2 Computer Creatief

%

&'$( )&*&+ *$,-#"$.

2

Computer !"#$ Creatief 2015-1

Voorwoord

Welkom! Daar ligt-ie dan, de eerste editie van een nieuw computertijdschrift: Computer Creatief. Voor een uitgever van computer- en fotografieboeken – en ooit van Corel Magazine – is het misschien niet zo bijzonder om met een tijdschrift over het creatieve gebruik van computers te komen, maar op de burelen van Van Duuren Media wordt voornamelijk aandacht geschonken aan boeken: boeken over fotografie, boeken over computers, boeken over software en boeken over camera’s. Daar komt met ingang van vandaag verandering in! De wens om actueler en breder te informeren speelde al langer, en wat kun je dan beter inzetten dan een tijdschrift. Met twee op fotografie gerichte voorjaarsbeurzen (Professional Imaging en FotoFair) is de keuze van digitale fotografie als thema dan ook niet zo verwonderlijk. Wat kunt u van ons verwachten? Computer Creatief zal vijf keer per jaar verschijnen en een mix bieden van artikelen over software, apps, hardware, fotografie, grafische technieken, gadgets, internet en meer. Vaste rubrieken als lezersvragen en appbesprekingen worden afgewisseld met actuele artikelen en een regelmatig thema; zo is dat volgende keer Windows 10. Uiteraard horen we graag wat u vindt van Computer Creatief! Mail naar [email protected] of naar ondergetekende. En vergeet niet een abonnement te nemen (zie pagina 7); wanneer u dat doet ontvangt u een van de actuele boeken naar keuze, geheel cadeau. Bob van Duuren, [email protected]

Inhoud

Computer Creatief 2015-1

Nieuws

2

De mooiste en handigste apps

4

Lezersvragen

8

Delen, downloaden, muziek luisteren, tv kijken en, en, en…

10

De magie van de kleine flitser

14

Lightroom secrets

16

Hoofd en hart, een duivels dilemma

23

Silver Efex Pro 2

24

Macrofotografie: 10 tips

30

Reisfotografie: 10 tips

34

Micro-microcomputers

38

Veilig online

42

Windows 10

46

Volgende keer in Computer Creatief / Colofon

493

Informatief

De redactie

Nieuws Bellen en internet over de grens blijft duur Even leek het erop dat aan het eind van het jaar de zogeheten roamingkosten voor mobiele telefonie en mobiel internet zouden verdwijnen. Het Europees parlement wilde de belachelijke kosten die gemoeid zijn met grensoverschrijdend gebruik van een mobieltje laten vervallen. Een nobel initiatief, zeker als u zich bedenkt dat de providers niets extra’s hoeven te doen voor over de grens bellen en internetten. Het doorsluizen van deze gegevens valt uiteraard in het niet bij binnenlands gebruik, terwijl een gigantische mobiele rekening na een vakantie in de Belgische Ardennen voor een hoop irritatie bij consumenten zorgt. Weg ermee dus zou je zeggen, maar daar is een aantal EU-landen fel op tegen. Niet helemaal verwonderlijk zijn dat veelal de wat kleinere landen en landen met relatief veel vakantiegangers. Want als zij de ludieke ‘belasting op gebakken lucht’ zien verdwijnen kost ze dat flink wat geld. Immers: voor een paar megabyte over de grens betaal je zomaar een tientje of meer. Veel toeristen snappen nog altijd

niet dat even een paar videofilmpjes naar het thuisfront mailen vele tientallen tot soms honderden euro’s kost. En die vloeien veelal in de kas van lokale mobiele providers die zich een kriek lachen. Vandaar dat ‘de kleintjes’ onder leiding van de huidige EU-voorzitter Litouwen aan het roer op de rem hebben getrapt. Zij eisen dat het verbod op roaming niet doorgaat maar stellen een compromis voor: u mag in het buitenland een riante 5 (vijf!) megabyte data tegen uw thuistarief verstoken, daarna begint de ellende alsnog. Ach ja, die EU.

Samsung Galaxy S6 Met de introductie van de gloednieuwe Samsung Galaxy S6 wil het Koreaanse bedrijf draadloos laden standaard maken. Althans, dat valt op te maken uit het feit dat de ontvanger voor draadloze energieoverdracht van huis uit in de Android-smartphone is ingebouwd en er dus geen speciale hoesjes of andere accessoires meer nodig zijn voor ‘laden zonder stekkertje’. U hoeft het toestel dan ook alleen nog maar op een laadstation te leggen en het opladen begint. Een tweede opvallend detail is de

‘idioot’ hoge resolutie van het AMOLED-aanraakscherm: 2560 x 1440 pixels. Tegelijkertijd spreken kenners zich uit tegen deze ‘verkwisting’: een veel lagere (denk aan full HD ofwel 1920 x 1080 pixels) levert voor het menselijk oog op het kleine oppervlak van een mobiel scherm al geen afzonderlijk te onderscheiden pixels meer op. Verhogen levert dus eigenlijk geen meerwaarde op, maar het kost wel veel meer (video)processorkracht en geheugen om deze enorme hoeveelheid pixels aan te sturen. En dat gaat ten koste van een hoger energieverbruik; of deze ultraresolutie daadwerkelijk tot een sneller leegrakende batterij leidt moet natuurlijk nog blijken. Opvallend is verder dat het bij Android-smartphones zo geliefde micro SD-kaartslot is verdwenen: u moet dus bij aankoop bepalen hoeveel opslagruimte u wenst. U kunt kiezen uit 32, 64 en 128 GB, waarbij de kleinste variant u € 699 en de grootste u maar liefst € 899 kost. Daarvoor krijgt u dan wel een strak vormgegeven smartphone draaiend op Lollipop en voorzien van een octacore-processor in handen. Voor de echte liefhebbers is er verder nog het topmodel met de naam Galaxy S6 Edge met een kek gebogen scherm. Ziet er schitterend uit, maar kost u ook weer wat extra geld.

Nieuwe versie AMIDuOS

Hier blijft bellen voorlopig duur zoals het er nu naar uitziet...

2

Als u Android-apps op uw Windows-pc of notebook wilt draaien is AMIDuOS een prima keuze. Voor een prijs van slechts $ 9,99 haalt u hiermee een volwaardige Android-omgeving in huis, inclusief naar wens te installeren Google Play. Zowel ARM als x86-apps draaien moeiteloos en hardwareversnelling maakt het spelen van 3D-games op een groot beeldscherm een adembe-


Nieuws

Draai alle Android-apps gewoon op uw vertrouwde Windows-pc of notebook met DuOS. Een Lollipop-versie zit eraan te komen!

nemende ervaring. Voordeel van Google Play is natuurlijk dat al uw eerder aangeschafte apps zonder extra kosten ook binnen DuOS gebruikt kunnen en mogen worden. Pasgeleden is een nieuwe versie verschenen die voor meer stabiliteit zorgt en wat bugs heeft verholpen. Het betreft niet de langverwachte en ook al aangekondigde update naar Lollipop, maar ook die zit er volgens de makers echt aan te komen. Het huidige Android 4.2.2 dat de basis vormt van DuOS vormt overigens geen enkele limitering: elke moderne Android-app behoort hierop moeiteloos te draaien. Gouden tipje: hoewel DuOS natuurlijk prima werkt met een muis-toetsenbordcombinatie is het ook heerlijk om via een aanraakscherm te bedienen. Hebt u toevallig een notebook met zo’n scherm voor u staan, dan is er een extra reden om deze tool aan te schaffen.


3

Software

Ronald Smit

De mooiste en handigste apps Voor Android en iOS Apps maken of breken uw apparaat; het succes van een mobiel besturingssysteem is zelfs afhankelijk van kwalitatief goede software. Tijd om een serie mooie apps op een rijtje te zetten, waarbij we de categorie ‘rommel’ als vanzelfsprekend geheel links laten liggen. Apps dus die enige kwaliteit bieden en vooral waar voor uw zuurverdiende geld!

Puffin (iOS) Apple’s iOS is een prachtig besturingssysteem met een uitstekende browser in de vorm van Safari. Deze heeft echter als nadeel dat Flash niet wordt ondersteund. Nu is Flash tegenwoordig dankzij de komst van HTML5 allang geen noodzaak meer, maar er zijn nog altijd veel ‘old school’-webdesigners die er nog steeds gebruik van maken. Het betekent dat sommige sites niet alle onderdelen tonen of in het ergste geval volledig onbruikbaar zijn. Voor dat

soort gevallen is de alternatieve browser Puffin ideaal. Hiermee kunnen wél Flash-animaties, Flash-video’s en Flash-spelletjes geconsumeerd worden. Een must have dus, al was het maar voor die ene keer dat u een op Flash gebaseerde site onderweg moet bekijken. Prijs volledige versie: € 3,99

AppAdvice (iOS) Een app die eigenlijk iedere gebruiker van iOS verplicht moet installeren. Niet alleen treft u hierin actueel nieuws rondom alles wat Apple en iOS betreft, ook wordt er dagelijks een serie apps gratis aangeboden. Apps waar normaliter geld voor betaald dient te worden, dus dat is alvast mooi meegenomen! AppAdvice zelf is niet gratis, maar veelal verdient u het aankoopbedrag via het installeren van een of twee ‘actie-apps’ direct terug. Prijs: € 1,99

sen zijn die er nooit aan is toegekomen, dan is de app Het Achterhuis een wel heel indrukwekkende methode om de achterstand in te halen. Niet alleen treft u in de app de integrale tekst van het dagboek aan, maar ook is voorzien in historische foto’s, een tijdlijn en videofragmenten. En mocht lezen voor u toch een wat achterhaalde activiteit zijn, dan behoort luisteren naar de door de welbekende Carice van Houten ingesproken tekst eveneens tot de mogelijkheden. Prijs: € 8,99

Het Achterhuis.

FileBrowser (iOS) FileBrowser of kortweg FB is een uitermate handig stukje gereedschap waarmee u bestanden in netwerkmappen (gedeelde mappen) op uw pc of NAS kunt bekijken, kopiëren of openen in

Het Achterhuis (iOS)

Puffin.

4

Het dagboek van Anne Frank kent iedereen, of het ook door iedereen daadwerkelijk gelezen is valt dan weer te betwijfelen. Mocht u een van die men-

FileBrowser.


De mooiste en handigste apps

een externe app. Erg handig, want zo maakt u optimaal gebruik van de soms beperkte en niet-uitbreidbare interne opslagruimte van uw i-device. Verder omzeilt u natuurlijk het onder Windows toch als wat onhandig bekend staande iTunes. Wilt u voortaan bijvoorbeeld een pdf’je bekijken of een muziekbestand beluisteren dan kan dat rechtstreeks vanuit FB zonder dat u uw iPhone of iPad eerst aan de pc hoeft te koppelen. Ideaal! Prijs volledige versie: € 5,99

PCalc (iOS) Een goede en betrouwbare rekenmachine in appvorm is voor gebruik onderweg vrijwel onontbeerlijk voor de serieuze mobiele gebruiker. Gaan uw eisen net wat verder dan het optellen van een paar getallen, dan is de app PCalc aanbevelenswaardig. Het is verre van de goedkoopste softwarematige rekenmachine voor iOS, maar de app heeft veel te bieden. De geschiedenis van dit stukje software loopt terug tot 1992 toen deze het levenslicht zag als programma voor de Apple Mac. De huidige app wordt goed onderhouden en is daarmee betrouwbaar. In ‘staande’ stand heeft u de beschikking over een eenvoudige standaardrekenmachine, draait u uw tablet of mobiel dan ver-

PCalc.


Kaspersky Tablet Security.

schijnt een uitgebreide wetenschappelijke rekenmachine. Een ingebouwd functiemenu laat u snel een scala aan formules in real-time berekenen en voor studenten en wetenschappers is het feitenlijstje bomvol constanten praktisch. Tot slot behoort converteren van en naar diverse eenheden tot de mogelijkheden, is er een tape-functie aanwezig en zijn veel instellingen geheel naar eigen hand te zetten. Is dit dan dé ideale rekenmachine voor iOS? Prijs volledige versie: €9,99

ezPDF Reader Pro (Android) Om PDF-bestanden te kunnen lezen en annoteren is er meer onder de zon dan de standaard Adobe-app. ezPDF is een uitgebreide PDF-lezer die niet alleen prettig oogt, maar ook prettig werkt. Mocht u het willen, dan kunnen pdfbestanden – mits voorzien van tekst – ook voorgelezen worden, wat het een extra interessante app maakt voor bijvoorbeeld een smartphone: luister onderweg naar een rapport en houd – bijvoorbeeld – uw ogen op de weg. Annoteren ofwel het toevoegen van aantekeningen, stempels, opmerkingen en meer is eveneens mogelijk.

Kaspersky Tablet Security (Android) Android is een erg ‘open’ besturingssysteem wat betekent dat u ook apps van buiten de appstore Google Play kunt installeren. Dat is op zichzelf mooi, maar brengt natuurlijk ook risico’s met zich mee in de vorm van virussen en malware. Ook binnen de vermeende veilige omgeving van Google Play zijn heel wat apps te vinden die een verborgen lading aan boord hebben. Als serieuze Android-gebruiker is het installeren van een fatsoenlijke virusscanner dus noodzakelijk! Kies bij voorkeur voor een betaald exemplaar van een gerenommeerd merk, zoals deze van Kaspersky (ook in smartphonevariant leverbaar). Alleen dan weet u zeker dat uw scanner altijd up-to-date is op momenten dat het nodig is.

Wifi Analyzer (Android) Een app die met name voor wifi-freaks en techneuten zo ongeveer onmisbaar is: Wifi Analyzer. Niet alleen krijgt u hiermee in één oogopslag in grafische vorm alle draadloze netwerken in het bereik van uw apparaat te zien – inclusief kanaalnummer – maar ook het tonen van meer geavanceerde informatie is te realiseren. Met name het kunnen vinden van vrije of zo min mogelijk

5

Software

digitale vorm. Mocht u dus ooit uw bijsluiter kwijt zijn, dan kunt u hier alsnog lezen wat voor vervelende bijwerkingen uw pilletje of poedertje allemaal wel niet heeft. Ook handig voor in het buitenland, want u kunt naast de medicijnnaam ook op de naam van de werkzame stof zoeken. Die is meestal net wat universeler dan een merknaam.

Ookla (Android & iOS)

Wifi Analyzer.

bezette kanalen kan een uitkomst zijn voor als u in een drukbezette wifi-buurt of flat woont: door een vrij kanaal (of tenminste een kanaal met de zwakste toegangspunten) te kiezen wordt úw draadloze netwerkverbinding een heel stuk betrouwbaarder. Last but not least is Wifi Analyzer een van de weinige apps waar iOS-gebruikers met jaloerse blik naar kijken: dit mag namelijk niet op de apparaatjes van Apple.

FK (Android & iOS) Met deze gratis app bent u overal en altijd verzekerd van correcte informatie betreffende medicijnen. De door Zorginstituut Nederland ontwikkelde database is feitelijk een volledig offline werkende verzameling van bijsluiters in

FK.

6

Last but not least is Wifi Analyzer een van de weinige apps waar iOS-gebruikers met jaloerse blik naar kijken.

