ZO DOET U HET
1.INLEIDING Steenfabrieken Vandersanden is steeds op zoek naar innovatieve oplossingen. Eén van onze nieuwe toepassingen is E-Brick®. Dit gevelsysteem uit natuurlijke bakstenen is de oplossing voor esthetische en economische gevelbekledingen. Hier kunt u zich uitvoerig over de voordelen en de eigenschappen van ons gevelsysteem informeren. Nieuwbouw of verbouwing, E-Brick® vervult alle wensen van een moderne woning! Met E-Brick® bouwen betekent...
...Esthetisch bouwen! Gezond leven! Economisch wonen! Vandersanden is de samenwerking aangegaan met Isosystems AG, de specialist voor de productie van isolerende baksteensystemen. In 2005 uit de overname van Genorm AG ontstaan, blikt Isosystems vandaag op een ervaring van 25 jaar in de productie en ontwikkeling van gevelsystemen terug. En op een grote inventieve geest. Bij de invoering op de markt in 1980 was Isosystems op wereldvlak de eerste en enige producent van dit nieuwe gevelsysteem.
...E-Brick® - modern en esthetisch Vandaag zetten wij de traditie en de competentie van 25 jaren productontwikkeling met Isosystems AG perfect verder. Met E-Brick®, ons gevelsysteem van natuurlijke bakstenen, vervullen wij alle eisen van modern wonen. Een E-Brick® gevel geeft het gebouw de esthetische glans van een gevel van natuurlijke baksteen. In tijden van hoge energiekosten biedt het systeem bovendien een optimale warmte-isolatie en vermindert de verwarmingskosten tot 40%. Gelijktijdig is E-Brick® luchtdoorlatend en zorgt zo voor een behaaglijk en gezond binnenklimaat op ieder moment van de dag.
...E-Brick® – individueel en flexibel E-Brick® gevels zijn flexibel en voor elk bouwproject geschikt. Voor oude gebouwen en afgewerkte woningen is het de economische oplossing voor vernieuwing, voor nieuwbouw het snelle ruimtebesparende alternatief voor traditionele stenen. Voor elk project maken wij een op maat gemaakte gevel. De eenvoudige manipulatie en de snelle montage bespaart tijd en geld. Van grote bouwprojecten tot de individuele woningbouwer, vandaag de dag stellen talrijke klanten hun vertrouwen in de kwaliteit van de E-Brick®-gevel. Wij geven u graag advies!
2
Waarom isoleren? Een woning goed isoleren, biedt tal van voordelen. Dankzij de isolatie is er minder verlies aan warmte, waardoor je minder warmte moet aanmaken. Dat betekent dat je bespaart op de stookkosten en dat je minder CO2 uitstoot door de verbranding van fossiele brandstoffen. Je hebt dus tweemaal winst: voor je portemonnee en voor het milieu. Een ander belangrijk voordeel van een goede isolatie is de verbetering van het comfortniveau in de woning. Het onaangename, kille gevoel verdwijnt, tocht vermindert en je vermijdt oppervlaktecondensatie. En in de zomer vertraagt de isolatie de opwarming van de woning tijdens een hittegolf. Wie wil investeren in hernieuwbare energie zoals een warmtepomp of zonneboiler, doet er overigens goed aan eerst zijn woning grondig te isoleren.
Warmteverliezen in een standaard woning Isoleren betekent in de eerste plaats vermijden dat de vaak duur geproduceerde warmte door muren, dak, ramen,… naar buiten wordt geleid. Gemiddeld verliezen we 26% van onze warmte langs de muren, 26% langs het dak, een 20% langs ramen en deuren, 15% langs de vloer en 13% via luchtverversing en ventilatieverliezen. Gezien de omvang van de warmteverliezen, verdienen de muren de grootste aandacht.
Hoe de buitenmuren isoleren? De muren isoleren kan op drie manieren: isoleren langs de binnenzijde, een navulling van de bestaande spouw of tegen de buitengevel. Isoleren langs de binnenzijde brengt soelaas, maar heeft toch belangrijke nadelen. Zo zullen er koudebruggen blijven bij de vloer en het plafond. Verder profiteer je niet meer van de warmteopslag in de massa van de bestaande binnenmuur aangezien die door de isolatie wordt buitengesloten. En ook niet onbelangrijk, je verliest binnenruimte. De tweede optie, navulling van de spouw, houdt ook risico’s in. Laat het werk zeker uitvoeren door een vakman. Bovendien is de aan te brengen isolatiedikte beperkt tot de spouwdikte. Het isoleren van de buitenmuur heeft de grootste voorkeur, omdat het technisch de beste oplossing is. Je pakt de woning immers volledig in met een warm isolatiepakket. Bestaande koudebruggen worden zo weggewerkt. In Vlaanderen is het volgens het rooilijndecreet toegestaan om de bestaande gevel met 14cm te verbreden zonder bouwvergunning aan te vragen. Toch is het verstandig om zowel in België als in Nederland steeds even contact op te nemen met de bevoegde plaatselijke instanties hieromtrent.
E-Brick®: Esthetische en goedpresterende oplossing Dé innovatie bij uitstek om de buitenmuur te isoleren is E-Brick®. Het paneel verenigt het beste uit twee werelden: de esthetische troeven van handvormgevelsteen en het functionele van isolatie. Twee specialisten in hun vak gingen een partnership aan om het product te ontwikkelen:
3
Vandersanden, fabrikant van gevelstenen, en Isosystems, specialist in isolatiepanelen. E-Brick® panelen worden kant-en-klaar geleverd. Ze bestaan uit een laag isolatieschuim, bekleed met steenstrips. Tijdens de installatie worden de naden wind- en waterdicht afgespoten met polyurethaan. De panelen zijn beschikbaar in verschillende diktes en/of combineerbaar met harde isolatieplaten. Zo kan iedere gewenste isolatiedikte in een handomdraai gerealiseerd worden. Op esthetisch vlak is er keuze uit het volledige gamma handvormgevelstenen van Vandersanden en een strengpers-gamma.
4
INHOUDSTABEL 1 INLEIDING 2 ALGEMENE BESCHRIJVING
2 6 6
2.1 VOORSTELLING PAKKET 2.2 COMPONENTEN 2.3 HULPMIDDELEN 2.4 EIGENSCHAPPEN
6 6 7 8 8
3 TOEPASSINGEN
3.1 RENOVATIE 3.2 TRADITIONEEL NIEUWBOUW 3.3 HOUTSKELET 3.4 STAALBOUW 3.5 SPECIAAL METSELWERK
8 8 9 9
4 MONTAGE
12
4.1 VOORWAARDES 4.2 VOORBEREIDING 4.3 BEVESTIGINGSINSTRUCTIES 4.4 PLAATSING 4.5 Verticale uitlijning van de E-Brick platen 4.6 Horizontale uitlijning 4.7 OPSLAG OP DE WERF 4.8 VEILIGHEID
5 6
TECHNISCHE GEGEVENS 5.1 TYPES PANELEN 5.2 HOEKOPLOSSINGEN 5.3 DAK- EN AFSLUITINGSPROFIELEN 5.4 ISOLATIEGEDRAG 5.5 DETAILTEKENINGEN
DAMPSPANNINGSCURVES (GLÄSERDIAGRAM) 6.1 VOCHTGEDRAG 6.2 NIEUWBOUW VOORBEELD 6.3 HOUTSKELETBOUW VOORBEELD 6.4 TRADITIONELE RENOVATIE VOORBEELD
7 TECHNISCHE FICHES 8 LASTENBOEKOMSCHRIJVING 9 KWALITEITSPLAN 10 GARANTIE EN ONDERHOUD 11 VRAGEN
12 13 15 16 20 22
28 28 30 30 33 34 36 37
56 56 57 58 59
60 68 70 72 73
5
2.algemene beschrijving 2.1. Voorstelling pakket Het E-Brick®-systeem bestaat uit gevelelementen die opgebouwd zijn uit steenstrips, kwartszand en polyurethaan. De steenstrips worden niet verlijmd, maar tijdens het productieproces in polyurethaan ingegoten. Dit garandeert een zeer sterk paneel en zal de tand des tijds met glans doorstaan.
2.2. Componenten Het systeem bestaat uit de volgende onderdelen:
1 5
2 4
7 8
6
3
1. Standaard gevelpanelen (zie p.30) 2. Hoekelementen + hoeksteenstrippen (al dan niet voorgemonteerd) 3. Bevestigingsschroeven en pluggen 4. PU-pistoolschuim 5. PU-stoppen 6. Verbindingssteenstrips 7. Kleefmortel 8. Aluminium startprofiel 9. Compriband
2.3. Hulpmiddelen Volgende hulpmiddelen zijn nodig voor de verwerking:
• • • • • • • • • • • • •
Boor 8 mm + TORX®-steeksleutelinzetstukken (TX25 of TX30) Steenslijpschijf (verkrijgbaar in 125/230 en 350 mm, b = 10 mm) Hoekslijpmachine met schijf (diameter van 115 mm of 125 mm) Groefmes en een snijmes Lijmpistool Mengwerktuigen Compriband Waterpas (lengte 200 cm) Smetkoord Stukadoormes, breedte 6,5 cm Opvouwbare meetlat en potlood Troffel/truweel, breedte 5-6 cm Hamer en zaag
6
9
2.4. Eigenschappen Startprofiel Een aluminium profiel met druipneus als vochtafvoer vormt een stevige basis en zorgt ervoor dat het water de achterliggende muur niet bereikt.
Samenstelling paneel Elk gevelelement bestaat uit steenstrips waarop kwartszand gestrooid wordt en een 40 mm dikke PU-laag gegoten wordt. Een breed kleurenpallet maakt een individuele en harmonische vormgeving van de gevel mogelijk.
Schuimkamer Een voorgevormde groef in elke zijkant van een element vormt na montage een schuimkamer tussen de verschillende panelen. Deze kamer wordt nadien opgespoten met polyurethaan op de voorziene injectieplaatsen door middel van een schuimpistool. Hiermee worden koudebruggen vermeden en wordt de stabiliteit van het geheel verhoogd. De gaten worden nadien afgesloten met afsluitdoppen.
Pluggen Per paneel worden een vijftiental voorgeboorde gaten voorzien die gebruikt kunnen worden om de panelen te bevestigen. De kwartszand in combinatie met de vloeibare PUR vormt een uiterst sterke microbeton die de trekkracht van de schroeven kan opvangen. Indien de voorziene gaten niet overeenkomen met de draagstructuur, kunnen er steeds handmatig gaten bijgeboord worden. Speciaal ontwikkelde pluggen waarborgen een perfecte bevestiging van de elementen in de meest verschillende ondergronden. Per paneel worden 9 schroeven gebruikt.
Verbindingsstrips Om het halfsteens verband te behouden tussen de verschillende panelen in horizontale richting, wordt aan het uiteinde van een paneel om de laag een strip weggelaten en de PUR bijgefreesd, waar nadien in situ steenstrips ingelijmd worden. De zeer sterke lijm garandeerd een goede hechting van deze verbindingssteenstrips.
Hoeken De hoeken worden mooi afgewerkt met de bijgeleverde isolatiehoeken en hoekstrips.
