IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 1 / 160
00.
ALGEMENE BEPALINGEN ................................................................................................................................................................... 7
00.10.
projectgegevens ...........................................................................................................................................................................................7
00.20. 00.21. 00.24.
ontwerpteam ...............................................................................................................................................................................................7 ontwerpteam ‐ architecturaal ontwerp .......................................................................................................................................................7 ontwerpteam ‐ veiligheidscoördinatie .........................................................................................................................................................7
00.30. 00.31. 00.34.
documenten .................................................................................................................................................................................................7 documenten ‐ architectuur ..........................................................................................................................................................................7 documenten ‐ veiligheidscoördinatie ...........................................................................................................................................................7
01.
AANNEMINGSMODALITEITEN ........................................................................................................................................................... 8
01.00. 01.01. 01.02. 01.03. 01.04. 01.05. 01.06. 01.07. 01.08.
aannemingsmodaliteiten ‐ algemeen ...........................................................................................................................................................8 aannemingsmodaliteiten – bestek ...............................................................................................................................................................8 aannemingsmodaliteiten – voorafgaand plaatsbezoek ................................................................................................................................8 aannemingsmodaliteiten – burgerlijke aansprakelijkheid ............................................................................................................................9 aannemingsmodaliteiten – volledigheid van inschrijving .............................................................................................................................9 aannemingsmodaliteiten – onderaanneming ..............................................................................................................................................9 aannemingsmodaliteiten – verrekeningen ..................................................................................................................................................9 aannemingsmodaliteiten – keuringsattesten ............................................................................................................................................. 10 aannemingsmodaliteiten – materialenlijst ................................................................................................................................................. 10
01.20. 01.21. 01.22. 01.23. 01.24. 01.25. 01.26.
werfcoördinatie – algemeen ...................................................................................................................................................................... 10 werfcoördinatie – planning van de werken ................................................................................................................................................ 10 werfcoördinatie – werfleiding en controle ................................................................................................................................................. 11 werfcoördinatie – werfvergaderingen ....................................................................................................................................................... 11 werfcoördinatie – uitzetten bouwwerken ................................................................................................................................................. 11 werfcoördinatie – as‐builtdossier .............................................................................................................................................................. 11 werfcoördinatie – renovaties met blijvende bewoning ............................................................................................................................. 12
01.30. 01.31. 01.32. 01.33.
werfcondities – algemeen .......................................................................................................................................................................... 12 werfcondities – orde en netheid ................................................................................................................................................................ 12 werfcondities – geluids‐ en stofhinder ....................................................................................................................................................... 13 werfcondities – nazorg ............................................................................................................................................................................... 13
01.40.
veiligheidsvoorschriften – algemeen ......................................................................................................................................................... 13
02.
BOUWPLAATSVOORZIENINGEN ....................................................................................................................................................... 15
02.00.
bouwplaatsvoorzieningen ‐ algemeen ....................................................................................................................................................... 15
02.10. 02.11.
beschermingswerken – algemeen .............................................................................................................................................................. 15 beschermingwerken – openbare weg ........................................................................................................................................................ 15
02.30.
toegangswegen – algemeen ...................................................................................................................................................................... 15
02.40.
voorlopige omheining – algemeen ............................................................................................................................................................. 15
02.60. 02.61. 02.63. 02.64.
werflokalen – algemeen ............................................................................................................................................................................. 16 werflokalen – berging van materieel en bouwmaterialen ......................................................................................................................... 16 werflokalen – personeelslokaal .................................................................................................................................................................. 16 werflokalen – sanitaire voorzieningen ....................................................................................................................................................... 16
03.
AFBRAAKWERKEN ........................................................................................................................................................................... 18
03.00. 03.01. 03.03.
afbraakwerken – algemeen ........................................................................................................................................................................ 18 afbraakwerken – asbestverwijdering ......................................................................................................................................................... 18 afbraakwerken – in bewoonde gebouwen ................................................................................................................................................. 19
03.20. 03.21. 03.21.10.
afbraak ruwbouwelementen ‐ algemeen ................................................................................................................................................... 19 afbraak ruwbouwelementen – muren ....................................................................................................................................................... 19 afbraak ruwbouwelementen – muren/metselwerk ................................................................................................................................... 20
03.40. 03.41. 03.44. 03.44.20.
afbraak gevelelementen – algemeen ......................................................................................................................................................... 20 afbraak gevelelementen ‐ gevelmetselwerk .............................................................................................................................................. 20 afbraak gevelelementen – buitenschrijnwerk ............................................................................................................................................ 20 afbraak gevelelementen – buitenschrijnwerk/ramen, deuren en poorten ................................................................................................ 20
03.50. 03.51. 03.52. 03.54. 03.54.20.
afbraak binnenafwerking ‐ algemeen ........................................................................................................................................................ 21 afbraak binnenafwerking – volledige ontmanteling ................................................................................................................................... 21 afbraak binnenafwerking ‐ afkappen pleisterwerk .................................................................................................................................... 21 afbraak binnenafwerking – dekvloer .......................................................................................................................................................... 22 afbraak binnenafwerking – dekvloer/tot op draagstructuur ...................................................................................................................... 22
03.60. 03.61. 03.61.20.
afbraak technieken fluïda ‐ algemeen ........................................................................................................................................................ 22 afbraak technieken fluïda – leidingen ........................................................................................................................................................ 22 afbraak technieken fluïda – leidingen/toevoer en afvoerleidingen ........................................................................................................... 22
03.70.
afbraak technieken elektro ‐ algemeen ..................................................................................................................................................... 23
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 2 / 160
03.71.
afbraak technieken elektro ‐ leidingnet ..................................................................................................................................................... 23
04.
GEBOUWPRESTATIES ...................................................................................................................................................................... 24
04.00.
gebouwprestaties ‐ algemeen .................................................................................................................................................................... 24
04.40.
brandveiligheid ‐ algemeen ........................................................................................................................................................................ 24
20.
METSELWERK .................................................................................................................................................................................. 25
20.00. 20.01.
metselwerken ‐ algemeen .......................................................................................................................................................................... 25 metselwerken – ter plaatse gemetst .......................................................................................................................................................... 26
20.10. 20.11. 20.11.10. 20.12. 20.12.10. 20.12.11. 20.12.20. 20.12.23. 20.12.30.
materialen – algemeen .............................................................................................................................................................................. 27 materialen – metselmortel ........................................................................................................................................................................ 27 materialen – metselmortel/voor algemene toepassing (G) ....................................................................................................................... 27 materialen – hulpstukken .......................................................................................................................................................................... 27 materialen – hulpstukken/spouwankers .................................................................................................................................................... 27 materialen – hulpstukken/spouwankers – gewone spouwankers ............................................................................................................. 28 materialen – hulpstukken/lateien .............................................................................................................................................................. 28 materialen – hulpstukken/lateien – bekistingsmetselstenen ..................................................................................................................... 28 materialen – hulpstukken/waterkering ...................................................................................................................................................... 28
20.20. 20.25. 20.25.10.
binnenspouwblad – algemeen ................................................................................................................................................................... 29 binnenspouwblad – cellenbeton ................................................................................................................................................................ 29 binnenspouwblad – cellenbeton/dikte 15 cm ............................................................................................................................................ 30
20.50. 20.51. 20.51.10.
niet‐dragende binnenmuur – algemeen .................................................................................................................................................... 30 niet‐dragende binnenmuur – snelbouw ..................................................................................................................................................... 30 niet‐dragende binnenmuur – snelbouw/dikte 9 cm .................................................................................................................................. 31
21.
SPOUWMUURISOLATIE ................................................................................................................................................................... 32
21.00.
spouwmuurisolatie ‐ algemeen .................................................................................................................................................................. 32
21.10. 21.11. 21.11.30.
spouwmuurisolatie buitenspouwblad ‐ algemeen ..................................................................................................................................... 32 spouwmuurisolatie buitenspouwblad ‐ MW .............................................................................................................................................. 33 spouwmuurisolatie buitenspouwblad ‐ MW / 6 cm ................................................................................................................................... 33
22.
GEVELMETSELWERK ........................................................................................................................................................................ 34
22.00. 22.01.
gevelmetselwerken ‐ algemeen ................................................................................................................................................................. 34 algemeen – ter plaatse gemetst gevelmetselwerk ..................................................................................................................................... 35
22.10. 22.11. 22.11.10. 22.11.11. 22.11.20. 22.12.
materialen – algemeen .............................................................................................................................................................................. 36 materialen – mortel ................................................................................................................................................................................... 36 materialen – mortel/metselmortel ............................................................................................................................................................ 36 materialen – mortel/metselmortel ‐ voor algemene toepassing ............................................................................................................... 36 materialen – mortel/voegmortel ............................................................................................................................................................... 37 materialen – spouwankers ......................................................................................................................................................................... 37
22.30. 22.31.
renovatiewerken – algemeen .................................................................................................................................................................... 38 renovatiewerken – herstelling en aanpassing bestaand gevelmetselwerk ................................................................................................ 38
23.
DORPELS, PLINTEN EN DEKSTENEN .................................................................................................................................................. 40
23.00. 23.01.
dorpels, plinten en dekstenen ‐ algemeen ................................................................................................................................................. 40 algemeen ‐ blauwe hardsteen .................................................................................................................................................................... 41
23.10. 23.11.
raam‐ en deurdorpels ‐ algemeen .............................................................................................................................................................. 42 raam‐ en deurdorpels ‐ blauwe hardsteen ................................................................................................................................................. 42
27.
STRUCTUURELEMENTEN STAAL ....................................................................................................................................................... 44
27.00. 27.01. 27.02.
structuurelementen staal – algemeen ....................................................................................................................................................... 44 algemeen – verbindingen ........................................................................................................................................................................... 45 algemeen – stabiliteitsstudie ..................................................................................................................................................................... 46
27.10. 27.11.
balken – algemeen ..................................................................................................................................................................................... 46 balken – blank profielstaal ......................................................................................................................................................................... 46
27.70. 27.71.
brandbeveiliging – algemeen ..................................................................................................................................................................... 47 brandbeveiliging – brandwerend verfsysteem ........................................................................................................................................... 47
40.
BUITENSCHRIJNWERK ..................................................................................................................................................................... 49
40.00. 40.01. 40.02. 40.03. 40.03.10.
buitenschrijnwerk ‐ algemeen.................................................................................................................................................................... 49 buitenschrijnwerk ‐ prestaties ................................................................................................................................................................... 50 buitenschrijnwerk ‐ proeven ...................................................................................................................................................................... 50 buitenschrijnwerk ‐ montage ..................................................................................................................................................................... 51 buitenschrijnwerk – montage/spouwconstructie en dorpel ...................................................................................................................... 52
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 3 / 160
40.03.50. 40.04.
buitenschrijnwerk – montage/vervanging schrijnwerk .............................................................................................................................. 53 buitenschrijnwerk – borderel ..................................................................................................................................................................... 53
40.10. 40.12. 40.12.20.
profielsystemen ‐ algemeen ....................................................................................................................................................................... 54 profielsysteem – aluminium ....................................................................................................................................................................... 54 profielsysteem – aluminium/draaikipramen .............................................................................................................................................. 55
40.20. 40.21. 40.26. 40.29.
hang‐ en sluitwerk ‐ algemeen ................................................................................................................................................................... 56 hang‐ en sluitwerk ‐ standaard beslag ....................................................................................................................................................... 56 hang‐ en sluitwerk ‐ raamkrukken ............................................................................................................................................................. 57 hang‐ en sluitwerk ‐ toebehoren ................................................................................................................................................................ 57
40.40 40.40.10. 40.42. 40.42.10.
beglazing ‐ algemeen ................................................................................................................................................................................. 57 beglazing – prestaties ................................................................................................................................................................................ 58 beglazing ‐ dubbele beglazing .................................................................................................................................................................... 58 beglazing ‐ dubbele beglazing/type 1 ......................................................................................................................................................... 59
43.
BUITENBEPLEISTERING .................................................................................................................................................................... 60
43.00.
buitenbepleistering ‐ algemeen ................................................................................................................................................................. 60
43.10. 43.11.
sierpleisters op metselwerk ‐ algemeen .................................................................................................................................................... 60 sierpleisters op metselwerk ‐ minerale pleister ......................................................................................................................................... 62
50.
BINNENPLEISTERWERKEN ............................................................................................................................................................... 63
50.00.
binnenpleisterwerken ‐ algemeen ............................................................................................................................................................. 63
50.10. 50.11. 50.11.10. 50.11.11. 50.11.12.
wandbepleistering ‐ algemeen ................................................................................................................................................................... 65 wandbepleistering ‐ gipspleisters............................................................................................................................................................... 65 wandbepleistering ‐ gipspleisters/dikpleister op metselwerk .................................................................................................................... 65 wandbepleistering – gipspleisters/dikpleisters op metselwerk – wandvlakken ......................................................................................... 65 wandbepleistering – gipspleisters/dikpleisters op metselwerk – dagkanten ............................................................................................. 66
51.
BINNENPLAATAFWERKINGEN .......................................................................................................................................................... 67
51.00.
binnenplaatafwerkingen ‐ algemeen ......................................................................................................................................................... 67
51.10. 51.11.
lichte scheidingswanden ‐ algemeen ......................................................................................................................................................... 67 lichte scheidingswanden ‐ gipskartonplaten .............................................................................................................................................. 67
51.20. 51.21. 51.21.10.
voorzetwanden – algemeen ....................................................................................................................................................................... 69 voorzetwanden ‐ gipskartonplaten ............................................................................................................................................................ 69 voorzetwanden – gipskartonplaten/op regelstructuur .............................................................................................................................. 69
51.50. 51.53. 51.53.50. 51.53.60.
plafondafwerking – algemeen .................................................................................................................................................................... 70 plafondafwerking – verlaagd plafond ........................................................................................................................................................ 70 plafondafwerking – systeemplafond .......................................................................................................................................................... 71 plafondafwerking – systeemplafond/platen in hoogwaardige steenvezels ............................................................................................... 72
51.70. 51.71. 51.71.20. 51.72.40.
uitbekleding sanitaire toestellen – algemeen ............................................................................................................................................ 73 uitbekleding sanitaire toestellen – te betegelen plaat ............................................................................................................................... 73 uitbekleding sanitaire toestellen – te betegelen plaat/gipsvezel ............................................................................................................... 73 uitbekleding sanitaire toestellen: douchecabines – wandplaat als eindafwerking/kunsthars ................................................................... 73
51.90. 51.91.
Sanitaire scheidingswanden ‐ algemeen .................................................................................................................................................... 74 Sanitaire scheidingswanden – hogedruk laminaat ..................................................................................................................................... 74
52.
DEK‐ EN BEDRIJFSVLOEREN ............................................................................................................................................................. 77
52.00.
dek‐ en bedrijfsvloeren ‐ algemeen ........................................................................................................................................................... 77
52.50. 52.51.
cementgebonden dekvloeren ‐ algemeen ................................................................................................................................................. 77 cementgebonden dekvloeren ‐ hechtend .................................................................................................................................................. 77
53.
BINNENVLOERAFWERKINGEN ......................................................................................................................................................... 79
53.00.
binnenvloerafwerkingen ‐ algemeen ......................................................................................................................................................... 79
53.10. 53.11. 53.11.20.
tegelvloeren ‐ algemeen ............................................................................................................................................................................ 79 tegelvloeren – keramisch ........................................................................................................................................................................... 81 tegelvloeren – keramisch/geperste tegels ................................................................................................................................................. 81
53.40. 53.41. 53.41.10.
plinten – algemeen .................................................................................................................................................................................... 82 plinten – steen ........................................................................................................................................................................................... 82 plinten – steen/keramisch ......................................................................................................................................................................... 82
53.70. 53.71.
toebehoren ‐ algemeen ............................................................................................................................................................................. 83 toebehoren ‐ scheidingsprofielen .............................................................................................................................................................. 83
54.
BINNENDEUREN EN ‐RAMEN ........................................................................................................................................................... 84
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 4 / 160
54.00. 54.01. 54.02.
binnendeuren en ‐ramen ‐ algemeen ........................................................................................................................................................ 84 binnendeuren en ‐ramen – prestaties ....................................................................................................................................................... 84 binnendeuren en ‐ramen – keuring en proeven ........................................................................................................................................ 85
54.10. 54.11. 54.11.10. 54.11.20. 54.11.30.
deurkozijnen ‐ algemeen............................................................................................................................................................................ 85 deurkozijnen ‐ hout .................................................................................................................................................................................... 86 deurkozijnen – hout/massief ..................................................................................................................................................................... 86 deurkozijnen met bovenlicht– hout/massief ............................................................................................................................................ 87 deurkozijnen met zij‐ en bovenlicht– hout/massief .................................................................................................................................. 88
54.20. 54.21. 54.21.20.
deurbladen ‐ algemeen .............................................................................................................................................................................. 88 deurbladen ‐ hout met holle kern .............................................................................................................................................................. 88 deurbladen ‐ hout met holle kern/tubespaan ............................................................................................................................................ 88
54.60. 54.61. 54.61.30. 54.62. 54.62.10. 54.63. 54.63.20.
hang‐ en sluitwerk ‐ algemeen ................................................................................................................................................................... 89 hang‐ en sluitwerk ‐ scharnieren en paumellen ......................................................................................................................................... 89 hang‐ en sluitwerk – scharnieren en paumellen/roestvast staal ................................................................................................................ 89 hang‐ en sluitwerk ‐ deursloten ................................................................................................................................................................. 90 hang‐ en sluitwerk – deursloten/klaviersloten ........................................................................................................................................... 90 hang‐ en sluitwerk ‐ deurkrukken .............................................................................................................................................................. 90 hang‐ en sluitwerk – deurkrukken/RVS ...................................................................................................................................................... 90
54.80. 54.81. 54.81.10. 54.82. 54.82.20. 54.86.
toebehoren ‐ algemeen ............................................................................................................................................................................. 91 toebehoren ‐ deurroosters ........................................................................................................................................................................ 91 toebehoren – deurroosters/inbouw .......................................................................................................................................................... 91 toebehoren ‐ beschermplaten ................................................................................................................................................................... 91 toebehoren – beschermplaten/RVS ........................................................................................................................................................... 91 toebehoren ‐ deurstoppen ......................................................................................................................................................................... 92
57.
TABLET‐ EN WANDBEKLEDINGEN ..................................................................................................................................................... 93
57.00.
tablet‐ en wandbekledingen ‐ algemeen .................................................................................................................................................... 93
57.10. 57.11. 57.11.10.
venstertabletten ‐ algemeen ...................................................................................................................................................................... 93 venstertabletten ‐ natuursteen .................................................................................................................................................................. 93 venstertabletten ‐ natuursteen/marmer ................................................................................................................................................... 93
57.20. 57.21. 57.21.10.
wandbekledingen ‐ algemeen .................................................................................................................................................................... 94 wandbekledingen – betegeling .................................................................................................................................................................. 94 wandbekledingen – betegeling/keramisch ................................................................................................................................................ 96
60.
SANITAIR LEIDINGNET ..................................................................................................................................................................... 98
60.00.
sanitair leidingnet ‐ algemeen .................................................................................................................................................................... 98
60.10.
afvoerbuizen ‐ algemeen ......................................................................................................................................................................... 101
60.20. 60.21. 60.23.
verluchtingsbuizen ‐ algemeen ................................................................................................................................................................ 105 verluchtingsbuizen ‐ PVC .......................................................................................................................................................................... 105 verluchtingsbuizen ‐ beluchtingsventielen ............................................................................................................................................... 106
60.50. 60.51. 60.51.20. 60.52. 60.54.
sanitaire drukleidingen ‐ algemeen .......................................................................................................................................................... 106 sanitaire drukleidingen ‐ buizen ............................................................................................................................................................... 111 sanitaire drukleidingen – buizen/koper ................................................................................................................................................... 111 sanitaire drukleidingen ‐ collectoren ....................................................................................................................................................... 112 sanitaire drukleidingen – brandwerende doorvoeren ............................................................................................................................. 113
61.
SANITAIRE TOESTELLEN & TOEBEHOREN ....................................................................................................................................... 114
61.10. 61.12.
toiletpotten en toebehoren ‐ algemeen .................................................................................................................................................. 114 toiletpotten en toebehoren ‐ hangend .................................................................................................................................................... 114
61.30. 61.31. 61.31.10.
wastafels en toebehoren ‐ algemeen ....................................................................................................................................................... 115 wastafels en toebehoren – wandmodel ................................................................................................................................................... 116 wastafels en toebehoren – wandmodel/porselein .................................................................................................................................. 116
61.50. 61.52.
douches ‐ algemeen ................................................................................................................................................................................. 117 douches ‐ acrylaat .................................................................................................................................................................................... 117
61.80. 61.81.
uitgietbakken ‐ algemeen ........................................................................................................................................................................ 118 uitgietbakken ‐ sanitair porselein ............................................................................................................................................................. 118
62.
SANITAIRE KRANEN & KLEPPEN ..................................................................................................................................................... 119
62.00.
sanitaire kranen ‐ kleppen ‐ algemeen ..................................................................................................................................................... 119
62.20. 62.21. 62.21.10.
installatieafsluitkranen ‐ algemeen .......................................................................................................................................................... 120 installatieafsluitkranen – messing ............................................................................................................................................................ 120 installatieafsluitkranen – messing/zonder aftapkraan ............................................................................................................................. 120
62.40. 62.41.
dienstkranen ‐ algemeen ......................................................................................................................................................................... 121 dienstkranen ‐ enkele dienstkraan ........................................................................................................................................................... 121
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 5 / 160
62.41.20.
dienstkranen ‐ enkele dienstkraan/draaibare uitloop .............................................................................................................................. 121
62.50. 62.54. Toepassing Plaatsing
ééngatskranen ‐ algemeen ....................................................................................................................................................................... 122 ééngatskranen – volautomatisch elektronisch gestuurde lavabomengkraan .......................................................................................... 122 123 123
62.60. 62.62.
muurmengkranen ‐ algemeen .................................................................................................................................................................. 123 muurmengkranen – douchemengkraan/armatuur .................................................................................................................................. 123
65.
VERWARMING INDIVIDUELE INSTALLATIES .................................................................................................................................... 125
65.30. 65.31. 65.31.30. 65.32. 65.33. 65.34.
leidingnet & toebehoren ‐ algemeen ....................................................................................................................................................... 125 leidingnet & toebehoren ‐ buizen ............................................................................................................................................................ 126 leidingnet & toebehoren ‐ buizen/kunststof ............................................................................................................................................ 126 leidingnet & toebehoren ‐ collectoren ..................................................................................................................................................... 128 leidingnet & toebehoren ‐ leidingisolatie ................................................................................................................................................. 129 leidingnet & toebehoren ‐ brandwerende doorvoeren ............................................................................................................................ 130
65.40. 65.41.
installatieonderdelen ‐ algemeen ............................................................................................................................................................ 130 installatieonderdelen ‐ aflaatkranen ........................................................................................................................................................ 131
65.50. 65.51.
verwarmingselementen & toebehoren ‐ algemeen ................................................................................................................................. 131 verwarmingselementen & toebehoren ‐ plaatradiatoren ........................................................................................................................ 132
65.60. 65.62.
warmteregeling & toebehoren ‐ algemeen .............................................................................................................................................. 134 warmteregeling & toebehoren ‐ thermostaatkoppen .............................................................................................................................. 134
68.
VENTILATIE ................................................................................................................................................................................... 135
68.00. 68.02. 68.02.10. 68.02.20.
ventilatie ‐ algemeen ............................................................................................................................................................................... 135 ventilatie – proeven ................................................................................................................................................................................. 135 ventilatie – proeven/debietmeting .......................................................................................................................................................... 135 ventilatie – proeven/meting kanaaldichtheid .......................................................................................................................................... 135
68.10. 68.11. 68.11.10. 68.13. 68.15.
ventilatiekanalen ‐ algemeen ................................................................................................................................................................... 136 ventilatiekanalen ‐ metaal ....................................................................................................................................................................... 138 ventilatiekanalen ‐ metaal/rond .............................................................................................................................................................. 138 ventilatiekanalen ‐ flexibele kanalen ........................................................................................................................................................ 138 ventilatiekanalen ‐ ophanging en bevestiging .......................................................................................................................................... 139
68.20. 68.21. 68.28.
toebehoren ventilatiekanalen ‐ algemeen ............................................................................................................................................... 139 toebehoren ventilatiekanalen ‐ brandkleppen ......................................................................................................................................... 140 toebehoren ventilatiekanalen ‐ inspectie‐ en reinigingsopeningen ......................................................................................................... 140
68.40. 68.42.
ventilatoren ‐ algemeen ........................................................................................................................................................................... 141 ventilatoren ‐ kanaalventilatoren............................................................................................................................................................. 141
68.60. 68.61. 68.63. 68.64.
ventilatieventielen en ‐roosters ‐ algemeen ............................................................................................................................................ 141 ventilatiemonden ‐ ventiel met regelbare conus ..................................................................................................................................... 142 ventilatiemonden ‐ gevelroosters ............................................................................................................................................................ 143 ventilatiemonden ‐ dakventielen ............................................................................................................................................................. 143
70.
ELEKTRICITEIT BINNENNET ............................................................................................................................................................ 145
70.00.
elektriciteit binnennet ‐ algemeen ........................................................................................................................................................... 145
70.50. 70.53.
leidingen ‐ algemeen ................................................................................................................................................................................ 146 leidingen – inbouw kabelbuizen ............................................................................................................................................................... 148
70.60. 70.61. 70.62. 70.63.
trek‐ en verbindingsdozen ‐ algemeen ..................................................................................................................................................... 148 trek‐ en verbindingsdozen ‐ inbouw metselwerk ..................................................................................................................................... 148 trek‐ en verbindingsdozen ‐ inbouw holle wanden .................................................................................................................................. 149 trek‐ en verbindingsdozen ‐ inbouw verlaagde plafonds ......................................................................................................................... 149
71.
ELEKTRICITEIT SCHAKELAARS & CONTACTDOZEN ........................................................................................................................... 151
71.00.
elektriciteit schakelaars & contactdozen ‐ algemeen ............................................................................................................................... 151
71.10. 71.11.
stopcontacten ‐ algemeen ....................................................................................................................................................................... 151 stopcontacten ‐ 10/16A ........................................................................................................................................................................... 152
71.20. 71.23.
aansluitdozen ‐ algemeen ........................................................................................................................................................................ 153 aansluitdozen ‐ voeding HVAC en andere: ventilatoren ........................................................................................................................... 153
71.30.
schakelaars ‐ algemeen ............................................................................................................................................................................ 153
71.40. 71.41.
speciale toebehoren ‐ algemeen .............................................................................................................................................................. 154 speciale toebehoren ‐ bewegingsdetectoren ........................................................................................................................................... 154
72.
ELEKTRICITEIT LICHTARMATUREN .................................................................................................................................................. 155
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 6 / 160
72.00.
elektriciteit lichtarmaturen ‐ algemeen ................................................................................................................................................... 155
72.30. 72.33
binnenarmaturen / LED‐plafondarmatuur ‐ algemeen ............................................................................................................................ 156 binnenarmaturen / LED ‐ plafondarmatuur / 25W ................................................................................................................................... 156
72.40. 72.41. 72.42.
binnenarmaturen halogeen ‐ algemeen ................................................................................................................................................... 157 binnenarmaturen halogeen ‐ transfo ....................................................................................................................................................... 157 binnenarmaturen halogeen ‐ inbouwspots .............................................................................................................................................. 157
HFST80.
BINNENSCHILDERWERKEN ............................................................................................................................................................ 159
80.00.
binnenschilderwerken ‐ algemeen ........................................................................................................................................................... 159
80.50. 80.52. 80.52.B.
op hout & houtachtige platen ‐ algemeen ............................................................................................................................................... 159 op hout & houtachtige platen ‐ alkydharsen ............................................................................................................................................ 159 op hout & houtachtige platen – alkydharsen / deuromlijstingen ............................................................................................................ 159
80.70. 80.72. 80.73. 80.74.
behangwerken ‐ algemeen....................................................................................................................................................................... 159 behangwerken ‐ uitplamuren van muren ................................................................................................................................................ 159 behangwerken ‐ behangen met glasvezeldoek ........................................................................................................................................ 160 behangwerken ‐ binnenverf op glasvezeldoek ......................................................................................................................................... 160
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
00.
ALGEMENE BEPALINGEN
00.10.
projectgegevens
p. 7 / 160
BOUWPLAATS Het uit te voeren project betreft de renovatie van de sanitaire ruimten op de 1ste,2de en 3de verdieping van het Internaat Mariavreugde Borgloon Straat nr: Nieuwland 11A 3840 BORGLOON BOUWHEER INTERNAAT MARIAVREUGDE BORGLOON NIEUWLAND 11 A 3840 BORGLOON Tel projectverantwoordelijken: 0479 664040 Directeur Dhr. René Verstappen
00.20.
ontwerpteam
00.21.
ontwerpteam ‐ architecturaal ontwerp
Het architecturaal ontwerp is opgemaakt door Roger Liberloo, architect Ferdinand Verbiestlaan 4/3 3500 Hasselt Tel projectverantwoordelijke: 0495 225413 ‐ Roger Liberloo
00.24.
ontwerpteam ‐ veiligheidscoördinatie
00.30.
documenten
00.31.
documenten ‐ architectuur
PLANNENLIJST 1/5 : Stedebouwkundige gegevens 2/5 : Verdieping 1 3/5 : Verdieping 2 4/5 : Verdieping 3 5/5 : Schema binnenriolering / Borderel buitenschrijnwerk
00.34.
documenten ‐ veiligheidscoördinatie
ZIE VEILIGHEIDS‐ EN GEZONDHEIDPLAN
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
01.
AANNEMINGSMODALITEITEN
01.00.
aannemingsmodaliteiten ‐ algemeen
p. 8 / 160
Omschrijving De voorschriften van dit hoofdstuk vormen een toelichting en/of aanvulling bij de wetgeving overheidsopdrachten. Aan alle hieraan verbonden verplichtingen en aansprakelijkheden wordt door onderhavige richtlijnen op geen enkele manier afbreuk gedaan. Meting De aard van alle artikels van dit hoofdstuk 01. Aannemingsmodaliteiten is Pro Memorie (PM), inbegrepen in het geheel van de aanneming.
01.01.
aannemingsmodaliteiten – bestek
|PM|
nr 1 Omschrijving ALGEMEEN Deze bestektekst is opgemaakt volgens de typetekst van het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw, zoals opgemaakt door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW). In tegenstelling tot de vorige uitgaven van bestekken van de VMSW (B2001 en B2005) is het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw GEEN verwijsbestek. Onderhavig bestek is dus de enige bestektekst voor dit project. Bepalingen die door de architect zijn toegevoegd of gewijzigd t.o.v. het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw zijn in een duidelijk herkenbare letter‐ en alineastijl opgemaakt. Indien in artikels verwezen wordt naar andere artikels die door vergetelheid niet opgenomen zijn in dit bestek, is de overeenkomstige recentste beschrijving van deze artikels uit het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw van de VMSW van toepassing. Indien tijdens de uitvoering van de werken nieuwe posten zouden moeten uitgevoerd worden, die niet opgenomen zijn in onderhavig bestek, is de overeenkomstige recentste beschrijving van deze posten uit het Bouwtechnisch Bestek Woningbouw van de VMSW van toepassing. MEETCHAR Naast elke artikeltitel staat een ‘meetchar’ die aangeeft welke meeteenheid en aard van overeenkomst van toepassing is voor dat artikel. Indien een tegenstrijdigheid tussen de meetchar en de paragraaf ‘Meting’ zou voorkomen in dit bestek heeft de tekst onder de paragraaf ‘Meting’ voorrang op de ‘meetchar’. NORMEN De aannemer is behalve aan alle in het bestek vermelde normen onverminderd onderworpen aan de bepalingen van de geldende normen NBN, technische voorschriften van de STS’en, TV’s (WTCB) en PTV’s (Probeton) zoals die drie maanden voor de aanbestedingsdatum werden gehomologeerd of geregistreerd. VERANTWOORDELIJKHEID Dit bestek vraagt in verschillende artikels om documenten ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper en/of het Bestuur. De goedkeuring door ontwerper en/of Bestuur ontslaat de aannemer en leden van het ontwerpteam echter niet van hun volledige verantwoordelijkheid.
01.02.
aannemingsmodaliteiten – voorafgaand plaatsbezoek
|PM|
nr 2 Omschrijving Door het feit dat hij zijn offerte indient, erkent de inschrijver dat hij ter plaatse is geweest en zich op de hoogte heeft gesteld van de bestaande toestand van de bouwplaats, de ligging, de omgeving en de toegangswegen. Hierdoor wordt de
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 9 / 160
inschrijver geacht zich volledig rekenschap te hebben gegeven van de omvang van de aanneming en de moeilijkheidsgraad van de uit te voeren werken, m.b.t. de algemene coördinatie van de werken de inrichting van de bouwplaats de gemeentelijke voorschriften en nutsleidingen de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen op de werf de mogelijkheden tot de aanvoer en het stockeren van bouwmaterialen het plaatsen van stellingen de opstelling van aangepast materieel (graafmachines, kranen, …) de eventuele voorafgaande sloopwerken de gebeurlijke aanbouw tegen en de bijhorende afwerkingen van scheidingsmuren of bestaande constructies, ….
01.03.
aannemingsmodaliteiten – burgerlijke aansprakelijkheid
|PM|
nr 3 Omschrijving De aannemer is verantwoordelijk voor iedere schade die hij tijdens of door zijn werken zou toebrengen aan gebouwen, inboedel, beplanting, wegenis, nutsleidingen, e.d. of aan derden zowel aan hun persoon als aan hun goederen. Het betreft de extra – contractuele aansprakelijkheid volgens artikel 1382 tot en met 1386 van het Burgerlijk Wetboek.
01.04.
aannemingsmodaliteiten – volledigheid van inschrijving
|PM|
nr 4 Omschrijving De opsomming van de prestaties in dit bestek moet als niet beperkend worden beschouwd. Door zijn inschrijving verplicht de aannemer zich ertoe in het kader van zijn forfaitaire prijs alle prestaties te leveren die behoren tot en/of in verband staan met de volledige en onberispelijke voltooiing van de werken, zoals die in het aannemingsdossier voorzien zijn. Bijkomende leveringen en prestaties die niet expliciet beschreven zijn in het bestek, detailplannen of uitvoeringsschema’s, maar onontbeerlijk zijn voor een volledige en vakkundige uitvoering van de werken of technische installaties maken integraal deel uit van de overeenkomst en worden verondersteld te zijn opgenomen in de prijsbieding. Eventuele leemtes of opmerkingen moeten gemeld worden bij de inschrijving. Zo niet worden deze verondersteld te zijn inbegrepen in de offerte. De aannemer kan zich niet beroepen op onderschatting of misvatting van de beschreven werken om afwijkingen van het aannemingscontract te bedingen.
01.05.
aannemingsmodaliteiten – onderaanneming
|PM|
nr 5 Omschrijving Niettegenstaande de aanbestedende overheid geen contractuele band heeft met de onderaannemers eist zij van de hoofdaannemer dat hij enkel werkt met onderaannemers die een erkenning hebben voor het deel van de opdracht dat zij zullen uitvoeren. Het bestek kan steeds bijkomende eisen opleggen inzake onderaannemers (zoals habilitatie, erkenningen, e.d.).
01.06.
aannemingsmodaliteiten – verrekeningen
|PM|
nr 6 Omschrijving VERREKENINGEN TENGEVOLGE VAN VERMOEDELIJKE HOEVEELHEDEN ‐ VA1 Alle hoeveelheden vermeld op de samenvattende opmeting zijn forfaitair, behalve de hoeveelheden die volgens de documenten tegen prijslijst worden uitgevoerd en die worden voorafgegaan of gevolgd door de vermelding “VH” of “ Vermoedelijke Hoeveelheid”. Enkel die werken en artikels die uitdrukkelijk als vermoedelijke hoeveelheid zijn opgenomen in het bestek komen in
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 10 / 160
aanmerking. Overschrijdingen van vermoedelijke hoeveelheden moeten voorafgaandelijk aangevraagd worden aan de opdrachtgever. Zij zullen na uitvoering verrekend worden op basis van de opgegeven eenheidsprijzen. De aannemer legt alle nuttige bewijzen voor om de juiste hoeveelheden te bepalen. De opmeting zal gebeuren op initiatief van de aannemer, op het ogenblik dat ze best controleerbaar zijn, in het bijzijn van de architect en/of een afgevaardigde van het Bestuur. VERREKENINGEN TENGEVOLGE VAN WIJZIGINGEN TIJDENS DE UITVOERING VAN DE WERKEN ‐ VA2 Iedere wijziging, toevoeging of weglating van werken moet in principe worden vermeden. Indien toch noodzakelijk zijn zij het voorwerp van een verrekening‐aanhangsel VA2. Ze worden opgesteld vóór de uitvoering van de werken en onder opschortende voorwaarde van goedkeuring door de VMSW.
01.07.
aannemingsmodaliteiten – keuringsattesten
|PM|
nr 7 Omschrijving In dit bestek wordt voor verschillende materialen en/of systemen geëist dat zij beschikken over een merk van overeenkomstigheid BENOR of een doorlopende technische goedkeuring ATG of een gelijkwaardig keuringsattest. De producten waarvoor een merk van overeenkomstigheid BENOR of een technische goedkeuring ATG bestaat, of die het voorwerp uitmaken van een kwaliteitscontrole tijdens de fabricage door een door de overheid erkende onpartijdige instelling, worden vrijgesteld van de proeven voor voorafgaande technische keuring. De aanbestedende overheid behoudt zich nochtans het recht voor om, in geval van twijfel, op haar kosten tot een geheel of een gedeelte van de keuringsproeven over te gaan; de resultaten van deze proeven kunnen worden meegedeeld aan de instelling belast met het toekennen van het merk BENOR of ATG of met de kwaliteitscontrole van het desbetreffend product. Wanneer door de aannemer een partij zogenoemd (aan BENOR of ATG) gelijkwaardige producten voorgesteld wordt, toont de aannemer vooraf en op zijn kosten de gelijkwaardigheid aan met een gemotiveerde nota opgesteld in het Nederlands. Deze nota omvat alle stavingsstukken zoals auditrapporten, proefuitslagen, …, opgemaakt door een officieel erkend onafhankelijk laboratorium. Indien de gelijkwaardigheid niet aanvaard wordt door de aanbestedende overheid zal deze overgaan tot een volledige partijkeuring ten laste van de aannemer. De betrokken producten mogen niet verwerkt worden voordat alle resultaten positief zijn. De aannemer heeft in dit geval nooit recht op schadevergoeding noch op termijnverlenging.
01.08.
aannemingsmodaliteiten – materialenlijst
|PM|
nr 8 Omschrijving De aannemer legt op vraag van de architect of het Bestuur bij aanvang van de werken en/of minstens 15 dagen voor iedere levering of verwerking een lijst ter goedkeuring voor van alle te gebruiken materialen en systemen, samen met bijhorende representatieve stalen, kleurkaarten, technische fiches en eventueel voorgeschreven keuringsattesten. Wanneer dit gevraagd wordt, zal de aannemer de materialen, voor de aanvang van de werken, laten beproeven. Materialen De materialen worden zoveel mogelijk in recycleerbare verpakkingen geleverd. Het verpakkingsmateriaal wordt systematisch gesorteerd op de werf. Vlarema is van toepassing. De aannemer toont aan de hand van de veiligheidsfiche (Safety Data Sheet) of de technische fiche aan dat er bij de productie van de gebruikte materialen geen stoffen voorkomen die als schadelijk beschouwd worden door de Europese richtlijn 67/548/EEC. Afwerkingsmaterialen en ‐producten die in contact staan met de binnenomgeving van het gebouw mogen geen stoffen bevatten die kankerverwekkend (R40, R45, R49), mutageen (R46, R68), schadelijk of giftig voor de voortplanting (R60, R61, R62, R63) of toxisch (R23, R24, R25, R26, R27, R28) zijn. Hierbij wordt verwezen naar de Europese Verordening (EG) nr. 1272/2008.
01.20.
werfcoördinatie – algemeen
01.21.
werfcoördinatie – planning van de werken
nr 9
|PM|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 11 / 160
Omschrijving Voor de aanvang van de werken moet een globale planning opgemaakt worden in samenspraak met de opdrachtgever, de architect, de betrokken studiebureau’s en nutsmaatschappijen. Deze planning houdt rekening met de vastgelegde uitvoeringstermijnen door de verschillende onderaannemers. Eventuele opmerkingen zullen door de aannemer in een herziene versie worden verwerkt. Op regelmatige tijdstippen zal de planning worden geëvalueerd, i.f.v. de vordering van de werken, de vastgelegde uitvoeringstermijn en gebeurlijke termijnsverlengingen. De planning van de werken zal in overleg met de directie rekening houden met de bewoonbaarheid van de internaatskamers en een minimaal gebruik van sanitair garanderen.
01.22.
werfcoördinatie – werfleiding en controle
|PM|
nr 10 Omschrijving WERFLEIDING De aannemer neemt persoonlijk de leiding van en het toezicht op de werken op zich of wijst hiervoor een gemachtigde aan, die als werfverantwoordelijke instaat voor de goede uitvoering van de opdracht. De gemachtigde moet door het Bestuur worden erkend. Het Bestuur heeft steeds het recht om de gemachtigde te doen vervangen. WERFCONTROLE 0p de werf is steeds een kopie van het volledige aannemingsdossier aanwezig. De plannen worden op een afgesproken plaats opgehangen; hierop worden alle verbeteringen en aanpassingen aangeduid. Deze wijzigingen worden, na goedkeuring door de architect en/of opdrachtgever, in het dagboek der werken en/of de werfverslagen genoteerd. Het dagboek der werken en een kopie van alle werfverslagen moeten zich steeds op de bouwplaats bevinden in het werfkantoor. De aannemer stelt het nodige materieel, leveringen en personeel ter beschikking van het Bestuur en de controleorganen om al de door hen nuttig geachte controles uit te voeren.
01.23.
werfcoördinatie – werfvergaderingen
|PM|
nr 11 Omschrijving Minstens eenmaal per werkweek vindt er een werfvergadering plaats. Er wordt in samenspraak tussen de opdrachtgever, de architect en de aannemer een bepaalde dag van de week en een vast uur afgesproken waarop de werfvergaderingen worden gehouden. Uitvoering Indien geen specifieke problemen in de werfvergadering worden besproken, mag de aannemer vertegenwoordigd zijn door een gemachtigde. Indien voorafgaandelijk gesignaleerd wordt dat op de werfvergadering een specifiek probleem zal worden besproken, moet de aannemer daarbij vertegenwoordigd zijn door een terzake bevoegd afgevaardigde. Eventueel bijkomende vergaderingen op uitnodiging van de architect zijn verplichtend voor de aannemer. In overleg tussen het Bestuur en de architect worden dag en uur bepaald. Van elke werfvergadering wordt door de architect een werfverslag opgemaakt waarin alle besproken punten worden opgenomen en dat aan alle betrokken personen wordt overhandigd of toegestuurd. Deze verslagen zullen de waarde hebben van een aangetekende briefwisseling. Alle punten waarop geen bezwaar gemaakt is, worden als bekrachtigd beschouwd.
01.24.
werfcoördinatie – uitzetten bouwwerken
|PM|
nr 12 Omschrijving Alle vereiste middelen en prestaties om de maten van de constructies correct vast te leggen, te visualiseren en de controle ervan door het Bestuur mogelijk te maken.
01.25. nr 13
werfcoördinatie – as‐builtdossier
|PM|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 12 / 160
Omschrijving De aannemer levert de nodige asbuilt‐plannen aan het Bestuur en de veiligheidscoördinator‐verwezenlijking voor de samenstelling van het postinterventiedossier. Uitvoering Het betreft de grafische weergave en een minimum aan (digitale) foto’s van de uitgevoerde technische installaties en leidingen (gas, sanitair, verwarming, elektriciteit, liften, kokeropstellingen, …) over hun volledig verloop tot aan de aansluiting op de openbare distributieleidingen. De schema’s worden opgemaakt op schaal 1/50 en worden in tweevoud aan het Bestuur overhandigd voor tot de voorlopige oplevering wordt overgegaan. De uitvoeringsplannen van het aanbestedingsdossier kunnen hiervoor als basis gebruikt worden. Indien beschikbaar kunnen de digitale plannen opgevraagd worden bij de ontwerper. Op te maken asbuilt‐schema’s na uitvoering van de werken
van de waterdistributieleidingen van de verwarmingsleidingen van de ondergrondse en bovengrondse rioleringswerken van de gasdistributieleidingen van de elektrische installatie van de ventilatievoorzieningen
01.26.
werfcoördinatie – renovaties met blijvende bewoning
|PM|
nr 14 Omschrijving Het internaat blijft in gebruik tijdens de werken De aannemer moet de werken zo organiseren dat de bewoonbaarheid van het internaat niet in het gedrang komt. Uitvoering De aannemer neemt alle nodige maatregelen om de veiligheid van de bewoners te verzekeren en de inhoud van het internaat te beschermen. De duur van de werken en voortkomende hinder voor de bewoners moet tot een minimum beperkt blijven. Elke aangevatte werkzaamheid wordt volledig afgewerkt, vooraleer een andere wordt aangevat. De lokalen waarin gewerkt wordt, moeten dagelijks gereinigd worden met bijzondere aandacht voor het verwijderen van stof, glassplinters en verpakkingsresten. Gebeurlijke beschadigingen aan te behouden interieurafwerking worden door de aannemer hersteld. In overleg met het Bestuur zal de aannemer zelf instaan voor de toegankelijkheid van de gebouwen en hieromtrent de nodige afspraken maken met de directie. Alle nodige voorzorgen worden genomen om de veiligheid van in‐ en uitgaande personen te verzekeren. Tenzij anders bepaald, gebeuren de werken tijdens de normale werkuren tussen 7u en 18u van maandag tot vrijdag of volgens een met het Bestuur afgesproken planning. De periode van de schoolvakanties geniet de voorkeur voor het uitvoeren van de werken.
01.30.
werfcondities – algemeen
01.31.
werfcondities – orde en netheid
|PM|
nr 15 Omschrijving De hoofdaannemer richt een nette en ordentelijke werf in en is gedurende de hele uitvoering van de werken verantwoordelijk voor het onderhoud en regelmatig opruimen ervan. Uitvoering TUSSENTIJDS OPRUIMEN & REINIGEN VAN DE BOUWPLAATS Tot aan de voorlopige oplevering staat de aannemer in voor: het wekelijks opruimen van de bouwplaats en reinigen van werflokalen, of telkens het opdrachtgevend Bestuur, architect of veiligheidscoördinator hierom verzoeken het regelmatig opruimen en verwijderen van de werf van alle puin, afval, overschotten van gebruikte materialen of afval van de door hem en/of zijn onderaannemers uitgevoerde werken.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 13 / 160
het treffen van alle maatregelen om de toegangswegen tot de werf (wegenis, riolen) proper te houden; alle door het gemeentebestuur opgelegde waarborgen betreffende het openbaar domein zijn daarbij ten laste van de aannemer. ALGEMENE SCHOONMAAK VOOR DE VOORLOPIGE OPLEVERING Bij het beëindigen van de werken en voor er tot de voorlopige oplevering kan worden overgegaan, moet de aannemer zorgen voor een grondige opkuis van de volledige werf, zowel buiten als binnen de gebouwen, door hem gebouwd, uitgerust of gebruikt tijdens de werken, ongeacht of de vervuiling door hemzelf of zijn onderaannemers werd veroorzaakt. Deze algemene opkuis omvat o.a. het weghalen van klevers, het wassen van alle schrijnwerk en beglazing, bevloeringen, vensterbanken, sanitaire toestellen, …. De reinigingswerken gebeuren met aangepaste producten en waar vereist door gekwalificeerd personeel. Keuring De architect en het Bestuur behouden zich het recht voor om na schriftelijke aanmaning, en indien de aannemer hieraan geen gevolg heeft gegeven binnen de 8 dagen na ontvangst, de werf te laten opruimen door derden en de achtergelaten materialen te laten afvoeren. De kosten hiervoor worden onverminderd van de maandelijkse vorderingsstaat of eindafrekening van de aannemer afgehouden.
01.32.
werfcondities – geluids‐ en stofhinder
|PM|
nr 16 Omschrijving GELUIDSHINDER De aannemer moet zijn machines en het aangewende materieel voorzien van alle geluiddempende middelen die de techniek hem ter beschikking stelt. In het bijzonder bij werkzaamheden in stedelijke omgevingen moet de geluidshinder tot een minimum beperkt worden, conform eventuele gemeentelijke voorschriften. Alle gebeurlijke klachten en/of boetes zijn ten laste van de aannemer. STOFHINDER Bij werken die gepaard gaan met opwaaiend stof, treft de aannemer de nodige maatregelen om de hinder voor de omgeving te beperken. De voorziene maatregelen kunnen bestaan uit het besproeien met water en/of het spannen van afschermende zeilen. Alle gebeurlijke klachten, schadeclaims en/of boetes zijn ten laste van de aannemer.
01.33.
werfcondities – nazorg
|PM|
nr 17 Omschrijving De aannemer verbindt zich ertoe om de afgewerkte gebouwen en/of lokalen te beschermen en in goede staat te houden tot aan de voorlopige oplevering. Waar vereist zullen bouwdrogers, vorstbeschermers, e.d. worden voorzien.
01.40.
veiligheidsvoorschriften – algemeen
|PM|
nr 18 Omschrijving De aannemer neemt op zijn verantwoordelijkheid alle nodige organisatorische en technische maatregelen om gedurende het ganse verloop van de werken de veiligheid te verzekeren van zijn personeel en van alle op de werf toe te laten personen. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijzen van alle respectievelijke uitvoeringsposten waarop het veiligheids‐ & gezondheidsplan betrekking heeft. Materialen en uitvoering Alle werken worden uitgevoerd overeenkomstig de voorschriften van:
de Codex over het welzijn op het werk de welzijnswet van 04/08/1996 het KB van 25/01/2001 betreffende tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, en haar wijzigingen de nog geldende voorschriften van het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) de diverse publicaties van het Nationaal Actiecomité voor de Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB).
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 14 / 160
De aannemer zal zich schikken naar de aanbevelingen van de veiligheidscoördinator‐verwezenlijking en de richtlijnen van het veiligheids‐ & gezondheidsplan, zoals gevoegd bij het aanbestedingsdossier. Alle eventueel hieraan verbonden kosten zijn inbegrepen in de aanneming. Volgens het art.159 van het KB van 15/07/2011 inzake overheidsopdrachten is de opvraging van documenten zoals vermeld in punt 1° en punt 2° van art. 30 van het KB van 25/01/2001 (gewijzigd door het KB van 19/01/2005) facultatief.
Aangezien het veiligheids‐ en gezondheidsplan voldoende nauwkeurig beschrijft op welke wijze het bouwwerk moet worden uitgevoerd, worden er door de coördinator‐ontwerp geen bijkomende documenten opgevraagd aan de inschrijvers. Door het ondertekenen van het inschrijvingsbiljet van de VMSW bevestigt de inschrijver dat hij de werkmethode zal volgen die voortvloeit uit dit veiligheids‐ en gezondheidsplan. Personen die de veiligheidsvoorschriften overtreden, kunnen van de bouwplaats worden gestuurd.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
02.
BOUWPLAATSVOORZIENINGEN
02.00.
bouwplaatsvoorzieningen ‐ algemeen
p. 15 / 160
Omschrijving De voorbereidende werkzaamheden voor de inrichting van de bouwplaats omvatten alle administratieve en organisatorische maatregelen en technische middelen om de werken volgens de bepalingen van het aanbestedingsdossier mogelijk te maken en dit overeenkomstig de omvang van de opdracht, de moeilijkheidsgraad en de eisen van veiligheid en hygiëne. Alle bedrijfsmiddelen, zoals materieel, energie, water, communicatiemiddelen, transport, e.d., alsook de (voorlopige) aansluiting aan de installaties van algemeen nut, de nodige vergunningen, vergoedingen of borgstellingen nodig voor de verwezenlijking van de aanneming zijn standaard inbegrepen in de eenheidsprijs. Dit geldt tevens voor alle deelaspecten van de inrichting van de werf, behalve indien de aanbestedingsdocumenten voor sommige van deze artikelen uitdrukkelijk een afzonderlijke post zouden voorzien. Uitvoering De inrichting en organisatie van de bouwplaats gebeurt voor de aanvang van de werken en volledig op kosten van de aannemer. De concrete planning hiervan wordt volledig overgelaten aan het initiatief en de verantwoordelijkheid van de aannemer, tenzij het bestek specifieke voorschriften oplegt. Het Bestuur kan steeds een schetsmatig voorstel van de geplande inrichting opvragen ter goedkeuring.
02.10.
beschermingswerken – algemeen
02.11.
beschermingwerken – openbare weg
|PM|
nr 19 Omschrijving De bestaande openbare wegen en voetpaden moeten op doelmatige wijze beschermd worden tegen iedere gebeurlijke beschadiging. Er mogen geen materialen of afval op de openbare weg worden gestapeld en het verkeer mag niet onnodig worden belemmerd. De geldende politionele verordeningen hierover moeten opgevolgd worden. Bij eventuele schade zal de aannemer op zijn kosten de bestaande uitvoering volledig herstellen, voor de voorlopige oplevering. Bijkomende herstellingswerken die na de oplevering nodig zouden zijn, zullen door de opdrachtgever op de aannemer worden verhaald.
02.30.
toegangswegen – algemeen
Omschrijving De aannemer zorgt voor een vlotte, veilige en degelijke ontsluiting van de werf. Alle kosten voor eventuele hieraan verbonden werken zijn integraal ten laste van de aanneming. De aannemer wordt bij zijn inschrijving verondersteld de aard en de toestand van het terrein te kennen en zich volledig rekenschap te hebben gegeven van de moeilijkheden die hij in dat opzicht zou kunnen ondervinden. Hij kan hierover geen redenen inroepen om vertragingen of meerkosten te rechtvaardigen.
02.40.
voorlopige omheining – algemeen
Omschrijving De aannemer richt op de koer een werfzone in voor het plaatsen van de werfkeet en de materiaalopslag. en zorgt ervoor dat het betreden van de bouwplaats door derden wordt verhinderd. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Alle kosten zijn ten laste van de aanneming. De nodige borden, signalisatie, verlichting, overdekkingen, voetgangerspaden, taksen, enz. worden hierbij inbegrepen. Uitvoering Rond de werfzonde op de koer plaatst de aannemer een voorlopige omheining en de nodige signalisatie, die voldoende doeltreffend is om onbevoegde personen te weren en de veiligheid van het verkeer te waarborgen. Indien nodig kan het Bestuur de aannemer vragen ook andere delen van de bouwplaats van een omheining te voorzien.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 16 / 160
De omheining wordt voldoende stevig uitgevoerd, onderhouden en zonodig hersteld. De hoogte van de voorlopige omheining bedraagt ten minste 1,80 m. De afsluiting is voorzien van de nodige afsluitbare toegangen. Sleutels van deze toegangen worden bezorgd aan de architect en het Bestuur. De omheining wordt op regelmatige afstanden voorzien van een bordje “verboden de werf te betreden” of dergelijke. De omheining blijft eigendom van de aannemer en wordt pas weggenomen na de voorlopige oplevering of na akkoord van het Bestuur. De aannemer is volledig verantwoordelijk voor alle gebeurlijke diefstallen en/of vandalisme.
02.60.
werflokalen – algemeen
Omschrijving De aannemer voorziet de nodige werflokalen voor de volledige duur van de werken. De werken omvatten ook de aanleg, onderhoud, verwijdering en herstel van het grondoppervlak. Materialen Alle werflokalen zijn opgetrokken uit een degelijke en solide constructie en moeten volledig afsluitbaar zijn. Uitvoering De aannemer bezorgt het Bestuur voorafgaandelijk een schetsmatig overzicht van de inplanting van de werflokalen. De werflokalen zijn gemakkelijk bereikbaar en toegankelijk, worden netjes onderhouden tijdens hun volledige gebruiksduur en zijn wind‐, stof‐ en waterdicht. Werflokalen die op de openbare weg moeten staan, moeten voldoen aan de geldende gemeentelijke en politiereglementen.
02.61.
werflokalen – berging van materieel en bouwmaterialen
|PM|
nr 20 Omschrijving Materieel en bouwmaterialen gevoelig voor vocht moeten opgeslagen worden op een droge plaats. De aannemer voorziet hiervoor de nodige opslagruimten. Meting aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Uitvoering De aannemer moet de bergruimten afsluiten, de gestapelde voorwerpen beschutten en ze beschermen tegen hitte, koude, vochtigheid en brandgevaar. De aannemer draagt zelf de volledige verantwoordelijkheid bij gebeurlijke diefstal van goederen.
02.63.
werflokalen – personeelslokaal
|PM|
nr 21 Omschrijving De aannemer moet zijn arbeiders lokalen ter beschikking stellen waar zij kunnen schuilen, hun kleding bergen, zich verzorgen en eten. Meting aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM) Uitvoering De lokalen moeten overeenstemmen met de voorschriften van het ARAB en aanbevelingen van het NAVB. De keet moet behoorlijk verlicht zijn, in de winter behoorlijk verwarmd kunnen worden en voorzien zijn van aangepast meubilair. Deze bouwketen mogen niet gebruikt worden voor het opslaan van materialen en gereedschap.
02.64.
werflokalen – sanitaire voorzieningen
nr 22 Omschrijving De aannemer en zijn personeel mogen een gepast gebruik maken van de sanitaire ruimten op het gelijkvloers.
|PM|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen Meting aard van de overeenkomst: Pro memorie (PM)
p. 17 / 160
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 18 / 160
03. AFBRAAKWERKEN 03.00.
afbraakwerken – algemeen
PLAATSBEZOEK De aannemer is verplicht om vóór het indienen van zijn offerte een plaatsbezoek te brengen aan de af te breken constructies om zich te vergewissen van de plaatselijke omstandigheden. Hij maakt hiervoor een afspraak bij de bouwheer zodat deze de aannemer toegang kan verlenen. VOORZORGSMAATREGELEN EN VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN De nodige beveiliging voor personen en de afscherming voor onbevoegde personen wordt voorzien. De aannemer neemt de nodige maatregelen om de verspreiding van stof te beperken.
Bij gebruik van stellingen worden zeilen geplaatst. De werknemers die in deze afgeschermde zone werken, moeten geschikte werkkledij en persoonlijke beschermingsmiddelen dragen. Het puin van de afbraakwerken mag niet naar beneden gegooid worden, er moet gebruik gemaakt worden van stortkokers. De puincontainers moeten afgedekt worden om zo weinig mogelijk stof te doen opwaaien. Er worden bij de afbraak geschikte arbeidsmiddelen gebruikt zodat zo weinig mogelijk stof geproduceerd wordt. Er wordt een geschikte stofafzuiging voorzien op de machines. De richtlijnen van de ‘Instructiefiches gebaseerd op de Nepsi‐fiches’ opgemaakt door het NAVB worden opgevolgd. Wanneer de aannemer onverwacht materialen ontdekt waarvan hij vermoedt dat ze asbesthoudend zijn (en die niet opgenomen zijn in de asbestinventaris), verwittigt hij onmiddellijk de architect. Een staal van het materiaal wordt naar een erkend labo voor asbestonderzoek gestuurd. Indien het staal asbesthoudend blijkt te zijn, maakt de aannemer een verrekeningsvoorstel op voor de bijkomend te verwijderen asbesttoepassingen. De aannemer vangt de verwijderingwerkzaamheden pas aan na goedkeuring van de architect en bouwheer. De verwijdering gebeurt volgens artikel 03.01. AFVOER VAN PUIN Alle in of rond de af te breken constructies achtergelaten inboedel, afval, sluikstorten, e.d.… wordt voorafgaandelijk aan de afbraakwerken verzameld en reglementair gestort. Alle afbraakmaterialen worden na de afbraak eigendom van de aannemer en worden volgens vordering van de werken weggevoerd naar officieel erkende stortplaatsen of verwerkingscentra. De aannemer moet op verzoek van het Bestuur de bewijzen hiervan kunnen voorleggen. Het is verboden de openbare weg en de koer en speelplaatse te belemmeren met de afbraakmaterialen. Onder geen beding worden afbraakmaterialen, puin, vuilnis of afval op de werf achtergelaten, ingegraven of verbrand. ARCHEOLOGIE Indien voorwerpen met een wetenschappelijke of een kunsthistorische waarde ontdekt worden tijdens de sloopwerken, het graafwerk of de verdere uitvoering van de werken, meldt de aannemer dit onmiddellijk aan het Bestuur. Deze voorwerpen worden automatisch eigendom van de bouwheer. De bouwheer heeft het recht om de aannemer bijzondere voorschriften op te leggen tot (voorlopige) vrijwaring, inventarisering, conservering of opruiming van de voorwerpen.