Altijd al eens willen weten hoe snel uw mobiele internetverbinding nou echt is? Met de gratis app Ookla meet u dat snel en nauwkeurig. Bedenk overigens wel dat de test zelf ook dataverkeer genereert; daarmee is het voor gebruikers met een beperkte databundel wellicht niet heel slim om deze app (veelvuldig) te gebruiken! Mocht de gemeten snelheid erg tegenvallen, probeer dan eens een paar andere locaties. Blijft de snelheid (ver) beneden de door uw provider beloofde snelheid, dan is het wellicht tijd om eens contact op te nemen met de helpdesk. Of om een nieuwe mobiel te kopen die de nieuwste 4G-standaarden ondersteunt.

Ookla.


Informatief

De redactie

Lezersvragen Computer Creatief opent haar (e-)brievenbus voor uw vragen. Mail of schrijf de redactie en wellicht wordt uw vraag in het volgende nummer van Computer Creatief behandeld.

Rare Raspberry

Meer zorgt voor minder

Ik heb al een tijdje een Raspberry Pi in huis. Als ik deze langer aan laat staan merk ik dat hij vastloopt en soms zelfs helemaal niet meer opstart. De volgende dag doet hij het wel weer. Ook een tweede Raspberry heeft hier last van. Hoe los ik het op?

Ik heb voor mijn smartphone een 64 GB geheugenkaart gekocht. Nadat ik deze in mijn smartphone hebt gestopt wordt de kaart niet herkend. Na omruilen voor een ander exemplaar van dezelfde grootte nog steeds hetzelfde probleem. Is mijn telefoon kapot?

Van de eerste generatie Raspberry’s is bekend dat ze erg gevoelig zijn voor storingen in de voedingsspanning. Helaas zijn veel goedkope USB-adaptertjes die u voor een appel en een ei bij de plaatselijke supermarkt koopt van een verbazingwekkend slechte kwaliteit. De spanning afkomstig uit deze apparaatjes is minder constant dan u zou mogen verwachten. Ruis, stoorpieken en meer maken het leven voor een Raspberry die aan zo’n apparaat is gekoppeld zwaar. In het gunstigste geval leidt dit tot regelmatige vastlopers of spontane herstarts, in meer complexe gevallen tot een vervelender scenario. De Raspberry wordt namelijk beveiligd door een chemische zelfherstellende zekering. Echter: als deze zekering wordt geactiveerd duurt het een tijdje voor deze weer stroom doorlaat. Dat verklaart het vreemde gedrag van uw Raspberry die de ene dag helemaal niet meer werkt en daarna ineens weer wel. De oplossing ligt voor de hand: investeer in een goede USBvoeding. Overweeg bijvoorbeeld een iPad-adapter, deze levert een stabiele spanning in combinatie met een flinke stroomsterkte. Die kost rond de twintig euro, maar dan bent u ook van een hoop gezeur af.

Met uw smartphone is niets mis. Althans, als u een harde limiet voor de grootte van te gebruiken geheugenkaartjes geen hardwareprobleem noemt. Want dat is namelijk wat hier speelt: veel smartphones, maar ook bijvoorbeeld digitale camera’s en andere apparaten die gebruik (kunnen) maken van geheugenkaartjes, kunnen lang niet altijd overweg met alle beschikbare grootten. Voordat u vol enthousiasme naar de winkel rent om een grote geheugenkaart te kopen is het dus zaak om even goed in de specificaties van uw toestel na te lezen tot welke grootte externe

8

opslag ondersteund wordt. Check dan ook meteen even welke typen kaartjes gebruikt kunnen worden, want er is nogal wat verschil tussen SD, SDHD en SDXC. Het vervelende is dat kaartjes met echt veel opslagruimte tegenwoordig zeer betaalbaar zijn en daardoor snel verleiden tot aankoop. Maar dat leidt dus niet altijd tot de gewenste opslaguitbreiding! De meeste min of meer recente digitale apparatuur kan overigens veelal moeiteloos overweg met SDHC-kaarten tot 32 GB. Daarboven wordt het gokken.

Veel te veel versies Mijn tablet draait op Android 4.2 maar ik wil eigenlijk gewoon Lollipop (versie 5) gebruiken. Hoe kom ik daaraan? Ten eerste zijn lang niet alle tablets geschikt voor Lollipop vanwege andere hardware-eisen. Tegelijkertijd geldt


Lezersvragen

ook weer dat verbazingwekkend veel tablets wel geschikt zouden zijn voor Lollipop, maar dat fabrikanten de moeite niet nemen om voor een nieuwe versie te zorgen. Zowel goedkope Bmerken als A-merken maken zich hier schuldig aan. In het eerste geval ontbreekt simpelweg budget voor het prepareren van een nieuwe versie en in het tweede geval is het een kwestie van niet willen. Een A-merkfabrikant verkoopt namelijk veel liever een gloednieuwe tablet of smartphone dan dat hij uw oude toestel gratis en voor niks van een nieuw leven voorziet in de vorm van een update. Een bekend voorbeeld is de Samsung Galaxy S3 die qua hardware geen enkele moeite zou hebben met Lollipop. Het Koreaanse bedrijf ziet u echter veel liever overstappen naar een nieuw mobieltje en dus is er geen Lollipop voor de S3. Met een beetje zoeken zijn overigens wel door hobbyisten geschikt gemaakte Lollipop-varianten te vinden voor de S3 en soortgelijke ‘slachtoffers’, maar om dat te installeren moet u wel heel goed weten waar u mee bezig bent en in het begin wellicht enige ongemakken voor lief nemen. Gelukkig geldt ook dat een Android 4.x-toestel in vergelijking met Lollipop nog altijd prima voldoet. Voor de apps maakt het in ieder geval weinig uit! Overigens: we gaan ervan uit dat u de website van uw tabletfabrikant al gecontroleerd hebt op een eventueel klaarstaande Lollipopupdate...?

Te groot Ik probeer een aantal documenten tegelijkertijd via mail te verzenden. Zelfs na zippen is het uiteindelijke bestand nog altijd 15 MB groot. Ik krijg de mail steeds terug met de melding dat het door de ontvanger niet is geaccepteerd. Wat nu? De ontvanger zelf weigert de mail niet; die krijgt uw bericht niet eens te zien. Het is de mailprovider van de ontvanger die een limiet heeft ingesteld aangaande de maximale grootte van een bericht.


Ook uw eigen mailprovider heeft mogelijk een limiet gesteld aan de maximaal te verzenden berichtgrootte. Er zijn diverse oplossingen, eentje is een gmail-account aanmaken speciaal voor berichten met wat grotere bijlagen. De ontvangende partij moet dat dan eveneens doen, dus dit is vooral een oplossing als u regelmatig grotere bijlagen met vaste personen uitwisselt. De Google-limiet wat berichten met bijlagen betreft ligt op 25 MB, meestal een heel stuk meer dan die van uw standaardprovider. Tegelijkertijd kunt u uw Google-account ook gebruiken voor het delen van nog grotere bijlagen: bewaar ze op Google Drive en deel ze van daaruit. Een andere oplossing is een bestandsdeeldienst als WeTransfer. In de gratis versie zijn daarmee bestanden tot een grootte van 2 GB te versturen.

Nieuw Ik wil een nieuwe laptop kopen, maar de laatste keer dat ik dat deed was in 2007. Ik weet eigenlijk niet zo goed waar ik tegenwoordig op moet letten. Het hangt er maar vanaf wat u wilt met de computer. Gezien het feit dat uw oude laptop alweer zo’n acht jaar oud is gokken we dat u geen ‘high-end’gebruiker bent. In dat geval zijn zelfs de goedkopere laptops al vele malen sneller dan het apparaat dat u nu gebruikt. Toch wel een beetje uitkijken, want de allergoedkoopste notebooks die momenteel worden verkocht zijn eigenlijk niets meer dan vermomde netbooks: leuk voor erbij maar ongeschikt als u het apparaat intensiever wilt gebruiken. Eigenlijk volstaat voor de meeste software een notebook met tenminste een Intel Core i3-processor, wilt u net iets meer dan zo’n ‘instapper’ ga dan voor een op een Core i5 gebaseerd systeem. In combinatie met tenminste 4 GB werkgeheugen hebt u dan een alleraardigst systeem! De grafische processor in de Intel Core-processoren is in staat om zelfs de wat meer complexe

3D-games te draaien, dus dat is mooi meegenomen. Voor de ‘zware gebruikers’ is een investering in een systeem met een Core i7-processor een optie, maar ook kiezen voor een notebook met meer werkgeheugen (bijvoorbeeld 8 GB) is een mogelijkheid. Meer RAM zorgt ervoor dat als u meerdere programma’s tegelijk draait, uw systeem vlot blijft werken. Windows 8.1 als besturingssysteem is prima, mist u de aloude Startknop heel erg dan is de eerste tool die u op uw nieuwe systeem installeert Start8. Voor minder dan vijf euro hebt u dan de voordelen van een rappe en moderne Windowsversie, maar geen last van het tegelscherm! Qua harde schijf, scherm en andere zaken bieden notebooks tegenwoordig eigenlijk allemaal waar voor hun geld. Waarbij geldt dat een Full HD-scherm net wat meer kost dan een scherm met beperktere resolutie. De keus is wat dat betreft aan u, ga vooral ook eens rustig vergelijken in een winkel.

9

Hardware

Ronald Smit

Delen, downloaden, muziek luisteren, tv kijken en, en, en… Wat kun je met een NAS? Hoewel de term NAS veelvuldig valt in diverse artikelen en computerzaken er veelvuldig mee adverteren, is het lang niet iedereen duidelijk wat dit blijkbaar populaire stukje hardware eigenlijk is en wat het kan. Tijd dus voor wat uitleg, want deze slimme harde schijf met netwerkaansluiting kan heel wat meer dan alleen bestanden delen.

In z’n allersimpelste vorm is de NAS – wat staat voor Network Attached Storage – niks meer of minder dan een harde schijf met een netwerkaansluiting. En precies in die vorm zijn ze als instappertjes voor nauwelijks meer dan de aanschafprijs van een externe harddisk met USB-aansluiting verkrijgbaar. Toch zien we dat fabrikanten zich zelfs bij deze allereenvoudigste versies nog

maar nauwelijks kunnen inhouden qua features. Processoren en bijbehorende elektronica zijn tegenwoordig zó goedkoop dat extra functies eenvoudig zijn toe te voegen. Want feitelijk huist er in de behuizing van de NAS naast een harde schijf (of soms meer, komen we nog op terug) een complete miniatuurcomputer. Extra functionaliteit is dus grotendeels een kwestie van software

Zelfs een ‘basis-NAS’ als deze My Cloud beschikt nog over heel wat instellingsmogelijkheden; bovendien is het apparaat lekker snel!

10

voor het ding schrijven. Zo zien we dat een basismodel als de My Cloud van Western Digital (www.wdc.com/en/ products/products.aspx?id=1140) al zaken als gebruikersbeheer en het online delen van bestanden via internet mogelijk maakt.

Spiegelen maar Meer geavanceerde NASsen van bekende merken als bijvoorbeeld Synology (www.synology.com) of QNAP (www.qnap.com/i/nl/) draaien feitelijk een compleet besturingssysteem, veelal gebaseerd op een of andere Linux-variant. Tegelijkertijd zijn deze meer uitgebreide modellen vaak voorzien van plaats voor tenminste twee harde schijven. Dat biedt voordelen, want door de inhoud van de ene schijf volledig te spiegelen op de andere hebt u altijd een volledige reservekopie achter de hand als een van de schijven onverhoopt de geest geeft. Zo’n gespiegelde opstelling wordt ook wel een RAID (1)combinatie genoemd en het aardige is dat zo’n systeem volledig zelfherstellend is. Met andere woorden: als u de defecte schijf vervangt door een nieuw


Delen, downloaden, muziek luisteren, tv kijken en, en, en…

exemplaar draait alles na een poosje (soms een paar uur, afhankelijk van het aantal en de grootte van de schijven) weer als vanouds. Zonder dat u verder ook maar na hoeft te denken, gewoon inprikken en klaar! Omdat het besturingssysteem van deze veelzijdige NASsen (grotendeels) op een afgeschermd stuk van de harde schijf draait, zijn de uitbreidingsmogelijkheden op softwaregebied nagenoeg onbegrensd.

Extra software U hoeft niet eens een whizzkid te zijn om gebruik te maken van features als een ingebouwde downloadtool, een Verkenner of ander moois. Moderne NASsen zijn veelal eenvoudig te bedienen via een virtueel bureaublad dat gewoon in uw browser werkt, zonder dat hiervoor hulpprogramma’s of addons voor in die browser nodig zijn. De NASsen van Synology bijvoorbeeld,

Moderne NASsen zijn veelal eenvoudig te bedienen via een virtueel bureaublad dat in de browser werkt. draaien allemaal op het besturingssysteem Disk Station Manager ofwel DSM. Het maakt daarbij niet uit of u voor een instapmodel of een zeer uitgebreid bedrijfsmodel kiest: het besturingssysteem is hetzelfde. Dat heeft als voordeel dat er heel veel extraatjes voor DSM beschikbaar zijn. Na inloggen op het adres van uw NAS (eenvoudig te


Extra software maakt uw NAS nog veelzijdiger dan ie al is.

achterhalen via een meegeleverd installatiehulpje) belandt u op het beloofde ‘in-browser bureaublad’ met linksboven een startknop. Door hierop te klikken krijgt u toegang tot geïnstalleerde software, een configuratiescherm en andere zaken. Ontbreekt er naar uw smaak iets, check dan vooral even het Package Center. Hierin treft u een scala aan software aan – veelal gratis – waarmee u extra functionaliteit toevoegt aan uw NAS. Denk aan een virusscanner, een downloadhulp, een digitaal notitieblok en een scala aan systeemtools. Voor

fotografen is Photo Station ten zeerste aan te bevelen. Gebruikt u deze alleen op uw eigen interne (thuis)netwerk, dan is dit een prima hulpmiddel om een zee aan in de afgelopen jaren digitale foto’s en films op gebruiksvriendelijke wijze mee te beheren. Tegelijkertijd kan een NAS ook online geholpen worden en dan is Photo Station ook ideaal om foto’s met vrienden en bekenden te delen. U kunt verschillende gebruikersaccounts aanmaken zodat bijvoorbeeld naaste familie andere foto’s te zien krijgen dan verre vrienden.

Maak en bewaar uw notities centraal en beschermd tegen nieuwsgierige blikken op uw eigen NAS. 11

Hardware

Windows op de NAS De NASsen van QNAP staan bekend om een ander trucje dat vooral voor de wat meer gevorderden erg handig is. Het QNAP-eigen besturingssysteem QTS biedt namelijk de mogelijkheid om zogeheten virtuele machines te bouwen. Dat betekent eigenlijk dat de NAS een complete pc in software nabootst; op die virtuele pc kunt u vrijwel alles installeren aan besturingssystemen wat uw hart begeert. Kortom: u kunt bijvoorbeeld Windows in een virtuele machine draaien en deze via internet van waar dan ook ter wereld benaderen. Zo hebt u altijd en overal een pc bij de hand die desnoods – met gebruik van de juiste apps en software – vanaf uw tablet of zelfs smartphone is te bedienen.