7
3.Toepassingen 3.1. Renovatie Het E-Brick®-systeem is geschikt voor installatie op effen of oneffen, verticale nieuwe of oude wanden tot een hoogte van 10 verdiepingen respectievelijk 30 m. De windlast op de montageplaats moet aan de normale condities voldoen, m.a.w. de waarde van de druk- resp.-. zuigkrachten moet tussen 750 en 1350 Pa liggen, afhankelijk van de dichtheid van de bevestigingspunten (9 tot 16 stuks/m²).
3.2. Traditioneel nieuwbouw Het systeem kan op beton, keramisch of betonnen metselwerk (hol of massief) enz. geïnstalleerd worden. De bevestigingsprocedure van het E-Brick®-systeem is optimaal geschikt voor deze materialen.
3.3. Houtskelet De installatie van het systeem is ook op gebouwen resp. delen van gevels op een houten draagwerk mogelijk, indien de bepalingen van de Duitse norm DTU 31-2 vervuld zijn. De wand moet in dat geval met CTBXtriplexpanelen in overeenstemming met NFB 54161 (Britse bouwfederatie) met een minimum dikte van 15 mm en een vrijdragende lengte van niet meer dan 60 cm bekleed zijn. Dwarslatten om de vereiste dikte te verkrijgen moeten in afstanden van minimum 80 cm geplaatst worden. Het gebruik van houten panelen in overeenstemming met de geldige voorschriften is eveneens mogelijk. De bevestiging van de E-Brick®-panelen gebeurt door middel van speciale schroeven, die een garantie van de fabrikant voor het gebruik in open lucht hebben en die voor deze belasting geschikt zijn (bijv. SPAX). In aanmerking komen schroeven met verzonken kop met een diameter van 10 tot 11 mm met, indien mogelijk, een afstandsring (bijv. uit neopreen). Deze laatste begrenst niet alleen de op het element uitgeoefende druk, maar verhindert ook dat de schroefkoppen gekrast worden, en het daarmee verbonden gevaar voor corrosie. Het E-Brick systeem is waterdicht indien de plaatsing correct gebeurt. Om extra zekerheid inzake plaatsing bij houtskeletbouw te garanderen betreffende 100% waterdichting, raden wij aan een extra waterkering achter de E-brick te plaatsen met een doorlaatbaarheid van minimum 0.5g/m².h. Hiervoor zijn bijvoorbeeld de volgende producten geschikt: • geïmpregneerde bitumenstroken in overeenstemming met de Franse norm NF P84-302. • gebitumeerde zachte vezelplaten in overeenstemming met de Franse norm NF 84-050. • gebitumeerde PE-vliesfolie. • gebitumeerd, versterkt kraftpapier (geen geperforeerde folie!). Deze waterkering kan achterwege gelaten worden indien de houten draagstructuur voorzien wordt in een watervast materiaal, type watervaste OSB. Om vochttransport in de vorm van damp onder controle te houden in de wand, is het noodzakelijk dat er aan de binnenzijde van de totale wand, achter de leidingenspouw een dampscherm wordt geplaatst. Deze verhindert de dampdoorslag door de wand van vocht dat zich in de woning bevindt. Voor een dergelijk dampdicht scherm wordt een dampdiffusieweerstand Sd verreist van 100 m Overzicht waardes dampdoorlatendheid: of hoger. Dampdoorlatendheid Sd E-brick 4 cm isolatie met steenstrips heeft een Sd-waarde Dampdicht > 100 m van 4,69 m. Dit betekent dat het een dampdoorlatend Dampremmend < 100 m materiaal is. Het aanwezige vocht kan dus steeds Dampdoorlatend < 10 m ontsnappen naar buiten. Dampopen
8
< 0,5 m
3.4. Staalbouw Als ondergrond kan de stalen draagstructuur bekleed worden met CTBX-triplex of houten panelen zoals watervaste OSB. Deze panelen kunnen vastgezet worden in de staalstructuur met zelftappende schroeven. Voor de montage van de E-brickpanelen gelden dezelfde voorschriften als voor het houten draagwerk. Installatie op trapeziumvormige platengevels is eveneens mogelijk. Voor de bevestiging van de E-Brick®-elementen moeten speciale schroeven gebruikt worden die voor deze ondergrond geschikt zijn. De toepassingen op hout en metaal vallen op dit ogenblik echter nog niet onder de technische goedkeuring, maar zijn wel al meermaals met succes toegepast door verschillende klanten.
3.5. Speciaal metselwerk Het E-Brick®-systeem is uitermate geschikt om speciale metselwerkconstructies te realiseren die met normaal metselwerk moeilijk tot onmogelijk zijn. Hierdoor kan de architect zijn creativiteit de vrije loop te laten gaan. Onderstaand vindt u enkele voorbeelden waarbij E-Brick® gebruikt wordt om de constructies te vereenvoudigen.
Uitkragend metselwerk Onderstaande voorbeelden zijn opgetrokken met klassiek metselwerk, waarbij de uitkraging uitgevoerd werd in een aluminium regelwerk bekleed met E-Brick®-panelen. Men bekomt een lichte constructie die zeer snel geplaatst wordt zonder gebruik van geveldragers.
9
Hangend metselwerk In onderstaand voorbeeld werd de volledige façade in E-Brick® opgetrokken, zowel het gevelvlak als het plafond. Om rollagen in deze strakke architectuur te vermijden werd er gebruik gemaakt van hoekzoolstrips op de overgang tussen het metselwerk in het gevelvlak en het plafond.
Onderstaand werden rollagen toegepast in de overgang tussen het plafond en de muur.
10
Speciale metselwerkverbanden Deze werf werd in standaard metselwerk uitgevoerd, waarbij het verticale metselwerk met E-brick®-panelen gemaakt werd.
Combinatie van materialen Deze nieuwbouw werd volledig met E-brick®-panelen bekleed, waarbij de combinatie gemaakt werd met E-brick®-panelen van bakstenen en blauwe steen.
11
4.montage 4.1. Voorwaardes Temperatuur
De montage van de elementen impliceert geen bijzondere temperatuurvoorwaarden. Het gebruik van PUschuim, kleefmortel en voegmortel daarentegen moet tussen +5°C en +35°C gebeuren.
Vlakheid ondergrond Alvorens te starten met de plaatsing, dient de ondergrond op zijn vlakheid gecontroleerd te worden. Oneffenheden kleiner dan of gelijk aan 1 cm op een lengte van 2 m mogen overbrugd worden. Oneffenheden van 1 tot 4 cm op een lengte van 2 m moeten uitgevlakt worden.
Oppervlaktedroge ondergrond Wij raden aan te werken op een oppervlaktedroge ondergrond. Het vocht dat opgesloten geraakt tussen de isolatie en de muur, zal immers de weg van de minste weerstand kiezen om te ontsnappen. Dit zou dus ook naar binnen kunnen uitdrogen, wat kan zorgen voor vochtproblemen.
Stabiliteit draagmuur Indien u bij renovatie twijfelt aan de draagkracht / stabiliteit van uw originele gevel, dan kan u extra renovatieankers boren die het oude metselwerk terug stevig verankeren met het binnenspouwblad (zie foto). Deze renovatieankers zijn doorgaans een inox schroef met dubbele schroefdraad en plug zodat de schroef zich in beide muurdelen vast trekt.
Draagmuur
Buitenspouwblad in baksteen
12
4.2. Voorbereiding Raam- en deuraanpassingen Om koudebruggen tot het minimum te herleiden loopt de isolatie aan de ramen en deuren het best de hoek om tot tegen het raam- of deurprofiel. In de meeste gevallen zal het originele raam- of deurprofiel te smal zijn om deze extra dikte op te vangen, en moeten de bestaande dagkanten weggeslepen worden. Indien de raamkozijnen vervangen worden, kan u ook kiezen deze nieuwe raamkozijnen te verkleinen zodat de dagkanten niet afgekapt moeten worden.
OPGELET! U dient er zich wel steeds van de verzekeren dat u de raamprofielen niet beschadigt en dat de stabiliteit van de constructie van het bestaande buitenspouwblad niet in gedrang komt. L-profielen of aangestorte lateien boven de ramen moeten nog steeds genoeg dracht (opleg) hebben indien u links en rechts van de ramen de dagkanten zou uitslijpen. Contacteer een technisch adviseur of studiebureau indien u niet zeker bent of de stabiliteit nog gegarandeerd kan worden.
Om de weg te slijpen hoeveelheid te kennen, moet u de dikte van de E-brick-isolatie en steenstrips optellen en deze totale dikte aftrekken van uw huidige dagkant. Let erop dat u aan beide zijdes van het raam en liefst voor alle ramen van de woning dezelfde marge op de raamprofielen neemt voor het mooiste resultaat.
Isolatie springt de hoek om, de dagkant moet in de meeste gevallen uitgeslepen worden.
13
Raamdorpels Bij renovatie moeten de vensterbanken in overeenstemming met de algemeen geldige voorschriften vernieuwd worden. Bij nieuwe gebouwen moeten de vensterbanken in functie van het E-Brick®-systeem gebouwd worden.
OPGELET! Bij vervanging van de dorpels raden wij aan één laag bakstenen extra weg te kappen en te vervangen door een drukvast isolatiemateriaal zoals cellulair glas (zie foto) of XPS, zodat de nieuwe dorpel geen koudebrug vormt met het oude buitenspouwblad. De oude buitenmuur behoort voortaan immers tot het warme gedeelte van de woning en mag dus niet meer in contact komen met koude muuronderdelen. Ook plaatst u best een extra isolatie van een tweetal centimeter tussen de nieuwe raamdorpel en het bestaande binnentablet, zodat ook daar de koudebrug voorkomen wordt.
Verankering extra onderdelen Alle delen die in de gevel bevestigd worden, zoals regenafvoerbuizen, rolluiken, bloembakken, reclameborden, enz., moeten na het aanbrengen van de E-Brick®-panelen voldoende verankerd worden tot in de originele draagmuur. Eventuele kabels, waterleidingen etc. die niet verwijderd kunnen worden, kunnen verwerkt worden in het systeem, mits daar ruimte voor is, door de PUR-plaat aan de achterzijde in te snijden. Dit gaat plaatselijk wel ten koste van de isolatiewaarden, en er dient op toegezien te worden dat de stijfheid van de platen gegarandeerd blijft.
Uitzettingsvoegen Bestaande uitzettingsvoegen in het gebouw moeten bij het E-bricksysteem opnieuw voorzien worden. Verder zijn de algemeen geldende regels voor metselwerk van toepassing, die specifiek voor ieder land verschillend kunnen zijn.
Bestaande spouw Wanneer E-brick® bij renovatie toegepast wordt en de draagmuur een spouw bevat, is het noodzakelijk deze spouw af te dichten onder de nok zodat er geen tocht in kan ontstaan. Wanneer het immers tocht in de spouw, verliest de gevel zijn warmteopslag die hij bekomen had door de nieuwe E-brick®-isolatie. Stilstaande lucht is tevens ook een bijkomende isolator voor uw woning.
