hoorlusten' en 'hoorlasten'. Zoals ik in mijn vorige column Plussen en minnen van leven met stilte al aangaf, ben ik wat 'hoorlasten' betreft een bevoorrecht mens. Nadenkend over de vers bedachte begrippen 'hoorlust' en 'hoorlast' kwam ik op de gedachte dat je bij geheel (plots)dove mensen als ik niet kunt spreken over 'hoorlusten'en 'hoorlasten'. (Plots)doof zijn beïnvloedt een veel breder facet van het leven dan het niet (meer) kunnen horen. Sprak ik in mijn vorige column nog over plussen en minnen van het niet (meer) horen, nu denk ik dat we beter over 'dooflusten' en 'dooflasten' kunnen spreken. Het kan heel zinvol zijn om bij jezelf na te gaan wanneer er voor jou sprake is van 'dooflust' en hier een lijstje van te maken. Op momenten dat 'dooflasten' je leven verpesten, kun je uit deze lijst van 'dooflusten' wellicht kracht putten! Laat ik een voorbeeld geven. Afgelopen week was ik bij een feestelijke bijeenkomst met een
Extra KIJK MUZIEK!voorstellingen Cursisten van de cursus Visuele Muziek van One-2-Communicate gaven 14 juni jl. een indrukwekkende voorstelling. De reacties van het publiek waren zeer positief. Daarom is besloten om twee extra voorstellingen te geven. Deze vinden plaats op vrijdag 17 en zaterdag 18 oktober in het Handtheater in Amsterdam. Voor meer informatie en reserveringen: www.1-2-communicate.com. Op deze site is tevens meer informatie te vinden over de workshop en cursus Visuele muziek die One2-communicate organiseert. Nieuwsgierig? Bezoek de website!
zestigtal horende personen en een urenlange tafelzit. (Plots)doofkenners onder ons weten wat een bezoeking zoiets kan zijn: je eet natuurlijk lekker mee, maar verder is het 'je zit er bij en kijkt er naar' en hoopt intussen dat men een beetje opschiet met het diner. Met één-op-één-gesprekken kun je er nog wel wat van maken, maar verder is het puur afzien ofwel uren vol 'dooflast'. Wat was het plezierig dat ik die avond af en toe in gedachten kon terugdwalen naar de voorbije vakantietrip in het rustgevende Twente. We logeerden in een hotelappartement langs de A1. Het was fraai weer zodat ik elke avond op reis kon gaan met het boek 'De Vliegeraar' van Khaled Hosseini. Een boek waarvan ze zeggen: "Al koop je maar één boek in je leven, koop dit boek. Al lees je maar één boek in je leven, lees dit boek." Ja, wat heb ik daar op dat balkon vol autoweggeruis met al mijn 'dooflust' kunnen genieten van dit boek. Zelfs op de zaterdagavond, toen in de kelder van het hotel een disco was, genoot ik ongestoord van mijn boek en de zomerse avond.
Oproep Aansluitend op de column van Cor Toonen vraagt de redactie zich af hoe plots- en laatdoven met een CI omgaan met 'hoorlasten'. Maken ze gebruik van hun voorrecht van het maakbaar nieuwe horen? Maakbaar in die zin dat je de processor kunt bijstellen of helemaal uitzetten als het te gek wordt of je als je een boek wil lezen. Wie geeft onze lezers hierover meer inzicht?
Een facet van 'dooflast' is dat wij terloopse informatie missen. Zo kreeg ik gister iets mee wat ik nog nooit 'gehoord' had. In de jaren zestig van de vorige eeuw was het heel normaal dat vrouwen stopten met werken als ze trouwden. Hun nieuwe plaats/functie noemde men '3K' ofwel: keuken/kinderen/koffiekletsen. Voor mannen die weldra een gezin moesten runnen, was het '3W' ofwel: werken/werken/werken. (Plots)doof worden mag dan van mij wel '3D' genoemd worden ofwel: Dwalen (tussen) Dooflusten en Dooflasten.
11
Plotsdoof sept.2008.qxd
12
31-8-2008
11:38
Page 12
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:38
Page 13
Je gehoor verliezen; een leven lang leren (6) door Linda Renes (psycholoog Bureau DDS)
"Ik kan soms ontzettend huilen over dat ik nu doof ben." "Het maakt me boos dat ik keer op keer moet uitleggen dat ik slechthorend ben!" Het zoeken van een weg in het omgaan met het gehoorverlies is iets heel persoonlijks wat iedereen op zijn eigen manier doet. Toch blijken veel mensen vijf stappen te doorlopen: de medische wereld, technische hulpmiddelen, het gebruik van andere zintuigen (visuele communicatie), gedragsveranderingen en gevoelens. In het vorige nummer is stap vier 'gedragsveranderingen' behandeld. In deze Plotsdoof wordt stilgestaan bij de vijfde stap: gevoelens. Waarom belangrijk? Waren de eerste drie stappen heldere acties (naar de arts gaan, hulpmiddelen zoeken, spraakafzien), deze laatste stap neem je zelden bewust. Je gevoel is er gewoon, vaak al vanaf de dag of het moment dat je je realiseerde dat je je gehoor verloren bent. Waarom is het dan toch belangrijk om hier bewust bij stil te staan? Het 'horen' van de diagnose heeft voor de meeste mensen een grote impact. Niet of minder horen is een groot verlies. Het is niet alleen het verlies van gehoor, maar ook het verlies van gemakkelijk kunnen praten met anderen, werk, muziek etcetera. Verlies gaat gepaard met rouw, verwerken, het een plek geven. Ik omschrijf het zelf liever als zoeken naar een weg om met het gehoorverlies om te gaan. Het doorlopen van alle voorgaande stappen is een onderdeel van dit proces. Je zult eerst voor jezelf moeten erkennen dat je doof of slechthorend bent voor je bijvoorbeeld hulpmiddelen (stap 2) gaat uitproberen of zichtbaar voor anderen gebruik maakt van een schrijftolk (stap 3 visuele communicatie). Het zijn allemaal emotionele stappen. Als je alle stappen doorlopen hebt, dan komt het moment dat je je gaat beseffen dat je het hiermee zult moeten doen, het gehoor wordt niet beter. Dit moment kan ook pas zijn na het verkrijgen van een CI. Op allerlei momenten in dit proces kun je vastlopen. Soms is een stap te groot en zitten gevoelens in de weg om de stap te nemen. Dit kunnen heel verschillende gevoelens zijn, zoals verdriet, agressie, onzekerheid, pijn, machteloosheid, angst en boosheid. Als je merkt dat je dagelijks leven beheerst wordt door deze gevoelens dan is het extra zinvol om hier bewust bij stil te staan.