03.01.
afbraakwerken – asbestverwijdering
Het ‘KB 16/03/2006 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico’s van blootstelling aan asbest’ is van toepassing op de afbraakwerken van elementen die asbest bevatten. Een asbestinventaris van de af te breken gebouwen en/of gebouwdelen is opgemaakt ten laste van de bouwheer en is toegevoegd aan het aanbestedingsdossier. De verwijdering van asbesthoudende materialen is opgenomen in specifieke asbestverwijderingsartikels per toepassing verder in dit hoofdstuk. De aannemer verwijdert de asbesthoudende materialen volgens de in het KB toegelaten methode. In geval van twijfel over de toe te passen verwijderingsmethode neemt de aannemer vóór zijn inschrijving contact op met de regionale directie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk om te bepalen welke methode voor de betreffende
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 19 / 160
asbesttoepassing moet gebruikt worden. De aannemer bepaalt op basis hiervan zijn eenheidsprijs voor de asbestverwijdering. Verrekeningen hieromtrent worden niet aanvaard. De techniek van de eenvoudige handelingen die toegelaten is voor sommige hechtgebonden asbesttoepassingen kan door de aannemer zelf uitgevoerd worden. De richtlijnen van het WTCB hieromtrent worden gevolgd (zie o.a. artikel ‘Ontmanteling van elementen uit asbestcement in buitenomstandigheden’ – WTCB‐dossiers Nr. 2/2008). De verwijdering van asbest d.m.v. de couveusezakmethode en de methode van de hermetisch gesloten zone mag enkel door een door de minister van werk erkende asbestverwijderingsfirma uitgevoerd worden. Een attest van de erkenning wordt voor de aanvang van de asbestverwijderingswerken voorgelegd aan de architect.
03.03.
afbraakwerken – in bewoonde gebouwen
De afbraakwerken gebeuren in de omgeving van of binnen in gebouwen die bewoond blijven tijdens de uitvoering van de werken. Daarom zal de aannemer alle nodige maatregelen treffen om de veiligheid van de bewoners te verzekeren en de inhoud van de woningen te beschermen. Dit is inbegrepen in de prijs van de afbraakwerken. Hij zorgt in overleg met het Bestuur voor een duidelijke communicatie met de bewoners over de planning en voortgang van de werken. De duur van de werken en voortkomende hinder voor de bewoners moet tot een minimum beperkt worden. De toegang tot de woningen moet steeds verzekerd blijven. Elke aangevatte werkzaamheid wordt volledig afgewerkt vooraleer een andere wordt aangevat. De werken moeten uitgevoerd worden tussen 7u en 18u, van maandag tot vrijdag of volgens de met het Bestuur afgesproken planning.
03.20.
afbraak ruwbouwelementen ‐ algemeen
Omschrijving De werken omvatten: het aanbrengen van de nodige stellingen en/of ladders voor het bereiken van de gewenste plaatsen; het aanbrengen van de nodige beschermingen, met windvaste zeilen en dergelijke, tegen hemelwater; het treffen van de eventueel nodige veiligheidsmaatregelen aan de straatzijde volgens de geldende reglementeringen van de gemeente. Eventuele kosten hiervoor zijn ten laste van de aannemer; de eigenlijke afbraak van de ruwbouwelementen; het herstellen van de losgekomen en afbrokkelende te behouden constructiedelen met gelijkwaardige materialen volgens de instructies gegeven door het Bestuur; het wegnemen van de stellingen, ladders, schoren en stutten na akkoord van het Bestuur; het verwijderen van alle afvalmaterialen en puin naar erkende stortplaatsen of recyclagecentra. Uitvoering De aannemer zorgt dat de niet te slopen gebouwelementen afdoende beschermd en niet beschadigd worden. Waar dragende delen van de bestaande ruwbouw weggebroken worden, zorgt de aannemer dat de stabiliteit van het volledige gebouw of de zone waarin de werken plaatsvinden niet in gevaar komen. Hiervoor gebruikt hij de nodige stellingen, beveiligingen, tijdelijke schoren, onderstuttingen en beschermingsmaatregelen. Er wordt uiterst omzichtig tewerk gegaan. Beschadigingen aan te behouden constructiedelen worden door de aannemer en op zijn kosten in hun oorspronkelijke toestand hersteld.
03.21.
afbraak ruwbouwelementen – muren
Omschrijving De op plan aangeduide muren worden voorzichtig afgebroken. Uitvoering De afbraak gebeurt met gepaste middelen zonder de te behouden constructies en/of afwerkingen te beschadigen. Elementen die deel uitmaken van de af te breken muren zoals lateien, dorpels, muurblokken, plinten, verankeringen, … worden mee afgebroken.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 20 / 160
Wanneer de aannemer muren in zeer slechte staat ontdekt, die niet als af te breken staan opgetekend, waarschuwt hij de architect, die beslist of deze muren ook afgebroken moeten worden.
03.21.10. afbraak ruwbouwelementen – muren/metselwerk
|FH|m3
nr 23 Meting meeteenheid: m3 meetcode: netto te slopen volume metselwerk. Openingen groter dan 1 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Toepassing Verdiepingen 1, 2 en 3 in sanitaire ruimten.
03.40.
afbraak gevelelementen – algemeen
Omschrijving De gevelelementen wordt volgens aanduiding op de plannen afgebroken. De werken omvatten: het treffen van de eventueel nodige veiligheidsmaatregelen aan de straatzijde volgens de geldende reglementeringen van de gemeente. Eventuele kosten hiervoor zijn ten laste van de aannemer; de afbraak van de gevelelementen; het verwijderen van alle afvalmaterialen en puin naar erkende stortplaatsen of recyclagecentra; het herstellen van eventuele schade aan de gevels van de aanpalende gebouwen; het aanbrengen van de nodige beschermingen tegen hemelwater tot de nieuwe gevelelementen opgetrokken zijn. Uitvoering Indien de afbraakwerken een invloed kunnen hebben op de aanpalende gebouwen en de openbare weg maakt de aannemer voor de start van de afbraakwerken een plaatsbeschrijving op. De aannemer zorgt dat de niet te slopen gebouwelementen afdoende beschermd en niet beschadigd worden. Eventuele schade wordt door de aannemer op zijn kosten hersteld.
03.41.
afbraak gevelelementen ‐ gevelmetselwerk
|FH|m2
nr 24
03.44.
afbraak gevelelementen – buitenschrijnwerk
03.44.20. afbraak gevelelementen – buitenschrijnwerk/ramen, deuren en poorten
|PM|
nr 25 Omschrijving De afbraakwerken omvatten het uitnemen van alle aangeduide ramen, deuren en poorten met inbegrip van de beglazing, bevestigingsmiddelen, doken, klossen, geïntegreerde omlijstingen, muurbekledingen, gordijnkasten, … Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de respectievelijk te vervangen ramen, deuren en/of poorten. Uitvoering De sloopwerken omvatten volgende buitenschrijnwerkelementen:
het uitnemen van alle buitenramen ongeacht het type, hun afmetingen, de samenstelling en plaatsing, met inbegrip van alle bevestigingsmiddelen. Het buitenschrijnwerk bestaat hoofdzakelijk uit staal / glas. het wegbreken van gordijnkasten uit allerlei materialen en structuren, ongeacht het type, hun afmetingen, de samenstelling en plaatsing, met inbegrip van alle bevestigingsmiddelen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 21 / 160
Het uitnemen van het buitenschrijnwerk zal pas gebeuren wanneer de nieuwe poorten, ramen en deuren met beglazing geleverd zijn. Ramen of deuren die niet onmiddellijk kunnen worden vervangen moeten onmiddellijk winddicht afgesloten worden. De aannemer legt de grootste voorzichtigheid aan de dag om de eventueel te behouden elementen in hun ongeschonden staat van afwerking te houden. Het betreft: raamtabletten / plafonds / muurpleisterwerk. Hij neemt daartoe alle voorzorgsmaatregelen. Alle ontstane beschadigingen aan raamaanslagen, meubilair, goederen, plakwerk, plafonds, muren, tabletten, faience, e.d., moeten op kosten van de aannemer hersteld worden in hun oorspronkelijke toestand. Indien nodig zullen de venstertabletten voorzichtig uitgenomen en teruggeplaatst worden, waarbij elke beschadiging aan te behouden constructiedelen door de aannemer zal hersteld worden. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De renovatiewerken gebeuren terwijl het gebouw bewoond blijft. De lokalen waarin gewerkt wordt, worden dagelijks gereinigd met bijzondere aandacht voor glassplinters. Toepassing Sanitaire ruimten op verd. 1, 2, 3.
03.50.
afbraak binnenafwerking ‐ algemeen
03.51.
afbraak binnenafwerking – volledige ontmanteling
|SOG|
nr 26 Omschrijving De afbraak van alle nog aanwezige binnenafwerkingen tot het bekomen van een quasi ruwbouwtoestand. Meting aard van de overeenkomst: Som over geheel (SOG) Uitvoering Het betreft de ontmanteling van binnendeuren / lichte wanden / wandbeplatingen / plafondafwerking / vloerafwerking / sanitaire toestellen. Toepassing Sanitaire ruimten op verd. 1, 2, 3.
03.52.
afbraak binnenafwerking ‐ afkappen pleisterwerk
|VH|m2
nr 27 Omschrijving Afkappen van de aangeduide bepleistering. Meting (ofwel) aard van de overeenkomst: Som over geheel (SOG) (ofwel) meeteenheid: m2 meetcode: netto af te kappen oppervlakte aard van de overeenkomst: Vermoedelijke Hoeveelheid (VH). Uitvoering De af te kappen binnenbepleistering bestaat hoofdzakelijk uit kalk‐ of gipsbepleistering op wanden. De te behouden draagwanden of plafondstructuren worden volledig zuiver gezet zonder deze te beschadigen. Het geheel wordt ontstoft en pleisterklaar afgewerkt. Voor een verzorgde uitvoering wordt in het bijzonder gelet op
het beveiligen van alle te behouden constructiedelen en aan de wanden vastgemaakte installaties. het doeltreffend afschermen van ramen en deuren gedurende de uitvoering.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 22 / 160
Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De af te kappen zones worden in overleg met de ontwerper aangeduid. Zonder voorafgaandelijke toestemming afgekapte pleisterlagen komen niet in aanmerking voor verrekening. Toepassing Sanitaire ruimten op verd. 1, 2, 3.
03.54.
afbraak binnenafwerking – dekvloer
03.54.20. afbraak binnenafwerking – dekvloer/tot op draagstructuur
|FH|m2
nr 28 Omschrijving Uitbreken van de dekvloer of bedrijfsvloer volgens aanduiding op plan. Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto af te breken oppervlakte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH). Uitvoering De dekvloer wordt met de nodige voorzichtigheid uitgebroken tot op de draagvloer. De aannemer gebruikt aangepaste middelen. Het verwijderen van de eventueel aanwezige wapeningen is inbegrepen. Na het verwijderen van de dekvloer wordt de draagvloer zorgvuldig schoon gemaakt om alle gruis te verwijderen. Toepassing Sanitaire ruimten van verdiepingen 1, 2 en 3
03.60.
afbraak technieken fluïda ‐ algemeen
03.61.
afbraak technieken fluïda – leidingen
03.61.20. afbraak technieken fluïda – leidingen/toevoer en afvoerleidingen
|PM|
nr 29 Omschrijving Afbraak van watertoevoer‐ en afvoerleidingen met inbegrip van alle bijhorende koppel‐, verbindings‐ en bevestigingsstukken, …. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de vernieuwing van de sanitaire leidingen. Uitvoering De watertoevoer‐ en afvoerleidingen en bijhorigheden worden voorzichtig gedemonteerd en uitgebroken. De afbraak van alle toebehoren bij de af te breken leidingen, zoals isolatiematerialen, kraanwerk, verbindingsstukken, ophang‐ en bevestigingsmiddelen, e.d. worden mee afgebroken. Ingewerkte leidingen die geen praktische en/of esthetische hinder veroorzaken m.b.t. de te renoveren constructies of installaties moeten niet worden verwijderd. Ze moeten wel leeg gemaakt en afgestopt worden. Tevens inbegrepen in de eenheidsprijs zijn:
het afsluiten en aflaten van de nog onder druk staande toevoerleidingen het voorzichtig afkoppelen van de eventueel aangesloten toestellen of meters het beveiligen van de te behouden delen en hun ophanging het aanbrengen van dichtingstoppen of beveiligingen bij te behouden leidingen het herstellen van beschadigingen aan te behouden constructiedelen
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 23 / 160
Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het gebouw blijft bewoond tijdens de renovatie. Daarom moet met de nodige omzichtigheid te werk gegaan worden om de te behouden decoratieve afwerkingen zo min mogelijk te beschadigen. Fasering bij renovatie van sanitaire installaties: de nodige maatregelen worden getroffen om de af te breken deelinstallaties af te koppelen van de nog in dienst blijvende bouwdelen, zodat deze zoveel mogelijk verder in dienst kunnen blijven. Hiertoe plaatst de aannemer waar noodzakelijk het nodige voorlopige kraanwerk of stoppen, met inbegrip van het aflaten van het water en opnieuw druk steken op in dienst blijvende installaties. Het tijdelijk afsluiten van het bestaande, in dienst blijvende, toevoerleidingennet gebeurt in samenspraak met het Bestuur en mag in geen geval worden uitgevoerd zonder voorafgaandelijke toestemming. Bij onderbrekingen van de watertoevoer zal de aannemer instaan voor het tijdig verwittigen van de bewoners omtrent het te verwachten tijdstip en de tijdsduur. De toestand van de bestaande te behouden toevoerleidingen wordt gecontroleerd met inbegrip van kraanwerk, isolatie, bevestiging, brandwerende opstop, …. Bij eventuele opmerkingen of gebreken zullen deze mits akkoord van de opdrachtgever vervangen worden. Toepassing Sanitaire ruimten van verdiepingen 1, 2 en 3.
03.70.
afbraak technieken elektro ‐ algemeen
03.71.
afbraak technieken elektro ‐ leidingnet
|PM|
nr 30 Omschrijving Afbraak van de aangeduide zichtbare elektrische leidingen met inbegrip van bijhorende bescherminrichtingen, verbindingsdozen, verdeelkasten, bevestigingsstukken, e.d. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Zie artikel 3.51 Uitvoering De zichtbare leidingen in opbouw, verbindingsdozen en verdeelkasten worden afgekoppeld, gedemonteerd en verwijderd van de werf. Ingewerkte leidingen die geen praktische en/of esthetische hinder veroorzaken m.b.t. de te renoveren constructies of installaties moeten niet worden verwijderd. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Het gebouw blijft bewoond tijdens de renovatie. Daarom moet met de nodige omzichtigheid te werk gegaan worden om de te behouden decoratieve afwerkingen zo min mogelijk te beschadigen. Fasering bij renovatie van elektrische installaties: de nodige maatregelen worden getroffen om de af te breken deelinstallaties af te koppelen van de nog in dienst blijvende bouwdelen, zodat deze zoveel mogelijk verder in dienst kunnen blijven. Hiertoe moet men voor de in dienst blijvende installaties waar noodzakelijk tijdelijke aansluitingen voorzien, met inbegrip van de nodige veiligheidsmaatregelen conform het AREI. Het tijdelijk afsluiten van het bestaande, in dienst blijvende, leidingnet gebeurt in samenspraak met het Bestuur en mag in geen geval worden uitgevoerd zonder voorafgaandelijke toestemming. Bij onderbrekingen van de stroomtoevoer zal de aannemer instaan voor het tijdig verwittigen van de bewoners omtrent het te verwachten tijdstip en de tijdsduur. De toestand van de bestaande te behouden elektrische leidingen wordt gecontroleerd met inbegrip van de bijhorende bescherminrichtingen, verbindingsdozen, bevestigingsstukken, ….Bij eventuele opmerkingen of gebreken zullen deze mits akkoord van de opdrachtgever vervangen worden. Toepassing Sanitaire ruimten van verdiepingen 1, 2 en 3
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
04.
GEBOUWPRESTATIES
04.00.
gebouwprestaties ‐ algemeen
p. 24 / 160
Omschrijving Dit bestek is opgesteld conform de wettelijke vereisten en de eventueel aanvullende gebouwprestaties. De aannemer zal alle nodige maatregelen treffen voor en tijdens de uitvoering van de werken zodat de beoogde resultaten behaald worden. De in dit hoofdstuk vermelde prestaties moeten gehaald worden, zelfs als verdere bepalingen in het bestek dit tegenspreken. De aannemer signaleert het onmiddellijk aan de ontwerper als hij tegenstellingen in het bestek ontdekt. Een goede coördinatie van de werken met de onderaannemers is onontbeerlijk.
04.40.
brandveiligheid ‐ algemeen
|PM|
nr 31 Algemeen Het KB van 07/07/1994 ‘tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen’ met alle wijzigingen is van toepassing op dit bouwproject. De bijlage(s) middelhoge gebouwen is van toepassing.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
20.
METSELWERK
20.00.
metselwerken ‐ algemeen
p. 25 / 160
Omschrijving Bovengrondse metselwerken, die niet in aanraking met de grond komen of aan weersinvloeden zijn blootgesteld. Materiaal STS 22 Metselwerk is van toepassing. Uitvoering ALGEMEEN De uitvoering van het metselwerk gebeurt in overeenstemming met STS 22 en NBN EN 1996. TOLERANTIES Aard
Maximaal toelaatbare afwijking
Verticaliteit per verdieping
± 8 mm
Positie van boven elkaar staande muren
± 20 mm
Vlakheid per 2 m
± 8 mm
Dikte van de volledige spouwmuur
± 10 mm
Elke lengtemaat d
± ¼ (d)1/3 (in cm) ± 8 mm bij d ≤ 3 m
Horizontaliteit
± 12 mm bij 3 m ≤ d ≤ 6 m ± 16 mm bij 6 m ≤ d ≤ 15 m (d = afstand tussen twee meetpunten)
Indien de toleranties niet nageleefd zijn, wordt het werk afgekeurd en vervangt de aannemer het betreffende metselwerk op zijn kosten. BEWEGINGSVOEGEN De juiste plaats van de voegen wordt aangegeven op de plannen en/of gebeurt volgens de stabiliteitsstudie. De breedte van de voegen bedraagt 10 à 15 mm, de voegen gaan doorheen de volledige dikte van de muur. De muurdelen moeten vrij en elastisch kunnen bewegen. De bewegingsvoegen moeten opgevuld worden met een samendrukbaar, onrotbaar materiaal. De zichtzijde van de voeg wordt opgespoten met een elastisch blijvend materiaal. De voeg moet waterdicht blijven. Bij horizontale bewegingsvoegen bedraagt de onderlinge afstand maximaal 9 m. De horizontale voegen worden gerealiseerd door het gebruik van geveldragers, die in de hoogte en eventueel in de breedte verstelbaar zijn. De geveldragers worden beschreven onder artikels 27.53. De architect bepaalt waar de horizontale voegen voorzien moeten worden. ZICHTBAAR BLIJVEND METSELWERK De zichtvlakken van het zichtbaar blijvend metselwerk worden zoveel mogelijk samengesteld uit hele en/of halve metselstenen. Het gebruik van gebroken elementen of elementen met een onregelmatige vorm of uitzicht wordt niet toegestaan. Het delen van hele stenen gebeurt door mechanisch verzagen, zodat nergens sporen van gekapte stenen zichtbaar zijn. Hoeken worden steeds in verband gemetseld. Buitenhoeken moeten vlak uitgevoerd worden. Bij het optrekken van zichtbaar blijvend metselwerk moeten elektriciteitsleidingen bij voorkeur gelijktijdig met het metselen ingewerkt te worden. In het zichtvlak van het metselwerk worden de nodige uitsparingen voor contactdozen voorzien of zorgvuldig uitgezaagd. De voegen worden achter de hand platvol meegaand gevoegd met de gebruikte metselmortel. Alle op de steen klevende mortelresten worden zorgvuldig verwijderd, de zichtvlakken van de stenen worden gereinigd en beschermd tegen verdere verontreiniging.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
20.01.
p. 26 / 160
metselwerken – ter plaatse gemetst
Omschrijving De muren worden ter plaatse op de werf gemetst. De werken omvatten: de voorbereiding van de werken, het plaatsen van de nodige stellingen, … de levering en voorbereiding van de stenen, de metselmortels, … de uitvoering van het metselwerk en de nodige beschermingsmaatregelen, … de nodige waterkeringen de prefab deur‐ en raamlateien en prefab verdeelbalkjes, indien niet afzonderlijk gemeten onder hoofdstuk 26 en/of 27 de nodige voorzieningen voor de bevestiging van het binnen‐ en buitenschrijnwerk de verbindingselementen en/of ‐wapeningen voor kruisende muren, alle verankeringen aan niet ingebonden achterliggende muren of van achterliggende muren aan een betonskelet het voorzien van de nodige doorbrekingen en doorvoerbuizen het verwijderen van de voor de werken nodige beschermingen, stellingen, afdekzeilen, … het opruimen en schoonmaken van de bouwplaats. Uitvoering De aannemer treft de nodige voorzorgen om de stenen op een vlakke ondergrond en droog op te slaan. Hij verwijdert de verpakking zo kort mogelijk voor het vermetselen. In het winterseizoen moet absoluut vermeden worden dat niet vorstbestendige stenen nat worden. De aannemer neemt alle nodige voorzorgen om metselwerk met een verzorgd en onbesmeurd uitzicht te realiseren en dit te behouden. Alle muren worden loodrecht, haaks en goed vlak uitgevoerd. Bij gebruik van mortel voor algemene toepassing worden de metselstenen vol en zat in de mortel gelegd. De uit de voegen puilende mortel wordt met het truweel afgeschraapt. Bij aanhoudende droge weersomstandigheden worden bij gebruik van mortel voor algemene toepassing de stenen voorafgaandelijk bevochtigd om een goede hechting tussen mortel en steen te verkrijgen. Nat maken door onderdompeling is verboden. Bij zeer warm en droog weer of felle bezonning, wordt het vers metselwerk regelmatig maar licht besproeid om uitdroging van de mortel, voor hij volledig verhard is, te voorkomen. Bij regen moet het vers metselwerk onmiddellijk tegen waterinslag beschermd worden. Het bovenvlak en de bovenste 80 cm van het metselwerk moeten op het einde van de dag systematisch afgedekt worden. Eventueel mag ook een afdekplaat met voldoende oversteek gebruikt worden die het verse metselwerk over de bovenste 80 cm beschermt tegen regen. Deze rechtstreekse afdekking mag geen hout of ander materiaal zijn dat onder invloed van regen sporen kan nalaten op het metselwerk. Bij iedere gebeurlijke werkonderbreking verwijdert de aannemer alle gebonden mortel boven een laatste laag stenen of blokken. Indien de verticale voegen van het metselwerk niet gevuld worden, mag de maximale effectieve opening van de voeg niet groter zijn dan 5 mm. De langse voegen moeten perfect horizontaal zijn en overal dezelfde dikte hebben. De verbinding tussen dragende wanden gebeurt door steenverbanden of door horizontale wapeningen die in iedere wand worden verdergezet. De voorschriften van STS 22 hieromtrent zijn van toepassing. Alle muren die een geheel vormen, worden gelijktijdig opgetrokken. Bij de aansluiting van muren aan kolommen in beton of staal wordt een bewegingsvoeg voorzien tussen de muur en de kolom.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 27 / 160
Bij verankering van muren aan bestaande constructies worden de muren in verband ingewerkt in de bestaande muren. Als dit niet mogelijk is, wordt om de 50 cm een voegband in het metselwerk ingewerkt en aan de bestaande constructie verankerd. De muren worden pas belast nadat het metselwerk voldoende sterkte bereikt heeft. Voor een gelijkmatig verdeelde belasting wordt ten minste 16 uur gewacht, voor een puntlast moet men minimaal 24 uur wachten voor het aanbrengen van de belasting.
20.10.
materialen – algemeen
20.11.
materialen – metselmortel
Materiaal De NBN EN 998‐2 – Specificaties voor mortels ‐ Deel 2: Metselmortel is van toepassing. De mortel draagt het BENOR‐merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer heeft de keuze tussen voorgemengde fabrieksmortel van het droge type of voorgemengde fabrieksmortel van het natte type. Hij staat in voor de keuze van een geschikte metselmortel volgens de in dit bestek voorgeschreven prestaties en voor de toe te passen metselstenen. De voorschriften van de mortelfabrikant moeten opgevolgd worden. De aannemer legt een prestatiefiche van de mortel ter goedkeuring voor aan de ontwerper.
20.11.10. materialen – metselmortel/voor algemene toepassing (G)
|PM|
nr 32 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Materiaal De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. Er mogen enkel hulpstoffen toegevoegd worden in samenspraak met de producent van de mortel. Specificaties Druksterkteklasse: M 2,5 Uitvoering De voorschriften van de mortelfabrikant moeten opgevolgd worden. Droge fabrieksmortels moeten droog, beschermd tegen wind, zon, opstijgend vocht en regen gestockeerd worden. Als de mortel in silo geleverd wordt, moet deze op verharde horizontale ondergrond stabiel geïnstalleerd worden, rekening houdend met alle veiligheidsvoorschriften. Bij gebruik van voorgemengde fabrieksmortels van het natte type legt de aannemer de leveringsbonnen voor aan de architect. Op deze bonnen moeten de herkomst en samenstelling vermeld staan. De mortel wordt verwerkt vooraleer de binding optreedt. Nadat de mortel is aangemaakt, is het verboden opnieuw water aan het mengsel toe te voegen en opnieuw te mengen. De aannemer beschermt de mortel tegen weersinvloeden.
20.12.
materialen – hulpstukken
20.12.10. materialen – hulpstukken/spouwankers Materiaal De NBN EN 845‐1 – Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren ‐ Deel 1: Spouwhaken, bandstaal, balkschoenen en kraagijzers is van toepassing. De verankeringslengte van de spouwankers bedraagt minimaal 30 mm. Diameter van de spouwankers is minimaal 4 mm. Voor gelijmd metselwerk worden aangepaste spouwankers met afgeplatte uiteinden voorzien. De spouwankers zijn zo ontworpen dat doorstroming van het water van het buitenspouwblad naar het binnenspouwblad verhinderd wordt.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
20.12.11. materialen – hulpstukken/spouwankers – gewone spouwankers
p. 28 / 160
|PM|
nr 33 Omschrijving De spouwankers worden ingemetst in het binnen‐ en buitenspouwblad. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Materiaal Model ter goedkeuring voor te leggen aan architect. Specificaties Materiaal spouwanker: verzinkt staal Uitvoering De spouwankers worden tijdens het opmetsen van het binnenspouwblad ingemetst. De spouwankers moeten een minimale mortelomhulling van 20 mm in het vlak van het anker hebben.
20.12.20. materialen – hulpstukken/lateien Materiaal De NBN EN 845‐2 – Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren ‐ Deel 2: Lateien is van toepassing.
20.12.23. materialen – hulpstukken/lateien – bekistingsmetselstenen
|PM|
nr 34 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van het metselwerk. Materiaal De bekistingsmetselstenen zullen bestaan uit: gebakken aarde in overeenstemming met de producteisen van NBN EN 771‐1 of De metselmortel is in overeenstemming met NBN EN 998‐2.
De NBN EN 845‐2 – Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren ‐ Deel 2: Lateien is van toepassing. Specificaties Opleglengte: 20 cm
20.12.30. materialen – hulpstukken/waterkering
|PM|
nr 35 Omschrijving De nodige vochtkeringen in het metselwerk tegen opstijgend vocht en voor de afvoer van regen‐ of condensatiewater. Materiaal De aannemer heeft de keuze uit waterkeringen uit PE, PVC, PIB, butylrubber of bitumenglasvlies, voor zover deze verenigbaar zijn met NBN EN 13967, de voorschriften van de fabrikant, de aard van de toepassing en de voorgeschreven metselwerkmaterialen. De gebruikte membranen zijn waterdicht, rotvrij en scheurvast. Ze zijn bestand tegen zuren, basen en zouten die aanwezig kunnen zijn in de gebruikte bouwmaterialen en het grondwater. Een staal van alle aangewende waterkeringen wordt voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan de ontwerper. Uitvoering Overal waar nodig worden waterdichte lagen aangebracht tegen opstijgend vocht en voor de afvoer van regen‐ of condensatiewater. Dit gebeurt volgens de regels van goed vakmanschap en/of volgens aanduiding op plannen of detailtekeningen. De waterkeringen worden steeds over de volledige dikte van de muren voorzien.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 29 / 160
Aan de basis van alle opgaand metselwerk worden de waterdichte lagen aangebracht op een laag boven de pas van het gelijkvloers met een minimum van 2 cm tot een maximum van 6 cm boven de pas. Boven alle raam‐ en deurlateien wordt een waterdichte folie Z‐vormig in de spouw aangebracht om binnengedrongen vocht af te voeren. De uiteinden worden minimaal 20 cm verder geplaatst dan de gevelopening. De folie wordt geplooid met de afwatering naar buiten toe. De vochtwerende laag wordt ook zijdelings opgeplooid om te verhinderen dat binnengedrongen vocht in de spouw loopt. Aan de voet van de spouwmuren wordt ter hoogte van het maaiveld een dubbele vochtwering geplaatst waarvan de bovenste in het binnenspouwblad wordt opgetrokken. Daar waar het buitenniveau niet horizontaal is, wordt de waterkering trapsgewijs gelegd door boven elkaar geplaatste overlappende lagen. De plaatsing en plooiing van de lagen verzekeren een trapafwaartse afwatering. De contactvlakken zijn voldoende zuiver en glad zodat perforaties niet voorkomen. Onder en boven de vochtkering wordt een mortelafstrijklaag voorzien. In de lengterichting worden de folies zoveel mogelijk in één stuk gelegd, naden zijn voorzien van een overlapping overeenkomstig de plaatsingsvoorschriften van de aangewende folie. De naden worden over het volledige oppervlak aan elkaar gekleefd of met koudlasstroken bevestigd. De te kleven oppervlakken moeten zuiver en droog zijn.
20.20.
binnenspouwblad – algemeen
20.25.
binnenspouwblad – cellenbeton
Omschrijving De blokken zijn geautoclaveerde metselstenen samengesteld uit zand, kalk, cement, water en eventuele hulpstoffen of additieven. Materiaal De NBN EN 771‐4 Voorschriften voor metselstenen – Deel 4: Geautoclaveerde cellenbeton metselstenen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN 771‐4 mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR‐merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Specificaties Stenen:
formaat (lxbxh): modulair formaat op voorstel van de aannemer kwaliteitsklasse (druksterkteklasse/volumemassaklasse): (C2/300) kopvlak: vlak oppervlaktestructuur: vlak of geribd Type mortel: mortel voor algemene toepassing volgens art. 20.11.10.
Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype Metselverband: keuze van de aannemer Spouwbreedt eidem als van de bestaande muurdelen cm Spouwankers: gewone spouwankers volgens artikel 20.12.11. Uitvoering De binnenspouwbladen worden ter plaatse gemetst volgens art. 20.01. De spouwen moeten volledig vrij blijven van mortelresten, steenbrokken en ander afval. Daarom moet de spouwmuur in drie afzonderlijke fasen opgetrokken worden: Het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant. Er worden minimaal 6 spouwankers/m² voorzien. De aannemer gaat na of meer spouwankers per m² moeten voorzien worden om de ingrijpende windbelasting zonder knikken te kunnen opvangen bij zeer grote spouwbreedtes. De spouwankers worden zo geplaatst dat het ingedrongen water naar buiten wordt afgeleid. Om een perfecte plaatsing van de isolatie mogelijk te maken, moeten alle mortelresten en –baarden verwijderd worden zodat een vlak oppervlak van het metselwerk bekomen wordt.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 30 / 160
De stenen moeten in droge toestand gehouden worden tot en tijdens de verwerking. Bij blokken zonder tand en groef moeten de verticale voegen ook verlijmd worden. De hoekaansluitingen tussen cellenbetonmuren gebeuren volgens de voorschriften van de fabrikant. Aanvullend uitvoeringsvoorschrift (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De lateien worden uitgevoerd volgens artikel 20.12.23. lateien in bekistingsstenen Aanpassen bestaande gevelopeningen:
Het metselwerk wordt toegepast om bestaande gevelopeningen te verkleinen of volledig dicht te maken. De gevelopeningen worden gereduceerd tot de op plan aangeduide afmetingen. Toepassing: volgens de plannen
20.25.10. binnenspouwblad – cellenbeton/dikte 15 cm
|FH|m3
nr 36 Meting meeteenheid: per m³ meetcode: de lengte van de muren wordt gemeten in de as van de muren, bij kruisingen wordt de dikkere muur doorgemeten. Geen enkel volume wordt tweemaal in rekening gebracht. Worden afgetrokken:
openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m²; het volume van constructieve elementen zoals lateien, balken, … indien deze apart gemeten worden; de opleg van draagvloeren. aard van overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
Toepassing Aanpassingen aan ramen op verdieping 2 en 3
20.50.
niet‐dragende binnenmuur – algemeen
20.51.
niet‐dragende binnenmuur – snelbouw
Materiaal De NBN EN 771‐1 Voorschriften voor metselstenen – Deel 1: Metselbaksteen is van toepassing. Enkel stenen behorende tot categorie I volgens NBN EN 771‐1 mogen toegepast worden. De stenen dragen het BENOR‐merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer legt een staal en prestatiefiche ter goedkeuring voor aan de ontwerper. Gehalte aan actieve oplosbare zouten: categorie S1 of S2 (volgens NBN EN 771‐1). Specificaties Stenen:
formaat (lxbxh): modulair formaat op voorstel van aannemer bruto droge volumemassa: min. 800 kg/m³ (tolerantiecategorie D1 of D2) genormaliseerde gemiddelde druksterkte fb: min. 10N/mm² kopvlak: vlak oppervlak: keuze aannemer Type mortel: mortel voor algemene toepassing volgens art. 20.11.1020.11.30.
Dikte van de voegen: naar keuze aannemer rekening houdend met hierboven vermeld morteltype Metselverband: / keuze van de aannemer De lateien worden uitgevoerd volgens artikel 20.12.23. lateien in bekistingsstenen. Uitvoering De niet‐dragende binnenmuren worden ter plaatse gemetst volgens art. 20.01. Het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de regels van de kunst en volgens de richtlijnen van de fabrikant.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
20.51.10. niet‐dragende binnenmuur – snelbouw/dikte 9 cm
p. 31 / 160
|FH|m3
nr 37 Meting meeteenheid: per m³ meetcode: de lengte van de muren wordt gemeten in de as van de muren, bij kruisingen wordt de dikkere muur doorgemeten. De hoogte wordt gemeten tussen de vloeren. Geen enkel volume wordt tweemaal in rekening gebracht. Wordt afgetrokken:
openingen met een oppervlakte groter dan 0,30 m²;
Toepassing Dichtmetselen van deuropeningen in sanitaire ruimten op verdieping 2 en 3.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
21.
SPOUWMUURISOLATIE
21.00.
spouwmuurisolatie ‐ algemeen
p. 32 / 160
Omschrijving De post "spouwmuurisolatie" omvat alle leveringen en werken voor het realiseren van de thermische spouwisolaties voor gevelmetselwerk, het navullen van spouwmuren en akoestische en thermische isolaties tussen de woningscheidende wanden. Materialen De isolatiematerialen zijn weersbestendig, rotbestendig, niet onderhevig aan krimp en hebben een geringe wateropname. Ze mogen geen voedingsbodem vormen of doen ontstaan voor ongedierte, bacteriën of schimmels en tasten de andere bouwelementen niet aan. Beschadigde plaatdelen mogen niet verwerkt worden. Enkel producten waarvan de hierna vermelde λ‐waarde kan aangetoond worden met de gedeclareerde λd‐waarde vermeld in de CE‐marking, ATG/H of ETA, of met de rekenwaarde λUi vermeld in EPB‐productgegevensdatabank (EPBD) worden aanvaard.
21.10.
spouwmuurisolatie buitenspouwblad ‐ algemeen
Omschrijving Gedeeltelijke of volledige spouwvulling met stijve of halfstijve isolatieplaten. De spouwopvatting stemt overeen met de uitvoeringsmodaliteiten van het parement (zie algemene bepalingen in hoofdstuk 22 gevelmetselwerk). De werken omvatten: de voorbereiding van het oppervlak; de levering en de plaatsing van de isolatieplaten en eventuele vochtfolies of dichtingsmembranen; de levering en de plaatsing van de eventuele bevestigingstoebehoren; het verzorgen van eventuele uitsparingen voor leidingen, doorvoeren, enz. Materialen De afstandhouders (bij onvolledige spouwvulling) die op de spouwhaken bevestigd worden, zijn aangepast aan het isolatiemateriaal. Een model wordt ter goedkeuring voorgelegd. De voorschriften volgens tabel 2 van het Informatieblad van het BUtgb “Geïsoleerde spouwmuren met gevelmetselwerk” zijn van toepassing en aan te vullen met de bepalingen van de specifieke ATG’s en ETA’s. Ter hoogte van de spouwaanzet, onder de waterkerende laag, moet een waterbestendig isolatiemateriaal (bijv. XPS) toegepast worden of moet het isolatiemateriaal volledig ingesloten zitten tussen twee waterdichte lagen. Uitvoering Als regels van goed vakmanschap gelden de richtlijnen en typedetails van het Informatieblad van het BUtgb “Geïsoleerde spouwmuren met gevelmetselwerk”. De platen mogen pas worden aangebracht na voorafgaandelijke keuring van het binnenspouwblad, volgens de faseringen vermeld in hoofdstuk 22. De aannemer zal er over waken dat de isolatie een ononderbroken geheel vormt. Koudebruggen en vervormingen van de isolatielaag worden vermeden. De platen worden daarom in zo groot mogelijke afmetingen, nauwsluitend tegen de binnenzijde van de spouw en onderling goed aansluitend in verband geplaatst. Zij worden waar nodig mooi recht versneden voor een perfecte aansluiting tegen andere bouwelementen. De isolatie wordt geplaatst met de lange zijde horizontaal (en eventuele groef of sponning aan de onderzijde) en met verspringende verticale naden. Indien de isolatielaag wordt opgebouwd uit meerdere lagen wordt de isolatie van de bijkomende laag geschrankt geplaatst tov de achterliggende laag. Aan de hoeken wordt de isolatie steeds over de volledige dikte doorgetrokken. De isolatie sluit nauwkeurig aan op het buitenschrijnwerk. Perforaties van het isolatiemateriaal worden tot een minimum beperkt door een aangepaste keuze van de vorm en de plaatsingswijze van de spouwankers. De platen moeten per m2 op minstens 5 à 6 punten bevestigd worden. Bij gebruik van prikspouwankers worden de platen dmv aangepaste rozetten vastgezet.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 33 / 160
Waar vochtwerende lagen doorheen de isolatie dringen worden de platen zorgvuldig doorgesneden. De onderbreking mag dus niet gebeuren ter hoogte van de eventuele tand/groef of sponning van de isolatieplaat. De plaatsing en plooiing van de lagen verzekeren een trapafwaartse afwatering. Keuring Overeenkomstig hoofdstuk 22 ‐ gevelmetselwerk wordt het parament verplicht opgetrokken in drie afzonderlijke fasen. De goede onderlinge aansluiting en bevestiging van de spouwisolatie en vochtisolaties kunnen daardoor in betere omstandigheden worden gecontroleerd. In het bijzonder zal worden toegezien op de goede aansluiting van de isolatie ter hoogte van ramen, dorpels, … Beschadigde of nat geworden platen moeten op aanwijzen van de ontwerper worden vervangen.
21.11.
spouwmuurisolatie buitenspouwblad ‐ MW
Materiaal Halfstijve platen uit minerale vezels, beantwoordend aan de voorschriften van NBN EN 13162 ‐ Materialen voor de warmte‐isolatie van gebouwen ‐ Fabrieksmatig vervaardigde producten van minerale wol (MW) – Specificatie. De platen zijn geschikt als spouwisolatie en beschikken over een ATG‐H productgoedkeuring of gelijkwaardig. Specificaties Isolatiedikte: volgens subartikel Afwerking: eenzijdig bekleed met een glasvlies Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ‐waarde): maximum 0,036 W/mK Waterabsorptie korte termijn (NBN EN 1609): maximum 1,0 kg/m2 Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) De isolatieplaten bezitten een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig voor toepassing als volledige spouwvulling. Reactie bij brand (NBN EN 13501‐1): minimum klasse A1 Uitvoering De platen worden voorzien als volledige spouwvulling. De isolatielaag wordt uitgevoerd in één laag
21.11.30. spouwmuurisolatie buitenspouwblad ‐ MW / 6 cm nr 38 Meting meeteenheid: per m2 meetcode: gemeten volgens netto oppervlakte, uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Toepassing Bij de aan te passen vensteropeningen. Op verdieping 2 en 3
|FH|m2
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
22.
GEVELMETSELWERK
22.00.
gevelmetselwerken ‐ algemeen
p. 34 / 160
Omschrijving Buitenspouwbladen in gevelmetselwerk. Materialen STS 22 is van toepassing. Uitvoering ALGEMEEN De uitvoering van het metselwerk gebeurt volgens de regels van de kunst en in overeenstemming met STS 22 en NBN EN 1996. Men zal stenen van eenzelfde productie gebruiken voor het ganse project – of tenminste voor elk bouwdeel van het project indien dit niet in contact komt met een ander bouwdeel. De stenen zullen steeds van verscheidene paletten (minimaal 5) gemengd worden, ook bij reeds voorgemengde pakken. De stenen worden per pak van boven naar beneden en overhoeks in de pakken afgenomen. Het delen van hele stenen gebeurt door mechanisch verzagen, zodat nergens sporen van gekapte stenen zichtbaar zijn. Hoeken worden steeds in verband gemetseld. Het metselwerk zal met zorg uitgevoerd worden zodat er geen bevuiling optreedt door morteluitlopers, mortelresten, … Bij gebruik van mortel voor algemene toepassing worden de metselstenen vol en zat in de mortel gelegd. De uit de voegen puilende mortel wordt langs de spouwzijde met het truweel afgeschraapt. Indien het metselwerk achteraf opgevoegd wordt, moeten de voegen voor de mortel volledig verhard is, uitgekrabd worden over minimaal 10 mm en maximaal 15 mm. De nodige open stootvoegen worden duidelijk gemarkeerd tot na de uitvoering van het voegwerk. Aantal open stootvoegen boven de waterkeringen:
stenen van klasse IW1 en IW2: om de 2 strekken en min. 2 per muuronderbreking stenen van klasse IW3: om de 3 strekken en min. 2 per muuronderbreking stenen van klasse IW4: om de 4 strekken en min. 2 per muuronderbreking Bij gedeeltelijke spouwvulling bedraagt de breedte van de luchtspouw minimaal 30 mm bij metselwerk met traditionele mortel en minimaal 20 mm bij metselwerk met lijmmortel.
De uitvoeringsdetails bepalen de vereiste aanslag bij raam‐ en deuropeningen. Indien niets vermeld staat hierover, wordt standaard een aanslag van 50 mm voorzien, met een maximale afwijking van 5 mm. De aannemer neemt alle maatregelen om uitbloeiingen op het gevelmetselwerk te voorkomen. Indien ondanks deze maatregelen toch uitbloeiingen optreden, worden deze vóór de voorlopige oplevering gereinigd met een aangepast product volgens de aard van de uitbloeiing en het type steen. Het advies van de steenfabrikant zal hierover uitsluitsel geven. TOLERANTIES Aard
Maximaal toelaatbare afwijking
Verticaliteit per verdieping
± 8 mm
Verticaliteit op de totale hoogte van het bouwwerk
± 50 mm
Vlakheid per 2 m
± 8 mm
Dikte van de volledige spouwmuur
± 10 mm
Elke lengtemaat d
± ¼ (d)1/3 (in cm)
Openingen (ramen en deuren) Horizontaliteit van het metselwerk
± 5 mm t.o.v. de aangeduide plaats ± 5 mm t.o.v. de afmetingen ± 8 mm bij d ≤ 3 m
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 35 / 160
± 12 mm bij 3 m ≤ d ≤ 6 m ± 16 mm bij 6 m ≤ d ≤ 15 m (d = afstand tussen twee meetpunten) ± 0,125 l(0,33) Horizontaliteit van de lintvoegen
(l = lengte van de lintvoeg in cm; controle ter hoogte van het bovenvlak van de metselstenen) ± 2 mm
Rechtlijnigheid van de lintvoegen
(controle met een rechte lat van 2 m lengte, geplaatst op de bovenrand van de voeg)
Indien de toleranties niet nageleefd zijn, wordt het werk afgekeurd en vervangt de aannemer het betreffende metselwerk op zijn kosten. BEWEGINGSVOEGEN De juiste plaats van de voegen wordt aangegeven op de plannen en/of gebeurt volgens de stabiliteitsstudie. De breedte van de voegen bedraagt 10 à 15 mm, de voegen gaan doorheen de volledige dikte van de muur. De muurdelen moeten vrij en elastisch kunnen bewegen. De bewegingsvoegen moeten opgevuld worden met een samendrukbaar, onrotbaar materiaal. De zichtzijde van de voeg wordt opgespoten met een elastisch blijvend materiaal waarvan de kleur aansluit bij de kleur van het voegwerk en/of de steen. De voeg moet waterdicht blijven. Bij horizontale bewegingsvoegen bedraagt de onderlinge afstand maximaal 9 m. De horizontale voegen worden gerealiseerd door het gebruik van geveldragers, die in de hoogte en eventueel in de breedte verstelbaar zijn. De geveldragers worden beschreven onder artikels 27.53. De architect bepaalt waar de horizontale voegen voorzien moeten worden. DAKRANDAANSLUITINGEN De uitvoering van het gevelmetselwerk moet een waterdichte aansluiting waarborgen met de voorziene dakbedekkingsmaterialen, ter hoogte van schouwen en boven het dak uitstekende gevelopstanden. Alle in het buitenspouwblad in te werken loodslabben (dikte min. 1,5 mm) of geprefabriceerde kunststofelementen zijn inbegrepen in de kostprijs van het gevelmetselwerk.
22.01.
algemeen – ter plaatse gemetst gevelmetselwerk
Omschrijving Het gevelmetselwerk wordt ter plaatse op de werf gemetst. De werken omvatten: de voorbereiding van de werken, het plaatsen van de nodige stellingen, beschermingen, afdekzeilen, … de levering en voorbereiding van alle materialen de uitvoering van het gevelmetselwerk en de nodige beschermingsmaatregelen de nodige waterkeringen ter hoogte van gevelaanzet, gevelopeningen en dakranden de aansluitingen met dakranden het voorzien van de nodige doorbrekingen en doorvoerbuizen de eventuele voegwerken, zettingsvoegen en afwerking het gebeurlijk afwassen en/of afkrabben van de gevel alle meerwerken voor het verwijderen van uitbloeïngen het verwijderen van beschermingen en stellingen het opruimen en schoonmaken van de bouwplaats. Uitvoering De aannemer treft de nodige voorzorgen om de stenen op een vlakke ondergrond en droog op te slaan. Hij verwijdert de verpakking zo kort mogelijk voor het vermetselen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 36 / 160
Alle muren worden loodrecht, haaks en goed vlak uitgevoerd. Men moet vermijden om te metselen bij temperaturen lager dan 5°C. Sowieso mag nooit met bevroren materialen gemetseld worden en mag nooit op bevroren metselwerk verder gemetseld worden. Delen van het metselwerk die door vorst of andere invloeden beschadigd zijn, moeten worden afgebroken en op kosten van de aannemer hermetst worden. Vers metselwerk dat blootgesteld wordt aan temperaturen lager dan 5°C moet beschermd worden met isolerend materiaal. Indien tijdens de eerste 24 uur na het vermetselen blootstelling aan temperaturen tussen 0°C en ‐5°C verwacht wordt, moet men cement CEM I met een hogere druksterkteklasse en verwarmd water toepassen. Het is toegelaten antivries hulpstoffen te gebruiken indien deze geen negatieve invloed op de eindsterkte en hechtsterkte hebben en geen verhoogd gevaar op uitbloeiingen opleveren. Bij aanhoudende droge weersomstandigheden worden bij gebruik van mortel voor algemene toepassing de stenen voorafgaandelijk bevochtigd om een goede hechting tussen mortel en steen te verkrijgen. Nat maken door onderdompeling is verboden. Mortelsporen en/of verontreinigingen op de zichtvlakken worden dadelijk verwijderd. Bij zeer warm en droog weer of felle bezonning, wordt het vers metselwerk regelmatig maar licht besproeid om uitdroging van de mortel, voor hij volledig verhard is, te voorkomen. Bij regen moet het vers metselwerk onmiddellijk tegen waterinslag beschermd worden. Het bovenvlak en de bovenste 80 cm van het metselwerk moeten op het einde van de dag systematisch afgedekt worden. Eventueel mag ook een afdekplaat met voldoende oversteek gebruikt worden die het verse metselwerk over de bovenste 80 cm beschermt tegen regen. Deze rechtstreekse afdekking mag geen hout of ander materiaal zijn dat onder invloed van regen sporen kan nalaten op het metselwerk. Bij iedere gebeurlijke werkonderbreking verwijdert de aannemer alle gebonden mortel boven een laatste laag stenen of blokken.
22.10.
materialen – algemeen
22.11.
materialen – mortel
22.11.10. materialen – mortel/metselmortel Materiaal De NBN EN 998‐2 – Specificaties voor mortels ‐ Deel 2: Metselmortel is van toepassing. De mortel draagt het BENOR‐merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De aannemer heeft de keuze tussen voorgemengde fabrieksmortel van het droge type of voorgemengde fabrieksmortel van het natte type. Hij staat in voor de keuze van een geschikte metselmortel volgens de in dit bestek voorgeschreven prestaties en voor de toe te passen metselstenen rekening houdend met de initiële wateropname van de gevelstenen. De voorschriften van de mortelfabrikant moeten opgevolgd worden. De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. De aannemer legt een prestatiefiche van de mortel ter goedkeuring voor aan de ontwerper. UItvoering Droge fabrieksmortels moeten droog, beschermd tegen wind, zon, opstijgend vocht en regen gestockeerd worden. Als de mortel in silo geleverd wordt, moet deze op verharde horizontale ondergrond stabiel geïnstalleerd worden, rekening houdend met alle veiligheidsvoorschriften. Bij gebruik van voorgemengde fabrieksmortels van het natte type legt de aannemer de leveringsbonnen voor aan de architect. Op deze bonnen moeten de herkomst en samenstelling vermeld staan. De mortel wordt verwerkt vooraleer de binding optreedt. Nadat de mortel is aangemaakt, is het verboden opnieuw water aan het mengsel toe te voegen en opnieuw te mengen. De aannemer beschermt de mortel tegen weersinvloeden.
22.11.11. materialen – mortel/metselmortel ‐ voor algemene toepassing nr 39
|PM|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 37 / 160
Omschrijving Traditionele mortel voor het metsen van gevelmetselwerk met dikke voegen (7 tot 12 mm). Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Materiaal Er mogen enkel hulpstoffen toegevoegd worden in samenspraak met de producent van de mortel. Specificaties Druksterkteklasse: M 2,5
22.11.20. materialen – mortel/voegmortel Materiaal De NBN EN 998‐2 – Specificaties voor mortels ‐ Deel 2: Metselmortel en TV 208 Opvoegen van metselwerk zijn van toepassing. De mortel draagt het BENOR‐merk of gelijkwaardig. Bij iedere levering wordt een certificaat van oorsprong gevoegd. De voegmortel moet compatibel zijn met de metselmortel en de gevelsteen. De samenstelling van de voegmortel is aangepast aan de klimatologische omstandigheden op het moment van aanbrengen. De voegmortel moet vorstbestand zijn. Duurzaamheid: geschikt voor toepassing in een omgeving met hoge waterbelasting. De minimale verwerkingstijd van de mortel bedraagt 2 uur. Specificaties Druksterkteklasse: M 2,5 Uitvoering De voorschriften van de voegmortelfabrikant moeten gevolgd worden. Om de gewenste voegtint te bepalen, worden 3 verschillende stalen aangebracht op proefvlakken met een minimale oppervlakte van 0,25 m². Hieruit wordt door de architect en de bouwheer een definitieve voegsamenstelling gekozen. De homogeniteit van de mengeling is zodanig dat de tint overal eenvormig is. Er mag niet gevoegd worden bij extreme weersomstandigheden, zoals bij verwachte vorst binnen de 24u na het aanbrengen, bij temperaturen onder 5°C en boven 30°C, in volle zon, bij droge wind, bij slagregen, in geval van bevroren ondergrond, …. Bij gebruik van bastaardmortel met kalkhydraat voor het optrekken van het metselmerk, mag het opvoegen ten vroegste 2 maanden na het beëindigen van het metselwerk gebeuren. De dag voor het voegen moet het metselwerk bevochtigd worden met zuiver water. Indien nodig wordt dit kort voor de aanvang van het voegen herhaald. Bij ongunstige weersomstandigheden moet het metselwerk gedurende twee dagen met water beneveld worden om verbranding van de voegspecie te voorkomen. Het gebruik van een geschikt polymeer kan het benevelen overbodig maken. Mortelvlekken moeten zoveel mogelijk mechanisch verwijderd worden vooraleer over te gaan tot een chemische behandeling. Indien gevaar voor regen op vers gevoegd metselwerk bestaat, moet het metselwerk beschermd worden.
22.12.
materialen – spouwankers
nr 40 Omschrijving De spouwankers worden beschreven onder artikels 20.12.10. van hoofdstuk 20 Metselwerk. (ofwel) Omschrijving Spouwankers geschikt voor toepassing bij een niet‐gemetst binnenspouwblad.
|PM|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 38 / 160
Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Materiaal De NBN EN 845‐1 – Voorschriften voor hulpstukken voor metselwerktoebehoren ‐ Deel 1: Spouwhaken, bandstaal, balkschoenen en kraagijzers is van toepassing. De verankeringslengte van de spouwankers bedraagt minimaal 30 mm. Diameter van de spouwankers is minimaal 4 mm. Voor gelijmd metselwerk worden aangepaste spouwankers met afgeplatte uiteinden voorzien. De spouwankers zijn zo ontworpen dat doorstroming van het water van het buitenspouwblad naar het binnenspouwblad verhinderd wordt. Model ter goedkeuring voor te leggen aan de architect. Specificaties Materiaal spouwanker: verzinkt staal Spouwbreedte+ 5cm Uitvoering Er worden minimaal 6 spouwankers/m² voorzien. De aannemer gaat na of meer spouwankers per m² moeten voorzien worden om de ingrijpende windbelasting zonder knikken te kunnen opvangen bij zeer grote spouwbreedtes. De spouwankers worden zo geplaatst dat het ingedrongen water naar buiten wordt afgeleid.
22.30.
renovatiewerken – algemeen
22.31.
renovatiewerken – herstelling en aanpassing bestaand gevelmetselwerk
|FH|m2
nr 41 Omschrijving Herstellingswerken en/of aanpassingswerken aan bestaand gevelmetselwerk. Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte. Alle openingen groter dan 0,2 m2 worden afgetrokken. De dagzijden van openingen worden enkel meegerekend indien hun breedte groter is dan de breedte van de gevelsteen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Er wordt gebruik gemaakt van recuperatiesteen door de aannemer te leveren en voorafgaandelijk ter goedkeuring voor te leggen. De stenen worden zorgvuldig geselecteerd en zijn steeds goed gebakken (geen oranje onderbakken stenen afkomstig van binnenmetselwerk) en vorstbestand. Voor partijen groter dan 15 m2 wordt een proefattest inzake vorstbestandheid voorgelegd. Het formaat, de textuur en de kleur sluiten zo goed mogelijk aan bij het bestaande parement. De recuperatiestenen zijn alle van dezelfde soort en oorsprong en worden gesorteerd naar dezelfde afmetingen. Alle parementvlakken worden voorafgaandelijk schoongemaakt. Mortelbramen en kalkdeeltjes worden verwijderd en de randen vrijgemaakt. Er mag geen spoor van uitgelopen mortelspecie, vuil, verontreiniging of roest meer zichtbaar zijn. De te gebruiken recuperatiesteen moet voor de werken ter keuring worden voorgelegd aan de architect en de bouwheer. Uitvoering Het gevelmetselwerk wordt uitgevoerd volgens art. 22.00. en 22.01. Het gevelmetselwerk wordt gemetst met mortel voor algemene toepassing volgens art. 22.11.11. Metselverband: overeenkomstig het bestaande parement Spouwbreedte: + 5 cm Lateien: continu L‐profiel uit verzinkt staal volgens art. 27.23.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
Het gevelmetselwerk wordt achteraf gevoegd met een voegmortel volgens art. 22.11.20. Het voegen gebeurt volgens TV 208 ‐ Opvoegen van metselwerk.
kleur en textuur: aansluitend bij het bestaande voegwerk ligging van het voegvlak t.o.v. het steenvlak: overeenkomstig het bestaande parement oriëntatie van het voegvlak: overeenkomstig het bestaande parement vorm van de voeg: overeenkomstig het bestaande parement structuur van het voegvlak: overeenkomstig het bestaande parement
Toepassing Bij aan te passen vensteropeningen van de sanitaire ruimten van verdieping 2 en 3.
p. 39 / 160
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
23.
DORPELS, PLINTEN EN DEKSTENEN
23.00.
dorpels, plinten en dekstenen ‐ algemeen
p. 40 / 160
Omschrijving De werken omvatten: het plaatsen en verwijderen van alle voor de werken vereiste stellingen, afdekzeilen en beschermingswerken; de controle en de voorbereiding van het draagvlak en de ondergrond; de controleopmeting van de juiste afmetingen tijdens of na uitvoering van de ruwbouw; de voorbereiding, werkhuistekeningen en prefabricatie van alle voorziene gevelelementen; de vereiste bevestigingselementen met de andere bouwelementen (ankers, doken, rails, …); de bevestiging en het inmetselen van de dorpels, plinten en dekstenen, met inbegrip van de legmortels, verankeringselementen, vochtisolaties, uitzettingsvoegen, voegwerk, opvulkitten, …; de beschermingsmaatregelen, nabehandelingen; het opruimen en schoonmaken van de bouwplaats. Materialen De aannemer legt drie stalen van het materiaal voor, die respectievelijk het gemiddelde uitzicht en de twee grensuitzichten van de levering moeten vertonen. Deze stalen moeten bovendien alle bijzonderheden (aders, gaten, draden, …) bevatten die niet als gebreken worden beschouwd en waarvan de aanwezigheid niet tot afkeuring kan leiden. Legmortel
NBN EN 998‐2 – Specificaties voor mortels ‐ Deel 2: Metselmortel is van toepassing. De toegepaste legmortel is aangepast aan de elementen die hij verbindt en heeft er geen enkele negatieve invloed op, noch op het vlak van sterkte, noch op het vlak van de esthetische kwaliteiten. Er wordt een mortel met sterkteklasse M10 toegepast. Voor kleine hoeveelheden mag de mortel worden samengesteld op de werf en mechanisch bereid. De bereide mortels moeten worden verwerkt vooraleer binding optreedt; mortel die een begin van binding ondergaat, mag niet opnieuw aangemaakt of verwerkt worden. De legmortel moet verenigbaar zijn met eventuele toe te passen voegmortels.
Uitvoering VERVOER ‐ LEVERING De dorpels, plinten en dekstenen worden geleverd op paletten en zijn bij het transport vlak gestapeld en afgedekt. Op de werf worden ze vlak gestapeld en beschermd tegen de weeromstandigheden, op een beschutte geventileerde plaats of onder een dekzeil. VERWERKING De dorpels, plinten en dekstenen worden vol en zat in de mortel gelegd, waarbij er wordt op toegezien dat de uitgestreken mortellaag dikker wordt aangebracht dan de afstandswiggen. De voegen moeten overal even dik en rechtlijnig zijn. De breedte van lint‐ en stootvoegen stemt overeen met deze van het gevelmetselwerk waarin ze worden geïntegreerd. Bij droog weer worden kleine elementen vooraf bevochtigd. Ook de leg‐ en stootvlakken van grote elementen moeten vóór verwerking worden nat gemaakt, zodat het water niet door capillariteit uit de mortel wordt opgeslorpt. De aansluitingen (stoot‐ en lintvoegen) met het buitenspouwblad worden goed met mortel gevuld; aan de buitenkant blijven de voegen tot 2 cm diepte open wanneer het parement naderhand opgevoegd wordt. De nodige voorzorgen worden genomen om een verzorgd en onbesmeurd uitzicht aan de ingemetste gevelelementen te geven en dit te behouden. Na het leggen worden de stootvoegen met mortel opgevuld. Elk rechtstreeks contact tussen binnen‐ en buitenspouwblad moet worden vermeden. De tussen te plaatsen materialen moeten verenigbaar zijn met de voegvulling van het buitenschrijnwerk.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 41 / 160
Keuring Na plaatsing en tot de voorlopige oplevering worden de elementen beschermd tegen beschadiging of bevuiling. Beschadigde elementen kunnen bij de voorlopige oplevering worden geweigerd en zullen vervangen worden op kosten van de aannemer.
23.01.
algemeen ‐ blauwe hardsteen
Materialen KWALITEIT VAN DE STEEN TV 228 Natuursteen en TV 220 Belgische Blauwe Hardsteen zijn van toepassing. De plaats van herkomst (groeve) wordt voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan de architect. Alle stenen zijn vrij van gebreken, die mettertijd de duurzaamheid van de steensoort zouden kunnen aantasten en het gebruik ervan in het gedrang brengen. De steen is gezond, heeft een heldere klank onder de slag van een ijzeren hamer en is vorstbestendig. De steen is vrij van vlekken en onzuiverheden (vetten, olie, ...), ontdaan van alle steenkorst of aarde, afgeschaald tot op de kern en volkomen gereinigd. Stenen die in éénzelfde bouwwerk of in éénzelfde deel van een bouwwerk verwerkt worden, vertonen geen kleurverschillen. De stenen behoren tot de categorie “normaal gebouw” (volgens tabel 28 van TV 220). Stenen waarvan het uitzicht volgende kenmerken vertoont hebben afkeuring tot gevolg:
verweringskorst, leisteenachtige of heterogene zones; oplossingsholten; barstjes, aders en draden die water vasthouden op de zichtbare vlakken; stylolieten die al dan niet water vasthouden maar gelegen zijn op minder dan 2 cm van een gevoegd uitspringend vlak, op minder dan 4 cm van een niet‐gevoegd uitspringend vlak of in de al dan niet zichtbare vlakken van dunne platen (minder dan 5 cm dik); water vasthoudende zwarte aders; witte vlekken met een oppervlakte groter dan 1 dm2 of een oppervlak groter dan 20% van het zichtbare oppervlak van de steen; zachte of niet hechtende fossielen.