14
4.3. Bevestigingsinstructies De bevestiging van het E-Brick®-systeem dient met E-Brick®schroeven te gebeuren (behalve bij installatie op een houten of metalen draagwerk). Deze schroeven werden optimaal aangepast voor de montage op massieve en holle steenwanden. In geval van twijfel over de verankering van de schroef raden wij u aan om testen uit te voeren. U kan onze technische klantendienst hiervoor steeds raadplegen. In de voegen van de systeemelementen zijn plugbeddingen voorgevormd. Bij op maat gesneden elementen of hoekelementen zijn de voorgevormde plugbeddingen dikwijls niet meer gelijkmatig verdeeld. In dat geval raden wij u aan om van de voorgevormde bevestigingspunten af te wijken en boringen (zonder slagboor) op andere plaatsen uit te voeren, om een optimale verdeling van de last te verkrijgen.
Het vereiste aantal bevestigingspunten hangt, bij standaard elementen, af van de hoogte van het te bekleden oppervlak, evenals van de inwerkende winddruk: H = 0 - 10 m: 9 bevestigingen/m² H = 10 - 18 m: 12 bevestigingen/m² H = 18 - 30 m: 16 bevestigingen/m² H ≥ 30 m: 16 bevestigingen/m² (enkel betonnen draagstructuur)
W = 2301 N/m² W = 2565 N/m² W = 2831 N/m² W = 2831 N/m²
Plafondbekleding met E-brick® (ondergrond = OSB 22mm) H = 0 – 10 m: 12 bevestigingen/m² H = 10 – 18 m: 15 bevestigingen/m² H = 18m – 30 m: 18 bevestigingen/m² H >= 30 m: Te berekenen De bevestigingspunten moeten gelijkmatig over het oppervlak van het element verdeeld worden. Voor de berekening van het vereiste aantal bevestigingspunten is de trekkracht van de plug van de schroef door het element doorslaggevend.
W = 4500 N/m²
OPGELET! De boordiepte voor de plug dient minimaal 10mm dieper te zijn dan de lengte van de plug, zodat het boorgruis steeds naar achter weg kan en de plug goed kan expanderen. OPGELET! De gebruikte schroeven mogen het kwartszand niet breken. In dat geval telt de schroef niet meer mee en moet er een nieuwe geboord worden.
15
4.4. Plaatsing
Startprofiel Het basisprofiel wordt in de meeste gevallen horizontaal aangebracht. Dit profiel dient als startprofiel en als druipneus en beschermt de onderkant van de panelen. Om een mogelijke koudebrug te vermijden moet het profiel indien mogelijk ± 20 cm dieper dan het niveau van de benedenverdieping geplaatst worden. Indien dit punt in de grond zit, is er geen startprofiel nodig. OPGELET! Wanneer E-brick®-panelen in contact komen met het maaiveld doordat ze een aantal stenen lager als het maaiveld geplaatst zijn, wordt er aangeraden om de eerste horizontale voeg boven het maaiveld te siliconen om zo optrekkend vocht in de bakstenen te vermijden.
De E-Brick®-panelen worden met siliconen of PU-schuim vastgekleefd op de profielen. Ook tussen het profiel en de draagwand wordt siliconen of PU-schuim aangebracht.
Hoekelementen Het E-brick pakket bestaat uit geprefabriceerde isolatiehoeken met losse steenstrips. Deze isolatiehoeken zijn in verschillende breedtes verkrijgbaar, waarbij de breedte verhoogt per halve steenstriplengte. De verschillende beschikbare hoekelementen vindt u terug op p.33. Er wordt steeds begonnen met een dergelijk hoekelement. Bij het halfsteens verband worden deze hoeken (bijv. maat 85/200) iedere panelenlaag omgedraaid, zodat de verschillende paneelzijdes verticaal steeds een halve baksteen verspringen (zie tekening p17). De hoekdelen worden met 3 schroefpluggen aan elke zijde vastgemaakt. Het aanbrengen van de kozijnhoeken gebeurt op dezelfde wijze als de huishoeken. Tussen kozijnhoek en vensterbank moet een compriband of dichtingsmiddel (siliconen) aangebracht worden om een optimale dichting te waarborgen. De latei-elementen worden eveneens op dezelfde wijze aangebracht. Er dient wel op gelet te worden dat de lateihoogte op de juiste horizontale voeg uitgelijnd wordt. Dit wordt ook uitgelegd in het verdere hoofdstuk over de verticale uitlijning van de panelen.
OPGELET! Bij de meegeleverde hoeken of bij aangepaste en op maat gesneden elementen is er geen schuimkamer voorzien. Deze moet manueel met behulp van het E-Brick®-groefmes of een afbreekmes nagevormd worden.
16
Panelen Het eerste E-Brick®-paneel wordt op het basisprofiel geplaatst en naar de huishoek uitgelijnd. Door het halfsteens verband starten en eindigen de E-brick®-panelen beurtelings per steenlaag met een volledige steen, gevolgd door een uitsparing van een halve steen in de volgende laag. De panelen worden horizontaal steeds met dezelfde uiteindes tegen elkaar geplaatst, zodat de beide halfsteense uitsparingen samen één steen vormen waarin nadien een verbindingsstrip gelijmd kan worden. Zoals reeds aangehaald in het vorige hoofdstuk, worden de hoekelementen met de lange en korte zijde iedere laag gedraaid, zodat de panelen in halfsteens verband boven elkaar komen te staan. Verder kan u de overschotten van een paneel op het einde van de muur opnieuw gebruiken aan het begin van de volgende laag of aan de raamhoeken. Dit wordt op de onderstaande tekening gedemonstreerd door de donkere panelen. Opdat deze verticaal gesneden elementen met de standaard elementen zouden passen, moeten de korte gezaagde steenstrips uitgesneden en verwijderd worden zodat men de gesneden panelen met verbindingssteenstrips kan verbinden met de standaard panelen.
De markering van de E-Brick®-laaghoogten gebeurt met behulp van een smetkoord. Dit dient voor een betere controle van de horizontale lagenmaat. Het E-Brick®-systeem wordt in regel van beneden naar boven gebouwd. De laaghoogte moet herhaaldelijk gemarkeerd worden. Het geschrankt plaatsen zoals in bovenstaande tekeningen getoond heeft een aantal voordelen:
• De panelen vormen een sterker geheel. • Als de spuitkamer niet goed opgevuld is, •
zal het indringende water niet volledig naar beneden lopen. De gekleefde steenstrips staan ook geschrankt, waardoor een betere kleurverdeling van de panelen bekomen wordt.
17
Schuimkamer opvullen Het afdichten van de E-Brick®-gevelpanelen gebeurt door de omlopende schuimkamer met het meegeleverde PU-schuim op te vullen. De schuimkamer is zodanig gevormd dat overtollig dichtingschuim tijdens de montage door de verbrede uitlaatopeningen aan de achterkant kan ontsnappen met als voordeel dat het PU-schuim bijkomend bijdraagt tot de kleving van het E-Brick®-systeem. Het PU-schuim mag enkel verwerkt worden bij temperaturen tussen 5°C en 35°C, dit geldt ook voor de opslag van deze bussen. De reservoirs mogen nooit opgewarmd worden! De verwerking gebeurt als volgt: Het schuimpistool wordt tot in het midden van de schuimkamer gestoken. Het schuim wordt gedurende 3-5 seconden ingespoten waarbij er een keer naar links (of boven) en een keer naar rechts (of onder) gespoten wordt. In de horizontale voegen moet in minimaal 3 voorziene holtes per paneel schuim gespoten worden. In de verticale voegen moet er in minimaal 2 insparingen van de verbindingssteenstrips schuim aangebracht worden. Passende doppen verhinderen dat schuim aan de zijkanten uitloopt.
OPGELET! Gebonden PU-schuim kan slechts met zeer veel moeite verwijderd worden!
De verbindingsstrips en hoekstrips lijmen Met een meegeleverde flexmortel-lijm worden losse meegeleverde steenstrips in de uitsparingen gelijmd. De elementen moeten dus volledig tegen elkaar aansluiten. Let daarbij ook op een zuivere uitlijning van de horizontale voegen, zodat de verbindingsstrips tussen beide panelen mooi past. De mortellijm wordt aangemaakt met een juiste hoeveelheid water die vermeld staat op de zakken. Het mengen gebeurt met een staafmixer om een smeuïge en klontervrije massa te bekomen. Laat de lijm na het mengen 3 minuten rusten alvorens te verwerken, en meng hem dan nog eens kort. De verwerkingstijd van de lijm is 3 uur. De lijm wordt volledig met een roestvrij, getande truweel
18
TIP Wij raden u aan om bij de verwerking dunne handschoenen te dragen.
of plamuurmes op de achterkant van steenstrip aangebracht. De dikte van het aangebrachte lijmbed wordt bepaald door de dikte van de steenstrip, die in hetzelfde vlak moet komen te liggen als de overige steenstrips. Er kan een lijmlaag tot 5mm dik aangebracht worden zonder dat de steenstrip zal afzakken.
Voegen De panelen worden ingevoegd op traditionele wijze met zelfgemaakte of kant-en-klare voegmortel. De voegwerken moeten van boven naar beneden gebeuren. Wij raden u in elk geval aan om de steenstrips voor de voegwerken te bevochtigen.
OPGELET! Zorg ervoor dat de verbindingssteenstrips niet naar voor komen in het vlak ten opzichte van de overige reeds ingegoten steenstrips. Dit valt immers na het voegen hard op door schaduwvorming.
TIP Om het risico op uitbloeiing te verminderen moet de temperatuur tijdens de voegwerken steeds boven de 5°C blijven en dient het verste voegwerk afgedekt te worden bij langdurige of hevige regenval. Bij gebruik van een kant-en-klare voegmortel is het onontbeerlijk om de op de verpakking aangegeven gebruikshandleiding te lezen en na te leven.
19
4.5. Verticale uitlijning van de E-Brick platen Een correcte starthoogte bij dit systeem is uiterst belangrijk om een goed eindresultaat te bekomen. De bovenkant van ramen, deuren of gevelopeningen bepaalt de positie van de steenlagen en zo ook de verticale positie van de E-Brickplaten.
Bepaling van de aanzethoogte zonder rollaag Indien u geen rollaag plaatst boven uw ramen en bijvoorbeeld werkt met een afwerkingsprofiel aan de bovenzijde van uw raam, dan bepaalt u de hoogte van dit profiel en zo ook de onderzijde van de eerstvolgende strippenlaag op dit profiel. Dit is het vaste punt dat u gebruikt om in stap 3 uw starthoogte van uw platen te bepalen.
Bepaling van de aanzethoogte met rollaag Als u rollagen gaat plaatsen boven uw ramen, dan dient u ervoor te zorgen dat de strippenlaag boven de rollaag in lijn ligt met de rest van het metselwerk naast de rollaag zodat u geen verspringing bekomt in de strippenlagen. Hiervoor gaat u als volgt te werk:
Stap 1: Bepaal de onderkant van de rollaag op uw raamprofiel (Niveau A) Kies hiervoor een bepaalde oversteek op het raamprofiel die u op alle ramen aanhoudt voor het mooiste resultaat. Met andere woorden, bepaal de achteraf nog zichtbare breedte van het raamprofiel.
ACHTERAF ZICHTBARE DEEL
OVERSTEEK
NIVEAU A
20
Stap 2: Zoek de bovenkant van de rollaag De bovenkant van de rollaag bekomt u door de gemiddelde lengte van de hoekstrips (Lhs) terug naar boven te meten. Dit wordt dan de uitlijning voor de horizontale strippen naast de rollaag.