Bewustwording, ervaren en leren omgaan met gevoelens maakt het makkelijker om alle stappen te nemen in het rouwen en omgaan met gehoorverlies. (vervolg op pagina 14)
In Memoriam - Cora van Gaasbeek (1946 - 2008) Dat in je kinderjaren het basispatroon van je verdere leven wordt gelegd, is bekend. Een belangrijke factor in de jonge jaren van Cora was dat ze een doof buurjongetje had. Doof zijn in het begin van de jaren vijftig kun je nauwelijks vergelijken met doof zijn nu. Cora bleek een natuurtalent te zijn in de omgang met doven, ook al was dat aanvankelijk beperkt tot dat buurjongetje. Kleine meisjes worden groot en jeugddromen worden vergeten. Zo ging het aanvankelijk bij Cora ook. Ze werd secretaresse, trouwde (niet met een dove man, zoals ze zich als kind had voorgenomen) en kreeg een zoon. In 1990 pakte ze het idee om doventolk te worden opnieuw op. De eerste stap was het volgen van een Totale Communicatiecursus die werd gegeven door Yvonne Kemink. Yvonne, toen nog voorzitter van de Stichting Plotsdoven, die ze zelf had opgericht, besefte dat ze goud in handen had bij wijze van spreken, en zorgde ervoor dat Cora bestuurssecretaris van de Stichting Plotsdoven werd. Deze functie vervulde ze tot december 1998. Als secretaris heeft ze samengewerkt met verschillende voorzitters, namelijk Yvonne, Gerard de Vijlder, nogmaals Yvonne en uiteindelijk met Joop Bergman. In de loop der jaren heeft Cora ontzettend veel ge(schrijf)tolkt, niet alleen voor het bestuur, maar voor heel veel mensen van de Stichting Plotsdoven. Bij veel bijeenkomsten deed Cora het schrijftolkwerk, niet tegen tolkuren, maar puur als dienstverlening. Zelf vond ze het altijd heel normaal dat ze dat deed, de mensen om haar heen vonden het al snel ook gewoon, maar in feite is het natuurlijk heel bijzonder dat iemand dit zo bevlogen en onbaatzuchtig doet. Helaas stak de kanker, die in 1985 voor het eerst ontdekt en behandeld was, een paar jaar geleden opnieuw de kop op. Deze keer liet hij zich niet zo gemakkelijk meer bestrijden en zorgde voor steeds meer beperkingen. Aan deze uitzichtloze strijd is nu een eind gekomen. Op 5 augustus 2008 is Cora rustig ingeslapen. Op maandag 11 augustus 2008 is ze gecremeerd in Lelystad. Afscheid nemen van iemand die heel erg ziek is, is niet zo moeilijk. Je bent blij dat die ander uit z'n lijden verlost is. Afscheid nemen van iemand van wie je houdt, omdat het een lieve, vrolijke vriendin was, met wie je kon praten, lachen en huilen, van wie je weet dat ze altijd klaarstond voor een ander en in dat opzicht zichzelf niet veel grenzen oplegde en bij wie de deur altijd gastvrij openstond… Dat afscheid doet pijn. We wensen Joop, haar maatje sinds 1996, Hans, haar zoon, en Daniëlle, haar schoondochter, heel veel sterkte toe met het verwerken van dit verlies. Jopy Sol
13
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
Spraakafzien vereenvoudigt communicatie Spraakafzien helpt om anderen beter te kunnen verstaan, doordat u ook de mimiek en mondbeweging van de ander gebruikt. Spraakafzien kunt u leren of verbeteren door training. Speciale cursussen worden regelmatig op diverse locaties gegeven. Ze worden meestal volledig vergoed op verwijzing van de huisarts of kno-arts. In oktober start een beginnerscursus in Deventer. Voor meer informatie en aanmelden kunt u zich wenden tot Rita Meijer. E-mail:
[email protected]. Bron: Teletekst d.d. 15 aug. 2008
11:38
Page 14
Wat moet je weten? Het is heel normaal dat het verliezen van je gehoor veel verschillende gevoelens kan oproepen. Overigens niet alleen bij jezelf, maar ook bij je omgeving. In tegenstelling tot bij het verlies van een dierbare zijn voor het verlies van gehoor geen rituelen in onze maatschappij, die je bewust doen stilstaan bij het verlies en je omgeving richtlijnen geven hoe ze hiermee kunnen omgaan. Toch lijkt het rouwproces wel op het proces na het verlies van een dierbare. De volgende vier fases zijn te onderscheiden in dit rouwproces: 1. Tot je door laten dringen dat het verlies heeft plaatsgevonden. 2. Gevoelens en reacties ervaren die volgen op het verlies. 3. Aanpassen aan een nieuw leven met andere geluiden of geen geluid. 4. Het gehoorverlies emotioneel een plaats geven en de draad van het leven weer oppakken.