Natuurlijk bestanden delen Wat alle NASsen gemeen hebben is dat ze bestanden kunnen delen op het thuisnetwerk en – desgewenst – via internet. Elk modern zichzelf respecterend besturingssysteem – waaronder natuurlijk Windows, Linux en OSX – kan overweg met netwerkmappen. Met een NAS maakt u snel en eenvoudig deze netwerkmappen aan, waarin u kunt plaatsen wat u wilt. Tegelijkertijd geldt dat deze mappen desgewenst te beveiligen zijn met een gebruikersnaam en wachtwoord, zodat bijvoorbeeld gezinsleden allemaal over hun eigen privé-netwerkopslag kunnen beschikken. Bestanden en mappen delen is feitelijk de hoofdtaak van een NAS, maar om echt volop gebruik te kunnen maken van netwerkopslag moet u wel uw thuisnetwerk even goed onder de loep nemen. De meeste NASsen beschikken over een gigabitethernetpoort. Op gigabitsnelheid is een netwerkmap eigenlijk net zo snel als een lokale map en werkt het dus prettig. Hebt u nog een 100 Mbit-router in huis staan, dan wordt het dringend tijd om die te vervangen als u serieus gebruik

12

Alles zullen we delen Het aardige is dat de meeste moderne NASsen – zelfs de meest eenvoudige – niet alleen bestanden van de interne harde schijf of schijven kunnen delen, maar ook bestanden op een aangesloten externe USB-schijf of -stick. Ook USB-printers kunnen vaak eenvoudig via de NAS gedeeld worden, waarbij soms ook AirPrint-functionaliteit gerealiseerd wordt zodat u rechtstreeks vanaf bijvoorbeeld uw iPhone of iPad kunt afdrukken. Zo geeft u een oude printer ineens weer een heel nieuw leven zonder dat het u een cent

wilt maken van uw NAS! Ook draadloos via wifi werken – veel NASsen kunnen dat, al dan niet geholpen door een USB-wifistick – levert bij lange na niet de snelheid van een bedraad gigabitnetwerk. Gelukkig scoort u tegenwoordig al voor hooguit een paar tientjes een capabele gigabitrouter, dus daar hoeft u het alvast niet om te laten! Hebt

extra hoeft te kosten. Sommige NASsen kunnen ook fungeren als mediaspeler of als leverancier van digitale tv via het netwerk. Door inprikken van bijvoorbeeld een USBgeluidskaartje sluit u de NAS aan op uw Hifi-installatie en speelt u uw op het apparaat opgeslagen muziekverzameling af, daarbij uw smartphone als afstandsbediening gebruikend. Of prik een digitale tv-stick in en kijk overal vanuit huis Nederland 1, 2 en 3 via Digitenne.

u eenmaal een gigabitnetwerk in huis, dan gaat er in combinatie met de NAS een nieuwe wereld open. U kunt voortaan al uw belangrijke documenten op de NAS bewaren, wel is het verstandig om dan voor een exemplaar met twee schijven te kiezen. Dit is wat duurder, maar maakt van de NAS tegelijk een veilige back-up-oplossing! Via veelal meegeleverde back-up-tools is verder op gezette tijden een back-up te maken van alle belangrijke mappen en bestanden op uw pc. Vooral als u met een laptop werkt en daar ook regelmatig mee de wijde wereld intrekt is een NAS als ‘bestandsbewaarder’ eigenlijk onmisbaar. Gaat uw laptop kapot of wordt deze gestolen, dan hebt u altijd de bestanden nog, die eventueel zelfs via internet gewoon bereikbaar zijn!

Gedeelde mappen zijn gewoon in de Windows Verkenner beschikbaar.


Thema: Digitale fotografie

Frank Doorhof

De magie van de kleine flitser Fotografie is verhalen vertellen en als fotograaf is licht onze taal. Vandaar dat ik denk dat het zeer belangrijk is dat we als fotografen onze taal beheersen.

Vaak hoor ik fotografen opmerken “Ik kan dat niet want…”. Natuurlijk zullen er altijd beperkende factoren zijn, maar in mijn optiek moeten we als fotograaf daar omheen werken, creatieve oplossingen vinden als het ware. In mijn workshops geef ik altijd erg veel aandacht aan het simpele motto: je moet het licht niet jou laten sturen, maar jij moet het licht sturen. In het kort komt het erop neer dat je alles kunt met licht, als je snapt hoe het licht werkt. Dit is ook vaak waar het mis gaat bij foto shoots. Veel fotografen werken bijvoorbeeld met een vast aantal lichtopstellingen, laten we ze even voor het gemak A, B en C noemen. Ze kijken naar de situatie en kiezen dan A, B of C en in veel gevallen komt er dan natuurlijk ook een goede foto uit, maar denk je nu eens in dat je in een situatie terechtkomt waar het totaal anders is dan je gewend en waar A, B en C niet werken?

gekleurd, met een fantastische zon in de hemel. Op de foto een mooie combinatie, maar zet je het model erin dan kom je er snel achter dat je meer licht op het model nodig hebt, waardoor de kleuren en de lucht van een mooie verzadigde look naar een wat meer uitgewassen look veranderen. Door twee systeemflitsers te gebruiken (op elkaar geplakt) kreeg ik genoeg licht om het model mooi natuurlijk uit te lichten, en toch die mooie donkere tinten in zowel de lucht als het zand te houden. Je moet eigenlijk altijd onthouden dat als je een lucht of kleur onderbelicht, de verzadiging hoger wordt. Met andere woorden: als je een zonsondergang echt

mooi op de foto wilt zetten maar de kleuren zijn nog niet zoals je verwacht, speel dan eens met de sluitertijd of het diafragma (op manueel) of de belichtingscompensatie (op AV/TV-modes). Je zult snel zien dat de kleuren een stuk meer verzadigd worden als je onderbelicht. Deze techniek gebruiken we heel veel met opnames buiten, door het aanwezige licht weg te drukken wordt niet alleen de lucht zeer dreigend, maar worden ook alle kleuren veel intenser. Nu hoor ik je denken: “daar hebben we krachtige flitsers voor nodig en die heb

Als je snapt hoe licht werkt en hoe je het kunt manipuleren en sturen, kun je overal wegkomen met een mooie en pakkende foto. Voor mij is het werken met licht soms zeer tegenstrijdig; in de ene situatie wil ik het licht dat aanwezig is eigenlijk gebruiken maar is dit onmogelijk om dan het resultaat te krijgen dat ik wil. In foto 1 waren we in de woestijn van Dubai en was het zand mooi rood

14

Foto 1.


De magie van de kleine flitser

maken om eigenlijk exact hetzelfde te doen met de kleine flitser als met de studioflitsers (behalve in veel gevallen de modellamp). Zie foto 3.

Magisch? Hoewel de titel aangeeft dat er iets magisch zou zijn aan de kleine flitser is dat natuurlijk eigenlijk niet waar. In feite kan de fotograaf die zijn licht goed kent met alles een goede foto neerzetten. De kleine flitser is alleen vaak een accessoire die word afgedaan als een leuk alternatief voor het “echte” werk, terwijl als je het goed bekijkt je (vooral op locatiewerk) met de kleine flitser vaak flexibeler bent dan met de grotere accu powered flitsers. En dat is toch eigenlijk wel erg magisch voor zo’n klein ding J.

Foto 2.

ik niet”. Dat is een excuus waarom het niet zou lukken. Zie hier de magie van de kleine flitser. De systeemflitser werkt vaak zeer goed samen met de camera en heeft daardoor een extra optie die niet-systeemflitsers niet hebben. Deze niet-systeemflitsers zijn vaak beperkt door de X-sync (de maximale sluitertijd) van de camera. Bij de systeemflitsers is er een bepaalde stand genaamd HSS (High Speed Sync), die het mogelijk maakt om op een veel hogere sluitertijd flits te gebruiken.

Nederland gemaakt). Door de ‘magie’ van de kleine flitser maak je dus foto’s waarbij je normaal zou denken dat je een zware flitser nodig hebt.

Lees drie dagen gratis: De magie van de kleine flitser: yin.do/p5943.

Maar ook in de studio is de systeemflitser goed inzetbaar. Dankzij merken als Lastolite en Rogue (flashbenders) zijn er zeer mooie zogehten modifiers of zelfs adapters op de markt die het mogelijk

Er kleven wel wat nadelen aan deze stand, maar in dit artikel heb ik niet de ruimte om dit allemaal te belichten (pun intended). Zoals je in foto 2 ziet hebben we overdag de zon weggedrukt en knallen de kleuren van de jurk je tegemoet. Als we ditzelfde effect met niet-systeemflitsers moeten doen, dan praat je over een diafragma van rond de f22 of zelfs f32, en dit is vaak net niet wat je wilt bij een foto; laat staan als het nog wat helderder buiten is (want deze foto is gewoon in


Foto 3.

15


Pieter Dhaeze

Lightroom secrets Haal (nog) meer uit de software!

Fotografeer je in RAW, dan werk je met Lightroom. Steeds meer fotografen gebruiken dit prachtige programma om hun foto’s te beheren, te bewerken en te presenteren. Daarbij ontwikkelt iedereen zijn eigen traject om snel tot het gewenste resultaat te komen. Door tijdgebrek blijven echter veel zijpaden in de workflow van Lightroom onbetreden.

In dit artikel onthullen we daarom een serie ‘geheimen’ in Lightroom, die u misschien niet in uw dagelijkse praktijk zult gaan gebruiken, maar die hopelijk wel de inspiratie en creativiteit prikkelen en ooit nog eens een keer van pas zullen komen.

16


Lightroom secrets

Oproepen sneltoetsen Als u al wat langer met Lightroom werkt, dan zult u bepaalde opdrachten en taken steeds vaker uitvoeren door de rechtermuisknop te gebruiken of met behulp van een sneltoets(combinatie). Dat scheelt tijd en ook muisverplaatsingen. Zelden zult u nog de menubalk gebruiken en die kunt u ter vergroting van het werkgebied dan ook verbergen met Shift-F (F in Lightroom 4). Wilt u per module weten wat de belangrijkste sneltoetsen zijn, roep dan met Ctrl-/ een venster op waarin ze netjes worden weergegeven. Wilt u dit scherm weer laten verdwijnen, druk dan op Esc.

Panelen De panelen links/rechts en boven/onder kunt u tonen/verbergen met de functietoetsen F5, F6, F7, F8 of met de sneltoetsen Tab en Shift-Tab. U kunt ook op de driehoekjes klikken. Als u dit met de rechtermuisknop doet, dan verschijnt een pop-up met verschillende opties om het verbergen/tonen naar eigen wens in te stellen.

Veel handelingen, trefwoorden en recepten kunnen met de Spuitbus in de Bibliotheek ook snel op andere foto’s worden toegepast.

de Gereedschapbalk van de module Bibliotheek en heeft als functie om bepaalde eigenschappen van een foto met behulp van een spuitbusje ook op andere foto’s toe te passen. Zo kunt u in de Rasterweergave (G, grid) snel trefwoorden toekennen aan afzonderlijke foto’s of een bepaalde gebruikersinstelling laten uitvoeren, zoals bijvoorbeeld zwart-wit.

Doelverzameling+ Als u in de Bibliotheek een of meerdere miniaturen hebt geselecteerd en u drukt op de sneltoets B, dan worden de betreffende foto’s in de Snelle verzameling gezet. Dit gebeurt zo omdat de Snelle verzameling de standaard Doelverzameling is in Lightroom. Dat ziet u aan het plusteken achter de Snelle verzameling. U kunt echter ook elke andere verzameling tot doelverzameling maken,

Wilt u meer ruimte om uw foto’s te zien en te bewerken, verberg dan eens een of meerdere panelen.

Spuitbus Een spuitbus in Lightroom? U denkt dan waarschijnlijk dat u in de module Ontwikkelen uit de vrije hand bepaalde delen van een foto van een apart kleurtje kunt voorzien, als ware het een soort airbrush. Helaas is dat niet het geval. De Spuitbus van Lightroom is te vinden in


Met de Snelverzameling maak je snel een selectie uit een sessie of je gehele archief, zoals alle herfstfoto’s of Favorieten.

17


door met de rechtermuisknop op die verzameling te klikken en de optie Instellen als doelverzameling kiezen. Of u klikt op het plusteken in de titelbalk van het deelvenster Verzamelingen en kiest daar Verzameling maken. Vervolgens vinkt u in het volgende dialoogvenster de optie Instellen als doelverzameling aan. Drukt u nu op de B als u een of meerdere foto’s geselecteerd hebt, dan wordt deze direct opgenomen in de nieuwe doelverzameling. Zo zou u eenvoudig een verzameling Favorieten kunnen bijhouden.

Sensorvlekjes zien Elke sensor van elke digitale camera is vuil. Zelfs als hij nieuw uit de doos komt. Daar hoeft u geen smetvrees door te krijgen, want stof op de sensor is pas een probleem als ze op uw foto’s zichtbaar worden bij praktische diafragma’s, dus bij f/11 of groter. Hebt u daarmee een strakblauwe lucht gefotografeerd en ziet u bij alle foto’s op dezelfde plek zwarte puntjes of grijze cirkeltjes, dan wordt het tijd voor een reinigingsbeurt van de sensor. De foto’s die al besmet zijn, kunt prima schoonmaken in

Scherpe foto’s zijn mooi. Verscherpte foto’s kunnen echter lelijk (ruis en rimpels) worden. Verscherp dus met mate (Masker) en houd daarbij de Alt-toets ingedrukt. Lightroom met het lokale gereedschap Vlekken verwijderen (Q). Zet daarbij de optie Vlekken visualiseren in de gereedschapbalk aan en u kunt de vlekjes prima in kaart brengen. Tip: met CtrlShift-C en Ctrl-Shift-V kunt u dit vaste vlekkenpatroon snel naar de betreffende foto’s kopiëren.

met de sneltoets R direct in de modus Uitsnijdbedekking (Crop). Wilt u van een liggend naar een staand kader of omgekeerd, gebruik dan de sneltoets X. Wilt u een ander raster zien tijdens het bijsnijden, druk dan een paar keer op de sneltoets O (geen nul).

Verscherpen

R, X, O Als u een foto wilt bijsnijden, dan komt u vanuit elke module

Hoewel vlekken verwijderen en verscherpen niets met elkaar overeenkomstig hebben, gebruiken ze wel allebei een soort randdetectie in negatief om scherpe overgangen in het onderwerp van een foto te kunnen zien. Om dit ‘hulp’-beeld op te roepen tijdens verscherpen, moet u in het deelvenster Detail bij het verschuiven van de optie Masker de Alt-toets ingedrukt houden. Naarmate u de waarde van Masker verhoogt, zullen contrastarme gebieden (zoals ruis) niet in de verscherping – die u met de optie Hoeveel regelt – worden betrokken. Alleen wat al enigszins scherp is, zal zo verder worden verscherpt en ruis wordt buiten beschouwing gelaten.

Op elke sensor zitten stofvlekjes. Worden ze zichtbaar op een foto, dan kunnen ze in Lightroom prima worden weggepoetst. Zet daarbij de optie Vlekken visualiseren aan.