BOVENKANT ROLLA AG
Gemiddelde lengte hoekstrip (L hs ) OVERSTEEK
HORIZONTALE STRIP
NIVEAU A
Stap 3: Bepaal de verticale positie van de E-brickplaten en het startpunt De E-brickplaten kunnen nu zo gepositioneerd worden dat de bovenkant van een horizontale steenlaag in een plaat overeen komt met de bovenkant van de rollaag. U kan dan in lagenmaten van 61.36 mm (waalformaat 50 mm) of 75 mm (dikformaat 65 mm) naar beneden tellen om het startpunt te bepalen. Als u in volledige platen naar beneden wenst te tellen, dan moet u rekening houden met de halve voegdikte die er boven de bovenste rij steenstrippen van de plaat zit. U begint dus ± 5 mm hoger dan de bovenkant van de rollaag, en telt dan in panelenmaten van 675mm naar beneden.
Lagenmaat: WF = 61,36 mm DF = 75 mm
675 mm
675 mm
675 mm
675 mm
21
4.6. Horizontale uitlijning Bij een horizontale installatie van E-Brick®-elementen moeten de verticale voegen op één lijn boven elkaar liggen (lange lijn op tekening). Enkel bij ramen kan er een uitzondering gemaakt worden indien deze niet uitkomen in het verband (korte lijn op tekening). Hier kunnen de hoeksteenstrips en eerstvolgende strips korter gezaagd worden, zodat de tweede of derde verticale voeg (geteld vanaf de kozijnhoek) terug op één lijn ligt met de onder- en bovenliggende voegen. Voor een optimaal resultaat adviseren wij de strekse strippen niet meer dan 1/4de in te korten. Indien dit niet mogelijk is, kan er tot 1/4de van de strek van de hoekstrip ingekort worden.
22
Voorbeeld 1 Wanneer de E-Brick®-panelen geschrankt geplaatst worden, verandert het aantal in te kleven stenen. Op de onderstaande tekening ziet u dat er, ter hoogte van de hoekstrippen met de strek in het gevelvlak, bij het onderste E-brick paneel een extra steenstrip ingelijmd moet worden. In onderstaand model ziet u dat de isolatiehoek niet met het E-Brick®-paneel aansluit. Hiertussen dient er een extra stuk isolatie geplaatst te worden en moeten strips bijgezet worden. Vervolgens dient u na te meten hoeveel u de strips moet inkorten. Zoals de hoekstrips in onderstaand voorbeeld uitgelijnd staan, zou dit betekenen dat de rode strips tot meer dan 3/4 van de originele lengte ingekort moeten worden. Esthetisch en praktisch gezien is dit niet de beste oplossing.
Striplengte < 3/4de
23
Immers, door de hoekstrips een laag te laten verspringen, creëren we bij een halfsteens verband automatisch de ruimte van een halve baksteen. In ons voorbeeld is het dus beter om te starten met de kopse zijde van de hoekstrip (zoals onderstaand) en korten we de groene steenstrip eventueel nog in. U ziet eveneens, zoals eerder vermeld, dat u door het geschrankt plaatsen van de E-brickpanelen bij de onderste hoeken 2 strips moet inkleven ipv. 1 strip zoals bij de bovenste hoeken.
Striplengte > 3/4de
24
Voorbeeld 2 In een tweede voorbeeld tonen we een situatie waarbij de hoekstrips te lang zijn. Dit wordt opgelost door een stuk van de lange zijde af te zagen. Let op, de lengte mag maximaal 1/4e ingekort worden. Indien dit niet mogelijk is, zagen we de eerstvolgende strip (b) ook, zodat beide strips niet korter dan 3/4de van de totale lengte per strip worden. Als de beide gezaagde strips nog te lang blijken te zijn, laten we de hoekstrippen één laag verspringen, zodat er koppen op de plaats van de strekken komen te staan zoals we in het vorige voorbeeld toonden. a
strekken zagen en gelijk zetten met strekken
strekken zagen en strekkenlaag 1 laag laten verspringen
strip b
25
Voorbeeld 3 Uiteraard eindigen de geplaatste panelen zelden op een volledig paneel aan een raam. Daarom leveren wij ook speciale panelen die in de helft (type SP1) of in 1/3de (type SP1,5) gezaagd kunnen worden zonder steenstrips te beschadigen (zie p.31). In alle andere gevallen dienen de panelen onmiddellijk op maat gezaagd zoals de groene stukken steenstrips in tekening. De deels afgezaagde steenstrips in de tekening (rood) mogen dus opnieuw maximaal 1/4de van een strek ingekort zijn. De korte blauwe stukjes strips moeten uitgesneden worden en samen met de lange groene stukken verwijderd worden, om zo plaats te maken voor op maat gesneden verbindingsstrips.
26
Voorbeeld 4 Een andere mogelijkheid is om geen gebruik te maken van een isolatiehoek, en de hoekstrips rechtstreeks op de E-brickpanelen te lijmen.
In deze gevallen kunnen de E-brickpanelen tot aan het kozijn geplaatst worden (groene stukken worden afgezaagd), en moeten de laatste rij gezaagde steenstrips (blauwe stukken) verwijderd worden van de isolatie. In plaats van deze blauwe steenstrips kunnen er hoeksteenstrips gelijmd worden.
27
4.7. Opslag op de werf Om schade op de werf aan de E-Brick®-elementen en aan de bijhorende accessoires te vermijden, moeten de volgende aanwijzingen nageleefd worden:
E-Brick®-elementen
• Hoekelementen steeds op een effen, horizontaal oppervlak bewaren (geldt eveneens voor gevelelementen). Het bovenste paneel moet steeds met de steenkant naar boven wijzen.
• Paletten indien mogelijk zodanig bewaren dat het label leesbaar en de inhoud herkenbaar is. • Paletten nooit op elkaar stapelen. • De PVC-omhulling altijd pas onmiddellijk voor de verwerking verwijderen om te verhinderen dat water binnendringt.
• Bekledingselementen nooit onnodig lang aan zonnestralen resp. aan water blootstellen. Wij raden u aan om de elementen zo snel mogelijk met een water- en UV-dichte folie af te dekken.
E-Brick®-accessoires
• Paletten zodanig bewaren dat de inhoud steeds herkenbaar is. • Installatietoebehoren (kleefmortel, PU-schuim bussen, voegmortel) tegen vorst en vocht beschermen. • Om de houdbaarheid van deze producten tijdens de wintermaanden te verzekeren, moet de opslag van de PU-bussen en de kleefmortel bij een temperatuur van minimum +15°C gebeuren.
• PU-bussen en kleefmortel tegen directe warmtebronnen (door zonnestralen of kunstmatige warmtebronnen) beschermen.
• PU-bussen moeten steeds rechtopstaand gewaard worden. • Nooit andere producten op paletten met E-Brick®-accessoires bewaren. • Gebundelde aluminium startprofielen alleen op effen oppervlakken (resp. op minstens zes steunen van dezelfde hoogte) leggen.
4.8. Veiligheid Voor de veiligheidsvoorschriften betreffende de arbeidsomstandigheden verwijzen wij naar de wetgeving van uw desbetreffende land.
Algemene veiligheidsaspecten
Steiger Allereerst moeten de steiger en het steigermateriaal veilig zijn. Op onveilige steigers mag niet gewerkt worden. Let er op dat de verankering voldoet aan de veiligheidseisen omtrent de vrije arbeidsruimte. Bij een smallere steiger kunnen bijv. pakken isolatieplaten de doorgang verhinderen waardoor gevaarlijke situaties ontstaan. In de praktijk eisen plaatsingsbedrijven dat de steiger minstens 1,00 m2 breed is.
Elektra Rol de kabel steeds volledig af van de haspel, rekening houdend met de warmte ontwikkeling die onstaat bij stroomafname. De kabels moeten veilig opgebonden worden zodat ze niet los op de steiger liggen (struikelen). De steiger moet geaard zijn. Bescherm stekkeropeningen tegen opspattend vocht en regenwater om kortsluiting te voorkomen. In de meterkast moet voorzien zijn van een goede aardbeveiliging.
28
Opslag In kader van diefstalpreventie verdient een container de voorkeur. Lichte isolatieplaten kunnen wegwaaien en daarbij gevaar opleveren voor de omgeving, bijvoorbeeld verkeer op de openbare weg. Ook om die reden is het belangrijk vangschotten en netten aan de steiger te bevestigen. Ook bij de opslag van de platen moeten maatregelen getroffen worden om het wegwaaien te voorkomen.
Kleding Tijdens natte en koude perioden moet gezorgd worden voor voldoende beschermende kleding.
Gehoorbescherming Tijdens het werken met aangedreven handgereedschap moet gehoorbescherming worden gedragen. Te denken aan het boren voor de pluggen of aan het machinaal verwerken van pleisters.
Oogbescherming Draag steeds een veiligheidsbril wanneer u panelen, profielen of steenstrips afkort met een slijpschijf.
Veiligheidshelm Op veel bouwplaatsen is het dragen van een veiligheidshelm verplicht. Het dragen van een helm zal daardoor eerder regel dan uitzondering zijn. In andere gevallen kan logischerwijs aangenomen worden dat het dragen van een helm nuttig is; bijv. als er gewerkt wordt op een steiger met bovenliggende vloeren.
Veiligheidschoenen Draag steeds veiligheidschoenen om letsels te voorkomen die bijvoorbeeld ontstaan door het trappen in spijkers of door vallende voorwerpen.
Polyurethaan Het pasmaken van een E-brick plaat gebeurt met een snijapparaat. Indien de polyurethaan met een gloeidraad wordt gesneden kunnen er wat rookgassen ontstaan. Deze hebben een dermate lage concentratie dat ze - ook bij een ingepakte steiger - geen problemen voor de plaatser opleveren.
Mortels De mortel in het E-Brick-pakket wordt standaard aangeleverd in zakken van 25kg. Zo worden rugletsels voorkomen. Handschoenen kunnen noodzakelijk zijn bij het gebruik van mortels. Bij herhaald huidcontact kunnen mortels allergisch eczeem veroorzaken. Dit is echter product- en persoonsafhankelijk. Wanneer er sprake is van stofvorming bij het aanmaken en mengen van mortel, wordt het dragen van een stofmasker aanbevolen.
29
5.Technische gegevens 5.1. Types panelen Standaard worden er vijf types panelen aangeboden; Qua metselverband heeft u de keuze tussen halfsteens-, recht- en wildverband. Bij het halfsteens verband bieden we ook twee optionele modellen aan die gebruikt kunnen worden om in 2 of 3 stukken te zagen zonder steenstrips te beschadigen. De panelen worden in de baksteenformaten WF (steenstrips 210 mm x 50 mm x 20 mm) en DF (steenstrips 210 mm x 65 mm x 20 mm) aangeboden. De panelen bevatten afwisselend 6 of 5 steenstrippen per horizontale laag (asmaat = 225 mm). Voor WF50 bevat het paneel 11 steenlagen (asmaat 61.36 mm), voor WF65 bevat het paneel 9 steenlagen (asmaat 75 mm).