In Memoriam Hanneke Halbertsma Na een paar moeilijke laatste jaren overleed Hanneke Halbertsma op 88jarige leeftijd eind juli omringd door haar familie. Ik leerde Hanneke omstreeks 1970 kennen, toen zij - mede door haar doofheid en een veranderende samenleving - niet meer optimaal kon functioneren in haar beroep. Zij liet haar betaalde werkzaam leven achter zich. Hanneke was van kinds af aan slechthorend en werd op ongeveer 9-jarige leeftijd bijna volledig doof. Dit heeft haar er niet van weerhouden een volledige opleiding te volgen; eerst het gymnasium en toen een opleiding maatschappelijk werk. In haar jeugd sloot zij zich aan bij de jongerenorganisatie van de NVVS. In de loop der jaren zag zij dat plots- en laatdoven en ernstig slechthorenden zich daar niet thuis voelden en ook niet bij de dovenorganisatie. Hanneke besloot om met een aantal plotsdoven een weekend voor deze doelgroep op te zetten; toen nog onder de paraplu van de NVVS. Deze weekenden vonden plaats in 'Ons Landhuis' in Lunteren. Ook richtte Hanneke in Amsterdam praatgroepen op van ongeveer vijf mensen, die bij toerbeurt bij elkaar kwamen. Omdat er geen enkel communicatiemiddel bestond, behalve opschrijven, haalde zij er een goedhorende vriendin bij (mw. Spits), die kon ingrijpen als er onderling iets niet begrepen werd. Dat was vaak het geval, want de emoties liepen hoog op. Vanuit die praatgroepen ontstonden de 'Soos'-ochtenden, waar deze groep zich thuis voelde en zichzelf kon zijn. De Soos bestaat nog steeds, maar de communicatiemiddelen voor deze groep zijn intussen enorm uitgebreid. Hanneke stapte uit de organisatie van de weekenden van de Plotsdoven, maar kwam in het begin nog regelmatig. Zij verdient het in de analen van plots- en laatdoven en ernstig slechthorenden een ereplaats te krijgen. Ik was bij de crematie, die indrukwekkend was. Elly Jacobus-Behr
14
Evenals bij het verlies van een dierbare zullen situaties die je doen denken aan wat je verloren hebt alle gevoelens rondom het verlies weer oproepen. Net als bij andere ingrijpende gebeurtenissen kan het helpen om hierover te praten. Dit is echter nu je het antwoord van de ander niet meer kan horen moeilijker geworden. Hieronder staan een aantal tips hoe je hier toch aan kunt werken. Hoe kom je dit te weten? Nadenken over de volgende vragen kan helpen om meer inzicht te krijgen in je eigen gevoelens en rouwproces: . Wat betekent het voor je om minder te horen? . Wat ben je door het gehoorverlies kwijtgeraakt? . Welke gevoelens roepen communcatieproblemen bij je op? . Ben je als persoon veranderd en hoe vind je dat? . Heb je alle voorgaande stappen doorlopen of merk je dat je nog vragen hebt? Inzicht en het uiten van de gevoelens haalt vaak wat druk van de ketel, onder andere doordat je meer overzicht hebt. Toch kan het erg moeilijk zijn om zelf een weg te vinden in die wirwar van emoties. Dan is het zinvol om deskundige hulp te zoeken. Je kunt hiervoor onder andere terecht bij het NCPLD/Bureau DDS. Dit kan individueel, met je partner of in een groep. Het stilstaan bij gevoelens komt evenals de andere stappen in de 'themagroep voor plots-en laatdoven' aan de orde. Wanneer? Het verliezen van je gehoor brengt vanaf de eerste dag allerlei gevoelens met zich mee. Gevoelens die er mogen zijn. Bewust stilstaan bij deze gevoelens kan zinvol zijn in elke fase van het zoeken van een weg in het omgaan met het gehoorverlies. In praktijk kom je er echter vaak niet aan toe tijdens de eerste stappen. Dan is het zinvol om aan het eind na te gaan of het gehoorverlies een plek heeft gekregen. Dit is het geval als gevoelens die met het verlies samenhangen niet (meer) een groot deel van je dagelijks leven beheersen.
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:38
Page 15
Slechthorendheid kan leiden tot sociaal isolement Communicatie tussen een slechthorende en zijn of haar omgeving is lastig. Vaak leidt het tot onbegrip van diegenen die wel goed horen en soms zelfs tot irritaties. Vervolgens kan het leiden tot vermindering van de communicatie met de omgeving. In het boek 'Communiceren met oren, ogen en begrip', dat in augustus 2008 verscheen, vertelt Hanneke van de Velde over de communicatie met slechthorenden. De ervaringen van 12 slechthorenden en hun goedhorende partners zijn opgenomen in het boek. Het blijkt dat slechthorendheid in veel situaties lastig is; bij het gezellig naar een feestje gaan, bij het sporten of een telefoontje plegen. Eigenlijk bijna 24 uur per dag. Vaak stuiten slechthorenden op onbegrip en irritaties in hun omgeving. Ook de partners van de slechthorenden zien hun leven veranderen. Zij moeten oppassen geen horende slechthorende te worden waardoor ook hun sociale contacten verminderen. Interviews Het boek 'Communiceren met oren, ogen en begrip' verscheen in augustus 2008 en is geschreven door Hanneke van de Velde. Omdat haar partner in de afgelopen jaren doof werd, ontdekte zij dat er veel verandert in de relatie, maar ook in de sociale contacten met de omgeving. Om hier meer over te weten te komen en anderen er over te kunnen vertellen, hield Hanneke in 2007 interviews met 12 slechthorenden en hun goedhorende partners. Ze bracht de sociale effecten van slechthorendheid in kaart; zowel van de kant van de slechthorende als van de partner die wel goed hoort. Hun ervaringen zijn terug te vinden in het boek.