18


Lightroom secrets

Negatief/positief maken Bij vlekken verwijderen en verscherpen kunt u tijdelijk een soort negatief oproepen van een foto. De vraag is of we in Lightroom het beeld permanent om kunnen keren: van een positief een negatief maken of andersom. Het eerste zal niet zo vaak voorkomen, maar van negatief naar positief is aan de orde als u in RAW al uw oude zwart-wit negatieven hebt gefotografeerd. Klik in het deelvenster Kleurtintcurve op het kleine curveknopje rechtsonder. Zorg dat in het curvediagram alleen het begin- en eindpunt van de diagonaal te zien zijn. Sleep het beginpunt van onder naar boven en het eindpunt van boven naar onder, zodat de diagonaal gespie-

geld is. U kunt vervolgens de vorm van de diagonaal aanpassen en zo met het contrast spelen.

Ronde hoekjes Een foto is altijd een rechthoek met rechte hoekjes. Wilt u in een ontwerp de hoeken van een foto afgerond hebben, dan kunt u dat in Photoshop of InDesign doen, maar het kan ook in Lightroom. Hiervoor misbruiken we de optie Vignette na uitsnijden in het deelvenster Effecten. Schuif eerst de hoeveelheid naar -100 en zet vervolgens de Doezelaar op 0. Zet nu de Ronding op -100 en schuif langzaam met het Middelpunt naar links tot de gewenste ronding en eventueel randdikte verkregen

is. Staat de optie Hoeveel op -100, dan zijn de hoeken (en randen) zwart. Zet u deze waarde op +100, dan zijn ze wit. De foto’s kunt u zo exporteren of in de modules Diavoorstelling, Afdrukken of Boek gebruiken.

Kleurcirkels In Lightroom kunt u dus ook creatief aan de slag door bepaalde gereedschappen net iets anders toe te passen. Zo kunnen we met het Radiaalfilter gekleurde lichtspotcirkels in een zwartwitfoto zetten. Maak een foto zwart-wit met de sneltoets V. Activeer het Radiaalfilter (Shift-M) en sleep, met de Shifttoets ingedrukt, een cirkel. Zet vervolgens de Doezelaar op 0. Zorg dat de binnenkant van de cirkel actief is met het aanvinken van Masker omkeren. U kunt nu alle parameters in de cirkel aanpassen, waaronder de Belichting, maar u kunt ook op het vakje naast de optie Kleur klikken en een kleur kiezen. Zo introduceert u dus kleur in een zwartwitfoto. Klik rechts op het knooppunt van het Radiaalfilter en kies Dupliceren om de kleur te intensiveren. Als meerdere gekleurde cirkels elkaar overlappen, worden de kleuren gemengd. Met de sneltoets H kunt u de knooppunten verbergen of weergeven.

Schilderen met kleur Wilt u gescande negatiefjes in Lightroom weer positief maken, doe dat dan met Kleurtintcurve.

Met het effect Vignette na uitsnijden kunnen de hoeken van een foto worden afgerond tot zelfs een volledige cirkel.


Zoals we net gezien hebben kunt u in Lightroom zwart-wit en kleur combineren. Behalve dat u een foto met het Radiaalfilter voorziet van een kleurtje, kunt u ook het Aanpassingspenseel (K) als kleurkwast gebruiken. U kunt dan met verschillende kleuren in een zwartwitfoto schilderen. Zo maakt u lichtbundels gekleurd en kunt u een deel van het onderwerp een effen kleur geven. Ditzelfde trucje kunt u (in zwart-wit, maar ook in kleur) ook toepassen met het Gegradueerd filter (M). In een landschap maakt u zo een lucht blauwer en een voorgrond warmer.

19


vervolgens weer het Aanpassingspenseel (K) en zet de verzadiging op +100. Schilder je nu in de foto, dan zullen de onderliggende kleuren weer zichtbaar worden.

Camerakalibratie Primair blauw Doet u wel eens iets in het deelvenster Camerakalibratie? Behalve dat u daar de Procesversie aanpast of een ander cameraprofiel kiest, zult u waarschijnlijk nooit de regelaars van de Schaduwen en de Primaire kleuren verschoven hebben. Als u echter een zonnig landschap bewerkt of een portretfoto, sleep dan de verzadiging van Primair blauw eens naar rechts. Het geel en groen in een landschap krijgen een boost en huidtinten worden warmer. Dit specifieke effect bereikt u niet met het verhogen van de Kleurtemperatuur of het aanpassen van de Levendigheid. Wilt u de ‘blauwaanpassing’ vaker gebruiken, maak er dan een eigen voorinstelling van.

Snel landschap

Met het Aanpassingspenseel kan in een zwart-witfoto zelfs met kleur geschilderd worden. Of met een Gegradueerd filter de lucht blauwer gemaakt worden.

Voor/na Wilt u in de module Ontwikkelen snel het verschil zien tussen de foto vóór en ná bewerken, druk dan op de sneltoets \.

Selective color ‘Selective color’. U kent het wel: een zwart-witportret met alleen de roos rood of een zwart-wit straatbeeld met alleen één auto in kleur. You love it or you hate it. Wilt u dit effect in Lightroom direct toepassen op een foto, dan zijn er twee methodes.

20

1. Schilderen met zwart-wit Kies het Aanpassingspenseel (K) en zet de verzadiging ervan op -100. Als u nu schildert in een kleurenfoto, kunt u heel selectief kleuren weghalen of juist ongemoeid laten. Zet desgewenst de optie Automatisch maskeren aan/uit, afhankelijk van hoe nauwkeurig u wilt schilderen. 2. Schilderen met kleur Maak een foto zwart-wit door in het deelvenster HSL de verzadiging van alle acht kleurkanalen op -100 te zetten. Kies

U hebt met uw camera uitzicht op een prachtig landschap met veel contrast (lucht en voorgrond) en wilt de foto belichten zoals u dat met je eigen ogen waarneemt. Dat lukt alleen maar met een grijsverloopfilter of een belichtingstrapje. Hebt u echter één enkele RAWopname belicht op de heldere lucht, dan komt Lightroom ‘to the rescue’. Dat kan met het Gegradueerd filter, maar moet het snel, dan is er ook een simpele methode. Schuif de Hooglichten naar -100 en de Schaduwen naar +100. Regel de algemene helderheid (middentonen) door de Belichting iets aan te passen. Speel tenslotte met Witte en Zwarte tinten (houd Alt-toets ingedrukt) en met Helderheid om het algemene contrast te verbeteren. Versterk de kleuren met een andere Kleurtemperatuur of met Levendigheid. Klaar in 60 seconden!


Lightroom secrets

Schilderen met zwart-wit in een kleurenfoto of schilderen met kleur in een zwart-witfoto. Het resultaat: selective color.

Wilt u blauw én geel meer verzadigd hebben (landschap), dan lukt dat niet met de kleurtemperatuur, maar wel met het verhogen van de blauwe verzadiging in het deelvenster Camerakalibratie.


21


Gegradueerd filter omkeren Hebt u dat ook weleens? U sleept een grijsverloop met het Gegradueerd filter (M) en de bewerking die u daarop doet, wordt net op de verkeerde kant toegepast. U kunt het verloop natuurlijk handmatig omdraaien, maar handiger is om met de sneltoets ' (Mac) of Shift-' (Win) het verloop om te klappen. Handig!

Snel de verlooprichting van een Gegradueerd filter omklappen. Haal het maximale dynamische bereik uit een onderwerp door de Hooglichten naar -100 en de Schaduwen naar +100 te schuiven.

Histogram uitvullen Als u het histogram van een foto bekijkt in Lightroom, dan is het bij veel onderwerpen belangrijk dat de gehele breedte van helderheden wordt gebruikt voor een optimaal contrast. Dus geen gat aan de linker- en/of rechterkant. U kunt een dergelijk gat dichten met respectievelijk Zwarte tinten en Witte tinten. Als u deze aanpast met de Alt-toets ingedrukt, dan kunt u prima zien wanneer clipping begint op te treden. Wilt u dit echter sneller doen, houd dan de Shift-toets ingedrukt en dubbelklik op het driehoekje van een van deze twee parameters.

22

Wilt u het gehele histogram gebruiken, pas dan de Lichte tonen en Zwarte tonen aan.


Column

Bas Meelker

Hoofd en hart, een duivels dilemma Je herkent het vast wel. Je komt ergens en ziet een prachtig landschap. In je opwinding pak je je camera en je maakt een foto. Thuis gekomen bekijk je de foto op je monitor en een gevoel van teleurstelling zakt over je heen. Kijkend naar de foto is er niets meer te bekennen van het spektakel. Het gevoel is verdwenen. Vervelende momenten die ons leren dat een goede landschapsfoto meer is dan alleen maar een mooi landschap. Een ervaren landschapsfotograaf weet dat aandacht geven aan een goede compositie, het juiste materiaal en de juiste techniek de basis vormt van iedere goede landschapsfoto.

Maar we weten ook dat het gevoel dat je als fotograaf in je foto’s kunt leggen vaak het verschil maakt. Te veel nadenken, te veel aandacht aan compositie, techniek en materiaal kan ten koste gaan van je beleving en gevoel van het moment. Te veel opgaan in het moment en het gevoel en de kans bestaat dat je elementaire onderdelen van een goede foto vergeet. Een lastig dilemma. Natuurlijk ligt de oplossing is een combinatie van die twee. Een foto waarbij hoofd en hart een even grote bijdrage leveren. En het toverwoord hiervoor is zoals altijd ervaring. Het is een cliché, maar oh-zo-waar. Zorg dat je het ene onder de knie hebt en je kunt de ander de vrije loop laten. Vergelijk het met een topkok die een gerecht bereidt. Natuurlijk zijn de juiste potten en pannen, zijn techniek en de juiste ingrediënten zijn basis. Maar een topkok maakt van een lekker gerecht iets wonderbaarlijks door zijn eigen interpretatie aan het gerecht te geven. Zijn gevoel, zijn visie. Om dat te kunnen doen is niet alleen talent, maar ook ervaring nodig. Fotografeer als landschapsfotograaf zo vaak mogelijk en in zo veel mogelijk omstandigheden en je kunt uiteindelijk je foto dat beetje extra meegeven wat van een goede landschapsfoto iets speciaals maakt. Waarom? Omdat je niet meer hoeft na te denken over al die andere dingen zoals techniek, materiaal en compositie. Door je ervaring maak je al die keuzes gemakkelijker en sneller waardoor je meer aandacht kunt geven aan jouw eigen interpretatie en jouw gevoel. Je maakt jouw eigen gerecht.


Die ervaring leert je dan ook dat termen als ‘je moet het zien’ niet bestaan. ‘Zien’, een magisch woord voor veel fotografen. Maar wat is het nu eigenlijk? Heb je er talent voor nodig? Of een speciaal ‘oog’? Onzin. Zien is niet meer dan herkennen. Ervaring hebben, iets eerder hebben gedaan. Die ervaring neem je mee naar een nieuwe situatie en daardoor maak je sneller en gemakkelijker de juiste keuzes. Verlies jezelf niet te veel in dit soort termen. Leer de basis. Weet wat goed is, begrijp waarom het goed is en leer het toepassen. Combineer dat met je eigen visie en gedrevenheid, je eigen persoonlijke drijfveer. Hoofd en hart die samenwerken om een fantastische foto te maken. Een foto die goed in elkaar zit omdat je er bij nagedacht hebt. Maar ook een foto die dat beetje extra heeft, omdat het een persoonlijke belevenis is geweest. Lees drie dagen gratis: Landschap en architectuur: yin.do/p6957.

23


Pieter Dhaeze

Silver Efex Pro 2 Zwart-witten om van te watertanden Hoewel Lightroom de zwart-witfotograaf veel speelruimte geeft om met grijswaarden te experimenteren in een 14-bits tonaalbereik (16384 grijstinten), wordt zwart-witconversie pas echt spectaculair als de hulp ingeroepen wordt van Nik Silver Efex Pro 2. Dit is een programma om professionele zwart-witten te maken en wat daarbij intensief samenwerkt met Lightroom.

24


Silver Efex Pro 2

Nik Collection Het zwart-witprogamma Silver Efex Pro 2 is onderdeel van een softwarepakket van Google, dat in zijn geheel aan te schaffen is voor 119 euro (incl. BTW, maart 2015). Gezien de veelheid aan extra gereedschappen die de RAW-fotograaf daarmee ter beschikking krijgt (professionele HDR, verscherping, filmsimulaties en ruisonderdrukking), is dat niet duur. Je kunt een demoversie van 15 dagen proberen, voordat je besluit het permanent aan te schaffen. www.google.com/nikcollection/ Het werken met Silver Efex Pro 2 is eenvoudig. Download de gehele softwarebundel en installeer het. De installatiesoftware ziet welke programma’s op de computer aanwezig zijn, waarmee het kan samenwerken. Dit zal dus in elk geval Lightroom zijn (versie 3 en hoger). U bevestigt alle dialoogvensters en sluit daarmee de installatie af. Als u vervolgens Lightroom start, dan vindt u in het menu Foto, de optie Bewerken in. Hierin treft u nu de software van Nik aan, waaronder Silver Exef Pro 2. Voor HDR Efex Pro kiest u in Lightroom in het menu Bestand de optie Exporteren met voorinstelling.

De NIK Collection bestaat uit zeven superhandige programma’s.

Silver Efex Pro Selecteer een of meerdere foto’s in de Filmstrip van Lightroom die geschikt zijn voor omzetting naar een karaktervolle zwart-wit. Landschappen en portretten zijn daarvoor uitgesproken onderwerpen. Pas belichting en kleuren eerst aan met de krachtige (lokale) gereedschappen van Lightroom. Kies

vervolgens in het menu Foto de optie Bewerken in, Silver Efex Pro 2 of klik rechts op een miniatuur en kies de betreffende optie in het pop-upmenu. Er wordt nu automatisch een TIFF gemaakt, die in Silver Efex Pro 2 kan worden bewerkt, want Silver Efex Pro 2 kan niet overweg met RAW-bestanden. In een 16-bits TIFF met ProPhoto als kleurruimte zit echter alle informatie

Het starten Silver Efex Pro 2 vanuit Lightroom.


25


te bekijken en om er vervolgens in te schuiven. Links treft u een paneel met deelvenster, waarvan in Preset Bibliotheek een groot aantal voorgebakken zwart-witrecepten met voorbeeld wordt weergegeven. Klik op een dergelijke preset en u ziet meteen het effect op een foto. Zo kunt u snel tot een eerste omzetting komen die het beste bij het onderwerp of bij uw smaak past. In het rechter paneel kunt u dit resultaat gaan fijnregelen met behulp van de opties in de vijf deelvensters: Algemene aanpassingen, Selectieve aanpassingen, Kleurenfilters, Filmtypen, Laatste aanpassingen. Als u in een deelvenster ergens een klein driehoekje ziet, dan betekent dit dat er nog extra parameters uitgeklapt kunnen worden.