Waalformaat WF
Dikformaat DF
Rechtverband (RP)
Rechtverband (RP)
Halfsteensverband (P)
Halfsteensverband (P)
Halfsteens verband 1 rij stenen weggelaten (SP1,5)
Halfsteens verband 1 rij stenen weggelaten (SP1,5)
30
Waalformaat WF
Dikformaat DF
Halfsteens verband 2 rijen stenen weggelaten (SP1)
Halfsteens verband 1 rijen stenen weggelaten (SP1)
Wildverband (WP)
Andere metselverbanden op aanvraag (polymetrisch, staand,...).
Naast E-brick-panelen met baksteenstrips bieden we ook panelen met Henegouwse blauwe steen aan onder de naam Belstone. Deze panelen zijn altijd verdeeld in 4 stukken blauwe steen van 343 mm breed met een voeg van 75 mm, zodat er in de voegen tussen de blauwe steen-platen de schroeven gezet kunnen worden. De maten van Belstone wijzigen licht ten opzichte van de standaard E-brick-panelen: 1375 mm x 688 mm of 1375 mm x 344 mm.
Belstone 1375 mm x 688 mm
Belstone 1375 mm x 344 mm
31
De Henegouwse blauwe steen is in volgende afwerkingen verkrijgbaar:
Licht gezoet (dikte 1,5 cm)
Geschuurd (dikte 1,5 cm)
Blauw gevlamd (dikte 1,5 cm)
Enodesign (dikte 2 cm)
Fijn gebouchardeerd (dikte 2 cm)
32
5.2. Hoekoplossingen Hoekoplossingen worden aangeboden als prefab isolatiehoeken met losse meegeleverde hoeksteenstrips. De hoeksteenstrips worden met meegeleverde cementmortel op de werf gelijmd. De isolatiehoeken worden gemonteerd tegen de gevel met standaard meegeleverde schroeven en aparte plugschotels.
De isolatiehoeken zijn in volgende maten beschikbaar:
• • • • • • • •
85/85 85/200 85/310 85/425 200/200 200/310 200/425 310/310
Deze maten zijn zo opgebouwd dat ze de binnenkant van de kopse kant van de steenstrip (= 80 mm) + een halve voeg omvatten. De maten verhogen per halve baksteen.
33
5.3. Dak- en afsluitingsprofielen Wij bieden een aantal types profielen aan om de zij- of bovenkanten van vooruitspringende E-Brick®-panelen af te werken. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een te korte dakoversteek, te korte venstertabletten, tegen regenwaterafvoerbuizen of aan uiteinden van gevels. De breedte van de profielen kunnen gekozen worden volgens de te plaatsen isolatiedikte, per 2cm oplopend. Deze profielen zijn beschikbaar in de kleuren antraciet (7016) / bronze (8014) / wit (9010). Type A Dit startprofiel wordt aangeraden ter versteviging van de E-brickplaten wanneer de isolatie bovengronds eindigt. Het profiel is beschikbaar in volgende breedtes: 55 – 70 – 90 – 110 – 130 - 150 (mm)
Type C Dit profiel kan bijvoorbeeld gebruikt worden onder een arduin dorpel. Andere toepassingen hiermee zijn ook mogelijk.
34
Type D Dit profiel heeft een opgaande lip en kan gebruikt worden om achter het oorspronkelijke dakrandprofiel te steken. Dit verzekert de waterdichting tussen beide profielen en verhindert dus waterinfiltratie achter de isolatie.
Type E Dit profiel met een platte horizontale lip kan als afwerkingsprofiel gebruikt worden bovenop een isolatieplaat.
Type G Dit profiel komt gelijk met de baksteenstrippen en vormt zo een afgewerkte zijkant van de E-brick®-panelen.
35
5.4. Isolatiegedrag Onderstaand vindt u de identificatiewaarden van het E-Brick®-systeem naargelang ondergrond en dikte van de isolatie.
Eénschalig metselwerk
Beton
Wandeigenschappen
U-waarde (W/m2K) Uwand +
Uwand +
Uwand +
mm
kg/m3
λ
Uwand
E-brick 60mm
E-brick 80mm
E-brick 80mm
Normaalbeton volgens DIN 1045
200
2400
2,1
3,82
0,62
0,41
0,30
Licht beton conform DIN 4232 (geëxpandeerde klei)
200
1000
0,35
1,35
0,48
0,34
0,27
Licht beton conform DIN 4232 (natuurbims)
200
1000
0,32
1,26
0,47
0,34
0,26
Licht stalen beton conform DIN 4219
200
1800
1,3
3,12
0,60
0,40
0,30
Licht stalen beton conform DIN 4219
200
800
0,39
1,47
0,49
0,35
0,27
Licht beton conform DIN 4232 porig
200
1800
0,92
2,60
0,58
0,39
0,29
Licht beton conform DIN 4232 niet porig
200
1800
1,1
2,87
0,59
0,39
0,30
Beton holle blokken
240
1000
0,49
1,52
0,50
0,35
0,27
Holle blokken beton
300
1000
0,49
1,28
0,47
0,34
0,26
Kalkzandsteen conform DIN 106
240
1800
0,99
2,44
0,57
0,39
0,29
Gevelmetselwerk
240
2000
0,96
2,40
0,56
0,38
0,29
Gevelmetselwerk
360
2000
0,96
1,85
0,53
0,37
0,28
Gevelmetselwerk
480
2000
0,96
1,50
0,49
0,35
0,27
Lichte geperforeerde baksteen (bv. Poroton) Binnenstuco 15 mm & buitenstuco 20 mm
240
800
0,21
0,76
0,38
0,29
0,23
240
800
0,29
1,01
0,43
0,31
0,25
240
800
0,31
1,06
0,44
0,32
0,25
240
800
0,39
1,28
0,47
0,34
0,26
250
400
0,46
1,41
0,48
0,35
0,27
1,02
0,41
0,32
0,27
Gasbeton bloksteen conform DIN 4165 Binnenstuco 15 mm & buitenstuco 20 mm Volle blokken S-W geëxpandeerde klei Binnenstuco 15 mm & buitenstuco 20 mm Volle blokken S-W Bims Binnenstuco 15 mm & buitenstuco Cellenbeton Binnenstuco 15 mm & buitenstuco 20 mm Holle betonen stenen + baksteen Binnenstuco - 24cm beton HBL - luchtlaag -
430
11,5 cm baksteen
1
Rwand = Uwand =
αe
+
B λmuur
+
B λsteenstrips
+
BPUR40mm λPUR
+
BPIRrest λPIRrest
+
1 αi
=
BPIRrest 1 B 0.02 0.04 + + + + + 8 24 λmuur 0.96 0.030 0.024 1
1 Rwand
De maximaal toegestane U-waarde voor nieuwbouw is verschillend per land. Voor België is deze maximale toegestane U-waarde volgens de EPB voor nieuwbouw op 0,35 W/m2K vastgelegd. LEGENDE Rwand = warmtedoorlaatbaarheid van een wand Uwand = warmteweerstand van een wand
αe = warmtegeleidbaarheid luchtlaag buiten αi = warmtegeleidbaarheid luchtlaag binnen
36
λ = warmtegeleidbaarheidscoëfficient B = breedte van constructieonderdeel
5.5. Detailtekeningen
Startprofiel bovengrondse montage
5
1 6
7
8
4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8
Draagmuur Fundering / kelderwand Vloerplaat waterdichte folie E-brick paneel Startprofiel Siliconenstrook of PUR Maaiveld
37
Ondergrondse montage zonder startprofiel
5
1
7 6
4
1 2 3 4 5 6 7
Draagmuur Fundering / kelderwand Vloerplaat Waterdichte folie E-brick paneel Maaiveld Siliconenvoeg
2
38
3
Raamdorpelaansluiting
9 10
8
7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
11
Draagmuur E-brick paneel Drukvaste isolatie type foamglass of XPS Mortellijm PUR-schuim Elastische voeg of compriband Isolatie Raamdorpel Raam Raamtablet Schuimkamer
39
Dagkantaansluiting raam
1 2 3 4 5 6
Draagmuur E-Brick paneel Schuimkamer E-Brick hoek + hoekstrip Elastische voeg + compriband Raamprofiel
6
5
1
2
4
3
Dagkantaansluiting raam met profiel 1 2 3 4 5 6
Draagmuur E-Brick paneel Schuimkamer met PUR-schuim Elastische voeg + compriband Afsluitprofiel Raamprofiel
6 5
1
2
4
3 40
E-brick®-aansluiting raam zonder dagkant
1 2 3 4 5 6
Draagmuur E-Brick paneel Schuimkamer met PUR-schuim Elastische voeg + compriband Raamprofiel Pleisterwerk
1
6
2
3
41
4
5
Lateiaansluiting raam met rollaag
1 2 3 4 5 6
Draagmuur E-Brick paneel Schuimkamer Elastische voeg + compriband E-Brick hoek + hoekstrip als latei Raamprofiel
1
2
3
4
5 6
42
Lateiaansluiting raam zonder rollaag, met profiel
1 2 3 4 5 6
1
Draagmuur E-Brick paneel Schuimkamer met PUR-schuim Elastische voeg + compriband Afsluitprofiel Raamprofiel
2
3
4
6 5
43
Lateiaansluiting raam met rolluik
1
2
3 7 4 1 2 3 4 5 6 7 8
Draagmuur E-Brick paneel Schuimkamer E-Brick hoek + hoekstrip als latei Elastische voeg + compriband Rolluikgeleider Rolluik Raamprofiel
8 5 6
44
Lateiaansluiting met externe rolluik 1
2
4 3
6
4
7
5 1 2 3 4 5 6 7
E-brick paneel Schuimkamer Rolluik Elastische voeg + compriband Rolluikgeleider Draagmuur Raamprofiel
Opmerking: Als de rolluikkast niet geïsoleerd is, veroorzaakt deze manier van werken een koudebrug ter hoogte van de rolluikkast. Indien mogelijk kan u achter de rolluikkast isolatie plaatsen. Hiervoor verwijzen we evenwel naar de producent of plaatser van dergelijke rolluiksystemen.
45
Dakaansluiting plat dak 1
2 3
4
5
6
1 2 3 4 5 6 7
Waterdichting Origineel dakrandprofiel Nieuw dakrandprofiel Elastische voeg + compriband E-brick-paneel Drukvaste isolatie Dakstructuur met dakisolatie
46
7
Dakaansluiting met bestaande kantpan 1
3 7 2 4
6
5
1 2 3 4 5 6 7
Kantpan Draagmuur Nieuw dakrandprofiel Elastische voeg + compriband E-brick-paneel Drukvaste isolatie Dakstructuur met dakisolatie
opmerking: Indien mogelijk vervangt u bij renovatie de bovenste rij van de bestaande bakstenen door een drukvaste isolatie zoals bijvoorbeeld cellenglas, zodat de E-Brick panelen en dakisolatie één gesloten schil vormen en koudebruggen vermeden worden.
47
Kolombekleding Met 4 prefabhoeken en bijpassende gesneden panelen kunnen kolommen gemaakt worden.
1
2
3
4
1 Prefab isolatiehoek en hoekstrip 2 Gesneden E-Brick-paneel of losse isolatie met gekleefde steenstrip 3 Kolom 4 Schuimkamer
48
Balkonbekleding met onderzijde E-Brick® en hoekzoolstrip Opgelet! Hangende E-Brick®panelen worden met 12 schroeven per plaat vastgezet in plaats van 9 schroeven.