VERLIJMINGEN ‐ BIJWERKING VAN ONVOLKOMENHEDEN Enkel mits specifieke toestemming van de ontwerper en bouwheer is het bijwerken of aaneenlijmen van blauwe hardsteenelementen toegestaan. In voorkomend geval moet de aannemer, op verzoek van de architect, de nodige referenties en schetsen ter beschikking stellen. Het aaneenlijmen van stenen wordt uitgevoerd overeenkomstig de voorschriften van TV 148 ‐ Het lijmen van steen en marmer (WTCB). De toegestane bijwerkingen en/of verlijmingen beantwoorden aan onderstaande randvoorwaarden:
Kleine onvolkomenheden, in het dagvlak van de natuursteen, mogen worden hersteld voor zover er geen gevaar bestaat dat de herstelde zone verdere beschadiging ondergaat en voor zover het vulproduct even hard is als de steensoort en de kleur of het patina van de herstelde zone niet duidelijk verschilt van die van de steen. Onverminderd de aard van de toegestane bijwerking wordt een minwaarde van 10% toegepast op de betreffende hoeveelheden. De bijzonderheden in het zichtvlak mogen worden verkit, voor zover de verkitte zone geen enkel gevaar op beschadiging inhoudt en de kit, waarvan de kleur wordt aanvaard na aanbrenging op een van de drie referentiemonsters, een hardheid heeft die bij benadering gelijk is aan die van de steen en geen kleurverandering ondergaat die zichtbaar is op meer dan 3 m afstand voor buitengebruik in gevels of vloeren. Kleurwijziging ten gevolge van bevuiling die vreemd is aan de steen wordt niet in beschouwing genomen, noch voor de steen, noch voor de verkitting.
Uitvoering De blauwe hardstenen moeten loodrecht, haaks en zo vlak mogelijk worden uitgevoerd. De zichtvlakken hebben rechte kanten en zijn vrij van afgeschilferde randen en hoeken. Gefrijnde stenen worden alle gelegd in eenzelfde behouwingsrichting.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 42 / 160
Keuring Alle houwstenen die holten of verweringszones vertonen, gekloven of gebroken zijn of die hoek‐ of randschade vertonen, worden geweigerd en door de aannemer op eigen kosten vervangen. Houwstenen met hoek‐ of randschade ontstaan tijdens het transport en de behandeling van de steen of gedurende de werken komen niet in het zichtvlak voor en worden op kosten van de aannemer vervangen voor zover de schade onherstelbaar is.
23.10.
raam‐ en deurdorpels ‐ algemeen
Omschrijving Levering, plaatsing en afwerking van de raam‐ en deurdorpels, met inbegrip van: de controle van de juiste afmetingen na uitvoering van de ruwbouw in samenspraak met de fabrikant van het buitenschrijnwerk om na te gaan of de dorpels kunnen geleverd worden in de vormen, afmetingen en modellen getekend en voorgeschreven in de aanbestedingsdocumenten; het leveren van de dorpels; perfecte plaatsing van de dorpels voorzien van de nodige vochtwerende lagen; het opvoegen en waar nodig opkitten met een aangepaste elastische gevelkit; het schoonmaken voor de voorlopige oplevering. Materialen De aannemer legt vóór de uitvoering het volgende ter goedkeuring voor aan de architect: De detaillering van de dorpels houdt rekening met een goede afwatering. Hiertoe moet het bovenvlak van de dorpel een voldoende helling hebben naar buiten toe. Alle uitspringende dorpels worden onderaan voorzien van een druipgroef voor een afdoende waterkering. De druipgroef is minimum 5 mm diep en bevindt zich op 10 à 15mm van de rand. Langs de voorzijde zullen de watergroeven minstens 25 mm buiten het gevelvlak geplaatst worden. Het achtervlak van de binnenzijde van de dorpel houdt rekening met de dikte van het schrijnwerk en de eventueel bijkomende voorziening van rolluiken en/of zonneweringen. Uitvoering De buitendorpels in steenachtig materiaal worden geplaatst voor het leggen van de vloeren en voor de plaatsing van het buitenschrijnwerk. Er wordt toegezien op een adequate thermische onderbreking tussen de buitendorpels en het binnenspouwblad. De dorpels worden over hun volledige lengte op een PE‐folie (min. 0,45 mm dik) geplaatst die aan de achterzijde en zijkanten opgetrokken wordt, zodat insijpelend water naar buiten wordt geleid. Plaatsing van de vochtwerende laag volgens de richtlijnen van de WTCB Technische infofiche nr 20: Spouwdrainage ter hoogte van een dorpel. Bij grote dorpellengtes, die in meerdere stukken worden voorzien moeten de tussenliggende voegen opgekit worden. Het aantal voegen wordt beperkt, dorpelverdeling ter goedkeuring voorleggen aan architect.
23.11.
raam‐ en deurdorpels ‐ blauwe hardsteen
nr 42 Meting meeteenheid: stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Volgens artikel 23.01. De steen heeft een ATG (of gelijkwaardig). Dit moet voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd worden. Specificaties Afwerking bovenvlakken: grijs‐geschuurd (volgens TV 228.3.) Afwerking zichtbare zijkanten: grijs‐geschuurd (volgens TV 228.3.2.2) Profiel: rechthoekig
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 43 / 160
Raamdorpels: dikte minimum 5cm Helling: plaatsing onder helling van 5% De dorpels worden zijdelings 50 mm ingewerkt in het parement . Lengte van dorpelstukken: volgens opmeting, uit één stuk. Druipgroef: 5 mm diep Onvolkomenheden mogen plaatselijk worden bijgewerkt volgens art. 23.01. Uitvoering De dorpels worden geplaatst met een oversteek van 5 cm t.o.v. het gevelvlak. Dorpels langer dan 200 cm mogen in twee gelijke delen worden geplaatst, nog langere worden verdeeld in gelijke veelvouden van maximum 200 cm, voorzien van een uitzettingsvoeg van circa 8 mm over de totale diepte van de dorpel. In de open voeg wordt tussen de elementen een aangepaste voegbodem geplaatst. Alle voegen worden perfect afgewerkt met een waterdichte plastische voegmortel, aangepast aan de kleurtint van de steen. Toepassing Bij aangepaste vensteropeningen van sanitaire ruimten op verdieping 2 en 3.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
27.
STRUCTUURELEMENTEN STAAL
27.00.
structuurelementen staal – algemeen
p. 44 / 160
Omschrijving De post "structuurelementen staal" omvat alle werken en leveringen voor de realisatie van de ruwbouwconstructies uit staal, met inbegrip van alle uitvoeringstekeningen, verbindingssystemen, de eigenlijke uitvoering in het werk, de aansluiting met de ruwbouw, verankeringen, hulpstukken, eventuele corrosie‐ en brandbescherming, .... Geprefabriceerde gevelelementen, trapelementen of balustraden of uit staal worden voorzien in deel 4 en 5. Materialen ALGEMEEN Bij levering dient het constructiestaal gekeurd te zijn. Een 3.1‐certificaat volgens NBN EN 10204 moet bij de levering voorgelegd worden. In dit document dient de producent te verklaren dat de geleverde producten voldoen aan de bij de bestelling gestelde eisen en verstrekt hij de beproevingsresultaten van de in de betreffende materiaalnorm nader voorgeschreven keuringen. Het document wordt geldig verklaard door de bevoegde vertegenwoordiger voor de keuring van de producent die hiërarchisch onafhankelijk is van de productieafdeling. Elementen die gebreken of beschadigingen vertonen ten gevolge van prefabproductie, transport en/of opslag worden niet verwerkt en worden zo snel mogelijk afgevoerd en op kosten van de aannemer vervangen door nieuwe elementen. De vorm en de afmetingen van de profielen zijn afleesbaar op de plannen of op tijdig voor te leggen werktekeningen. Uitvoering ALGEMEEN De bepalingen van volgende normen zijn van toepassing:
NBN EN 1090 ‐ Deel 1 en 2 ‐ Uitvoering van de staalconstructies en aluminiumconstructies NBN EN 10021 ‐ Algemene technische leveringsvoorwaarden voor staalproducten NBN EN 10025 – Warmgewalste producten van ongelegeerd constructiestaal – Technische leveringsvoorwaarden NBN EN 10034 ‐ I‐ en H‐ profielen uit bouwstaal ‐ Vorm‐ en afmetingstoleranties NBN EN 10210 – Deel 1 en 2 ‐ Warmvervaardigde buisprofielen voor constructiedoeleinden van ongelegeerd en fijnkorrelig staal NBN EN 10219 – Deel 1 en 2 ‐ Koudvervaardigde gelaste buisprofielen voor constructiedoeleinden van ongelegeerd en fijnkorrelig staal NBN EN 10277 – Deel 1 en 2 ‐ Producten van blank staal ‐ Technische leveringsvoorwaarden De constructeur moet in de werkplaats en op de werf alle nodige voorzorgen nemen teneinde iedere vervorming van de stukken tijdens de behandeling te voorkomen.
Bijzondere aandacht dient te worden besteed aan de afmetingen van de elementen, hun peilen en doorbuiging, alsook alle doorvoeren voor leidingen, kokers. Vóór de uitvoering moet de constructeur de rechtlijnigheid van de staalprofielen controleren om mogelijke kromming of scheeftrekking te vermijden. Reeds verbonden stukken mogen niet gerecht worden. De elementen worden bij hun productie voorzien van de nodige uitsparingen of doorvoeren zoals aangeduid op de plannen. Geen enkele doorvoer mag achteraf in de elementen worden uitgeboord, uitgeslepen of uitgebrand zonder de voorafgaandelijke toestemming van de architect of het ingenieursbureau belast met de stabiliteitsstudie. Voor tijdelijke markeringen wordt gebruik gemaakt van wateruitwisbare verven of stiften. Oliehoudende en andere verven zijn niet toegelaten, aangezien zij aanleiding kunnen geven tot verzinkingsfouten. Uitsnijdingen met de zuurstofbrander moeten zorgvuldig bijgewerkt worden (verwijderen van de bramen, slijpen enz.) om een volkomen gladde snede te bekomen. De elementen worden ontdaan van alle vuil, olie, vet en andere verontreinigingen, en van alle loszittende roestvorming op het ogenblik van de verwerking.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 45 / 160
Alle bewerkingen ‐ zoals vlakken en richten van de stukken, smeden en warm plooien, buigen, uitgloeien, uitsnijden, alle verbindingen door lassen, bouten, schroeven, de voorbereiding van de gaten, enz. ‐ worden uitgevoerd volgens de vigerende NBN‐normen en regels van goed vakmanschap. Iedere wijziging aan het esthetisch aspect van de stukken, hetzij om redenen van constructie hetzij omwille van de stabiliteit ervan dient voorafgaandelijk aan de architect voorgelegd te worden. LEVERING ‐ MONTAGE ‐ OPLEG ‐ VERANKERINGEN De scherpe kanten en uitstekende delen zullen bij de levering beschermd worden met aangepaste middelen. Alle stukken worden stevig in de omliggende constructies vastgezet en/of verankerd met aangepaste pluggen of chemische ankers, bouten, schroeven, moeren en tegenmoeren. De constructeur organiseert de gehele constructie ervan zodanig dat ten allen tijde en gedurende alle noodzakelijke en mogelijke manipulaties van de diverse elementen de stabiliteit van het geheel en van elk element afzonderlijk gegarandeerd blijft. Wanneer de stukken worden vastgeschroefd in zichtblokken, gevelsteen of zichtbetonelementen, gebeurt het boren met uiterste zorg zodat de stenen of het beton niet beschadigd worden noch loskomen. De aanbevelingen van de architect in verband met de plaatsing van waterdichtingsmembranen en/of isolatie ter voorkoming van vochtbruggen en/of koudebruggen, worden door de aannemer strikt opgevolgd. Indien deze aanbevelingen niet uitdrukkelijk in de uitvoeringsdocumenten vermeld zijn, zal de aannemer hiernaar informeren alvorens de werken aan te vatten.
27.01.
algemeen – verbindingen
|PM|
nr 43 ALGEMEEN De wijze van verbinden van de verschillende elementen onderling (lassen, bouten, aangelaste doken, klinknagels,…) staat aangeduid op de stabiliteitsplannen. De aannemer gaat na of de verbindingen kunnen worden uitgevoerd volgens de uitvoeringsdocumenten van het studiebureau en of zich geen onderlinge anomalieën voordoen. De aannemer ziet er op toe dat de aangewende verbindingssystemen volstrekt verenigbaar zijn met de andere structurele, technische en/of afwerkingselementen waaruit de constructie is samengesteld. De delen van het werk, die volgens de plannen uit één stuk zijn, mogen niet samengesteld worden uit verscheidende stukken door lassen, lasplaten of op een andere wijze verenigde stukken. Alle elkaar rakende eindvlakken zullen goed vlak en gerecht zijn; het vlakken en rechten wordt met de vlakpers of met de walsmachine uitgevoerd zonder kloppen of hameren. Alle stukken die volgens de plannen moeten doorlopen tot tegen andere stukken (vulplaten onder verstijvingen, onder bevestigingshoekijzers, onder knoopplaten; verstijvingen; lasplaten; …) zullen op de juiste lengte gebracht en pasgemaakt worden, met rechtlijnige en goed tegen elkaar aansluitende boorden. Het snijden en korten van de stukken gebeurt zo dat geen scheuren, barsten of metaalvervorming wordt veroorzaakt. De benen van bevestigingshoekijzers die paarsgewijze aan de uiteinden van elementen zijn aangebracht, moeten volledig in hetzelfde vlak liggen zodat een perfect contact over het hele aansluitingsoppervlak verzekerd is. De voegen moeten goed pas afgewerkt worden, zodat de stuitnaden overal goed gesloten zijn, in het bijzonder daar waar ze op druk belast worden. Verbindingen in het werkhuis of montage van geprefabriceerde onderdelen ter plaatse op de werf gebeuren, behoudens andere bepalingen op de detailplannen en/of in dit bestek, op voorstel van de aannemer. Alle aangewende metalen onderdelen voor de verankering van buitenconstructies bestaan uit roestvast staal. BOUTVERBINDINGEN De bepalingen van volgende normen zijn van toepassing:
NBN EN 15048 – Deel 1 en 2 ‐ Niet‐voorgespannen geboute verbindingen voor de metaalbouw NBN EN ISO 898‐1 ‐ Mechanische eigenschappen van bevestigingsartikelen van koolstofstaal en gelegeerd staal – Deel 1: Bouten, schroeven en tapeinden met gespecificeerde eigenschapsklassen ‐ Ruwe schroefdraad en metrische fijne schroefdraad NBN EN 20898‐2 ‐ Mechanische eigenschappen van bevestigingsartikelen ‐ Deel 2: Moeren met voorgeschreven proefbelastingswaarden ‐ Schroefdraad met grove spoed NBN EN ISO 4759 ‐ Toleranties voor bevestigingsartikelen
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 46 / 160
Voor bouten van roestvast staal geldt de norm: NBN EN ISO 3506 – Deel 1 t.e.m. 4 ‐ Mechanische eigenschappen van bevestigingsartikelen van corrosievast staal Voor voorspanbouten gelden de bepalingen van de normenreeks: NBN EN 14399 – Boutverbindingen met hoge voorspanning in staalconstructies Een 3.1‐certificaat volgens NBN EN 10204 moet bij de levering voorgelegd worden. In dit document dient de producent te verklaren dat de geleverde producten voldoen aan de bij de bestelling gestelde eisen en verstrekt hij de beproevingsresultaten van de in de betreffende materiaalnorm nader voorgeschreven keuringen. Het document wordt geldig verklaard door de bevoegde vertegenwoordiger voor de keuring van de producent die hiërarchisch onafhankelijk is van de productieafdeling.
De boutgaten moeten zorgvuldig geboord worden. De gatdiameter moet hierbij 1 mm (voor bouten M12 tot M14), 2 mm (voor bouten M16 tot M24) of 3 mm (voor bouten M27 en groter) groter zijn dan de boutdiameter. LASVERBINDINGEN Het lassen gebeurt volgens de voorschriften van NBN EN 1090‐2 ‐ Uitvoering van staalconstructies en aluminiumconstructies ‐ Deel 2: Technische eisen voor staalconstructies. Het lassen gebeurt in principe uitsluitend in het werkhuis onder beschermde omstandigheden en door een erkend lasser, die gecertificeerd is volgens NBN EN 287‐1 of een lasoperator, die gecertificeerd is volgens NBN EN 1418. Indien, mits toestemming van de raadgevend ingenieur, tengevolge van een aanpassing op de werf, toch moet worden gelast, dient dit te gebeuren door een erkend lasser bij gunstige klimaatomstandigheden en moet de las beschermd worden tegen oxidatie.
27.02.
algemeen – stabiliteitsstudie
|PM|
nr 44 STABILITEITSSTUDIE GELEVERD DOOR DE BOUWHEER
27.10.
balken – algemeen
27.11.
balken – blank profielstaal
|FH|kg
nr 45 Meting meeteenheid: per kg meetcode: de volumemassa van het staal wordt bij conventie vastgesteld op 7.850 kg/m3. Enkel de conventionele theoretische massa wordt in rekening gebracht. Deze wordt bepaald op basis van de geometrische vorm van de stukken. De uitsnijdingen en openingen worden afgetrokken, behalve de gaten voor de verbindingen en de afschuiningen en laspoortjes voor de lassen. In de berekening van de hoeveelheden wordt een massatoeslag van 10 % voorzien, waarvan enerzijds 5% voor de hulpstukken (kop‐ en voetplaten, verstijvingsplaten, verbindingselementen, ankerstaven in beton, ...) en anderzijds 5% voor lasnaden, bouten, moeren en rondellen, verbindingsdeuvels, afval en walstolleranties, …. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid Materiaal De bepalingen van NBN EN 10278 – ‘Afmetingen en toleranties van producten van blank staal’ zijn van toepassing. Specificaties Staalsoort: S235 Kwaliteit lasbaarheid: J2 Uitvoering De zijdelingse opleg bedraagt minstens 20 cm. De verankering aan de ruwbouw gebeurt dragend op het naastliggend metselwerk (mits aanwending van verdeelbalken in geprefabriceerde elementen ingewerkt in het metselwerk . Toepassing Balken boven nieuw te maken opening op verdieping 1 tussen sanitaire voorruimte en gang.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
27.70.
brandbeveiliging – algemeen
27.71.
brandbeveiliging – brandwerend verfsysteem
p. 47 / 160
|PM|
nr 46 Omschrijving De stalen constructie‐elementen worden voorzien van een brandwerend verfsysteem dat opschuimt bij brand en het staal isoleert zodat het staal de bezwijktemperatuur niet bereikt gedurende de vooropgestelde tijd. Meting (ofwel) aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de respectievelijke eenheidsprijs van de te behandelen profielen, inclusief de brandwerende bescherming van de verbindingen en hulpstukken. (ofwel) meeteenheid: per kg van de te behandelen profielen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Het brandwerend verfsysteem heeft een ETA volgens ETAG 018 – Deel 2. De benodigde laagdikte wordt bepaald aan de hand van NBN EN 1993‐1‐2 + ANB door degene die het brandwerend verfsysteem aanbrengt. Specificaties Het verfsysteem bestaat uit een grondlaag en een brandwerende verflaag Vereiste brandweerstand: R 60 Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Kleur toplaag: keuze aannemer Uitvoering VOORBEREIDING De architect geeft in de gedetailleerde meetstaat aan op welke elementen het brandwerend verfsysteem moet aangebracht worden. Vóór verdere oppervlaktebehandeling plaatsvindt worden walshuid, roestschellen, splinters, lasspatten, vetten, olie, zouten, stof, vuil en andere verontreinigingen van de te behandelen stalen onderdelen verwijderd. De oppervlakken van de te behandelen stalen onderdelen worden voorbewerkt tot een reinheidsgraad Sa 2,5 of beter (volgens NBN EN ISO 8501‐1). AANBRENGEN VAN HET VERFSYSTEEM Het verfsysteem wordt aangebracht door bekwame vakmensen en volgens de voorschriften van de leverancier van het verfsysteem. De aannemer legt voor uitvoering een technische fiche en de ETA van het brandwerend verfsysteem voor aan de architect. Het staal moet droog zijn en de verwerkingstemperatuur moet liggen tussen de waarden aangegeven in de verwerkingsvoorschriften van de leverancier. Na de voorbereiding van het staaloppervlak wordt een grondlaag (primer) aangebracht die geschikt is voor het toegepaste brandwerende verfsysteem (zie hiervoor ETAG 018 en onderscheid in primergroepen). Vervolgens wordt de brandwerende verflaag aangebracht volgens de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant. Indien nodig wordt de benodigde dikte van de brandwerende verflaag bereikt in meerdere lagen. De minimale droogtijd volgens de voorschriften van de fabrikant dient gerespecteerd te worden. Indien een toplaag aangebracht moet worden, moet de brandwerende verflaag volledig droog zijn alvorens de toplaag aangebracht wordt.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 48 / 160
TRANSPORT EN MONTAGE Bij het transport, (tussen)opslag en montage moet speciale aandacht worden besteed om beschadiging van het verfsysteem tot een minimum te beperken. De instructies van de leverancier hier omtrent moeten gevolgd worden. Beschadigde oppervlakken moeten worden gerepareerd volgens de instructies van de leverancier van het brandwerende verfsysteem. Wanneer het brandwerende verfsysteem niet op de bouwplaats is aangebracht, moeten nog niet‐beschermde onderdelen, waaronder de boutverbindingen, op de bouwplaats worden beschermd. Hierbij moet de grootste laagdikte worden aangehouden van de twee te verbinden stalen onderdelen. KEURING De volgende testen worden door de uitvoerder van het brandwerend verfsysteem uitgevoerd. De kosten voor deze testen zijn inbegrepen in de eenheidsprijs van onderhavig artikel.
Voordat de brandwerende verflaag wordt aangebracht, dient de laagdikte van de primer gecontroleerd te worden. De laagdikte moet voldoen aan de minimum én maximum laagdikte voor zover van toepassing volgens de documentatie van de leverancier van het brandwerende systeem. De droge laagdikte van de brandwerende verflaag wordt gecontroleerd volgens NBN EN ISO 2808 ‐ Verven en vernissen ‐ Bepaling van de filmdikte conform de richtlijnen van NBN EN ISO 12944‐5 ‐ Verven en vernissen ‐ Corrosiebescherming van staalconstructies door beschermende verfsystemen ‐ Deel 5: Beschermende verfsystemen. Geen enkele laagdikte mag minder zijn dan 80% van de vereiste laagdikte. Indien de laagdikte niet voldoende is, moet de brandwerende verflaag worden opgedikt tot de vereiste laagdikte volgens de voorschriften van de leverancier van het brandwerende systeem. Bij zichtbaar blijvende elementen moet een visuele inspectie van de toplaag gebeuren. Deze inspectie dient plaats te vinden op de zichtvlakken met het blote oog, loodrecht op het oppervlak, op een afstand van 3 meter voor binnentoepassingen en 5 meter voor buitentoepassingen. Op deze afstand mag de deklaag geen rimpels, zakkers, lopers, insluitingen, kraters en andere onregelmatigheden vertonen die als storend worden ervaren. Bij twijfel wordt ook de hechting van het verfsysteem bepaald volgens NBN EN ISO 2409 – Verven en vernissen – Ruitjesproef. Geen enkel resultaat mag slechter zijn dan klasse 2.
Toepassing Op balken boven nieuw te maken opening op verdieping 1 tussen sanitaire voorruimte en gang.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
40.
BUITENSCHRIJNWERK
40.00.
buitenschrijnwerk ‐ algemeen
p. 49 / 160
Omschrijving De post buitenschrijnwerk omvat steeds: de opmeting en controle van de juiste afmetingen ter plaatse; de eventuele voorstudies ten laste van de aanneming, de voor te leggen berekeningsnota’s; de levering en montage van alle geassembleerde raam‐ en deurgehelen, met inbegrip van de voorziene aansluitingen, randisolatie en voegafwerkingen tussen schrijnwerk en ruwbouw, specifieke maatregelen m.b.t. de vereiste luchtdichtheid, akoestische prestaties, … de beschermende behandeling en/of afwerking, incl. eventuele bijkomende bestrijkingen na plaatsing; de levering en montage van het hang‐en sluitwerk, de controle en naregeling ervan, een eerste maal voor de voorlopige oplevering en een tweede maal voor de definitieve oplevering, met inbegrip van het waar nodig vervangen van slecht afsluitende dichtingsrubbers; de eventuele levering en montage van te integreren verluchtingsroosters; de levering en montage van beglazing en vulelementen, incl. spieën, glaslatten en dichtingen; de reiniging voorafgaand aan de oplevering. Materialen Alle geleverde ramen en deuren dragen een CE‐markering, vergezeld van een prestatieverklaring, conform de productnorm NBN‐EN 14351‐1. Volgens toepassingsgebied gelden onderstaande normen:
NBN EN 14351‐1 ‐ Ramen en deuren ‐ Productnorm, prestatie‐eisen ‐ Deel 1: Ramen en deuren zonder brand‐ en rookwerende eigenschappen NBN B 25‐002‐1 ‐ Buitenschrijnwerk ‐ Deel 1 Algemene voorschriften STS 52.0 ‐ Buitenschrijnwerk ‐ Algemene voorschriften STS 53.1 ‐ Prestatie‐eisen Deuren (buiten + binnen) STS 56.1 ‐ Dichtingskitten voor gevels TV 222 ‐ Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting TV 206 ‐ Mechanische inbraakbeveiliging van schrijnwerk en beglazing Typebestek voor inbraakvertragend schrijnwerk en beglazing (TIS‐inbraak, 2006/2014) www.tis‐inbraak.be De aannemer bezorgt van alle raam‐ en deurprofielen, hang‐ en sluitwerk, beglazing, ventilatieroosters en de plaatsingswijze vóór levering en plaatsing ter goedkeuring aan het Bestuur:
de vereiste attesten, technische goedkeuring ATG, garantiebewijzen, … stalen van de verschillende componenten, waarvan minstens één opendraaiende hoek, model raam‐ en deurbeslag, kleurenkaart met het beschikbare kleurengamma van de fabrikant, … een ramenplan met duidelijke aanduiding van de draai‐ en schuifrichtingen; de voorziene beglazingstypes en respectievelijke glasdiktes per raamelement een gedetailleerde berekening van de warmtedoorgangscoëfficiënt (U‐window) per raamtype volgens NBN EN ISO 10077‐1 de eventueel gevraagde akoestische studie een prototype ter beproeving of modelopstelling
Keuring Voor de voorlopige oplevering wordt het buitenschrijnwerk en de beglazing ontdaan van kitresten, vlekken, raammerken en klevers op het glas (na akkoord van de architect). Voor de voorlopige oplevering moet worden gecontroleerd of:
de beweegbare delen en het hang‐ en sluitwerk naar behoren functioneren; de oppervlakten vrij zijn van beschadigingen; de ventilatieroosters in‐ en uitwendig zuiver zijn; de beglazing vrij is van krassen en/of vlekken; de aansluitingen met de ruwbouw (voegbanden en kitvoegen) zorgvuldig zijn uitgevoerd.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 50 / 160
Oppervlakte onvolkomenheden van de profielen: bij een loodrechte observatie van het betreffende oppervlak onder diffuus licht (betrokken buitenlucht en geen kunstmatig licht binnen), mogen er geen holtes, blazen, vlekken, krassen of andere beschadigingen zichtbaar zijn vanop een afstand van 2 meter. In tegenstelling tot NBN 25‐002‐1 en de respectievelijke STS 52 gelden de eisen gesteld aan de buitenoppervlakte ook voor de binnenoppervlakte van de profielen die zichtbaar worden bij het openen van het raam. Ontoelaatbare gebreken of beschadigingen op de profielen, zoals krassen, deuken, uithollingen of slechte bevestigingen hebben afkeuring tot gevolg. Zij mogen worden hersteld of bijgewerkt worden tot voldoening bekomen wordt of het element wordt vervangen. De aannemer geeft een tienjarige waarborg op de water‐ en winddichtheid van het geheel van het buitenschrijnwerk, bij normaal gebruik en onderhoud.
40.01.
buitenschrijnwerk ‐ prestaties
Algemeen Onderstaande prestatie‐eisen zijn van toepassing op de schrijnwerkelementen in hun geheel (inclusief beglazing, hang‐ en sluitwerk, …) en zijn bindend. In functie van de projectcondities kunnen hieronder in de specifieke artikels aanvullende criteria opgelegd zijn op niveau van het schrijnwerktype (vaste ramen, schuiframen, buitendeuren,…) en/of de beglazing, het hang‐en sluitwerk, …. De gevraagde prestatieniveaus kunnen steeds gecontroleerd worden d.m.v. opgelegde proeven op één prototype. Het prototype zal worden gekozen door het Bestuur (zie 40.02). Karakteristieken volgens NBN B 25‐002‐1 Prestatie‐eisen ramen TOEPASSINGSGEBIED
ALLE BUITENRAMEN en ‐DEUREN
Luchtdoorlatendheid volgens NBN EN 12207
volgens tabel 6 (NBN B 25‐002‐1) volgens ligging en hoogte (*)
Waterdichtheid volgens NBN EN 12208
volgens tabel 6 (NBN B 25‐002‐1) volgens ligging en hoogte (*)
Weerstand tegen windbelasting volgens NBN EN 12211
volgens tabel 6 (NBN B 25‐002‐1) volgens ligging en hoogte (*)
(*) Ligging en hoogte gebouw: Aard van het terrein: zone III (dorp‐voorstedelijk) (volgens tabel 5 NBN EN 25‐002‐1): Gebouwhoogte: 10‐18 m m U‐window (*) < / 1,6 W/m2K (*) Oppervlakte gewogen gemiddelde U‐waarde van alle schrijnwerkelementen per wooneenheid. Warmtedoorgangscoëfficiënt volgens NBN EN ISO 10077‐1
40.02.
Deze prestatie‐eis is bindend. Als het buitenschrijnwerk binnen bijkomend gestelde randvoorwaarden (zoals maximale Ug‐ of Uf‐waarden per schrijnwerktype) niet aan deze U‐window‐waarde kan voldoen, moet de aannemer zonder meerprijs een performanter profiel of een performantere beglazing voorzien. Bij zijn materiaalvoorstelling bezorgt de aannemer aan de ontwerper een gedetailleerde berekening per raamtype volgens NBN EN ISO 10077‐1.
buitenschrijnwerk ‐ proeven
Algemeen Het Bestuur behoudt zich het recht voor om voor of tijdens de plaatsing functionele proeven te laten uitvoeren op een of meerdere door het Bestuur uitgekozen schrijnwerkelement(en).
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 51 / 160
De monstername gebeurt in aanwezigheid van de aannemer en het Bestuur. Indien de tijdig verwittigde aannemer niet aanwezig is, gaat het Bestuur alleen over tot de monstername. De proeven moeten plaatsvinden onder toezicht van het Bestuur in een onafhankelijk en gecertificeerd labo. Bij de mechanische proeven mag er noch voor de opengaande delen noch voor de toebehoren een blijvende vervorming optreden of een verhoogde speling worden waargenomen. Er mogen ook geen beschadigingen voorkomen aan het oppervlak van de onderdorpels en van de taatsen of aan andere delen van het sluitsysteem. De volgorde van de proeven m.b.t. luchtdichtheid, waterdichtheid, windbelasting, verkeerd gebruik en bedieningskrachten verloopt volgens bijlage 2 van NBN 25‐002‐1. De functionele raamproeven zullen uitgevoerd worden met inbegrip van de voorziene ventilatieroosters. Als schrijnwerkelementen worden gecombineerd met verschillende soorten glas of vulpanelen, moeten de proeven worden uitgevoerd met de minst stijve elementen. Het geteste en goed bevonden proefraam wordt gemerkt en op de werf bewaard als referentie. Het mag geplaatst worden, als laatste element. Wanneer producten niet aan de proeven voldoen, kan de ontwerper de werken onmiddellijk laten stopzetten. Meting meeteenheid: stuk, per te beproeven type schrijnwerkelement (tot volledige voldoening) aard van de overeenkomst: Vermoedelijke hoeveelheid (VH). Bij het niet uitvoeren van de proeven wordt deze post in mindering gebracht.
40.03.
buitenschrijnwerk ‐ montage
Materialen Alle bevestigingsmiddelen zijn vervaardigd uit roestvast of verzinkt staal (minimum 275 g/m2). Zwelbanden, voegbodems, kitten voor de waterdichte aansluiting met het voorziene parement of gevelbekledingssysteem zijn conform NBN B 25‐002‐1, TV 188 en STS 56.1 en zijn compatibel met de aansluitende materialen. Alle hulpmiddelen tot het realiseren van thermische en luchtdichte aansluitingen, zoals isolatieschuimen, wachtfolies, kitten, kleefbanden, primers, dichtingsmanchetten, vloeibare afdichtingen,… zijn compatibel met de gebruikte folies en aansluitende materialen. Uitvoering ALGEMEEN In afwachting van herziening geldt de TV 188 ‐ Plaatsen van buitenschrijnwerk als leidraad voor de goede uitvoering, aangevuld met de voorschriften van de technische goedekeuring ATG (of gelijkwaardig) en de fabrikant. BEVESTIGINGEN Het buitenschrijnwerk wordt symmetrisch in de opening geplaatst en in functie van de aansluitingen, de ruimte voor de scharnieren en hun afregeling, op de vereiste afstand van de ruwbouw aangebracht. De opstelling is perfect loodrecht, waterpas en in horizontale richting in de as gezet, met inachtneming van de maximale afwijking ten aanzien van de as‐ en stramienlijnen en peilmaten volgens TV 188 § 5.1.1. De opstelling op de dorpels moet garanderen dat water dat ofwel in de sponning is binnengedrongen, ofwel condensatiewater, steeds via de onderzijde of voorzijde van het profiel wordt afgeleid naar de buitendorpel en nooit aan de binnenzijde kan terechtkomen. De bevestiging moet zo gebeuren dat de belasting van de ramen wordt overgedragen op de ruwbouw en zettingen van het gebouw geen invloed hebben op het buitenschrijnwerk. De aard en het aantal bevestigingselementen moeten in staat zijn om zonder blijvende vervorming te weerstaan aan de winddrukken volgens NBN EN 1991‐1‐4 (+ ANB). AANSLUITINGEN Het buitenschrijnwerk moet over de gehele omtrek van de ruwbouw geïsoleerd worden. De afdichting van de naden tussen het vast kader, de gevel en/of tussen de kozijnen onderling, moeten een water‐ en luchtdichte aansluiting garanderen. De kozijnaansluitingen worden van een dubbele afdichting voorzien: een wind‐ en waterkering aan de buitenzijde (zwelband+kit) en een luchtdichte afwerking aan de binnenzijde. Waar waterdichtingen aangebracht tegen de buitenzijde worden gecombineerd met luchtdichtingen aan de binnenzijde, moet men erover waken dat de dampdichtheid van de binnenmembramen hoger is dan de waterdichting.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 52 / 160
Met het oog op de luchtdichtheidsprestaties zal bijzondere zorg worden besteed aan de luchtdichte aansluiting tussen het buitenschrijnwerk, de voorziene draagconstructie, de gevelisolatie en de binnenafwerking. De afwerking langs de binnenzijde (pleisterwerk, omkastingen, venstertabletten, …) mag pas worden gestart na controle door de ontwerper van de isolatie en luchtdichte aansluitingen.
40.03.10. buitenschrijnwerk – montage/spouwconstructie en dorpel
|PM|
nr 47 Algemeen PLAATSING EN BEVESTIGING Het raamkader wordt minstens 20 tot 30 mm van het raamprofiel achter de dagkant van de ruwbouw geplaatst. De ruwbouw zelf voorziet hiervoor een aanslag van circa 40 mm met een maximale afwijking van 5 mm. De voegen tussen het schrijnwerk en het parement zullen minimum 5 en maximum 10 mm bedragen. In het geval van naar binnen uitstekende lintelen wordt het parement aan de binnenzijde uitgecementeerd, om een rondom vlakke aansluiting met compriband te kunnen verwezenlijken. De aannemer schrijnwerk bezorgt aan de ontwerper en aannemer ruwbouw tijdig de nodige richtlijnen m.b.t. de correcte positionering per type schrijnwerk. Het aantal bevestigingspunten voor de verticale stijlen en de boven‐ en onderregels van het vast kader voldoet minimaal aan de voorschriften van de technische goedkeuring. In alle andere gevallen worden minimaal voorzien:
in de hoogte: minstens twee op ongeveer 20 cm afstand van elke hoek, ter hoogte van de scharnieren en verder met maximale tussenafstanden van respectievelijk: 100 cm voor houten ramen, 75 cm voor metalen ramen en 60 cm voor PVC‐ramen. in de breedte: minimum één bevestiging per 1 m breedte en minimum een bevestiging ter hoogte van elke tussenstijl en op de plaatsen die het meest belast worden. buitendeurstijlen worden ter hoogte van de scharnierkant voorzien van minimum vijf doken. waar raamgehelen breder dan 2 meter, in het bijzonder schuiframen, slechts aan de buitenzijde steunen op de dorpels, moeten zij aan de binnenzijde bijkomend worden ondersteund d.m.v. doorlopende stijlen en/of aangepaste stelpootjes op regelmatige afstand. Hierbij wordt rekening gehouden met de profieldiepte, thermische onderbreking en het extra gewicht van veiligheidsbeglazing. Waar stelpootjes gemonteerd worden op draagvloeren op volle grond, moet een thermische onderbreking worden tussengevoegd uit hoogwaardig kunststof.
AANSLUITING PAREMENT De wind‐ en waterdichtheid t.a.v. het parement wordt verwezenlijkt door gebruik te maken van aan de voegbreedte en aard van de hechtvlakken aangepaste, zwelbanden en elastische kitvoegen. De hechtvlakken zijn droog en stofvrij. Mortelspatten worden zorgvuldig verwijderd.
Ter hoogte van de dorpels door een afdichtingstrook, die gedeeltelijk wordt samengedrukt zodat een wind‐ en waterdichte afdichtingvoeg gevormd wordt. De voegen moeten zodanig worden opgevat dat er geen water op kan blijven staan. Bovenaan en aan de zijkanten van het buitenmetselwerk door een zwelband, die tegelijk als drager voor de op te spuiten afdichtingkit dient. De elastische voegen mogen slechts in twee richtingen aanhechten, daarvoor moeten ze aangebracht worden tegen een steunvlak (voegbodem) dat geen aanhechting biedt. Ramen die rechtstreeks in het parament worden geplaatst (blokramen of massieve muren), moeten bij montage voorzien worden van aangepaste waterkerende scheidingslagen en/of ‐profielen (zoals aangegeven op detailtekening). De vooraf aangebrachte voegbanden worden in zo groot mogelijke lengten en rechtlijnig verwerkt. Zij zijn vóór plaatsing samengedrukt (tot circa 15‐20% van hun aanvankelijke dikte), zwellen na plaatsing langzaam op en sluiten de voeg slagregendicht af. De breedte van de dichtingband bedraagt minstens 15 mm. Afdichtingskitten:
Hebben een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig (aanbevolen klasse F15 of F20 LM volgens STS 56.1). de kit is overschilderbaar / de kleur van de kit is aangepast aan de kleur van het schrijnwerk en/of het metselwerk. De kitvoegen moeten zuiver en rechtlijnig aansluiten op het schrijnwerk en gevelparement.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 53 / 160
De mechanische verankering en bijhorende luchtdichte aansluiting aan de binnenzijde met de ruwbouw, spouwisolatie en binnenafwerking wordt gerealiseerd op voorstel en verantwoordelijkheid van de aannemer en ter goedkeuring voor te leggen aan de ontwerper. De ruimte tussen het schrijnwerk, spouwisolatie en de binnenzijde van de ruwbouw wordt opgespoten met een laagexpansief, vochtuithardend, elastisch blijvend PU‐schuim. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Bij de vervanging van bestaand buitenschrijnwerk wordt aanvullend rekening gehouden met de bepalingen van artikel 40.03.50. buitenschrijnwerk ‐ montage/vervanging bestaand schrijnwerk. Toepassing Zie 40.04.buitenschrijnwerk ‐ borderel
40.03.50. buitenschrijnwerk – montage/vervanging schrijnwerk
|PM|
nr 48 Algemeen COÖRDINATIE BLIJVENDE BEWONING Het uitnemen van de bestaande ramen en de montage van de nieuwe ramen per woongelegenheid moet op één werkdag. Verdere afwerkingen kunnen de volgende werkdag gebeuren. UITNEMEN BESTAAND SCHRIJNWERK De werken omvatten het uitnemen van het bestaand buitenschrijnwerk met inbegrip van de beglazing, eventuele raamomkastingen en alle bevestigingsmiddelen. De beglazing wordt indien mogelijk vooraf uitgenomen en afzonderlijk afgevoerd naar een verwerkingsinstallatie voor de recyclage van vlakglas. De profielen moeten maximaal gerecycleerd worden en/of reglementair worden gestort. De bestaande raamkaders worden zorgvuldig gedemonteerd, zonder venstertabletten / afwerkingen te beschadigen. Beschadigingen aan het parement worden hersteld. De vlakheid van de binnenzijde van het parement wordt gecontroleerd en waar nodig plaatselijk bijgewerkt. De montage, bevestiging en water‐ en luchtdichte aansluitingen worden gerealiseerd volgensartikel 40.03.10. buitenschrijnwerk ‐ montage/spouwconstructie en dorpel. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Er wordt voorzien in een proefopstelling voor volgende elementen: … De aanwezige spouwverbindingen tussen parement en dragend binnenmetselwerk worden ter hoogte van dagkanten doorgeslepen en voorzichtig uitgekapt. Puinresten in de spouw worden tot een minimum beperkt, zorgvuldig verwijderd en gestofzuigd met een krachtige alleszuiger. De spouw wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van spouwhaken in voldoende nabijheid van de raamopening, zo nodig worden plaatselijk bijkomende spouwhaken ingewerkt. Waar het schrijnwerk geplaatst wordt in een massieve muuropbouw wordt een aanvullende afdichting voorzien tussen de bovenzijde van het raam en de neggen (volgens TV 188 § 5.2.4.3, afbeelding 17). Toepassing Zie 40.04.buitenschrijnwerk ‐ borderel
40.04.
buitenschrijnwerk – borderel
Algemeen Bijgevoegd overzicht met alle voorkomende schrijnwerkelementen maakt integraal deel uit van dit bestek. Per raamelement worden afmetingen, profieltype, beglazingstype, type hang‐ en sluitwerk, eventuele ventilatieroosters en/of vulementen, toebehoren, … opgegeven. Ook worden de montagemethode volgens rubriek 40.03. en eventuele specifieke prestaties opgegeven. Zie tekening 5.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
40.10.
p. 54 / 160
profielsystemen ‐ algemeen
Algemeen De samenstelling van de schrijnwerkgehelen per profieltype wordt verduidelijkt door de plannen en/of detailstudies ofwel vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan de ontwerper. Het schrijnwerk wordt zo opgevat en gemonteerd dat de volle delen, de doorzichtige of doorschijnende delen, de vaste delen en de opengaande delen, de borstweringen, het hang‐ en sluitwerk en de diverse aansluitingen in het algemeen gemakkelijk te vervangen zijn zonder dat belendende elementen hiervoor moeten worden gedemonteerd. De maximale raamafmetingen per profieltype, het voorziene beslag en het aantal sluitpunten beantwoorden aan de richtlijnen van de profielleverancier en de systeemgever van het hang‐ en sluitwerk, volgens de gestelde prestaties aan het schrijnwerk volgens artikel 40.01. De voorgeschreven bouwdiepte van de profielen zal waar noodzakelijk worden verhoogd of voorzien van bijkomend opgestelde steunprofielen, in functie van de over te dragen winddruk en het traagheidsmoment van de profielen. De voorgeschreven breedte van de kaderprofielen zal waar noodzakelijk worden verhoogd in functie van de voorziene montage, zodanig dat tussen de binnenafwerking van de dagkanten en de scharnieren overal een speling van minimaal 10 mm gegarandeerd blijft voor afregeling. De profilering en sectie van opengaande vleugels realiseren minimum een dubbele aanslag en zijn voorzien van een aangepaste aanslag en middendichting uit hoogwaardig kunststof conform NBN B 25‐002‐1 § 5.1.4. Enkel dichtingen vermeld in de technische goedkeuring mogen aangewend worden. Zij worden in volledige lengtes in de profielgroeven geklemd en aan de hoeken in verstek gesneden en gevulkaniseerd of gelast. Ze moeten makkelijk vervangbaar zijn. Alle ingewerkt hang‐ en sluitwerk en veiligheidsbeslag moet instelbaar en vervangbaar zijn. De montage gebeurt volgens de specificaties van de beslagleverancier (vereiste opdek‐ of overslagwaarden, positie van sluitplaten ten opzichte van sluitnokken, bevestigingsschroeven, …). Samengestelde ramen bestaande uit meerdere elementen worden voorzien van de nodige koppelprofielen. De elementen moeten steeds een voldoende hoge stijfheid bezitten zodat het aantal bevestigingen beperkt kan blijven. Bijzondere aandacht zal worden besteed aan de afdichting van de onderlinge verbindingen tussen de profielen. Vaste holle tussendwarsregels moeten kunnen worden afgewaterd. Om de afzetting van aflopend water van hogere naar lagere delen te voorkomen, worden waar nodig aangepaste druiplijsten voorzien.
40.12.
profielsysteem – aluminium
Materialen Het profielsysteem uit aluminium beschikt over een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig (met uitzondering voor de schuifraamgehelen). Alle profielen zijn afkomstig van dezelfde systeemleverancier. De volgende normen zijn van toepassing:
STS 36 Metaalschrijnwerk – Vensters, lichte gevels en omlijstingen STS 52.2 Buitenschrijnwerken in aluminium (van toepassing vanaf publicatie) NBN EN 14024 Metalen profielen met thermische onderbreking ‐ Mechanische prestaties ‐ Eisen, toetsen en beproevingen voor beoordeling NBN EN 12020 Aluminium aluminiumlegeringen ‐ geëxtrudeerde precisieprofielen van legeringen EN AW‐6060 en EN AW‐6063 NBN EN 12373 Aluminium en aluminiumlegeringen – Anodiseren Richtlijnen voor de aluminium constructeur (www.aluminiumcenter.be) Voorschriften Qualicoat en Qualanod (www.estal.be)
Specificaties Thermische onderbreking volgens NBN EN 14024: hoogwaardig kunststof (glasvezelversterkt polyamide, ABS, …) Profieltype: drie‐kamer, opendraaiende ramen realiseren minimum een dubbele aanslag. Het buitenvlak van het vast en beweegbaar kader liggen in het zelfde vlak . Nominale afmetingen van de afgewerkte stukken, uitgedrukt in mm:
Wanddikte constructieprofielen: minimum 1,6 mm Profieldiepte, loodrecht gemeten op de beglazing: vaste kaders minimum 65 mm; vleugels minimum 65 mm (toegestane marge ‐2 mm) Breedte vaste kaders: circa 65‐mm (toegestane marge ‐2 mm) / volgens montage en raamafmetingen en ruimte voor scharnieren t.a.v. de voorziene binnenafwerking
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 55 / 160
Sponninghoogte: minimum 20 mm Het systeem laat toe glasdiktes tot 36 mm te plaatsen De drainage van de onderste buitenkaders wordt gerealiseerd d.m.v. onzichtbare drainageopeningen aan de onderzijde via een onderdorpelprofiel / verhoogde opstelling door tussenvoeging van hoogwaardig rubbervoeg
Profielafwerking: gemoffeld voorzien van het Qualicoat‐label; toekenning en controle door de EWAA. Voorbehandeling conform de eisen van Qualicoat of G.S.B. (Gutegemeinschaft fur Stuckbewschichtung). Er wordt een waarborg gegeven van 5 jaar op de kleurechtheid en 10 jaar op de hechting. o o o o o
Coating: klasse 2 (stadsatmosfeer) Glansgraad: circa / 70% (satijn) Kleurtint buitenprofiel: keuze uit standaardgamma fabrikant = standaardwit / overeenkomstig met de reeds vernieuwe ramen Kleurtint binnenprofiel: idem Alle zichtbare onderdelen zijn gemoffeld in dezelfde tint als de profielen
Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Verbeterde thermische en luchtdichtheidsprestaties d.m.v. een schuimband in de glassponningen. Keuring Aanvullend op de keuringscriteria van artikel 40.00. buitenschrijnwerk ‐ algemeen, geldt conform het Qualanod‐ en Qualicoat‐label dat de anodisatie of laklaag in het directe zichtvlak vrij moet zijn van storende effecten zoals ruwheid, rimpels, uitzakkingen, overmatige sinaasappelhuid, insluitingen, kraters, stof, blaasjes, verbrande plekken, matte vlekken, krasjes en dergelijke, die bij daglicht met het blote oog, loodrecht op het oppervlak gezien, op een afstand van 3 meter als storend kunnen worden waargenomen. Er moet een 10‐jarige waarborg worden verstrekt op de hechting en kleurvastheid van de lak, die ingaat op datum van de voorlopige oplevering.
40.12.20. profielsysteem – aluminium/draaikipramen
|FH|m2
nr 49 Meting meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte van alle draairamen, zonder onderscheid in type. De afmetingen worden bepaald aan de hand van de dagopeningen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Bewegingsrichtingen en indelingen van opendraaiende ramen volgens gevel‐ en/of ramenplannen. Specificaties Hang‐ en sluitwerk:
Draai‐en kipramen met vleugelhoogte of ‐breedte > 120 cm zijn te voorzien van een bijkomend sluitpunt in de onder‐ en bovenregel of aan beide zijkanten, vanaf 180 cm steeds twee bijkomende sluitpunten in de onder‐ en bovenregel of aan beide zijkanten. Vanaf een vleugelbreedte van 140 cm wordt een bijkomende schaar voorzien om de stabiliteit van het raam te garanderen. Het kipbeslag is standaard voorzien van een anti‐foutbediening en nastelbaar d.m.v. regelschroeven, die toelaten zowel de aandrukkracht van de vleugel op het buitenkader als de symmetrie t.o.v. het buitenkader bij te regelen. In gekipte stand moet het onmogelijk zijn van buitenuit het raam verder te openen of te lichten. Bij vleugelgewichten > 90 kg wordt een versterkingsset voorzien voor de bovenscharnier. Sluitpunten: zelfregelend paddestoeltype conform ATG richtlijnen systeemleverancier. Raambeslag: standaard beslag systeemleverancier in overeenstemming met de gestelde prestaties voor het schrijnwerk als geheel (zie 40.21. hang‐ en sluitwerk ‐ standaard beslag) o o
Scharnieren volgens 40.22. hang‐ en sluitwerk ‐ scharnieren en paumellen Raamkrukken volgens artikel 40.26. hang‐ en sluitwerk ‐ raamkrukken
Aanvullende specificaties Verdoken waterafvoer via een hiertoe aangepaste dorpellijst Toepassing Zie 40.04. buitenschrijnwerk – borderel: tekening 5
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
40.20.
p. 56 / 160
hang‐ en sluitwerk ‐ algemeen
Omschrijving Levering en montage van alle elementen voor het bedienen, equilibreren, afhangen, geleiden, sluiten en vergrendelen, incl.de controle en naregeling zowel voor de voorlopige als voor de definitieve oplevering. Materialen De producent beschikt over een naverkoopdienst in België. Voor alle gemonteerde onderdelen moeten vervangstukken nageleverd kunnen worden tot een periode van minimaal 10 jaar na stopzetting van de productie van het gebruikte beslagsysteem. De geschiktheid van het hang‐ en sluitwerk moet in functie van het vleugeltype, de gewichtsklasse en de prestaties gesteld aan de schrijnwerkelementen worden afgetoetst aan de normenreeks NBN EN 13126‐1 t/m 17 en NBN EN 12365‐1, volgens het opgegeven aantal cycli tijdens beproeving en de overeenkomstige graad volgens de gestelde prestaties in artikel 40.01. buitenschrijnwerk ‐ prestaties en de bijkomend gestelde eisen per type schrijnwerk. Waar bijzondere prestaties gevraagd worden voor de buitenschrijnwerkelementen als geheel moeten de profielen, dichtingen en het beslag door één en dezelfde systeemleverancier getest zijn en geleverd worden. Wat de beproeving betreft kan uitwisselbaarheid wel worden toegestaan, mits aantoonbare conformiteit aan de hand van erkende labels (bv. SKG). Het voorziene beslag laat toe om eenvoudig te worden bijgeregeld, vervangen of aangepast. Alle samenstellende materialen zijn roestbestendig en verenigbaar met het materiaal van de profielen. Bij metalen profielen zijn ze doeltreffend beschermd om elektrolytische koppels te vermijden. Alle pennen, schroeven en hulp‐ en bevestigingstukken zijn uit roestvast staal. Glijdende en bewegende delen worden van neutraal vet voorzien. Van alle hang‐ en sluitwerk moeten op aanvraag de nodige modellen ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur. Uitvoering De sluitorganen worden zodanig opgesteld dat zij een gemakkelijke ergonomische bediening toelaten door één persoon, waarbij de bedieningskrachten steeds kleiner moeten zijn dan 200 N en de verplaatsingskracht van de raamvleugels kleiner moet zijn dan 150 N. De bedieningskrukken bevinden zich bij de ramen standaard op ca. 1/3 van de raamhoogte en maximum 150 cm boven de vloerpas. Bij de buitendeuren op ca. 105 cm boven de vloerpas. Deze maten moeten bij woningen bestemd voor bejaarden en/of personen met een handicap besproken worden met het Bestuur. Keuring Alle hang‐ en sluitmechanismen moeten gemakkelijk, feilloos, geruisloos en zonder speling werken en mogen geen nadelige invloed hebben op de vereiste luchtdichtheidsprestaties. De opstelling van vaste handgrepen mag de ergonomische bediening van het sleutelslot niet hinderen. Het dichttrekken van de deur moet op een vlotte manier kunnen gebeuren zodat geen contact gemaakt wordt met de vaste deurstijl. Voor de voorlopige en definitieve oplevering staat de aannemer in voor de goede afregeling van het hang‐ en sluitwerk.
40.21.
hang‐ en sluitwerk ‐ standaard beslag
|PM|
nr 50 Meting Aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de profielen. Materiaal Raam‐ en deurbeslag opgenomen in het standaardgamma van de systeemleverancier van de profielen en in overeenstemming met de gevraagde prestaties voor elk schrijnwerktype als geheel. Modellen van deur‐ en raamkrukken worden ter keuze en goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Specificaties Ramen zijn minimaal te voorzien van volgend beslag:
Scharnieren / Paumellen: standaard systeemleverancier Sluitpunten ramen: in functie van de afmetingen conform technische goedkeuring en inbraakweerstand RC2‐N.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 57 / 160
Draaikrukken ramen: keuze uit min. 3 verschillende types uit gamma systeemleverancier. De zichtbare onderdelen zijn in dezelfde kleur als de profielen.
40.26.
hang‐ en sluitwerk ‐ raamkrukken
|PM|
nr 51 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van het schrijnwerk. Materiaal Raamkrukken beantwoordend aan NBN EN 12051. Alle draai‐, draai‐ en kipramen en openvallende ramen functioneren door middel van eenzelfde type éénhandsbediening. Specificaties Materiaal: koud bewerkt aluminium AlMgSi of gegoten aluminium GAlmG3 volgens STS 36.14.13 en NBN 436.01. Het aluminium is gemoffeld in kleur van de profielen Type: draaikipsysteem Secties: buisvormig Vorm: zonder terugplooi (L‐vormig) Montage: met afdekplaatjes Aanvullende specificaties (te schrappen door ontwerper indien niet van toepassing) Volgende ramen worden voorzien van handgrepen met cilinderslot conform klasse RC2: de ramen op borstweringhoogte . De handgreep kan vergrendeld worden in gesloten‐, draai‐ of kipstand. Er wordt voorzien in sleutels in overleg met de directie. Te voorzien voor alle ramen. Toepassing Alle opengaande ramen worden standaard voorzien van een draaikruk aan de binnenzijde.
40.29.
hang‐ en sluitwerk ‐ toebehoren
40.40
beglazing ‐ algemeen
Omschrijving Levering en plaatsing van alle voorziene beglazingstypes met inbegrip van alle toebehoren, de steunblokjes, dichtingsbanden, afdichtingskitten, …. Materialen Alle glasproducten dragen de CE‐markering met bijhorende prestatieverklaring (DoP). Ieder beglazingselement draagt op de binnenzijde van een afstandhouder een merkteken met de naam van de fabrikant, de U‐waarde, de voorziene tussenafstand en datum van fabricatie. Onderstaande normen en richtlijnen zijn algemeen van toepassing:
NBN S 23‐002 ‐ Glaswerk TV 221 – Plaatsing van glas in sponningen TV 214 – Glas en glasproducten – Functies van beglazing TV 222 – Dimensioneren van schrijnwerk onder windbelasting STS 56.1 – Dichtingskitten voor gevels In functie van de gestelde prestaties kan elk glasblad van een ander type zijn en/of uit verschillende lagen bestaan. De vereiste glasdiktes worden afgetoetst in functie van de glasoppervlakte en de opgegeven dynamische basisdruk voor het schrijnwerk. Voorafgaand aan de levering en plaatsing levert de aannemer een volledig overzicht van de voorziene beglazingstypes, hun prestaties en dikte van de glasbladen.
De karakteristieken van alle samenstellende onderdelen (profielen, glas, beglazingsblokjes, rubbers, afdichtingskitten,…) moeten onderling verenigbaar zijn inzake mogelijke fysisch‐chemische interacties die de prestaties of het uitzicht nadelig zouden kunnen beïnvloeden. Enkel dichtingskitten die een ATG (of gelijkwaardig) hebben mogen worden gebruikt. De voorschriften van het ATG‐ attest moeten integraal gevolgd worden. Ze moeten chemisch verenigbaar zijn met de voorziene beglazing (bv. PVB‐
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 58 / 160
inlagen), de profielen en/of de behandelingsproducten van het buitenschrijnwerk. Waar de kitfabrikant dit oplegt wordt voorafgaandelijk een primer aangebracht op PVC‐profielen. Uitvoering De uitvoering gebeurt conform NBN S 23‐002 en TV 221 ‐ Plaatsing van glas in sponningen, aangevuld met de specifieke voorschriften van de profiel‐ en glasleverancier. De aannemer draagt alle verantwoordelijkheid voor de tijdige bestelling en levering van het glas, de juiste afmetingen en de correcte berekening van de noodzakelijke glasdiktes. Uitgezonderd uitdrukkelijke toestemming van de ontwerper worden de glaslatten steeds aan de binnenzijde van het schrijnwerk geplaatst. In andere gevallen worden inbraakvertragende glaslatten voorzien of wordt een aangepast blokkagesysteem voorzien dat uitname van het glas verhindert. De glasplaatser moet nagaan of er geen elementen in de omgeving van het glas voorkomen die een correcte plaatsing zouden kunnen hinderen en/of thermische breuk veroorzaken. Omwille van de luchtdichtheidsprestaties moet bijzondere zorg besteed worden aan het vermijden van luchtlekken tussen binnen en buiten via de decompressiekamer.. Als de afmetingen, het gewicht van de beglazing of de werkhoogte niet toelaten om de beglazing op een veilige wijze manueel te monteren, zal verplicht gebruik worden gemaakt van een daarvoor geschikte kraan. Keuring GEBREKEN Volgens NBN S 23‐002 § 8.2 Toegestane gebreken en en 8.3 Ontoelaatbare gebreken, aangevuld met Nota VGI 03 ‐ Aanvaardingscriteria voor transparante beglazingen voor gebouwen: methodes en aanvaardingscriteria. Na het plaatsen van de beglazing wordt nagegaan of overal een zorgvuldige water‐ en luchtdichte afdichting werd gerealiseerd tussen het glas, de voegdichtingen, de glaslatten en de profielen. Voor de voorlopige oplevering worden alle beglazingen ontdaan van stikkers en zorgvuldig gereinigd om de controle op gebeurlijke beschadigingen ontegensprekelijk te kunnen vaststellen. Er mogen geen blijvende sporen van kitten, PU‐schuim, cementspatten zichtbaar zijn. Beglazing met zichtbaar blijvende schade, zoals barsten, krassen, inbranding vonken slijpschijf, … ten gevolge van een onzorgvuldige bescherming, moeten vervangen worden. Bij beperkte schade kan het Bestuur echter ook een minwaarde voorstellen. WAARBORGEN De aannemer bezorgt aan het Bestuur een door de producent ondertekend en gedateerd attest waarbij deze voor een termijn van 10 jaar, die ingaat vanaf de datum van de voorlopige oplevering, een waarborg verstrekt m.b.t. de hermetische luchtdichtheid van alle meervoudige beglazingen en tegen het vertroebelen door condensatie of stofvorming. De waarborg verplicht tot de gratis levering van een vervangende beglazing, inclusief de demontage en plaatsingskosten. Om discussies over de verantwoordelijkheid te vermijden, moeten alle activiteiten van glasproductie tot assemblage van de meervoudige beglazingen zijn uitgevoerd door eenzelfde glasproducent.