[email protected] Bestellen is mogelijk door overmaking van 7,90 euro (incl. verzendkosten) op rekening: 57.98.246 t.n.v. H. van de Velde te Best. Kans op gratis exemplaar! De auteur stelt graag enkele exemplaren van 'Communiceren met oren, ogen en begrip' gratis ter beschikking aan de lezers van Plotsdoof. Wat moet u hiervoor doen? Stuur binnen twee weken na het verschijnen van deze Plotsdoof een e-mail met uw naam en volledige adres en vermelding van PLOTSDOOF naar:
[email protected]. Onder de inzenders worden drie gratis boeken verloot. Deze worden in de volgende uitgave van Plotsdoof bekend gemaakt. De winnaars krijgen het boek binnen een week na sluitingsdatum van deze actie toegestuurd. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
Website Klinktprima vernieuwd Klinkt prima biedt informatie voor mensen met een auditieve beperking op de arbeidsmarkt. Onlangs is de website klinktprima.nl geheel vernieuwd. De website is overzichtelijker geworden, zodat ervaringen en informatie beter te vinden zijn. Ook is er een vragenlijst gekomen die mensen kan helpen hun ervaringen te vertellen. Nieuw is dat nu ook werkgevers en horende collega's over hun ervaringen met dove/slechthorende mensen op de werkvloer kunnen schrijven. Met de website klinktprima.nl hopen de makers van de site (toekomstige) werkgevers en collega's een beter beeld te geven van (plots- en laat)doven en slechthorenden op de arbeidsmarkt. Daarnaast biedt de site veel handige informatie voor (plots- en laat)dove en slechthorende werknemers en werkzoekenden. Nieuwsgierig? Ga naar www.klinktprima.nl.
Ervaringen In het boek 'Communiceren met oren, ogen en begrip' vertelt Hanneke over vele situaties waarin slechthorendheid een rol speelt. Citaten van mensen uit de interviews geven het boek een heel herkenbare en soms zelfs humoristische inslag. Er komen geen moeilijke technische verhandelingen in voor of beschrijvingen van allerhande hulpmiddelen. Het boek gaat vooral over de ervaringen van de mensen met slechthorendheid en de omgang van goedhorenden met slechthorenden. Voor meer informatie: Hanneke van de Velde, e-mail: omgaanmetslechthorend15
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:39
Page 16
www.hoortoestelbatterijen.nl Nu goedkope hoortoestelbatterijen via internet vanaf
BatterijTotaal 1,99 euro
-
1.99 euro per blister van 6 stuks
Rayovac vanaf 3,59 euro
Power One vanaf 3,59 euro
Voordelen via internet: Uw bestelling wordt gratis verzonden binnen 48 uur bij u op de mat betalen na ontvangst (geen risico) niet goed: geld terug garantie
Probeert u het eens! U zult er geen spijt van hebben.
Ook voor cochleair implantaat (o.a. Power One Ci-batterijen)
16
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:39
Page 17
Tot 2012 zeker van tolkbemiddeling Op 26 juni 2008 hebben UWV en Stichting Tolknet een overeenkomst getekend waardoor Tolknet haar werkzaamheden kan voortzetten als bemiddelaar voor de communicatievoorziening voor doven en slechthorenden. Stichting Tolknet is zeer verheugd dat zij haar bemiddelings- en voorlichtingsactiviteiten kan voortzetten tot 2010 met een verlenging tot 2012. De overeenkomst is het resultaat van onderhandelingen tussen beide partijen nadat UWV aan Tolknet op 16 april de gunning op de Europese Aanbesteding heeft verleend, mede namens het College voor Zorgverzekeringen. UWV vindt in Tolknet een solide partner voor de bemiddeling van en voorlichting over de inzet van tolken gebarentaal en schrijftolken. Stichting Tolknet Stichting Tolknet is een landelijke organisatie die de tolkvoorzieningen voor doven en slechthorenden toegankelijk maakt. Dit doet zij door voorlichting te geven over het inzetten van tolken en het aanvragen van een tolkvoorziening. En door het bemiddelen van tolken gebarentaal of schrijftolken.
Jaarlijks krijgt Tolknet meer dan 10.000 aanvragen voor tolken gebarenDove en slechthorende mensen kunnen taal of schrijftolken. bij UWV een voorziening voor een tolk Voorbeeldsituaties waarbij gebarentaal of schrijftolk aanvragen. tolken worden ingezet, zijn Deze voorziening is bedoeld voor dove en de koop van een huis, beslechthorende mensen die voor onderzoek aan een arts, werkoverdelen van hun werk (zoals vergaderingen leg, ouderavond of verjaarof functioneringsgesprekken) of voor het dagsfeest. volgen van een opleiding een tolk gebarentaal of schrijftolk kunnen geTolknet geeft actief voorbruiken. Op www.uwv.nl staat een aanlichting over de vele mogevraagformulier voor deze voorziening. lijkheden om tolken in te zetten en de tolkvoorzieningen, want een goede communicatie tussen horende en dove of slechthorende mensen is niet vanzelfsprekend. Ondanks inspanning van beide kanten, missen dove en slechthorende personen vaak wat er wordt Ondertiteling via TT888 gezegd. Het inzetten van een tolk zorgt ervoor dat doven en slechthorenden alles TT888 ondertitelt programma's op volgen wat er gezegd wordt en ook echt kunNederland 1, 2 en 3 voor nen deelnemen aan een gesprek. Dove, slechthorenden, doven en nieuwe slechthorende en horende mensen hebben Nederlandstaligen. Zet Teletekst het recht om elkaar te begrijpen en begrepen aan op uw tv, toets 888 en de te worden. Om de communicatie te verondertitels verschijnen in beeld. beteren kunnen gebarentolken of schrijfOndertiteling TT888 is een service tolken worden ingezet. van de Publieke Omroep. De redactie is 365 dagen per jaar overdag Bron: Persbericht Tolknet d.d.27 juni 2008 en 's avonds bezig om meer dan 40 uren televisie per dag van ondertiteling te voorzien. Zoekt u antwoord op vragen als:
Ondertiteling op Nederlands Film Festival Net als voorgaande jaren zal ook dit najaar Utrecht het bruisende middelpunt zijn van de Nederlandse film. Het Nederlands Film Festival (NFF) streeft ernaar de films die worden vertoond toegankelijk te maken voor een zo breed mogelijk groep geïnteresseerden in de Nederlandse film. In overleg met de Nederlandse belangenorganisatie SOAP! en het Instituut voor Gebaren, Taal & Doven aan de Hogeschool Utrecht presenteert het festival dit jaar voor het eerst een programma voor mensen met een auditieve beperking. Dit programma voor doven en slechthorenden bestaat uit een aantal films die zijn voorzien van
Nederlandse ondertitels, ringleiding en een gebarentolk. Deze speelfilms, waaronder de openingsfilm van dit jaar 'Het echte leven', 'Alles is liefde', 'TBS' en de documentaire 'See you in Vegas' over Hans Klok worden gedurende drie dagen geprogrammeerd. Ook voor de jeugd is er een leuke film uitgekozen, namelijk 'Zoop in Afrika'. Het Nederlands Film Festival zal dit jaar plaatsvinden van 24 september tot en met 3 oktober. Medio september komt het programma op de website van het Nederlands Film Festival te staan en verschijnt het als bijlage in de Volkskrant. Voor meer informatie: www.filmfestival.nl.