Hoekzoolstrips zijn speciale, in de lengte gezaagde hoeksteenstrips die enkel op aanvraag verkrijgbaar zijn. Deze strips worden op onze standaard isolatiehoeken gelijmd, waarbij de isolatiehoek verder aangevuld wordt met gewone strips. De overige restbreedte van de isolatiehoek wordt ingekort en het volgende E-brick®paneel wordt ertegen gezet. 1 2 3 4 5 6 7
1
Afdeksteen E-Brick-paneel Waterdichting Draagvloer balkon Terrastegels op tegeldragers Hoekzoolstrip Isolatiehoek
2 opmerking: In dit voorbeeld heeft E-Brick enkel een esthetische functie en geen isolerende functie, omdat niet het hele balkon ingepakt is.
3
6
4
5
7 49
Balkonbekleding met onderzijde E-Brick® en rollaag op de hoek Opgelet! Hangende E-Brick®panelen worden met 12 schroeven per plaat vastgezet in plaats van 9 schroeven.
1 2 3 4 5
Afdeksteen E-Brick-paneel Waterdichting Draagvloer balkon Terrastegels op tegeldragers 6 Hoekstrip 7 Isolatiehoek
1
2
3
6
opmerking: In dit voorbeeld heeft E-Brick enkel een esthetische functie en geen isolerende functie, omdat niet het hele balkon ingepakt is.
4
5
7
50
Balkonbekleding met hoekzoolstrip als muureinde
1 2 3 4 5
Afdeksteen E-Brick-paneel Waterdichting Draagvloer balkon Terrastegels op tegeldragers 6 Hoekzoolstrip 7 Watergeul
1
2
opmerking: In dit voorbeeld heeft E-Brick enkel een esthetische functie en geen isolerende functie, omdat niet het hele balkon ingepakt is.
3
6
4
5
7
51
Balkonbekleding L-profiel
1 2 3 4 5
Afdeksteen E-Brick-paneel Waterdichting Draagvloer terras Terrastegels op tegeldragers 6 L-profiel 7 Watergeul
1
2
opmerking: In dit voorbeeld heeft E-Brick enkel een esthetische functie en geen isolerende functie, omdat niet het hele balkon ingepakt is.
3
6
4
5
7
52
Vensteroplossing houtskeletbouw 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
7
8
6
Isolatie (rotswol) Celit / watervaste OSB E-Brick-paneel Water- en winddichte folie Raamtablet Raamprofiel PUR-isolatie Multiplex Luchtdichte folie Gyproc Regelwerk voor leidingen 12 Multiplex
9
5
10 4
11
3 12 2
1
53
Dagkantaansluiting houtskeletbouw 11
12
13
10
9 8 7
6 5
4 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
2
Isolatie (glaswol) Celit / watervaste OSB E-Brick-paneel Dagkantprofiel zwelband PUR-schuim Raamprofiel Multiplex PUR-isolatie Luchtdichte folie Gyproc Regelwerk voor leidingen Multiplex
54
1
Lateioplossing houtskeletbouw
1
12
2 3 4
11
5
10
6 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
7
Isolatie (glaswol) Celit / watervaste OSB E-Brick-paneel Waterdichte folie Lateiprofiel Raamprofiel Multiplex PUR-isolatie Luchtdichte folie Gyproc Regelwerk voor leidingen Multiplex
55
8
9
6.Dampspanningscurves (gläserdiagram)
6.1. Vochtgedrag Vaak wordt gesuggereerd dat gevelisolatie nadelig is i.v.m. de vochthuishouding in een gebouw. Dit omdat het ‘ademend gedrag van de gevel’ teniet zou worden gedaan. Dit is onjuist. De gevel heeft slechts een zeer marginale invloed op de vochthuishouding zodat er in het geheel geen sprake is van een ‘ademende gevel’. Literatuur toont aan dat veel minder dan 1 % van het vocht uit de woning, via de gevel uittreedt. Het meeste vocht verlaat de woning door ramen, deuren, ventilatie, kieren etc. De meeste gevelisolatiesystemen laten dampmoleculen door en houden vocht tegen. Toepassing van gevelisolatie vermindert de dampdoorlatendheid wel iets, maar omdat er sprake is van marginale hoeveelheden damp, is dit geen probleem. Bij een hoog aanbod van vocht van binnenuit kan het raadzaam zijn dampdichte materialen toe te passen. Bij nieuwbouw kan er sprake zijn van bouwvocht in de ondergrond waartegen de gevelisolatie is aangebracht. Dit bouwvocht zal de constructie moeten verlaten en dit zal plaatsvinden langs de weg waar het vocht de minste weerstand ondervindt. Afhankelijk van de dampdichtheid van de gevelisolatie zal dit sneller of langzamer plaatsvinden, waarbij ook uittreding van vocht naar de binnenzijde kan plaatsvinden. Nadat het bouwvocht is verdwenen zal normaliter alleen het geringere vochttransport van binnen naar buiten plaatsvinden. Een diepgaandere beschouwing van het vochtgedrag is niet zinvol. In de praktijk zijn er onder de meeste omstandigheden geen problemen met dampdichtheid / openheid van de (geïsoleerde) gevel. In onderstaande dampspanningscurves worden een aantal voorbeelden gegeven van een muuropbouw met E-brick. In principe wordt er voor iedere maand een specifieke curve uitgetekend, in deze voorbeelden is telkens de slechtste maand voorgesteld. Voor specifieke gevallen kunnen wij een dampspanningscurve maken als de volledige opbouw gekend is.
56
6.2. Nieuwbouw voorbeeld Opbouw wand (van buiten naar binnen):
• E-brick® 8 cm isolatie • Snelbouw 14 cm Rc-waarde wand: 2,85 m²W/K. U-waarde wand: 0,33 W/m²W Voor deze wandopbouw wordt op geen enkel grensvlak condens of schimmelvorming verwacht.
Verloop dampspanning
Verloop dampspanning Berekening conform NEN-EN-ISO 13788 Berekening conform NEN-EN-ISO 13788 Ti [°C] 20,0
phi_i [-] 0,608
Te [°C] 2,4
phi_e [-] 0,877
Buiten
Binnen
:
Temperatuur [°C]
Temperatuur
15 10 5 0,00
0,02
0,04
0,06
0,08
0,10
0,12
0,14
0,16
0,18
0,20
0,22
0,14
0,16
0,18
0,20
0,22
d [m]
Dampspanning [Pa]
Verzadigingsspanning Partiële spanning 2.000 1.500 1.000 500 0,00
0,02
0,04
0,06
0,08
0,10
0,12 d [m]
57
6.3. Houtskeletbouw voorbeeld Opbouw wand (van buiten naar binnen):
• • • • • •
E-brick® 4cm isolatie Celit 15mm of watervaste OSB 15mm Waterdichte dampopen folie Minerale wol PE-folie damp- en waterdicht Fermacell
Rc-waarde wand: 4.57 m²W/K. U-waarde wand: 0.21 W/M²W Voor deze wandopbouw wordt op geen enkel grensvlak condens of schimmelvorming verwacht.
Verloop dampspanning Berekening conform NEN-EN-ISO 13788 Ti [°C] 20,0
phi_i [-] 0,608
Te [°C] 2,4
phi_e [-] 0,877
Intérieur
Extérieur
M: J
Température [°C]
Température
15 10 5 0,00
0,02
0,04
0,06
0,08
0,10
0,12
0,14
0,16
0,18
0,20
0,22
0,24
0,26
0,16
0,18
0,20
0,22
0,24
0,26
Tension de vapeur [Pa]
d [m]
Taux de saturation Saturation partielle 2.000 1.500 1.000 500 0,00
0,02
0,04
0,06
0,08
0,10
0,12
0,14
d [m]
58
6.4. Traditionele renovatie voorbeeld Opbouw wand (van buiten naar binnen):
• • • •
E-brick® 4 cm isolatie Baksteen parement 10 cm Luchtspouw 4 cm (stilstaande lucht) Binnenspouwblad snelbouw 14 cm
Rc-waarde wand: 1.66 m²W/K. U-waarde wand: 0.55 W/M²W Voor deze wandopbouw wordt op geen enkel grensvlak condens of schimmelvorming verwacht.
Verloop dampspanning Berekening conform NEN-EN-ISO 13788 Ti [°C] 20,0
phi_i [-] 0,608
Te [°C] 2,4
Température [°C]
Température
15 10 5 0,00
0,1
0,2
0,3
0,2
0,3
d [m]
Tension de vapeur [Pa]
phi_e [-] 0,877
Intérieur
Extérieur
M: J
Taux de saturation Saturation partielle 2.000 1.500 1.000 500 0,00
0,1 d [m]
59
7.Technische fiches E-brick® Het E-Brick®-systeem bestaat uit gevelelementen die opgebouwd zijn uit steenstrips, kwartszand en polyurethaan. De steenstrips worden niet verlijmd, maar tijdens het productieproces in polyurethaan ingegoten.
Eigenschappen Hoogte
675 mm
Lengte
1350 mm
Dikte isolatie (standaard)
40 mm
Dikte steenstrip
20 mm
Oppervlakte
0.91m²
Gewicht
28 kg
Waterdampdoorlaatbaarheid Sd (4 cm PUR + 2 cm strip)
4,69 m
Basisvoeg
Kwartszand
Vuurbestendigheidsklasse Europese
B-S1-D0
Frankrijk
M1
Duitsland
B1
Verenigd-Koninkrijk
0
Impactweerstand
Klasse 1
Lagenmaat horizontaal (WF 50 / WF65) incl. voeg
61,36 mm / 75 mm
Steenverdeling verticaal (WF 50 = WF 65) incl. voeg
225 mm
Buigsterkte (DIN 53423)
Ca. 7 N/cm²
Schuifsterkte (DIN 53427)
Ca. 12 N/cm²
Keuringen • • • •
België (ATG 10/2819 – 1/15) Nederland (IKOB IKB 2349/12) Frankrijk ( AT 2/11-1466) Duitsland ( Dibt in aanvraag)
• • • •
Geschikt voor renovatie en nieuwbouw Massieve betonconstructie tot 18 verdiepingen + gelijkvloers, met een maximum van 65m hoog. Metselwerk tot 30 m hoog Betonskeletbouw tot 5 verdiepingen + gelijkvloers, bij uitvoering van een houten kaderwerk tussen de beton Geschikt voor hout- en metaalskeletbouw mits de nodige aanpassingen.
•
• •
60
Groot-Brittannië (BBA 07/4403) Europa (NBN EN 13501-1:2007+ A1:2009)
Steenstrips De steenstrips van Vandersanden worden gezaagd uit volledige bakstenen. Alle kleuren zijn mogelijk. De bakstenen worden geproduceerd in hoogtechnologische fabrieken en voldoen aan de strengste eisen.