40.40.10. beglazing – prestaties Algemeen De uiteindelijke samenstelling en effectieve glasdiktes zullen door de leverancier worden bepaald in optimale overeenstemming met de vereiste prestaties, de glasoppervlakte, de belastingen en de dynamische basiswinddruk. Als de leverancier ongerijmdheden zou vaststellen zijn de veiligheidscriteria en de thermische en akoestische criteria bindend.
40.42.
beglazing ‐ dubbele beglazing
Materiaal Dubbele HR‐beglazing volgens NBN EN 572‐2 en NBN EN 1279, bestaande uit twee glasbladen voorzien van een laag‐ emissieve coating en gescheiden door een spouw gevuld met een thermisch isolerend gas. Uitvoering De beglazing wordt geplaatst volgens de drukvereffende beglazingsmethode met een elastisch dichtingsprofiel volgens NBN S 23‐002 § 4.8.2, kleurkeuze uit volledige gamma van de fabrikant
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 59 / 160
40.42.10. beglazing ‐ dubbele beglazing/type 1
|PM|
Toepassing Zie 40.04. buitenschrijnwerk ‐ borderel
nr 52 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs per schrijnwerktype. Materiaal Specificaties Warmtedoorgangscoëfficiënt (Ug‐waarde) volgens NBN EN 673: max. 1,1 W/m2K Afstandshouders: kunststof (warm‐edge spacers) Lichttoetredingsfactor (LTA‐waarde) volgens NBN EN 410: min. 0,70 (marge +/‐ 3%) Aanvullende specificaties (schrappen wat niet van toepassing is) Mat glas: mechanisch gezandstraald tot op 2.5cm van de rand. Toepassing Zie 40.04. buitenschrijnwerk ‐ borderel
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
43.
BUITENBEPLEISTERING
43.00.
buitenbepleistering ‐ algemeen
43.10.
sierpleisters op metselwerk ‐ algemeen
p. 60 / 160
Omschrijving Alle leveringen en werken voor een gevelafwerking met sierpleisters op buitengevels van metselwerk of bestaande bepleisteringen en cementeringen. De werken omvatten: de plaatsing en het wegnemen van stellingen en afdekzeilen nodig bij de uitvoering; het eventueel wegnemen en terugplaatsen van regenwaterafvoerpijpen; de opvulling, het wegnemen en/of beschermen van alle mogelijke onderdelen die niet mogen bepleisterd worden; de voorbereiding en het schoonmaken van de ondergrond; de levering en plaatsing van de hoekverstevigingen, stopprofielen en eventuele andere verstevigingsaccessoires; de levering, voorbereiding van de sierpleisters en eigenlijke uitvoering van de bezetting; het afdichten van aansluitvoegen en opkitten van de eventueel vereiste uitzettingsvoegen; het wegnemen van de beschermingen, het terugplaatsen van alle gedemonteerde elementen en het opruimen van de werf; het reinigen van eventuele pleisterspatten, wegnemen van alle afval, verpakkingsresten, … Materialen De bepalingen van TV 209 – Buitenpleisteringen zijn van toepassing (WTCB). Het systeem is samengesteld uit een eventuele hechtlaag, grondpleister, eventueel voorzien van een wapeningsnet en bijkomende hechtlaag en een afwerklaag met een minerale pleister of kunstharspleister. De voorziene grondpleisters, hechtlagen en afwerkpleisters zijn fysico‐chemisch op elkaar afgestemd en garanderen een slag‐, stootvast, waterdampdoorlatend en weersbestendig geheel. De pleisters zijn van het type voorgemengde droge mortel, geleverd in zakken met fabrieksmerk. Alle hoek‐, stop‐, uitzet‐ en sokkelprofielen zijn onderling verenigbaar met het systeem, afgestemd op de voorziene dikte, krimp en uitzetting van de ondergrond, pleisters en raamprofielen. Profielen die geplaatst worden in een agressief milieu zijn vervaardigd uit roestvast staal afhankelijk van de agressiviteit van de atmosfeer (bv. Chloridebestendig Cr‐NI‐Mo‐staal aan de kust). De nodige documentatie (incl. toebehoren zoals profielen,…) en staalkaarten met het beschikbare kleurgamma zullen ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur. Bij toepassing van gekleurde gevelpleisters zal de aannemer de nodige voorzorgen nemen bij de bestelling, zodat hij een éénmalige levering bekomt die niet onderhevig is aan eventuele kleurafwijkingen. Voor de uitvoering worden tot 3 verschillende kleur‐ en/of textuurstalen ter goedkeuring aan de architect op een daartoe overeengekomen plaats uitgevoerd. Uitvoering ALGEMEEN De uitvoering beantwoordt aan de voorschriften van TV 209 ‐ Buitenbepleisteringen. De werken worden uitsluitend uitgevoerd door vakbekwame en gespecialiseerde werklui. Indien de aannemer het werk toevertrouwt aan een onderaannemer, moet hij het akkoord van het Bestuur bekomen. Daarvoor verstrekt hij een referentielijst van 10 werken die tenminste twee jaar geleden door de door hem voorgestelde onderaannemer werden uitgevoerd en bij voorkeur in de omgeving van de bouwwerf zijn gelegen. Indien de aannemer de werken met zijn eigen personeel uitvoert, zal hij dezelfde referenties verschaffen voor elk van de ploegbazen. De bouwheer heeft het recht gelijk welke werkman te wraken die hem onbevoegd schijnt of de werken niet uitvoert met de vereiste zorgen. De aannemer bezorgt de bouwheer de nodige richtlijnen voor het onderhoud.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 61 / 160
TIMING ‐ OMGEVINGSINVLOEDEN Voorafgaandelijk aan de uitvoering zal de aannemer zich steeds vergewissen van de specifieke uitvoeringsomstandigheden, het type ondergrond en de hygrothermische gevelopbouw. Indien bepaalde aspecten aanleiding zouden kunnen geven tot een verminderde uitvoeringskwaliteit zal hij de architect hier zo snel mogelijk van op de hoogte stellen. De uitvoering mag slechts plaatsvinden nadat het buitenschrijnwerk, doorvoeren, e.d., winddicht in de gevel werden gemonteerd. Alle hinderende elementen (RW‐afvoeren, borstweringen,…) moeten voldoende beschermd worden, zonder een verzorgde randafwerking in het gedrang te brengen. De klimatologische omstandigheden moeten strikt gerespecteerd worden. De uitvoering kan niet gebeuren bij:
regenachtig weer of hoge luchtvochtigheid; temperaturen onder de 5°C of boven 30°C; bij sterke en droge wind; in volle zon; bij risico op condensatie (temperatuur ondergrond min. 3° hoger dan dauwpunttemperatuur); de condities moeten gewaarborgd zijn tot 48 uren na plaatsing (opletten voor nachtvorst!) Indien de werken, mits akkoord van ontwerper toch zouden plaatsvinden onder nadelige klimatologische omstandigheden, zal enkel gewerkt worden met beschermingsmaatregelen, bv. dekzeilen bij te verwachten neerslag.
De in uitvoering zijnde of voltooide werken worden tegen zon en wind beschermd. Bij warm of droog weer kan het nodig zijn de pleisterlaag vochtig te houden. De aannemer moet ervoor zorgen dat hij beschikt over leidingwater en benevelingsmaterieel. Wanneer een stelling nodig is voor de uitvoering van de werken zal deze blijven staan tot het einde van de werken. Zo nodig moet een afdekzeil aangebracht worden om het verse pleisterwerk te beschermen, ofwel tegen felle zonnestraling, ofwel tegen sterke wind die de fysische en mechanische eigenschappen van het aangebrachte pleisterwerk kunnen schaden. Op het einde van de werken mogen geen zichtbare sporen achterblijven van de bevestigingen van de stellingen. VOORBEREIDING ONDERGROND De aannemer reinigt de oppervlakken zodat geen enkel spoor van plantaardige organismen, vuil, vet, olie, zand en mortelafval voorkomt. De ondergrond moet minstens aan volgende eisen beantwoorden:
minstens 3 maanden oud (6 maanden voor betonconstructies of betonblokken); zuiver en samenhangend, vrij van mos, stof, verfresten, losse delen, schadelijke uitbloeiingen; geen oneffenheden van meer dan 2 cm hoog of diep; verenigbaarheid met de voorziene hechtmortel. Indien aan een of meerdere van deze criteria niet wordt voldaan, zullen overeenkomstig de voorschriften van de systeemfabrikant bijkomende maatregelen genomen worden.
UITVOERINGSDETAILS Alle randen en uiteinden worden afgewerkt met in het pleisterwerk geplaatste sokkel‐, stop‐ en hoekprofielen (ofwel draad met lijst). Tussen de stopprofielen en raamkaders, en ter hoogte van alle aansluitvoegen met omgevende gevelelementen, wordt een zwelvoegband geplaatst die een perfecte afdichting garandeert. De voegbanden worden afgedicht met een hoogwaardige voegkit op basis van hybride polymeren. Aansluiting dakranden: de dakrand of het muurafdekprofiel moet zich op minstens 30 mm buiten het afgewerkt gevelvlak bevinden en schermt de rand af over een hoogte van minstens 50 mm. Aansluiting raam‐ & deurdorpels:
de druipranden van de dorpels steken minstens 30 mm uit het afgewerkte gevelvlak. bij stenen dorpels worden deze zowel aan de zijkanten als achteraan voorzien van opzetranden en stevig vastgezet, de waterkerende laag onder de dorpels moet doorgetrokken worden over de volledige breedte van de dorpel en vormt een ononderbroken geheel. bij metalen dorpels worden deze voorzien van opzetranden aan de zijkant en achteraan, er wordt bijzondere aandacht besteed aan de de verbinding tussen dorpels en raamstijl (verschillende uitzetting moet worden opgevangen). Bewegings‐ en uitzettingsvoegen in de draagstructuur worden systematisch doorgetrokken in de buitenbepleistering d.m.v. twee stopprofielen met kitvoeg of speciale dilatatieprofielen. Ook daar waar ondergronden van verschillende materialen samenkomen wordt waar nodig een rechtlijnige bewegingsvoeg voorzien.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 62 / 160
PLEISTERLAGEN Mortelspecies die een begin van binding ondergaan hebben mogen niet meer worden gebruikt noch herbewerkt door toevoeging van water. De kuipen worden na elk gebruik en tenminste elke avond uitgekrabd en uitgespoeld. Keuring Het afgewerkte gevelvlak toont over zijn volledige oppervlakte een gelijkmatig uitzicht, overeenkomstig de respectievelijke korrelgrootte en oppervlaktetextuur. Alle binnen‐ en buitenhoeken zijn zuiver afgelijnd en vertonen geen onvolkomenheden zoals plaatselijke afbrokkeling of onderbrekingen van de hoekprofielen of kitvoegen. Dimensionele toleranties: de maximale toegelaten afwijkingen voor de bepleisteringen voldoen aan de toleranties uit TV 209 volgens de gespecifieerde tolerantieklasse.
43.11.
sierpleisters op metselwerk ‐ minerale pleister
|FH|m2
nr 53 Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto oppervlakte, alle openingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. De dagzijden van de openingen en vensters en de onderzijde van de lateien worden enkel meegerekend (netto‐oppervlakte) indien hun breedte groter is dan de totaaldikte van de opbouw van de gevelbekleding. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Fabrieksmatig gemengde waterwerende en decoratieve buitenpleister overeenkomstig NBN EN 998‐1 – Specificaties voor mortels voor metselwerk – Deel 1: Pleistermortel voor binnen‐ en buitentoepassingen. De bepalingen van NBN EN 13914‐1 – Ontwerp, voorbereiding en uitvoering van stucadoorwerk – deel 1: Buitenpleisterwerk zijn van toepassing. Specificaties Ondergrond: beton Kleur : gebroken wit analoog aan de afwerking van de lateien boven de andere ramen Afwerking: geschuurd Gebruikscategorie: III : zone met beperkt risico op beschadiging Waterabsorptie (volgens EN 998‐1): min. klasse W2 Hechtsterkte (volgens EN 998‐1): min. 0,25 N/mm2 Tolerantieklasse (volgens TV 209): min. klasse 3 Uitvoering De bepalingen van NBN EN 13914‐1 en TV 209 zijn van toepassing. De uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant worden strikt gevolgd. Het aantal aan te brengen lagen en eventuele hechtingslagen wordt overeenkomstig de voorschriften van de fabrikant bepaald in functie van de ondergrond en de gevraagde afwerking. De minimale en maximale laagdiktes en wachttijden voorgeschreven door de fabrikant worden gerespecteerd. Toepassing Op de nieuwe lateien boven de aangepaste raamopeningen van verdieping 2 en 3.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
50.
BINNENPLEISTERWERKEN
50.00.
binnenpleisterwerken ‐ algemeen
p. 63 / 160
Omschrijving De werken omvatten: de plaatsing van de nodige stellingen en het afdoende beschermen van reeds uitgevoerde werken de controle en voorbereiding van de ondergrond (ontstoffen door borstelen of stofzuigen); het opruwen en/of aanbrengen van de nodige voorstrijk‐ of gronderingslagen volgens de aard van de ondergrond en conform de voorschriften van de fabrikant; de bescherming tegen corrosie van in te pleisteren metalen componenten; het leveren en plaatsen van rand‐, hoek‐ en stopprofielen, versterkingsnetten, zettingsvoegen; de luchtdichte aansluiting van het pleisterwerk op ramen en deuren, in coördinatie met hoofdstuk 40; de uitvoering van de voorgeschreven pleisterlagen, alle leveringen inbegrepen; het vlak en glad zetten van het oppervlak, het zuiver afwerken van rand‐, hoek‐ en stopprofielen, het bijwerken van alle onvolkomenheden volgens de vereiste afwerkingsgraad, …; het zorgvuldig aanwerken ter hoogte van venstertabletten, plinten, deurlijsten, valse plafonds, doorvoeren van elektrische, sanitaire, ventilatie en cv‐installaties, e.d., …; het opruimen van het afval, de reiniging en/of bescherming van het aangebrachte pleisterwerk. Materialen De bepalingen van TV 199 ‐ Binnenbepleisteringen ‐ Deel 1 en TV 201 ‐ Binnenbepleisteringen ‐ Deel 2 (WTCB) zijn van toepassing. Alle materialen, pleistersamenstellingen en toebehoren worden onderling en in functie van de ondergrond op elkaar afgestemd, zodat een optimale hechting en stabiliteit van de lagen onderling en op de ondergrond verzekerd is. De pleistermortels dragen een CE‐markering, volgens:
NBN EN 13279‐1 Gipsbindmiddelen en gipspleister ‐ Deel 1 NBN EN 998–1 Specificaties voor mortels voor metselwerk ‐ Deel 1: Pleistermortel voor binnen‐ en buitentoepassingen. In overeenstemming met TV 211 ‐ Voorkomen en bestrijden van radon in woningen (WTCB), bevatten de gipspleisters geen fosforgips, en zijn uitsluitend samengesteld uit natuurgips en/of ro‐gips. Radon exhalatie van het product < 10 microBq/kg/s. Attest van de fabrikant voor te leggen.
Tenzij anders vermeld heeft de aannemer de keuze tussen éénlagige spuitpleisters, mengklare manuele pleisters, of hechtpleisters met eindlaagpleisters. De aannemer legt het pleisterprocédé dat hem het meest geschikt lijkt voor het uit te voeren werk ter goedkeuring voor aan het Bestuur. Droge voorgemengde fabriekspleisters worden geleverd in zakken met vermelding van de uiterste houdbaarheidsdatum en opgeslagen in een droge ruimte. De aannemer pleisterwerken gebruikt de gepaste voorbehandelingsproducten volgens de voorschriften van de fabrikant van de pleistermortel. Het aanmaakwater moet zuiver en vrij zijn van organische stoffen (leidingwater of drinkbaar putwater), gebruik van regenwater, verkleurd en/of slecht ruikend water wordt niet toegestaan. Hoek‐ en stopprofielen beantwoorden aan NBN EN 13658‐1 Metalen regelwerk en hoekprofielen ‐ Definities, eisen en beproevingsmethoden ‐ Deel 1: Binnenpleisterwerk. Zij zijn drager van een CE‐markering. De materialen zijn conform het bestek, respectievelijk aangepast voor dik of dunpleisters; type en bevestigingswijze zijn ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Uitvoering Volgens TV 199, TV 201 en de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. De voorbereidende werken t.a.v. de ondergrond stemmen overeen met TV 201 § 3, de uitvoering met TV 201 § 4.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 64 / 160
ALGEMEEN Het pleisterwerk wordt uitsluitend door ervaren vaklui uitgevoerd. Vooraf vergewist de uitvoerder zich van de uitvoeringsomstandigheden en het type ondergrond. Indien bepaalde aspecten aanleiding kunnen geven tot een verminderde uitvoeringskwaliteit, wordt de architect hiervan onmiddellijk op de hoogte gesteld. COÖRDINATIE De uitvoering van de pleisterwerken wordt aangevat
na voltooiing van alle ruwbouwelementen die in aanraking komen met de bepleisteringen: d.w.z. na plaatsing van het buitenschrijnwerk en beglazing, na het het dichten van sleuven van ingewerkte leidingen met een cementmortel, kokers, doorgangsbuizen, … vóór plaatsing van het binnenschrijnwerk (binnendeuren, keukens, inbouwkasten, …), vóór het leggen van vloertegels of bekledingen, vóór de montage van eventuele opbouwleidingen.
OMGEVINGSINVLOEDEN De uitvoering van de pleisterwerken moet gebeuren in regen‐ en winddichte ruimten. De door de fabrikant voorgeschreven uitvoeringsomstandigheden m.b.t. temperatuur (min 5°C en max 30°C) en vochtigheidsgraad van de ruimte en de ondergrond moeten worden nageleefd. Bepleisteren op metselwerk en/of beton mag pas gebeuren nadat de krimp ten gevolge van het opdrogen gebeurd is (minstens 6 weken oud). Bepleistering op bevroren of ontdooiende ondergronden is verboden, evenals pleisterwerken bij vorstrisico’s (tot vier weken na de werken). BESCHERMINGSMAATREGELEN ‐ STELLINGEN Alle delen die niet gepleisterd worden worden zorgvuldig beschermd tegen vervuiling en beschadiging (d.m.v. afplakken met bouwfolie, beschermende tape en/of papier). Er wordt strikt op toegezien om geen stellingen te plaatsten op watervoerende of elektrische leidingen. Bij vastgestelde beschadigingen moeten deze worden vervangen! Gaten in de steunwanden mogen enkel worden gemaakt na voorafgaandelijke toelating van de architect. Alle materialen en bouwelementen bevuild door de aannemer pleisterwerken zullen door hem met geschikte middelen worden gereinigd, zonder ze te beschadigen. Beschadigingen aangebracht door de aannemer pleisterwerken worden op zijn kosten hersteld. Ook indien de pleisterwerken door derden zouden beschadigd worden, zal de aannemer de beschadigingen herstellen. PROFIELEN EN VERSTERKINGEN Er worden hoekprofielen voorzien op alle uitspringende hoeken en randen zowel horizontaal als verticaal, met het oog op een stootvaste en strakke afwerking. Stopprofielen worden voorzien bij alle aansluitingen op andere bouwelementen (buitenschrijnwerk) en/of de beëindiging van het pleisterwerk. De profielen worden steeds aangebracht over hun volledige lengte en/of hoogte. Zij worden volledig in het lood hetzij evenwijdig gesteld met de aanpalende vlakken. Versterkingsnetten worden voorzien bij aansluitingen tussen verschillende ondergronden en waar hechtingsproblemen te verwachten zijn. De netten worden ingebed in de pleisterspecie en kunnen afgestemd op de toepassing bestaan uit een gaasvormig nylonnet, een glasvezelweefsel en/of te nagelen stroken corrosievrij metaalgaas. Ze mogen geen nadelige invloed hebben op het pleisterwerk, noch op het uitzicht. Uitzettingsvoegen in de ondergrond moeten ook worden doorgetrokken in de afwerking. Hiervoor worden uitzettingsprofielen voorzien en aangepaste voegen volgens TV 201 § 3.6. AANBRENGEN PLEISTERLAGEN Het pleisterwerk wordt in principe tot ongeveer 3 à 5 cm boven het afgewerkt vloerpeil voorzien. Het pleisterwerk mag daarbij op geen enkele plaats onder de voetloden (vochtscherm) doorgetrokken worden. Gebeurlijke uitlopers van de bepleistering dienen net boven de vochtschermen of tot op de vereiste hoogte achter de plint te worden afgesneden. De kopse kanten van binnendeuropeningen in muren dwars op een buitenmuur en minder dan 2m van de buitenmuur worden mee bepleisterd voor een betere luchtdichtheid. Keuring De uitvoeringstoleranties en beoordeling van de in het bestek opgegeven afwerkingsgraad zijn volgens TV 199 § 4.3 Toleranties op de bepleistering. Deze zijn o.a. voor de afwerkingsgraad
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 65 / 160
‘normaal’: maximaal 5 mm op een regel van 2 meter en 2 mm op een regel van 20 cm voor de vlakheid en maximaal 8 mm afwijking op de vertikale stand per 2,5 m hoogte. ‘speciaal’: maximaal 3 mm op een regel van 2 meter en 1,5 mm op een regel van 20 cm voor de vlakheid en maximaal 5 mm afwijking op de vertikale stand per 2,5 m hoogte. Het maximaal aantal toegestane onregelmatigheden per 4 m2 (gebrek aan gepolijste oppervlakte over max 0,5 dm2) bedraagt 4 voor de afwerking ‘normaal’ en 2 voor de afwerking ‘speciaal’. De uitvoering omvat steeds een afwerkingsronde, na de uitvoering van de technieken en binnenafwerkingen, voor het plaatselijk bijwerken rond leiding‐ en ventilatiekanalen, aansluitingen, ...
50.10.
wandbepleistering ‐ algemeen
50.11.
wandbepleistering ‐ gipspleisters
50.11.10. wandbepleistering ‐ gipspleisters/dikpleister op metselwerk
Materiaal Wandbepleistering met gipshoudende pleisters volgens TV 201 § 4.3. Er wordt gebruik gemaakt van voorgemengde fabriekspleisters op gipsbasis bestemd voor dikpleisters op metselwerk uit baksteen, betonsteen of silicaatsteen. Specificaties Pleistergroep volgens NBN EN 13279‐1: op voorstel aannemer rekening houdend met tabellen 9 en 10 van TV 201 § 4.3. Stopprofielen: aluminium Hoekprofielen: aluminium Aansluiting buitenschrijnwerk: stopprofiel Dagkanten zwaluwstaart kunststofplaten: toegestaan Aanvullende specificaties De pleister beschikt over een doorlopende technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig. Uitvoering Na voorbereiding van de ondergrond volgens TV 201 § 3 en tabel 11, worden de pleisterlagen gespoten of handmatig aangebracht. De aansluitingen op het buitenschrijnwerk gebeuren overeenkomstig TV 199 § 3.2.3, de detailtekeningen en in coördinatie met de luchtdichtheidsvoorzieningen opgenomen in hoofdstuk 40. Nominale dikte volgens TV 199 § 4.2.3: minimum 12 mm. Dekking boven versterkingsnetten: minstens 5 mm. Afwerkinggraad volgens TV 199 § 4.3.3: normaal Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Dichtingsvoegen: na het drogen van het pleisterwerk worden de voegen van het schrijnwerk met het buitenschrijnwerk opgekit met een overschilderbare kitvoeg. Alle binnenhoeken van pleisterwerk, uitgevoerd op verschillende materialen worden met behulp van een speciaal mes zorgvuldig ingesneden. De voegen wordt opgespoten met een overschilderbare acrylaatkit in witte kleur. Toepassing
50.11.11. wandbepleistering – gipspleisters/dikpleisters op metselwerk – wandvlakken
|FH|m2
nr 54 Meting meeteenheid: per m2 meetcode: netto oppervlakte, alle openingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. De pleisterwerken zijn niet vatbaar voor verrekeningen ook niet in de dikte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
50.11.12. wandbepleistering – gipspleisters/dikpleisters op metselwerk – dagkanten
p. 66 / 160
|FH|m
nr 55 Meting meeteenheid: per lopende m meetcode: netto lengte van de dagkanten en het lijstwerk waarvan de breedte kleiner is dan 30 cm. De pleisterwerken zijn niet vatbaar voor verrekeningen ook niet in de dikte. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH).
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
51.
BINNENPLAATAFWERKINGEN
51.00.
binnenplaatafwerkingen ‐ algemeen
p. 67 / 160
Omschrijving Alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van lichte binnenconstructies en uitbekledingen met plaatmaterialen tot een volledig afgewerkt geheel. Materialen Alle gebruikte materialen zijn bestand of worden beschermd tegen schade door corrosie, schimmelvorming of insecten. Alle hout gebruikt voor regelstructuren moet het FSC‐ of PEFC‐label dragen en de leverancier moet FSC of PEFC CoC gecertificeerd zijn. De platen worden droog, horizontaal en op een vlakke ondergrond opgeslagen, goed beschermd tegen beschadiging. De voegproducten worden droog en vorstvrij opgeslagen. Uitvoering De plaatafwerkingen moeten uitgevoerd worden door een hierin gespecialiseerd (onder)aannemer. De uitvoering zal gebeuren in regen‐ en winddichte ruimten en bij risico’s op vervormingen als gevolg van vocht enkel in een droog gebouw (relatieve luchtvochtigheid maximaal 80%). De aannemer gaat na of de ondergrond voldoende vlak, haaks, droog, net, stabiel en coherent is en maakt deze waar nodig geschikt. Indien zichtbare gebreken aanleiding kunnen geven tot een slechte uitvoeringskwaliteit, wordt de ontwerper hiervan op de hoogte gesteld. Er wordt hierbij rekening gehouden met de voorschriften van de fabrikant van de platen, lijmen, bevestigingsmiddelen en/of de achterliggende draagstructuur. De bevestiging van het geheel aan de dragende structuren gebeurt volgens voorstel van de aannemer. Op aanvraag van het Bestuur zal de aannemer de nodige werktekeningen voorleggen. De afwerkingen en hun bevestigingen moeten weerstaan aan de verschillende belastingen die zullen aangrijpen op het geheel. Er wordt rekening gehouden met aan de afwerking opgehangen en bevestigde structuren. Waar vereist worden aangepaste bevestigings‐ of ophangversterkingen geïntegreerd. Dit wordt vooraf besproken met de architect. Er moet een goede uitvoeringscoördinatie met de andere onderaannemers gegarandeerd zijn. De nodige uitsparingen, versterkingen, …, worden in overleg met de respectievelijke onderaannemer voorzien, rekening houdend met de vereiste afwerking. Onvolkomenheden, zoals rond doorvoeren voor technische installaties, worden bijgewerkt. De aannemer is verantwoordelijk voor een scheurvrije uitvoering van de wand‐ en plafondafwerkingen en zal dilatatievoegen aanbrengen volgens aanduiding op de plannen, de voorschriften van de fabrikant en/of volgens zijn ondervinding. Als er bijkomende bewegingsvoegen tengevolge van scheurvorming in de ondergrond moeten voorzien worden, zal dit aan de architect voorgelegd worden.
51.10.
lichte scheidingswanden ‐ algemeen
Omschrijving Levering en plaatsing van vrijstaande, niet‐dragende lichte scheidingswanden, met inbegrip van het raamwerk, de voorgeschreven isolatiematerialen, de plaatmaterialen, de bevestigingsmiddelen en afwerking volgens de voorgeschreven afwerkingsgraad.
51.11.
lichte scheidingswanden ‐ gipskartonplaten
nr 56 Omschrijving Lichte scheidingswanden uitbekleed met gipskartonplaten. Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto wandoppervlakte. Openingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken.
|FH|m2
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 68 / 160
aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De lichte scheidingswanden voldoen aan de voorschriften van TV 233 – Lichte binnenwanden (WTCB), aangevuld met de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. De platen beantwoorden aan NBN EN 520 + A1 en zijn voorzien van een CE‐markering. De platen bevatten geen radonhoudend fosforgips. Specificaties Wanddikte: 7 en 10 cm en volgens aanduiding op plan Materiaal draagstructuur: metaal (voldoet aan NBN EN 14195, verzinkt ZN 275 en minimale wanddikte van profiel 0,6 mm; in de verticale profielen zijn de nodige openingen voorzien voor de doorgang van elektriciteitsleidingen) Opvatting draagstructuur: enkele draagstructuur Staanderafstand: maximaal 40 cm Isolatiemateriaal: halfstijve platen uit minerale wol volgens NBN EN 13162. De fabrikant heeft een ATG, ETA of gelijkwaardig voor de platen. Volledige vulling van de wand vereist. Beplating langs elke zijde: tweevoudige beplating Afmetingen van de platen:
plaatdikte: min. 12,5 mm breedte: keuze aannemer lengte: afgestemd op de wandhoogte Type platen (volgens NBN EN 520):
H (vertraagde wateropname): H1 (max. 5%) Plaatafwerking
langskanten: afgeschuind kopse kanten: afgeschuind. Hoekbeschermingsprofielen: aluminium
Stopprofielen: aluminium Voeg‐ en vulmiddelen overeenkomstig NBN EN 13963. Uitvoering De scheidingswanden worden uitgevoerd conform TV 233 en de voorschriften van de fabrikant. De scheidingswanden worden geplaatst op de dekvloer. De platen eindigen 10 mm boven de vloer. De voegen worden opgekit met een elastisch blijvende watervaste kit. De scheidingswanden worden uitgevoerd van vloerniveau tot tegen het ruwbouwplafond Aansluitingen:
op de vloer: d.m.v. plint zoals voorzien in hoofdstuk 53 tegen plafond: tegen het ruwbouwplafond boven het verlaagd plafond. deuropeningen: d.m.v. deuromlijstingen Op alle buitenhoeken worden hoekbeschermingsprofielen geplaatst.
De schroefkoppen moeten in het kartonvlak liggen en niet te diep in de plaat dringen. Dimensionele toleranties volgens TV 233 tabel 28 en TV 233 § 4.3: klasse normaal Afwerkingsgraad volgens TV 233 tabel 30: Wanden: F1 (te betegelen) Er mogen geen onregelmatigheden (scherpe randen, groeven, bramen, …) zichtbaar blijven. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Waar houten deuromlijstingen voorzien zijn, wordt een houten lat (min. 24 mm dik) aangebracht in het metalen profiel.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 69 / 160
Nutsleidingen: in te werken volgens plannen sanitair en elektriciteit Grondlaag: de platen worden afgewerkt met een grondlaag op basis van kunsthars. De aannemer zal de keuze van het product ter goedkeuring voorleggen alvorens het mag worden aangebracht. Toepassing Sanitaire ruimten op verdieping 1, 2 en 3.
51.20.
voorzetwanden – algemeen
Levering en plaatsing van niet‐dragende voorzetwanden, met inbegrip van het eventuele raamwerk, de voorgeschreven isolatiematerialen, de plaatmaterialen, de bevestigingsmiddelen en de afwerking volgens de voorgeschreven afwerkingsgraad.
51.21.
voorzetwanden ‐ gipskartonplaten
51.21.10. voorzetwanden – gipskartonplaten/op regelstructuur
|FH|m2
nr 57 Omschrijving Voorzetwanden bestaande uit een regelstructuur uitbekleed met gipskartonplaten. Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto wandoppervlakte. Openingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De voorzetwanden voldoen aan de voorschriften van TV 233 – Lichte binnenwanden (WTCB), aangevuld met de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. De platen beantwoorden aan NBN EN 520 + A1 en zijn voorzien van een CE‐markering. De platen bevatten geen radonhoudend fosforgips. Specificaties Dikte voorzetwand: 7.5cm Materiaal draagstructuur: metaal (voldoet aan NBN EN 14195, verzinkt ZN 275 en minimale wanddikte van profiel 0,6 mm; in de verticale profielen zijn de nodige openingen voorzien voor de doorgang van elektriciteitsleidingen) Opvatting draagstructuur: enkele draagstructuur afgestemd op de voorziene wanddikte Staanderafstand: max. 40 cm Isolatiemateriaal: halfstijve platen uit minerale wol volgens NBN EN 13162. De fabrikant heeft een ATG, ETA of gelijkwaardig voor de platen. Plaatdikte: 50 mm. Beplating: tweevoudige beplating Afmetingen van de platen:
plaatdikte: min. 12,5mm breedte: keuze aannemer lengte: afgestemd op de wandhoogte Type platen (volgens NBN EN 520):
H (vertraagde wateropname): H1 (max. 5%) Plaatafwerking
langskanten: afgeschuind kopse kanten: afgeschuind.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 70 / 160
Brandreactie platen: niet ontvlambaar, klasse A2‐s1,d0 volgens NBN EN 13501‐2 / met verhoogde brandweerstand door toevoeging van min. 0,2 gewichtsprocent glasvezels. Hoekbeschermingsprofielen: aluminium Stopprofielen: /aluminium Voeg‐ en vulmiddelen overeenkomstig NBN EN 13963. Aanvullende specificaties Belastingsklasse (volgens TV 233): a (de wand kan zware objecten zoals wastafels en kleine rekken dragen) Brandweerstand wandgeheel (volgens NBN EN 13501‐2): klasse EI 30 Uitvoering De voorzetwanden worden uitgevoerd conform TV 233 en de voorschriften van de fabrikant. De voorzetwanden worden uitgevoerd van vloerplaat tot vloerplaat De voorzetwanden worden geplaatst op de dekvloer De platen worden verticaal aangebracht en eindigen 10 mm boven de vloer. De voegen worden opgekit met een elastisch blijvende watervaste kit. Aansluitingen:
op de vloer: d.m.v. plint zoals voorzien in hoofdstuk 53 tegen plafond: tot tegen het ruwbouwplafond boven het verlaagd plafond. Op alle buitenhoeken worden hoekbeschermingsprofielen geplaatst.
De schroefkoppen moeten in het kartonvlak liggen en niet te diep in de plaat dringen. Dimensionele toleranties volgens TV 233 tabel 28 en TV 233 § 4.3: klasse normaal Afwerkingsgraad volgens TV 233 tabel 30: F1 (te betegelen) Er mogen geen onregelmatigheden (scherpe randen, groeven, bramen, …) zichtbaar blijven. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Grondlaag: de platen worden afgewerkt met een grondlaag op basis van kunsthars. De aannemer zal de keuze van het product ter goedkeuring voorleggen alvorens het mag worden aangebracht. Toepassing Ter plaatse van hangtoiletten waar ook verticale leidingen of af te dekken holle ruimtes aanwezig zijn. Delen op verdieping 3 bij meisjesdouches
51.50.
plafondafwerking – algemeen
51.53.
plafondafwerking – verlaagd plafond
Omschrijving Levering en plaatsing van verlaagde plafonds, met inbegrip van het raamwerk, de ophanging, de voorgeschreven isolatiematerialen, de plaatmaterialen, de bevestigingsmiddelen en de afwerking volgens de voorgeschreven afwerkingsgraad. Materialen De verlaagde plafonds beantwoorden beantwoorden aan TV 232 ‐ Verlaagde plafonds (WTCB), NBN EN 13964, aangevuld met de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant. De verlaagde plafonds worden d.m.v. een regelbare ophanging vlak geplaatst. De afmetingen en secties van de profielen, het aantal ophangingen en tussenafstand van de dragers worden bepaald in functie van het gewicht van de voorziene plaatbekleding, de vereiste overspanning en de maximale doorbuiging, die ten hoogtse 1/500 van de overspanning mag bedragen. De randprofielen van de opgehangen roostering worden na tussenvoeging van een soepele dichtingsband (type PE) minimum om de 600 mm aan de omgevende wanden bevestigd d.m.v. roestbestendige schroeven en pluggen. Om het uitknikken van vooral hoge profielen tegen te gaan, moeten de regels op gepaste tussenafstanden worden verbonden door een profiel of lat dwars over de regels te plaatsen en te bevestigen aan elke regel. Uitvoering De verlaagde plafonds worden geplaatst conform de voorschriften van de fabrikant en TV 232.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 71 / 160
Verlaagde plafonds moeten aangebracht worden in dezelfde atmosferische omstandigheden als zullen gelden bij het later in functie zijnde gebouw. Het aanbrengen van leidingen en muurbepleisteringen moet al beëindigd zijn. Het gebouw moet wind‐ en regendicht zijn. De montage van verlaagde plafonds gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant en volgens de aanduidingen op de plannen en/of detailtekeningen, of de aanwijzingen van de architect. De aannemer legt de plafondplans voor, rekening houdende met de uitvoering van de speciale technieken volgens de hem verstrekte gegevens. Het zichtvlak van het plafond bevindt zich op de hoogtes zoals aangegeven op de plannen en doorsneden. De plafonds worden vlak geplaatst, wat ook de oneffenheden mogen zijn van de bovenliggende constructie. De platen worden geplaatst in de grootst mogelijke fabricatielengte. De richting van de platen verloopt haaks op één van de muren. De zijkanten van het plafond worden afgewerkt zonder kantlijsten. Uitzettingsvoegen in het plafond moeten voorzien worden:
ter hoogte van een in de ruwbouwconstructie aanwezige uitzettingsvoeg; in geval de draagconstructie aan verschillende ruwbouwstructuren wordt bevestigd; volgens de richtlijnen van de ontwerper wanneer de plafondlengte of ‐breedte groter is dan 15 m. Ter bevestiging van voorwerpen aan het verlaagde plafond moet rekening gehouden worden met de te verwachten belastingen:
Voorwerpen met een gewicht tot 5 kg kunnen worden bevestigd d.m.v. holle wandpluggen; Voorwerpen met een gewicht tussen 5 en 15 kg, kunnen op een verstevigende hulpconstructie (bv. extra profiel, 18mm dikke multiplex, …) bevestigd worden; Voorwerpen zwaarder dan 15 kg (lusterarmaturen, …) moeten steeds aan de bovenliggende draagconstructie bevestigd worden. Inbouwverlichting: rekening houdend met de eisen inzake brandveiligheid en de eventuele voorziening van een dampscherm
Ventilatiemonden: rekening houdend met de eisen inzake brandveiligheid en de eventuele voorziening van een dampscherm Keuring Dimensionele uitvoeringstoleranties toleranties en beoordeling van het uitzicht overeenkomstig TV 232 § 4.1.2. en § 4.3 Controle van de toleranties. Bescherming uitgevoerde werken overeenkomstig TV 233 § 3.5.
51.53.50. plafondafwerking – systeemplafond
|FH|m2
nr 58 Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto plafondoppervlakte. Openingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Omschrijving: Systeemplafond samengesteld uit zelfdragende plafondpanelen zijn samengesteld op basis van onbrandbare en kiemvrije rotswol (geclassificeerd conform EU‐richtlijn 97/69 noot Q), met een volumieke massa van ca. 80 kg/m3. De plafondpanelen zijn aan de zichtzijde afgewerkt met een mineraalvlies eenmalig bedrukt met een akoestisch‐open, grof gestructureerde witte finishing (gewicht afwerklaag ca. 145 gr/m2). De rugzijde is afgewerkt met een naturel mineraalvlies. De vlak inleg (A) plafondpanelen worden gelegd in een zichtbaar ophangsysteem van 24 mm, bestaande uit hoofd‐ en tussenprofielen van gegalvaniseerd en gemoffeld staalfabrikaat, in kleur naar keuze. Minimale afhanghoogte 150 mm. De randafwerking is een L‐profiel in dezelfde kleur. Materiaal: Moduulmaat 600 x 600 x 20 mm
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 72 / 160
Vochtbestendigheid en vormvastheid (RH‐DS‐100) plafondpanelen zijn 100% vormvast, zelfs bij een zeer hoge relatieve luchtvochtigheid >95%. Geluidsabsorptie Getest volgens ISO R 354 (EN 20354); rapportnr. A834‐11. Dikte 125 250 500 1000 2000 4000 W (mm) Hz Hz Hz Hz Hz Hz 20 0,50 0,77 0,88 0,81 0,92 0,96 0,90 Brandstabiliteit (getest volgens NBN 713.020) >30 minuten (van het opgehangen plafond onder de desbetreffende vloer). Brandweerstand (getest volgens NBN 713.020) Paneeldikte Systeem Afmetingen Vloer Brandweerstand (mm) (mm) (min.) 20 A24 600x600/1200x600 Beton/Hout 30 * met clips Brandreactie CE Klasse A1 volgens EN 13501‐1. Lichtreflectie Y = 76,7 Recycleerbaarheid De zacht‐mineraal plafondpanelen zijn recycleerbaar in het eigen productieproces. Uitvoering: Volgens voorschrift van de fabrikant. Toepassing: Sanitaire ruimten op verdieping 1, 2 en 3
51.53.60. plafondafwerking – systeemplafond/platen in hoogwaardige steenvezels
|FH|m2
nr 59 Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto plafondoppervlakte. Openingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal: Plaat uit samengeperste minerale wol geperst met thermohardende kunstharsorganisch bindmiddel voorzijn van een 4‐ laagse watergedragen coating. De plaat is vochtbestendig, slag en stootvast,. De platen hebben een gesloten, ondoordringbaar oppervlak dat gemakkelijk te reinigen is en in hoge mate bestand is tegen reinigings‐ en desinfecteermiddelen. De plaat dient onderhoudsarm te zijn. Elasticiteitsmodulus: 4015 N/mm2 volgens EN 310 Karakteristieke buigsterkte (F05): ≥27 volgens EN310/EN1058 Volumieke massa 1250+100 kg/m2 Oppervlaktemassa d.8mm: 11.25kg/m2 Thermische geleiding 0.55 Wm‐1/K‐1 Brandklasse A2‐s1,d0
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 73 / 160
Moduulmaat Uit grotere panelen te verzagen tot 600 x 600 x 8 mm. Kleur RAL 9010 Omschrijving: De vlak inleg (A) plafondpanelen worden gelegd in een zichtbaar ophangsysteem van 24 mm, bestaande uit hoofd‐ en tussenprofielen van gegalvaniseerd en gemoffeld staalfabrikaat, in kleur naar keuze. Minimale afhanghoogte 150 mm. De randafwerking is een L‐profiel in dezelfde kleur. Uitvoering: Idem als andere typen van systeemplafond. Toepassing: Sanitaire ruimten op verdieping 2 en 3: boven douches.
51.70.
uitbekleding sanitaire toestellen – algemeen
51.71.
uitbekleding sanitaire toestellen – te betegelen plaat
51.71.20. uitbekleding sanitaire toestellen – te betegelen plaat/gipsvezel
|FH|st
nr 60 Omschrijving De sanitaire toestellen worden uitgewerkt met een gipsvezelplaat op regelwerk. De betegeling die hierop aangebracht wordt, wordt beschreven onder artikel 58.20. Meting meeteenheid: per stuk, ongeacht de aard en afmetingen van het sanitair toestel (bad , douche of inbouwreservoir) aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De platen zijn ongevoelig voor vocht of organische aantastingen en geschikt voor het aanbrengen van de voorziene wandbetegeling onder rubriek 58.20. Specificaties Materiaal regelwerk: metaal (voldoet aan NBN EN 14195, verzinkt ZN 275 en minimale wanddikte van profiel 0,6 mm; de secties moeten een stabiele constructie waarborgen en zijn zo dat de bekledingsplaat met afwerking net onder de badrand kan worden geschoven) Plaatmateriaal: vochtwerende gipsvezelplaat, dikte minimum 15 mm Randdichtingen: elastische kit (neutrale sanitaire siliconen) Uitvoering Het raamwerk wordt samengesteld uit een stevig gemonteerd keperwerk van regels, stijlen en tussenstijlen. De afstand van de tussenstijlen bedraagt maximum 60 cm. De bevestiging tegen de muur en/of op de vloer gebeurt door middel van roestvaste vijzen en pluggen, op tussenafstanden van maximum 50 cm. Alle randen van de bekleding worden afgekit met een neutrale sanitaire siliconen (met gebruik van een primer indien vereist) en/of afgedicht met een soepele neopreen dichting. Toepassing Uitbekleding inbouwreservoir hangtoiletten
51.72.40. uitbekleding sanitaire toestellen: douchecabines – wandplaat als eindafwerking/kunsthars nr 61
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 74 / 160
Omschrijving De sanitaire toestellen worden uitgewerkt met een kunstharsplaat in aluminimum omrandingsprofielen.. De kunstharsplaat dient als eindafwerking. Meting meeteenheid: per stuk, ongeacht de aard en afmetingen van het bad of douchetoestel aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De bekledingsplaten zijn geschikt als eindafwerking en zijn slagvast, krasbestendig en ongevoelig voor vocht of organische aantastingen. Plaat:
massief paneel op basis van thermohardende kunstharsen volgens NBN EN 438. het oppervlak is onderhoudsvrij en heeft geen kantomlijsting nodig plaatdikte: min. dikte 13 mm uitzicht: éénkleurig met lichtgestructureerd oppervlak kleur: te kiezen uit volledige gamma van de fabrikant. Randdichtingen:
a.
elastische kit (neutrale sanitaire siliconen)
b.
tussen aluminiumprofiel en douchebakrand: soepele neopreen dichting
Uitvoering De platen worden in zo groot mogelijke afmetingen verwerkt zodanig dat er in een douchecabine zo weinig mogelijk verbindingen voorkomen. Toepassing: Als wandbekleding van douchecabines.
51.90.
Sanitaire scheidingswanden ‐ algemeen
Algemeen: Sanitaire binnenwanden zijn geprefabriceerde wanden bestemd voor sanitaire cellen. Omschrijving: De sanitaire binnenwanden zijn vochtbestendig en zijn geschikt voor intensief gebruik. De bijhorende deurgehelen en het beslag weerstaan aan de verschillende belastingen gesteld aan de binnenwanden. Uitvoering : De aannemer legt vooraf de detailtekeningen en uitvoeringsplannen ter goedkeuring voor aan de leidende ambtenaar. Het geheel wordt verdekt geschroefd. De wanden worden ontdaan van klevers en volledig gereinigd.
51.91. nr 62
Sanitaire scheidingswanden – hogedruk laminaat FH st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 75 / 160
Omschrijving: Systeem om scheidingswanden op te bouwen tot toilet‐ of douchecabines en aanverwante. Het systeem laat toe om vloeren en wanden van de betrokken lokalen optimaal te reinigen. schoonmaken van de vloeren kan gebeuren onder de wanden door met een minimum aan hinder. Materiaal: Decoratief massief hogedruk laminaat (HPL) volgens EN 438, kern bestaat uit kraftpapier geïmpregneerd met thermohardende kunstharsen, homogeen versterkt met cellulose vezels. De toplaag bestaat uit volledig uitgeharde phenol/formaldehyde harsen voor de kern en melamine/formaldehyde harsen voor het decorpapier, dewelke onder hoge druk en bij verhoogde temperatuur tot homogene platen worden geperst. Aan de toplaag zijn additieven toegevoegd waardoor de plaat anti‐bacterieel is. Eenheid
Proefmethode
soortelijk gewicht
ca. 1,35 g/cm³
EN ISO 1183‐1
reactie bij brand
dikte ≥8 mm M2/ Cs2d0 attest CTBA
(Euroclass)
6‐8 mm M3/ Ds2d0
attest CTBA
buigbaarheid
≥ 9000 Mpa
EN ISO 178: 2003
buigingsweerstand
≥ 80 Mpa
EN ISO 178: 2003
treksterkte
≥ 60 Mpa
EN ISO R527: 1996
contact met voeding
toegestaan
diktetolerantie
8 en 10 mm ± 0,50 mm
EN 438‐2‐5
13 mm ± 0,60 mm
tolerantie op lengte/breedte
‐0 / + 10
EN 438‐2‐6
tolerantie op rechtheid van kanten
≤ 1,5 mm/m
EN 438‐2‐7
tolerantie op diagonalen
≤ 1,5 mm/m
EN 438‐2‐8
tolerantie op rechtlijnigheid
8 mm ≤ 5 mm/m
EN 438‐2‐9
10 en 13 mm ≤ 3 mm/m
weerstand op slijtage
≥ 350
EN 438‐2‐10
weerstand op waterstoom
klasse 4
EN 438‐2‐14
weerstand in droge warmte 180°C
klasse 4
EN 438‐2‐16
weerstand in vochtige warmte
klasse 4
EN 12721
weerstand op barsten
klasse 4
EN 438‐2‐24
krasvastheid
categorie 3
EN 438‐2‐25
kleurvastheid bij kunstlicht
≥ 4 grijze tinten
weerstand op verbranden sigaretten klasse 3
EN 438‐2‐27 EN 438‐2‐30
De platen hebben een gestructureerd oppervlak en zijn 13 mm dik. De samenstelling en de opbouw van het plaatmateriaal zijn speciaal ontwikkeld voor toepassingen in vochtige ruimten. De bouwplaten worden samengesteld tot scheidingswanden bij middel van constructieve geëxtrudeerde aluminiumprofielen, natuurkleurig geanodiseerd of gemoffeld met een polyesterpoeder van ongeveer 60 micron dikte. De wanddikten van alle aluminium profielen bedraagt minimum 2 mm. De voetsteunen zijn vervaardigd uit nylon, in de massa gekleurd. De standaardhoogte van de pootjes is 150 mm. Het deurbeslag en alle ander beslag is vervaardigd uit nylon (polyamide) dat in de massa is gekleurd. Het beslag is bestand tegen hoge temperaturen, vochtigheid en chemicaliën. De scharnieren zijn versterkt met een kern van verzinkt staal. Toebehoren (papierrolhouders, kleerhaken, ...) maken volledig deel uit van het systeem en worden onzichtbaar bevestigd.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 76 / 160
Uitvoering: De hoogte van de wanden bedraagt 2070 mm, inclusief de 150 mm vrije ruimte. De wanden worden overal zuiver te lood en horizontaal geplaatst. De regelbare voetsteunen worden stabiel en onkantelbaar met de gemelamineerde kunststofplaten verbonden. Muuraansluitingen en koppelingen van de tussenwanden aan de voorwanden worden uitgevoerd met aluminium u‐profielen. Voor de bevestiging van de sanitaire wanden worden gaten van 50 mm diep en 6 mm diameter in de muren en vloeren geboord. Voorwanden worden bovenaan voorzien van een achthoekig stabilisatieprofiel, natuurkleurig geanodiseerd of in kleur gemoffeld. Dit bovenprofiel wordt bevestigd op de wanden d.m.v. speciale aluminium afstandhouders in dezelfde stijl als de profielen en poten. Deurbladen zijn voorzien van 3 scharnieren, waarvan er één uitgerust is met een regelbare veer zodat de deuren steeds in gesloten stand terugkeren. Het beslag van de deuren bestaat uit 2 nylon deurknoppen en 1 draaiknop met vrij/bezet aanduiding, die in geval van nood aan de buitenzijde kan geopend worden. Alle hoeken van de deurbladen en voorwanden worden afgerond met een straal van 20 mm. De deuren liggen in hetzelfde vlak als de wanden. De aanslagkanten van de deuren zijn uitgefreesd zodat bijkomende aluminium aanslagprofielen overbodig worden. In de deursponningen worden geluiddempende noppen aangebracht waardoor de deuren zachtjes sluiten. Alle randen zijn afgerond.
Toepassing: Sanitaire scheidingswanden in sanitair dames en heren Aard van de overeenkomst: Forfaitaire hoeveelheid (FH) Meetwijze: Meeteenheid: st Meetcode: Netto aantal cabines.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
52.
DEK‐ EN BEDRIJFSVLOEREN
52.00.
dek‐ en bedrijfsvloeren ‐ algemeen
52.50.
cementgebonden dekvloeren ‐ algemeen
p. 77 / 160
Materialen De bepalingen van TV 189 – Dekvloeren – Deel 1 zijn van toepassing. Bindmiddel cement overeenkomstig NBN EN 197‐1. Toeslagstoffen overeenkomstig NBN EN 13139. Hulpstoffen overeenkomstig NBN T61‐101 en NBN EN 934‐2. Bij het gebruik van hulpstoffen wordt de verenigbaarheid ervan met het bindmiddel, de toeslagstoffen en andere componenten van de vloer nagegaan zodat geen enkel nadelig gevolg zou optreden bij het gebruik ervan. De voorschriften van de fabrikant worden strikt gevolgd. Het mengen van verschillende hulpstoffen onderling is verboden, behalve met voorafgaand akkoord van de fabrikant(en) en de architect. Indien vloerverwarming in de dekvloer voorzien is zullen hulpstoffen toegevoegd moeten worden aan de mortelspecie. Deze producten worden geleverd door de aannemer van de vloerverwarming en verwerkt volgens de voorschriften van de leverancier. Het aanmaakwater moet zuiver en vrij zijn van schadelijke stoffen, overeenkomstig NBN EN 1008. Uitvoering De uitvoering gebeurt volgens TV 193 ‐ Dekvloeren – Deel 2: Uitvoering. De dekvloer wordt pas aangebracht na de pleisterwerken, eventuele metsel‐ en betonsokkels en na de plaatsing van buitenschrijnwerk met beglazingen. De dekvloeren mogen niet worden aangebracht wanneer de temperatuur van het grondvlak en/of de omgeving lager is dan 5°C. De ondergrond waarop de dekvloer aangebracht zal worden, moet vrij zijn van afval en zorgvuldig gereinigd worden voor de aanvang van de werken. In te werken toebehoren zoals vloerkaders, vloerroosters, afvoerputten, … worden voorafgaandelijk op de werf aangeduid. De aannemer controleert of het legvlak beantwoordt aan de eisen gesteld in de TV 193. De aannemer licht voor de aanvang van de werken de architect in over eventuele vastgestelde gebreken, uitvoeringsfouten of overschrijdingen van de toleranties. De uitvoering van eventuele randstroken, krimp‐ en bewegingsvoegen is in dit artikel begrepen. Het voegenpatroon en de uitvoering ervan worden voorgelegd aan de architect. Ter hoogte van de deuropeningen worden de randvoegen doorgetrokken. De specie wordt gelijkmatig verspreid, afgetrokken en verdicht. Speciale aandacht wordt besteed aan het goed opvullen van de specie in de hoeken tussen vloer en opstand. Dagnaden binnen de ruimtes worden door een correcte planning zo veel als mogelijk vermeden. De dekvloeren worden tegen snel uitdrogen beschermd. Tocht en intense straling zijn te weren. De wachttijden voor ingebruikneming (volgens de voorschriften van de fabrikant en TV 189) moeten gerespecteerd worden. Keuring De dekvloer moet vlak zijn en op het voorgeschreven niveau liggen. De controles worden uitgevoerd volgens de bepalingen in TV 189 en met de in het bestek bepaalde toleranties.
52.51.
cementgebonden dekvloeren ‐ hechtend
|FH|m2
nr 63 Meting meeteenheid: m2 meetcode: netto uit te voeren oppervlakte, gemeten tussen de naakte muren. Deurtussenruimten worden meegerekend. Uitsparingen groter dan 0,5 m2 worden afgetrokken. De randisolaties worden niet afzonderlijk in rekening gebracht.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 78 / 160
aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De hechtende cementgebonden dekvloer beantwoordt aan de bepalingen van TV 189 §5. De samenstelling wordt door de aannemer bepaald, rekening houdend met de richtlijnen van § 5.4 van TV 189 en § 4.1 van TV 193. Specificaties Dikte: 6 cm Druksterkte (proefmethode volgens TV 189 § 4.3.2): min. 5 N/mm2 Vlakheid (volgens TV 189): min. klasse 2 Peil van de afgewerkte dekvloer (volgens TV 189): min. klasse 2 Uitvoering De dekvloer wordt uitgevoerd volgens § 4.1 van TV 193. De draagvloer wordt vooraf bevochtigd en ingeborsteld met een aanbrand‐ of hechtlaag bestaande uit een vloeibaar mengsel van cement, zand en hulpstoffen. Leidingen, ingewerkt in de dekvloer, moeten stevig aan de draagvloer bevestigd zijn. Er moet een minimumdekking van 3 cm boven de leidingen gerealiseerd worden. In de dekvloer worden geen uitzetvoegen voorzien. Bij dikteverminderingen (bijv. waar leidingen aanwezig zijn) wordt een wapening voorzien met gegalvaniseerde stalen netten met vierkante mazen 50x50x2. De netten worden voorzien van een dekking van min. 15 mm dik. Over de volledige omtrek van de dekvloer wordt een randisolatie aangebracht tegen de muur. Deze bestaat uit stroken polystyreen‐ of polyethyleenschuim min. 5 mm dik of een gelijkwaardige randisolatie, en steekt enkele cm boven de afgewerkte vloer uit. Na voltooiing van de vloerwerken worden ze gelijk met de bedekking afgesneden. Toepassing Sanitaire ruimten van verdieping 1, 2 en 3.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
53.
BINNENVLOERAFWERKINGEN
53.00.
binnenvloerafwerkingen ‐ algemeen
p. 79 / 160
Materialen De kwaliteit van de gebruikte materialen moet overeenstemmen met de bestemming van de lokalen en de te verwachten gebruiksbelastingen. De aannemer legt voorafgaandelijk een kleurenkaart, stalen en eventueel gevraagde attesten, alsook een technische documentatie van alle voorbehandelingsproducten, hechtingsmaterialen, elastische kitten, e.d. ter goedkeuring voor aan de architect. De voorgelegde stalen moeten het gemiddelde uitzicht, kleur(en) en oppervlaktestaat van de uiteindelijke levering vertonen. De maatafstemming moet overeenstemmen met de modulatie van het plaatsingspatroon en de uitvoeringstechniek. Bij de voorlopige oplevering overhandigt de aannemer de onderhoudsvoorschriften voor de geplaatste binnenvloerafwerkingen aan de bouwheer. Uitvoering De vloerafwerkingen mogen slechts uitgevoerd worden in een winddicht gebouw en na voltooiing van de pleisterwerken. De aannemer controleert de toestand van de ondervloer (ponssterkte, vochtgehalte, vlakheid, horizontaliteit, laagdikte en pashoogte) en deelt zijn eventuele opmerkingen mee aan de architect. De vloerafwerkingen mogen slechts geplaatst worden als voldaan is aan de klimatologische voorwaarden i.f.v. de soort bekleding. Bij vloerverwarmingssystemen moet het door de fabrikant voorgeschreven opstartschema uitgevoerd worden vóór het plaatsen van de betegeling. Er moet minstens één volledige opwarmings‐ en afkoelingscyclus doorlopen worden. De eventuele scheidingslijn tussen verschillende bevloeringsmaterialen in aaneengrenzende ruimten moet onder het deurblad voorzien worden. Tijdens het plaatsen van de vloerafwerking worden de lokalen beschermd tegen elke ongewenste betreding. De eventuele uitzettingsvoegen moeten over de volledige vloeropbouw doorgetrokken worden. De voeg wordt ter hoogte van de vloerafwerking gevuld met een elastische kit in dezelfde kleur als de overige voegen. Na plaatsing zorgt de aannemer ervoor dat de vloerbekledingen goed beschermd worden tegen bevuiling of beschadigingen tijdens de verdere bouwwerkzaamheden. Eventuele beschadigingen worden op kosten van de aannemer hersteld. Voor de voorlopige oplevering worden de vloeren gereinigd met een volgens het vloertype aanbevolen procédé.
53.10.
tegelvloeren ‐ algemeen
Omschrijving De werken omvatten: de voorafgaandelijke controle en voorbereiding van het draagvlak:
het verwijderen van alle vuil, afval, vreemde stoffen, gips, vetten, enz., ... (ten laste van de algemene aanneming) het opvullen van eventuele holten met een aangepaste specie de levering en plaatsing van de tegels met inbegrip van de plaatsingsmortels of ‐lijmen;
het aanwerken van de vloerbekleding tegen uitsparingen en doorvoeringen, de eventuele beëindigingen, in‐ en uitwendige hoeken en ontmoetingen waarop bijzondere vormstukken worden toegepast; de voorziening van de nodige rand‐, scheidings‐ en uitzetvoegen; het inwerken van alle onder art. 53.70 beschreven speciale toebehoren; het opgieten en/of opvoegen van de vloer en het afkitten van de uitzettingsvoegen; het opkuisen en reinigen van de vloerbekleding, incl. het verwijderen van alle vlekken van legmortel, lijm of voegspecie.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 80 / 160
Uitvoering LEGPATRONEN ‐ VOEGBREEDTE De tegelverdeling per lokaal en het punt van waaruit de tegels moeten uitgelegd worden, zal bepaald worden in samenspraak met de architect. Smalle stroken van minder dan een halve tegel moeten vermeden worden. Voor een precieze voegverdeling wordt voor het betegelen steeds een volledige rij tegels uitgelegd in beide richtingen van het lokaal. VERDEELVOEGEN Bij zwevende dekvloeren moeten verdeelvoegen de tegeloppervlakte verdelen in velden met een maximale oppervlakte van 50 m² (40 m² bij vloerverwarming) of met een lengte van maximaal 8 m. De te voorziene voegen worden steeds voorzien over de volledige diepte van de bevloering, d.w.z. bedding inbegrepen en langsheen alle gemetste muren, rondom deurkaders en langs deuropeningen onder de deurbladen, volgens de aslijnen van kolommen, …. In de overgang tussen twee verschillende vloerbekledingen wordt een scheidingssprofiel geplaatst volgens artikel 53.71. UITHARDINGSPERIODE ‐ BESCHERMING Gedurende de droogperiode moeten de werken beschermd worden tegen rechtstreekse bestraling, vocht, hoge temperaturen en vorst. De algemene aannemer draagt er, in overleg met de tegelzetter, de nodige zorg voor dat de tegels na plaatsing niet te vroeg belopen worden. Er moet bij voortgang van andere werkzaamheden rekening worden gehouden met een goed verdeelde belasting bij het stapelen van materialen, e.d. De niet beloopbare periode voor tegels bedraagt bij plaatsing
op een gestabiliseerd zandbed: minstens 5 dagen. op een verse dekvloer: minstens 7 dagen met tegellijm: minstens 4 dagen en/of volgens de voorschriften van de lijmfabrikant. Verdeelde belastingen (stapelen van materialen) zonder puntlasten worden ten vroegste na 15 dagen toegelaten, de periode tot volledige ingebruikname bedraagt 28 dagen.