Hoe krijg ik ondertitels op mijn televisiescherm? Hoe krijg ik ondertitels weer van mijn televisiescherm? Waarom worden niet alle programma's ondertiteld? Hoe weet ik welke programma's worden ondertiteld? Waarom loopt de ondertiteling soms achter bij het gesproken woord? Wat ik liplees, verschilt van wat eronder staat. Waarom is dat? Waarom zitten er soms fouten in de ondertiteling? Kan ik de ondertitels opnemen? Kan ik ook ondertitels zien bij uitzendingen op internet en BVN? U leest het op: www.tt888.nl Bron: www.doof.nl 17
Plotsdoof sept.2008.qxd
18
31-8-2008
11:39
Page 18
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:39
Page 19
Denkend aan…
overweging door Cor Toonen Nog een half jaartje en de Stichting Plotsdoven viert haar 20-jarig bestaan. Bij zo'n jubileum hoort een cadeau, en dat is iets om vroegtijdig over na te denken. Als je terugdenkt aan 20 jaar belangbehartiging voor plots- en laatdoven, dan zie je binnen de harde kern een enorme betrokkenheid. Een betrokkenheid die er voor heeft gezorgd dat de belangen van plots- en laatdoven nog steeds krachtig worden behartigd. Zelfs in tijden van crisis lukte het toch weer een nieuw elan op te bouwen. Natuurlijk is een krachtig bestuur daarvoor een onmisbare factor, maar wis de achterban niet uit. Zonder betrokkenheid bloedt elke organisatie dood ofwel als de onverschilligheid doorsnee wordt, heb je de boktor in de ruggengraat van een organisatie. We mogen de ogen niet sluiten voor het gegeven dat er anno 2008 in de maatschappij een behoorlijke onverschilligheid is, binnen de achterban van de Stichting Plotsdoven is het niet anders. Laten we eens nadenken aan welke kant we persoonlijk staan en dan, zo dat kan, een persoonlijke bijdrage leveren aan het mooiste cadeau dat deze 20 jarige maar kan wensen: 'betrokkenheid'. Het zilveren jubileum themaweekend van dit jaar heeft laten zien dat een dergelijk mooi cadeau niet onhaalbaar is!
BPV&W is Welder geworden
de boktor hoe somber is het leven als het gevuld is met onverschilligheid over wat er gebeurt hoe het gebeurt of het gebeurt niets maakt je koud of warm weg is de nuance niets kan je stimuleren weg is de bezieling niets spreekt je aan weg is de betrokkenheid onverschilligheid is de boktor in de ruggengraat van mens organisatie maatschappij
Roc Andreas © Cuijk 14 aug. 2008
Ik kan weer horen
Een gedichtenbundel over de meerwaarde en beperkingen van CI Anita Tol (1965) had sinds haar derde jaar last van wat doofheid, maar met hoortoestellen was dat niet echt een probleem. Uiteindelijk, toen haar gehoor nog meer verslechterde, kwam ze tegen wil en dank in een isolement terecht. Ze meldde zich toen aan voor een CI (Cochleair Implantaat). Met een CI kan Anja met één oor weer horen, maar ze houdt beperkingen. Over haar doofheid en vooral over de meerwaarde en beperkingen van haar CI schreef Anita Tol een reeks gedichten die onlangs in boekvorm werden uitgegeven. De dichtbundel 'Ik kan weer horen' van Anita Tol is te bestellen via
www.boekscout.nl (ISBN 978-90-8834-451-0, prijs:11,95 euro).
Het Breed Platform Verzekerden en Werk (BPV&W) werkt verder onder een andere naam: Welder. Hun missie om mensen met een gezondheidsprobleem of beperking, dus ook auditief beperkten, te ondersteunen en versterken blijft overeind. Welder biedt service per e-mail, een telefonische helpdesk, brochures en ook informatie op internet. Bij Welder is uw eigen positie en regie de leidraad. Particulieren kunnen informatie vinden op en vragen stellen via de website www.vraagwelder.nl. Bron: Teletekst d.d. 1 aug. 2008
Sencity in Groningen Sencity is een groot feest voor doven en horenden. Sencity is een unieke manier om het maximale uit een avondje stappen te halen. Bij dit feest draait het niet alleen om muziek, er zijn ook expressieve dansers, trilvloeren, smaaksensaties, videoprojecties, lichteffecten, gebarentolken en kinky kappers. Het is voor zowel doven als horenden een perfecte uitgaansgelegenheid. De volgende Sencity is op 22 november in Groningen. Wil je meer weten of foto's bekijken, kijk dan op de site van Sencity: http://www.sencity.nl.
Horen met CI Zoals de seizoenen elkaar afwisselen En ieder seizoen z'n charme heeft Klinkt ook het geluid wat de CI geeft Niet alles klinkt aangenaam maar het went De CI wordt met de tijd een deel van je Een vriend die je goed kent Je deelt lief en leed Hebt samen plezier En hebt soms binnenpretjes Om enkele geluidjes die Een goedhorende snel vergeet.
