Atelier 2.5:
51,9°N
Thema: Object:
Context Klimaat – Stad – Gebouw
Studiejaar: Vrijdag: Bijeenkomsten:
2010-2011 / 2de semester 13u45-19u45 11, 18 en 25 februari 11, 18 en 25 maart 1, 8 en 15 april 13, 20 en 27 mei 10 en 17 juni 25.-28. maart, 4.-9. mei, 27.-30. mei, 22.-24. juni week 25/2011 vrijdag 24 juni (zie opmerking Planning) 9 ECTS (252 uur, waarvan 70 tijdens de bijeenkomsten op vrijdag) 5A/4S Hoog In studio 51,9° zal er in internationale, interdisciplinaire en interuniversitaire teams gewerkt worden. Elk projectteam bestaat daarom uit studenten van verschillende disciplines (architectuur, stedenbouw en digitale vormgeving) en diverse universiteiten. De projecten worden uitgewerkt in nauwe en directe samenwerking tussen de groepen. De projecttaal is Engels.
Workshops:
Afronding: Studielast: A/S punten: Complexiteit: Bijzonderheden:
Docenten:
Ralf Pasel (Pasel.Künzel Architecten)
Inhoud Architectuur wordt meestal als een tegenstander van het klimaat gedefinieerd, die enerzijds een fysieke, maar tevens ook een psychologische dreiging representeert. Architectuur als bescherming tegen regen, hitte en wind. Een alternatieve zienswijze kan echter de betekenis en het belang van het klimaat voor de architectuur laten zien. Klimaat ,lokaliseert' Architectuur en maakt het gelaagd, complex en onvoorspelbaar. De gevolgen van klimaatverandering zijn wereldwijd duidelijk zichtbaar: smeltende poolkappen, de stijgende zeespiegel en de aanhoudende groei van de woestijngebieden. Tegelijkertijd verschuift het gewicht in het huidige debat, over duurzaam en energiezuinig bouwen, steeds meer naar een globale concurrentiestrijd in buitengewone High-Tech toepassingen. Naast deze wereldwijde energiebesparing wedstrijd, rijst er evenwel de acute vraag naar zinvolle alternatieven, van welke de oplossing minder ligt in generieke, technische ontwikkeling, maar eerder in intelligent omgaan met specifieke, regionale omstandigheden. Opgave Architecten en stedenbouwkundige werken meestal in een specifieke context of met concrete, exact omschreven condities. De klimatologische omstandigheden langs 51,9° noorderbreedte, waar zowel de Duitse stad Münster als het Nederlandse Rotterdam aan liggen, kunnen worden gezien als het conceptueel uitgangspunt van de opgave, om zo een testveld bloot te leggen waar de klimatologische invloeden op zowel stedelijke als architectonische typologieën en structuren kunnen worden bestudeerd en onderzocht. Vergelijkbaar met het werk binnen een specifieke context, is hier de klimaatzone, die de essentiële regionale gegevens verstrekt en dient als de basis van de opgave, doorslaggevend.