VOEGTECHNIEKEN ‐ AFWERKING Het opvoegen gebeurt pas nadat de vloer belopen mag worden. In de voegen tussen de bevloering en de muren wordt nooit mortel aangebracht, om de uitzetting van de bevloering toe te laten. Ze worden voorzien van een vulmateriaal (polyethyleenschuimstroken of gelijkwaardige randisolatie). Deze akoestische randisolatie mag nergens onderbroken worden door de vloerwerken en pas na het afwerken van de vloer op hoogte van de vloer afgesneden worden.Bij het afwerken van de bevloering wordt de voeg afgekit met een daartoe geschikte plastische voegmassa, in de kleur van de andere voegen. Voor het bepalen van de juiste kleur van de voegspecie, kan worden gevraagd om voorafgaandelijk enkele voegstalen aan te brengen, tot het uitdrukkelijk akkoord van de architect wordt bekomen. De reiniging maakt deel uit van de afwerking van de vloerbetegeling en wordt uitgevoerd door de tegelzetter. Onmiddellijk na het gieten van de voegen moet een reiniging verricht worden om alle vervuiling afkomstig van de opvoeging (cementsluier) te verwijderen. Hierbij moet erop toegezien worden dat bij deze bewerking de voegen niet uitgewassen worden, zodat het voegoppervlak gesloten en glad blijft. Keuring MATERIALEN ‐ CONTROLEPROEVEN Enkel voor partijen van meer dan 5000 m² tegels worden proeven verricht in het laboratorium overeenkomstig STS 45.003 en de normen NBN B 27‐002 t/m 011. De monsterneming gebeurt tegensprekelijk, d.w.z. in het bijzijn van aannemer en bestuur. De tegels worden in iedere partij op verschillende plaatsen genomen, om een gemiddeld monster te hebben. TOLERANTIES De bevloering moet in alle richtingen horizontaal en volkomen vlak gelegd worden behalve als het anders aangeduid is op de plannen of verder in dit bestek. De afwijkingen van de afgewerkte niveaus t.o.v. de opgegeven referentieniveaus bedragen maximaal: Afstand “d” tussen een punt van de vloerbedekking en het dichtstbijzijnde referentiepeil (in m)
Maximaal toegestane afwijking (in mm)
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 81 / 160
1 m < d 3 m
6 mm
3 m < d 6 m
8 mm
6 m < d 15 m
10 mm
Tussen twee aan elkaar grenzende tegels mag er een maximum hoogteverschil zijn van 1 mm (te verhogen met de tolerantie op de gebruikte tegel). Op een rij van twee meter, tussen twee willekeurig gekozen punten van de bevloering, mag het hoogteverschil nergens groter zijn dan 3 mm (te verhogen met de tolerantie op de gebruikte tegel). Het nazicht van de toleranties op de vlakheid gebeurt van op tenminste 20 cm afstand van de muren. Zij wordt gemeten met een rechte en stevige lat van 2 m lengte, op het uiteinde voorzien van slijtvaste zolen met afmetingen 50x50 mm en een dikte gelijk aan de toegelaten tolerantie van 3 mm. De lat mag de vloer nergens raken en een plaatje van 6 mm dikte mag niet onder de lat kunnen geplaatst worden. De aannemer zal zorgen dat de visuele lijn van de tegelranden en de voegen gerespecteerd wordt, rekening houdend met de toleranties op de tegel.
De tolerantie op de voorgeschreven voegbreedte bedraagt maximum 1 mm te verhogen met de dimensionele tolerantie op de gebruikte tegel. De voegen moeten continu zijn in alle punten. Een rij van 2 m, geplaatst met de 2 uiteinden op de boorden van 2 tegels van dezelfde lijn of rang, mag een lijningssverschil van maximaal 2 mm vertonen.
KLEUR ‐ UITZICHT Een gelijkmatige voegtint wordt vereist in één en hetzelfde lokaal. De controle op de kleur en het uitzicht van de gekozen tegelvariëteit gebeurt visueel. Merkbare vlekvorming en/of achtergebleven cementsluiers worden niet aanvaard.
53.11.
tegelvloeren – keramisch
Materiaal TV 237 Keramische binnenvloerbetegelingen is van toepassing. NBN EN 14411 – Keramische tegels – Definities, classificatie, eigenschappen en merken is van toepassing. De aannemer zal minimaal vijf stalen van tegels voorleggen, vergezeld van een technische fiche die volgens TV 237 (§ 2.4.4.2.) opgesteld is. De karakteristieken van de hechtingsmaterialen beantwoorden aan hoofdstuk 3 van TV 237. Een technische documentatie van de tegellijm wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de architect. De samenstelling van de leg‐ en voegmaterialen, elastische kitten en de nodige rand‐, scheidings‐ en uitzetvoegen wordt gekozen in functie van de plaatsingsomstandigheden en het soort tegel. De materialen voor de afwerkingsvoegen tussen de tegels beantwoorden aan § 3.5 van TV 237. Zij moeten verenigbaar zijn met de aangewende legmortel of plaatsingslijm. Het zand van de voegspecie bevat geen kleurende stoffen en bevat geen klei en ijzerhoudende deeltjes. De producten voor uitzettingsvoegen voldoen aan § 3.6 van TV 237. Vóór het aanbrengen van de kit moet men de voeg voorzien van een voegbodem of van een andere kunststof die de hechting van de kit aan de voegbodem verhindert. Het gebruik van een rubberbitumenkit is niet toegelaten. Uitvoering De plaatsing van de tegels zal gebeuren volgens de richtlijnen beschreven in hoofdstuk 6 van TV 237. De toleranties zoals opgenomen in tabel 9 van TV 237 zijn van toepassing. Voor de vlakheid van de tegels wordt echter een strengere tolerantie geëist: maximale afwijking van 0,5%. Keuring De keuring van de materialen en controle van de werken zullen gebeuren volgens hoofdstuk 7 van TV 237.
53.11.20. tegelvloeren – keramisch/geperste tegels nr 64 Meting meeteenheid: per m2
|FH|m2
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 82 / 160
meetcode: netto oppervlakte gemeten tussen de onafgewerkte muren. De oppervlakten worden over de voegen en naden heen gemeten. Mee betegelde deurtussenruimten worden meegerekend. Openingen en onderbrekingen groter dan 0,50 m2 worden afgetrokken. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Afmetingen (lxbxd) (mm): 296x296x8. Uitvoering: mat grof gespikkeld. Kleur: muisgrijs Reflectiewaarde: 23. Ongeglazuurd. Stroefheidsklasse (DIN 51130‐92): (R11/B). Stroefheid conform FSC 2000 (µ): ‐ leer: droog 0,36, nat 0,35. ‐ rubber: droog 0,77, nat 0,51. ‐ kunststof: droog 0,55, nat 0,38. Vorstbestand. Modulair, dubbelhardgebakken en volledig gesinterd conform Ultragres principe. Vlakheid (%): +/‐ 0,2. Hulpstukken: ‐ dunne holplint, afmetingen (mm) 75x146x5,5. ‐ inwendig hoekje, afmetingen (mm) 75x20x5,5. ‐ uitwendig hoekje, afmetingen (mm) 75x20x5,5. ‐ Hulpstukken moeten van overeenkomstige hoedanigheid en kwaliteit zijn als de vloertegels. Uitvoering: Verwerkingsvoorschrift voorbehandeling ondergrond: ondergrond reinigen en aanbrengen voorstrijkmiddel. De tegels worden geplaatst met open voegen op een verharde dekvloer met mortellijm, volgens § 6.4 van TV 137. Voegbreedte : niet‐gemoduleerde tegels worden geplaatst met voegbreedte van 3 mm. Voegkleur : lichtgrijs Legpatroon (volgens TV 137, hoofdstuk 4) : gekruist Toepassing Sanitaire ruimtes op verdieping 1, 2 en 3.
53.40.
plinten – algemeen
53.41.
plinten – steen
53.41.10. plinten – steen/keramisch
|FH|m
nr 65 Meting meeteenheid: per lopende m meetcode: netto lengte, gemeten tussen de muren over voegen en naden heen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal en uitvoering De samenstelling en het uitzicht van de plinten stemmen overeen met de keramische tegels, zoals vermeld in artikel 53.11.02. SPECIFICATIES ‐ dunne holplint, afmetingen (mm) 75x146x5,5. ‐ inwendig hoekje, afmetingen (mm) 75x20x5,5. ‐ uitwendig hoekje, afmetingen (mm) 75x20x5,5. ‐ Hulpstukken moeten van overeenkomstige hoedanigheid en kwaliteit zijn als de vloertegels. AANVULLENDE UITVOERINGSVOORSCHRIFTEN De hoeken worden in verstek uitgevoerd d.m.v. bijpassende inwendige en uitwendige plinthoeken
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 83 / 160
Keuring Hoogteverschillen tussen plintstukken, die visueel storend zijn én groter dan 1,5 mm worden afgekeurd. Toepassing Sanitaire ruimtes op verdieping 1, 2 en 3.
53.70.
toebehoren ‐ algemeen
53.71.
toebehoren ‐ scheidingsprofielen
|FH|m
nr 66 Omschrijving Scheidingsprofielen voor de overgang tussen twee verschillende vloerbekledingsmaterialen en/of op die plaatsen waar geen tussendeurdorpels worden voorzien. Meting meeteenheid: per meter meetcode: netto uit te voeren lengte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Specificaties Materiaal: inox (18/8) mat geborsteld Type: getrokken L‐profiel voorzien van openingen m.b.t. hechting op draagvloer Profieldikte: minimum 1 mm. Beeldvlak: 3 mm breed Afwerking: geborsteld Uitvoering De scheidingsprofielen worden ingewerkt en verankerd in of op de ondervloer. De bovenzijde van het profiel wordt aangebracht in het beeldvlak van de bevloering. Bij tegelbevloeringen worden de scheidingsprofielen op een normale voegafstand van de tegels gelegd. Alle mortel of lijmresten worden na plaatsing onmiddellijk verwijderd. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Het profiel situeert zich precies onder het deurblad. Toepassing Bij de overgang van nieuwe vloertegels naar bestaande bevloeringen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
54.
BINNENDEUREN en ‐RAMEN
54.00.
binnendeuren en ‐ramen ‐ algemeen
p. 84 / 160
Omschrijving Alle noodzakelijke elementen, werken en leveringen voor het samenstellen van de binnendeuren en ‐ramen tot een afgewerkt geheel. De werken omvatten: de controle en opmeting ter plaatse van alle deuropeningen (dagmaten) en de eventueel vereiste aanpassing van te prefabriceren elementen aan de werkelijke afmetingen, ...; de levering en plaatsing van alle elementen nodig voor het samenstellen van de deur‐ en/of raamgehelen:
de kozijnen met inbegrip van alle toebehoren voor de bevestiging aan de ruwbouw van de vaste of bewegende bovenpanelen en van alle onderdelen voor meervoudige deurgehelen, de doorlopende dichtingstrippen, de nodige schootgaten met metalen dekplaatjes, ...; de deurbladen met inbegrip van eventuele uitsparingen voor beglazing of vulpanelen; alle hang‐ en sluitwerk; de voorgeschreven beschermingsprocédés en oppervlaktebehandelingen (behalve de afwerkingen opgenomen in hoofdstuk 80 binnenschilderwerken); het verwijderen van alle afval afkomstig van de werken en van alle klevers op deurbladen, met uitzondering van deze met de kenmerken van brandweerstand, …; de controle ter plaatste voor de definitieve oplevering, de vervangingen en/of bijregelingen. Materialen STS 53‐1 Deuren is van toepassing. In afwachting van een geharmoniseerde productnorm met bijhorende CE‐markering, wordt in geval van betwistingen de voorlopige norm prNBN EN 14351‐2 ‘Binnendeuren zonder brandeigenschappen, manueel bediend of aangedreven’ gehanteerd. Uitvoering TIMING – OMGEVINGSINVLOEDEN De plaatsing van het binnenschrijnwerk mag pas gebeuren op het ogenblik dat de hygrothermische omstandigheden gunstig zijn overeenkomstig STS 53‐1 § 1.5.1.5. en TV 166, t.t.z. in een droog gebouw met een temperatuur tussen 15°C en 25°C en vochtigheidsgraad tussen 40 tot 70% R.V. Indien de leverancier of plaatser vreest dat zijn leveringen onderhevig zouden kunnen zijn aan abnormale hygrothermische toestanden met onomkeerbare effecten, die afkeuring tot gevolg hebben, brengt hij de architect hiervan zo snel mogelijk op de hoogte. VORM ‐ TYPE ‐ SAMENSTELLING Vooraleer de deurelementen te bestellen of vervaardigen vergewist de plaatser zich van de draairichtingen en openingswijze zoals aangeduid op de plannen en/of detailtekeningen. Alle afmetingen, deurhoogtes, breedtes, muurdiktes moeten terplaatse worden gecontroleerd. Alle hout moet voldoende droog zijn om de dimensionele stabiliteit van het binnenschrijnwerk te waarborgen. De vochtigheidsgraad van het hout bij verwerking in het atelier ligt tussen de 8 en 12 % bij een basistemperatuur van 18° C. Zichtbaar blijvend hout wordt op alle vlakken geschaafd en gladgeschuurd, waarbij scherpe hoeken licht worden afgerond met schuurpapier. Schroefkoppen worden in het hout ingefreesd en nadien voorzien van houten stoppen en/of opgevuld met kneedbaar hout. Nagels worden ingedreven en opgestopt met zuivere lijnoliestopverf of kneedbaar hout.
54.01.
binnendeuren en ‐ramen – prestaties
Algemeen De deurelementen beantwoorden volgens hun respectievelijke bestemming aan de gestelde prestaties volgens STS 53 § 1.4. Prestatievoorschriften en de normen NBN EN 950, NBN EN 951, NBN EN 952, NBN EN 1529, NBN EN 1530, NBN EN 1191 NBN EN 1192 en NBN EN 1294.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 85 / 160
Volgens toepassingsdomein beantwoorden de binnendeuren minimaal aan de prestaties van de bijlage bij STS 53 ‘Aanbevolen prestaties in functie van de toepassing’ of aan strengere voorwaarden die eventueel opgelegd worden verder in dit bestek. De deuren voldoen aan de mechanische weerstandsklasse volgens STS 53 § 1.4.2.2. en NBN EN 1192:
klasse M1 voor binnendeuren van woonlokalen voor een gebruiksfrequentie van 50.000 cycli klasse M2 voor brandwerende deurgehelen, collectieve ruimten, … voor een gebruiksfrequentie van 100.000 cycli klasse M3 voor intensief gebruikte deuren (fietsenbergingen, …) voor een gebruiksfrequentie van 100.000 cycli Bedieningskrachten F volgens STS 53 § 1.4.2.3 en NBN EN 12217: standaard klasse F2 / …
Brandwerende en inbraakbestendige deuren moeten steeds in hun geheel voldoen aan de proefvoorwaarden volgens de voorgeschreven klasse, t.t.z. de deurkozijnen, het hang‐ en sluitwerk, de deurbladen, eventuele beglazingen, … en de aansluiting op de ruwbouw. Deurgehelen of deurelementen waaraan akoestische prestaties worden gesteld houden voor een correcte uitvoering rekening met het artikel Uit De Praktijk “Akoestische problematiek van deuren” WTCB‐Tijdschrift 2000/1 p. 15‐29
54.02.
binnendeuren en ‐ramen – keuring en proeven
Algemeen Monsternames en keuring volgens STS 53 § 1.6.: elementen, die kunnen worden geleverd volgens een geprefabriceerd model, worden voorafgaandelijk ter goedkeuring aan het Bestuur voorgelegd. Producten met een ATG, BENOR (of gelijkwaardig) worden vrijgesteld van voorafgaande keuringsproeven op een prototype. Tolerantieklassen overeenkomstig STS 53.1:
Maximale toegelaten afwijkingen op de breedte, hoogte, dikte, en haaksheid volgens STS 53 § 1.3.1. en NBN EN 1529: minimum klasse D2 Maximale toegelaten afwijking op vlakheid volgens STS 53 § 1.3.2., § 1.4.2.1. en NBN EN 1530: minimum klasse V2 Opleveringsmodaliteiten volgens STS 53 § 1.6.5 en § 1.6.6. Deuren geplaatst met een foutieve openingsrichting of deurelementen met zichtbare beschadigingen worden niet aanvaard. Vuistregels visuele controle: tussen deurkozijn en deurvleugel van gewone binnendeuren mag de speling bij een afgewerkte deur in gesloten toestand
niet groter zijn dan 3 mm aan de zichtbare bovenkant en zijkanten; niet groter zijn dan 5 mm van de afgewerkte vloer onderaan (behoudens gevraagde doorstroomopeningen via de onderzijde van de deur) Bij plaatsing van brandwerende deuren gelden de toleranties en spelingen van de Benor of ATG als maximumwaarden.
Alle deuren moeten zonder bijzondere inspanningen kunnen gesloten worden en vlak met de omlijstingen tussen de kozijnen vallen. Gedurende een jaar volgend op de voorlopige oplevering vervangt de aannemer stukken die afwijkingen vertonen die groter zijn dan de toegestane afwijkingen m.b.t. afmetingen, haaksheid en vlakheid van de deurvleugels. De definitieve oplevering wordt voorafgegaan door een rondgang waarbij de ophanging van de deuren waar vereist wordt bijgeregeld.
54.10.
deurkozijnen ‐ algemeen
Omschrijving Levering en plaatsing van de deurkozijnen, met inbegrip van de afdeklijsten, hang‐ en sluitwerk en de eventuele bovenpanelen of daglichten. Materialen De materialen beantwoorden aan STS 53‐1 § 1.5.1.4. en zijn afgestemd op de aard en het gewicht van de voorziene deurbladen, de ophangelementen en sluitfuncties. Alle opengaande vleugels worden opgevat met een enkele aanslag, behalve bij opdekdeuren.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 86 / 160
Uitvoering De uitvoering beantwoordt aan de bepalingen van STS 53 § 1.5.1.5. en de richtlijnen van de fabrikant van voorgevormde deurkozijnen en het voorziene hang‐ en sluitwerk. De deurkozijnen worden haaks gesteld en op niveau gebracht van de voorziene vloerafwerking en/of deurdorpels. De schrijnwerker pleegt hierover overleg met de vloerder. De verankeringen aan de wanden worden zo dicht mogelijk bij de ophangings‐ of draaiorganen van de deurvleugel(s) en de eventuele deursluiter(s) gerealiseerd. De bevestiging aan de ruwbouw gebeurt met minstens 6 bevestigingsmiddelen per enkele deurnis, geen rekening houdend met de extra bevestiging voor een eventuele deursluiter. Een bijkomende middenbevestiging aan het linteel is verplicht voor elke dwarsregel langer dan 100 cm. Dubbele deuren worden bovenaan op minstens drie plaatsen bevestigd.
54.11.
deurkozijnen ‐ hout
Materialen Houten deurkozijnen kunnen op maat worden vervaardigd in de werkplaats van de schrijnwerker of uit geprefabriceerde elementen bestaan: twee muurstijlen met verstekeinden, een eventuele tussenstijl uitgevoerd als hang‐ of sluitstijl en een bovendorpel met verstekeinden. Houten plaatmaterialen:
beantwoorden aan STS 04.4. beschikken over een CE‐markering en dragen het FSC‐ of PEFC‐label. De leverancier moet FSC of PEFC CoC gecertificeerd zijn. formaldehydegehalte: klasse E1 volgens NBN EN 717‐2/AC. Platen in vochtige binnenomgevingen zijn steeds van het type 2 (vochtige binnenomgeving). Zichtbaar blijvend hout is van schrijnwerkkwaliteit volgens STS 04.2. en NBN EN 942. Het wordt geimpregneerd met een B‐procédé (volgens STS 04.3.1.4.2) of procédé C1 (volgens STS 04.3.1.4.3) met een ATG (of gelijkwaardig) of het heeft een natuurlijke duurzaamheid van klasse III of hoger. Elke levering van behandeld hout is vergezeld van een behandelingsattest, opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de firma die de behandeling heeft uitgevoerd en waaruit blijkt dat het aangewende product gehomologeerd is en dat gewerkt werd volgens een goedgekeurd procédé.
Alle aangewende bevestigingsmiddelen moeten roestbestendig zijn. Uitvoering Het hout van het deurkozijn komt niet rechtstreeks in contact met het metselwerk. Het opspieën tussen de muur/latei en de dagstukken gebeurt met stukken massief hout of multiplex. De binnenkast wordt met ingefreesde schroeven stevig gemonteerd. Montageschuim mag worden gebruikt als versteviging ter hoogte van de hoeken, maar het wordt niet toegestaan om de deurkozijnen enkel en alleen vast te zetten met behulp van montageschuim. De diepte van de aanslag stemt overeen met de dikte van de deurvleugel verhoogd met 2‐3 mm. De aanslagbreedte bedraagt min. 10 mm (deurbladen < 40 mm) en 15 mm (deurbladen >40 mm). De deurkozijnen worden voorzien van de nodige ophangingselementen en schootgaten voorzien van een metalen sluitplaat aangepast aan de kenmerken en positionering van de sloten. Het profiel van de deklijsten is aangepast aan de plaatsing van de ophangingsorganen van de deurvleugels. De binnenrand moet perfect gelijk aansluiten op het kozijn. De deklijsten worden in verstek gezaagd en d.m.v. (schiet)nagels onzichtbaar bevestigd. De kopzijde van de binnenkast wordt licht afgeschuind waardoor zij zodanig geplaatst kunnen worden dat enkel de buitenste randen in contact komen met het pleisterwerk. De dagstukken voor deuren met deklijsten zijn hiertoe 2 à 3 mm breder dan de afgewerkte muurdikte. De deklijsten houden een afstand van 1‐2 mm van de vloerafwerking, waarbij de voegen na het schilderwerk met een elastische kit verzorgd en fijn afgelijnd worden afgedicht. De paumellen worden ingewerkt, uitgelijnd en met minimum minimum 3 schroeven per scharnierflank vastgezet. Ingefreesde schroefkoppen worden voorzien van houten stoppen en/of opgevuld met kneedbaar hout. Nagels worden ingedreven, en met de schietnagelgaatjes opgevuld en uitgeplamuurd met een zuivere lijnoliestopverf. Het geheel wordt opgeschuurd en schilderklaar afgewerkt.
54.11.10. deurkozijnen – hout/massief nr 67
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 87 / 160
Meting meeteenheid: per stuk meetcode: deurkozijn, inclusief schootgaten met een metalen dekplaatje en ophangingen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Deurkozijnen en deklijsten vervaardigd uit massief hout. Specificaties Houtsoort: hardhout, volumemassa minimum 550 kg/m3 (bij een houtvochtgehalte van 15%) Profilering dagstukken blokdeuren met uitgefreesde sponning, minimale dikte binnenkast: 36 mm. De aanslag voor de deuren is 10 mm diep uitgefreesd uit de omkadering. Zonder deklijsten, met dieptevoegen – type blokdeur Deurafmetingen
Deurbreedte(s)730 / 780 mm (volgens aanduidingen op plan) Deurhoogte: 2015 mm Wanddikte(n): 100 120 mm (volgens muurdikten op plan) Afwerking: gevernist overeenkomstig hoofdstuk 80 binnenschilderwerken d.m.v.
2‐3 lagen vernis op basis van polyurethaanhars volgens art. 80.52.20. Toepassing Verdieping 2: deuren in bestaande muren bij sanitair heren Verdieping 3: deuren in bestaande muren bij sanitair heren.
54.11.20. deurkozijnen met bovenlicht– hout/massief
|FH|st
nr 68 Meting meeteenheid: per stuk meetcode: deurkozijn, inclusief schootgaten met een metalen dekplaatje en ophangingen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Zie artikel 54.11.10 Beglazing: enkelvoudig d. 6mm De steun‐, stel‐ en spatieblokjes zijn uit kunststof. Het glas is : kleurloos Het glas is : niet‐reflecterend Het glas is éénzijdig mat gezuurd tot op 2cm van het raamkozijn. Voor de bepaling van de dikte, de aard en de samenstelling wordt rekening gehouden met de mechanische eisen volgens De kleur van de elastische kit is lichtgrijs De kitten zijn overschilderbaar. Uitvoering De beglazing wordt gedicht met : een neutrale siliconenkit van de klasse VI volgens STS 38.03.61 Toepassing Verdieping 1: deuren van toiletten Verdieping 2: deur naar sanitair en douchelokaal dames / deur in gipsplaten wand naar WC heren Verdieping 3: deur naar douchelokaal dames / deur in gipsplaten wand naar WC heren.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
54.11.30. deurkozijnen met zij‐ en bovenlicht– hout/massief
p. 88 / 160
|FH|st
nr 69 Meting meeteenheid: per stuk meetcode: deurkozijn, inclusief schootgaten met een metalen dekplaatje en ophangingen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Zie artikel 54.11.10 Beglazing: zie artikel 54.11.20 Toepassing Verdieping 3: deur naar sanitair lokaal dames
54.20.
deurbladen ‐ algemeen
Omschrijving Levering en afhangen van de deurbladen, met inbegrip van de deurvleugels, sloten en sleutels, krukken en rozetten, roosters, evt. bovenpanelen, invulbeglazing en toebehoren, …. Materialen De deurbladen laten toe de nodige uitsparingen te voorzien voor een stevige bevestiging van ophangings‐, bedienings‐ en sluitingsorganen. De slotkant is gemerkt. Bij deuren voorzien van een deursluiter worden de bovenregels hiertoe verzwaard. Enkelvoudige draaideuren tot 2115 mm hoogte worden opgehangen met minimum 3 paumellen voor deurbladen tot 880 mm breedte en minimum 4 paumellen voor deurbladen > 880 mm breedte. Bekledingsplaten worden thermisch en onder hoge druk met het randhout, het binnenwerk en/of de massieve kernplaten verlijmd, d.m.v. een kunstharslijm ongevoelig voor vocht. Volgende fabricagegebreken hebben afkeuring tot gevolg: delaminatie of open voegen tussen de lagen of tussen twee stroken fineer van eenzelfde laag, overlappende lagen, uitgevoerde reparaties, blazen, ruw oppervlak, lijmpenetratie. Uitvoering De montage van de deurvleugels en hun toebehoren gebeurt volgens STS 53.1, de voorschriften van de fabrikant en aanwijzingen op de plannen en detailtekeningen. Voor het in fabricatie geven van de deuren legt de aannemer de nodige details ter goedkeuring voor aan de architect. De bijhorende ophangingsorganen volgens openingswijze stemmen overeen met de bepalingen van artikel 54.50. De paumellen worden verdiept aangebracht en vastgezet met minstens 3 bijpassende schroeven in roestvast staal. De schootgaten zijn aangepast aan de afmetingen en de kenmerken van de sloten. De bevestiging van de krukken en rozetten is onzichtbaar.
54.21.
deurbladen ‐ hout met holle kern
54.21.20. deurbladen ‐ hout met holle kern/tubespaan
|FH|st
nr 70 Meting meeteenheid: per stuk meetcode: deurbladen met inbegrip van het hang‐ en sluitwerk, eventuele beglazingen, … aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Standaard leverbare vlakke deurbladen voor normaal gebruik. Ze zijn samengesteld uit spaanderplaat (densiteit >500 kg/m3) met holle luchtkanalen van maximaal 15 cm2, en gevat tussen bekledingsplaten uit ‘oil‐tempered’ hardboard, dikte min. 3 mm, densiteit > 750 kg/m3.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 89 / 160
Specificaties Type: stompe of sponningdeur (recht / pas‐ en arm geschaafd) Afwerking: naadloos HPL‐laminaat volgens NBN EN 438‐1, laagdikte min. 0,8 / 1,0 / 1,2 mm, kleur keuze uit standaardgamma fabrikant en een hardhouten kantlat Afmetingen: breedtes volgens aanduidingen op plan
dikte: 40 ( 2 mm) hoogte: 2015 breedte: 730 / 830 mm
Aanvullende specificaties (schrappen indien niet van toepassing) De deurbladen dragen het FSC‐ of PEFC‐label en de leverancier is FSC of PEFC CoC geleverancierd. Deurspaties onderzijde: aan toiletdeuren 10 mm / conform ventilatiedebiet EPB volgens NBN D 50‐001 Volgende deurbladen zijn voorzien van een verluchtingsrooster volgens art. 54.81: deuren van sanitaire ruimtes met douches of met toiletten gescheiden door sanitaire wanden. Volgende deurbladen zijn voorzien van een uitsparing t.b.v. ronde beglazing : deuren van gemeenschappelijke sanitaire ruimtes met douches en toiletten. Op verdieping 2 en 3. Toepassing Sanitaire ruimten van verdieping 1, 2 en 3.
54.60.
hang‐ en sluitwerk ‐ algemeen
Omschrijving Levering en montage van alle hang‐ en sluitwerk. Alle noodzakelijke toebehoren voor de ophanging, het openen en sluiten en afwerking van de binnenschrijnwerkelementen zijn inbegrepen in de eenheidsprijzen van de deurkozijnen, deurbladen of deurgehelen. Ook als de expliciete beschrijving zou ontbreken in het bestek. Materialen Het hang‐ en sluitwerk beantwoordt aan de bepalingen van STS 53.1 Alle hang‐ en sluitwerk en hun bevestigingsmiddelen zijn roestbestendig, conform de eisen van NBN EN 1670 ‐ Hang‐ en sluitwerk ‐ Bestandheid tegen corrosie ‐ Eisen en beproevingsmethoden. Alle deurbeslag is zoveel mogelijk van gelijke vormgeving en kleur. Types en modellen worden vooraf ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Uitvoering Volgens de montagevoorschriften van de fabrikant.
54.61.
hang‐ en sluitwerk ‐ scharnieren en paumellen
54.61.30. hang‐ en sluitwerk – scharnieren en paumellen/roestvast staal
|PM|
nr 71 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de eenheidsprijs van de deurkozijnen of deurgehelen. Materiaal Alle opendraaiende deurvleugels worden voorzien van minimaal drie paumellen of fitsen. Samen voldoen zij in functie van het gewicht van de deurvleugels aan de eisen van NBN EN 947 Scharnierende of draaideuren ‐ Bepaling van de weerstand tegen verticale belasting. Massieve deurbladen worden voorzien van 4 scharnieren waarvan 2 kort tegen de bovenzijde. Iedere scharnierflank wordt bevestigd met minimum 3 schroeven. Specificaties Materiaal: roestvast staal 18/8 volgens DIN 17440 of AISI 304
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 90 / 160
Afwerking: geborsteld Type (conform NBN EN 947): kogelpaumellen knoopdiameter min. 16 mm, met nylonring en stift in RVS (min. 10 mm) Aanvullende specificaties Volgende binnendeuren worden voorzien van zelfsluitende veerpaumellen met regelbare veerkracht: ‐
verdieping 1: deuren van toiletten (tubespaandeuren)
‐
verdieping 2: op alle tubespaandeuren
‐
verdieping 3: op alle tubespaandeuren
Toepassing
54.62.
hang‐ en sluitwerk ‐ deursloten
54.62.10. hang‐ en sluitwerk – deursloten/klaviersloten
|PM|
nr 72 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de prijs van de deurbladen. Materiaal Klaviersloten volgens NBN EN 12209 ‐ Hang‐ en sluitwerk ‐ Sloten en grendels ‐ Mechanisch bediende sloten, grendels en sluitplaten ‐ Eisen en beproevingsmethoden Specificaties Sluiting: dag‐ en nachtschoot uit vernikkeld messing of RVS Behuizing: universele insteekslotkast DM 50 uit gegalvaniseerd, en gelakt of gemoffeld staal, met afgeronde voorplaat uit RVS dikte minimum 2 mm, Sluitplaat: roestvast staal Sleutels: geleverd met 2 sleutels per slotkast aan sleutelhanger met lokaalaanduiding. Aanvullende specificaties (schrappen indien niet van toepassing) Tubespaandeuren aan toiletten worden voorzien van draaiknop vrij/bezet stand. De sluiting gebeurt met een gewone kruk (zoals de andere binnendeuren). De buitenrozet is voorzien van een rood‐wit aanduiding en een noodontsluiting. Toepassing Gewone binnendeuren
54.63.
hang‐ en sluitwerk ‐ deurkrukken
54.63.20. hang‐ en sluitwerk – deurkrukken/RVS
|PM|
nr 73 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie(PM). Inbegrepen in de prijs van de deurbladen of de deurgehelen. Materiaal De deurkrukken beantwoorden aan de duurzaamheidseisen van NBN EN 1906 ‐ Hang‐ en sluitwerk ‐ Deurklinken en ‐ knoppen ‐ Eisen en beproevingsmethoden. Een doorgaande stift verbindt de twee krukhelften. Na montage van de krukken en rozetten op de deur ontstaat een stevige draaibare lagering. Specificaties Materiaal: roestvast staal 18/8 volgens DIN 17440 of AISI 304 Vorm: U ‐vormig met rond profiel, sectie circa 18 à 20 mm Afwerking: geborsteld Krukstift: aangepast aan de slotkast, dikte van het deurblad en de rozetten
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 91 / 160
Rozetten, afdekplaat: afzonderlijke krukrozetten met onzichtbare bevestiging Sleutelplaatjes: afzonderlijk met onzichtbare bevestiging, afhankelijk van het voorziene slottype. Uitvoering Montage volgens de voorschriften van de fabrikant. Opstelhoogte: standaard 105 cm. Toepassing Gewone binnendeuren:
54.80.
toebehoren ‐ algemeen
Omschrijving Het bestek beschrijft de te voorziene toebehoren en waar deze voorzien moeten worden. Bij twijfel pleegt de schrijnwerker voor plaatsing overleg met de ontwerper. Hij kan zich achteraf niet beroepen op eventuele onduidelijkheden in het bestek.
54.81.
toebehoren ‐ deurroosters
54.81.10. toebehoren – deurroosters/inbouw
|FH|st
nr 74 Meting meeteenheid: stuk meetcode: per deurset, inclusief bevestigingsmiddelen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Inbouwroosters samengesteld uit twee over elkaar schuivende helften (tegenkader) geschikt voor deurbladen van 30 tot 50 mm. De aannemer legt het type rooster ter goedkeuring voor, samen met de technische fiche m.b.t. luchtdoorlaat. Specificaties Type: ingebouwde V‐lamellen zonder doorkijk / aangepast akoestisch rooster (Dn,e,w 32 dB) Materiaal: roestvast staal, gepolijst Inbouwmaat: volgens vereiste ventilatiedebiet doorstroomopening Minimale luchtdoorlaat volgens NBN EN 13141‐1 bij 2 Pa: minimum 50 m3/h Alle bevestigingselementen, beugels, vijzen, haken zijn roestebestendig. Uitvoering Volgens de montagevoorschriften van de fabrikant. De uitsparing wordt centraal gepositioneerd circa 15 cm boven vloerniveau. Toepassing Verdieping 2: toegangsdeuren naar voorruimte bij douches en toiletten Verdieping 3: toegangsdeuren naar voorruimte bij douches en toiletten
54.82.
toebehoren ‐ beschermplaten
54.82.20. toebehoren – beschermplaten/RVS nr 75 Meting meeteenheid: stuk meetcode: per tweezijdige deurvleugelset aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 92 / 160
Materiaal Bekledingsplaten tegen de onderzijde van (houten) deurbladen voor intensief gebruikte deuren. Specificaties Materiaal: roestvast staal 18/8 volgens DIN 17440 of AISI 304, mat geborsteld Plaatdikte : 1,0 mm Afmetingen: volledige deurbreedte tot op hoogte van 30 cm. Uitvoering De platen worden in overeenstemming met de voorschriften van de fabrikant verlijmd met een hoogwaardige lijm compatibel met de ondergrond en verzonken geschroefd. Toepassing Op toegangsdeuren naar voorruimten van toiletten en douches.
54.86.
toebehoren ‐ deurstoppen
|FH|st
nr 76 Meting meeteenheid: stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Deurstoppen met een verdoken bevestiging. Model voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Type: vloerbuffer Diameter: circa 40mm Materiaal: RVS‐basis met ingewerkte stootbuffer Kleur rubber: zwart Uitvoering De deurstoppen worden zo aangebracht dat zij kunnen weerstaan aan de normale belastingen uitgeoefend door de deurvleugels en geen hinder vormen voor het gebruik van de lokalen. Montage volgens voorschriften van de fabrikant met roestvaste bevestigingsmiddelen. Bij vastzetting in de vloer of wand moet erover gewaakt worden dat geen ingewerkte leidingen geraakt worden. Toepassing Verdieping 1: bij toiletdeuren Verdieping 2: bij toegangsdeuren naar voorruimten van douches en toiletten / bij toilet jongens aan gevelzijde Verdieping 3: bij toegangsdeuren naar voorruimten van douches en toiletten / bij toilet jongens aan gevelzijde
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
57.
TABLET‐ EN WANDBEKLEDINGEN
57.00.
tablet‐ en wandbekledingen ‐ algemeen
57.10.
venstertabletten ‐ algemeen
p. 93 / 160
Omschrijving Alle leveringen en werken voor het realiseren van de venstertabletten, aan de binnenzijde van de raamkozijnen, tot een afgewerkt geheel. De werken omvatten: het opmeten van de juiste afmetingen na uitvoering van het schrijnwerk en het pleisterwerk; het voorbereiden van de ondergrond, d.w.z. het verwijderen van alle vuil en loszittende delen; het volgens bestek inwerken van de tabletten in omgevende muren of het pleisterwerk; het bijkomend isoleren van de aansluiting tussen tablet, spouwblad en schrijnwerk; het leveren, plaatsen en waar vereist bijkomend ondersteunen van de tabletten; het herstellen van het omgevend pleisterwerk en afwerken van de naden met elastische kitten; het verwijderen van alle mortel‐ of pleisterresten, reinigen en beschermen tot aan de voorlopige oplevering van de venstertabletten. Materialen De aan te wenden legmortels en/of aangepaste bevestigingskitten en ‐materialen, zijn verenigbaar met de aard van de tabletten. Een volledige reeks monsters en/of kleurstalen van de tabletten wordt ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur, samen met een technische documentatie van de elastische kitten. Het gebruik van zuurhoudende en rubberbitumenkitten wordt niet toegestaan. Uitvoering Uitvoering volgens TV 227 en TV 237, aangevuld met eventuele specifieke voorschriften van de leverancier of fabrikant. Onder geen beding mogen vocht‐ of thermische bruggen ontstaan tussen het binnen‐ en buitenspouwblad. Voor plaatsing wordt nagegaan of een degelijke thermische onderbreking en bouwknoop tussen binnen‐ en buitenspouwblad gewaarborgd is. Slecht aansluitende isolatiematerialen moeten worden gecorrigeerd in overleg met de architect. Bijzondere aandacht is geboden om de continuïteit van de luchtdichtheid ter hoogte van de aansluitingen met het metselwerk en het buitenschrijnwerk te verzekeren. Daarom worden de venstertabletten pas na de uitvoering van de binnenbepleistering geplaatst. De tabletten worden volkomen horizontaal en waterpas geplaatst. Zij moeten overal voldoende ondersteund zijn en worden, tenzij anders vermeld onder de specifieke artikels,
geplaatst met een uitsprong van 15 tot 20 mm t.o.v. de muurafwerking. niet ingewerkt in de dagkanten om de continuïteit van het luchtdichtingsscherm niet in het gedrang te brengen De voegen tussen de venstertabletten en de omringende materialen en structuren worden opgevoegd met een aan het materiaal van de tabletten aangepaste voegspecie of kit. Op het schrijnwerk wordt aangesloten met een aangepaste schimmelwerende elastisch blijvende kit. Keuring De architect heeft het recht elk ontoereikend stuk af te keuren. Slecht geplaatste of beschadigde tabletten met barsten, haarscheuren of krassen, moeten worden vervangen.
57.11.
venstertabletten ‐ natuursteen
57.11.10. venstertabletten ‐ natuursteen/marmer nr 77
|FH|m2
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 94 / 160
Meting meeteenheid: per lopende m meetcode: netto lengte, gemeten tussen de dagkanten van de raamopeningen aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Venstertabletten uit marmer volgens NBN EN 12670 Natuursteen ‐ Terminologie en beantwoordend aan NBN EN 12058 Natuursteen ‐ Platen voor vloeren en trappen ‐ Eisen. De stukken zijn zuiver afgewerkt langs alle zichtbare zijden en worden op maat geleverd zonder rand‐ of hoekbeschadigingen. Een uniforme nuancering is vereist voor één en hetzelfde lokaal. Voor levering wordt een contractueel staal ter goedkeuring voorgelegd. Specificaties Herkomst: Belgisch of buitenlands Hoofdtint: wit (minimum 3 tinten ter keuze voor te leggen) Patroon: licht geaderd Dikte: 18 mm dik met een tolerantie van 10%. Oppervlakteafwerking: alle zichtbaar blijvende vlakken worden glad gezoet Randafwerking: hoeken en randen zijn afgewerkt met facet Toelaatbare gebreken: het gebruik van kit of eender welke voegmassa voor het verbergen van gebreken in de zichtvlakken is verboden / kleine gebreken in de zichtvlakken mogen worden hersteld (in zover geen gevaar bestaat dat de herstelde zones verdere beschadigingen ondergaan en het vulproduct ongeveer even hard is als de steensoort en de kleur of het patina van de herstelde zone weinig of niet verschilt van die van de steen). Uitvoering De venstertabletten worden geplaatst in een lijmbed, met een niet‐watergedragen tegellijm of producten van het type R (reactielijmen volgens de norm NBN EN 12004 Lijmen voor tegels) Op het schrijnwerk wordt aangesloten met een elastische kit, kleur: wit Aanvullende uitvoeringsvoorschrifte De tabletten worden niet ingewerkt in het pleisterwerk van de omgevende dagkanten. De tabletten springen 10 mm uit t.o.v. het binnenvlak van de afgewerkte binnenwand. Toepassing Verdieping 2 en 3: in aangepaste raamopeningen van doucheruimten voor jongens
57.20.
wandbekledingen ‐ algemeen
57.21.
wandbekledingen – betegeling
Omschrijving Alle leveringen en werken voor het realiseren van de voorziene wand‐ en eventueel aansluitende tabletbetegelingen tot een afgewerkt geheel. De werken omvatten alle te voorziene handelingen, zoals beschreven in TV 227; alle noodzakelijke bijkomende handelingen blijven onverminderd een last van de (algemene) aanneming; de voorbereiding van de ondergrond, het verwijderen van alle vuil en loszittende delen; het verwijderen van uitspringende delen en/of uitvlakken, opruwen, … van de muurvlakken; de bescherming van reeds geplaats schrijnwerk en/of sanitaire toestellen; de te verwezenlijken uitsparingen voor te integreren kraanwerk, schakelaars, stopcontacten, haken, steunen, e.d., die vooraf geplaatst moeten worden; de eventueel noodzakelijke grondeerlagen voor een verbeterde hechting en/of bescherming tegen vocht (primers, e.d.), de volgens bestek te voorziene waterdichte doeken, …;
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 95 / 160
het leveren en plaatsen van de tegels en te voorziene aansluit‐ en beschermprofielen; het opvoegen van de muurvlakken en het afwerken van de naden met elastische kitten ; het reinigen van de betegelde muurvlakken, inbegrepen het verwijderen van alle vlekken van mortel of lijm en voegspecie. Materialen De materialen beantwoorden aan TV 227 – Muurbetegelingen § 3 materialen en toebehoren. Op de rugzijde van de tegels is in onuitwisbare inkt of in reliëfdruk een merk aangebracht dat de identificatie van de fabrikant mogelijk maakt. De toleranties van de tegels beantwoorden aan de bepalingen van NBN EN 14411, voor wat volgende controlemethoden betreft: lengte en rechtheid van de kanten, dikte, rechtheid van de hoeken en vlakheid. Tenzij anders vermeld in de specifieke artikels geldt minimum type ‘normaal’, volgens tabel 6 van TV 227. De tegellijmen zijn drager van een CE‐markering en beantwoorden aan NBN EN 12004 ‐ Kleefstoffen voor tegels ‐ Begripsbepalingen en voorschriften. De stelproducten beantwoorden aan: TV 227 § 3.2.2. en tabel 12 voor dunbed mortellijmen De voegproducten beantwoorden aan TV 227 § 3.3.1 en zijn verenigbaar met de plaatsingsmortel of plaatsingslijm. Zij bevatten aangepaste toeslagstoffen om een perfecte waterdichtheid en een relatieve elasticiteit te waarborgen. Voor een optimale kwaliteit moet de water/poeder verhouding van de fabrikant strikt worden gerespecteerd. De aan te wenden elastische kitten, volgens TV 227 § 3.3.2, zijn vrij van oplosmiddelen (niet‐zuurhoudende neutrale siliconen op basis van polysiloxanen, polysulfiden, …). Ze polymeriseren volledig, zijn krimpvrij, schimmelwerend en goed bestand tegen reinigings‐ en oplosmiddelen (richtwaarden: Elasticiteitsklasse F 25 LM, Shore hardheid A 25 + 5, Rek tot breuk > 150%, Modulus bij 100% rek 0,4 N/mm2). Ze zijn minstens bestand tegen temperaturen van ‐40° tot + 140°C. Kleur: standaard wit, tenzij anders vermeld in de specifieke artikels. Hoek‐ en randprofielen beantwoorden aan TV 227 § 3.4. Een volledige reeks monsters samen met een technische documentatie van de mortels of lijmen en elastische kitten, wordt voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Uitvoering De uitvoering moet beantwoorden aan de voorschriften van TV 227 – Muurbetegelingen § 5 ‘Uitvoering van de muurbetegeling’. In het bijzonder worden de bepalingen van § 5.6.2 ‘Betegeling in vochtige ruimten’ en randvoorwaarden volgens tabel 14 strikt opgevolgd. Zettingsvoegen in de tegeldrager moeten worden doorgetrokkken in de wandbetegeling volgens TV 227 § 5.5.1.2. Tegelvoegen overeenkomstig TV 227 § 5.5.1.1 Afwerkingsvoegen. Voor het optimaal afvoegen van het tegelwerk moeten de voegen vrij zijn van lijm‐ of specieresten. De voegen en het oppervlak van de tegels worden voor het verharden van de lijm of de mortel schoongemaakt. Voor het afvoegen moeten de tegels goed bevochtigd worden zodat de voegspecie niet kan verbranden. Onmiddellijk na het plaatsen wordt de betegelde oppervlakte zorgvuldig afgesponst of gereinigd met fijn wit zand. Na droging wordt de cementsluier met een schone, droge doek verwijderd. De verticale en horizontale hoekvoegen worden vrijgehouden van voegmateriaal, zorgvuldig ontvet en afgekit met een blijvend elastische, schimmelwerende niet‐zuurhoudende kit. In de voegen tussen de bevloering en de muren wordt geen voegmortel geplaatst om uitzetting toe te laten. Ze worden gevuld met een daartoe geschikte elastische voegkit. De aansluitvoegen met sanitaire toestellen (bad, douche) worden afgewerkt met een sanitaire kit volgens TV 227 § 5.6.2.3 of aangepaste profielen volgens TV 227 § 5.6.3. Keuring De wandbetegeling is vrij van cementsluier, van voeg‐ of tegelbarsten, krassen of andere oppervlaktebeschadigingen. Rozetten en/of dekplaatjes van geïntegreerd kraanwerk, schakelaars, stopcontacten, … moeten de voorziene uitsparingen volledig overlappen. In overeenstemming met tabel 15 van TV 227 § 6.1 beantwoorden de uitvoeringstoleranties minimum aan de klasse R1.2 ‘normale uitvoering’.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 96 / 160
De muurbekleding kan worden afgekeurd bij het voorkomen van
niveauverschillen van meer dan 1 mm tussen twee tegels; afwijkingen op de vlakheid van meer dan 5 mm (op lat van 2m) of 2 mm (op lat van 20 cm); afwijkingen op de rechtheid van voegen van meer dan 2mm/m; afwijkingen op de voegbreedte van meer dan 1 mm. Voor de keuring moet men bovenvermelde toleranties nog vermeerderen met de respectievelijke dimensionele fabriekstoleranties van de gebruikte tegels.
Een uniforme kleurnuancering is vereist voor één en hetzelfde lokaal.
57.21.10. wandbekledingen – betegeling/keramisch
|FH|m2
nr 78 Meting meeteenheid: per m2 meetcode: netto uit te voeren oppervlakte aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Keramische tegels volgens TV 227 § 3.1.2.2 en NBN EN 14411 – Keramische tegels – Definities, classificatie, eigenschappen en merken. De aannemer zal minimaal vijf stalen van tegels voorleggen, vergezeld van een technische fiche volgens TV 237 (§ 2.4.4.2.). Specificaties Materiaal : geglazuurde, drooggeperste keramische wandtegels met witte scherf, conform EN14411 BIII, met een wateropnmeing van > 10%, niet vorstestand, gefabriceerd volgens het tweebrandsysteem. De geglazuurde wandtegelcollectie is opgesplitst in series. Hiertoe kunnen decor(tegel)s en strips behoren. Dikte : minimum 5.4 mm Gemoduleerde afmetingen : geperst gres : 150x150 mm Kleurtint : basiskleur wit, aangevuld met een beperkt aantal tegels in verschillende kleuren / keuze architect uit minimum 5 stalen. AANVULLENDE UITVOERINGSVOORSCHRIFTEN Horizontale en verticale binnenhoeken worden opgekit met witte sanitaire siliconen. Buitenhoeken worden afgewerkt met gebisoteerde tegels of met ingewerkte witte ‐ kunststofprofielen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 97 / 160
Voorbeeld
Foto gerenoveerde sanitaire ruimtes gelijkvloers IMB De tegellijm draagt een technische goedkeuring ATG of gelijkwaardig. Uitvoering De tegels geplaatst in een ‘dunbed’ volgens TV 227 § 5.4.2 door middel van een enkele verlijming op de voorziene ondergrond(‐en) van pleisterwerk volgens hoofdstuk 50 / beplating volgens hoofdstuk 51. De lijmkamvertanding moet zodanig gekozen worden dat het contactoppervlak minimum 65% bedraagt van het tegeloppervlak. Stelpatroon: analoog aan de wandbetegelingen in de gerenoveerde sanitaire ruimtes van het gelijkvloers. Voegbreedte: gelijkmatige effen voegen van 2 mm breed, waarbij de voegbreedte nooit kleiner is dan het dubbel van de toleranties op de tegelafmetingen. Toepassing Verdieping 1: ‐ tot plafondhoogte Verdieping 2 en 3: ‐ Tot plafondhoogtes
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
60.
SANITAIR LEIDINGNET
60.00.
sanitair leidingnet ‐ algemeen
p. 98 / 160
Omschrijving Levering, plaatsing en aansluiting van het geheel van sanitaire aanvoer‐ en afvoerleidingen, inclusief alle toebehoren noodzakelijk voor het optimaal functioneren van de sanitaire toestellen. De aannemer kan zich niet op een onvolledigheid van de plannen of het bestek beroepen om zijn leveringen en/of werken te beperken. Door het indienen van zijn offerte erkent de aannemer dat hij hiermee heeft rekening gehouden bij het opstellen van zijn eenheidsprijzen. Materialen Alle materialen zijn nieuw en worden geleverd in een aangepaste verpakking met genormaliseerde codering om identificatie toe te laten. Alle gebruikte materialen zijn onderling verenigbaar. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. In hun functie en plaatsing mogen de materialen geen negatieve invloed hebben op de goede en rendabele werking van de sanitaire installatie of gelijk welke component ervan (elektrolyse, putcorrosie, galvanische koppels). De aannemer zal pas overgaan tot de bestelling van de materialen na goedkeuring door het Bestuur van de materiaallijst en alle nodige technische documentatie in het Nederlands, attesten, monsters,… en vermelding van oorsprong. Bij levering op de werf wordt door de ontwerper de overeenstemming met de goedgekeurde materialenlijst nagegaan. Alle afgekeurde leveringen moeten onmiddellijk van de werf verwijderd worden. De goedkeuring van de leveringen houdt geen goedkeuring van de werken in. De aannemer is volledig verantwoordelijk en neemt alle nodige maatregelen voor het transport, de opslag en de verwerking van de materialen volgens de wettelijke voorschriften, de bepalingen van het bestek, de regels van goed vakmanschap en de voorschriften van fabrikant en leverancier. Uitvoering ALGEMEEN De uitvoering voldoet aan de voorschriften van het Technisch Reglement van AquaFlanders en de technische voorschriften van Belgaqua, de plaatselijke waterverdeling maatschappij en De Watergroep. LEIDINGVERLOOP ‐ DIMENSIONERING Het leidingverloop voor watertoevoer‐ en afvoerleidingen samen met de vereiste diameters zijn schematisch aangeduid op de plannen. Bij ontbreken van dergelijk schema en/of wanneer de aannemer het ‐ i.v.m. het optimaal functioneren van de installatie ‐ nodig acht hieraan wijzigingen door te voeren, zal ‐ voor de aanvang van de werken ‐ een (aangepast) hydraulisch schema ter goedkeuring worden bezorgd aan het Bestuur en de ontwerper. Het definitieve tracé van de leidingen wordt vastgelegd in overleg met de ontwerpers en de andere aannemers. DOORVOEREN ‐ SLEUVEN Boringen, kapwerken en sleuven worden tot een strikt noodzakelijk minimum beperkt en mogen de functionaliteit van de bouwelementen niet beïnvloeden. De nodige uitsparingen worden zoveel mogelijk tijdens de ruwbouwwerken voorzien. Eventuele kruisingen, doorvoeren of andere moeilijkheden worden vakkundig opgelost in coördinatie met de diverse aanwezige ambachten. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van aangepast trillingsarm materieel (zagen, frezen, slijpen, boren, …). Doorboringen in zichtbaar blijvend metselwerk of betonelementen zullen steeds uitgevoerd worden met een gekoelde diamantboor of ‐schijf. Daarbij wordt erop toegezien geen wapeningen van het beton te beschadigen of bloot te leggen. Bij twijfel over de juiste locatie van de wapeningen raadpleegt de aannemer voorafgaandelijk de architect en/of de stabiliteitsingenieur. Sleuven in muren hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Het horizontaal inwerken van leidingen in wanden met een dikte van of minder dan 9 cm en het inwerken in de holle ruimten van samengestelde wanden of vloeren is absoluut verboden, tenzij dit expliciet is beschreven in het bestek. Alle doorvoeringen worden zo voorzien dat muur‐ of vloerzettingen de buizen niet kunnen belasten. Bij een muur‐ of vloerdoorgang worden daartoe aangepaste beschermhulzen / doorvoermoffen rond de leidingen geplaatst, waarin de
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 99 / 160
buizen vrij kunnen bewegen. Afhankelijk van de voorziene oppervlakteafwerking zullen de hulzen ca. 1 cm door de afgewerkte muren en de plafonds uitsteken en ca. 2 cm door de bovenzijde van de afgewerkte vloeren. Na het plaatsen van de leidingen moeten de gemaakte sleuven en doorgangen opnieuw worden gedicht, rekening houdend de voorziene oppervlakteafwerking van de omgevende wand. De dichting mag de uitzetting van de leidingen niet verhinderen. Zichtbare leidingen, hun bevestigingen en isolatie worden beschermd tegen bevuiling en beschadiging. Bij het voltooien van de installatie zorgt de aannemer voor een grondige reiniging ervan. BRANDWEERSTAND Er wordt rekening gehouden met eventuele bijkomende eisen betreffende brandveiligheid conform de basisnormen brand (KB 19/12/1997 en aanvullingen). Bij iedere doorgang van een leiding door een aanwezige brandcompartimentering wordt gebruik gemaakt van geattesteerde doorgangshulzen of van een kragensysteem met een brandwerende massa. Attesten dienen voorgelegd te worden bij de monsterkeuring. LUCHTDICHTHEID EN DAMPREMMENDE LAGEN Bij doorvoeren door de omhulling van het beschermd volume moet de continuïteit van de luchtdichte laag perfect en duurzaam verzekerd worden om de resultaten van een eventuele luchtdichtheidsproef niet negatief te beïnvloeden. Dit gebeurt in overleg met de architect. Doorvoeren door dampremmende lagen moet zorgvuldig aangewerkt worden en mogen de dampremmende prestaties niet verminderen. AKOESTIEK De leidingen moeten correct bevestigd worden om de voortplanting van trillingen te dempen en elk hinderlijk geruis bij waterafname te voorkomen. De aannemer dient daarom alle schikkingen te treffen om een stille werking van de installatie toe te laten:
Bij zwevende vloeren worden de doorvoeren voorzien een akoestische isolatie rond de buizen zodat de continuïteit van de akoestische vloerisolatie overal verzekerd blijft. Alle contacten tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen worden vermeden door steunbeugels aan de binnenzijde te voorzien met een soepele elastische laag. Het opvullen van de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen met een aangepaste isolatie. Voorzieningen treffen om waterslag uit te sluiten. De watersnelheden te beperken om stromingsgeluiden verkleinen.
SPOELING VAN DRINKWATERLEIDINGEN Elke installatie wordt na de drukproef grondig gespoeld met koud leidingwater met een snelheid van minstens 1 m/sec. De spoeling gebeurt progressief per leidingsectie vanaf de waterteller naar de aftappunten. De delen van de installatie die apart gespoeld worden moeten van elkaar afgesloten kunnen worden. Het koudwaterleidingnet wordt gespoeld vóór het warmwaterleidingnet. Toestellen in het leidingnet (zoal waterontharders, thermostatische regelkleppen, waterverwarmers,…) worden afzonderlijk gespoeld volgens de voorschriften van de leverancier. Voor deze toestellen wordt een tijdelijke bypass voorzien tijdens het spoelen van de installaties. De controle gebeurt door het water aan de aftappunten te vergelijken inzake troebelheid en kleur met het water genomen aan de teller. Bij visuele verschillen wordt de betrokken leidingsectie opnieuw gespoeld. Indien na de spoeling de installatie nog geruime tijd ongebruikt blijft, moet het water in het leidingnet minstens één keer per week ververst worden. Keuring en markering GELIJKVORMIGHEIDSKEURING De drinkwaterinstallatie dient te voldoen aan de voorschriften van de waterdistributiemaatschappij, het Technische Reglement van het AquaFlanders en de technische voorschriften van Belgaqua. Bij toepassing van het decreet betreffende water bestemd voor menselijke aanwending van 24 mei 2002 (Drinkwaterdecreet) dient de installateur de door hem uitgevoerde waterafvoer en sanitaire installatie te laten goedkeuren door een erkend organisme, aanvaard door de watermaatschappij. Deze gelijkvormigheidskeuring moet plaatsvinden voor de eerste ingebruikname en bij belangrijke wijzigingen. Daartoe wordt een uitvoeringsplan van de waterafvoer, de sanitaire installatie en een lijst van de aan te sluiten
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 100 / 160
toestellen opgemaakt door de uitvoerder. Voor de verschillende installaties dient een afzonderlijk attest te worden voorgelegd. Voor alle keuringen zal een keuringsattest zonder opmerkingen afgegeven worden. Het aanvragen en de kosten verbonden aan de keuring van de sanitaire installaties, en alle gebeurlijke onkosten verbonden aan veranderingen, die zouden worden opgelegd wegens disconformiteit met de reglementaire voorschriften, zijn volledig ten laste van de inschrijver. De vereiste gelijkvormigheidskeuringen dienen minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld worden van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde watermeters, die in dit geval verrekend zullen worden aan de tarieven van de netbeheerder. GETUIGERINGEN & KLEURCODES Bij collectieve installaties worden verplicht getuigeringen aangebracht volgens kleurcoderingen volgens NBN 69. Deze zijn inbegrepen in de prijs van de leidingen.
1e kleur: functie fluïdum ‐ 5 cm breed 2e kleur: typerende eigenschap fluïdum ‐ 2,5 cm breed 3e kleur: bijkomende eigenschap fluïdum ‐ 1,5 cm breed De kleuren worden ringvormig rond de leidingen of de isolatie geplaatst door middel van gekleurde kleefband met een tussenafstand van ca. 6 m en ter plaatse van elke aftakking en afsluitkraan en met tenminste 1 aanduiding per niveau of technisch geheel. De ringen worden naast elkaar aangebracht. Voor bluswater, gassen en stookolieleidingen moet de leiding over zijn volledige lengte in de basiskleur (1e kleur) geschilderd worden. Voor luchtkanalen volstaat een kleuraanduiding van een 10‐tal cm hoog aan te brengen om de 3 m en op minstens 2 vlakken.