Het dialoogvenster exporteren naar Silver Efex Pro: een Tiff met alle informatie van een RAW.

die ook in een 14-bits RAW zit. Deze kenmerken van de TIFF kunt u instellen in het dialoogvenster dat verschijnt alvorens Silver Efex Pro 2 wordt geopend met de betreffende foto(’s). Hebt u meerdere foto’s geselecteerd, dan ziet u onderin de interface van Silver Efex Pro 2 de knopjes Volgende en Vorige. Er is helaas geen filmstrip beschikbaar.

De nieuw gemaakte TIFF verschijnt volgens een neutrale zwart-witomzetting passend in het werkgebied van Silver Efex Pro 2. Houd de spatiebalk ingedrukt en klik op de foto om ze op 100%

In het kader van dit kennismakingsartikel voert het te ver om hier de invloed van alle parameters te behandelen en is het simpelweg een kwestie van proberen om het effect van bijvoorbeeld Dynamische helderheid of Fijne structuur te zien. Zorg dat u ook steeds even op 100% kijkt, zodat u specifiek het detail of de ruis kunt beoordelen. Een kleine toelichting is wel vereist van Selectieve aanpassingen en Laatste aanpassingen. In Selectieve aanpassingen kunt u een zogeheten controlepunt

schijfruimte Bedenk wel MExtra dat elke keer dat u een RAW-foto in Silver Efex Pro 2 om gaat zetten, er fysiek een nieuw TIFF-bestand wordt gemaakt in dezelfde map als het originele RAW-bestand. Moet dit de kwaliteit van een RAW hebben, dan is 16bits vereist. Met LZW-compressie wordt dat bestand dan 126 MB (24 Mp camera) groot en dat vraagt dus om extra opslagruimte. De interface van Silver Efex Pro.

26


Silver Efex Pro 2

maken op een willekeurige plaats in de afbeelding. Dit is een knooppunt met een bepaalde diameter, waarop u selectief verschillende parameters lokaal kunt aanpassen. Het werkt heel interactief met acht kleine schuifregelaars. U kunt eenvoudig de diameter aanpassen van dit masker en ook het knooppunt verplaatsen.

Ook een gebrand fotokader maken is in Silver Efex Pro geen enkel probleem.

Met Selectieve aanpassingen kunt u cirkelvormige gebieden van een zwart-witfoto apart behandelen.

Zwart-wit verzameling Wilt u overzicht houden van alle zwart-witfoto’s gemaakt in Silver Efex Pro 2, maak dan een (doel)verzameling in Lightroom en archiveer hierin de betreffende TIFF-bestanden.

De functie van het rechter deelvenster Laatste aanpassingen is zo op het eerste gezicht niet vanzelfsprekend, maar hierin zitten enkele creatieve mogelijkheden verborgen. Zo kunt u snel een sepia of cyanotype maken. Klik ook weer op het driehoekje om presets aan te passen. Ook voegt u hier een vignette toe of kunt de kaderranden ‘branden’ alsof het een oude foto betreft. Tot slot heeft Nik zelfs een setje fotokaders meegeleverd en is er geen belemmering meer om uw zwart-witfoto’s een modern retrorandje te geven.


Eigen preset Hebt u een preset van Silver Efex Pro 2 volgens uw eigen wensen aangepast, dan kunt u deze voor later gebruik opslaan als eigen preset. Klik in het linker paneel op het deelvenster Aangepaste presets en geef de voorinstelling een herkenbare naam. Deze eigen preset kunt u exporteren voor andere gebruikers van Silver Efex Pro 2. U kunt ook presets van anderen importeren. Een uurtje zoeken op internet kan op dat punt interessante resultaten opleveren.

ken of u kunt het vanuit Lightroom met uw overige foto’s exporteren (CtrlShift-E).

Videotutorials Op de site van Silver Efex Pro 2 vindt u meer productinformatie en ook leerzame videotutorials (www.google.com/nikcollection/ products/silver-efex-pro/). Ook YouTube herbergt een schat aan informatie over dit programma (bit.ly/1xgCX2c).

Hebt u alle aanpassingen gedaan en is het resultaat naar wens, klik dan op Opslaan. De zwart-witversie is dus een TIFF en wordt automatisch geïmporteerd in Lightroom. U zou hierin zelfs nog kleine correcties kunnen uitvoeren. Wilt u de locatie van de bewuste TIFF zien, klik dan in Lightroom rechts op het miniatuur en kies Tonen in Verkenner/Finder. U kunt dit bestand in Photoshop terugzetten naar 8-bits JPEG om eenvoudig af te (laten) druk-

27

Is Urk te ver rijden? Sterker nog, vanuit Amsterdam, Leeuwarden, Apeldoorn, Utrecht of Hoorn bent u binnen een uur al op Urk. De winkel van CameraNU. nl bevindt zich op slechts 3 minuten rijden vanaf de A6!

MEER DAN 5.000 POSITIEVE REVIEWS ONLINE

A

GRATIS VERZENDING VANAF €100,CHAT MET ONZE PROFESSIONALS

:LQNHOHQYRRUJHYRUGHUGHQ 2SGHHHUVWHYHUGLHSLQJYDQGH winkel vindt u de Pro-afdeling. De medewerkers op deze afdeling weten álles op het gebied van SURIHVVLRQHOHIRWRJUDȴH

Gratis parkeren, gratis NRɝ HHQJUDWLVWRLOHW Bij CameraNU.nl zijn er voldoende parkeerplaatsen beschikbaar waar u gratis, zolang u wilt, kunt parkeren. (Q RQ]H NRɝ H LV RRN JUDWLV KHW tweede bakje ook. En heeft u veel NRɝ HJHGURQNHQ"2QVDOWLMGVFKRQH en frisse tiolet is ook gratis!

OP WERKDAGEN VOOR 23:59 UUR BESTELD is de dag erop al in huis! 28


O

ALTIJD SCHERP! 1LHWDOOHHQRQOLQH

E S 100% SERVICE ALTIJD PROFESSIONEEL ADVIES OP WERKDAGEN TELEFONISCH BEREIKBAAR TOT 22:00 UUR


29

Pieter Dhaeze

Macrofotografie: 10 tips 1 Gebruik een systeemcamera met macrolens Om op hoge kwaliteit met veel detail en zonder vertekening van dichtbij te fotograferen is een systeemcamera met een verwisselbare macrolens een vereiste. Een macrolens heeft altijd een vast brandpunt (niet zoomen) met een brandpunt variërend van 60 tot 200mm. Ze is ook redelijk lichtsterk (f/2.8), heeft soms beeldstabilisatie en kan van dichtbij scherpstellen, zodat een macrobeeld 1 op 1 kan worden opgenomen. Dat betekent dat 1 cm van het onderwerp ook 1 cm groot is op de sensor. Met de meeste systeemcamera’s vult een muntstuk van één euro dan de breedte van het kader.

30

2 Gebruik zo veel mogelijk een statief en een afstandsbediening Om bewegingsonscherpte te voorkomen, exact te kunnen kaderen en nauwkeurig te kunnen scherpstellen is in 90% van de gevallen een (klein) statief onmisbaar. Gebruik de zelfontspanner en afstandsbediening. Tegenwoordig kunnen veel camera’s ook bediend worden met een app op smartphone of tablet en dat is dus een prima alternatief voor de ‘ouderwetse’ afstandsbediening. Ook kun je het beeld nauwkeuriger uitvergroten en kaderen op het scherm van een smartphone of tablet.

3 Extra vergroting Er zijn verschillende manieren om een grotere vergroting te krijgen dan 1:1 van een macrolens. Met tussenringen, extenders, macrofilters en lensomkering kan het onderwerp nog verder worden uitvergroot. Al deze accessoires werken ook op niet-macrolenzen en zo kunt u met de standaardzoomlens van uw camera toch betere close-ups maken. Dit gaat echter vaak ten koste van de optische scherpte, geeft zeer kleine scherptedieptes en veroorzaakt moeilijke belichtingssituaties.



Bij tip 1: Het ideale macrogereedschap: een systeemcamera met APS-C/DX/mFT sensor, >20 Mp, klapscherm (evt. touchscreen) en een echte 1 op 1 macrolens met een brandpunt van circa 100mm.

Bij tip 2: Gebruik een statief of korte sluitertijden (<1/100s) om bewegingsonscherpte (foto rechts) te voorkomen.

Bij tip 3: Met een tussenring van 25mm wordt een standaardlens van 50mm een macrolens.


31


Bij tip 5: Stel handmatig scherp. Gebruik dan Live view (met zelfontspanner) en vergroot het beeld, zodat tot op de pixel scherpgesteld kan worden.

4 Regel de belichting in de M- of Av-stand Om zo veel mogelijk controle te hebben over het diafragma en daarmee de scherptediepte is het raadzaam om de belichting helemaal handmatig te regelen (M-stand) of met diafragmavoorkeur (A-stand) in combinatie met Belichtingscompensatie. Let daarbij in het histogram goed op over- en onderbelichting. Let op dat bij diafragma’s van f/16 of kleiner optische onscherpte op kan gaan treden. Dus werk voor een grote scherptediepte niet op f/32, maar probeer het ideale scherpstelpunt te vinden, waarbij de scherptediepte voor de helft voor dit punt ligt en de andere helft erachter.

6 Fotografeer in RAW

7 Onderwerp uit het midden

Voor maximale controle over detail en kleur is RAW het aangewezen bestandsformaat. Verscherping, ruisonderdrukking, witbalans, contrast en dynamisch bereik zijn dan achteraf binnen grotere marges en hogere kwaliteit te optimaliseren. Adobe Photoshop Lightroom heeft als RAW-converter veel mogelijkheden, is gebruiksvriendelijk en geeft hoge kwaliteit.

Bij veel foto’s is het hoofdonderwerp in het midden geplaatst, omdat gewerkt wordt met het middelste AF-punt. Met handmatig scherpstellen vanaf statief kan eenvoudig op elke plaats in het kader worden gefocust en dit geeft vaak een meer interessante compositie. Daarbij hoeft niet per se de ‘regel van 1/3’ gehanteerd te worden, maar is het soms al voldoende om het hoofdonderwerp iets uit het midden van het kader te plaatsen.

5 Stel handmatig scherp De scherptediepte bij macrofotografie is vaak klein en het is dan van groot belang nauwkeurig het scherpstelpunt te kunnen kiezen. Doe dit door de autofocus uit te zetten en te werken in Live view met het beeld uitvergroot. Met de scherpstelring of een macroslede kan nu tot op de pixel worden scherpgesteld. Voorkom wel zo veel mogelijk beweging van de camera en van het onderwerp, anders is de foto toch nog niet 100% scherp.

32

Bij tip 6: Met RAW haalt u met Lightroom nog meer detail en kleur uit de pixels van uw macrofoto’s.



Bij tip 7: Door het onderwerp iets uit het midden te zetten, wordt lege ruimte vermeden en wordt het beeld dynamischer.

9 Buiten Bij macrofotografie buiten zijn licht en wind twee kwaliteitsbepalende factoren. Bij betrokken weer kan mooi detail worden opgenomen. Bij fel zonlicht zal een reflectieschermpje of zonneschermpje het contrast kunnen verzachten. Ook staat er bijna altijd wind. Gebruik korte sluitertijden om beweging te bevriezen of gebruik een windschermpje.

10 Binnen Bij tip 8: Iets naar links of rechts geeft net een andere achtergrond en met een zwart stukje karton verbergt u een stenen muur.

8 Denk aan de achtergrond! Meestal gaat 100% van de aandacht uit naar het hoofdonderwerp, waarbij we het belang van een goede achtergrond over het hoofd zien. Speel met brand-

punt en standpunt om zo de mooiste achtergrond bij een macro-onderwerp te realiseren. U kunt ook zelf tijdelijk een andere achtergrond maken met bijvoorbeeld een kartonnen plaatje. Zo houdt u dan een lelijke muur buiten beeld.

Bij macrofotografie binnen bij kunstlicht van productdetails of sieraden is extreme controle mogelijk van belichting, kleur en detail. Sluit lichtfluctuaties uit (hoeveelheid en kleur) en zorg voor een schoon onderwerp (stof, vet) en een schone omgeving (vlekkeloos wit papier).

Bij tip 9: Met een reflectieschermpje kan schaduw door hoog contrast (zon) worden ingevuld.


33

Marcel Scholing

Reisfotografie: 10 tips 1 Neem een polarisatiefilter mee Een polarisatiefilter zorgt er in veel gevallen voor dat landschapsfoto’s mooiere kleuren krijgen en dat wolkenluchten veel beter overkomen in uw foto’s. Ook kunt u er hinderlijke reflecties in water of een etalageruit in veel gevallen mee verminderen. Neem een zonnekap mee voor verschillende objectieven. Een zonnekap zorgt er niet alleen voor dat de kwaliteit van uw foto’s in veel gevallen beter zal worden, maar biedt tevens bescherming tegen krassen en stoten.

34

2 Fototas Koop voordat u op reis gaat een goede fototas en ga deze eerst eens uitproberen tijdens een wandeling in uw eigen omgeving. Maak de keuze voor een fototas heel bewust en houd rekening met eventuele uitbreidingen van uw fotoapparatuur in de toekomst. Bedenk bij het kopen van nieuwe spullen dat goedkoop vaak duurkoop is.

3 Onderwater(wegwerp)camera Neem eens een onderwatercamera (goedkooptip: type wegwerp) mee als u naar een bestemming gaat waar veel water, een zee of een zwembad is. Met zo’n camera kunt u resultaten bereiken die u met je normale camera niet zou kunnen maken. Natuurlijk kunt u niet al te diep onder water, omdat u dan meer licht nodig hebt en de camera’s vaak niet dieper kunnen dan een meter of 3. Gaat u met kinderen op reis dan is het ook leuk om een speciale camera mee te nemen waarmee zij kunnen fotograferen.



Bij tip 1: Het effect van een circulair polarisatiefilter op een blauwe lucht en heldere kleuren. Links zonder filter, rechts met filter.

Bij tip 2: Voor elke reisbestemming is er een fototas. Van elegante schoudertas (citytrip) tot robuuste rugtas (trektocht).

Bij tip 3: Een digitale onderwatercamera. Niet alleen om te duiken, maar is ook bij snorkelen, in het regenwoud, op strand, in de woestijn of op de skipiste een betrouwbare metgezel.


35


Bij tip 4: Met een eenvoudige plastic regenhoes van een paar euro beschermt u uw kostbare apparatuur tegen regen, stof, zand en sneeuw.

4 Bescherming Zorg dat u goede bescherming hebt voor uzelf en uw camera. Bekijk voor u op reis gaat naar de omstandigheden in een land. Houd rekening met extreem stoffige, vochtige of koude gebieden. Er zijn plastic hoezen in de handel die je camera kunnen beschermen tegen de regen. Wissel zo min mogelijk van objectief als u in een heel stoffige omgeving bent.

5 Touwstatief Als u op reis gaat, kunt u niet altijd al uw apparatuur meenemen. Mocht u geen statief mee willen nemen, maar toch nog enigszins met langere sluitertijden willen werken, bevestig dan een touwtje onder aan uw camera met behulp van de snelkoppeling van uw statief. Maak het touwtje ongeveer twee meter lang en doe aan de onderkant van het touwtje

36

een klein gewichtje. Ga als de sluitertijden wat langer worden op het touwtje staan en trek het vervolgens strak met uw camera, dit scheelt u toch weer een paar stops.

echt spannend om alleen maar naar overzichtsfoto’s van een landschap te kijken. Hoe meer afwisseling u in uw foto’s aanbrengt, hoe interessanter de reportage uiteindelijk zal worden.