Eigenschappen Kleur volgens kleurengamma Vandersanden
675 mm
Maten (maattolerantiecategorie T2)
DF +-210 x 20 x 65 of WF+-210 x 20 x 50
Gemiddelde druksterkte
Volgens specifieke steenkeuze
Maattolerantiecategorie
T2
Maatspreidingscategorie
R1
Vormstabiliteit
Volgens specifieke steenkeuze
Hechtsterkte mortelvoeg (lijmvoeg)
0,15 N/mm2 ( 0,30 N/mm2)
Gehalte actieve oplosbare zouten
S2
Brandreactie
Euroklasse A1 (TOC < 0,1%)
Wateropneming
Volgens specifieke steenkeuze
Initiële wateropzuiging
Volgens specifieke steenkeuze
Dampdoorlaatbaarheid
5/10 (EN 1745)
Netto volumieke massa
Volgens specifieke steenkeuze
Bruto volumieke massa
Volgens specifieke steenkeuze
Equivalente warmtegeleidbaarheid
Volgens specifieke steenkeuze
Vorst/dooi bestandheid
F2
Gevaarlijke stoffen
NPD (Geen prestatie-eisen vastgelegd)
Keuringen •
CE NEN EN 771-1 Cat. I - HD
61
isolatie De E-Brick®-panelen worden geproduceerd met steenstrips waarover vloeibare PUR gegoten wordt, zodoende dat dit een zeer sterk geheel vormt. De PUR wordt voortdurend aan testen onderworpen om zo de kwaliteit ervan steeds op een hoog niveau te houden.
Eigenschappen Polyurethaan schuim met de brandstof PENTAN (FCKW-vrij) Warmtegeleidbaarheid 4 cm tegen strip
0.030 W/mK
Overige dikte
0,024 W/mK
Volumemassa
> 35 kg/m³
Vuurbestendigheidsklasse Frankrijk
M2
Duitsland
B2
Groot-Brittannië
0
Het percentage gesloten cellen: (intern 1x/maand)
97%
Absorptie van water volgens NF IN 12087 (de Methode 2A):
2% (extern)
In aandrijving volgens NF IN 1607
> 0,2 MPa
Samendrukking aan 10% volgens NF IN 826 (extern 2 x/jaar)
σ 120 kPa
Keuringen •
Zie E-Brick®
profielen De profielen bestaan uit geëxtrudeerd aluminium en worden in de benodigde breedte volgens de isolatiedikte geleverd. Het uiteinde worden met een drupneus vervaardigd en beschermt het onderste deel van het systeem.
62
Pluggen + schroeven
METSELWERK, BETON, silicaat, SNELBOUW EJOT SDP-S plus 8 UD • Goedgekeurd voor metselwerk, beton, silicaat en snelbouw • Torsie-bestendige plug • Plug met smalle verzonken kop • Speciale expansie zone met haken voor een goede verankering • Zware lasten • Anker met verhoogde buigsterkte • Voormonteerde schroeven voor snelle montage German Approval of the Deutsches Institut für Bautechnik (Z-21.2-589).
Technische gegevens Diameter plug
8 mm
Diameter verzonken kop
12 mm
Diepte boring h1 ≥
80 mm
Diepte verankering hef ≥
70 mm
schroefkop
TORX T30
German approval code
Z-21.2-589
Ontwerplasten Beton C 12/15 volgens EN 206-1 Weersbestendige betonhuid ≥ Keramische bakstenen (≥ Mz 12) volgens DIN 105 Volle lijmblokken (≥ KS 12) volgens DIN EN 106 Volle blokken van lichtbeton (≥ V 2) volgens DIN 18152 vertical coring brick (Hlz) volgens DIN 105 vertical coring reference brick (Hlz) volgens ÖNORM B614 Geperforeerde lijmblokken (≥ KSL 6) volgens DIN EN 106 Holle blokken van lichtgewicht beton (≥ bL 2) DIN 18151 lichtbeton
1.00 kN 0.20 kN 0.40 kN 0.40 kN 0.20 kN 0.75 kN 0.25 kN 0.15 kN 0.30 kN
Volgens goedkeuring vastgesteld door middel van uittrek-proeven aan het gebouw. De opgegeven ontwerplasten zijn in overeenstemming met de Duitse Bouwcode. Nationale veiligheidsfactoren zijn reeds inbegrepen.
Product range Isolatie (mm) Nieuwbouw 20 40 60 80 100 120 140
Renovatie(1) 20 40 60 80 100 120
Nominale lengte (mm)
Product
100 120 140 160 180 200 220
EJOT SDF-S plus 8 UB x 100 EJOT SDF-S plus 8 UB x 120 EJOT SDF-S plus 8 UB x 140 EJOT SDF-S plus 8 UB x 160 EJOT SDF-S plus 8 UB x 180 EJOT SDF-S plus 8 UB x 200 EJOT SDF-S plus 8 UB x 220
1) 20 mm extra voor oude muur
63
Pluggen + schroeven cellenbeton EJOT SDP-S plus 8 • Goedgekeurd voor gasbeton • Torsie-bestendige plug • Plug met smalle verzonken kop • Speciale expansie zone met haken voor een goede verankering • Zware lasten • Voormonteerde schroeven voor snelle montage German Approval of the Deutsches Institut für Bautechnik (Z-21.2-967).
Technische gegevens Diameter plug
8 mm
Diameter verzonken kop
12 mm
Diepte boring h1 ≥
120 mm
Diepte verankering hef ≥
110 mm
schroefkop
TORX T30
German approval code
Z-21.2-967
Ontwerplasten cellenbeton volgens DIN (2 en 3.3) cellenbeton volgens DIN (4 en 4.4) cellenbeton volgens TGL (Werk Laußig) cellenbeton volgens TGL (Werk Parchim)
0.20 kN 0.50 kN 0.30 kN 0.15 kN
De opgegeven ontwerplasten zijn in overeenstemming met de Duitse Bouwcode. Nationale veiligheidsfactoren zijn reeds inbegrepen.
Product range Isolatie (mm) Nieuwbouw 20 40 60 80
Renovatie(1) 20 40 60
Nominale lengte (mm)
Product
140 160 180 200
EJOT SDP-S plus 8 x 140 EJOT SDP-S plus 8 x 160 EJOT SDP-S plus 8 x 180 EJOT SDP-S plus 8 x 200
1) 20 mm extra voor oude muur
64
Muur
Isolatie Oude pleister
Steenstrips
65
PCI Flexmortel PCI Flexmortel is een waterbestendige lijmmortel die bestand is tegen temperaturen tussen -30°C en 80°C. Deze lijmmortel garandeert een snelle montage en de baksteenstrippen zakken niet tijdens verlijming.
Eigenschappen • • • • • • • •
Een mengsel van basisproducten met elastische polymeren Bevat geen minerale vezels of asbest Geen schadelijk silicaatstof tijdens montage Houdbaarheid minimum 12 maanden Verpakking in zakken van 25 kg Dikte aanbrenging tot 5 mm Verwerkingstijd: 3 u Flexibel; Eventuele werking kan opgevangen worden
Procedure Voeg het poeder toe in water en roer met een elektrische mixer totdat er een klontervrije plastische consistentie bekomen wordt. Laat dit geheel 3 minuten opstijven. Smeer de pasta op de achterkant van de steenstrip en op de isolatieplaat en plaats de strip met een duwen glijbewegingen tegen het paneel, zodat de mortel goed hecht. Aandachtspunten • Verwerking tussen temperaturen van +5°C en +25°C. • Stockage in droge omstandigheden, geen permanente stockage boven de 30°C. • Het paneel moet droog zijn voor verlijming van steenstrippen erop. • Voeg nooit opnieuw water of droog poeder toe aan de PCI Flexmortel wanneer deze al opgesteven is. • Hulpmiddelen moeten onmiddellijk met water gereinigd worden na gebruik. • Baksteenstrips moeten aan de muren gehangen worden volgens de norm DIN 18 515-1 “Outwall claddings”.
Veiligheid en gezondheid PCI Flexmortel bevat cement. Contact met water of vocht zet een alkaline-reactie in gang wat huidirritatie en bijtende brandwonden kan veroorzaken aan slijmvliezen (bijv. ogen). In geval van aanraking met ogen onmiddellijk met overvloedig water uitspoelen en een dokter raadplegen. Bij aanraking met de huid onmiddellijk afwassen en met water en zeep. Draag steeds beschermende handschoenen en een veiligheidsbril. Houd buiten bereik van kinderen.
Keuringen
66
ééncomponenten PU-SCHUIM Eéncomponent-polyurethaanschuim met ecologische gassen (FCKW-vrij). Het door luchtvochtigheid verharde schuim dient om de omlopende schuimkamer tussen de verschillende elementen van het E-Brick®-systeem op te vullen.
Toepassing Het schuim wordt uit de schuimbus onder druk gespoten. De schuimbus moet voor gebruik grondig in horizontale richting geschud worden. Schroef de schuimbus op het pistool. Vul door middel van de bestaande injectieopeningen ca. 3 seconden tussen de elementen met schuim op. De schuimkamer is vol wanneer het schuim aan de aangrenzende openingen reikt.
Technische gegevens • • • • • • •
Optimale verwerkingstemperatuur : ± 15° à 20° C. Bij lagere temperaturen moeten de schuimbussen op een verwarmde plaats bewaard worden. De cartouches nooit direct verwarmen! Bij temperaturen onder + 5° C wordt het schuimvermogen negatief beïnvloed. Optimale luchtvochtigheid 45-50 %. Verhardingstijd: ca. 2 – 6 uur, afhankelijk van temperatuur, luchtvochtigheid en ingespoten hoeveelheid. Bouwstofeigenschappen in overeenstemming met de norm DIN 4102 - B2 (normale ontvlambaarheid). Opslag: Droog, koel en loodrecht (moet tussen 9 en 14 maanden na productiedatum gebruikt worden bij correcte opslag)
Keuringen DIN 4102 - B2
67
8.Lastenboekomschrijving Meting
• Meeteenheid: per m², alle afmetingen uitgedrukt in mm / cm / m. Bij buitenspouwbladen die samengesteld zijn in twee soorten metselwerk van verschillende materialen, kan de meting desgevallend worden opgesplitst. • Meetcode: netto uit te voeren zichtbare oppervlakte zonder onderscheid te maken voor kant-, rol- en streklagen, dorpels, eventuele hoekblokken, sierlagen in metselwerk, enz., … Alle raam- en deuropeningen worden afgetrokken, uitsparingen voor verluchtingsroosters, brievenbusopeningen, … kleiner dan 0.2 m² worden evenwel niet afgetrokken. • De dagzijdes van de openingen in de vensters en de onderzijde van de lateien worden enkel meegerekend (netto-oppervlak) volgens bouwwijze. De eventuele spouw wordt nooit meegerekend. • Aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
Buitengevelisolatiesysteem
|FH|m2
Materiaal Baksteen specificaties • Normering volgens CE NEN EN 771-1 Cat. I - HD • Type: handvorm (HV) / vormbak (VB) / wasserstrich (WS) / strengpers (SP) • Afmetingen (l x b x h): WF50 (210 x 20 x 50) / DF (201 x 20 x 65) / mm • Voegvaste asmaten (mm): 225 x 61.36 / 225 x 75 • Metselwerkverband: halfsteens verband / stapelverband • Oppervlaktetextuur: glad / geschorst / geschaafd / bezand / niet bezand / ruw / ... • Uitzicht: effen / genuanceerd • Kleurtint: roze / zachtrood / bruinrood / donkerrood / oker-geel / grijs / zwart / ... (benaderende omschrijving). De kleur is homogeen in de massa. • Vorstbestendigheid cf.: F2 (zeer vorstbestand) • Gemiddelde wateropname: maximum 15 / 12 / … % Isolatie • Polyurethaan hardschuim CFK-vrij en HCFK-vrij (drijfgas = n-pentane) • Thermische geleidbaarheid λ (λo op basis van EN 13165): • Eerste 4 cm: 0.030 W/mK • Overige dikte 0.024 W/mk • Isolatiedikte (mm) ≥40 • Volumieke massa (kg/m³) ≥ 35 • Europese brandklasse (NBN EN 13501-1:2007+A1:2009): B-S1-D0 Panelen • Afmetingen (LxBxH): 1350 x 60 x 675 mm • De systeempanelen zijn rondom voorzien van een schuimkamer Overige materialen Enkel door de fabrikant toegelaten (gekeurde) materialen van het buitengevelisolatiesysteem mogen gebruikt worden.