19
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:39
Page 20
Nieuws van de steunpunten in het land Reurle neugt oe!
door Gert-Jan Zonneveld
Zaterdag 7 juni jongstleden werd alweer de derde wandeling georganiseerd. Dit keer in de omgeving van Ruurlo, de woonplaats van onze charmante organisatrice Anja Korten. De Meene-route stond op het programma: een wandeling van circa 11 kilometer door Ruurlo zelf en het buitengebied. Bij terugkomst stond er koffie, thee en gebak klaar bij Anja en haar trouwe rechterhand Gert-Jan. Het verzamel- en vertrekpunt van deze wandeling was het station van Ruurlo: voor een ieder goed bereikbaar per trein en voor degenen die met de auto komen is er voldoende parkeercapaciteit. Rond 11 uur druppelden de deelne(e)m(st)ers binnen. Anja, Gert-Jan en zijn dochtertje Mégan vormden het ontvangstcomité op het station. Gerard Veenkamp uit Groningen arriveerde als een van de eersten per trein, wederom volledig uitgerust met kompas en kaarten (voor het geval dat Anja Korten de weg niet meer zou weten!). Vervolgens kwamen Hans (bewapend met zijn onafscheidelijke camera) en Adrie van Es aan. Daarna arriveerde er een nieuw gezicht voor velen: Mirjam Coenders uit Grubbenvorst (nabij Venlo), gevolgd door Derk van Boxmeer, bepakt en bezakt, en Rolf en Gonnie Uit den Bogaard, die een indrukwekkende entree maakten door in een prachtige MG cabriolet te arriveren. Het wachten was nog op Mirjam Walraven, die door een wegomlegging ietwat vertraging had opgelopen, maar uiteindelijk het verzamelpunt toch wist te bereiken. Via het centrum wandelden we richting het buitengebied van Ruurlo. Onderweg gaf Anja tekst en uitleg over de omgeving. Al lopend werden ook de laatste nieuwtjes uitgewisseld en gevraagd naar elkaars welzijn. Vooral ons 'nieuwe gezicht', Mirjam Coenders, genoot met volle teugen en mocht zich in de aandacht van een ieder die meeliep verheugen. Voor haar een hele nieuwe positieve ervaring. Ze voelde zich meteen thuis bij onze wandelgroep! Via de dreven en zandpaden kwamen we vlakbij het Rijkenbargsebos uit, alwaar de eerste broodjes werden genuttigd. Aan een grote boom bevond zich een lang touw: Anja kon de verleiding niet weerstaan om even 'terug in haar jeugd' te gaan! Daarna ging het verder het bos in tot een zessprong, waar ooit de opnames plaatsvonden voor de verfilming van het boek 'De Zevensprong' van Tonke Dragt. Vervolgens langs het 'Huis Rijkenbarg', gebouwd en tot 20
1938 bewoond door Baron Willem van Heeckeren van Kell, en een open plek in het bos waar tussen 1960 en 1970 de 'Winnetouspelen' werden gehouden. Deze indianenverhalen, geschreven door Karl May, werden nagespeeld door de Ruurlose bevolking met medewerking van onder meer de plaatselijke ruitervereniging. De eerste stop was bij de groene camping 'De Tamaring'. De ontvangst door de eigenaresse van de camping was zeer vriendelijk. Verse koffie, thee en frisdrank werden geserveerd en de lunchpakketten werden verorberd. Hierna vervolgden we onze wandeling door het prachtige natuurschoon in de buitengebieden van Ruurlo. Langzaamaan naderden we Ruurlo weer, waar bij Anja en Gert-Jan thuis dampende koffie en heerlijk gebak al op ons stonden te wachten. De zon was intussen volop doorgebroken en met de gehele groep werd het gebak in hun achtertuin soldaat gemaakt. Tot slot kregen de wandelaars nog een rondleiding door hun 'nieuwe' huis. Een ieder was dik tevreden met de wandeling, vooral Mirjam Coenders vond het geweldig! Ze heeft het ervaren als een 'warm bad', een gevoel van thuiskomen… Tja, ook daar zijn de wandelingen voor! Om lekker met lotgenoten te kunnen kletsen, bij te praten en de vriendschapsbanden aan te halen en te intensiveren, zodat je vol positieve energie de weg naar huis weer kan aanvaarden. Graag tot ziens weer in Ruurlo of zoals ze hier zeggen: Reurle neugt oe! P.S.: Wilt u ook een keer ervaren hoe gezellig en prettig onze wandelingen zijn, meld u dan aan voor de volgende wandeling bij Anja Korten. Graag tot ziens! Foto's: Hans van Es
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:39
Page 21
Stadswandeling Den Bosch zeer geslaagd! door Gert-Jan Zonneveld (met dank aan Frans Vercammen) Het is zondag 22 juni. De zon schijnt gelukkig volop: normaal gesproken een goed voorteken voor een uitje van Steunpunt Zuid. Ons eerste uitje in Nijmegen was geen onverdeeld succes qua opkomst, dus zijn we zeer benieuwd naar het aantal deelnemers op deze dag. Oorspronkelijk stond een vaartocht over de Bossche Binnendieze op het programma, maar wegens omstandigheden buiten onze macht kon deze niet doorgaan. De vaartocht werd omgezet in een stadswandeling door de Brabantse hoofdstad. Frans Vercammen en zijn vriendin Mia zullen als gids fungeren. Afgesproken ontmoetingsplek is het café 'Hart van Brabant', recht tegenover de St. Jan. Na wat zoeken naar een parkeerplek is de St. Jan al snel gevonden en gelukkig zien we een hoop bekende gezichten: naast Frans en Mia, zitten Adrie en Hans (wederom bewapend met zijn camera), Mirjam, Jean, Jacqueline en een vriend van hen, en onze 'nieuwe aanwinst' Mirjam er al. Een fantastische opkomst! Een groep van elf leuke en boeiende mensen, alleen jammer dat er weinig mensen uit Zuid zelf de moeite hebben genomen om naar Den Bosch af te reizen.