6 Kom dichterbij

8 Portretteer geduldig

Fotografeer niet alleen maar met een teleobjectief, waardoor u op veilige afstand van een onderwerp blijft. Juist door met een groothoek of een 50mm te werken kruipt u vaak dichter op het onderwerp waardoor de kijker zich ook meer met het onderwerp betrokken zal voelen. (Tip: dit werkt niet als u op safari bent.)

Maak contact als u een portret van iemand wil maken en neem de tijd om het portret goed te maken. Let op de achtergrond en kies de instellingen op uw camera bewust, zoals bijvoorbeeld juist veel of weinig scherptediepte om de omgeving wel of geen rol te laten spelen. Probeer ook eens te experimenteren met het licht door een persoon binnen te fotograferen bij een raam.

7 Experimenteer Varieer in compositie, standpunt, kadering, close up, overzicht, lange sluitertijden en avondopnamen, zodat u afwisseling krijgt in uw fotoserie. Het is niet



Bij tip 6: Als u dichterbij uw onderwerp kunt komen, dan kunt u uw kijkers meer bij dit onderwerp betrekken.

9 Voorbereiding Zorg dat u van te voren voldoende informatie hebt over de plaats van bestemming via reisbrochures, websites, Lonely Planet en dergelijke. Kijk of er speciale evenementen zijn op het moment dat u er bent, zoals een processie, markten, evenementen, feesten en dergelijke. Probeer ook te achterhalen hoe lokale bewoners op het maken van hun portretten reageren. In sommige landen vinden mensen het leuk om op de foto te gaan, maar er zijn ook landen waar de lokale inwoners hier absoluut niet van gediend zijn. Bij tip 8: Soms geposeerd, soms ongezien. Soms een snel kiekje, soms geduldig gewacht.

10 Collage Maak eens een collage van een onderwerp dat u regelmatig tegenkomt op uw vakantiebestemming, maar waarvan het niet echt interessant is om alle foto’s los in een album te presenteren. Denk hierbij aan kerkjes, mooie deuren, typische souvenirs, dieren die u onderweg tegenkomt, oude auto’s, bloemen enzovoort.

Lees drie dagen gratis: Focus op Fotografie Reisfotografie: yin.do/p5431.

Bij tip 10: Om veel foto’s te laten zien, maar het aantal pagina’s in een fotoboek te beperken is het handig om collages te maken, bijvoorbeeld op basis van een thema.


37

Hardware

Ronald Smit

Micro-microcomputers Lol op vierkante centimeters Dankzij onder meer vlijtige handjes in het Verre Oosten en creatieve geesten in het Verenigd Koninkrijk is het tegenwoordig erg eenvoudig om voor een paar tientjes een microcomputer in de ware zin van de betekenis te scoren. Draaiend op Android of Linux blijken ze verbazend veelzijdig, al was het maar om uw tv van een (extra) dosis intelligentie te voorzien.

Zogeheten ‘tv-sticks’ maken van een standaard televisie (wel voorzien van een HDMI-ingang, overigens) op een wel heel eenvoudige manier een slimme televisie. Maar ook kan zo’n tv-stick een ideaal stukje randapparatuur zijn voor een pc-monitor. Na inprikken in een vrije HDMI-aansluiting van het toestel en aansluiten van de voedingsspanning via een standaard USB-kabeltje start Android en kunt u op de bekende wijze gebruik maken van dit mobiele besturingssysteem. Kortom: maak van uw tv of monitor een Android-tablet op reuzeformaat! Toch zijn er om teleurstellingen te voorkomen wel een aantal zaken waar u op moet letten alvorens vol enthousiasme tot aanschaf van zo’n stick (of kastje) over te gaan.

Een typisch Android-kastje inclusief fatsoenlijke wifi-antenne.

Muis en toetsenbord Om te beginnen zijn er sticks ter grootte van de welbekende USB-geheugensticks en losse kastjes die wat groter van afmeting zijn. Zoals bekend heeft namelijk elk voordeel z’n nadeel: de kleine sticks die u zo in uw tv prikt beschikken namelijk veelal nauwelijks over aansluitmogelijkheden. Met één multifunctionele usb-aansluiting houdt het meestal wel op. Nu hoeft dat geen probleem te zijn als u de stick echt alleen wilt gaan gebruiken om uw tv van Android te voorzien; in dat geval voldoet het apparaatje meestal. Om de stick te bedienen zijn overigens wel een Bluetooth-toetsenbord en dito muis noodzakelijk, nog handiger is een combinatie van een draadloos toetsenbord(je) en touchpad. Dergelijke

Bluetooth-apparaatjes zijn verkrijgbaar voor gebruik in combinatie met een smartphone of tablet en werken ook moeiteloos samen met zo’n Android tvstick. Laat speciaal voor de pc bedoelde draadloze toetsenborden en muizen met een eigen USB-ontvanger die niet volgens Bluetooth werkt echter links liggen: de kans dat zoiets niet goed gaat is levensgroot. Via een USB-hub kunt u verder kiezen voor een bedraad standaard pc-toetsenbord en muis (de usbvarianten, wel te verstaan), maar zeker in de huiskamer werkt dat natuurlijk niet echt prettig. Wilt u zo’n stick echter gebruiken in de buurt van uw pc met een pc-monitor, dan kan geld bespaard worden: grote kans dat u nog wel ergens een overgebleven toetsenbord en muis hebt liggen!

Let op de antenne

Een geïntegreerde Bluetooth touchpad-toetsenbordcombinatie in miniatuurvorm is in combinatie met de huiskamer-tv perfect.

38

Een tweede nadeel van de sticks is de geïntegreerde of zeer bescheiden uitklapantenne voor wifi. De gevoeligheid hiervan is vaak bedroevend slecht, wat betekent dat u mogelijk problemen kunt verwachten als uw router elders in



huis is opgesteld. Gaat u op jacht naar een Android-stick (zie kader op pagina 41), dan is het dus zaak om vooral een exemplaar met een wat grotere externe antenne te kiezen. Dat ziet er zo op het oog misschien wat minder mooi uit, maar omdat een en ander meestal toch is weggewerkt achter een tv of monitor ziet u er uiteindelijk niks van. De grotere antenne zorgt echter wel voor een betrouwbare wifi-verbinding en dat is zeker als u de stick voor smart tvgebruik hebt aangeschaft uiteraard geen overbodige luxe!

(Iets) groter biedt meer Vindt u een los kastje ter grootte van ongeveer een externe 2,5 inch harde schijf geen probleem, dan bieden dergelijke micro-settopboxjes vaak veel meer mogelijkheden. Vooral op het gebied van aansluitmogelijkheden, want hier treft u meestal meerdere USB-poorten op aan. Maar ook een ethernetpoort voor betrouwbare koppeling met een bedraad netwerk en een fatsoenlijke antenne ontbreken over het algemeen niet. De meest interessante exemplaren beschikken zelfs over een ingebouwde webcam en microfoon, wat ideaal is voor bijvoorbeeld Skypen vanuit de huiskamer. Kortom: voor serieus gebruik kunt u beter zo’n Android-kastje kiezen. Met een beetje creativiteit is dat ook nog wel zodanig te plaatsen dat het nauwelijks opvalt. Bijvoorbeeld boven of onder de tv, daarbij uiteraard wel rekening houdend met de kijkrichting van de eventueel aanwezige webcam.

zwaardere 3D-games te spelen; de quadcores hebben daar meestal geen enkel probleem mee. In dat geval kunt u dus al uw Android-games op de grootbeeld-televisie in de huiskamer spelen, altijd leuk! Qua Android-versie zijn de meeste sticks en kastjes tegenwoordig voorzien van versies tussen 4.2 en 4.4. Lollipop zal er ongetwijfeld ook aankomen, maar op moment van schrijven hebben wij ze nog niet gezien. Eigenlijk is de meest praktische versie Android 4.3; hiermee hebt u wel alle voordelen van het systeem in huis maar nog net niet de in versie 4.4 geïntroduceerde nadelen. Probleem met de sticks en kastjes is namelijk dat het interne opslaggeheugen veelal behoorlijk beperkt is, 8 GB is al heel wat! Daarbij geldt dan wel dat elke zichzelf respecterende stick voorzien is van een (micro) SD-kaartslot, dus uitbreiden van het geheugen is geen enkel probleem. Helaas is er in Android 4.4 ten opzichte van vorige versies een vervelende beperking geslopen: u kunt apps niet meer op de externe SD-kaart plaatsen. Alle apps moeten dus een plekje vinden op het beperkte interne geheugen, vooral bij grotere games gaat het dan ineens heel snel. Android 4.2 en 4.3 kennen die beperking niet, hier kunt u apps dus nog gewoon verplaatsen naar de SD-kaart en van daaraf draaien. Ideaal, want door

inprikken van bijvoorbeeld een 32 GBkaartje kunt u dan nog een hele tijd vooruit qua opslag. Zodra de sticks met Android 5 (Lollipop dus) verschijnen is dat een betere keuze; hier zijn apps weer als vanouds ‘extern’ te bewaren.

3D en Google Play Qua 3D-mogelijkheden geldt tegenwoordig eigenlijk dat u zich weinig zorgen meer hoeft te maken. De meeste recente sticks en kastjes beschikken over voldoende 3D-kracht om ook meer complexe zaken te draaien. Zo zijn zelfs de goedkope dualcore-stickjes in staat om apps als Google Earth of niet al te zware 3D-games op overtuigende wijze in beeld te brengen. Natuurlijk noemden we verder al een paar keer de apps. Hiervoor is de Google Play-store eigenlijk een vereiste, kies dus altijd een stick of kastje waarbij duidelijk vermeld wordt dat Google Play aanwezig is! Alleen dan kunt u gebruikmaken van alle voor Android beschikbare apps. Bovendien geldt dan ook dat – mits u op de stick dezelfde accountgegevens gebruikt – alle eerder voor uw Android smartphone- of tablet aangeschafte apps zonder extra kosten ook op de tv-stick kunt installeren. Daarmee word het budgettair gezien wel heel interessant! Heel soms – gelukkig steeds minder –

Ga voor vier Er zijn nogal wat hard- en softwarevarianten verkrijgbaar als het gaat om sticks en kastjes. Meest gangbaar zijn momenteel op dualcore en quadcore gebaseerde sticks, het spreekt voor zich dat een quadcore-exemplaar meer snelheid en gebruiksplezier oplevert. De allergoedkoopste stickjes hebben bovendien meestal net niet genoeg ‘power’ om de


Bij een stick of kastje met een fatsoenlijke processor draaien de zwaarste 3D-games als een zonnetje.

39

Hardware

duiken er ook nog wel eens sticks op zonder Play Store. Eigenlijk hebt u hier weinig aan, want hoewel er een aantal alternatieve appstores zijn voor Android bieden deze maar een fractie aan van wat er binnen Google Play is te vinden. Hebt u eenmaal een stick in huis, dan is het ‘installeren’ een fluitje van een cent. Kwestie van stick of kastje op een HDMI-aansluiting van uw televisie aansluiten en de meegeleverde adapter (of usb-kabeltje via bijvoorbeeld een usb-telefoonlader) aansluiten. De eerste keer dat het apparaat start doorloopt u een initialisatie-wizard. Hierin maakt u onder meer verbinding met uw wifinetwerk en geeft u uw Google Playaccountgegevens op of maakt u deze aan. Draait de zaak eenmaal, dan is een aantal apps juist voor smart tv-gebruik bijna onmisbaar. We zetten er een paar voor u op een rijtje.

NPO Met deze app kijkt u niet alleen live naar de publieke netten 1, 2 en 3, maar zijn ook gemiste uitzendingen terug te kijken. Zeker in combinatie met de huiskamer-tv dus feitelijk een onmisbare app.

RTL XL Uiteraard beschikt ook RTL over een aardige mediaspeler, al lijkt het erop dat deze app net wat minder ‘solide’ werkt in vergelijking met die van de NPO. Ook live kijken is geen optie, wel is er een ruime keuze aan gemiste uitzendingen die u kunt kijken wanneer het u uitkomt.

Nieuws-apps Zo ongeveer elk dagblad in Nederland heeft een eigen nieuwsapp, zeker voor nieuwsjunkies de moeite van het installeren waard. Ook de app Nu.nl is mooi en makkelijk in gebruik. Uiteraard kunt u de in Android geïntegreerde browser

40

Live kijken en kijken naar het verleden.

gebruiken om websites te bezoeken, maar de apps zijn meestal net wat sneller in het gebruik

Nederland FM Los van televisie is ook radio nog altijd mateloos populair. Als u uw stick of – dankzij de meer uitgebreide aansluitmogelijkheden wellicht logischer – Android-kastje op de hifi-installatie aansluit, dan behoort radio luisteren in digitale kwaliteit tot de mogelijkheden. Voor alle Nederlandse zenders is Nederland FM in app-vorm ideaal. Kwestie van klikken op het gewenste station en luisteren maar! Wilt u uit wereldwijde radiostations kiezen, dan is MyTuner Radio aanbevelenswaardig.

MeteoEarth Elk moment een uitgebreid en gedetailleerd weerbericht met animaties van professionele allure, wie wil dat niet? Met deze app speelt u zelf voor weerman en is wereldwijd het weer live te zien. Windkracht, luchtdruk, bewolking, neerslag en temperatuur worden allemaal op een schitterende grafische wijze getoond. Door een – betaalbaar – abonnementje af te sluiten krijgt u bovendien voorspellingen voor wat langere termijn te zien. Ideaal voor op de televisie!

DLNA-speler Een Android-stick is gewapend met de juiste app prima bruikbaar als een geavanceerde mediaspeler. Hebt u bijvoorbeeld uw films, muziek en foto’s op een NAS elders in huis staan dan is alles via het universele DLNA-streamingprotocol eenvoudig te bekijken. De app MediaHouse is een van beschikbare DLNA-spelers, maar in Google Play is meer op dit vlak te vinden.