Risicoverdeling en garantie
Op het volledige systeem voor thermische gevelisolatie, waaronder de isolatie, steenstrips, bevestiging, verlijming, e.d., dient een garantie van 10 jaar te zijn. Het systeem bezit een ATG-certificaat.
68
Uitvoering • • • • • • • •
De materialen dienen droog en stofvrij te worden opgeslagen. De aannemer dient door de fabrikant erkend te zijn als officiële plaatser van het systeem. De aannemer dient de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant te volgen. De ondergrond dient voldoende vlak te zijn, conform de montagehandleiding van de fabrikant en het ATGcertificaat, zodat de werken op een onberispelijke manier kunnen worden uitgevoerd en aan alle garanties voldoen. De plaatsing mag uitsluitend met materialen uitgevoerd worden die deel uitmaken van het systeem. De platen worden mechanisch bevestigd. De bevestigingen worden gelijkmatig over de oppervlakte van het element verdeeld. Het aantal bevestigingen voor standaardelementen is in functie van de hoogte en de windkracht (minimum 9 bevestigingen/m²). De Polyurethaan-hoeken worden bevestigd met behulp van schroefpluggen. Er worden minimaal 2 pluggen afwisselend geplaatst aan elke zijde van de hoeken. De waterdichting tussen de isolatieplaten wordt verzekerd door het opvullen van de schuimkamer met de meegeleverde PU-schuim.
Uitvoeren van het voegwerk • • • • •
Voegwerken worden uitgevoerd op de traditionele manier met geprefabriceerde of zelfgemaakte voegmortel. De metselmortel behoort tot categorie M2 (cementmortel) / M3 (bastaardmortel) volgens NBN B 14001 (1985), in overeenstemming met de verwerkingsadviezen van de steen- en mortelfabrikant. Voegtint: keuze uit minimum drie monsters / toon op toon fabrieksmortel / ... Voegtype: platvolle voeg / terugliggende platvolle voeg / holle voeg / terugliggende holle voeg / schuine schaduwvoeg / ... Voegafwerking: geborstelde voeg / glad afgewerkt / beklopte voeg met harde borstel / ...
Aanvullende uitvoeringsvoorschriften • • • • • •
Wapening: volgens 23.31 supplementen - wapening parement. In voorkomend geval wordt enkel mortelcategorie M2 toegelaten. Verankeringen: volgens 23.32 supplementen - ingewerkte verankeringen Uitzettingsvoegen: minimaal om de 30 meter / volgens de reeds bestaande uitzettingsvoegen (renovatie) / volgens de regels van uitzettingsvoegen voor standaard metselwerk / … Afwerking dagkanten gevelopeningen: hoeksteenstrips / afwerkingsprofiel / raamprofielen in het vlak geplaatst (geen latei) / … Lateiopvatting: continu L-profiel uit verzinkt staal / gelakt staal / hoeksteenstrips verticaal / hoekzoolsteenstrips horizontaal / raamprofielen in het vlak geplaatst (geen latei) Afwerkingsprofielen gelakt in RAL-kleuren: antraciet (7016) / bronze (8014) / wit (9010)
69
9.kwaliteitsplan De E-Brick®-panelen worden ontworpen, vervaardigd en met de grootste zorg gecontroleerd. De panelen zijn allemaal in de fabriek in Schoppen (Be) geproduceerd. Onze strenge organisatie, bevoegdheid en de know-how van ons team, onze krachtige machines en goed bestudeerd vervaardigingproces maken het mogelijk om de duurzaamheid voor al onze panelen te garanderen. Dit document behandelt de controles van de fabricatie en bepaalt de toleranties van de kwaliteit van het product. Ze is voornamelijk gebaseerd op de Franse norm NF P13-307, toegepast het het E-Brick®-systeem. De elementen worden vervaardigd in mallen met vaste asmaten volgens onderstaande tabel. De baksteenstrips kunnen afwijken van hun theoretische maatvoering volgens de geproduceerde serie. Volgende toleranties van de steenstrippen worden als normaal beschouwd:
Theoretische steenmaat
Horizontale asmaat strip + voeg
Verticale asmaat strip + voeg
Voegbreedte verticaal M – M (Di)
Voegbreedte horizontaal m - M (Di)
WF 50
210 x 50
225
61.36
8 -15 (11.4)
12 – 20 (15)
WF 65
210 x 65
225
75.00
8 – 15 (10)
12 – 20 (15)
m = minimum afmetingen M = maximum afmetingen Di = ideale afmetingen Nota: Wanneer panelen doorgesneden worden, moeten de verticale voegen opnieuw gecreëerd worden. De plaatser moet zich ervan vergewissen dat deze nieuwe voeg dezelfde breedte heeft als de gemiddelde voegbreedte van de overige panelen.
Esthetische aspecten steenstrips De steenstrips worden gemengd in de fabriek om een homogene kleurschakering te verkrijgen. Handvormgevelstenen hebben een onregelmatige vorm en geven daardoor een natuurlijk uitzicht. Onregelmatigheden in de stenen of het steenvlak worden getolereerd binnen de grenzen van 5-10mm per m². Karakteristieke steeneigenschappen als holtes, reliëf, kleurschakeringen etc. worden niet beschouwd als fouten.
Uitbloeiingen Doordat er geen cementgebonden materialen gebruikt worden in de productie van de E-brick-panelen, zijn deze panelen uitbloeiingsvrij. Echter bestaat de mogelijkheid dat het voegwerk nadien wel kans op uitbloeiing geeft. Voegwerken uitvoeren tijdens droog weer (ook in de eerste weken na het voegen) helpt bij het voorkomen van uitbloeiing.
Eerste controle van de materialen a) controle van het polyurethaan dagelijks worden volgende handelingen uitgevoerd: • karakteristieke temperaturen • densiteit • mengrapport • vuurbestendigheidstest B2 volgens DIN (4102) (Duitse norm) Deze hoeveelheden worden ook vermeld op de rapporten ontvangen van de leverancier
70
b) Controle van de fabricage van de steenstrips • Dimensies • Sterkte • Kleur • Beschadigingen • Vlakheid
Controle van het eindproduct a) Interne controles • zijkanten van de panelen • dikte van de PUR • densiteit van de PUR • Percentage van gesloten cellen • Brandweerstandstesten B2 volgens Duitse DIN 4102 van de PUR • Lambda-waarde van de verse PUR, na 9 weken en na 25 weken • Maatvoering panelen • Indrukkingstesten (> 400 N) • Hechtproeven van de steenstrippen in de PUR (treksterkte > 0.1 Mpa of 0.1 N/mm²) Panelen, melden van grootte kopvoegen bij WF tot 2 cm, … tolerantie melden (tussen 1 en 3 cm) Melding van keuringen, ATG, … b) Externe controles Steenstrippen • Wateropname: testen uitgevoerd volgens de norm EN-ISO 10545-3: 1997 (CSTC-Limelette) • Vorstbestendigheid: testen uitgevoerd volgens de norm EN-ISO 10545-12: 1997 (CSTC-Limelette) Polyurethaan (CSTC Limelette; FIW München) • Meting lambdawaarde (FIW München) • Volumemassa (FIW München) • Gehalte aan as (FIW München) • Percentage gesloten cellen (FIW München) • Indrukking op 10% (FIW München) • Analyse van het blaasmiddel (FIW München)
Testen op het complete systeem • • • • • • • •
Dimensionele variaties (ULG Liège) Trekkracht van de steenstrips (ULG Liège; CSTC Limelette) Vuurbestendigheid volgens Duitse DIN 4102 en volgens Franse norm CSTB (CSTC Marne la Vallée) Weerstand aan externe schokken (CSTC Marne la Vallée) Weerstand aan slagregen onder pulserende luchtdruk (CSTC Limelette) Waterdamptransmissie (ULG Liège) Uitwendige afmetingen (CSTC Marne la Vallée) Druk op de plaatsen van de boorgaten (CSTC Limelette)
71
10.Garantie en onderhoud Op de E-Brick®-panelen geldt een garantie van 10 jaar bij correcte plaatsing door een erkende aannemer. Echter zijn al de omschreven werkwijzes in dit document slechts aanbevelingen volgens onze kennis en laatste inzichten. Deze aanbevelingen zijn geen rechtens bindende voorstelling van zaken of eigenschappen. Omdat er zoveel verschillende ondergronden en bouwsituaties zijn, kunnen wij voor de inhoud van de hier gegeven voorstelling van zaken niet aansprakelijk worden gehouden. Wij kunnen geen enkele aansprakelijkheid op grond hiervan aanvaarden, de bepalingen van de wet voor productaansprakelijkheid zijn niet van toepassing. De aanbevelingen ontdoen de koper en plaatser niet van zijn eigen verplichten en verantwoordelijkheid, vooral niet van het in acht nemen van andere belangrijke technische richtlijnen, voorschriften, DIN-bepalingen en wetten. Met het verschijnen van een nieuwe uitgave van deze publicatie vanwege nieuwe ontwikkelingen op technisch gebied verliezen de oudere uitgaven hun geldigheid. Bij een correcte plaatsing is het E-brick®-systeem onderhoudsvrij. De baksteenstrips zullen een natuurlijke verwering krijgen die de woning meer karakter geven.
72
11.vragen Voor meer informatie kan u steeds terecht op onderstaand nummer, wij helpen wij u graag verder.
Vandersanden Group Riemsterweg 293 3740 Spouwen (België) T F
+32 (0)89 56 02 60 +32 (0)89 49 28 45
E W
[email protected] http://www.vandersandengroup.com
73
BRICKS & BRICK SOLUTIONS
[email protected] www.vandersandengroup.com
Onze vestigingen
SPOUWEN Riemsterweg 300 B-3740 Spouwen (Bilzen) Tel.: +32 (0)89 51 01 40 Fax: +32 (0)89 49 28 45
Hedikhuizen Bokhovenseweg 8 NL-5256 TC Hedikhuizen Tel.: +31 (0)416 36 96 96 Fax: +31 (0)416 36 96 99
LANKLAAR Nijverheidslaan 11 B-3650 Lanklaar (Dilsen) Tel.: +32 (0)89 79 02 50 Fax: +32 (0)89 75 41 90
Spijk Spijksedijk 24 NL-6917 AD Spijk Tel.: +31 (0)316 56 64 00 Fax: +31 (0)316 56 64 01
HALLUIN Avenue de Machelen 14 F-59250 Halluin (Menen) Tel: +33 (0)320 23 93 00 Fax: +33 (0)320 23 89 63