Fluïdum
Kleurcode
WATER Koud ‐ niet onthard Koud ‐ onthard Warm (sanitair) ‐ vertrek Warm (sanitair) ‐ terug Afvoer ‐ riolering (onder vloer) Afvoer ‐ fecaliën Afvoer ‐ verluchting Afvoer ‐ huishoudelijk (grijs water) Afvoer ‐ regenwater (wit water) Verwarming (secundaire kring) ‐ vertrek Verwarming (secundaire kring) ‐ terug Verwarming (primaire kring) ‐ vertrek Verwarming (primaire kring) ‐ terug
Groen ‐ wit ‐ zwart Groen ‐ wit ‐ grijs Groen ‐ geel ‐ rood Groen ‐ geel ‐ blauw Groen ‐ zwart ‐ zwart Groen ‐ zwart ‐ bruin Groen ‐ zwart ‐ blauw Groen ‐ zwart ‐ grijs Groen ‐ zwart ‐ wit Groen ‐ oranje ‐ rood Groen ‐ oranje ‐ blauw Groen ‐ groen ‐ rood Groen ‐ groen ‐ blauw
BLUSWATER
Rood
STOOKOLIE Vertrek Terug
Bruin ‐ wit ‐ rood Bruin ‐ wit ‐ blauw
GASSEN Aardgas
Geel ‐ bruin
LUCHTBEHANDELING Buitenluchtname Behandelde lucht (warm) ‐ aanvoer Behandelde lucht (koud) ‐ aanvoer Afzuiging omgevingslucht ‐ afvoer Afzuiging recyclagelucht ‐ afvoer
Blauw ‐ blauw Blauw ‐ geel ‐ rood Blauw ‐ wit ‐ rood Blauw ‐ zwart ‐ blauw Blauw ‐ grijs ‐ blauw
KENPLATEN Bij collectieve installaties worden kenplaten aangebracht. Deze zijn inbegrepen in de prijs van de toestellen en leidingen. Elk toestel wordt aangeduid met onuitwisbaar gegraveerde kunststofplaatjes overeenkomstig de op de as‐built plannen en schema’s voorkomende gegevens.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 101 / 160
Op alle leidingen worden kenplaatjes met benaming en kringnummer aangebracht met een tussenafstand van ca. 10 m en bij alle aftakkingen. De benaming en de nummering stemmen overeen met deze aangeduid op de as‐built plannen en schema’s. De plaatjes worden onverliesbaar bevestigd.
60.10.
afvoerbuizen ‐ algemeen
Omschrijving Levering en plaatsing van afvoerbuizen voor huishoudelijk afvalwater en regenwater, gelegen binnen het gebouw (types B en BD). Het rioleringsstelsel op funderingsniveau (types U en UD) en de regenwaterafvoerpijpen buiten het gebouw zijn opgenomen in hoofdstuk 17 en hoofdstuk 38. De kokerafdichtingen en toezichtluiken vormen een afzonderlijke post, inbegrepen in hoofdstuk 51. De werken omvatten: eventueel noodzakelijke studies, voor zover niet opgenomen in de aanbestedingsbundel; sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken en alle daaruit voortvloeiende herstellingen; levering en plaatsing van alle afvoerbuizen, met inbegrip van de nodige bocht‐, koppel‐ en hulpstukken, de dichtingen, moffen, de bevestigingsmiddelen; aansluitingen met het rioleringstelsel op funderingsniveau; noodzakelijke verluchtingsleidingen, inclusief eventuele dakdoorsteken; keuring volgens de bepalingen van AquaFlanders en vereiste dichtheidsproeven met aflevering van de nodige attesten; in drievoud: de as‐built plannen van het gerealiseerde afvoernet en een volledige onderdelenlijst ten behoeve van de keuring en een volledige technische documentatie en onderhoudsvoorschriften voor de opdrachtgever; verwijderen van alle afval van de werf. Materialen HERKENNING & MARKERING Alle geleverde buizen en hulpstukken moeten voorzien zijn van een fabrieksmerk. De opdruk vermeldt: ”het buistype ‐ de betreffende norm ‐ naam van de fabrikant ‐ BENOR ‐ diameter en dikte ‐ fabricatiecode”, en voor bochten “de afbuigingshoek”. PVC‐U PVC‐C PE
SANITAIRE AFVOERLEIDINGEN ‐ TYPES “B” en “BD” Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering: “B‐SANITAIR ‐ NBN EN 1329 ‐ Fabrikant ‐ BENOR ‐ diameter x dikte ‐ fabricatiecode” Licht grijs (RAL 7037) met zwarte markering: “B‐SANITAIR ‐ NBN EN 1566 ‐ Fabrikant ‐ BENOR ‐ diameter x dikte ‐ fabricatiecode” Zwart (RAL 9005) gemarkeerd (opgedrukt of ingevormd): “B of DB ‐ SANITAIR ‐ NBN EN 1519‐1 ‐ Fabrikant ‐ BENOR ‐ diameter x dikte ‐ fabricatiecode”
ALGEMEEN Het materiaal van de buizen moet bestand zijn tegen was‐ en oplosmiddelen. Alle vrij opgestelde leidingen moeten bovendien UV‐bestendig zijn. De minimale wanddikten, volgens diameter en aard van het materiaal, bedragen respectievelijk: Minimale wanddikten Afvoerleidingen Sanitair ‐ Types B en DB PVC‐U Ongeplastificeerde polyvinylchloride
PVC‐C Gechloreerde polyvinylchloride
PE Polyethyleen
PP Polypropyleen
NBN EN 1329‐1
NBN EN 1566‐1
NBN EN 1519‐1
NBN EN 1852‐1
BCCA TRA 1329
BCCA TRA 1566
BCCA TRA 1519
BCCA TRA 1852
3,0 mm (Ø t/m 90 mm)
1,8 mm (Ø t/m 90 mm)
3,0 mm (Ø t/m 90 mm)
2,0 mm (Ø t/m 90 mm)
3,2 mm (Ø tot 160 mm)
2,2 mm (Ø 110 mm)
3,4 mm (Ø 110 mm)
3,0 mm (Ø 110 mm)
3,9 mm (Ø 200 mm)
2,5 mm (Ø 125 mm)
3,9 mm (Ø 125 mm)
3,2 mm (Ø 125 mm)
4,9 mm (Ø 250 mm)
3,2 mm (Ø 160 mm)
4,9 mm (Ø 160 mm)
4,3 mm (Ø 160 mm)
6,2 mm (Ø 315 mm)
6,2 mm (Ø 200 mm)
7,7 mm (Ø 250 mm)
9,7 mm (Ø 315 mm)
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 102 / 160
Alle toebehoren zoals T‐ en Y‐stukken, bochten, koppelstukken,… hebben dezelfde samenstelling en wanddikte als de buizen, zijn van hetzelfde merk en zijn conform de bepalingen van de BENOR en/of ATG certificatie. Tot en met diameter 160 mm worden zij gespoten uit één stuk. Het gamma van de buizen voorziet ook speciale hulpstukken, zoals uitzetmoffen, schroefkoppelingen, inspectie‐elementen met schroefdop. Uitvoering STUDIE ‐ ONTWERP De installaties moeten voldoen aan TV 200 ‘Sanitaire installaties ‐ Deel 1: Installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen’, aangevuld met de normen van de reeks NBN EN 12056 ‘Binnenriolering onder vrij verval’. Op de plannen wordt het tracé van de diverse afvoerleidingen aangegeven en de locatie van alle belangrijke onderdelen (toezichtputten, klokputten, collectoren,…).
Voor de aanvang van de uitvoering moet een eigen gedetailleerde studie met uitvoeringsplan aan de ontwerper overgemaakt worden met aanduiding van bevestigingspunten, inspectie‐elementen, uitzetmoffen, bochten, enz., … Deze plannen zullen in drie exemplaren afgeleverd worden. De aannemer zal vooraf de nodige informatie inwinnen, m.b.t. de aansluitingen (gescheiden rioleringsstelsels, …), bij de diensten verantwoordelijk voor het openbaar rioleringsnet.
LEIDINGVERLOOP ‐ DIMENSIONERING De afvoernetten voor afvalwater moeten minstens volgend debiet kunnen afvoeren (volgens TV 200):
Wastafel, bidet: 30 l/min Bad, douche, gootsteen, wasmachine, vloerkolk DN 50: 48 l/min Vloerkolk DN 70: 90 l/min WC, vloerkolk DN 100: 120 l/min De afvoeren van volgende toestellen hebben een minimum diameter van:
closetpot: 90 mm gootsteen: 40 mm stortbad: 40 mm lavabo's badkamer: 40 mm afvoer meerdere toestellen: 60 mm De afvoerleidingen worden geplaatst volgens de aanwijzingen op de plannen en in het bestek, de voorschriften van de fabrikant en de hierboven vermelde referentiedocumenten.
Er wordt zoveel mogelijk gewerkt volgens rechtlijnige tracés en rechte buizen uit één stuk. De buizen worden geplaatst met een constante helling van minimum 1 tot 3 cm per meter (richtwaarden: DN < 100: > 1,5%, DN > 100: > 2%). De plaatsing van buizen met vaste of losse moffen begint stroomafwaarts met het mofeind stroomopwaarts gericht. De buizen worden vorstvrij opgesteld. PLAATSINGSWIJZE Overeenkomstig de aanduidingen op de plannen en in het bestek:
opbouw ‐ vrije opstelling (standaard): standaard bij bevestiging van de buizen op zichtbaar metselwerk, in kokers, achter valse plafonds,…; inbouw (ingewerkt in de muren); om akoestische redenen mogen leidingen geen leidingen ingewerkt worden in woningscheidende wanden. De leidingen mogen evenmin geplaatst worden in wanden van onderliggende woningen; deze worden aangebracht in technische kokers met voldoende akoestische demping.
VERBINDINGEN ‐ KOPPELSTUKKEN ‐ INSPECTIESTUKKEN De gebruikte verbindingstechnieken zijn conform BENOR en/of ATG bepalingen en met de voorschriften van de fabrikant, die alle waarborgen biedt voor een volledige en blijvende dichtheid van het systeem.
PVC‐buizen mogen volgens het BENOR toepassingsreglement verlijmd worden tot en met diameter 125 mm, bij grotere diameters dient de koppeling met rubberen ringen te gebeuren. PE kan niet verlijmd worden. De koppeling gebeurt d.m.v. lassen of rubberen dichtingringen. PP kan niet verlijmd worden, veelal wordt lassen toegepast. Daarbij dient de MFR (melt flow rate) van beide te lassen buizen gelijk of aangrenzend zijn. Geen enkele koppeling mag in een muur‐ of vloerdoorvoering aangebracht worden.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 103 / 160
Vóór het samenvoegen van de buizen, worden de moffen en buisuiteinden ontvet en ontdaan van bramen en alle verontreinigingen en vreemde stoffen, stoppen,… . Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van specifieke geprefabriceerde hulpstukken, gegoten uit één stuk. Voor de overgang tussen verschillende materialen (PVC / PE / beton /…) worden aangepaste verloopstukken gebruikt. De buizen mogen niet gebogen worden, iedere richtingsverandering gebeurt met een bochtstuk of een speciaal koppelstuk onder een maximale hoek van 45°. De verticale aansluiting op horizontale leidingen of collectoren gebeurt steeds door Y‐stukken 45°. De horizontale aansluitingen op een verticale kolom gebeuren d.m.v. Y‐stukken 45° of T‐stukken 90° (88,5° wanneer er geen secundaire verluchting voorzien is). De nodige inspectie‐elementen of reinigingsopeningen worden voorzien volgens aanduiding op plannen. Ze moeten toelaten de afvoerleiding volledig te inspecteren, te ontstoppen en/of te reinigen. Zij worden toegankelijk geplaatst en mogen geen obstructie vormen in de leidingen. Deze inspectie‐elementen worden minimum op de volgende plaatsen voorzien:
verticale leidingen: per verdieping en/of bij de overgang naar een horizontale leiding; horizontale leidingen: minstens om de 12m; op alle plaatsen met een risico op verstopping.
UITZETTINGSMOFFEN Bij het bepalen van het leidingtracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met de uitzetting van de buizen, door temperatuurschommelingen. Tussen twee vaste punten, en minstens om de 6m voor PE ‐buizen en 3 m voor PVC ‐buizen, zullen uitzettingsbenen (of speciale uitzettingsmoffen) worden voorzien om lengteveranderingen van de leidingen op te vangen. Voor de standleidingen worden zij per verdieping en zo laag mogelijk bij de vloer geplaatst. De uitzettingsmoffen worden geleverd door de leverancier van de leidingen en geplaatst volgens zijn instructies. Zij kunnen opgevat worden als een lange mof, bestaande uit een lang insteekgedeelte, afgedicht door een ring in neopreenrubber (zuurvast en bestand tegen veroudering), die, ongeacht bewegingen van de buis, een volmaakte dichtheid waarborgt. De insteekdiepte van de buis moet geregeld worden op het ogenblik van plaatsing. De mof moet op de buitenzijde een aanduiding dragen die, afhankelijk van de plaatsingstemperatuur, de insteekdiepte weergeeft. De lange mof moet bevestigd worden met een vaste beugel (of vast punt). DOORVOEREN ‐ SLEUVEN De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie. Na plaatsing en bescherming van de afvoerleidingen worden de sleuven aangewerkt met een zandcementmortel. Doorvoeren door vloerplaten worden zorgvuldig geboord of gekapt en na de plaatsing van de afloop terug gedicht met een zandcementmortel. De vrije uitzetting moet steeds gewaarborgd blijven. Bij muur‐ en vloerdoorgangen worden de leidingen steeds beschermd door aangepaste doorvoermoffen. De doorvoeren zijn zo voorzien dat muur‐ of vloerzettingen de buis niet kunnen belasten. Dienaangaande en in functie van de uitzetting, worden in de ruwbouw kokers voorzien of worden soepele doorvoermoffen voorzien. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt afgedicht met een aangepaste kit of isolatie. Geen enkele buisverbinding of koppeling mag in een muur of vloerdoorvoering aangebracht worden. BEVESTIGING ‐ BEUGELS Zichtbaar geplaatste, opgehangen en/of in kokers opgestelde leidingen moeten zodanig gemonteerd worden dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. De bevestigingswijze gebeurt conform de eisen van de fabrikant en/of onderstaande bepalingen. De leidingen worden bevestigd met glijbeugels of vastpuntbeugels die de uitzetting en de krimp in de juiste richting moeten geleiden. De beugels mogen niet drukken op de buizen.
Glijbeugels laten toe dat de buis er gemakkelijk doorglijdt. De glijsteunen zijn vervaardigd uit polyethyleen of een roestvast metaal met een breedte van ca. 20 à 30 mm. Tussen de beugels en de buizen wordt een soepele inlegband uit PVC of synthetisch rubber (zonder weekmakers) aangebracht. Vastpuntbeugels kunnen op verschillende manieren verwezenlijkt worden: ofwel door tussen de beugel en de buis twee metalen halfschalen te voorzien, die naargelang de beugels meer aangespannen worden, vaster komen te zitten, zonder dat de buizen ingesnoerd worden; hetzij door gebruik te maken van montageopbouw (tussen twee moffen, tussen twee lassen, enz.). Verticaal geplaatste buizen worden voorzien van minstens één vastpuntbeugel per verdiepingshoogte.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 104 / 160
Om het uitbuigen van verticale leidingen en/of het doorhangen van horizontale leidingen te verhinderen, worden tussen twee vaste punten voldoende geleidingsbeugels aangebracht. Ook bij elke richtingsverandering en op maximum 30 cm aan weerszijden van elke verbinding, moet een beugel voorzien worden. Alle beugels worden in de muren en/of aan de plafonds bevestigd door middel van een vijspin, bout of draadstang en plug. De sluitmoeren zijn uit roestvast staal. De afstanden tussen de beugels, volgens aard en diameter van de buizen, bedragen respectievelijk (tenzij de richtlijnen van de systeemleverancier andere maten opleggen): Materiaal Tussenafstand ‐ Horizontale leidingen
Tussenafstand ‐ Verticale leidingen
PVC
10 x ND diameter of maximum 125 cm
20 x ND diameter of maximum 150 cm
PE
10 x ND diameter of maximum 200 cm
15 x ND diameter of minimum twee per verdieping
Aan het plafond opgehangen horizontale leidingen worden zo hoog mogelijk geplaatst. De bevestigingswijze zal voldoende stevig zijn om het gewicht van de gevulde horizontale leidingen te kunnen dragen. De vasthechting gebeurt met vaste beugels en/of voldoende onderlegschalen die de buis volledig immobiliseren. AANSLUITSTUKKEN De aannemer voorziet in alle noodzakelijke aansluitingen van de afvoerbuizen op de sanitaire toestellen, de ondergrondse riolering, putten en afscheidingstoestellen. De juiste opstelling van de aansluitmonden voor sanitaire toestellen dient te gebeuren volgens de bepalingen van hoofdstuk 61‐ sanitaire toestellen & toebehoren en/of in overleg met de architect. Na plaatsing van de afvoerbuizen worden de aansluitingen, waar nodig, voorlopig afgedekt met een stop en beschermd tegen iedere beschadiging of bevuiling. Alle aansluitingen aan sanitaire toestellen dienen demonteerbaar te zijn. Hiertoe wordt in principe gebruik gemaakt van een schroefkoppeling of een insteekmof, waarin een lipdichting in neopreenrubber wordt geschoven, aangepast aan de doormeter van de aan te sluiten toestellen. De schroefkoppelingen in PE voor diameters van 40 mm t.e.m. 110 mm bestaan uit:
een draadstuk (ronde draad); een moer in PP; een drukking met een driehoekige sectie; een dichtingring in neopropeenrubber, bestand tegen veroudering; voor rechtlijnige buisdelen van meer dan 2 m moet men een kraagbus bijvoegen. De aansluiting op de ondergrondse riolering, zoals die bij de ruwbouw binnen het gebouw is gebracht, bestaat uit een PVC‐ of PE‐buis die in de dikte van de betonnen ondervloer beëindigd is met een mof en rubberen lipdichting. De aannemer sanitair koppelt hier de binnenafvoerbuizen op aan met aangepast verloopstuk, zodat er een lucht‐ en geurdichte aansluiting tot stand komt.
De aansluiting op putten is uit te voeren met een kraagstuk voorzien van waterkeringsringen. Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het Bestuur een as‐built plan van het afvoernet en de verluchtingsleidingen, zoals uitgevoerd met aanduiding van alle diameters en de aard van de leidingen. OPSLAG & TRANSPORT De ondergrond waarop de buizen gestapeld worden dient vlak te zijn en vrij van scherpe voorwerpen. Bij temperaturen beneden het vriespunt dient het transport en de manipulatie conform de voorschriften van de leverancier. Keuring Volgens NBN EN 12056‐5 ‐ Binnenriolering onder vrij verval ‐ Deel 5: Installatie en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik. Buizen die beschadigd raken, zowel tijdens het lossen als bij plaatsing worden vervangen. Voor de indienststelling worden alle leidingen doorspoeld om het geheel te controleren op haar waterdichtheid en alle onzuiverheden te verwijderen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
60.20.
p. 105 / 160
verluchtingsbuizen ‐ algemeen
Omschrijving Levering en plaatsing van de verluchtingsbuizen (standleidingen) bestemd voor de verluchting van het sanitair afvoernet. De werken omvatten: de eventueel noodzakelijke studies, voor zover niet opgenomen in de aanbestedingsbundel; de sleuven, inkepingen en doorboringen in muren en vloeren, nodig voor het verwezenlijken van bovenvermelde werken, en alle daaruit voortvloeiende herstellingen; de levering en plaatsing van alle verluchtingsbuizen, met inbegrip van de nodige bocht‐ en hulpstukken, de bevestigingsmiddelen; de dakdoorvoeren en afdekkappen, voor zover niet opgenomen als een afzonderlijke post; de gevraagde as‐built plannen van het verluchtingsnet. Materialen De verluchtingsleidingen uitgevoerd uit identiek buismateriaal als de afvoerbuizen; de diameter bedraagt minimum 90 mm. Het gebruik van automatische beluchters kan eventueel, na voorafgaandelijk akkoord van het Bestuur, worden toegestaan mits ze bereikbaar blijven. Uitvoering STUDIE De studie wordt overeenkomstig de beschikbare gegevens in de aanbestedingsdocumenten en/of de algemene bepalingen van het bestek:
ofwel door de ontwerper geleverd. ofwel door de aannemer geleverd en ter goedkeuring aan de ontwerper voorgelegd, rekening houdend met het respectievelijk afvoersysteem: met primaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting / met primaire en secundaire verluchting en antihevel aftakking.
PLAATSING De verluchtingsleidingen worden geplaatst volgens TV 200 en de plaatsingsvoorschriften van de fabrikant; eventueel dient een studie voor het verluchtingsstelsel bij de fabrikant te worden opgevraagd. De verluchtingsbuizen worden in overleg met de architect gepositioneerd. Uitmonding in de onmiddellijke nabijheid van dakramen moet worden vermeden. De buizen gelegen binnen het gebouw worden zichtbaar bevestigd en/of ingewerkt zoals de afvoerbuizen. De aannemer moet de primaire verluchtingsbuizen volledig doorheen het dak brengen. Zij zullen perfect waterdicht worden ingewerkt, met aangepaste middelen volgens de aard van de dakstructuur en dakbedekking. De openingen tussen de ontluchtingsbuizen en de dak‐ doorvoermoffen worden opgespoten met polyurethaanschuim. De primaire verluchting moet minimaal 50cm boven het dak uitmonden met een windvast geplaatste antiregen en bladinslagkap. Aan de binnenzijde wordt de doorgang luchtdicht afgewerkt.
60.21.
verluchtingsbuizen ‐ PVC
|PM|
nr 79 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de rubriek afvoerbuizen Materiaal De buizen en hulpstukken zijn vervaardigd uit hard PVC. Overeenkomstig het toepassingsgebied wordt PVC‐C (Gechloreerd PVC) of PVC‐U (Ongeplastificeerd PVC) voorzien. De buizen en de hulpstukken dragen het BENOR‐merk. Specificaties Verluchtingssysteem: met primaire verluchting Nominale buitendiameters: overeenkomstig de aanduidingen op de plannen en/of de samenvattende meetstaat / ND 75 / 90 / … mm.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 106 / 160
Nominale wanddikten van buizen en hulpstukken: volgens 60.10. Beugels: metaal Uitvoering Studie en/of voorstel tot uitvoering: geleverd door de aannemer. Leidingtracé: volgens principeschema gevoegd bij de aanbestedingsbundel. Opstelling: opbouw of inbouw al naargelang de plaatsing in verlaagde plafonds of massieve of lichte wanden. Verbindingen: door ineenschuiven en lijmen tot diameter 125 mm; bij diameter > 125 mm met rubberendichtingsringen volgens de voorschriften van de leverancier. Voor bochten en vertakkingen maakt men gebruik van geprefabriceerde stukken. Voor de overgang van PVC op andere materialen zullen speciale overgangsstukken geplaatst worden. Toepassing Standleiding van sanitair meisjes op verdieping 2 en 3
60.23.
verluchtingsbuizen ‐ beluchtingsventielen
|PM|
nr 80 Omschrijving Beluchtingsventielen toepasbaar waar een dakdoorvoer moeilijk te realiseren valt. Meting (ofwel) aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in artikelen 60.21 of 60.22. (ofwel) meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Beluchtingsventielen overeenkomstig NBN EN 12380 – Beluchtingsventielen voor de binnenriolering – Eisen, beproevingsmethoden en conformiteitsbeoordeling. Het lichaam van de automatische beluchter is vervaardigd uit ABS en is voorzien van een beveiligingsnet in polyethyleen dat het indringen van insecten en grove onzuiverheden belet. Verder bestaat hij uit een ringvormig membraan uit synthetisch rubber dat in normale omstandigheden de verluchtingsleiding perfect afdicht. De beluchter moet zodanig gekozen worden dat het nodige luchtdebiet steeds kan aangevoerd worden. Eventueel kunnen meerdere beluchters in parallel geplaatst te worden. Specificaties Klasse: A Temperatuursbereik: I Aansluitdiameter: in functie van de buisdiameters Uitvoering Volgens plannen, schema’s en voorschriften van de fabrikant. Toepassing Op de standleiding van sanitair jongens op verdieping 2 en 3.
60.50.
sanitaire drukleidingen ‐ algemeen
Omschrijving Alle noodzakelijke leveringen en werken voor het realiseren van een volledig functioneel distributienet van koud en warm sanitair water binnen het gebouw. Het kraanwerk en veiligheidsvoorzieningen zijn omschreven in hoofdstuk 62, maar behoren tot het leidingnet en worden, behoudens afzonderlijke meetstaat, integraal begrepen in de eenheidsprijzen van de aanvoerleidingen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 107 / 160
Drukleidingen rechtstreeks aangesloten op het openbaar verdeelnet voor de voeding van brandhaspels,… worden voorzien in hoofdstuk 68 brandbestrijdingsinstallaties. De werken omvatten: eventuele studies en tracéring van het leidingnet; slijpen, boren en/of kappen van de nodige sleuven en doorvoeropeningen; bevestigingen, mechanische koppelingen en/of het lassen van de leidingen, bijhorende mantelbuizen, collectoren, inbouwdozen,…; alle in het leidingnet te integreren keerkleppen, veiligheidsgroepen, afsluitkranen, aftapkranen, collectoren en koppelstukken (zie ook hoofdstuk 62); eventuele voorziening voor leidingkokers of schalen; aansluitingen na de teller van de binneninstallaties op het water verdeelnet en alle aansluitingen onderling en met andere delen en toestellen van de sanitaire installatie voor zover dit niet voorzien is in de specifieke posten; modelopstellingen; dichtheidsproeven; eventuele isolatie en/of beschermende mantel rond de buizen; opvullen en passend afwerken van de gemaakte sleuven en doorvoeropeningen; gelijkvormigheidskeuring, as‐built plannen, technische documentatie, onderhoudsvoorschriften en waarborgen; opruimen van de werf en verwijdering van alle afval; coördinatie met de andere aannemers. De aannemer dient in de eenheidsprijzen van de artikelen opgenomen in rubriek 60.50 dus ook al de werken en leveringen te voorzien die nodig zijn om samen met de andere artikels van hoofdstukken 61 (toestellen), 62 (waterkranen) en 63 (warmwatervoorzieningen) een volledig en bedrijfsklaar sanitair aanvoersysteem te vormen. Materialen De keuze van materialen heeft tot gevolg dat de aannemer de volledige verantwoordelijkheid draagt voor het tracé en zijn bevestigingen, o.a. wat betreft vormveranderingen door temperatuur‐ of drukverschillen. Er wordt rekening gehouden met de maximum toegelaten druk van het waternet om te bepalen welke materialen eventueel ongeschikt of niet toelaatbaar zijn. Er worden altijd leidingen gebruikt die, in functie van hun gebruik en plaatsing, geen nadelige gevolgen hebben door corrosievorming (elektrolyse en putcorrosie). Vermenging van stalen en koperen buizen in een kring moet worden vermeden. Koperen buizen mogen zich enkel stroomafwaarts bevinden van stalen buizen. De buizen en hun hulpstukken maken steeds deel uit van één systeem en vormen bij de verwerking een geheel. De hulpstukken komen verplicht van dezelfde producent/leverancier als de buizen. De aannemer zal van alle gebruikte materialen, een documentatielijst en de nodige stalen ter goedkeuring voorleggen aan het Bestuur. Uitvoering STUDIE De studie van het verdeelnet voor sanitair koud en warm water is in principe opgenomen in het bestek, zo niet is deze ten laste van de aannemer. Voor de studie van de verwarming wordt verwezen naar hoofdstuk 65. PRINCIPE VAN DE INSTALLATIE De bepalingen van het ‘Technisch Reglement voor water bestemd voor menselijke aanwending’ van AquaFlanders worden gerespecteerd. Bij complexe installaties worden aangepaste berekeningsmethodes toegepast in overleg met de ontwerper. De buisdiameters moet zodanig gekozen zijn dat de circulatiesnelheid van het water beperkt blijft. De maximale snelheden van het water in de aanvoerleidingen bedragen respectievelijk:
1,75 m/s (in technische lokalen) 1,50 m/s (in sanitaire ruimten)
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 108 / 160
1 m/s (in woon‐ en slaapruimten) de snelheden moeten echter voldoende zijn om de kans op afzettingen te minimaliseren. Volgende debieten moeten geleverd kunnen worden:
Keuken wasbakken: 8 liter/min warm of koud water, Badkamer wastafels: 6 liter/min warm of koud water, Baden: 13 liter/min warm of koud water, Douches: 6 liter/min warm of koud water, WC: 6 liter/min koud water, Uitgietbakken: 6 liter/min koud water, Was‐ en vaatwasmachines: 10 liter/min koud water.
LEIDINGTRACÉ Het tracé van de leidingen is schematisch aangegeven op de plannen. Het juiste leidingenverloop wordt bepaald in overleg met het Bestuur en de diverse aannemers, rekening houdend met de bouwkundige toestand in situ en de kruisingen met andere leidingnetten en de voorziene opstelling van de toestellen. Hiertoe wordt het tracé vooraf met krijtlijnen uitgezet op vloeren en wanden. Lichte wijzigingen in het traject kunnen geen meerprijs tot gevolg hebben. Het leidingennet wordt aangesloten op de voeding. Iedere woongelegenheid beschikt over een afzonderlijke teller. Het leidingtracé houdt rekening met volgende algemene voorwaarden:
De leidingen worden zoveel mogelijk horizontaal en vertikaal geplaatst volgens rechtlijnige tracés. In doorgangen van muren en wanden en in vloeren mag geen enkele koppeling of lasnaad aangebracht worden. De leidingen worden zodanig ondersteund dat de uitzetting van de buizen verzekerd is en doorbuiging vermeden wordt. Behalve ter plaatse van mengkranen zijn verbindingen tussen netten voor distributie van koud en van warm water niet toegelaten. De installatie moet zodanig opgevat zijn dat stagnatie van water in bepaalde onderdelen van de installatie uitgesloten is. Toereikende mogelijkheden dienen voorzien te worden om:
de installatie te ledigen, In ieder woning en/of appartementen moet zich een afsluitkraan met leegloopmogelijkheid bevinden. De leidingen moeten daartoe met afschot geplaatst worden (minimum 1mm per lopende meter). Elke opgaande standleiding of belangrijke vertakking is op het laagste punt voorzien van een stopkraan, onmiddellijk gevolgd door een aftapkraan, die een volledige lediging mogelijk maakt. de installatie te ontluchten; op alle leidingen wordt op het uiteinde een kraan geplaatst om het ontluchten normaal te laten geschieden. De bedieningsorganen moeten, door hun opvatting en plaatsing, gemakkelijk toegankelijk en te bedienen zijn. Alle leidingen in garages, bergingen, kruipkelder en/of valse plafonds krijgen een identificatiemerk, aangebracht na elke afsluitkraan en na elke aftakking. De leidingnetten hebben de kenkleuren volgens 60.00. Aftappunten van niet drinkbaar water dienen voorzien te worden van een duidelijk zichtbaar kenteken. VERBINDINGEN ‐ KOPPELSTUKKEN ‐ COLLECTOREN De buizen worden haaks gesneden met een aangepaste buissnijder, vervormingen worden vermeden. De buizen worden zorgvuldig inwendig en uitwendig ontdaan van bramen. Stijve buizen mogen niet gebogen worden, richtingsveranderingen en aftakkingen gebeuren met verbindingsstukken eigen aan het systeem en geleverd door dezelfde fabrikant. De verbindingen, bochtstukken, aftakkingen worden zoveel mogelijk op bereikbare plaatsen voorzien. Indien gewerkt wordt met collectoren, moeten deze gegroepeerd worden opgesteld op bereikbare plaatsen. Alle verbindingen moeten gegarandeerd waterdicht zijn en bestand tegen een druk tot min. 6 bar. De gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti‐ corrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer,…). Buizen waarvan de verbindingen reeds gemaakt, zijn mogen niet meer gebogen worden en moeten in de montage spanningsvrij geplaatst worden door middel van beugelbevestiging. UITZETTING Bij het bepalen van het tracé en het plaatsen van de leidingen wordt rekening gehouden met het uitzetten van de buizen. In verhouding tot de verwachte uitzettingen zal erover gewaakt worden dat:
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 109 / 160
voldoende ruimte wordt gelaten tussen de uiteinden van de rechte lijnen; tussen de bocht en de muur; de buizen in de beugels kunnen verschuiven, met uitzondering van een aantal ervan die oordeelkundig worden gekozen. De beugels dienen zodanig aangespannen te worden dat er een vrije beweging van de leidingen mogelijk is. de bewegingen van de rechte leidingen niet belemmerd worden door de aftakkingen ervan, o.a. wanneer de aftakkingen door een muur of een vloer worden gevoerd of worden aangesloten in de nabijheid van de plaats waar de hoofdleiding door een muur of een vloer wordt gevoerd; de aftakkingen een voldoende soepelheid bezitten om de bewegingen van de hoofdleiding te volgen. Voor inbouwleidingen zullen er voorzorgen genomen worden in verband met het uitzetten van de leidingen alvorens ze in de muur of in de dekvloer in te werken.
PLAATSINGSWIJZE INBOUWLEIDINGEN De leidingen zijn na afwerking volledig onzichtbaar, tenzij daar waar anders vermeld. Ze worden daartoe ingewerkt in de dekvloer en/of aangebracht in sleuven, kokers of valse plafonds. In gemene muren of woningscheidende wanden mogen geen leidingen worden geplaatst, tenzij anders bepaald in dit bestek. De leidingen zijn fabrieksmatig voorzien van een beschermende mantel of dienen beschermd te worden d.m.v. beschermende kunststofbanden of met een andere gelijkwaardige bescherming, overeenkomstig de specifieke bepalingen van het bestek. In ieder geval moet de beschermende laag van die aard zijn dat ze later geen vetplekken of verkleuringen kan veroorzaken doorheen de muurbekledingen of ‐bepleisteringen. Metalen leidingen die in de muren of vloeren worden ingewerkt zijn vooraf te omwikkelen met een zelfklevende isolatieband. In massieve muren of in vloeren mogen onder geen beding verbindingen gemaakt worden. Alle gerealiseerde verbindingen moeten zichtbaar blijven tot een hydraulische dichtheidsproef is uitgevoerd (d.w.z. geen anti‐corrosiebanden, geen bekleding). Collectoren worden steeds op een centrale en gemakkelijk bereikbare plaats voorzien. De sleuven in gemetste muren worden uitgefreesd en hebben een aangepaste sectie, zonder de stabiliteit in gevaar te brengen. Geen enkele leiding mag worden geplaatst op minder dan 1 cm afstand van het afgewerkt vlak van de wanden van het gebouw. De leidingen naar de apparaten moeten ingeslepen worden (niet kappen) en dienen steeds verticaal te lopen, niet horizontaal. Na de dichtingproeven en beschermen van de leidingen worden de sleuven in muren aangewerkt met een daartoe geschikte mortel. Leidingen ingewerkt in dekvloeren zullen zo vlug mogelijk bedekt worden met de voorziene uitvullaag, evenwel slechts na het aanbrengen van de nodige beschermlagen en na het uitvoeren van de drukproeven. PLAATSINGSWIJZE OPBOUWLEIDINGEN Bij leidingen in opbouw wordt in principe gebruik gemaakt stijve buizen, die worden bevestigd d.m.v. beugels en/of waar mogelijk gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen. Zo te plaatsen dat het aanbrengen van een thermische isolatie mogelijk blijft. Geen enkele leiding wordt op minder dan 20 mm van de wand of plafond geplaatst. De leidingen in opbouw zijn perfect rechtlijnig, verlopen parallel met de wanden en zullen in daartoe geschikte beugels worden opgehangen. Wanneer verschillende leidingen evenwijdig lopen zullen de steunen gegroepeerd en uitgelijnd zijn. Bij horizontale plaatsing van leidingen op wanden wordt de koud waterleiding onder de warmwaterleiding geplaatst. De beugels zijn aan de binnenzijde bekleed met een soepel materiaal in hoogwaardig kunststof en laten de uitzetting van de buizen zonder beschadiging toe. Zij stemmen in maat overeen met de buisdiameters. De beugels worden bevestigd met schroef en plug, of op rails van gegalvaniseerd staal bevestigd met vijzen en pluggen. Het beugelsysteem wordt ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. De maximum afstand tussen twee bevestigingspunten is afhankelijk van het materiaal en de buitendiameters van de leidingen en zal beantwoorden aan de voorschriften van de fabrikant en deze van het bestek. Daarenboven worden op regelmatige afstanden vaste punten voorzien om de beweging van de buisleidingen te verdelen in afzonderlijke delen. In principe komen de vaste punten bij richtingsveranderingen (T‐aftakkingen en bochten) en bij alle toestellen (afsluiters, meters, …). MUURDOORGANGEN Bij elke doorgang van een buis door muren, wanden en vloeren worden de leidingen beschermd door aangepaste kunststof doorvoermoffen, waarin de buizen vrij kunnen bewegen. De hulsranden worden in hetzelfde vlak geplaatst als de afgewerkte oppervlakten van wanden en plafonds, en 1,5 cm hoger dan de afgewerkte vloeren. De ruimte tussen doorvoermof en buis wordt waterdicht afgedicht met een aangepaste inerte isolerende stof of kit. Koppelingen ter hoogte van muurdoorgangen zijn verboden.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 110 / 160
BESCHERMING ‐ THERMISCHE ISOLATIE VAN DE LEIDINGEN Leidingen in een vorstgevoelige of niet verwarmde omgeving of met risico op condensvorming worden voorzien van een thermische isolatie. De thermische isolatie van de leidingen heeft een warmtegeleidingscoëfficient < 0,04 W/mK (bij 40°C) en is bestand tegen temperaturen van ‐15°C tot +90°C. Het isolatiemateriaal is zelfdovend en voorzien van een waterafstotende buitenlaag. Het is chemisch neutraal en tast de leidingen niet aan. AANSLUITING TOESTELLEN Voor de aansluiting aan kranen, warmwatertoestellen,… worden ter hoogte van de aftappunten haakse hulpstukken of inbouwdozen voorzien met een messing hulpstuk met aangepaste binnendiameter. PREVENTIE ‐ LEGIONELLABESMETTING Doodlopende leidingenstukken worden vermeden. Koud‐ en warmwaterleidingen worden op voldoende afstand van elkaar gelegd en steeds thermisch van elkaar gescheiden. Keuring GELIJKVORMIGHEIDSKEURING Zie 60.00 ‐ inbegrepen PROEVEN Vooraleer het leidingsysteem in te werken (dekvloer, bepleistering, isolatie of verwarmingslinten) en in elk geval vóór de ingebruikname van de installatie, dient deze aan een dichtheidscontrole onderworpen te worden, volgens de hierna volgende procedure. De accessoires van het leidingsysteem die niet weerstaan aan een druk van 1,5 x PN dienen op voorhand afgeschakeld te worden.
de gemonteerde maar niet ingebouwde leidingen worden met drinkbaar water gevuld en ontlucht; een druk van 1,5 x PN wordt aangebracht; na 10 minuten wordt de druk een eerste maal hersteld tot 1,5 x PN; na 10 minuten wordt de druk een tweede maal hersteld tot 1,5 x PN; na 10 minuten wordt de druk gemeten (PT=30); na 30 minuten wordt de druk nogmaals opgemeten (PT=60) ΔP1 = PT=30 ‐ PT=60 ≤ 0,6 bar; het drukverlies ΔP1 tussen deze twee laatste metingen mag niet groter zijn dan 0,6 bar. Indien het drukverlies groter is dan 0,6 bar dient de oorzaak van de ondichtheid opgespoord en verholpen te worden en wordt de procedure van begin af aan hernomen; 120 minuten later wordt de druk nogmaals opgenomen (PT=180) ΔP2 = PT=60 ‐ PT=180 ≤ 0,2 bar; het drukverlies ΔP2 tussen deze twee laatste metingen mag niet groter zijn dan 0,2 bar. Indien het drukverlies groter is dan 0,2 bar dient de oorzaak van de ondichtheid opgespoord en verholpen te worden en wordt de procedure van begin af aan hernomen; de leidingen worden visueel nagezien op lekken en ondichtheden. De dichtheidsproef moet per afgewerkte leidingsectie uitgevoerd worden, met een zo constant mogelijke water‐ en omgevingstemperatuur. De manometer voor registratie van de drukverliezen dient een aflezing tot 0,1 bar nauwkeurig toe te laten.
De proeven worden uitgevoerd door de aannemer met eigen materiaal en eigen personeel. Het Bestuur zal tijdig verwittigd worden van het begin van de proeven. De proef kan afhankelijk van de opbouw van de installatie in fasen gebeuren. Hiermee wordt rekening gehouden bij de prijsofferte. Een verslag van de proef dient voorgelegd te worden vooraleer de leidingen mogen ingewerkt worden. GARANTIES Een garantieattest van de aannemer en de leverancier is bij te leveren waarbij men zich solidair verbindt over 10 jaar, vanaf de voorlopige oplevering, voor elke eventuele schade aan het systeem en ook de gevolgkosten aan eventuele andere onderdelen van het gebouw in te staan. AS‐BUILT PLANNEN Voor de voorlopige oplevering van de werken levert de aannemer aan het Bestuur een tekening van het waterleidingsnet zoals het is uitgevoerd met aanduiding van de toezichtstukken, leidingverloop, diameters, aard van de leidingen en kranen. Ook de peilen van de diverse leidingen ten opzichte van het referentiepeil zijn op te geven.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
60.51.
p. 111 / 160
sanitaire drukleidingen ‐ buizen
60.51.20. sanitaire drukleidingen – buizen/koper
|SOG|
nr 81 Meting meeteenheid: per installatie aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Sanitaire toevoerleidingen uit roodkoper geschikt voor de verdeling van koud en warm drinkwater. De buizen zijn over hun volledige lengte gemerkt: norm (EN 1057), identificatiemerk fabrikant, fabricagedatum, nominale afmetingen (buitendiameter x wanddikte) (en I‐I‐I bij halfharde buizen). Specificaties Overeenkomstig het toepassingsgebied wordt gebruik gemaakt van: zachte koperen buizen (R220), fabrieksmatig voorzien van beschermende mantel (volgens NBN EN 13349) en een inwendige oppervlaktebehandeling tegen corrosie, bestemd voor plaatsing in de dekvloer. Zij worden geleverd op rol. Alle leidingen tussen collector en toestellen zijn steeds uit één stuk, enkel koppelingen op afsluiter van collector en elleboog (en/of aansluitdoos) ter hoogte van het sanitaire toestel zijn toegestaan. Alle koppelingen moeten bereikbaar blijven. De leidingen worden op de draagstructuur vastgezet met roestvaste bevestigingen. Het tracé laat een gelijkmatige uitzetting toe. Bij leidinggedeelten langer dan 6 m wordt een omega‐lus ingebouwd. Deze wordt opgevuld door een isolatiemateriaal met grote dichtheid die uitzetting van de lus mogelijk maakt. Nominale diameters: overeenkomstig de vereiste debieten volgens studie door de aannemer Toelaatbare bedrijfstemperatuur: tot 100°C. Minimale wanddiktes:
tot en met diameter 42 mm: 1 mm vanaf diameter 54: 1,2 mm Tussenafstanden voor de beugels volgens onderstaande tabel:
Buisdiameter (mm)
Vert. beugelafstand (m)
Hor. beugelafstand (m)
11 ‐15 ‐18 ‐ 22
1,5
1
28
2
1
35 – 42 ‐ 54
2
1,5
De beugels zijn vervaardigd uit koper, koperlegeringen of kunststof met een soepele kunststof inlegband. Uitvoering De buisdiameters worden zodanig gekozen dat de circulatiesnelheid van het water beperkt blijft tot 1,5 m/s voor technische ruimtes en 1 m/s voor woon‐ en slaapruimten. De buizen worden haaks gesneden met een aangepaste buissnijder, vervormingen worden vermeden. De buizen worden zorgvuldig inwendig en uitwendig ontbraamd. Verbindingen gebeuren door:
knelfittingen van het type A (knelring) bij halfharde en harde buizen, niet bij in wand of vloer verzonken buizen; persfitting aangebracht met een automatische persmachine; het systeem heeft een ATG; zachtsolderen (temperatuur < 450°C) met verwijde buisuiteinden of soldeerfittingen tot diameter 28 met gebruik van beits‐ of vloeimiddel goedgekeurd voor gebruik in drinkwatertoepassingen; insteek‐ of duwfitting (O‐ring), niet bij in wand of vloer verzonken buizen. Buigen van buizen: zachte en halfharde buizen met een wanddikte van 1 mm en tot een diameter van 28 mm. Zie TV 245.
Alle doorvoeringen door muren en vloeren zullen uitgevoerd worden met moffen, waarin de buis vrij kan bewegen. Uitzetting: volgens TV 245
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 112 / 160
Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (schrappen indien niet van toepassing) Leidingisolatie: om condensvorming op koudwaterleidingen en warmteverliezen van warmwaterleidingen te voorkomen moeten alle ingewerkte leidingen en opbouwleidingen in niet verwarmde ruimten geïsoleerd te worden met een zelfdovende en dampdichte buisisolatie. Toepassing
60.52.
sanitaire drukleidingen ‐ collectoren
|PM|
nr 82 Omschrijving Voor‐ en terugloopverdelers (collectoren) en hun toebehoren. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie. Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen. Materiaal De collectoren zijn vervaardigd uit messing, voorzien van afsluitbare schroefkoppelingen en ontluchter. Zij weerstaan aan een temperatuur van 110°C en een bedrijfsdruk van 6 bar en zijn geschikt voor en afgestemd op de installatie en haar onderdelen waarin ze functioneren. De verbindingen gebeuren met aangepaste koppelingen, volgens de voorschriften van de technische studie en/of volgens de voorschriften van de fabrikant. De doorgangsdoorsneden voor de hoofdaansluiting en de lusaansluitingen zijn daarbij afgestemd op de doorsneden van de leidingen waarop ze worden aangesloten. De as‐afstand tussen elke twee buizen bedraagt ca. 50 mm. Iedere collector is voorzien van een ontluchter (3/8”), een hoofdafsluitkraan (kogel‐ of bolkraan) om het collectorgeheel volledig afsluitbaar te maken. De kranen zijn aangepast aan het gebruikte leidingsysteem voor de lussen om elke lus waar nodig afzonderlijk te kunnen regelen en afsluiten. De geïntegreerde bediening‐ en regelventielen zijn voorzien van een geheugenschroef en dit per sanitaire kring. Aanvullende specificaties In niet‐technische lokalen worden de collectoren opgesteld in een universele verdeelkast voor muurinbouw bestaande uit:
een wand inbouwdoos uit gemoffeld staal of kunststof met afdekplaat / draaideurtje met slot, te plaatsen in de dikte van de muur zonder beschadiging van eventuele waterkeringen, thermische of akoestische isolatie en de luchtdichtheidsschil. een haakse koppeling uit messing; een bevestigingsbeugel in verzinkt staal.
Uitvoering De collectoren worden opgesteld op bereikbare plaatsen in de op plan aangeduide lokalen. De juiste opstelling ervan wordt vastgelegd in samenspraak met het bestuur. Zij worden gemonteerd met aangepaste bevestigingsconsoles op een gepaste hoogte ten opzichte van vloer of plafond, zodat de leidingen in mooie, gelijkmatige bochten, de afwerking kunnen binnendringen, zonder scherpe hoekbochten. Alle kunststofleidingen tussen sanitaire aftappunten en collectoren worden aangelegd in één stuk, verbindingen zijn niet toegelaten. Het aantal aansluitingen per collector is oordeelkundig afgestemd op het aantal sanitaire aftappunten. In principe wordt ieder aftappunt met een leiding van doormeter 16 mm rechtstreeks vanuit de collector gevoed; om het aantal leidingen en aansluitingen aan de collectoren te beperken, is het echter toegestaan om twee aftappunten samen te bedienen; in dit geval wordt er een leiding 20 mm naar het eerste aftappunt gebracht van waaruit dan een leiding 16 mm naar het tweede aftappunt loopt; de inbouwdoos aan het eerste aftappunt laat de aansluiting van beide leidingdiameters toe. Ingestorte koppelingen zijn niet toegestaan. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (schrappen indien niet van toepassing) Voor een verzorgde afwerking en/of aansluiting met het pleisterwerk worden de collectoren en zichtbare leidingen bevestigd op een WBP‐multiplexplaat (18mm). Voor een verzorgde afwerking worden ter hoogte van het uit de vloer komen van de zichtbare leidingen aangepaste plintsokkels voorzien.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 113 / 160
Keuring De uitvoering is zuurstofdicht en minimum 25 jaar bestand tegen een bestendige bedrijfsdruk van 10 bar bij water van 80°C. Bij storing mag bij 110°C en een druk van 6 bar gedurende 8000 uren geen beschadiging, noch kwaliteitsvermindering ontstaan. Toepassing
60.54.
sanitaire drukleidingen – brandwerende doorvoeren
|PM|
nr 83 Omschrijving Bij elke doorgang van leidingen door aanwezige brandcompartimenteringen (vloer of muur) wordt uitsluitend gebruik gemaakt van geattesteerde brandwerende doorgangshulzen of manchetten. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie. Inbegrepen in de prijs van de aanvoerleidingen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Brandwerende manchetten overeenkomstig NBN EN 1366‐3 – Beproeving van de vuurweerstand van inrichtingen in gebouwen – Deel 3: Afdichtingen in gebouwen. De dubbelwandige brandvrije mof wordt gebruikt als afsluiting van doorgangen van kunststofbuizen en bestaat uit twee schalen die na het plaatsen van de buis aangebracht worden of een stuk buis voorzien van omhulsel, dat tijdens het plaatsen van de PE‐buizen tussengevoegd wordt en de vrije uitzetting van de buizen toelaat. Zij is samengesteld uit anorganische materialen en bevat een chemisch product dat bij brand de eigenschap heeft in elkaar te vloeien en te zwellen, waardoor de doorvoeropening, vuurbestendig, rook‐ en gasdicht wordt afgesloten. De brandmoffen zijn aangepast aan de aard en het materiaal van de leidingen. De brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden voldoet aan NBN 713‐020 en garandeert minstens dezelfde brandweerstand als de betrokken bouwelementen. Specificaties Type: inbouw Brandweerstand: EI60 volgens brandweerstand wand Nominale diameter van de te bekleden buis: volgens studie van de aannemer. Uitvoering Volgens de principes en aanbevelingen van infofiche nr. 39 van het WTCB. De uitvoering zal gebeuren door of onder toezicht van een gespecialiseerde firma die beschikt over systemen waarvoor wettelijk erkende proefrapporten en attesten bestaan. Deze firma zal eveneens een attest van goede uitvoering opstellen. Dit attest zal door de installateur bij de voorlopige oplevering afgeleverd worden. Toepassing Alle doorvoeringen door compartimenterende wanden.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
61.
SANITAIRE TOESTELLEN & TOEBEHOREN
61.10.
toiletpotten en toebehoren ‐ algemeen
p. 114 / 160
Omschrijving De installatie omvat de levering en plaatsing van de toiletpotten, inclusief de spoelreservoirs en ‐inrichtingen, de uitlaatkoppelingen, de aansluiting van de muurstopkraantjes en de aanvoerleidingen en alle vermelde toebehoren zoals toiletbril en papierrolhouder,… . Materialen TOILETPOTTEN De toiletpotten zijn vervaardigd uit sanitaire vuurklei of sanitair porselein. Ze zijn overeenkomstig hun opstelling van het type diepspoel‐ of hevelmodel en voorzien van een reukslot van minimum 5 cm. SPOELRESERVOIR & INRICHTING De spoelinstallatie bestaat uit een waterreservoir, een voedingssysteem en een leegloopinrichting. Zij is afgestemd op de afmetingen en de aard van het type toiletpot. De aanbouw‐rugspoelbak met aansluitgarnituur garandeert een waterdichte en stabiele bevestiging van het spoelreservoir op de toiletpot d.m.v. minimaal twee schroefbouten. Het reservoir heeft een inhoud van maximaal 6 liter en zal voldoen aan het reglement BELGAQUA. De bijhorende spoelinrichting is vervaardigd uit synthetisch materiaal en vergt een minimale druk, afhankelijk van het type en de werkwijze van het toestel. De spoelkraan met verstelbare vlotter heeft een progressieve geleidelijke sluiting, is bestand tegen drukstoten en voorzien van een anti‐zuiginrichting. Het systeem moet een snelle, geruisarme vulling (maximaal 20 dB bij een voedingsdruk van 3 bar hetzij maximaal 12 dB bij 5 bar) en een perfecte afsluiting garanderen. De wateraansluiting kan in principe zowel links, of rechts gebeuren en wordt geleverd met een kraanaansluiting, aanvoerbuis en afsluitkraan, alle in verchroomd messing, met een minimum diameter van 3/4". TOILETZITTING De toiletzittingen behoren tot de standaard toebehoren en zijn van het type met opklapbaar deksel. In open stand blijven de zitting en/of het deksel veilig rechtop staan. De zittingen zijn ergonomisch van vorm en dienen harmonieus aan te sluiten op de toiletpot. Zij zijn voorzien van bumpers uit rubber of soepele kunststof. De scharniergewrichten zijn uit roestvast staal of verchroomd messing. Zij worden bevestigd met twee, aan de afstand tussen de boutgaten regelbare, vleugelmoeren in RVS of hoogwaardige kunststof. De zitting en het deksel moeten breukvast zijn en stevig genoeg zijn om een volwassen persoon (ca. 100 kg) toe te laten erop recht te staan zonder dat dit blijvende vervormingen of barsten veroorzaakt. Uitvoering De aannemer staat in voor de juiste maatafstemming tussen de uitlaatkoppeling van het toestel en de in de ruwbouw te integreren aansluitpunten met de riolering. De uitlaat van de toiletpot wordt water‐ en reukdicht op de riolering aangesloten met behulp van een aangepaste toiletmof met lipdichting uit rubber of kunststof. De riolering zelf zal zo gedimensioneerd, verlucht en uitgevoerd worden zodat de wc‐afvoer feilloos werkt. De plaatsingshoogte (verticale afstand tussen het bevestigingsvlak voor de toiletzitting en de afgewerkte vloer) bedraagt 400 mm + 10 mm (ofwel 500 mm voor WC mindervaliden). Keuring De bevestiging is zodanig uitgevoerd dat de geplaatste toiletpotten gedurende 1 uur een statische last van 150 kg kunnen dragen zonder merkbare verplaatsing of beschadiging.
61.12.
toiletpotten en toebehoren ‐ hangend
nr 84 Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 115 / 160
Materiaal Wandtoiletpotten bestemd voor ophanging, vervaardigd uit sanitair porselein. De bevestigingsmodule met ingebouwde jachtbak en spoelinrichting is een prefab installatie‐element, geschikt voor montage in of voor de muur met verstelbare montagesteun en ingebouwde bevestigingshulzen. Het element is uitgerust met een geluidsarm inbouwspoelreservoir in hoogwaardige kunststof, voorzien van een anticondensisolatie en een aangepast aansluitgarnituur voor het waterdicht bevestigen van het spoelreservoir op de toiletpot. De spoelinrichting is standaard uitgerust met een waterbesparende dubbel instelbare leegloopinrichting (3 of 6 liter). Het bezoekluik is afgedekt met een plaat in kleurvaste kunststof met twee in het deksel geïntegreerde drukknoppen. Het Bestuur is gerechtigd meer dan één keuzemodel te eisen. Specificaties Type: diepspoelmodel (T‐vormig met afgeronde zijkanten en verborgen sifon) Spoelreservoir: inbouwdiepte maximum 200 mm Afmetingen:
zithoogte: 390 ‐ 400 mm breedte: 345 ‐360 mm diepte: 530 ‐ 580 mm Bedieningspaneel: kunststof (wit ) Toiletzitting: thermohardende kunststof ; kleur: wit Papierrolhouder: roestvast staal Uitvoering De montage gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant en de aanduidingen op de plannen. Het toilet wordt tegen de muur bevestigd bij middel van een speciale ingewerkt frame en/of L‐vormige draagstoelen uit verzinkt staal, zodat het een statische last van 1500 N kan dragen zonder merkbare verplaatsing. De keuze van de bouten is afhankelijk van de samenstelling van de muur en de aard en type van het ingebouwd spoelsysteem. Krachtenconcentraties worden vermeden door voorafgaandelijk over gans het draagvlak van de toiletpotten, een verdelingspasta uit te strijken. Indien wandtegels zijn voorzien, wordt tussen de wandtegels en het toestel een isolatielaag geplaatst uit speciale kunststof, perfect op maat gesneden van het toestel, dikte + 5 mm. De wateraanvoer en ‐afvoer worden onzichtbaar aangebracht. De papierrolhouders worden d.mv. een onzichtbare bevestiging met schroeven op een hoogte tussen 70 en 90 cm gemonteerd. Toepassing Toiletten op verdieping 1, 2 en 3.
61.30.
wastafels en toebehoren ‐ algemeen
Omschrijving De eenheidsprijs omvat de levering, de bevestiging en aansluiting van het toestel met inbegrip van de ophangelementen, het waterafvoersysteem, de verchroomde muur‐stopkraantjes voor elke te monteren kraan en toebehoren. Materialen De wastafels voldoen aan NBN EN 14688 – Sanitaire toestellen – Wastafels – Functionele eisen en beproevingsmethoden en NBN EN 31 ‐ Wandwastafels ‐ Aansluitmaten. De zichtbare aanvoerleidingen en de bevestigingsbeugels en stopkranen zijn vervaardigd uit verchroomd messing. De uitloopfitting 5/4" is uit roestvast staal of verchroomd messing. Uitvoering De wastafels worden stabiel en horizontaal geplaatst, de standaard plaatsingshoogte (bovenkant) bedraagt 830 +/‐20 mm. De juiste opstelling van de toebehoren is in overleg met de architect te bepalen. Keuring De bevestiging is aangepast aan de dragende wand en zodanig dat de wastafels een statische last van 100 kg kunnen dragen zonder merkbare verplaatsing.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
61.31.
p. 116 / 160
wastafels en toebehoren – wandmodel
61.31.10. wastafels en toebehoren – wandmodel/porselein
|FH|st
nr 85 Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Wandwastafels uit sanitair porselein. Ze worden samen met het afvoersysteem, de rozetten en de kranen ter goedkeuring aan de architect voorgelegd. Het Bestuur is gerechtigd meer dan één keuzemodel te eisen. Specificaties Type: enkele wastafel Model: afgerond model met ovalen kom, boogvormige rug en zijvlakken, voorzien van spatrand en zeepschaal met afvloei. Afmetingen: ca. 600x500x220 mm; capaciteit: ca. 7 liter, (toleranties + 30 / ... mm) Kraanopstelling: centraal kraangat Overloop: voorzien van overloop ingewerkt in het materiaal Afvoerplug: zonder afvoerplug. Sifon (losschroefbaar met waterslot van min. 4 cm): bekersifon (verchroomd messing ) Aanvullende specificaties Afscherming sifon: met bijpassende zuil Tablet:
materiaal: sanitair porselein met afgeronde hoeken en onzichtbaar bevestigd, het bovenvlak vertoont rondom een kraag Spiegel:
Materiaal: o spiegelglas volgens NBN EN 1036 ‐ Glas in gebouwen ‐ Verzilverde floatglazen spiegels voor binnengebruik o draaglaag: min. klasse II o weerkaatsende laag: min. klasse B o min. dikte: 4 mm o gladgeslepen randen. Vorm: rond Afmetingen: diameter 600mm Kleur: neutraal zilver Handdoekdrager:
Type: vaste handdoekdrager bestaande uit een u‐vormig buisprofiel in roestvast staal, mat geborsteld; lengte: 600 mm; uitwendige diameter: minimum 15 mm Uitvoering De wastafels worden onzichtbaar aan de muur bevestigd, ofwel met twee roestvaste trekbouten (minimum ND M 12 en trekweerstand van 2000 N per bout), ofwel met twee bijpassende metalen haken. Krachtenconcentraties worden vermeden door voorafgaandelijk elastische glijringen te plaatsen tussen de moeren en de wastafels. Het tablet wordt op 35 cm boven de wastafel geplaatst. Alle bevestigingsvijzen zijn uit roestvast staal 18/8 of verchroomd messing, met PVC‐pluggen. De spiegel wordt geplaatst met bevestigingshaken bestaande uit RVS 18/8 of verchroomd messing. Er moet een ruimte van 3 tot 5 mm tussen de muur en de spiegel gelaten worden om ventilatie mogelijk te maken. De handdoekdragers worden onwrikbaar in de muur bevestigd volgens de richtlijnen van de fabrikant
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 117 / 160
Zeepverdeler: Behuizing van witte, antistatische kunststof met schuine bodem van het pomphuis waardoor er geen zeepresten in de dispenser achterblijven. Een doseerpomp verdeelt de inhoud zonder te druppelen. Geschikt voor alle soorten vloeibare zeep. Vulstandindicatie. Afsluitbaar met click‐in‐slot. Inclusief montagemateriaal. Te plaatsen links en rechts van de wastafels. Papieren handdoekverdeler:, Behuizing van antistatische kunststof afsluitbaar met cilinderslot. Inclusief montagemateriaal. HxBxD = + 330x300x150mm. geschikt voor papieren handdoeken met lagen‐ en zigzag‐vouw. Eenvoudig te vullen en uitnemen. Vulstandindicatie. Vulhoeveelheid: + 1150 ml. Te plaatsen links en rechts van de wastafels Afvalemmer: behuizing van antistatische kunststof, voorzien voor het plaatsen van wegneembare plastic of papieren zakken, met automatisch sluitend deksel. Vierkant of rechthoekig. Te plaatsen met de bovenzijde op hoogte van de wastafel. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (schrappen indien niet van toepassing) De voegen tussen het muurvlak en de wastafel worden afgekit met daartoe geschikte neutrale, niet zuurhoudende sanitaire siliconen, wit. Toepassing Sanitaire ruimtes op verdiepingen 1, 2 en 3.