Ook muren van oude panden zijn beschilderd met spreuken en gedichten. Af en toe lopen we een zijstraatje in om de kunst langs de Binnen-Dieze te bewonderen. Via de Moriaan (het VVVgebouw in Den Bosch) lopen we naar de Molenstraat. Daar is de opstapplaats voor de rondvaarten. Menig deelnemer wil wel een tochtje maken, maar na een heus buitje besluiten we door te lopen. Via allerlei straatjes komen we op een terras terecht. Een pilsje gaat er wel in. Nadat ook de inwendige mens is verzorgd, lopen we verder richting het startpunt: de St. Jan. Velen willen nog even een rondje om deze kathedrale basiliek lopen. Zo gezegd, zo gedaan. Ook daar weer veel spreuken en gedichten. Dat de St. Jan vuil is en toe aan een grote opknapbeurt, is goed te
Echter niet getreurd; na een eerste versnapering verorberd te hebben, lopen we langzaam de stad in. We besluiten zoveel mogelijk de Binnendieze te volgen. Deze rivier stroomt door Den Bosch, en op bepaalde plekken zelfs onder de prachtige huizen van de oude binnenstad door. Een enkele overkluizing is opgesierd door een mooie beschildering. Het weer laat ons niet in de steek tijdens de wandeling. Onderweg ontdekken we in het voetgangersgebied vele spreuken. Eén ervan trekt onze speciale aandacht door de eenvoud van het geschrevene: zo treffend en prachtig!
zien. Op dit moment krijgen de vele ornamenten een opknapbeurt. Na de buitenkant bezichtigen we ook het interieur van de St. Jan. Een enkeling maakt van de mogelijkheid gebruik om even afzonderlijk in gesprek te gaan met de hoogste baas, om stil te staan of om aandacht voor een dierbare te vragen. Vanuit de St. Jan gaan we volgens goed katholiek gebruik - rechtstreeks de kroeg in. Daar genieten we nog lang na van de mooie wandeling door Den Bosch met zijn vele bezienswaardigheden. Een rondvaart op de Binnendieze zullen we in de toekomst zeker nog eens organiseren. Foto's: Hans van Es
Bijzondere vliegtuigen en heerlijk eten door Pieter Vergeer
's Morgens in de vroege uurtjes kwamen we bij elkaar om samen naar het Nationaal Luchtvaart-Themapark Aviodrome in Lelystad te gaan. We waren erg onder de indruk van de mooie en bijzondere collectie historische vliegtuigen.
We zagen de Constellation die na jaren haar motoren weer heeft mogen laten proefdraaien. Best wel veel lawaai, maar wij hadden daar geen last van. Een jumbo 747 21
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
Technische voorzieningen Cor Toonen Stuiverstede 9 5431 RT Cuijk tt/fax: 0485 - 31 82 09 fax per mail: 0847 - 12 40 05 (ma t/m do na 20.30 u.)
[email protected]
CI-llotgenotencontact Wil van Essen-Verhoef Ernst Casimirlaan 31, 6824 SG Arnhem
[email protected]
Gebarencursussen Arthur van Bijleveld tt: 010 - 489 55 10 fax: 084 - 717 81 55
[email protected]
Ondertiteling TV Frans Vercammen Dirck v. Deelenstraat 4 5246 HB Rosmalen tel: 073 - 641 95 01
[email protected]
Website Lex Wassenberg
[email protected]
11:39
Page 22
mochten we van binnen bezichtigen: een bijzondere ervaring. Veel van deze vliegtuigen vliegen nog rond de hele wereld. Na het bezoek aan Aviodrome zijn we naar
Activiteiten 4e kwartaal 2008 Openluchtmuseum, Arnhem Zaterdag 27 september 11.00 uur Op zaterdag 27 september gaat Steunpunt Zuid naar het Openluchtmuseum in Arnhem. We verzamelen om 11.00 uur bij de ingang van het museum (Schelmseweg 89, 6800 AP Arnhem). Opgave is niet noodzakelijk, maar voor de organisatie is het wel prettig om een idee te hebben hoeveel mensen er komen. Iedereen die zin heeft om te komen is welkom: doof, CI-horend, horend, jong of oud. Ook honden zijn welkom mits aangelijnd. Rolstoelen zijn te leen voor 2 euro en ook met regen is er genoeg te beleven. Kosten: Volwassenen 13,60 euro, kinderen 4 t/m 12 jaar 9,50 euro, bezitters van een museumjaarkaart gratis. Parkeerkaart voertuig: 4,50 euro. Voor meer informatie en aanmelden:
[email protected] Stavoren Zondag 5 oktober 11.30 uur
NC PLD
Cornelis Houtmanstraat 19-2h 3572 LT Utrecht tel: 0900 - 337 36 63 tt: 30 - 271 61 72 fax: 030 - 271 98 09 www.ncpld.nl
[email protected]
Tijdens het gezellige weekend in oktober, dat weer door Jan Maarten en Françoise van Dongen wordt georganiseerd, gaan we op zondag naar Stavoren, Staveren, Starum: drie namen voor de oudste van de Friese elf steden. Het is een toeristisch vissersplaatsje aan het IJsselmeer met het legendarische 'Vrouwtje van Stavoren', u allen wel bekend. Heerlijk met mooi weer op een terrasje. Hindelopen is over de dijk wandelend in een uurtje te bereiken. Iedereen, ook de nietweekendganger, is welkom. Verzamelen om 11.30 uur bij het station. Namens de activiteitencommissie: Jan Commandeur Tassenmuseum Hendrikje, Amsterdam Zaterdag 1 november 12.00 uur Steunpunt West gaat dit keer naar het Tassenmuseum Hendrikje, gevestigd in een historisch pand uit 1664 met een eveneens historisch aangelegde tuin en een paar fraaie stijlkamers. Het is een uniek museum dat de geschiedenis van de westerse tas laat zien vanaf de late
22
het eerste winkelcentrum van Lelystad gegaan: dit winkelcentrum is net zo oud als Lelystad zelf. We aten in een wokrestaurant: heerlijk eten en zoveel als je wilde!