Het doel is het ontwikkelen van stedelijke en architectonische vormen en structuren vorm te geven vanuit een klimatologische 'logica', als zowel de identificatie van interessante en intelligente principes en wederzijdse afhankelijkheden van klimaat, stad en architectuur. In het bijzonder wordt in Studio 51,9°N de focus gelegd, op de invloed, de impact en de potenties van wind op zowel de architectuur als ook het ontwerpen van stedelijke structuren. Hierbij wordt parallel en vergelijkend op twee specifieke locaties gewerkt, één aan de kust voor Rotterdam en één in het ‘Hinterland’ van Münster. Het Semester wordt gekenmerkt en gestructureerd door drie componenten ofwel fases: Research – Genotype – Phenotype. Om met de materie ‘wind’ vertrouwd te raken, zal er in de researchfase uitgebreid onderzoek gedaan worden naar de specifieke klimatologische gegevens van de twee locaties. Een analyse van vergelijkbare voorbeeldprojecten en referenties helpt de invloed, de mogelijkheden maar ook de impact van het thema te begrijpen. Bovendien zullen mogelijke principes onderzoekt worden hoe met de parameter ‘wind’ zowel op architectonische als ook stedenbouwkundige schaal omgegaan kan worden. De fase ‘genotype’ behelsd het concrete ontwerpen en vervaardigen van principes, met betrekking tot de invloed van klimatologische aspecten op de gebouwde omgeving (general types – principles and patterns). Middels bijv. diagramma’s, doorsneden, driedimensionale maquettes en axonometrien wordt aan een catalogus gewerkt, die de invloed van wind en zon op de stedelijke en architectonische omgeving in kaart brengt. Volgende vragen staan hierbij centraal: Op schaal van de stad, wat is de invloed van wind en zon en hoe kan dit tot een intelligentere, duurzamere, en toekomstgerichte stad leiden, die een hoge stedelijke verblijfskwaliteit centraal stelt? Op schaal van het gebouw: hoe maak je specifieke klimatologische aspecten bruikbaar voor een groot stedelijk gebouw? De ‘phenotype’-fase omschrijft de fase waarin de opgedane kennis uit de research- en de genotype-fases in een specifiek ontwerp én op een specifiek locatie toegepast dient te worden. Er worden heldere standpunten en uitspraken in maquettes en tekeningen verwacht omtrent het ruimtelijk ontwerp op zowel de schaal van de stad als ook op architectonisch niveau, van een stedelijke lay-out tot het architectonisch detail: één coherent geheel!
Planning en inhoud per week of fase Week 0 4. Feb. 2011 (Vrijdag)
Ateliermarkt en projectpresentatie Studio 51,9°N FASE 1: RESEARCH (zie opgave voor omschrijving)
Week 1 11. Feb. 2011 (Vrijdag)
Research Fase
Week 2 18. Feb 2011 (Vrijdag)
Research Fase
Week 3 25. Feb. 2011 (Vrijdag)
Research Fase
Week 4 11. Mrt, 2011 (Vrijdag)
Research Fase
Week 5 18. Mrt 2011 (Vrijdag)
Tussenpresentatie individuele resultaten Research Fase in Rotterdam (Boek en Powerpoint) FASE 2: PATTERNS / GENOTYPE (zie opgave voor omschrijving)
Week 6 25.-28. Mrt 2011 (Vrij.-Zon.)
Week 7 1. Apr 2011 (Vrijdag) Week 8
Workshop 1: gezamenlijke Kick-Off. (Locatie: Münster) Gezamenlijke presentatie van resultaten Research Fase in Münster RAvB studenten presenteren aan msa Münster
Genotype Fase
8. Apr 2011 (Vrijdag)
Genotype Fase
Week 9 15. Apr 2011 (Vrijdag)
Genotype Fase FASE 3: CONTEXT / PHENOTYPE (zie opgave voor omschrijving)
04.-09. Mei 2011 (Woe.-Man.) Workshop 2: Intensieve-Workshop (1e week) Locatie: RAvB Rotterdam (let op: tijdens Brazilië Studiereis!) Afronding Fase 2 Genotype Tussenpresentatie in Münster (Boek en Powerpoint) Start Fase 3 Phenotype Week 10 13. Mei 2011 (Vrijdag)
Phenotype Fase
Week 11 20. Mei 2011 (Vrijdag)
Phenotype Fase
Week 12 27.- 30. Mei 2011 (Vrij-Zon)
Workshop 3: Gezamenlijke Context / Phenotype ontwerpworkshop Loacatie: Münster Tussenpresentatie in Münster
Week 13 10. Juni 2011 (Vrijdag)
Phenotype Fase
Week 14 17. Juni 2011 (vrijdag)
Phenotype Fase
Week 15 22.-24. Juni 2011 (Woe.-Vrij.) Workshop 4: Finale Workshop t.b.v. presentatie Locatie: RAvB Rotterdam 24. Jun. 2011 (Vrijdag)
Eindpresentatie projecten 51,9° in Rotterdam (Panelen, Maquettes en Powerpoint)
24. Jun. 2011 (Vrijdag)
i.v.m. onze laatste workshop en de planning van de msa Münster kan dit helaas niet eerder. (Zij eindigen al 3 weken eerder met hun semester vanwege de RAvB curriculum.)