61.50.
douches ‐ algemeen
Omschrijving De installatie omvat de levering, plaatsing en aansluiting van de vlakke douchekuip, haar onderstel met sokkel, de afvoerinrichting met garnituur en reukafsluiter, de rozetten en de afsluitkranen, alsook alle bijhorigheden zoals afsluitklep of rubberstop met parelketting,…
61.52.
douches ‐ acrylaat
|FH|st
nr 86 Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Naadloze douchekuip, uit één stuk geperst en/of gegoten acrylaat, overeenkomstig NBN EN 198 ‐ Specificatie van badkuipen en douchebakken voor huishoudelijk gebruik, gemaakt van acrylmateriaal en NBN EN 263 ‐ Specificatie van gegoten acrylplaten voor badkuipen en stortbadbakken voor huishoudelijk gebruik . Het Bestuur is gerechtigd meer dan één keuzemodel te eisen. De zichtbare aanvoerleidingen zijn vervaardigd uit verchroomd koper. Specificaties Vorm: rechthoekig en volgens aanduiding op plan Afmetingen: 90x120 en 90x160cm. Diepte: ca. 40mm Dikte acrylaat: minimum 6 mm Kleur: wit Sifon: hittebestendig PPR Ondersteuning: tegenvorm in kunststof Voegen: neutrale, niet‐zuurhoudende sanitaire siliconen; kleur: wit Uitvoering De douchebak wordt geplaatst overeenkomstig artikel 61.50 douches ‐ algemeen. Ze wordt door middel van de tegenvorm in kunststof op de dekvloer geplaatst. De voegen worden zorgvuldig afgekit met neutrale, niet‐zuurhoudende sanitaire siliconen, kleur wit of te kiezen door de ontwerper. De voegdichtingen zijn inbegrepen in de eenheidsprijs van de douchebak en/of de faiencebekleding.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 118 / 160
Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Er dient een dubbele voegafdichting te worden voorzien, d.w.z. dat de voeg een eerste maal dient opgespoten te worden vóór plaatsing van de wandbekleding volgens rubriek 51.72.40. Pas na visuele controle door de architect mag de wandbekleding worden geplaatst. Toepassing Sanitaire ruimten van verdiepingen 2 en 3.
61.80.
uitgietbakken ‐ algemeen
Omschrijving Uitgietbakken te voorzien in de berging of garage, overeenkomstig de aanduidingen op de plannen. De eenheidsprijs omvat de levering en de bevestiging van het toestel, de eventuele stootrand en het afvoersysteem. Materialen De zichtbare aanvoerleidingen en de bevestigingsbeugels, rozetten en stopkranen met afneembare sleutel zijn vervaardigd uit verchroomd messing . De afvoerplug is uit roestvast staal of verchroomd messing, 6/4" voorzien van een stop in rubber of soepele kunststof, bevestigd door middel van een stevige parelketting. Het afloopgarnituur met reukafsluiter is uit wit PP 5/4"x40 mm. De reukafsluiter is losschroefbaar. Uitvoering De juiste opstelling van de uitgietbakken wordt vooraf besproken met de architect. Zij worden aan de muur bevestigd, ofwel met plugbouten, ofwel met twee metalen onzichtbare muurhaken, ofwel met speciale console in T‐profiel. De plaatsingshoogte van de uitgietbak bedraagt 650 +/‐ 50 mm. De voegen tussen het muurvlak en de uitgietbak worden afgekit met neutrale, niet‐zuurhoudende sanitaire siliconen, kleur: wit of keuze door de architect. De uitgietbakken worden aangesloten op de sanitaire afvoerleidingen met tussenplaatsing van een reukafsluiter. De kranen worden aangesloten op de aanvoerleidingen met tussenplaatsing van stopkranen. Keuring De bevestiging wordt zodanig uitgevoerd dat de geplaatste uitgietbakken een statische last van 1000 N kunnen dragen zonder merkbare verplaatsing.
61.81.
uitgietbakken ‐ sanitair porselein
|FH|st
nr 87 Meting meeteenheid: per stuk, eventueel opgesplitst volgens aard van het toestel aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De uitgietbak is vervaardigd uit sanitaire vuurklei of sanitair porselein. Het Bestuur is gerechtigd meer dan één keuzemodel te eisen. Specificaties Nominale afmetingen (l x b x nuttige diepte): min. 500x380x190 mm Vorm: rechthoekig met afgeronde hoeken en verhoogde rugrand Voorzien van een stootranden uit kunststof (PVC) Afvoerplug: rubberstop met parelketting / scharnierend rooster Voorzien van een ingebouwde overloop op ongeveer 15 mm van de bodem Toepassing Verdieping 2 en 3: in sanitaire ruimte meisjes
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
62.
SANITAIRE KRANEN & KLEPPEN
62.00.
sanitaire kranen ‐ kleppen ‐ algemeen
p. 119 / 160
Omschrijving De werken omvatten: het leveren, plaatsen en afstellen van alle kranen en hun toebehoren (handgrepen, rozetten, ...), met inbegrip van alle stukken nodig om de kranen aan te sluiten op de watertoevoerpunten (stopkraantjes, verbindingsbuisjes, fittingen, ...). het verwijderen en het terugplaatsen van de kranen, waar nodig voor een goede coördinatie met de andere werken. het verwijderen van alle verpakkingsafval van de werf, en het proper maken van de oppervlakten die door de werken vervuild zijn. Materialen Alle materialen zijn nieuw en voorzien van een aangepaste verpakking die een gemakkelijke identificatie ervan toelaat. Alle materialen zijn afkomstig uit landen van de EU, zoniet wordt dit uitdrukkelijk vermeld in de voor te leggen materialenlijst! De gebruikte materialen mogen geen negatief effect uitoefenen op de kwaliteit van het leidingwater. De volledige installatie moet daarom beantwoorden aan de voorschriften van AquaFlanders en het repertorium van conform verklaarde apparaten en goedgekeurde beveiligingen, uitgegeven door BELGAQUA, en eventuele bijkomende eisen van de regionale drinkwaterbedrijven en het bijzonder waterverkoopregelement van De Watergroep. Alle kraanwerk uit (verchroomd) messing of brons is conform de bepalingen van:
NBN EN 1655 ‐ Koper en koperlegeringen ‐ Conformiteitsverklaringen NBN EN 248 ‐ Sanitaire kranen ‐ Algemene eis voor elektrolytisch aangebrachte chroomnikkellagen. Met uitzondering van de kranen geplaatst in kelderverdiepingen, dienstruimten en in buitenomgeving en wanneer het bestek niets anders voorschrijft, worden alle zichtbare onderdelen op elektrolytische wijze achtereenvolgend met verschillende lagen nikkel en chroom bekleed. De stukken zullen volkomen vrij zijn van gebreken, die hun vorm of sterkte kunnen schaden. De bekleding is ononderbroken, effen, glad, glanzend en aanhechtend.
De kranen moeten aangesloten worden op het openbaar watervoorzieningnet en moeten bestemd zijn voor een maximum dienstdruk van 10 bar. De dichtheid moet beproefd zijn bij een druk van 16 bar, technische fiche voor te leggen. Ongeacht de waterdruk mag het maximaal waterdebiet niet meer bedragen dan:
Keukenkranen, zonder stroombegrenzer: 6l/min, met stroombegrenzer: 8l/min; Wastafelkranen, zonder stroombegrenzer: 6l/min, met stroombegrenzer: 8l/min; Douches en douchekoppen: 8l/min. De kranen dragen in reliëf het merk van de fabrikant, de nominale diameter en eventuele toelatingsstempels. De kranen worden apart verpakt. Bij elk type kraan zit een bijsluiter met de volledige beschrijving, montage en onderhoudsvoorschriften in het Nederlands.
De aannemer zal van elk kraantype een exemplaar en/of de nodige documentatie ter goedkeuring voorleggen aan het opdrachtgevend bestuur. Uitvoering De elementen worden geplaatst volgens de voorschriften van de fabrikant, door een aannemer gespecialiseerd in loodgieterij en sanitaire werken. De kranen voor de sanitaire toestellen worden geplaatst en geregeld na een dichtheidsproef van de waterleidingen (art 60.50), en na het plaatsen en afwerken van de wandbekleding (muurtegels, …). Alle kranen moeten gemakkelijk te bedienen zijn met een ergonomische en bereikbare opstelling. De vulling van het bad, de lavabo, de gootsteen en de spoelbak van het toilet moet minstens 2 cm boven de rand gebeuren. In die gevallen waar het afwateringspunt in direct contact kan komen met het waterpeil van het afgevoerde water, zal een keerklep type B (EA') voorzien worden.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 120 / 160
Bij voorraadtoestellen voor sanitair warm water, direct of indirect gestookt, gas of elektrisch, is bijkomend een controleerbare keerklep type A (EA) noodzakelijk. De overdrukbeveiliging en de keerklep worden als een geheel geleverd. Stroomopwaarts van iedere collector wordt standaard een afsluitkraan met aftapkraan gemonteerd. Alle aansluitpunten voor waterkranen, behalve de dienstkranen, moeten worden voorafgegaan door stopkraantjes, die een debietregeling of volledige afsluiting toelaten. De verbindingen tussen de stopkraan en de kraan hebben een binnendiameter van minstens 1/2". De kostprijs hiervan is inbegrepen in de prijs van de toestellen. Keuring De oplevering van de kranen gebeurt uitsluitend na aansluiting op het openbaar watervoorzieningnet.
62.20.
installatieafsluitkranen ‐ algemeen
Omschrijving Het leidingnet wordt voorzien van de nodige afsluitkranen, op de vereiste punten bijkomend voorzien van een aftapkraan, zodat de bediening ook het ledigen van de leidingen mogelijk maakt. De afsluitkranen op het leidingnet worden geplaatst na de meter, stroomopwaarts van de terugslagklep, onderaan elke stijgleiding en bij de ingang van ieder appartement, op een gemakkelijk bereikbare plaats. Stroomopwaarts van iedere collector wordt standaard een afsluitkraan met aftapkraan gemonteerd. Materialen Het type aansluiting van de kranen is aangepast aan de buizen waarop ze worden aangesloten. Ze zijn gemerkt en voorzien van een pijl die de stromingsrichting aanwijst. Alle kranen moeten een debiet kunnen leveren van min 25 lit/minuut en bestand zijn tegen een waterdruk van minstens 10 bar bij een temperatuur van 20°C. Het dwarsstuk, de handgreep, het handwiel of de afsluithandel zijn vervaardigd uit een zinklegering, hoogwaardig kunststof en/of gelakt staal (rood/blauw). De kranen moeten, zonder dichtheidsverlies, weerstaan aan een koppel van minstens 5 N/m uitgeoefend op de handgreep, zowel in de openings‐ als sluitingsrichting. Uitvoering De te voorziene installatiekranen moeten het door hun opvatting en plaatsing, mogelijk maken de installatie gemakkelijk te bedienen en te onderhouden. Alle aansluitingen moeten voldoen aan de eisen van Belgaqua. Het moet mogelijk zijn om:
de installatie volledig te ledigen; de voeding van de toestellen te regelen en/of af te sluiten; de installatie te ontluchten.
62.21.
installatieafsluitkranen – messing
62.21.10. installatieafsluitkranen – messing/zonder aftapkraan nr 88 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie. De eenheidsprijzen worden verrekend in de prijs van het leidingnet. Materiaal Specificaties Kraantype : rechte afsluitkraan voorzien van een handwiel met schuine kop Diameter volgens studie van de aannemer. Uitzicht: geborsteld Handwiel, afsluithendel: zinklegering, kleurlak: rood / blauw
|PM|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 121 / 160
Uitvoering De aansluiting op de leidingen gebeurt door schroeven of brazeren, afhankelijk van de leidingen waarop wordt aangesloten. Toepassing Te voorzien bij elke sanitaire ruimte.
62.40.
dienstkranen ‐ algemeen
Omschrijving Muurkranen, bestemd voor de toevoer van koud en warm water, boven uitgietbakken, als voeding voor de wasmachine, vaatwasmachine,…. Zij worden geleverd en geplaatst met inbegrip van de handgrepen, straalbrekers, de nodige fittingen en koppelstukken voor aansluiting op de buizen, bijhorende verchroomde rozetten, evenals alle in het bestek voorziene toebehoren. Materiaal De draaiknoppen van de kranen
zijn voorzien van onveranderlijke merktekens: blauw voor koud en rood voor warm water. zijn warmte geïsoleerd (met tussenring) en demonteerbaar. De dichtheid van de bedieningsstang wordt verzekerd door pakking, door ring of een schuifkoppeling van elastomeer; het klemonderlegplaatje op het kraanlichaam mag van vezel zijn.
Uitvoering De juiste locatie van het aansluitpunt is afgestemd op de maatvoering en voorziene plaats van het toestel, het patroon van eventuele wandafwerking, e.d., …. De kranen worden op een dichte en volkomen vaste wijze gemonteerd.
62.41.
dienstkranen ‐ enkele dienstkraan
62.41.20. dienstkranen ‐ enkele dienstkraan/draaibare uitloop
|FH|st
nr 89 Omschrijving Mengmuurkraan 1/2”, met draaibare buisvormige uitloop, bestemd voor montage op de wand boven de uitgietbak . Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De dichtheid van de draaibare uitloop moet verzekerd worden door een gekalibreerde "O" ring van elastomeer met aangepaste hardheid. Specificaties Kraantype: éénknopskraan, van het type met langzame en progressieve afsluiting volgens STS 63.21. Behuizing: gepolijst verchroomd messing Nominale diameter: ND 12 mm. Uitloopvorm: S‐uitloop onderaan Handgreep:
materiaal: verchroomd messing vorm: keuze aannemer Uitlaatopening: voorzien van een afschroefbaar schuimstraalmondstuk.
Uitvoering De dienstkraan wordt vastgeschroefd in de afzonderlijk voorziene muurkom. Kranen boven uitgietbakken moeten zo opgesteld worden dat een normale emmer kan gevuld worden. Toepassing Te voorzien boven de uitgietbakken.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
62.50.
p. 122 / 160
ééngatskranen ‐ algemeen
Omschrijving Voedingskranen voor de toevoer van koud en/of warm water. Zij worden geleverd en geplaatst met inbegrip van de handgrepen, straalbreker, de nodige fittingen en/of toevoerbuisjes voor de aansluiting op de stopkraantjes. Materialen De uitloophoogte en uitsteekafstand van de ééngatskranen zijn optimaal afgestemd op het sanitaire toestel (ontvanger), zodat een ergonomische bediening en logische afvoer van het water wordt gegarandeerd. De uitwendige diameter en lengte van het bevestigingsstuk zijn compatibel met de ééngatsopening en maatvoering van het sanitair toestel. Het kraanlichaam wordt standaard geleverd met een kettinghouderoog en rubberstop met parelketting of met een trekknop voor automatische lediging. De draaiknoppen van de kranen
zijn voorzien van onveranderlijke merktekens: blauw voor koud en rood voor warm water. zijn warmte‐geïsoleerd (met tussenring) en demonteerbaar. De dichtheid van de bedieningsstang wordt verzekerd door pakking, door ring of een schuifkoppeling van elastomeer.
Alle ééngatskranen worden voorzien van stopkraantjes. De verbinding van de kraan met de stopkraantjes, zijn verchroomd koperen buisstukken, op gepaste lengte voorzien. Bij mengkranen mag naar keuze gebruik worden gemaakt van stijve of flexibele aansluitbuisjes (snelmontage). De prijs van de stopkraantjes, buisstukjes en koppelstukken is inbegrepen in de eenheidsprijs van het sanitaire toestel. Uitvoering De juiste locatie van het aansluitpunt moet worden afgestemd op de maatvoering en voorziene plaats van het toestel, het patroon van eventuele wandafwerkingen, e.d., …. De kranen worden op een dichte en volkomen vaste wijze gemonteerd op het horizontaal gedeelte van de wastafelrand d.m.v. een ringmoer en/of klemvijs met tussenklemming van een antislip‐onderlegplaatje van elastomeer van aangepaste hardheid.
62.54.
ééngatskranen – volautomatisch elektronisch gestuurde lavabomengkraan
|FH|st
nr 90 Omschrijving Eéngatsmengkranen 1/2” met vaste uitloop, bestemd voor montage op de lavabo’s. Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal SPECIFICATIES kraan met koud water (netvoeding 230V/9VDC) volautomatische wastafelkraan schuimstraler met doorstroombegrenzer afwerking in glanzend chroom Werking een infrarooddetector met dubbelstraalsensortechniek stelt de aanwezigheid van een gebruiker vast. De dubbelstraalsensortechniek waarborgt de hoogste bedrijfszekerheid onafhankelijk van vorm, materiaal of kleur van de wastafel zodra de gebruiker de handen onder de kraan houdt, begint het water te stromen wanneer men de handen wegtrekt, sluit de kraan automatisch; de sluiting gebeurt progressief om drukstoten te vermijden bij de initialisatie verloopt de detectiecyclus van de infraroodsturing volautomatisch om de wastafel te reinigen kan men de sturing gedurende 90 seconden desactiveren Technische gegevens waterdebiet : + 6 l/min. bij 3 bar aansluitdruk : tussen 1 en 8 bar
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 123 / 160
drukverschil ww/kw : max. 1,5 bar Instelmogelijkheden optionele afstandsbediening : [service‐handy] instellingen wijzigen of activeren maximale spoelduur : 40, 50 of 60 s. ( 40 s.) fabrieksinstelling detectiebereik : 5 tot 22 cm ( 22 cm) fabrieksinstelling sensorkeuze : ‐ enkel onderste sensor (‐30°) ‐ enkel bovenste sensor (+5° ) activeren van de Singapore‐Modus (waterstroom stopt na 3 s.) reset (instellingen terug naar fabrieksinstelling) buiten werking stellen gedurende 90 s. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften Het elektrisch gedeelte zal zich achter de console van de wastafel bevinden. Toepassing Sanitair dames en sanitair heren. Plaatsing Volgens de richtlijnen van de fabrikant.
62.60.
muurmengkranen ‐ algemeen
Omschrijving Het betreft voedingskranen voor toevoer van koud en/of warm water, bestemd voor wandmontage, geplaatst boven de huishoudelijke sanitaire toestellen (bad, douche, keukenaanrecht). Zij worden geleverd en geplaatst met inbegrip van de handgrepen, mousseur, de nodige fittingen en koppelstukken voor aansluiting op de buizen, bijhorende verchroomde rozetten en alle in het bestek voorziene toebehoren. Materialen De muurkranen zijn voorzien van de nodige koppelstukken om te worden aangesloten aan de voorziene buizen voor koud of koud en warm water. De afstand tussen de S‐koppelingen voor koud‐ en warm wateraansluitingen bedraagt standaard 150 (+ 15) mm. De aansluiteinden zijn van gasdraad 3/4”, kwaliteit B. De aansluiting wordt aan het zicht ontrokken d.m.v. de bijhorende muurrozetten. Uitvoering De juiste plaats en hoogte van het aansluitpunt moet worden afgestemd op de maatvoering en situering van het toestel, het patroon van eventuele wandafwerking, e.d., …. De uitlaatopening van de kraan moet zich daarbij op voldoende afstand van de muur, boven de sanitaire ontvanger bevinden, zodat een logische afvoer van het afgetapte water kan geschieden. De kraan wordt perfect horizontaal uitgelijnd. De S‐koppelingen worden afgedekt met de bijgeleverde gechromeerde muurrozetten, waarbij gelet wordt op een verzorgde aansluiting met de voorziene wandafwerking.
62.62.
muurmengkranen – douchemengkraan/armatuur
nr 91 Omschrijving Muurmengkranen 1/2” met douche‐uitgang (1/2”), voor de aansluiting van een plafondarmatuur Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De ingangen voor warm‐ & koudwatertoevoer zijn voorzien van een Belgaqua‐gekeurde terugslagklep. Specificaties Kraantype: 1 functie / temperatuurblokkering bij 40°C / temperatuurbegrenzing instelbaar / debiet 26l/min.
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 124 / 160
Debiet: circa 18‐20 l/minuut / met instelbare debietbegrenzer (bij ééngreeps keramische kranen). Behuizing: verchroomd messing Douchekop: hoofddouche in te bouwen in het verlaagd plafond met de eventueel noodzakelijke ondersteuningconstructie en met behulp van inbouwlichaam/ straalschijfoppervlak: 240mm / debiet 9l/min. (bij 3 bar) / volledig verchroomde straalschijf / afneem voor reiniging / aansluitdraad ½” / Aanvullende specificaties Voorbeeld:
Uitvoering De kraan wordt opgesteld op de op de tekeningen aangeduide plaats, op + 90 cm boven het douchebodemniveau. Toepassing Verdiepingen 2 en 3 in de douches.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 125 / 160
65.
VERWARMING INDIVIDUELE INSTALLATIES
65.30.
leidingnet & toebehoren ‐ algemeen
Omschrijving Leveren, plaatsen en aansluiten van een bedrijfsklaar warmtedistributienet, met inbegrip van alle toebehoren (bochten, T‐stukken, aftakkingen, verbindingen, beugels, collectoren, …) en de vereiste drukproeven, met uitzondering van het kraanwerk. Materialen De onderdelen, buizen en hulpstukken maken deel uit van één systeem en vormen bij de verwerking één geheel. Zij worden geleverd door dezelfde fabrikant en/of verenigbare handelsmerken, zoals aanbevolen door de buizenfabrikant. Alle buizen zijn over hun lengte gemerkt (merk, materiaal, norm, diameter, wanddikte, fabricagedatum, …) Vermenging van stalen en koperen buizen in een kring moet worden vermeden. Koperen buizen mogen zich enkel stroomafwaarts bevinden van stalen buizen. Kunststofbuizen zijn voorzien van een diffusiescherm. Uitvoering LEIDINGTRACÉ Het tracé van de leidingen is aangegeven op de plannen, maar kan tijdens de werken kleine wijzingen ondergaan. In zoverre deze wijzigingen geen wezenlijke meer‐ of minlengten met zich meebrengen, worden zij uitgevoerd zonder verrekening. Kruisingen, doorvoeren of andere moeilijkheden worden vakkundig opgelost in coördinatie met de betrokken ambachten. Ingewerkte of achteraf onbereikbare koppelingen zijn verboden (ook al is deze mogelijkheid voorzien in de technische goedkeuring). Er wordt rekening gehouden met voldoende uitzettingsmogelijkheden voor de leidingen. Lokale spanningen (o.a. bij zettingsvoegen,…) worden opgevangen d.m.v. aangepaste doorvoermoffen. De treksterkte van gerealiseerde verbindingen moet minstens even groot zijn als die van de buis. Leidingen voorzien in de dekvloer worden tijdens het storten van de vloer onder druk gezet door aansluiting op het waterleidingnet (3 à 4 bar). Waar vereist moet bij het plaatsen van de leidingen en beugels de nodige ruimte voorzien worden voor een doorlopende thermische buisisolatie. Uitgezonderd bij roestvaste en kunststof materialen, worden alle leidingen en toebehoren voorzien van twee corrosiewerende verflagen (van verschillende kleur) of gelijkwaardig. De volledige installatie wordt grondig gespoeld voor ingebruikname. Bij de dimensionering van de leidingen wordt uitgegaan van volgende richtwaarden m.b.t. de stromingssnelheid: Leidingdiameter
Maximale watersnelheid / drukverlies
DN 20
0,4 m/s
DN 20
120 Pa/m (aanbevolen 100 Pa/m)
DN 20 … DN 100
1 m/s
DN 100 … DN 150
1,5 m/s
DN 150
2 m/s
Primaire collector
0,3 m/s
SLEUVEN ‐ DOORVOEREN Het maken van sleuven en doorvoeren gebeurt steeds na voorafgaandelijk overleg met de ontwerper en het studiebureau stabiliteit.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 126 / 160
Het aantal boringen, kapwerken en sleufwerken moeten tot een minimum beperkt blijven. Hierbij wordt voorzichtig tewerk gegaan, om nutteloze beschadigingen aan aangrenzende constructie‐onderdelen te vermijden. Er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van aangepast, trillingsarm gereedschap d.m.v. een roterende beweging (zagen, frezen, slijpen, boren, …). De nodige openingen in muren en vloeren worden zoveel mogelijk uitgespaard tijdens de ruwbouwwerken. Doorboringen in betonplaten worden steeds uitgevoerd met een gekoelde diamantboor. Daarbij mogen geen wapeningen van het beton bloot gelegd of beschadigd worden. De sleuven in gemetste muren hebben een aangepaste sectie, zonder hun stabiliteit in gevaar te brengen. Het inwerken van leidingen in wanden met een dikte van minder dan 9 cm, in systeemwanden of in holle ruimtes van samengestelde wanden is verboden. Doorvoeren worden zo voorzien dat muur‐ of vloerzettingen de buis niet kunnen belasten, door een aangepaste beschermhuls (doorvoermof) rond de leidingen geplaatst en waarin de buis vrij kan bewegen. De hulzen steken 1 cm door de afgewerkte muren en de plafonds en minimum 2 cm door de bovenzijde van de afgewerkte vloeren. Na het plaatsen van de leidingen moet de installateur de sleuven en doorgangen opnieuw dichten, rekening houdend de voorziene oppervlakteafwerking van de omgevende wand en de eventuele bijzondere eisen inzake vochtwering en luchtdichtheid. Bij elke doorgang van een leiding door een eventueel aanwezige brandcompartimentering (vloer of muur) wordt, overeenkomstig de norm NBN 713‐020, gebruik gemaakt van dubbelwandige branddovende doorgangshulzen. De tussenruimte is voorzien van een chemisch product dat, bij brand, de eigenschap heeft in elkaar te vloeien en de doorvoeropening dicht te smelten. Attesten moeten voorgelegd worden bij de monsterkeuring. AKOESTISCHE VOORZORGEN Ieder rechtstreeks contact tussen de bevestigingsmiddelen en de leidingen (metaal op metaal) en tussen de leidingen en wanden of vloeren moet worden vermeden. Hinder veroorzaakt door wrijving van de buizen in de beugels of tegen het gebouw, als gevolg van uitzetting of inkrimping, moet voorkomen worden. Om geluidsoverdracht in het gebouw tegen te gaan, neemt de installateur de nodige voorzieningen zoals
de ruimte tussen doorvoerkokers en buizen opvullen met een aangepaste isolatiestof; de steunbeugels aan de binnenzijde voorzien van een samengedrukte isolatielaag. De gebruikte trillingsisolerende stoffen moeten zelfdovend en rotvrij zijn. De buisdiameters moeten zo gekozen worden dat de circulatiesnelheid van het water beperkt blijft tot 1,5 m/s voor technische ruimtes en 1 m/s voor woonruimtes.
Keuring WAARBORGEN Alle leidingen en hun verbindingen zijn blijvend waterdicht bij de vooropgestelde bedrijfsdruk en ‐temperatuur. PROEVEN Het CV‐leidingnet wordt uitgetest op haar waterdichtheid volgens NBN D 11‐101. Drukproef in koude toestand van de leidingen (verplicht uit te voeren op elke installatie): de installatie wordt gedurende minstens 2 uur aan een waterdruk onderworpen van 4,5 bar (minimaal 1,5 maal de hoogste bedrijfsdruk, met een maximum van 6 bar), en mag daarbij geen enkel lek vertonen (geen drukval). De proef is uit te voeren terwijl de leidingen nog volledig zichtbaar en toegankelijk zijn (d.w.z. geen anticorrosiebanden, geen bekleding, geen dekvloer). De installateur stelt het personeel en het materiaal voor het uitvoeren van de proeven ter beschikking. De prijs is opgenomen in onderstaande artikelen. Proefattesten voor de voorlopige oplevering af te leveren aan het Bestuur.
65.31.
leidingnet & toebehoren ‐ buizen
65.31.30. leidingnet & toebehoren ‐ buizen/kunststof nr 92 Meting Som Over Geheel
|SOG|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 127 / 160
Materiaal Buizen uit kunststof geschikt voor gebruik als distributieleidingen voor centrale verwarming en bestemd voor gebruik in combinatie met verdeelcollectoren. De systemen beschikken over een ATG (of gelijkwaardig). Specificaties Type: PEX‐alu‐PEX leidingen. Drieschalige kunststofbuis bestaande uit een binnenbuis uit PEX, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een aluminiumlaag, gelast en een totaal zuurstof diffusiescherm vormend, een volledig en homogeen hechtende verbindingslaag, een PEX buitenbuis. Galvanische koppels tussen het aluminium en andere metalen worden vermeden door gebruik van aangepaste koppelstukken. Dienstdruk: 6 bar Hulpstukken: geleidingsbochten, moffen, T‐stukken, … Verbindingen: volgens voorschriften van de fabrikant Beugels of ondersteuningselementen: naar keuze van de aannemer Uitvoering Volgens TV 207 ‐ Kunststofbuissystemen voor de distributie van warm en koud water onder druk in gebouwen. De uitvoering, de plaatsing en de inregeling van de elementen gebeuren strikt volgens de voorschriften van de technische goedkeuring. Alle hulpstukken, koppelingen, adapters, kraanwerk, …, en het gereedschap, voorgeschreven door de leverancier zijn verplicht te gebruiken. De kunststofleidingen worden standaard ingewerkt. Leidingen in opbouw worden voorzien van aangepaste mantelbuizen en leidingisolatie, die met daarvoor geschikte beugels bevestigd worden. Daar waar mogelijk worden deze leidingen gegroepeerd in leidingkokers of opgelegd in schalen. Alle leidingen tussen collector en radiatoren zijn uit één stuk. Spanningen ter hoogte van koppelingen worden vermeden door een vloeiend leidingverloop, respect van de door de leverancier opgegeven minimale buigstralen en het absoluut vermijden van inklemming in de mantelbuis. Er wordt bij de uitvoering rekening gehouden met de uitzettingen van het materiaal. Alle doorvoeringen door muren en vloeren, ongeacht het type kunststofbuis, zullen uitgevoerd worden met een mantelbuis, waarin de buis vrij kan bewegen. De diameter van deze mantelbuis is voldoende groot zodat de kunststofbuis een ruime speling krijgt en ontoelaatbare spanningen worden vermeden. Voor kunststofleidingen moet de minimale kromtestraal zoals voorgeschreven door de fabrikant worden nageleefd. Om de buizen loodrecht uit de vloer te doen komen, moet de buis over haar ganse buitenste kromming ondersteund worden door bochtstukken uit kunststof, voorzien van een voetplaat. Indien voorgeschreven door de leverancier van het systeem of een van de onderdelen van de installatie zal aan het verwarmingswater een inhibitor worden toegevoegd. Keuring PROEVEN Vóór het aanbrengen van de dekvloer wordt per installatie verplicht een druktest / waterdichtheidsproef uitgevoerd volgens NBN ENV 12108. De proef wordt uitgevoerd nadat het systeem een voldoende mechanische weerstand heeft opgebouwd (verharding van verlijmingen, afkoeling lassen, …) en bij een nagenoeg constante omgevingstemperatuur. De leidingen mogen pas na uitvoering van de drukproeven en de goedkeuring door het Bestuur worden ingestort. BESCHRIJVING VAN DE PROEF Na ontluchting wordt de installatie onder een waterdruk gezet van 1,5 maal de nominale druk. De proefdruk mag niet meer dan 5 bar hoger zijn dan de nominale druk (15 bar bij PN10, 21 bar bij PN 16). Na 10 en 20 minuten wordt de druk terug op peil gebracht. De druk wordt gemeten na 30 en 60 minuten. Indien de druk met minder dan 0,6 bar is gedaald wordt aangenomen dat het systeem geen merkbaar lek vertoont en kan de proef zonder verder pompen worden voortgezet. Indien na een volgende periode van 2 uur de druk met meer dan 0,2 bar is gedaald wordt het systeem als ondicht beschouwd en moet het lek worden opgespoord en verholpen. Proeven volgens ATG (of gelijkwaardig). Proefattesten af leveren aan het Bestuur.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 128 / 160
WAARBORGEN De aannemer levert solidair met de leverancier een schriftelijke systeemwaarborg af van tien jaar, vanaf de voorlopige oplevering. Deze waarborg dekt elke mogelijke schade aan het geheel van de leidingen, koppelingen en alle hulpstukken tussen collectoren en verwarmingselementen en ook de gebeurlijke gevolgschade aan andere onderdelen van het gebouw. Toepassing Sanitaire ruimten van verdieping 1, 2 en 3.
65.32.
leidingnet & toebehoren ‐ collectoren
|PM|
nr 93 Omschrijving Voor‐ en terugloopverdelers (collectoren) en hun toebehoren. Meting (ofwel) aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de installatie. (ofwel) meeteenheid: per stuk meetcode: per installatie aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) (ofwel) meeteenheid: per stuk meetcode: per collectorgeheel (aan‐ en afvoer) aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal De collectoren zijn geschikt voor en afgestemd op de installatie en haar onderdelen waarin ze functioneren. Ze weerstaan aan een temperatuur van 110°C en een bedrijfsdruk van 6 bar. De verbindingen gebeuren met aangepaste koppelingen, volgens de voorschriften van de technische studie en/of volgens de voorschriften van de fabrikant. De doorgangsdoorsneden voor de hoofdaansluiting en de lusaansluitingen zijn daarbij afgestemd op de doorsneden van de leidingen waarop ze worden aangesloten (inwendige schroefdraad ND 20 / 25 / 32). Het aantal aansluitingen per collector is afgestemd op het aantal lussen (ofwel radiatoren bij mini‐pijp‐systeem) met extra aansluiting voor de vul‐ en aftapkranen. De asafstand tussen elke twee buizen bedraagt ongeveer 50 mm. Iedere collector is voorzien van een ontluchter (3/8”) en een hoofdafsluitkraan (kogel‐ of bolkraan), om het regelen of afsluiten van de kringen mogelijk te maken en/of om het collectorgeheel volledig afsluitbaar te maken. De kranen zijn aangepast aan het gebruikte leidingsysteem voor de lussen. De geïntegreerde bedienings‐ en regelventielen zijn voorzien van een geheugenschroef en dit per kring. De inregeling gebeurt steeds vanuit een gesloten ventiel. De inregeling op basis van de Kv‐waarden van de in te stellen regelventielen moet kunnen voorgelegd worden door de installateur. Specificaties Materiaal: warm geperst messing volgens de normen van de reeks NBN EN 1254 ‐ Koper en koperlegeringen ‐ Hulpstukken Diameter hoofdaansluitingen: volgens plannen en meetstaat Diameter lusaansluitingen: volgens plannen en meetstaat Aantal aansluitingen: volgens plannen en meetstaat Uitvoering De collectoren worden zoveel mogelijk gegroepeerd en zo opgesteld dat koppelingen en bedieningen gemakkelijk bereikbaar zijn (enkel op inspecteerbare plaatsen). Op iedere lusaansluiting wordt een bol‐ of regelkraan voorzien om elke lus afzonderlijk te kunnen regelen en afsluiten.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 129 / 160
Alle kunststofbuizen tussen de radiatoren en de collectoren worden aangelegd in één stuk, verbindingen zijn niet toegelaten. Keuring De uitvoering is zuurstofdicht en minimum 25 jaar bestand tegen een bestendige bedrijfsdruk van 10 bar bij water van 80°C. Bij storing mag bij 110°C en een druk van 6 bar gedurende 8000 uren geen beschadiging of kwaliteitsvermindering ontstaan.
65.33.
leidingnet & toebehoren ‐ leidingisolatie
|PM|
nr 94 Omschrijving Alle leidingen, zowel in opbouw als ingewerkt en aangebracht in onverwarmde ruimten, worden verplicht voorzien van een thermische leidingisolatie conform NBN D 30‐041 ‐ Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling ‐ Gemeenschappelijke eisen voor alle systemen ‐ Thermische isolatie. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de installatie. Materiaal Leidingisolatie volgens de normen NBN EN 14303 tem 14309 – Materialen voor de thermische isolatie van gebouw‐ en industriële installaties. De leidingisolatie is chemisch neutraal, niet giftig en bestand tegen temperaturen van ‐15°C tot 90°C. De binnendiameter van de isolatie moet aangepast zijn aan de buitendiameter van de leidingen zodat deze perfect worden omsloten. De dikte van de isolatie bedraagt minimaal 30 mm voor ND 15 en ND 20, 40 mm voor ND 25 tem ND 50 en 50 mm vanaf ND 80. Bij diameters vanaf ND 40 worden alle toebehoren (kranen, koppelingen,…) eveneens geïsoleerd. Op vraag van het werfbestuur legt de aannemer een technische nota voor, waaruit blijkt dat de dikte van de isolatie voldoet. Specificaties Er kan gebruik worden gemaakt van stijve schalen van minerale wol (rotswol met densiteit tussen 100 à 150 kg/m3 of glaswol met densiteit tussen 35 à 80 kg/m3), concentrisch gewikkeld, gebonden met kunstharsen en uitgehard, waterafstotend, niet hygroscopisch, niet capillair en vormstabiel. Minerale wol met aluminium folie (20 m) voorzien van netwapening en mechanisch vastgezet, naaddichting d.m.v. van zelfklevende overlap of tape. Thermische gegevens: warmtegeleidingscoëfficiënt λ (volgens NBN EN ISO 8497): max. 0,04 W/mK (bij 40°C); Aanvullende specificaties Reactie bij brand (volgens NBN 13501‐1): min. A2‐s1,d0 Uitvoering De nodige maatregelen worden genomen om nat worden van de isolatie te vermijden. Bij het aanbrengen moeten zowel de isolatie als de leidingen volledig droog zijn. De richtlijnen van de fabrikant worden stipt opgevolgd. Het plaatsen van de isolatie wordt pas uitgevoerd nadat de leidingen en apparaten van de nodige beschildering en/of beschermingstape werden voorzien en na uitvoering van de circulatie‐ en dichtheidsproeven van de leidingen. Elke leiding wordt afzonderlijk geïsoleerd. De installateur plaatst de leidingen daartoe met voldoende tussenruimte om een vakkundige plaatsing en verzorgde afwerking van de isolatie mogelijk te maken. De isolatie wordt goed aaneensluitend op de leidingen aangebracht en mag niet onderbroken worden ter plaatse van bochtstukken, bevestigingen of steunen van de leidingen. De bochten en aftakkingen worden uitgevoerd met voorgevormde stukken of met op maat gesneden segmenten. Naden worden naar beneden gericht en zorgvuldig afgekleefd of dichtgelijmd.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 130 / 160
Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (schrappen indien niet van toepassing) De uiteinden van de leidingisolatie worden op gepaste wijze afgewerkt (o.a. speciale manchetten bij minerale wol) en gemerkt met getuigeringen in genormaliseerde kleuren. Op plaatsen waar kans is op beschadiging van de isolatie, wordt een bescherming voorzien met stijve schalen (PVC of aluminium) of een gewapende folie. Tenzij de isolatie op zichzelf een dampscherm vormt, wordt bij het beschermen van de isolatie rond koudwaterleidingen tussen de isolatie en de bescherming een dampscherm aangebracht. Alle naden tussen de dampschermelementen onderling als tussen deze en de leidingen aan het uiteinde van de isolatie worden volstrekt vochtdicht gekleefd met een zelfklevende aluminiumband van minstens 50 mm breed. Toepassing
65.34.
leidingnet & toebehoren ‐ brandwerende doorvoeren
|PM|
nr 95 Omschrijving Bij elke doorgang van leidingen door een brandcompartimentering (vloer of muur) wordt gebruik gemaakt van dubbelwandige branddovende doorgangshulzen. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de installatie. Materiaal Brandwerende manchetten volgens NBN EN 1366‐3 – Beproeving van de vuurweerstand van inrichtingen in gebouwen – Deel 3: Afdichtingen in gebouwen. De dubbelwandige brandvrije mof wordt gebruikt als afsluiting van doorgangen van kunststofbuizen en bestaat uit twee schalen die na het plaatsen van de buis aangebracht worden of een stuk buis voorzien van omhulsel, dat tijdens het plaatsen van de PE‐buizen tussengevoegd wordt en de vrije uitzetting van de buizen toelaat. Zij is samengesteld uit anorganische materialen en bevat een chemisch product dat bij brand de eigenschap heeft in elkaar te vloeien en te zwellen, waardoor de doorvoeropening, vuurbestendig, rook‐ en gasdicht wordt afgesloten. De brandmoffen zijn aangepast aan de aard en het materiaal van de leidingen. De brandwerende isolatie rond leidingen bij doorvoeren van vloeren en wanden voldoet aan NBN 713‐020 en garandeert minstens dezelfde brandweerstand als de betrokken bouwelementen. Specificaties Type: inbouw Brandweerstand: EI60 Nominale diameter van de te bekleden buis: volgens studie van de aannemer Uitvoering Volgens de principes en aanbevelingen van infofiche nr. 39 van het WTCB en de richtlijnen van de fabrikant.. De uitvoering zal gebeuren door of onder toezicht van een gespecialiseerde firma die beschikt over systemen waarvoor wettelijk erkende proefrapporten en attesten bestaan. Deze firma zal eveneens een attest van goede uitvoering opstellen. Dit attest wordt door de installateur bij de voorlopige oplevering afgeleverd. Toepassing Alle doorvoeringen door compartimenterende wanden of vloeren.
65.40.
installatieonderdelen ‐ algemeen
Omschrijving Leveren en plaatsen van alle bijkomende installatieonderdelen noodzakelijk voor een bedrijfsklare werking van de verwarmingsinstallatie. Materialen Temperatuursbestendigheid minimaal 115°C of volgens specifieke eisen van de toepassing. Alle belangrijke onderdelen van de installatie kunnen verwijderd worden voor herstelling of vervanging zonder het water van de installatie af te laten.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
65.41.
p. 131 / 160
installatieonderdelen ‐ aflaatkranen
|FH|st
nr 96 Omschrijving Aflaatkranen te voorzien op alle lage punten zoals toestellen, radiatoren, leidingen, … om een volledige aflaat van het water uit de installatie toe te laten. Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Plugkranen uit warm geperste messing met afneembare sleutel. Afschroefbaar aansluitstuk met buitenschroefdraad voor darmbevestiging met sleutel, dop en ketting. Specificaties Diameter: volgens studie van de aannemer Toepassing Per sanitaire ruimte
65.50.
verwarmingselementen & toebehoren ‐ algemeen
Omschrijving Alle werken en leveringen nodig voor het gebruiksklaar installeren van de verwarmingselementen, inclusief alle toebehoren, bevestigingen en aansluitingen: de levering en plaatsing van de verwarmingselementen, met inbegrip van de muurconsoles en/of ophangbeugels; de controle op hun goede werking in de installatie; de eventuele aanpassingen en/of vervangingen tot perfecte werking in de installatie; het eventueel schilderen van de verwarmingselementen. Materialen ALGEMEEN Alle geleverde verwarmingselementen en hun onderdelen zijn onderling verenigbaar en garanderen een perfecte werking van het geheel. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het vermijden van elektrochemische koppels. De elementen en hun omkastingen vertonen geen scherpe hoeken of randen. De verwarmingselementen zijn in de fabriek beproefd op een effectieve druk van minimum 8 bar, met gewaarborgde werkingsdruk van 6 bar. Het verslag van de proeven of attest wordt op verzoek van de bouwheer en/of architect voorgelegd en bij de oplevering aan de bouwheer overhandigd. De elementen worden vanuit de fabriek geleverd met een beschermende verpakking (met hoek‐ en boordbescherming en geheel verpakt in krimpfolie of gelijkwaardig). Deze verpakking beschermt de radiator tot bij de voorlopige oplevering. Beschadigde elementen worden geschilderd of vervangen op kosten van de aannemer. De verwarmingselementen worden bij voorkeur in herbruikbare containervorm op de werf gebracht door de leverancier. Een monster van de verwarmingselementen en alle toebehoren als ophangsysteem en eventuele afwerkingselementen en standaard kleurenkaart worden vóór bestelling ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. WARMTEVERMOGEN Het nuttige warmtevermogen van de elementen wordt door de verwarmingsinstallateur bepaald op basis van de warmteverliesberekeningen en het temperatuursverloop in de kringen. De warmte‐afgifte (vermogen) van de verwarmingselementen wordt daarbij bepaald volgens NBN EN 442‐2 en addenda. Warmte‐afgiftetabellen voor te leggen aan het Bestuur. De vereiste vermogens van de verwarmingselementen staan aangeduid op de plannen en/of in de tabellen van de studie verwarming. Vóór uitvoering legt de installateur de nodige documenten voor waaruit blijkt dat het nuttig warmtevermogen van de door hem geplaatste verwarmingselementen in overeenstemming is met de karakteristieken van de gekozen producten en van de berekende warmteverliezen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 132 / 160
Indien de lokalen worden verwarmd door een combinatie van verschillende soorten verwarmingselementen, dan moeten ze samen voldoen aan de specificaties die voor elke soort verwarmingselementen zijn opgegeven. Verschillende soorten verwarmingselementen worden echter nooit op eenzelfde kring van circulatiewater aangesloten. DIMENSIONERING Algemeen gelden voor verwarmingselementen geplaatst onder ramen volgende afmetingen:
de lengte bedraagt maximaal de vrije breedte van de raamopening, de hoogte is gelijk aan de vrije hoogte onder het raamtablet verminderd met: Aantal leidingen onder radiator
Uitsteek raamtablet < 2 cm
> 2 cm
0
15 cm
20 cm
1
20 cm
25 cm
2
25 cm
30 cm
De radiatoren worden geplaatst met in acht name van volgende afstanden:
tussen wand en achterkant van de radiator: minimum 3 à 6 cm tussen wand en zijkant van de radiator: minimum 7 à 10 cm tussen vloer en onderkant van de radiator: minimum 15 à 20 cm tussen plafond en bovenkant van de radiator: minimum 30 à 40 cm De voorschriften van de fabrikant worden gevolgd indien ze strenger zijn.
De juiste maten van de elementen worden ter plaatse opgemeten en afgetekend. Pas na goedkeuring van deze maten door het Bestuur en de ontwerper mogen de elementen besteld worden. TOEBEHOREN ‐ KRANEN De verwarmingselementen worden aan de leidingen bevestigd met een afsluitbaar en regelbaar hulpstuk, wat hun demontage toelaat zonder het water van de volledige installatie te moeten ledigen. De aanvoerleiding naar de bovenaan geplaatste radiatorkraan wordt bevestigd met een buisbeugel met akoestische voering. De regelkranen worden ingesteld zoals aangegeven op de plannen en in het bestek. Alle radiatoren worden voorzien van een ontluchtingskraantje uit vernikkeld metaal eenvoudig te bedienen met een schroevendraaier of muntstuk. Uitvoering Bij de plaatsing van de radiatoren en leidingen wordt rekening gehouden met eventueel andere aanwezige technieken (stopcontacten, leidingen andere dan verwarming, …). Voor de plaatsing worden de juiste opstelling en bevestigingswijze van de radiatoren definitief vastgelegd in overleg met het bestuur. Er worden minstens 2 steunen voorzien per radiator en een bijkomende steun per meter radiatorlengte. De bevestigingen moeten een overlast van minstens 50 kg/lm kunnen opnemen. Naargelang de aard van de drager (vloer, wand), worden ze op voldoende punten en voldoende stevig bevestigd met aangepaste corrosievrije bevestigingsmiddelen. De bevestiging gebeurt d.m.v. beugels en consoles. Indien de dikte van de wand het plaatsen van wandsteunen niet toelaat, mogen de radiatoren op aangepaste voetsteunen geplaatst worden. De consoles zijn voorzien van een akoestische voering. Keuring Er wordt een waarborg gegeven van 5 jaar op fabricage‐ en materiaalfouten vanaf de voorlopige oplevering of de in dienstneming van de installaties.
65.51.
verwarmingselementen & toebehoren ‐ plaatradiatoren
|FH|st
nr 97 Omschrijving Plaatradiatoren, samengesteld uit één of meerdere geribde paneelvormige elementen uit hoogwaardige staalplaat. Meting meeteenheid: stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 133 / 160
Materiaal De radiatoren worden samengesteld door continu lassen. Onderbroken lassen dienen enkel ter versteviging. Binnenin de ribben met verticale profileringen stroomt het circulatiewater, indien nodig zijn de radiatoren voorzien van aangelaste lamellen voor versnelde convectie. Het aantal panelen wordt beperkt tot 3. Radiatoren met 1 paneel worden niet voorzien van convectielamellen. Specificaties Plaatdikte panelen: minimaal 1,25 mm, Plaatdikte convectielamellen: minimaal 0,4 mm. Oppervlakte‐afwerking: kras‐ en kleurvaste coating Kleur: gebroken wit Dimensionering: de afmetingen van de radiatoren, hun vermogen en de plaats van de radiatorkranen zijn aangeduid op de plannen. Aanvullende specificaties (schrappen indien niet van toepassing) De bovenkant van de radiatoren wordt afgewerkt met een aangepast sierrooster, waarvan de openingen minstens 75% van de bedekte oppervlakte bedragen.
Materiaal: zelfde als de radiatoren Kleur: zelfde als de radiatoren Roosterpatroon: rechthoekige openingen De zijkanten van de radiatoren worden afgewerkt met een aangepast sierelement in volle plaat. Materiaal: zelfde als de radiatoren Kleur: zelfde als de radiatoren Patroon: vlak
VERDIEPING 1 Voorruimte WC’s VERDIEPING 2 SANITAIR JONGENS WC’s Douches SANTAIR MEISJES Sanitair VERDIEPING 3 SANITAIR JONGENS WC’s Douches SANITAIR MEISJES Douches WC’s Totaal
Opp. m2 10.75 4.90 6.46 11.45 4.90 6.46 5.64 8.49
Temp. Vermogen bij regime 70‐50 18 1430 18 651 24 1938 24 2170 690 18 651 24 1938 24 1692 18 1129
Aantal Voorkeurs‐ radiatoren Afmetingen H / L / type 1
900/800/22
1 1
700/480/22 900/1040/33
1 1
600/1440/33 600/640/22
1 1
700/480/22 900/1040/33
1 1
700/1040/33 700/800/22
9 stuks
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 134 / 160
Uitvoering Dimensionering: berekening vermogen en afmetingen op basis van een regime 70 / 50°C. Opstelling: in overleg met de ontwerper. De radiatoren worden bevestigd aan de hand van: onzichtbare muurconsoles De aanvoerleiding naar de bovenaan geplaatste radiatorkraan wordt bevestigd met een buisbeugel met akoestische voering.
Toepassing Zie plannen
65.60.
warmteregeling & toebehoren ‐ algemeen
Omschrijving Alle werken en leveringen voor het gebruiksklaar installeren van de gebruikelijke meet‐ en/of regeltoestellen vereist voor een goede werking van de installatie. Zij worden gemonteerd en afgesteld tot hun perfecte werking binnen de installatie.
65.62.
warmteregeling & toebehoren ‐ thermostaatkoppen
|FH|st
nr 98 Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Thermostaatkoppen volgens NBN EN 215 – Thermostatische radiatorkranen. Automatische proportionele temperatuurregelaars met een ingebouwd voelerelement op basis van vloeistofvulling of vloeistof‐/gasvulling. Twee begrenzers laten toe de temperatuurregeling binnen een in te stellen zone te beperken of van een stand te vergrendelen. Bij de laagste instelling blijft de afsluiter dicht zolang de omgevingstemperatuur boven de 6 à 8°C blijft (vorstbeveiliging). Specificaties Handgreep: hoogwaardig kunststof, kleur: wit Regelbereik: van 8°C t/m 32°C sluitingstemperatuur bij een regelband van 2°C . Schaalindeling: neutraal (zonder temperatuuraanduiding). Aanvullende specificaties (schrappen indien niet van toepassing) Zij zijn voorzien van een anti‐diefstalbeveiliging. Instelling regelbereik door middel van vorstbeveiliging die de thermostatische kraan opent van zodra de temperatuur aan de voeler lager wordt dan circa 5°C. Uitvoering De thermostatische koppen worden pas voor de stookproeven geplaatst. De radiatorkraan is zolang voorzien van een kunststofkapje die de bediening van de kraan toelaat. De as van de thermostaatkop wordt horizontaal en haaks op het radiatorvlak geplaatst. De thermostaatkop zal steeds goed geventileerd zijn (niet in hoeken, nabij warmtebronnen, …). Bij gebruik van thermostatische kranen zal steeds een By‐pass in het verdeelnet aanwezig zijn. De thermostaatkop mag parallel met de radiator geplaatst worden indien een haakse plaatsing hinderlijk is in kleine ruimten. Toepassing Op alle radiatoren.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
68.
VENTILATIE
68.00.
ventilatie ‐ algemeen
p. 135 / 160
Algemeen De ventilatiebieten voldoen aan de voorschriften van NBN D50‐001 en de EPB‐regelgeving. De installatie wordt volledig conform met de bepalingen van de eventueel hieronder gevraagde ATG‐E uitgevoerd, in het bijzonder wat de diverse componenten betreft. Verrekeningen hieromtrent worden niet aanvaard. Het is verboden rookgasafvoeren op de verluchtingskanalen, en omgekeerd, aan te sluiten.
68.02.
ventilatie – proeven
68.02.10. ventilatie – proeven/debietmeting
|SOG|
nr 99 Omschrijving Debietmeting voor de valorisatie van de ventilatiedebieten in de EPB‐aangifte. Meting aard van de overeenkomst: Som over het geheel (SOG) Uitvoering Debietmeting conform NBN EN 12599 – Ventilatie van gebouwen – Beproevingsprocedures en meetmethoden voor de oplevering van geïnstalleerde ventilatie‐ en luchtbehandelingssystemen en de EPB‐regelgeving. De metingen gebeuren met een geijkt toestel met drukcompensatie en stabiliserend rooster, ter hoogte van de ventielen. Voor de metingen wordt het gebouw voorbereid:
alle buitendeuren en –vensters moeten geplaatst zijn en gesloten worden. alle binnendeuren worden gesloten. de natuurlijke toevoeropeningen worden in hun volledig geopende stand gezet. de woning moet voldoende stofvrij gemaakt zijn om vervuiling van het systeem te vermijden. de ventilatoren en eventuele vraaggestuurde componenten moeten zich in ‘nominale’ positie bevinden. alle andere installaties die buitenlucht naar binnen brengen of omgekeerd (bijv. dampkappen) moeten uitgeschakeld worden. Voor de voorlopige oplevering wordt een meetrapport per appartement/woning afgeleverd, conform bijlage 6 van MB 30/11/2012 – Meten van mechanische ventilatiedebieten – vereisten aan het meetrapport, met minstens volgende gegevens:
gegevens van het bedrijf die de metingen uitvoerde EPB‐identificatiegegevens type ventilatiesysteem merk en model meetapparaat en toebehoren en datum van laatste calibratie voor elk ventiel: ruimte, stromingszin, al dan niet recirculatie, gemeten debiet in m3/u met de ventilator in nominale positie.
Toepassing
68.02.20. ventilatie – proeven/meting kanaaldichtheid nr 100 Omschrijving Luchtdichtheidsmeting van het toe‐ en/of afvoerkanalennet (afhankelijk van het type ventilatiesysteem) voor de valorisatie in de EPB‐aangifte. Meting aard van de overeenkomst: Som over het geheel (SOG)
|SOG|
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 136 / 160
Uitvoering Meting conform NBN EN 14134 – Luchtverversing van gebouwen – Prestatiebeproeving en installatiecontrole van luchtverversingssystemen van woningen en de EPB‐regelgeving. Voor de voorlopige oplevering wordt een meetrapport per appartement/woning afgeleverd, met minstens volgende gegevens:
gegevens van het bedrijf die de metingen uitvoerde EPB‐identificatiegegevens type ventilatiesysteem merk en model meetapparaat en toebehoren en datum van laatste calibratie lekdebiet in m3/u voor het volledige respectievelijke toevoer‐ en of afvoerkanalennet met het bijhorende drukverschil in Pa verhouding van het lekdebiet tov van het minimum geëiste debiet van dit kanalennet, uitgedrukt in %
Toepassing
68.10.
ventilatiekanalen ‐ algemeen
Omschrijving Levering, plaatsing en bedrijfsklaar aansluiten van alle verluchtingskanalen, die niet behoren tot gecombineerde rook‐ en verluchtingskanalen of ontrokingsinstallaties. De kanalen zijn bestemd voor de aanvoer van verse lucht of afvoer van bedorven lucht, binnen het ventilatiesysteem. De werken omvatten: de studiekosten, hulpstukken, bevestigingsmiddelen, verdeelgeleiders, regelkleppen, toezichtdeksels, registers, schoepen,… , het maken van openingen en afdichtingen tussen bouwkundige constructie en kanaal. Materialen ALGEMEEN De afmetingen van de kanalen worden afgestemd op de vereiste debieten, overeenkomstig NBN D 50‐001 ‐ Ventilatievoorzieningen in woongebouwen en de EPB‐regelgeving. Het drukverlies in rechte kanaaldelen is niet hoger dan 0,5 Pa/m. Luchtdichtheidsklasse: min. B Een staal van alle materialen samen met het voorgestelde uitvoeringsschema van het kanalennet, wordt vóór uitvoering ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. Standaard worden ronde kanalen gebruikt. Enkel omwille van lokale omstandigheden kunnen rechthoekige kanalen toegepast worden mits voorafgaandelijk akkoord van het Bestuur. Flexibele kanalen worden tot een minimum beperkt (tot 1m voor ondermeer aansluiting roosters en toestellen op stijve kanalen). METALEN KANALEN Metalen luchtkanalen vervaardigd uit tweezijdig gegalvaniseerd bandstaal. De kanalen hebben een voldoende stijfheid rekening houdend met de optredende spanningen. Hiervoor zijn zij versterkt met plooien en/of verstijvingsribben en eventueel met inwendige steunen. Volgende normen zijn van toepassing:
NBN EN 1505 ‐ Ventilatie van gebouwen ‐ Dunwandige metalen luchtleidingen en verbindingsstukken met rechthoekige doorsnede – Afmetingen. NBN EN 1506 ‐ Ventilatie van gebouwen ‐ Ronde dunwandige metalen luchtkanalen van plaatmetaal en verbindingsstukken – Afmetingen. NBN EN 12237 ‐ Ventilatie van gebouwen ‐ Luchtleidingen ‐ Sterkte en lekdichtheid van ronde dunwandige metalen leidingen.
KUNSTSTOF KANALEN Starre kunststof luchtkanalen vervaardigd uit PVC, PVC‐C of HPDE. De hulpstukken zijn standaard voorzien van mofaansluitingen. De kanalen worden verbonden door lijmen (PVC en PVC‐C), lassen (PVC en HPDE) of mechanisch verbonden.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 137 / 160
FLEXIBELE KANALEN De flexibele kanalen weerstaan aan een druk van minstens 2500 Pa en zijn geschikt voor luchtsnelheden tot 30 m/s. Er wordt gebruik gemaakt van ongeïsoleerde of geïsoleerde slangen, volgens de aanduidingen op plannen en meetstaat. Montage volgens de voorschriften van de fabrikant. Er wordt nooit meer slang gebruikt dan absoluut nodig is, tenzij bij berekening hiermee rekening is gehouden. Er wordt gestreefd naar minimaal 0,5 m tot maximaal 1 m slang te gebruiken. Indien een grotere lengte moet worden toegepast, moet de slang gebeugeld worden zodat de maximale doorzakking van de slang, tussen twee bevestigingspunten, niet meer bedraagt dan 50 mm (in het midden tussen de ophangingen gemeten). Bij de montage worden beschadigingen aan de slang vermeden. Beschadigde binnenslangen worden direct vervangen. Bij kleine beschadigingen aan de buitenmantel worden deze afgewerkt met tape (aluminium tape of pvc tape, afhankelijk van het materiaal van de slang). De onderlinge afstand tussen twee ophangpunten kan variëren tussen 1m en 2m. Deze maat is afhankelijk van het type slang dat wordt toegepast. Een slang is over het algemeen zeer flexibel en kan vrij eenvoudig worden vervormd. Door vervorming vermindert de inwendige diameter en wordt het drukverlies vergroot. Bij beugeling (door middel van bijvoorbeeld geperforeerd band) mag de slang niet in diameter verkleinen. De slang wordt minimaal over de halve omtrek ombeugeld. Bochten moeten zo ruim mogelijk genomen worden. Dubbele bochten (U‐bochten) worden vermeden. Uitvoering TRACÉ De situering van verluchtingsmonden en het leidingtracé worden schematisch weergegeven op de plannen en worden voor de plaatsing besproken met de architect en het studiebureau. Het definitieve tracé wordt door de aannemer opgemaakt in coördinatie met de andere technieken. De montage gebeurt zoveel mogelijk volgens rechte lijnen. De kanalen hebben een aangepaste ophanging, in overeenstemming met de kanaaldiameters en de structuur waaraan de bevestiging gebeurt, voor wat betreft afmetingen, sterkte en uitvoering. Zij zijn van een gemakkelijk demonteerbaar type. Alle gebruikte steun‐ en ophangstukken, stangen, beugels, hulzen,… zijn uit gegalvaniseerd, gemetalliseerd of roestvast staal. Tussen de kanaalwanden en de ophanging wordt, over de gehele lengte van het dragend gedeelte van de beugel, een trillingisolerende stof aangebracht. Bij uitwendig te isoleren kanalen worden ter plaatse van de ophangconstructie de nodige voorzieningen getroffen, m.b.t. de dikte van de aan te brengen isolatie. De sectie wordt zodanig voorzien dat het geheel dampwerend kan worden afgewerkt. Ventilatiekanalen ingewerkt in valse plafonds moeten zo dicht mogelijk tegen de onderkant van de dragende vloerplaat gemonteerd worden. Alle inbouwwerken en doorgangen door wanden, vloeren en plafonds zijn ten laste van de installateur en gebeuren volgens de regels der kunst. Doorboringen in zichtelementen worden zorgvuldig geboord. De openingen zijn niet groter dan noodzakelijk. Het doorboren van structurele elementen is niet toegestaan tenzij de stabiliteitsingenieur hiervoor uitdrukkelijk toestemming geeft. Bij iedere doorgang moeten de luchtkanalen omwonden worden met PVC‐ folie. Geen enkel deel van de kanalen mag in aanraking komen met metselwerk of beton. Eventueel moeten brandwerende doorgangen voorzien worden en zal een aangepast dichtingsysteem ter goedkeuring worden voorgelegd. Ter hoogte van dilatatievoegen worden de kanalen verbonden d.m.v. een flexibele aansluiting van aangepaste lengte. Op regelmatige plaatsen worden inspectie‐ en reinigingsopeningen voorzien, bestaande uit ingewerkte toegangsluiken, die hermetisch afgedicht kunnen worden. Deze luiken zijn inbegrepen in de prijs van de kanalen. Elk toe‐ of afvoerkanaal wordt voorzien van een inrichting die een constant debiet handhaaft. Mogelijke condensvorming in de kanalen voor de afvoer van vochtige lucht moet opgevangen en verwijderd kunnen worden via een afvoerleiding met sifon. De afvoer‐ en eventuele toevoerventielen worden in een vlak oppervlak en op voldoende afstand van de aangrenzende wanden geplaatst, om een correcte positionering van meetinstrumenten toe te laten. Na coördinatie met de andere aannemingen legt de installateur de uitvoeringsplannen ter goedkeuring voor aan het bestuur. Kleine wijzigingen in het tracé als gevolg van de coördinatie kunnen nooit aanleiding geven tot meerprijzen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 138 / 160
De opgegeven secties moeten gerespecteerd worden. Elke afwijking moet voorafgaand door het Bestuur worden goedgekeurd. ZUIVERHEID ‐ REINIGEN Het transport van luchtkanalen moet op een verantwoorde wijze plaatsvinden, zodat vervuiling wordt voorkomen. De opslag moet op een droge ondergrond gebeuren. De kanalen worden tegen weersinvloeden en vervuiling beschermd. Tijdens het verwerken van de kanalen voor de montage is het noodzakelijk dat verontreinigingen in en aan het kanaal worden verwijderd. Tijdens de montage van de kanalen wordt er nauwlettend op gelet dat ‘losse’ vervuiling, zoals stof, zand en dergelijke uit de kanalen wordt verwijderd. KOPPELSTUKKEN ‐ DICHTHEID Alle kanaalelementen en alle hulpstukken zoals bochten, nippels, aftakstukken, enz., worden luchtdicht aangesloten d.m.v. dubbele EPDM, neopreen of rubberen manchetten en/of dichtingsringen of krimpmoffen, zodat demontage mogelijk blijft evenals opnieuw monteren met hetzelfde materiaal. Alle kanaalelementen, koppelstukken en hulpstukken zijn volledig op elkaar afgestemd en afkomstig van dezelfde leverancier. Alle sectieovergangen en verbindingen worden uitgevoerd volgens de richtlijnen van de fabrikant. Aansluitingen op verluchtingsmonden en aansluitdozen mogen uitgevoerd worden in soepele verbindingen als de lengte minder dan 100cm bedraagt. Deze soepele verbinding is inbegrepen in de prijs van het aangesloten element.