middeleeuwen (16e eeuw) tot heden, inclusief het werk van hedendaagse ontwerpers. Het museum heeft een grote collectie en een verscheidenheid aan tassen, buidels, koffers, beurzen en accessoires, ook bijvoorbeeld uit de periode van de Jugendstil en Art Deco, en tassen van beroemde internationale ontwerpers. En als je er dan nog niet genoeg van hebt, kun je je hart ophalen in de Museumwinkel met tassen van Nederlandse en buitenlandse ontwerpers: het ideale adres voor een bijzondere tas! Gaan we straks showen met onze tassen en de rest van plotsdoof Nederland jaloers maken? Neem alvast een kijkje op: www.tassenmuseum.nl. We spreken af om 12.00 uur bij het Tassenmuseum, adres: Herengracht 573, 1017 CD Amsterdam. OV vanaf Amsterdam CS: Tram 4 en 9: uitstappen Rembrandtplein, 2 min. lopen. Wil je meer weten, kom je voor het eerst en wil je geïntroduceerd worden: mail naar Georgie Onsoe:
[email protected] Wandeltocht Veluwezoom Zaterdag 29 november 11.00 uur De laatste wandeling van dit jaar is op zaterdag 29 november. We lopen dan de Veluwezoomroute. Dit is één van de mooiste wandelroutes van de NS! Wegens groot succes vorig jaar ook dit jaar weer op de agenda! We verzamelen om 11.00 uur op het station Dieren. Daar starten we met de wandeling over de Veluwe. De route is 14 km maar in te korten tot 11 km. We beslissen tijdens het wandelen samen of we de 11 of de 14 km gaan lopen. Denk aan een lunchpakket, goede wandelschoenen en kleding afgestemd op het weer. Traditie is dat we onderweg ergens wat gaan drinken. Dit is voor eigen kosten. We nemen de trein terug naar Dieren vanaf Rheden of Velp. Ook dit is voor eigen rekening. Opgave is niet noodzakelijk, maar voor de organisatie is het wel prettig om een idee te hebben hoeveel mensen er komen. Opgeven kan via e-mail:
[email protected].
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:39
Page 23
Steunpunten
Onze activiteitenkalender voor 2008 Datum Organisatie zo 16 december Zuid
Wat en waar Traditionele jaarafsluiting met Bowlen en Chinees eten
zo 6 januari
West
Nieuwjaarsborrel in Amsterdam
zo 10 februari za 16 februari
Zuid Jongeren
Natuurmuseum Nijmegen Avifauna Alphen a/d Rijn
za 1 maart 14 t/m 16 maart za 15 maart
Act. Comm. Bestuur Bestuur
Wandeling Belmonde Ede-Wageningen 25e Themaweekend ‘25 jaar - voor elkaar’ Vledder Reünie 25 jaar Themaweekend Bakkeveen
zo 13 april za 26 april
West Act. Comm
Hortus Botanicus Leiden Wandeling Landgoed Groeneveld
vr 2 mei za 17 mei
Act. Comm. Bestuur
Park De Hoge Veluwe Landelijke ontmoetingsdag
za 7 juni za 14 juni zo 22 juni
Act. Comm. Jongeren Zuid
Wandeling omgeving Ruurlo Aviodome Lelystad Den Bosch
za 5 juli
West
Beeldenmuseum Scheveningen
za 13 september Bestuur za 20 september Jongeren za 27 september Zuid
Partnerdag WereldDovenDag Amsterdam Openlucht Museum Arnhem
3 t/m 6 oktober zo 5 oktober za 11 oktober
Gezellig weekend Wandeling Stavoren Jaarvergadering Stichting Plotsdoven
Rijnmond Act. Comm. Bestuur
Steunpunt Noord Imke Rozema Langewijk 72 9202 CR Drachten tt/fax: 0512 - 51 47 41
[email protected] Steunpunt West Georgie Onsoe Burg. v.d. Stadtstraat 17 1501 SB Zaandam
[email protected] Steunpunt Zuid Cor Toonen Stuiverstede 9 5431 RT Cuijk tt/fax: 0485 - 31 82 09 mobiel sms 06-1896 34 78
[email protected] Steunpunt Rijnmond Vivian Verduyn Van Eesterenplein 174 3315 KV Dordrecht tt/fax: 078 - 631 44 19
[email protected] Contactpersoon Jongeren Wouter Bolier
[email protected]
Coördinator Steunpunten
za 1 november West za 29 november Act. Comm.
Tassenmuseum + stijlkamers Amsterdam Wandeling Veluwezoom Dieren
Leontien Peters
[email protected]
zo 14 december Zuid Nijmegen
Traditionele jaarafsluiting met Bowlen en Chinees eten
Landelijke Activiteitencommissie
Let ook op de informatie op www.stichtingplotsdoven.nl. Als u maandelijks per e-mail op de hoogte gehouden wilt worden van de activiteiten van de steunpunten, mail dan naar
[email protected]
Emma Bolle Jan Commandeur Kerkweg 231 1964 KJ Heemskerk
[email protected]
Lex Scheffelfonds Ineke Scheffel tt: 020 - 663 42 33 tel: 020 - 690 88 17 fax: 020 - 772 76 07
[email protected] Gironummer: 7500036 t.n.v. I.Scheffel-Maurer te Amsterdam
Traditionele jaarafsluiting 2008 Zondag 14 december Zondag 14 december organiseert Steunpunt Zuid weer de traditionele jaarafsluiting met bowlen en chinees eten in Nijmegen. Meer informatie volgt nog via de website maar noteer alvast deze datum in uw agenda! Opgave is noodzakelijk i.v.m. het reserveren van de bowlingbanen en de ruimte bij de Chinees. Voor meer info:
[email protected]. Graag tot 14 december!
Vrouwtje van Stavoren
23
Plotsdoof sept.2008.qxd
31-8-2008
11:40
Page 24