Eenvoudiger Er bestaan ook ‘eenvoudiger’ en zeer goedkope sticks die alleen bedoeld zijn voor het afspelen van streaming media in al z’n verschijningsvormen. Onder meer het genoemde DLNA wordt dan ondersteund, maar deze apparaatjes zijn eigenlijk primair bedoeld voor het draadloos via wifi koppelen van uw tablet of smartphone. Ze kunnen dan ook meestal overweg met Apple’s Airplay en Miracast zoals in gebruik bij veel Android-toestellen. De werking van deze sticks is simpel: na koppelen van uw mobiele apparaat aan het wifi-toegangspunt dat de stick aanbiedt deelt u de inhoud van het beeldscherm (of een specifieke app) en kijkt u dat op het scherm waar het apparaatje op is aangesloten. Uiteraard ook nu weer perfect voor in de huiskamer, want zo bekijkt u



Android-sticks en kastjes kopen De populaire Android-sticks (en kastjes natuurlijk) zijn ook in Nederland vrij eenvoudig in het ‘reguliere circuit’ van (al dan niet online) computerzaken en mediaketens verkrijgbaar. U kunt echter vaak flink wat geld besparen door ze rechtstreeks in China te bestellen. Dat kan eenvoudig en veilig via bijvoorbeeld eBay, of als u wat avontuurlijker bent aangelegd op een

site als www.dx.com. Check voordat u definitief op de bestelknop klikt de specificaties van het beoogde kleinood extra nauwkeurig. Tenminste een quadcore-processor is aanbevelenswaardig, terwijl de vermelding van een zogeheten Mali grafische processor (GPU) garant staat voor een soepele 3D-weergave. Tenminste 1 GB RAM is noodzakelijk, meer mag altijd. In

geval van een op Android 4.2 of 4.3 gebaseerd apparaat volstaat minimaal 8 GB interne flash-opslag. Kiest u voor een Android 4.4-stick dan is 16 GB het absolute minimum. Vergeet ook vooral niet prijzen van verschillende aanbieders goed met elkaar te vergelijken, de verschillen kunnen soms spectaculair zijn!

bijvoorbeeld comfortabel met anderen zelfgemaakte foto’s en videoclips. Of speelt u een game in grootbeeldformaat, net wat u wilt! De ervaring leert dat de reikwijdte van dit soort Airplay/Miracast-sticks overigens niet al te indrukwekkend is. Met name voor het streamen van Full HD-content moet de afstand tussen mobiel en stick niet al te groot zijn. Desondanks is een compact apparaatje als dit eigenlijk ‘onmisbaar’ om altijd bij u te hebben op bijvoorbeeld vakantie. Ook op werk of studie is het ding verschrikkelijk handig, want elke tv of beamer voorzien van een HDMI-aansluiting is hierdoor bruikbaar als grootbeeld-leverancier. Toon presentaties voortaan rechtstreeks vanaf je smartphone!

ook meer mogelijkheden. Al uw standaard Windows-software draait op deze sticks, het is zoals gezegd immers een doodgewone x86-compatibele pc op micro-formaat! Mocht u het willen, dan is zelfs Office dus te gebruiken.

lage prijskaartje ook best geschikt is als tv-stick. Nadeel was dat de oorspronkelijke Raspberries voor het wat zwaardere multimediale werk eigenlijk net een tandje te licht waren. De gloednieuwe Raspberry Pi 2 veegt de oude generatie wat specificaties van de tafel: de basis wordt gevormd door een stevige quadcore processor voorzien van 1 GB RAM. Daarmee doet de vernieuwde Raspberry niet onder voor de gemiddelde Android-stick, waarbij de gebruikersvrijheden een absoluut voordeel zijn. Daar waar u bij Android meestal vast zit aan één al geïnstalleerde Android-versie kunt u voor de Raspberry uit verschillende besturingssystemen (naast Linux bijvoorbeeld ook RiscOS) kiezen en bent u niet afhankelijk van een appstore. Vrijheid, blijheid dus! Gouden tipje: vergeet niet samen met de Raspberry een passend behuizinkje mee te bestellen, dan kunt u er direct mee aan de slag.

Windows-stick Nieuw onder de zon zijn de sticks die op Windows draaien. Tot voor kort was het nauwelijks voor te stellen dat een compleet pc-systeem in een ding ter grootte van een usb-stick zou passen, maar dat is inmiddels dus wel het geval. De sticks met prijzen die liggen tussen de 90 en 150 euro beschikken over een quadcore Intel x86-processor, 2 GB werkgeheugen (RAM), een bepaalde hoeveelheid intern flashgeheugen en een microSDkaartslot. Windows 8.1 is reeds geïnstalleerd en u kunt dan ook direct aan de slag. Deze Windows-sticks zijn inderdaad wat duurder dan hun Androidevenknieën, maar bieden tegelijkertijd


Raspberry Pi 2 De eerste generatie van deze zeer compacte computertjes was vooral bedoeld voor hobbyisten en onderwijsinstellingen. Het (leren van) programmeren is een van de dingen die mogelijk zijn met de Raspberry, dankzij de vele aansluitmogelijkheden zijn ze bij uitstek geschikt voor elektronicaprojecten waarbij zaken bestuurd moeten worden. Tegelijkertijd zijn er diverse kanten-klare Linux-varianten beschikbaar waarop u allerhande software kunt installeren. Ook in een mediaspeler met DLNA-mogelijkheden is voorzien, waarmee de Raspberry met z’n prettig

De Nu.nl-app biedt een voor televisie gemaakte navigatie die visueel is ingesteld.

41

Informatief

Ronald Smit

Veilig online Laat u niet in de luren leggen!

de ondertekenaar of zelfs een geselecteerd stuk tekst uit het bericht zelf even te googelen wordt al verrassend snel duidelijk of het om bekende oplichters gaat! Op dezelfde manier zijn websites te checken, desnoods vult u het webadres in bij Google als zoekterm.

Mail

‘Dat gaat mij niet gebeuren!’ is een veelgehoorde uitspraak als het gaat om online oplichting en alles wat daarmee samenhangt. Ook tegen andere vormen van digitale criminaliteit lijkt iedere computergebruiker volledig weerbaar. En toch lezen, horen en zien we elke dag weer slachtoffers in de media. Ergo: waarom trappen zovelen er toch steeds weer in en hoe voorkom je ellende echt?

O

m te beginnen verschilt het online leven eigenlijk verrassend weinig met het dagelijkse fysieke leven. En ook als we een paar decennia terug gaan in de tijd, zien we verrassend veel overeenkomsten met de huidige oplichtingspraktijken in de cloud. Daar waar u vroeger een brief van een onbekend ‘advocatenkantoor’ in de bus kreeg met een vaag verhaal over een geplaatste en niet betaalde bestelling krijgt u tegenwoordig een soortgelijke tekst digitaal per e-mail. En net als vroeger schieten mensen er nog altijd door in de stress en gaan ze domme dingen doen. Enig verschil met vroeger is de tijdspanne die gemoeid is met een oplichtingszaak: in het pre-internettijdperk kon een oplichter zijn of haar slachtoffer over een periode van weken rustig ‘kneden’, tegenwoordig is een oplichtingszaak afgehandeld in hooguit een paar dagen. En – ook nieuw – de oplichters zijn veelal georganiseerde criminelen die zich in een ander werelddeel bevinden, wat de pakkans ernstig verkleint.

altijd uw gezonde verstand moet laten prevaleren. Ofwel: ziet u ergens een aanbieding in welke vorm dan ook die te mooi is om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo. Snel wegwezen en u geprikkelde brein even resetten. Met een frisse blik kijkt u ineens heel anders tegen zo’n mailtje of webpagina aan! En lijkt iets allemaal te kloppen, maar krijgt u toch last van een raar ‘onderbuikgevoel’, luister daar dan ook vooral naar. Het is in de meeste gevallen namelijk verrassend eenvoudig om een mail of site op frauduleuze inhoud te checken. Door simpelweg de afzender van een e-mail,

Laten we als voorbeeld eens kijken naar een vreemde e-mail die in onze mailbox belandde. Het betreft hier een Duitstalig schrijfsel wat toch al enigszins uw argwaan moet wekken als u nooit zaken hebt gedaan met een Duits bedrijf. Echter: een van de kenmerken van internet is dat grenzen nogal vervagen en dat het niet zo heel gek is als u zo af en toe eens iets bestelt in het buitenland. Check vervolgens waar het om draait, in dit geval zou het gaan om een nietbetaalde bestelling bij de Duitse tak van Amazon (). Daar nooit iets besteld? Alweer een puntje erbij op de ‘wantrouwen-scorelijst’ in uw hoofd! Wat u ook gelooft van de mail: open nooit en te nimmer een eventueel mee verzonden bijlage! In dit geval treffen we een zipbestand aan (). Een echte advocaat zal nooit zip-bestanden meesturen, documenten worden aangeleverd in pdfvorm of gewoon uitgetikt in de mail zelf. Hebt u zelfs na al deze waarschu-

Onderbuik Voordat we dieper ingaan op de gevaren van internetgebruik – want er is natuurlijk meer onder de zon dan oplichting alleen – geldt eigenlijk boven alles dat u

42

Méér dan genoeg redenen om dit bericht te wantrouwen.


Veilig online

Bingo: de ‘afzender’ blijkt na googelen een bekende in het oplichterscircuit te zijn. wingsmomenten nog steeds de dwingende neiging om de verzender te beantwoorden, check dan de naam van de afzender even op Google. Zo blijkt onze ‘advocaat’ Reuchlin Oskar (, ook nog eens in de verkeerde volgorde gezet, ofwel de achternaam voor de voornaam) voor te komen op lijsten met notoire oplichters. Overigens is oplichting in dit geval nóg makkelijker te herkennen, want de afzender heeft niet de moeite genomen z’n e-mailadres te markeren. Een Duitse advocaat met een vaag ([email protected]) Russisch mailadres ()? Tuurlijk! En dan – last but not least – heeft onze e-mailsoftware Thunderbird de mail ook als ongewenst herkend ( en ). Conclusie: oplichting van het zuiverste water!

Phishing Tegelijkertijd geldt dat dit een klassieke phishingmail is. Wat er meestal gebeurt als u wél contact op zou nemen met de afzender is dat u alleen maar meer dreigmails krijgt en het verschuldigde bedrag snel op zal lopen. Tegelijkertijd zal geprobeerd worden u vertrouwelijke gegevens te ontfutselen, denk aan creditcard-gegevens of de inloggegevens van uw bank of desnoods uw PayPalaccount. Bedenk altijd dat er geen enkele bonafide instantie is die u onder welke omstandigheid dan ook naar dergelijke zaken zal vragen! Bent u zo ‘handig’ geweest om toch de bijlage te openen en uw virusscanner is niet up to date of zelfs helemaal niet aanwezig, dan kan een nieuwe fase van oplichting in werking treden: gijzeling van uw pc. Uw computer start dan niet meer op,


persoonlijke documenten worden stevig versleuteld en alleen na betaling van een veelal fors bedrag geven de criminelen – soms – een oplossing voor de ontstane ellende.

Negeren Natuurlijk proberen cybercriminelen niet alleen via e-mail hun slag te slaan. Ook websites zijn uitermate populair en eigenlijk moet u tegenwoordig ook erg voorzichtig zijn met het klikken op advertenties. En als u al op een advertentie klikt, controleer dan heel goed in de adresbalk van uw browser of u ook daadwerkelijk op de website van – om maar wat te noemen – de Hema of Albert Heijn bent aanbeland en niet ook bij een of andere phishingsite die alleen maar uit is op het verzamelen van uw gegevens. Wat alle oplichterspraktijken overigens kenmerkt is het feit dat ze u angst proberen aan te jagen. Pas op: bedrijf X heeft mij als advocaat ingeschakeld om een niet-betaalde rekening

te vorderen, pas op: wij hebben een virus op uw pc gevonden, pas op: uw pc vormt een gevaar voor anderen en meer van dat soort onzin. Vuistregel is eigenlijk: wantrouw alles wat u gratis aangeboden wordt om al dan niet gedetecteerde gevaren en (of) tekortkomingen van uw pc op te lossen. Gaat u in op die alleraardigste knipperende waarschuwing betreffende het feit dat er een virus op uw pc is gedetecteerd of dat uw harde schijf op mysterieuze wijze vol is geraakt, dan haalt u een hoop ellende in huis. Geloof ons: als Windows ziet dat een schijf vol raakt, krijgt u dat heus wel via Windows zelf te horen en niet via een webpagina!

AV-suite Het is – hopelijk – een open deur, maar zorg in ieder geval voor een fatsoenlijk antiviruspakket op uw pc. Beter nog is een complete security-suite die u beschermt tegen veel meer dan alleen virussen. Voordeel van zo’n allroundoplossing is dat ook gebruikers die geen kaas gegeten hebben van on- en offline veiligheid na een standaardinstallatie goed beschermd zijn. Alle grote namen (denk aan Kaspersky, McAfee, Norton/ Symantec, BitDefender, Panda, GData en ga zo maar door) hebben zo’n volledige suite in het assortiment. Behalve een virusscanner treft u daar onder meer een firewall en gereedschappen

Een internetbeveiligingssuite beschermt u tegen een scala aan digitale dreigingen.

43

Informatief

Ook OSX en Linux Gebruikers van geen enkel besturingssysteem zijn beschermd tegen via mail verstuurde ‘uitnodigingen tot deelname aan oplichting’. Kortom: of u nou Windows, Linux of OS X gebruikt: als u in gaat op een mail van een oplichter dan zijn de gevolgen in elk besturingssysteem even vervelend! Windows is gevoeliger voor virussen die u oppikt bij malafide downloadsites of gratis via mail gele-

om uw privacy actief en ongemerkt mee te beschermen. Inderdaad: zo’n suite kost geld, maar daar krijgt u ook een heel groot stuk zekerheid voor terug. Veel virusscanners zorgen bijvoorbeeld voor een beschermde browsersessie tijdens internetbankieren en soortgelijke activiteiten. Het zijn van die kleine dingen die net voor een beetje extra zekerheid zorgen!

verd krijgt. Echter: OS X is wat dat betreft ook aan een opmars bezig en ook daar is een virusscanner inmiddels geen overbodige luxe meer. Zelfs een mobiel besturingssysteem als Android vereist tegenwoordig min of meer de installatie van een virusscanner. Triest, maar wel iets om rekening mee te houden voordat u weer eens blindelings een leuk en gratis spelletje in app-vorm downloadt.

sites is bovendien dat u snel beoordelingen van klanten kunt nalezen; een webwinkel die gewoon slecht scoort kunt u het best fijn laten voor wat deze is! Een extra voordeel van dit illustere drietal is dat u ook prijzen van diverse webwinkels naast elkaar ziet; de sites tonen automatisch de goedkoopste(n)!

Online shoppen In deze tijd waarin online winkelen steeds populairder wordt is het niet helemaal vreemd dat criminelen ook een graantje mee proberen te pikken van deze ‘booming business’. Goed opletten dus waar u wat bestelt. Verder geldt ook bij online winkelen – meer dan ooit eigenlijk – dat een aanbieding die te mooi klinkt om waar te zijn dat meestal ook is. Op enkele uitzonderingen (zie kader ‘Dagaanbiedingen’) na. Voor de rest geldt dat bekende online winkels redelijk bekend zijn en bij u – qua naam – waarschijnlijk ook wel een belletje doen rinkelen. Hebt u nog nooit gehoord van bedrijven als bol.com, conrad.nl, Amazon, Groupon, Informatique en ga zo maar door, dan is online winkelen wellicht niet helemaal uw ding. Verdiep u dan eerst eens in de materie en kijk op websites als www.beslist.nl, www.kieskeurig.nl of www.vergelijk.nl wat er zoal bestaat aan webwinkels. Voordeel van deze drie

44

Handig: prijzen en beoordelingen op een rijtje!