68.11.
ventilatiekanalen ‐ metaal
68.11.10. ventilatiekanalen ‐ metaal/rond
|FH|m
nr 101 Meting meeteenheid: per lopende meter. Inbegrepen alle toebehoren, bevestigingsmiddelen, thermische en akoestische isolatie, toezichtluiken, meet‐ en regelorganen,… aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Metalen ventilatiekanalen met ronde sectie beantwoordend aan NBN EN 1506. De langsnaden worden in een felsverbinding van het type Pittsburgh, Snaplock of analoog type uitgevoerd. De verbindingstechniek moet ter goedkeuring voorgelegd worden aan het bestuur. Specificaties Plaatdikte: afhankelijk van de kanaalafmetingen en het aantal ondersteuningen. Galvanisatie: minimaal Z 275 g/m2. Diameter: volgens meetstaat en plannen. Koppel‐ en hulpstukken: uit hetzelfde materiaal als de kanalen met een gelijkaardige behandeling. De verbindingtechniek moet ter goedkeuring voorgelegd worden aan het bestuur. Koppelingen: met dubbele dichtingsringen (rubber, EPDM,…) of koudkrimpmof. Toepassing In verlaagde plafonds van sanitaire ruimten van verdiepingen 1, 2 en 3.
68.13.
ventilatiekanalen ‐ flexibele kanalen
|FH|st
nr 102 Omschrijving Buigzame ventilatiekanalen of slangen, hoofdzakelijk gebruikt als verbinding tussen aan‐ of afvoermonden en stijve kanalen. Meting meeteenheid: per lopende meter
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 139 / 160
aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal en Uitvoering Volgens NBN EN 13180 – Ventilatie in gebouwen – Luchtkanalen – Afmetingen en mechanische eisen voor flexibele kanalen. Specificaties Samenstelling: uit aluminiumband (volgens NBN EN 573 ‐ Aluminium en aluminiumlegeringen ‐ Chemische samenstelling en vorm van geknede producten). De verbinding in het spiraalgewikkelde band wordt uitgevoerd in een fels, waarbij voldoende stijfheid en luchtdichtheid worden verkregen. Brandklasse: M1 Doormeter: aangepast aan de aangesloten ventilatiemond. Akoestische isolatie: zie aanduidingen op plannen en volgens meetstaat. Toepassing Koppeling van ventilatiemonden aan stijve kanalen volgens plannen en meetstaat.
68.15.
ventilatiekanalen ‐ ophanging en bevestiging
|PM|
nr 103 Omschrijving De luchtkanalen en de ingebouwde componenten worden zodanig bevestigd of opgehangen dat de kanaaldelen met hun componenten een stabiel en strak geheel vormen. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM). Inbegrepen in de prijs van de kanalen en/of toebehoren. Materiaal en Uitvoering Alle materialen die voor bevestiging tegen een bouwkundige constructie worden toegepast, zijn verzinkt of met een zinkverf afgewerkt. Ze bezitten een zodanige sterkte dat het totale gewicht van de luchtkanalen, inclusief de geïntegreerde componenten, door draadstangen naar de bouwkundige ophangpunten wordt overgebracht.
Rechthoekige kanalen: de ophanging wordt samengesteld uit een onderbeugel met draadstangen minimaal M6 langs het kanaal. De afstand tussen deze draadstangen bedraagt maximaal 100 mm en is minimaal 30 mm groter dan de kanaalbreedte afhankelijk van de aanwezigheid van uitwendige isolatie. De beugels worden uitgevoerd in een profielvorm waarmee voldoende stijfheid wordt verkregen. De onderlinge afstand van de beugels bedraagt 2500 – 3000 mm. Tussen de beugels en het kanaal wordt een vilt‐ of PE‐band van minimaal 4mm dikte aangebracht. Ronde kanalen of buizen met een diameter van 500mm en groter: de beugels moeten worden uitgevoerd als tweepuntsophanging door een boven‐ en onderbeugel. Voor kleinere diameters wordt volstaan met éénpuntsbeugel. De maximale hartafstand van de beugels onderling is 2m. Tussen beugel en kanaal wordt een vilt‐ of PE‐band van minimaal 2mm dik aangebracht. Schachtkanalen: voor de bevestiging wordt gebruik gemaakt van consoles tegen de wand of van profielen aan de kanalen af te steunen op de vloer. Tussen de luchtkanalen en de beugels worden, indien gevaar voor elektrochemische spanningscorrosie bestaat, kunststof strippen aangebracht. Bij vereiste toepassing van extra voorzieningen tegen trillings‐ en/of geluidsoverdracht moeten deze nader worden gespecificeerd. De stalen ophangconstructies worden minimaal tijdelijk corrosiewerend uitgevoerd. Tussen de steunen en de kanalen worden vilt‐ of PE‐stroken (min 4mm) aangebracht. Indien een uitwendige isolatie wordt aangebracht, die ter plaatse van de beugel niet mag worden onderbroken, kan een isolatiestrook van een zodanige persing worden aangebracht, dat dezelfde dikte als die van de isolatie bereikt wordt. Bij het vooraf aanbrengen hiervan moet een strook aluminiumfolie als een overlap toegepast worden waarop later de folie van de isolatie kan worden afgewerkt. Toepassing Alle ventilatiekanalen en toebehorende componenten.
68.20.
toebehoren ventilatiekanalen ‐ algemeen
Omschrijving Alle vereiste toebehoren die in het kanalensysteem voorzien moeten worden met het oog op regeling, meting, hulpfuncties, brandbeveiliging, akoestiek,… .
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
68.21.
toebehoren ventilatiekanalen ‐ brandkleppen
p. 140 / 160
|FH|st
nr 104 Omschrijving Brandwerende kleppen voor doorgang door brandwerende vloeren en wanden. Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Brandkleppen volgens NBN EN 15650 – Ventilatie van gebouwen – Brandkleppen in kanalen. De kleppen beantwoorden minimum aan onderstaande bepalingen:
een robuuste tunnel uit isolerend en vuurvast materiaal, een isolerend klepblad, scharnierend rond de horizontale as opgesteld en asbestvrij, er is geen periodieke smering nodig voor de goede werking van de klep, een veer voor het automatisch sluiten, een plaat voor het monteren van de bediening, signalisatie en toebehoren met beschermingskap, een kenplaat met fabricagenummer en jaar, de binnenafmetingen van de klep, onwisbaar merkteken voor inbouwgrens en richting luchtstroom, ingeval van verdoken opstelling: een toegangsluik tot de klep voor gemakkelijk nazicht en onderhoud, voorzien in de desbetreffende post afwerking, manueel herbewapeningmechanisme, ontgrendeling door thermische zekering, voor diameters tot maximaal 200mm en bij geringe muurdiktes kunnen brandkleppen met smeltlood toegepast worden die ter hoogte van de muurdoorgang in het kanaal worden geschoven.
Specificaties Brandweerstand: EI 60 S Luchtdichtheidsklasse volgens EN 1751: min. B Afmetingen: in overeenstemming met de kanaalafmetingen. Aansluiting: schuifaansluiting Aanvullende specificaties (schrappen indien niet van toepassing) Uitvoering met eindloopcontact met de nodige elektrische aansluitingen Uitvoering De kleppen worden geplaatst zoals aangegeven op de plannen. Het klepblad moet geplaatst worden in de wanddikte zoals bij de brandproeven. Indien dit niet mogelijk is wordt de klep voorzien van een tunnelelement met een brandweerstand gelijk aan deze van de klep, de bevestiging van de klep waarborgt zijn stabiliteit. Bij grote kanaalsecties mogen meerdere gekoppelde kleppen toegepast worden. De aannemer levert een volledig technisch dossier: documentatie van de brandklep, alle karakteristieken, technische fiches van de geplaatste toebehoren, instructies inzake onderhoud controle en oplevering, testrapporten van de geplaatste kleppen. Toepassing Doorvoeren van ventilatieafvoerbuis doorheen wand compartementen op verdieping 1 Doorvoeren van ventilatieafvoerbuis in vloeren tussen verdieping 2 en 3.
68.28.
toebehoren ventilatiekanalen ‐ inspectie‐ en reinigingsopeningen
|FH|st
nr 105 Omschrijving Bij elke richtingsverandering, aftakking of tussenvoeging van een component in het kanaal worden inspectie‐ en reinigingsopeningen voorzien, bestaande uit ingewerkte toegangsluiken, die hermetisch kunnen afgedicht worden.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 141 / 160
Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal en Uitvoering Er wordt gebruik gemaakt van fabrieksmatig vervaardigde elementen, uit hetzelfde materiaal als de kanalen en voorzien van alle nodige onderdelen als deksel, dichtingsband,… . Bij openingen mogen ze niet afgedekt worden door een eventuele isolatie. De vorm van het luik is dan aangepast aan de isolatiedikte. Waar de kanalen verborgen zijn opgesteld worden toegangsluiken naar het kanaal voorzien (zoals in valse plafonds,…). Deze zijn inbegrepen in de desbetreffende posten afwerking. Specificaties Type: afschroefbaar deksel of dop Kanaalmaat: diam. 100mm / 125mm Minimale positieve druk voor loskomen: 3400 Pa Toepassing
68.40.
ventilatoren ‐ algemeen
68.42.
ventilatoren ‐ kanaalventilatoren
|FH|st
nr 106 Omschrijving Ventilator geschikt voor inbouw in een ventilatiekanaal voor toepassing bij geringe luchthoeveelheden met een relatief hoge tegendruk. Inbegrepen: levering, plaatsing, aansluiting en afstelling, alle toebehoren voor een gebruiksklare werking. Meting meeteenheid: stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal en uitvoering De toestellen zijn CE‐gemarkeerd en standaard voorzien van:
Behuizing uit gegalvaniseerd staal, polypropyleen, … Waaier uit ABS, plaatstaal, met achterwaarts gebogen schoepen. Zelfherstellende temperatuursbeveiliging. Aansluitingen volgens genormaliseerde diameters. In elke stand te monteren.
Specificaties Type montage: tussenbouw Type waaier: centrifugaal Beschermingsgraad: minimum IP 44 Voeding: 240V Debiet 50 m3/u of 100m3/u bij 2 Pa al naargelang de plaats van toepassing. Aansluitmaat: 125mm Toepassing Bij sanitaire lokalen op verdieping 1: 50m3/u Bij sanitaire lokalen op verdieping 2 en 3: 100m3/u
68.60.
ventilatieventielen en ‐roosters ‐ algemeen
Omschrijving Levering, plaatsing en bedrijfsklare aansluiting van de ventilatieventielen voor de aanvoer van verse lucht en/of de afvoer van bedorven lucht. In overeenstemming met hun toepassing binnen het ventilatiesysteem zorgen zij voor een verzorgde
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 142 / 160
afwerking en/of regeling. Alle bevestigingen, aansluiting op de ventilatiekanalen, inbouw in wanden en/of valse plafonds, en het maken en afwerken van de nodige wand‐ en/of plafonddoorgangen zijn inbegrepen. De ventilatieroosters geïntegreerd in de post 'buitenschrijnwerk' zijn opgenomen onder 40.30 ventilatieroosters ‐ algemeen). De ventilatieroosters geïntegreerd in de post 'binnendeuren en ‐ramen' zijn opgenomen onder 54.81 toebehoren ‐ deurroosters). Materialen De opbouw van de verluchtingsmonden is verenigbaar met de aanwezige constructie en zo opgevat dat geen vocht kan indringen. Een model en/of technische fiche in verband met de luchtdoorlaat en het eventueel regelsysteem worden, voor de bestelling, ter goedkeuring aan het Bestuur voorgelegd. De definitieve afmetingen worden vastgelegd op basis van de debieten berekend volgens NBN D 50‐001. Uitvoering De inplanting van ieder ventiel zal door de installateur aan de hand van luchtverdelingscurven, opgesteld door de fabrikant van de ventilatiemonden, worden bepaald en ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Bestuur. Toepassing
68.61.
ventilatiemonden ‐ ventiel met regelbare conus
|FH|st
nr 107 Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Instelbare ventilatieventielen voor intern gebruik, zowel toepasbaar voor toe‐ als afvoerlucht. Zij zijn vervaardigd uit getrokken staalplaat en beschermd met een epoxy‐coating of verzinkt of uit recycleerbare kunststof. De instelbaarheid van de afzuigventielen is zodanig dat er geen bijkomende regelkleppen in het kanaal moeten geplaatst worden. Door zijn aerodynamische vormgeving heeft het ventiel een zeer laag geluidsniveau. Na inregeling moet het ventiel kunnen geblokkeerd worden, zodat onbevoegden de inregeling niet kunnen wijzigen. Volgens de bepalingen van de eventueel gevraagde ATG‐E (zie ook art 68.31). Specificaties Type: inbouw Materiaal: gemoffeld aluminium Afmetingen: aangepast aan de kanaaldiameters en de doorstroomopeningen volgens het vereiste ventilatiedebiet, met een maximale luchtsnelheid van 0,20 m/s in de bezettingszones. De drukval over het rooster moet kleiner zijn dan 30 Pa (maximaal 50 Pa mits akkoord van het bestuur). Aansluitdiameter: 100 (25‐50 m3/u) / 125 (50‐100 m3/u) mm Kleur: wit (standaard) Uitvoering Het geheel wordt aangepast aan het steunmateriaal van de het plafond gemonteerd d.m.v. verdoken klemveren. Rondom de buitenconus wordt een EPDM of rubberen bevestigings‐ en dichtingsring aangebracht voor een luchtdichte aansluiting op het kanaal. Toepassing Interne verluchtingsmonden in sanitaire ruimten of zoals aangegeven op de plannen en de meetstaat.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
68.63.
ventilatiemonden ‐ gevelroosters
p. 143 / 160
|FH|st
nr 108 Omschrijving Luchtroosters voor opbouw op een gevel. Model voor te leggen aan het Bestuur. Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Specificaties Type: overdrukrooster, met horizontaal scharnierende lamellen die bij overdruk uitwijken. De lamellen zijn zo opgevat dat ze lawaaihinder beperken. Materiaal: geanodiseerd aluminium Kleur: aluminium Aansluiting op buiskanaal: diameter 12.5cm Corrosiebestendig, regendicht, ongedierte, vogel‐ en insectenwerend. Vorm: rechthoekig De drukval over het rooster blijft beperkt tot 20 Pa (maximaal 50 Pa). Uitvoering De montage op de (gevel)wand gebeurt d.m.v. aangepaste en corrosiebestendige vijzen met pluggen. Om indringing van vocht tegen te gaan, wordt de voeg tussen rooster en gevelmateriaal gedicht met een aangepaste gevelkit, op basis van niet zuurhoudende siliconen en/of met een elastische band. Aanvullende uitvoeringsvoorschriften (schrappen indien niet van toepassing) Horizontale doorvoerbuizen worden met een lichte helling, naar de buitenzijde toe, geplaatst om condensatiewater naar buiten te leiden. Toepassing Verdieping 1 / verdieping 2: sanitair jongens / verdieping 3: sanitair jongens
68.64.
ventilatiemonden ‐ dakventielen
nr 109 Meting meeteenheid: per stuk aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Buitendakse ventilatiemonden met inbegrip van de nodige aansluitplaten, verloopstukken, dakkappen en bevestigingsprofielen. De aansluitstukken zijn afgestemd op de dakdichting (dakbedekking, helling). Model ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Materiaal: kunststof Aansluitdiameter: 125 mm Daktype: hellend met leien Uitvoering In overeenstemming met de uitvoeringsvoorschriften van de fabrikant.
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
Toepassing Ventilatieafvoer van sanitair ruimtes meisjes van verdieping 2 en 3 doorheen het dak.
p. 144 / 160
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
70.
ELEKTRICITEIT BINNENNET
70.00.
elektriciteit binnennet ‐ algemeen
p. 145 / 160
Materialen Alle apparaten en klein elektrisch materiaal dragen het CEBEC keurmerk of gelijkwaardig (ENEC‐02). Een model en bijhorende technische fiches van alle apparaten en bijhorigheden worden vooraf ter goedkeuring voorgelegd. Geen enkel armatuur, toestel of uitrustingselement mag geplaatst worden zonder vooraf goedgekeurd te zijn door het Bestuur. Uitvoering Conform met de meest recente bepalingen van:
het AREI ‐ Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties; de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing; de algemene levering‐ en aansluitingvoorwaarden en de bijzondere technische voorschriften van de plaatselijke netbeheerder.
De elektrische installaties worden uitgevoerd in overeenstemming met het bijgevoegd situatieschema ‘elektriciteit’, alsook de bijgevoegde schema's en tabellen van de stroombanen. Bij het ontbreken hiervan zal de installateur een zelf opgemaakt eendraadschema en situatieschema ter goedkeuring voorleggen aan het bestuur, minstens 30 dagen voor de aanvang van de elektriciteitswerken. Daarbij geldt:
alle stroombanen hebben elk hun individuele aardgeleider; de installatie wordt zo opgevat dat bij de werking van het beveiligingsapparaat van één enkele stroombaan, niet alle lokalen van eenzelfde niveau zonder licht blijven; het trappenhuis mag niet volledig worden aangesloten op eenzelfde stroombaan. De elektrische installatie mag in geen geval de luchtdichtheid van de woningen negatief beïnvloeden. Doorvoeringen door of inbouw in wanden met een luchtdichtheidsfunctie worden vermeden. Zoniet worden deze hermetisch afgewerkt in overleg met de ontwerper en de eventuele andere ambachten.
Keuring KEURINGSORGANISME Voor de verschillende installaties en per woning wordt een afzonderlijk verslag van een erkend controle organisme zonder opmerkingen voorgelegd. Het aanvragen van en de kosten verbonden aan de keuring van de elektrische installatie, alsook alle kosten voor aanpassingen wegens afwijkingen t.o.v. de reglementaire voorschriften zijn volledig ten laste van de installateur. De keuringsattesten worden minimaal 30 kalenderdagen vóór de officiële einddatum van de werken ter beschikking gesteld van de bouwheer. Bij het ontbreken van de keuringsattesten binnen de vooropgestelde termijn is de aannemer verantwoordelijk voor alle eventuele bijkomende kosten m.b.t. de ontzegeling van verzegelde elektriciteitsmeters, die in voorkomend geval zullen worden verrekend aan de tarieven van de betreffende netbeheerder. ONDERHOUDSDOSSIER Ten laatste bij de voorlopige oplevering zal de installateur een dossier, in drievoud, overmaken aan het bestuur met: de gedetailleerde technische documentatie van alle geïnstalleerde materialen en toestellen; de keuringsverslagen en andere attesten, in overeenstemming met de eisen vermeld in het bestek (proeven, brandweerstand attesten, ...); een onderhoudsdossier met een volledig stel as‐built plannen, zoals definitief goedgekeurd, met aanduiding van het volledige leidingtracé en het elektrisch schema. Een schema zal onder plastiekbescherming in elk desbetreffend verdeelbord aangebracht worden. WAARBORGEN De installateur waarborgt de goede werking van de installatie en alle toestellen gedurende een waarborgperiode van minimum één jaar vanaf de voorlopige oplevering.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 146 / 160
De waarborg slaat op het verhelpen van alle optredende gebreken in de installatie, met inbegrip van de nodige herstellingen van pleister‐, schilder‐ en/of behangwerken.
70.50.
leidingen ‐ algemeen
Omschrijving Alle leveringen en werken voor de realisatie van het elektrische leidingnet, omvattende: het maken van de nodige sleuven en doorgangen in wanden, vloeren en plafonds; de levering en montage van de mantelbuizen en/of kabelgeleiders; het trekken en verbinden van de geleiders; het afdichten van doorboringen en sleuven in muren, doorgangen in vloeren en plafonds; het waar nodig voorzien van brandwerende afdichtingen in functie van de vereiste brandweerstand (volgens het KB van 19/12/1997 en wijzigingen); alle maatregelen nodig om de vooropgestelde luchtdichtheid van het gebouw niet in het gedrang te brengen door de uitvoering van het leidingnet; het verzamelen van alle puin en afval en zijn dagelijkse afvoer. Materialen BUIZEN & BEVESTIGINGSMIDDELEN De buizen zijn vervaardigd uit een onbrandbaar, zelfdovend materiaal en dragen het CEBEC‐keurmerk. Stalen van de aan te wenden buizen en bevestigingsmiddelen worden voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. GELEIDERS ‐ DRADEN De geleiders en de toegelaten stroomsterktes zijn in overeenstemming met het AREI Het aantal geleiders en de geleiderdoorsnede van een stroombaan wordt gekozen in functie van de bestemming. De draden, die in de buizen getrokken worden, zijn van het type VOB voor plaatsing in thermoplastische buizen (type Tth). Elke rol zal vergezeld zijn van een etiket van de fabrikant, met aanduiding van de isolering. De geleiders zullen alle uit één stuk zijn, zonder binddraad, noch las. De draden die worden aangesloten op een fase, moeten een isolatie hebben conform de genormaliseerde kleurcodes. Beschermingsgeleiders zijn geel/groen. GELEIDERS ‐ KABELS De installateur kiest het type kabel en de voorziene diameters van de geleiders volgens hun bestemming binnen het installatieschema en een opstellingswijze conform het AREI Zij zijn naargelang hun toepassing van het type: VOB, XFVB, EVAVB, XVB, … De installateur draagt hiervoor de volledige verantwoordelijkheid. Uitvoering ALGEMEEN Het plaatsen en bevestigen van de buizen gebeurt volgens het AREI art. 201‐207. De leidingen worden onzichtbaar (inbouw) in buizen aangelegd. In lokalen die niet bepleisterd worden, mogen leidingen echter in opbouw in buizen uitgevoerd worden., Waar voorzien op de plannen, worden de leidingen gelegd in kabelgoten of ‐kanalen en plintsystemen. Alle inbouwwerken en het doorboren worden machinaal volgens de regels van de kunst en volgens de aanwijzingen van het bestuur uitgevoerd. Waar sanitaire, verwarmings‐ of ventilatieleidingen en elektrische leidingen elkaar zouden kruisen, is een optimale coördinatie vereist tussen de verschillende ambachten en het bestuur. De leidingen blijven verwijderd van componenten die een hogere temperatuur kunnen bereiken zoals schouwen, verwarmingsinstallaties,… Er mag zich in de buizen geen water kunnen verzamelen. De beoogde luchtdichtheid van de woning mag niet negatief beïnvloed worden. Alle puin en gruis afkomstig van doorboringen en insnijdingen moet opgekuist en van de werf afgevoerd worden.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 147 / 160
Alle gebeurlijke schade veroorzaakt door de installateur van de elektrische installatie wordt door zijn zorgen en op zijn kosten hersteld. ONDERGRONDSE KABELS De plaatsing van ondergrondse laagspanningsleidingen gebeurt volgens het AREI art. 187. De kabel moet minimum 60 cm diep onder het maaiveld en/of bovenvlak van de buitenverharding ingegraven worden. Als dit technisch onmogelijk is, moet de bescherming gevormd worden door een doorlopend omhulsel in duurzaam, weerstand biedend materiaal zonder openingen of voegen. De kabels worden mechanisch beschermd door een bedekking met kabelafdekpannen in PVC of gebakken aarde, of gelijkwaardig systeem. De ondergrondse leidingen worden uitgevoerd in EVAVB onder kabelstenen, ofwel in XFVB in een HDPE voerbuis. INBOUW IN METSELWERK De leidingen ingewerkt in het metselwerk worden aangelegd volgens horizontale en verticale tracés. Schuine tracés over de muur zijn verboden. Om akoestische lekken te voorkomen worden leidingen en stopcontacten in woningscheidende wanden, nooit in spiegelbeeld tegenover elkaar geplaatst. In de muren met zichtbaar blijvend metselwerk worden de inbouwleidingen aangebracht vanuit het vlak van de muur dat niet zichtbaar blijft. Voor muren waar dit niet mogelijk is, worden waar nodig vooraf geïntegreerde soepele wachtbuizen voorzien door de ruwbouwaannemer. In metselwerk ingewerkte buizen worden machinaal ingeslepen. Trillingen in de constructie bij het uitvoeren van kapwerken moeten tot een minimum beperkt worden. De nominale diepte van de sleuven bedraagt ongeveer 2 cm. De diepte van horizontale sleuven moet tot een minimum beperkt blijven om de stabiliteit van de muren zo min mogelijk aan te tasten. Na de plaatsing worden de sleuven over hun ganse lengte opgevuld met een mortel die past bij het ondergrondmateriaal. De mortel moet volledig de op de bodem van de sleuf geplaatste kabelbuis of ‐buizen omhullen, er mag geen contact bestaan tussen de buizen en het pleisterwerk. Het oppervlak van de mortel moet ruw gehouden worden om de bepleistering achteraf te vergemakkelijken. INBOUW IN HOLLE CONSTRUCTIES De ingewerkte buizen zijn verplicht van het niet‐vlamverspreidende type. Wanneer leidingen geplaatst worden tussen een plafond en een vloer, in de holten en andere lege ruimten, zijn ze ‐ indien ze niet geplaatst worden in buizen ‐ minstens gelijkwaardig aan het type met PVC‐ isolatie al dan niet voorzien van een metalen bescherming, zoals VFVB of VVB. Zonder voorafgaandelijke toelating van de architect mogen geen sleuven in kepers van 4" of minder en geen inkepingen gemaakt worden in constructiehout van vloer‐ of dakgebinten, op meer dan 25 cm van de muren die de balken ondersteunen. Er mogen geen inkepingen dieper dan 2 cm gemaakt worden in houten vloergebinten. OPBOUW VAN LEIDINGEN De opbouwleidingen worden waterdicht uitgevoerd. Waar geen mechanische beschadigingen (ook vanwege ongedierte) te verwachten is kunnen opbouw PVC‐buizen toegestaan worden. In alle andere gevallen zal de uitvoering in XFVB zijn. De afstanden tussen de bevestigingspunten worden zodanig gekozen dat de kabelbuizen een goed rechtlijnig tracé volgen. In de rechte gedeelten is er minstens één bevestiging om de 45 cm verticaal en 30 cm horizontaal voor kabelbuizen van plastisch materiaal en om de 80 cm voor stalen kabelbuizen, één bevestiging aan elk uiteinde van de bochten, alsook één bevestiging langs beide zijden van verbindingsdozen. De bevestigingen worden met gelijke tussenafstanden geplaatst. Ter plaatse van koppelstukken, schakelaars, stopcontacten,… wordt een bevestiging voorzien op maximaal 10 cm van het element. De kabelbuizen in plastisch materiaal moeten vrij kunnen uitzetten; daartoe worden de bevestigingen niet op de kabelbuizen geprangd en worden de doorvoeren door muren en plafonds omgeven door een kabelbuis met grotere diameter, vastgehecht in metselwerk. Alle vrije uiteinden van kabelbuizen uit plastisch materiaal of staal worden zorgvuldig afgezaagd en ontdaan van bramen. Ter hoogte van uitzettingsvoegen moeten de kabelbuizen op deze plaats van een schuifstelsel worden voorzien. De aannemer gebruikt geschikte middelen naargelang de ondergrond om de kabelbuizen te bevestigen aan de ondergrond. Vanaf 3 parallel te leggen kabels wordt gebruik gemaakt van goten en ladders.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 148 / 160
BRANDWERENDE PRESTATIES De leidingen voldoen aan de bepalingen van de basisnormen voor brand, het AREI (in het bijzonder de wijzigingen door het KB van 25/04/2013), en de eisen van de plaatselijke brandweer. Waar nodig worden brandwerende afdichtingen rond leidingen, kokers en kabelbanen voorzien in functie van de brandcompartimenteringen en vereiste brandweerstand. Classificatie brandbestendigheid leidingen volgens NBN C 30‐004 ‐ Blanke draden, geleiders en kabels ‐ Algemeenheden ‐ Brandbestendigheid van elektrische kabels en leidingen ‐ Classificatie en beproevingsmethoden voor de classificatie De systemen worden voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur. TREKKEN VAN DRADEN IN KABELBUIZEN Het kabelbuizenstelsel van elke leiding wordt over zijn volledige lengte bevestigd, vooraleer met het trekken van draden en kabels aan te vangen. Het trekken van draden en kabels mag niet worden begonnen, zonder toelating van het bestuur. Het trekken geschiedt met de meeste zorg, ten einde elke beschadiging aan de isolerende omhulling te vermijden. Wanneer de lengte van de leidingen het vereist, geschiedt het trekken van de draden door middel van een speciale trekveer. Bij beschadiging van de draden worden deze volledig vervangen. De draden hebben een voldoende lengte om een reserve van min. 10 cm per draad te behouden, in elke verbindingsdoos, schakelaar of contactdoos, in de verlichtingstoestellen en in de borden. Het uiteinde van de draden dat gediend heeft voor het bevestigen van de trekveer, is als afval te beschouwen. Het wordt afgesneden en mag niet meetellen in voornoemde reserve van 10 cm. Aan ieder uiteinde van een lichtpunt waar geen lichtarmatuur voorzien is, wordt een aansluitblokje geplaatst. . De vrije lengte van de uitstekende stroomdraden bedraagt overal minstens 30 cm. Per ruimte wordt minimum één lichtpunt voorzien van een voorlopige lamphouder met een energiezuinige lamp. Het gebruik van voorbedrade flexibele buizen is toegestaan. Keuring De leidingen worden geplaatst volgens het leidingschema en worden als dusdanig gecontroleerd.
70.53.
leidingen – inbouw kabelbuizen
|PM|
nr 110 Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie. Inbegrepen in de prijs van de schakelaars, lichtpunten, stopcontacten en aansluitdozen. Materiaal De buisleidingen bestaan uit stijve gladde of soepele geringde PVC‐buizen volgens NBN EN 50086‐2. Uitvoering De plaatsing gebeurt volgens het AREI en de bepalingen van 70.50 leidingen ‐ algemeen. Toepassing
70.60.
trek‐ en verbindingsdozen ‐ algemeen
70.61.
trek‐ en verbindingsdozen ‐ inbouw metselwerk
|PM|
nr 111 Omschrijving Leveren en plaatsen van trek‐ en verbindingsdozen, inbegrepen: het inslijpen of uitkappen van de ruimte voorzien voor de inbouwdozen in metselwerk; het leveren en plaatsen van alle nodige bevestigingsmiddelen. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Standaard inbegrepen in de prijs van het te voorziene leidingnet voor schakelaars, stopcontacten, aansluitdozen, …
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 149 / 160
Materiaal De inbouwdozen zijn conform NBN C 68‐685 en zijn geschikt voor de inbouw van alle standaard schakelaars en stopcontacten, volgens de norm NBN C 61‐111 en NBN C 61‐112‐1. Ze dragen het CEBEC keurmerk. Ze zijn vervaardigd uit zelfdovende, vormbestendige kunststof met grote mechanische sterkte. De dozen kunnen eenvoudig horizontaal en/of verticaal gekoppeld worden door samenklikken. De hartafstand van de samengeklikte dozen is, zowel horizontaal als verticaal, aangepast aan de te voorziene afdekramen. De afdekramen bestaan in enkelvoudige, tweevoudige en drievoudige uitvoering (zowel horizontaal als verticaal). Vaste aansluitingen worden afgedekt met een afdekplaatje, voorzien van 1 of meerdere uitbreekpoortjes, bruikbaar als uitgangen voor de geleiders. De dozen gebruikt in vochtige of natte ruimten zijn van het hermetische type met beschermingsgraad IP‐55 en zullen met de erin uitkomende buizen een dichte verbinding vormen. Uitvoering De nodige holtes zullen uitgekapt of uitgeslepen worden, volgens de afmetingen van de inbouwdoos. De inbouwdozen zullen vastgezet worden met mortel of met kleefpleister. De trek‐ en aftakdozen moeten zoveel mogelijk bereikbaar opgesteld worden, ongeacht de bekleding van de wanden. Toepassing
70.62.
trek‐ en verbindingsdozen ‐ inbouw holle wanden
|PM|
nr 112 Omschrijving Leveren en plaatsen van trek‐ en verbindingsdozen, inbegrepen: het uitboren of zagen van de nodige ruimte voor de inbouwdozen in holle wanden; het leveren en plaatsen van alle nodige bevestigingsmiddelen. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Standaard inbegrepen in de prijs van het te voorziene leidingnet voor schakelaars, stopcontacten, aansluitdozen, … Materiaal De inbouwdozen zijn uit zelfdovende, vormbestendige kunststof met grote mechanische sterkte. Alle metalen onderdelen zijn corrosiebestendig. Uitvoering De nodige ruimte voor plaatsing van de inbouwdozen wordt uitgeboord met een klokzaag met geschikte diameter. De doos wordt aan de holle wand bevestigd met beugelklemmen of spanklauwen. Toepassing
70.63.
trek‐ en verbindingsdozen ‐ inbouw verlaagde plafonds
|PM|
nr 113 Omschrijving Leveren en plaatsen van trek‐ en verbindingsdozen, inbegrepen: het uitboren of zagen van de nodige ruimte voor de inbouwdozen in plafonds; het leveren en plaatsen van alle nodige bevestigingsmiddelen. Meting aard van de overeenkomst: Pro Memorie (PM) Standaard inbegrepen in de prijs van het te voorziene leidingnet voor schakelaars, stopcontacten, aansluitdozen, … Materiaal De inbouwdozen zijn geschikt voor inbouw in verlaagde plafonds. Ze zijn in zelfdovende, vormbestendige kunststof met grote mechanische sterkte. Metalen onderdelen zijn corrosiebestendig. De plafondcontactdoos is voorzien van een metalen beugel met moeropening M5 met maximale trekbelasting van 2 kg en een geïsoleerde haak voor de bevestiging van hangende verlichtingstoestellen.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 150 / 160
Uitvoering De holtes in het plafond worden aangebracht door middel van een klokzaag, aangepast aan de afmetingen van de inbouwdoos. De inbouwdozen worden bevestigd door middel van schroeven, beugelklemmen of spanklauwen. Toepassing
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 151 / 160
71.
ELEKTRICITEIT SCHAKELAARS & CONTACTDOZEN
71.00.
elektriciteit schakelaars & contactdozen ‐ algemeen
Materialen Alle schakelaars, stopcontacten, contactdozen, e.a. moeten nieuw zijn en van eenzelfde merk, type en kleur. Van alle schakelmateriaal en contactdozen wordt vooraf een staal ter goedkeuring voorgelegd. Alle schakelmateriaal is ingesloten in een beschermend omhulsel in isolerende kunststof. Voor inbouwmateriaal wordt schakelmateriaal toegepast dat geschikt is om in te bouwen in genormaliseerde inbouwdozen. Deze zijn uitgerust met bevestigingsklauwen of ‐schroeven in metaal. De aansluitklemmen zijn voorzien van schroeven, bedienbaar aan de voorkant van het apparaat. Om de afdekplaat en bedieningstoets te verwijderen is het gebruik van gereedschap vereist. De afdekplaten moeten onderling uitwisselbaar zijn, ook bij montage in kabelgoten. In vochtige ruimten en voor opbouwmateriaal, wordt enkel materiaal gebruikt dat voldoet aan de beschermingswaarden zoals gereglementeerd in het AREI In wasplaatsen en badkamers mag het gewone spatwaterdichte type gebruikt worden ingeval van inbouwinstallaties. Bij opbouw installaties of in vochtige lokalen zijn zij van het spatwaterdichte type met klapdeksel met minimale beschermingsgraad IP‐54, volgens NBN C 20‐529 ‐ Beschermingsgraden gegeven door de omhulsels (IP‐code). De uitgangen worden voorzien van wartels en rubberringen. De dekselschroeven zijn van een roestbestendig materiaal. Bij gegroepeerde montage moeten de apparaten, zowel schakelaars als stopcontacten, onder eenzelfde afdekplaat gemonteerd worden. Het datatransport en zwakstroomtoepassingen worden onder afzonderlijke dekplaten en in afzonderlijke inbouwdozen geplaatst in overeenstemming met het AREI De apparatuur is daarbij van dezelfde herkomst en vormgeving als het schakelmateriaal voor laagspanningstoepassingen. Uitvoering De inplanting stemt overeen met de aanduidingen op de plannen. Op de plannen worden naast elkaar opgestelde apparaten ook op die manier weergegeven. De veiligheidszones voor het opstellen van schakelaars in badkamers en vochtige ruimten zullen in overeenstemming zijn met de voorschriften van het AREI Algemeen worden volgende afmetingen aangehouden bij de plaatsing van de contactdozen: Toepassing
Verticale afstand t.o.v. referentievlak
Horizontale afstand t.o.v. referentievlak
Lichtschakelaars
110 cm boven afgewerkte vloerpas
15 cm t.o.v. het deurkozijn (klinkzijde)
Stopcontacten plint
30 cm boven afgewerkte vloerpas
Loodrecht onder de schakelaars
Stopcontacten keuken
110 cm boven afgewerkte vloerpas
Minimaal 60 cm van de spoeltafel
Als de plaatsing zoals aangegeven op plan hiervan zou afwijken, moet de architect hiervan op de hoogte gesteld worden. Bij twijfel zal steeds voorafgaandelijk navraag gedaan worden bij de architect. Voor inbouwdozen in buitenwanden moet de continuïteit van de luchtdichtheidsschil gegarandeerd worden. Bij wanden in metselwerk wordt de holten op voorhand rondom ingemorteld. Daarna wordt de inbouwdoos vol in de mortel geplaatst. Bij woningen bestemd voor personen met een handicap moet een aan de noden aangepaste opstelling steeds voorafgaandelijk worden besproken in overleg met het Bestuur. De aansluitschema's van de fabrikant worden strikt nageleefd met het oog op een feilloze werking van de installatie.
71.10.
stopcontacten ‐ algemeen
Omschrijving Levering, plaatsing en aansluiting van alle stopcontacten zoals aangeduid op de plannen en schema’s. De kostprijs van het leidingnet (kabelbuizen, stroomdraden en inbouwdozen) is standaard inbegrepen in de eenheidsprijs per stopcontact. Materialen De stopcontacten dragen een CE markering. Zij zijn conform aan de voorschriften van het AREI en de voorschriften van NBN C 61‐112‐1 ‐ Contactdozen voor huishoudelijk en gelijkaardig gebruik ‐ Deel 1 : Algemene regels.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 152 / 160
De gewone stopcontacten zijn tweepolig en aangepast voor een nominale stroomsterkte van respectievelijk 10A / 16A / 20A / 32A. Alle contactdozen, met uitzondering van deze op zeer lage veiligheidsspanning, zijn van het type “met kinderveiligheid” en zijn voorzien van een aardingspen die verbonden is met de beschermingsgeleider van de elektrische leiding. Indien stopcontacten op verschillende spanning gebruikt worden, zullen zij van verschillend model zijn en onverwisselbaar. De stopcontacten zijn standaard van het inbouwtype. De aansluiting van de geleiders gebeurt d.m.v. schroefklemmen. De afdekplaatjes worden bevestigd door middel van een schroef. De inbouwdiepte bedraagt minimum 26 mm. Enkel waar leidingen volgens plan zichtbaar aangelegd zijn (opbouw), in het bijzonder in kelders, garages, zolders, …, worden aangepaste opbouwstopcontacten voorzien. De meervoudige stopcontacten zijn ofwel van het verticale type waarbij de contactstoppen onder een hoek van circa 45° kunnen ingestoken worden, ofwel van het horizontale type. In vochtige ruimten wordt enkel materiaal gebruikt dat voldoet aan de beschermingswaarden zoals gereglementeerd in het AREI Wanneer het stopcontact gevoed wordt via een individuele beschermingstransformator (scheidingstransfo) is de uitvoering in overeenstemming met de voorschriften van art. 76 van het AREI Contactdozen gevoed door veiligheidstransformatoren mogen niet geaard worden. De op deze manier gevoede stroombaan mag geen enkel gemeenschappelijk punt hebben met een andere stroombaan. De massa’s van de elektrische machines en toestellen, op de stroombaan aangesloten, mogen niet opzettelijk verbonden worden, noch met de aarde noch met de massa’s van machines en toestellen, gevoed door andere stroombanen. Uitvoering Per stroombaan moet het aantal enkelvoudige of meervoudige stopcontacten, in overeenstemming met het AREI beperkt blijven tot 8. De voeding van koelkast en dampkap kunnen bij de gewone stopcontacten worden gerekend. Eventueel zullen de nodige extra stroombanen voorzien worden. Vooraleer de uitvoering te beginnen, vergewist de aannemer zich ervan of geen onverenigbaarheden kunnen ontstaan m.b.t. de opstelling van andere leidingnetten, keukenmeubelen, radiatoren, e.d.. De afdekplaatjes van schakelaars, verbindingsdozen en stopcontacten worden in rechte stand aangebracht, verzorgd aansluitend op de voorziene oppervlakteafwerking. Toepassing
71.11.
stopcontacten ‐ 10/16A
nr 114 Meting meeteenheid per stuk aard van de overeenkomst, Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Specificaties Type: inbouw Materiaal: kunststof Kleur: ivoor Capaciteit van de klemmen: 3 x 2,5 mm2 (afhankelijk van de nominale stroomsterkte) Nominale spanning: 230 Aantal polen: 2 P + aarding Toepassing Zie plannen
|FH|st
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
71.20.
aansluitdozen ‐ algemeen
71.23.
aansluitdozen ‐ voeding HVAC en andere: ventilatoren
p. 153 / 160
|FH|st
nr 115 Omschrijving Levering, plaatsing en aansluiting van de aansluitingsdozen voor HVAC, drukverhogingsgroepen, … zoals aangeduid op de plannen. Meting Meeteenheid: per stuk, inclusief voedingskabel en inbouwdoos. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal & Uitvoering De voeding wordt als volgt aangesloten op het elektrisch net (éénfasig 230V / 50Hz met aarding): Er wordt een afzonderlijke zekeringenkast geplaatst in de onmiddellijke nabijheid van het toestel. Deze omvat een algemene schakelaar, twee automaten en de voedingsleidingen. Automaten: 10 A Alle installatiemateriaal is CEBEC‐gekeurd. De aders van de voedingsleidingen hebben een sectie van 2,5 mm2 voor voeding en 1,5 mm2 voor sturing. Ongeacht het type sturing wordt steeds een buis met minstens 3 geleiders voorzien. De elektrische installaties worden uitgevoerd conform het AREI en in coördinatie met artikel 65.03 algemeen ‐ voeding & aansluiting. De installatie wordt pas opgeleverd na aflevering aan het Bestuur van een keuringsattest zonder opmerkingen opgemaakt door een erkend controleorganisme. Toepassing Bij ventilatoren op verd. 1,2 en 3
71.30.
schakelaars ‐ algemeen
Omschrijving Levering, plaatsing en aansluiting van alle schakelaars, in overeenstemming met hun functie (wissel, kruis, ...), zoals aangeduid met symbolen (en eventuele maten) op de plannen en schema’s. De kostprijs van het leidingnet (kabelbuizen, stroomdraden en inbouwdozen) is inbegrepen in de eenheidsprijs per schakelaar. Materialen De tuimelschakelaars, drukknoppen en verklikkerlichten zijn CE gekeurd, voldoen aan de voorschriften van het AREI (art. 250) en beantwoorden aan NBN C 61‐111 ‐ Materieel voor huishoudelijke installaties en dergelijke ‐ Voorschriften voor schakelaars voor vaste elektrische installaties voor huishoudelijk en aanverwant gebruik, NBN EN 60669‐1 ‐ Schakelaars voor huishoudelijk en soortgelijk gebruik in vaste elektrische installaties ‐ Deel 1 : Algemene eisen ‐ en/of NBN EN 60669‐2 ‐ Schakelaars voor huishoudelijk en soortgelijk gebruik in vaste elektrische installaties ‐ Deel 2‐1 : Bijzondere eisen ‐ Elektronische schakelaars. Van alle voorziene types schakelaars wordt vooraf een model ter goedkeuring voorgelegd. De schakelaars zijn van het type 10 A bij 250 V en zijn spatwaterdicht. Bij de tuimelschakelaars, van het type grote bedieningswip, kan de bedieningstoets alleen verwijderd worden met behulp van gereedschap. Waar verschillende schakelaars van op één punt bediend worden, worden zij in samenspraak met de ontwerper verticaal of horizontaal t.o.v. elkaar opgesteld, gebruik makend van aangepaste afdekplaatjes, waar vereist kan er gebruik worden gemaakt van halve schakelaars. In huishoudelijke installaties wordt het gebruik van enkelpolige schakelaars toegelaten voor stroombanen met twee actieve geleiders voor de voeding van verlichtingstoestellen en hulpstroombanen, voor zover het vaste aansluitingen betreft waarbij een nominale stroom van 16 A niet wordt overschreden. De wipschakelaars zijn van het inbouwtype. De aansluiting van de geleiders geschiedt d.m.v. schroefklemmen. De afdekplaatjes worden onzichtbaar bevestigd door middel van een schroef. De inbouwdiepte bedraagt minimum 26 mm. Waar leidingen in opbouw geplaatst worden, als eventueel in kelders, garages, zolders, …, worden aangepaste opbouwschakelaars voorzien.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 154 / 160
Indien het gebruik van drukknoppen met permanent lampje is voorgeschreven, moeten deze aangesloten worden op een driedraadsleiding waarvan één fasegeleider rechtstreeks aan het controlelampje aangelegd wordt. Lichtpunten waarbij de bediening voorzien is vanuit meer dan 3 plaatsen, kunnen door teleruptoren (relaisschakeling) worden bediend. Alle schakelaars opgesteld buiten het te verlichten lokaal (badkamer, toilet, bergingen, garage, …) worden standaard voorzien van een ingebouwd verklikkerlampje. Uitvoering Per installatie worden minstens twee afzonderlijke stroombanen voor de verlichting voorzien. Bij onderbreking van een stroombaan mogen niet alle lichtpunten van een verdiep onderbroken worden. De aannemer elektriciteit zal zich, ongeacht de uitvoeringsplannen, steeds vergewissen van de juiste opstelling van de schakelaars t.o.v. de draairichting van de deuren.
71.40.
speciale toebehoren ‐ algemeen
71.41.
speciale toebehoren ‐ bewegingsdetectoren
|FH|st
nr 116 Meting meeteenheid: per stuk, kostprijs van het leidingnet (kabelbuizen, stroomdraden en inbouwdozen) is inbegrepen in de eenheidsprijs per schakelaar. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal Passief‐infrarood‐bewegingsdetector samengesteld uit o.a. een infrarood‐detector, een schemersensor, een timer, een vermogensdeel met voeding en relais. De buitendetector wordt aan de schakelaar verbonden d.m.v. een geschikte kabel voor laagspanning, aangebracht in een buisleiding. SPECIFICATIES Type : inbouw (binnentoepassing). Behuizing : kunststof, beschermingsgraad IP‐55 Timer : mechanisch of elektronisch instelbaar van circa 10 sec tot 10 min. Lichtgevoeligheid : instelbaar van +/‐ 10 tot 10.000 lux Detectiehoek en ‐bereik : instelbaar tot minimum 14 meter, in twee vlakken regelbaar, horizontaal : ca 180° , verticaal : ca 60°. Schakelvertraging : minimum instelbaar van 10 sec tot 15 min. Vermogen relais : 40‐1000 W bij 230V Toepassing Binnenverlichting : sanitaire ruimtes.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 155 / 160
72.
ELEKTRICITEIT LICHTARMATUREN
72.00.
elektriciteit lichtarmaturen ‐ algemeen
Omschrijving Levering, plaatsing en aansluiting van de verlichtingsarmaturen, inclusief de bijhorende spaar‐, fluorescentie‐, halogeen‐, of led‐lampen. Materialen De toestellen zijn volledig nieuw en dragen het CEBEC keurmerk. Van ieder type toestel wordt een exemplaar ter goedkeuring voorgelegd, met vermelding van de technische goedkeuring, lichtspecificaties, en de juiste afmetingen. Het bestuur houdt zich het recht voor meer dan één model ter keuze te eisen. De toestellen en hun inbouwdozen en bevestigingen zijn van die aard dat ze verenigbaar zijn met de plafondafwerking waarin zij worden geplaatst. Zij zijn ontworpen om te kunnen worden opgebouwd / ingebouwd zonder enige vorm van schade te veroorzaken aan de plafonds (door oververhitting, …). In de armaturen zijn de nodige klemmen voorzien voor aansluiting op de stroomkring en eventuele aardgeleider. De vereiste beschermingsgraden van de armaturen volgens NBN C 20‐529 stemmen minimaal overeen met de eisen van het AREI De lampen voldoen aan volgende eisen: Energielabel Vervanging van de Plaatsing van de lamp in bestaande lamp in nieuwe armatuur armatuur
Type lamp
Minimale levensduur van de lamp (in uur)
FLUORESCENTIELAMPEN Compacte fluorescentielampen (spaarlamp)
zonder ingebouwd voorschakelapparaat met of zonder reflector en met ingebouwd voorschakelapparaat
klasse B of beter
alle overige
klasse A of beter
10000 6000
T8 Buisvormige fluorescentielampen (TLlamp)
klasse B of beter
10000 klasse A of beter
15000
in miniatuurformaat van 15 W
alle overige
klasse A of beter klasse C of beter
HALOGEENLAMPEN
20000 klasse B of beter
2000
ALLE ANDERE LAMPEN DIE NIET ONDER ÉÉN VAN BOVENSTAANDE CATEGORIEËN VALLEN, WAARONDER: HID-lampen
LED-lampen
niet-gericht
12000
gericht
9000
retro-fit met ingebouwd controlesysteem
klasse A of beter
overige
klasse A of beter
15000 20000
Het kwikgehalte van fluorescentielampen voldoet aan volgende tabel: Maximaal kwikgehalte per lamp
Type fluorescentielamp Compacte fluorescentielampen (spaarlampen) Buisvormige fluorescentielampen (TLlamp)
van minder dan 30 W Van 30 W en meer T5
2,5 mg 3 mg
met een levensduur < 25000 uur
2,5 mg
met een levensduur 25000 uur
4 mg
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen T8
< 70 W met een levensduur < 25000 uur van 70 W of meer met een levensduur 25000 uur
p. 156 / 160 3,5 mg 5 mg
Uitvoering De opstelling van de toestellen stemt overeen met de aanduidingen op plan en wordt ter plaatse met de architect besproken. Van elk type toestel wordt een modelopstelling gemaakt in overleg met de ontwerper. Bij wandmontage en rechtstreekse plafondmontage worden de toestellen stevig bevestigd in de wand of het plafond. De ophanging van de toestellen zal onder geen beding verzekerd worden door ophanging aan de geleiders. Inbouwtoestellen zijn afgesteld op het type verlaagd plafond. Zwaardere toestellen in verlaagde plafonds worden, onafhankelijk van de verlaagde plafondstructuur, door middel van bevestigingshaken of draagkettingen bevestigd aan de bovenliggende draagstructuur. De plaatsing van de inbouwtoestellen zal gebeuren in coördinatie met de aannemer verlaagd plafond. Risico’s op plaatselijke oververhitting moeten voorkomen worden d.m.v. een aangepaste brandwerende isolatie. De plaatsing gebeurt conform NBN EN 60598‐2‐2 ‐ Verlichtingstoestellen ‐ Deel 2‐2 : Bijzondere regels – Inbouwarmaturen. Alle verlichtingstoestellen, met uitzondering van deze met veiligheidsklasse II en III, zullen verbonden worden met de aardverbinding d.m.v. een geleider evenwaardig in doorsnede en geplaatst in dezelfde buis of kabel als de voedingsdraden. Voor de oplevering worden de toestellen van hun eventuele bescherming ontdaan en grondig gereinigd en hun goede werking getest.
72.30.
binnenarmaturen / LED‐plafondarmatuur ‐ algemeen
72.33
binnenarmaturen / LED ‐ plafondarmatuur / 25W FH st
nr 117 Materiaal SPECIFICATIES Type : inbouwarmatuur met beperkte hoogte voorzien met LED pltine 25W 3000K 2100lm. Behuizing en afdekkader uit wit gelakt plaatstaal in de vorm van een afgeknotte piramide. Op de behuizing bevindt zich het lichaam met de koelribben. Zijdelings met 2 roestvrij stalen klemveren om het apparaat met een eenvoudige handbeweging tegen het plafond te drukken. Reflector van 99.95% zuiver hoogglans niet iriserend Alu met breedstralende lichtverdelling en zeer hoog rendement. De reflector wordt in het grame bevestidgd d.m.v. een inliggend kader. Uitrusting LED 25W 3000K 2100lm Afmetingen 200x200x93mm Klasse I Rendement 100% Beschermingsgraad IP40 Keurmerken ENEC, CE, ISO 9001 CIE 68 94 100 100 100
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 157 / 160
Toepassing Algemene verlichting in verlaagde plafonds van sanitaire ruimtes
72.40.
binnenarmaturen halogeen ‐ algemeen
72.41.
binnenarmaturen halogeen ‐ transfo
|FH|st
nr 118 Meting meeteenheid: per stuk meetcode: de bijhorende lampen en recyclagebijdrage zijn inbegrepen in de prijs van de toestellen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH). Materiaal Het verlichtingscircuit voorziet in elektronische transformatoren op een voeding van 230V, met aansluitklemblok voor 12 V halogeenlampen, totaal vermogen minimum 100 W. Uitvoering Opstelling: boven verlaagde plafonds
72.42.
binnenarmaturen halogeen ‐ inbouwspots
|FH|st
nr 119 Omschrijving Levering en plaatsing van inbouwspots, met inbegrip van het realiseren van de nodige uitsparingen, met klok‐ of diamantboor. Meting meeteenheid: per stuk meetcode: de bijhorende lampen en recyclagebijdrage zijn inbegrepen in de prijs van de toestellen. aard van de overeenkomst: Forfaitaire Hoeveelheid (FH). Materiaal De inbouwarmaturen zijn afgestemd op het type plafond en uitneembaar voor onderhoud na het wegnemen van de plafondring. Model ter goedkeuring voor te leggen aan het Bestuur. Specificaties Behuizing: geborsteld inox Vormgeving: rond inbouwdiameter: + 80 mm Lampvoet: GU4 (steeklampjes 12V) of GU5 (capsules 12V) Bijgeleverde lampen: 12V ‐ 35 W Uitvoering De plaatsing van de inbouwtoestellen zal gebeuren volgens de voorschriften van de fabrikant en in coördinatie met de uitvoering van het verlaagd plafond.
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
Het geheel garandeert een warmtegeïsoleerde en brandveilige plaatsing, volgens NBN EN 60598‐2‐2 ‐ Verlichtingstoestellen ‐ Deel twee: Bijzondere regels ‐ Sectie twee: Inbouw verlichtingstoestellen. Toepassing Uitsparingen te voorzien in de verlaagde plafonds volgens rubriek 51.30.
p. 158 / 160
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 159 / 160
HFST80. BINNENSCHILDERWERKEN 80.00.
binnenschilderwerken ‐ algemeen
80.50.
op hout & houtachtige platen ‐ algemeen
Meting meeteenheid : m2 meetcode : m2
De binnenramen worden gerekend aan 50% van de oppervlakte volgens de dagmaat. Aanslagen worden mee geschilderd of gevernist. Voor volle binnendeuren, luiken, e.a. wordt de nominale oppervlakte (ontwikkelde breedte x lengte) met 10% verhoogd om rekening te houden met lijstwerk, niet meegerekende kopvlakken, e.a. Lijnvormige elementen (deurlijsten, leuningen, gordijnkasten, …) kunnen overeenkomstig het bijzonder bestek per lopende meter, hetzij per stuk, volgens type gerekend worden. aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH)
80.52.
op hout & houtachtige platen ‐ alkydharsen
Materiaal SPECIFICATIES Samenstelling : volgens de richtlijnen van de fabrikant
een kit en eventuele plamuur op basis van drogende olie of drogende alkhydhars, vaste stofgehalte in gewicht minstens 80%, dichtheid minstens 1,80 g/cm3 bij 20°C; één grondlaag op basis van alkydharsen, vaste stofgehalte minstens 40 % in volume, dichtheid minstens 1,25 g/cm3 bij 20°C één tussenlaag op basis van alkydharsen, vaste stofgehalte minstens 40 % in volume, dichtheid minstens 1,20 g/cm3 bij 20°C één deklaag op basis van alkydharsen, vaste stofgehalte minstens 40 % in volume, dichtheid minstens 1,20 g/cm3 bij 20°C Glansgraad van de deklaag : zijdeglans +25% (glans Gardner 60° volgens ISO‐norm 2813). Kleur : te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Uitvoering Volgens TV 249, voorzien van enkelvoudige plamuur, één tussen‐ en één deklaag tot het bekomen van afwerkinggraad II. De enkelvoudige plamuur wordt geschuurd en afgestoft. Aanvullende specificaties: Kantomlijstingen : De onderzijde van de deurbladen dient eveneens te worden geschilderd (kuiswater), een uitzondering kan worden gemaakt voor de bovenzijde (indien de bovenzijde niet zichtbaar is, bv. van op de trap, …). Toepassing Deuromlijstingen
80.52.B.
op hout & houtachtige platen – alkydharsen / deuromlijstingen FH st
nr 120
80.70.
behangwerken ‐ algemeen
80.72.
behangwerken ‐ uitplamuren van muren VH m2
volgnr. 121
IMB – Renovatie sanitaire ruimten op verdiepingen
p. 160 / 160
Meting meeteenheid : m2 meetcode : oppervlakte van de rechthoekige omschrijving van de uit te plamuren delen aard van de overeenkomst : Vermoedelijke Hoeveelheid (VH) Omschrijving Uitplamuren van nieuw en gerenoveerd pleisterwerk dat wordt behangen en geschilderd.
80.73.
behangwerken ‐ behangen met glasvezeldoek VH m2
volgnr. 122 Meting meeteenheid : m2 meetcode : netto uit te voeren oppervlakte zonder rekening te houden met snijverlies of overlappingen. aard van de overeenkomst : forfaitaire hoeveelheid (FH) Materiaal SPECIFICATIES Totaal gewicht : minimum 135 gr/m2 Textuur : neutrale uitvoering / keuze in overleg met opdrachtgever en architect Toepassing Wanden in gerenoveerd of nieuw pleisterwerk die niet worden betegeld.
80.74.
behangwerken ‐ binnenverf op glasvezeldoek VH m2
volgnr. 123 Meting meeteenheid : m2 meetcode : netto te schilderen oppervlakte aard van de overeenkomst : Forfaitaire Hoeveelheid (FH) Materiaal SPECIFICATIES Samenstelling : grond en deklaag bestaande uit een dispersieverf voor binnen op basis van 100% acrylaat, vaste stofgehalte (in volume) minstens 40.%, dichtheid minstens 1,30 gr per cm3 bij 20°C. De droge laagdikte bedraagt minstens 35 µm. Glansgraad van de deklaag : mat : hoogstens 15% / (glans Gardner 60° volgens iso‐norm 2813) Kleur : te bepalen tijdens de uitvoering van de werken Uitvoering Volgens TV 249, voorzien van één grond en één deklaag tot het bekomen van afwerkingsgraad I. Toepassing Op nieuw glasvezeldoek.