Literatuur Mostafavi: EcologicalUrbanism Brunner, Hönger, Menti, Wieser: Klima-als-Entwurfsfaktor Urbanity-not-Energy, GAM 05 Peter Droege: 100% Renewable Maas: Green Dream - how Future Cities Outsmart Nature, T?F Jürgen H. Mayer, Neeraj Bhatia: Weather-and-Architecture Jonathan Hill: Weather Architecture Peter F. Smith: Architecture in a Climate of Change Hegger, … : Energie Atlas Detail Green, 01/09 Detail Green, 02/09 Detail Green, 01/10 Detail Green, 02/10 a+t: next, Collective Housing in Progress a+t: D-Book, Density + Intensity Work Architecture Company: 49 Cities Van Soesteren: Metropolitan World Atlas
www.guardian.co.uk/artanddesign/2006/aug/21/architecture.weather www.blackwell-compass.com/subject/geography/article_view?article_id=geco_articles_bpl045 www.zeekracht.nl www.oma.eu www.ravb.nl www.fh-muenster.de/fb5/index.php Beoordelingscriteria Het project wordt aan de hand van de leerdoelen en de eindkwalificaties beoordeeld. Leerdoelen Na afloop heeft de student: vaardigheid in het samenwerken binnen een multidisciplinair team van stedenbouwkundigen en architectecten binnen een internationale context; vaardigheid om op basis van meerdere complexe randvoorwaarden een integrale ontwerpvisie te ontwikkelen; kennis en inzicht in de relatie tussen klimaat, stedelijke typologieën, nederzettingspatronen en bebouwingsstructuren; vaardigheid in het ver- en bewerken van deze kennis zodat deze ingezet kan worden ten bate van het ontwerpproces;, vaardigheid om met behulp van dit ontwerpinstrumentarium concrete, contextuele architectonische en stedenbouwkundige vormen te ontwikkelen; inzicht in de belangrijke rol die stedenbouwfysica speelt in de ontwikkeling van steden en gebouwen, de consequenties voor de vakgebieden van architectuur en stedenbouw; Eindkwalificaties van de opleiding tot architect die in dit atelier aan de orde komen MArch
1. 3. 4. 6. 7. 8. 9b.
9d.
9h.
9j.
10.
1
2
3
4
5
6
7
8
9a
9b
9c
9d
9e
9f
9g
9h
9i
9j
10
11
Vervaardigt (vernieuwende) architectonische concepten en ontwerpen die aan maatschappelijke, esthetische, technische, financiële, functionele en juridische eisen voldoen. Initieert, ontwikkelt, analyseert, interpreteert en/of beoordeelt een opdracht of opgave zelfstandig en vertaalt deze in een architectonisch concept of ontwerp. Maakt technisch bekwaam een integraal ontwerp dat voldoet aan kaders voor kwaliteit, (bouw)voorschriften, budget, tijd en eisen van gebruikers en opdrachtgevers. Werkt en studeert zelfstandig en autonoom in de beroepspraktijk en de studie, reflecteert op eigen gedrag (reflection in action) en is in staat hierin vernieuwing aan te brengen. Zet zelfstandig en/of in (multidisciplinair) teamverband het ruimtelijk vormgevend vermogen in als onderzoeksinstrument, op basis van methoden van voor de ontwerppraktijk relevant onderzoek. Hanteert relevante methoden van onderzoek bij het maken van architectonische projecten en integreert de resultaten hiervan in (innovatieve) oplossingsvarianten voor architectonische concepten en ontwerpen. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van de geschiedenis en de theorie van de architectuur en aanverwante kunstvormen, technologische vakken en menswetenschappen toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van de natuurkundige en technologische vraagstukken die samenhangen met de functie van een bouwwerk met het oog op het verschaffen van comfort en bescherming tegen weersomstandigheden toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten inzicht in de problemen op het gebied van het constructief ontwerp, de constructie en de civiele bouwkunde in verband met het ontwerpen van gebouwen toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. Past bij het maken van architectonische concepten, ontwerpen en projecten inzicht in de relatie tussen mensen en architectonische constructies en tussen architectonische constructies en hun omgeving, alsmede in de noodzaak om architectonische constructies en de ruimten daartussen af te stemmen op menselijke behoeften en maatstaven toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. Maakt op adequate wijze een ontwerp én plan in beeld, geschrift en woord voor anderen inzichtelijk en reflecteert hier kritisch op.