Keurmerken Veel webwinkels bestaan al een tijdje, het is oppassen bij nieuwkomers die nog nauwelijks bekend zijn. In principe kan iedereen een webwinkel runnen, een vrije kamer of garage voor opslag van goederen, een computer en een internet-

verbinding volstaan. Let daarom ook op een aantal zaken als het gaat om webwinkels. Ten eerste beschikken de bonafide zaken veelal over een keurmerk, de bekendste is Thuiswinkel Waarborg (www.thuiswinkel.org). Staar u echter ook weer niet blind op zo’n keurmerk, want er zijn er tegenwoordig zo veel dat door de bomen het bos bijna niet meer te zien is en misbruik ligt op de loer. Ook een fantasiekeurmerk is zo verzonnen! Veel belangrijker is hoe andere klanten de webshop beoordelen. Daarvoor kunnen de drie al genoemde sites gebruikt worden, maar ook even googelen zorgt al snel voor helderheid. Let verder op de betalingsmogelijkheden: een webwinkel waar alleen met een creditcard betaald kan worden is toch wat twijfelachtig, zeker als het een Nederlands bedrijf betreft! Tenminste de mogelijkheid om te kunnen betalen via iDeal is aanbevelenswaardig, PayPal is verder mooi meegenomen. Betalen via de creditcard kost vaak wat extra, maar daar staat tegenover dat aankopen via de creditcard veelal gedekt zijn. In geval van oplichting bestaat de mogelijkheid om uw geld dus terug te krijgen. Betalen via de creditcard is dan ook vooral verstandig als het gaat om grotere bedragen. Nadeel is dat het concept creditcard hopeloos achterhaald is, want heeft een oplichter eenmaal uw kaartnummer, vervaldatum en CVCcode in handen dan kan er ongebreideld op uw kosten uitgegeven worden! Een dilemma waar vooralsnog geen echte oplossing voor is, behalve dan dat banken over het algemeen vreemde uitgavepatronen snel herkennen en de transacties blokkeren en terugdraaien. Let verder tijdens invullen van naamen adresgegevens en tijdens het betalen op een versleutelde verbinding, herkenbaar aan https (let op de s) voorafgaand

De browser Firefox zorgt naast het slot ook voor een groene markering bij een veilige, versleutelde verbinding.


Veilig online

Erin getrapt? U bent toch ergens ingetrapt en in – bijvoorbeeld – een verwoede mailwisseling met een oplichtersbende terechtgekomen? Dan zult u merken dat de toon van hun berichten steeds dwingender wordt. Hebt u de pech dat u inmiddels ook telefoonnummers en huisadres hebt afgegeven, dan komt uw persoonlijke veiligheid en dat van uw gezin wellicht in het geding. Laat u echter vooral niet gek maken en ga nooit over tot betaling over van welk geëist bedrag dan ook. Doet u dat wel, dan is het einde zoek: het wordt snel bekend in ‘het wereldje’ dat u manipu-

aan het webadres en een duidelijk zichtbaar hangslotje ergens in het browservenster. En gebruik tot slot ook niet bij elke webwinkel hetzelfde wachtwoord als u een klanten-account aanmaakt. En gebruik een moeilijk te raden wachtwoord waarin tenminste een combinatie van hoofd- en kleine letters, cijfers en wat ‘gekke’ tekens als @, # of $ in voorkomt.

Conclusie Wees voorzichtig bij het achterlaten van persoonlijke gegevens op internet en gebruik altijd uw verstand. Bij twijfel zijn er genoeg alternatieven voor een product of dienst te vinden! Negeer mails, chats en websites of meer die u op enige manier ongerust proberen te maken of onder druk proberen te zetten. Laat u niet gek maken door te mooi klinkende aanbiedingen, dan maar een paar tientjes meer bij een betrouwbaar bedrijf betaald! Wilt u meer weten over veilig online handelen, breng dan ook beslist eens een bezoekje aan veiliginternetten.nl, een initiatief van de overheid bomvol praktische tips! Lees drie dagen gratis: Bescherming tegen cybercrime: yin.do/p7220.


leerbaar bent. Schaam u ook nergens voor: oplichting overkomt de besten! Zodra u aan uzelf bekent slachtoffer van oplichting te zijn is de eerste stap genomen. Verbreek vervolgens alle communicatielijnen met de oplichters. In het geval van oplichting die alleen via mail verloopt is de oplossing voor de hand liggend: neem een ander mailadres en klaar. Drastisch, maar zeer doeltreffend. Ook ongewenste bellers zijn op die manier de mond te snoeren: een ander – en liefst geheim – telefoonnummer lost problemen effectief op. Licht verder in alle geval-

len de politie in en doe – zeker als er schade is geleden – aangifte. Stilletjes in uw eentje thuis zitten mokken lost het probleem zeker niet op! Bovendien is contact met de politie sowieso gewenst als uw huisadres bij oplichters bekend is. Verder geldt dat u uw bank, credicardmaatschappij enzovoort in moet lichten als u ook maar het geringste vermoeden hebt dat criminelen in het bezit zijn van zaken als creditcard- en inloggegevens. Verander bovendien uw wachtwoorden bij alle onlinediensten waar u gebruik van maakt.

Dagaanbiedingen Er is een aantal websites – op www.dagaanbieding.net vindt u ze allemaal mooi verzameld – die zich volledig gespecialiseerd hebben in dagaanbiedingen. U kunt daar gedurende 24 uur of tot het artikel is uitverkocht een enorme korting verwachten. Inderdaad: deze valt vaak in de categorie ‘te mooi om waar te zijn’. Toch blijkt vaak dat na even doorlezen de aanbiedingsprijs helemaal niet zo vreemd is. Veelal betreft het een ouder model of een ‘refurbished’ (door de fabrikant gerepareerd) pro-

duct. Restpartijen dus en daar is natuurlijk helemaal niks mis mee. Maar de kreet ‘te mooi om waar te zijn’ is hier dus niet van op toepassing: de prijs past perfect bij het product en u kunt hier dan ook met een gerust hart uw slag slaan. Bedenk echter wel dat met name accessoires lang niet altijd van officiële herkomst zijn, dus wilt u een origineel merkborsteltje voor uw elektrische tandenborstel scoren dan is het aan te bevelen eerst goed de kleine lettertjes te lezen alvorens tot aankoop over te gaan.

Dagaanbiedingen zijn een tak van sport op zich.

45

Sneak preview

Bob van Duuren

Windows 10 Technical preview belicht Over enkele maanden is het zo ver: dan lanceert Microsoft de nieuwe versie van Windows: Windows 10. Na het matige succes van Windows 8 is het Microsoft nu menens: één besturingssysteem voor tablet, desktop en telefoon. De eerste reacties zijn positief, alhoewel de previewversie nog lang niet is uitgekristalliseerd. Computer Creatief nam een kijkje.

Tablet, desktop en telefoon De nieuwe Windows-versie houdt rekening met de hardware waarop het draait. Op telefoons wordt een gebruikersinterface gepresenteerd die het werken op kleinere schermen vergemakkelijkt. Op tablets is de interface afgestemd op gebruik via het scherm – dus met tikken, vegen enzovoort. Ook vinden we daar het startscherm met de tegels van Windows 8 terug. Op desktops tenslotte is het menu Start weer terug, zij het dat het er nu iets anders uitziet. Het is overigens geen verplichting om op tablets met het startscherm met de tegeltjes te werken, want u wisselt eenvoudig tussen tabletmodus en desktopmodus via de nieuwe actiebalk. Gebruikt u uw tablet onderweg zonder

Via de actiebalk wisselt u snel tussen tablet- en desktopmodus.

toetsenbord, dan biedt het startscherm uit Windows 8 wellicht uitkomst. Koppelt u een toetsenbord aan uw tablet om

deze als laptop te gebruiken, dan kan er eenvoudig van de desktopmodus gebruik worden gemaakt.

Menu Start Het kon niet uitblijven: in een nieuwe Windows-versie moest het menu Start wel terugkomen. Vanuit de gebruikersgemeenschap werd al sinds Windows 8 geklaagd over het verlies van het vertrouwde menu, en het nepmenu dat Microsoft in versie 8.1 heeft aangebracht mocht het ongenoegen niet wegnemen. Verschillende verschijningsvormen van Windows 10.

46


Windows 10

gens Verplaatsen naar, gevolgd door het bureaublad waar u het venster zichtbaar wilt maken.

Cortana Alhoewel nog niet super-relevant voor Nederlandstalige gebruikers, mag de toevoeging van Cortana – zeg maar de Siri voor Windows – niet onvermeld blijven. Deze digitale assistent accepteert gesproken opdrachten en gaat op zoek naar informatie, verzendt e-mails en meer. Op dit moment is het nog niet duidelijk of Cortana ook in het Nederlands beschikbaar zal komen, maar in de preview is in ieder geval de Engelse versie beschikbaar; voeg daartoe via het Configuratiescherm het Engelstalige taalpakket toe om Windows 10 in het Engels weer te geven; Cortana komt dan automatisch beschikbaar. Het menu Start is terug, maar het blijft wennen.

Meldingen Het nieuwe menu Start in Windows 10 heeft wel de kenmerken uit versie 8 geërfd. Zo bevat het menu nu tegels, die op een vergelijkbare manier worden ingedeeld als dat op het startscherm gebeurt. In feite is het nieuwe menu Start een afgeleide weergave van het startscherm – dus helemaal hetzelfde als in Windows 7 zal het niet meer worden. Desalniettemin wordt het starten van favoriete programma’s – voor iedereen die nooit aan het startscherm heeft kunnen wennen – eenvoudiger. Ongetwijfeld zal Microsoft nog wat sleutelen aan de indeling van het nieuwe menu voordat de definitieve versie van Windows 10 het levenslicht ziet.

Taakweergave Windows 10 introduceert een lang gekoesterde wens van veel gebruikers: de mogelijkheid om meerdere virtuele bureaubladen te maken, taakweergaven genaamd. Zeker wanneer uw bureaublad snel volloopt met openstaande vensters is deze toevoeging een uit-


komst: maak een nieuw bureaublad, met – indien gewenst – nog meer vensters. Zo kunt u op het ene bureaublad uw emailprograma openen, op een ander bureaublad de tekstverwerker waarin u aan het werk bent en op het derde bureaublad bijvoorbeeld uw Twitteren Facebook-feed bijhouden. De taakbalk geeft altijd alle geopende programma’s weer, en wanneer u in de taakbalk op een programmapictogram klikt wordt automatisch het bijbehorende bureaublad geactiveerd; zo behoudt u overzicht en een schone gebruikersomgeving. Het is ook eenvoudig om een programma van het ene bureaublad naar het andere bureaublad te verplaatsen: klik op de knop Taakweergave in de taakbalk, houd de muisaanwijzer boven de miniatuur en klik vervolgens in het voorbeeld dat verschijnt met de rechtermuisknop op het gewenste venster. In het menu dat verschijnt kiest u vervol-

In de nieuwe versie van Windows heeft Microsoft afscheid van genomen van de vele balken die te pas en te onpas verschenen. Nieuw is aan de rechterkant van het scherm de overzichtelijke balk Meldingen, die verschijnt wanneer in het systeemvak op de knop Meldingen wordt geklikt. Via deze balk krijgt u snel een overzicht van eventuele problemen die moeten worden opgelost. Daarnaast biedt de balk toegang tot een aantal handige functies, zoals het verbinden met een projector, een vpn of een netwerk.

Apps Een groot probleem waar Windows Phone lang mee heeft geworsteld is het ontbreken van voldoende apps. En dat terwijl er enorm veel ontwikkelaars zijn die software voor Windows ontwikkelen. Door Windows 10 beschikbaar te maken voor zowel telefoons, tablets als desktops hoopt Microsoft het aantal apps voor Windows drastisch uit te brei-

47

Sneak preview

Meerdere bureaubladen zijn actief. Tik op het plusje om een nieuw bureaublad te maken of op het kruisje om een bureaublad te verwijderen (actieve programma’s blijven geopend).

den. En er is meer nieuws op appgebied: in Windows 10 draaien apps netjes in hun eigen venster. Op die manier kunnen eenvoudig meerdere apps tegelijk worden getoond, al dan niet verdeeld over meerdere (virtuele) bureaubladen.

Prijzen en uitproberen Uiteindelijk zal het pas bij de definitieve beschikbaarheid van Windows 10 duidelijk worden wat het product gaat kosten, maar zoals het er nu naar uitziet zal Windows 10 in het eerste jaar een gratis upgrade zijn voor (particuliere) gebruikers van Windows 7 en Windows 8/8.1. Maar rond of na de zomer, wanneer de lanceerdatum dichterbij komt, zal daar ongetwijfeld meer duidelijkheid over worden verschaft. Wilt u tot die tijd Windows 10 uitproberen, dan kan dat zonder al te veel gevaar, mits uw systeem daarvoor is ingericht. De meest voordehand liggende optie is

48

namelijk om een virtuele machine in te richten waarop u Windows 10 installeert. Andere mogelijkheden zijn:

bevat de nodige onvolkomenheden, dus deze optie is alleen interessant als u niet erg gehecht bent aan uw huidige installatie.

• Een ongebruikte computer/laptop Computer Creatief 2 heeft als thema inrichten met Windows 10. Als de Windows 10 en gaat uitgebreid in op de computer in kwestie niet of niet nieuwe mogelijkheden van dit veelbelomeer voor belangrijke zaken wordt vende besturingssysteem. gebruikt is dat een goede optie. • Een dual-bootsysteem maken. Dat is al wat gevaarlijker, want als het niet goed gaat hebt u straks geen werkende computer meer. • Uw huidige Windowsversie upgraden. Dat is de meest ‘spannende’ optie, maar heeft als voordeel dat alle programma’s en dergelijke die u gebruikt niet opnieuw geïnstalleerd hoeven te worden. Windows 10 is echter nog in de ontwerpfase en Het nieuwe uiterlijk van het Configuratiescherm.


Volgende maand Thema: Windows 10 • • • •

Verborgen nieuwigheden Tips en trucs Aan de slag Installatie virtule machine

En verder onder meer: • • • • •

Microsoft Office voor de iPad Productief met Google Docs & Drive Android Lollipop in de praktijk Kennismaken met Lightroom 6 Review Raspberry Pi 2

Colofon Computer Creatief is een uitgave van Van Duuren Media B.V., Triosingel 38, 4101 XC Culemborg Tel. 0345 473392 [email protected] www.computercreatief.nl Uitgever Bob van Duuren Redactie Ronald Smit Aan dit nummer werkten mee Pieter Dhaeze, Frank Doorhof, Bas Meelker, Marcel Scholing, Nummer 1, april/mei 2015 © Copyright 2015 Van Duuren Media B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatie- of andere werken (artikel 16 Auteurswet 1912), in welke vorm dan ook, dient men zich tot de uitgever te wenden.

/102' +102'

/+0' +102'

!

+202' +1021

"#$%&%$'(

) *"+,(-"&..+&/+"0

++0' +0

++0' +0

$ 1*-&2

+202' +102'

) 4"+&,40&&/+"0

50

-03-22(2

+202' +102'

) "6-,(-"%&&/+"0

+102' +02'

) &/+"+-0-$"+05


!" ! " #$%# &" ' ( )( ' *" +' " !,$"# % &,,% -.

2 Computer Creatief

Recommend Documents