Eindkwalificaties van de opleiding tot stedenbouwkundige die in dit atelier aan de orde komen MUrb
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10a
10b
10c
10d
10e
10f
10g
10h
10i
10j
11
12
13
1.
Vervaardigt op verschillende schaalniveaus (vernieuwende) stedenbouwkundige concepten en ontwerpen die aan maatschappelijke, esthetische, technische, financiële, functionele en juridische eisen voldoen. 3. Interpreteert en beoordeelt maatschappelijke (sociale, economische, culturele én politieke) en ruimtelijke processen, ontwikkelingen en trends zelfstandig en/of in (multidisciplinair) teamverband en vertaalt deze in stedenbouwkundige (ruimtelijk-programmatische) concepten, visies, strategieën en/of ontwerpen. 4. Initieert, ontwikkelt, analyseert, interpreteert en/of beoordeelt een opdracht of opgave zelfstandig en vertaalt deze in een stedenbouwkundig concept of ontwerp. 6. Formuleert beargumenteerde vakinhoudelijke oordelen en houdt daarbij rekening met maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis. 7. Werkt en studeert zelfstandig en autonoom in de beroepspraktijk en reflecteert op eigen gedrag (reflection in action) en is in staat hierin vernieuwing aan te brengen. 9. Hanteert relevante methoden van analyse, onderzoek en ontwerp bij het maken van stedenbouwkundige projecten en integreert de resultaten hiervan in (innovatieve) oplossingsvarianten voor stedenbouwkundige concepten en ontwerpen. 10a. Past bij het maken van stedenbouwkundige concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van de geschiedenis en de theorie van de stedenbouw en van de relatie met andere bij de ruimtelijke ordening betrokken disciplines toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. 10c. Past bij het maken van stedenbouwkundige concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van de inhoud van en vaardigheid met andere bij de ruimtelijke vormgeving betrokken disciplines, te weten de architectuur en tuin- en landschapsarchitectuur toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. 10d. Past bij het maken van stedenbouwkundige concepten, ontwerpen en projecten passende kennis van de maatschappijwetenschappen, de economie, de sociale en historische geografie en de ecologie toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. 10i. Past bij het maken van stedenbouwkundige concepten, ontwerpen en projecten inzicht in het beroep van stedenbouwkundige en de rol van de stedenbouwkundige in de maatschappij toe en verantwoordt deze kennis en inzichten. 12. Maakt op adequate wijze een ontwerp én plan in beeld, geschrift en woord voor anderen inzichtelijk en reflecteert hier kritisch op.
Ralf Pasel (1970) studeerde architectuur aan de universiteit van Dresden. Na zijn afstuderen in 1998 is hij werkzaam geweest als architect bij David Mikhail in London en KCAP (Kees Christiaanse Architects and Planners) in Rotterdam. Werkt sinds 2004 samen met Frederik Künzel onder de naam Pasel.Künzel architects.
