m a d r e t t o R
t k o o ! k ver o
16 openhartige gesprekken en 50 verrassende recepten
2
Carrie en Angelique zijn dol op roti ‘R
oti is mijn lievelingsgerecht,’ zegt Angelique. Ze is 19 jaar en woont sinds vier maanden in Pension Maaszicht. We lopen door de Schiedamseweg, vlak om de hoek bij restaurant Millers. Kok Enrico neemt ons mee naar de Islamitische slagerij. Het vlees ligt prachtig uitgestald, maar we hebben alleen kipfilet nodig. In het Tropic Center Kousar vergapen we ons aan alle exotische producten. We zoeken met zorg groenten en kruiden uit. Met tassen vol boodschappen slalommen we tussen aanstormende auto’s door, rakelings langs een tram. We gaan naar de Nieuwe Binnenweg waar Carrie woont. ‘Ben je ook zo gek op roti?’ vraagt Carrie. Angelique bekent dat ze het wel iedere dag zou willen eten. Het gesprek wordt overschaduwd door zwarte wolken uit de keuken. ‘Staan er soms gymschoenen in je oven?’ roept Enrico gesmoord. ‘Mijn nichtje heeft een week op mijn huis gepast, dus dat zou best kunnen,’ zegt Carrie laconiek als ze naar de keuken loopt. Ze rukt een walmend bakblik uit de oven. Het ziet er niet best uit. Voordat er verder gekookt kan worden is een grondige schoonmaakbeurt noodzakelijk. Angelique neemt bedrijvig het voortouw. ‘Ik doe dit wel even. Heb je Jif of zo iets? Ik heb sociale hygiëne gedaan!’ Ze heeft een paar weken in de keuken van Millers gewerkt en heeft zo te zien ook veel afgewassen. ‘Sinds twee maanden werk ik nu in de bediening,’ zegt ze als ze het bakblik afdroogt. ‘Dat vind ik veel leuker. Het directe contact met de klanten en dat je mensen iets kan vertellen over het menu. Soms vragen ze echt advies. In september wil ik beginnen met een mbo sociale opleiding.’ Al pratend maakt ze ook het aanrecht schoon. ‘Zeg als je toch zo lekker bezig bent... ik heb boven ook nog een badkamer,’ zegt Carrie. Ze schieten samen in de lach. Het begint gezellig en zeer ongedwongen te worden.
Angelique bewondert Carrie niet alleen om haar columns in de Straatkrant, maar ook om haar winkel The Black Widow. Oorspronkelijk was hier vooral punk kleding te koop. Nu is het meer gothic en hippe mode. Carrie woont boven de zaak. Met tassen en kratten stommelen we de trap op en worden hartelijk ontvangen in haar gezellige ruime huis. Door de mediterrane tegels in haar keuken lijkt het of we in Marokko zijn beland. ‘Wauw wat een groot fornuis. Hoe kom je daar nou aan?’ zegt Angelique enthousiast. Ze schrikt even van haar eigen spontaniteit, maar Carrie vertelt graag hoe ze tien jaar geleden deze bijdehante zes-pitter in een etalage zag staan. Ze informeerde naar de prijs. Die was voor haar veel te hoog, dus liep ze de winkel uit. Maar de verkoper herkende haar en vertelde dat het personeel jarenlang naar haar programma had geluisterd. ‘Dankzij die medewerker kreeg ik een fikse personeelskorting dat ik het toch kon kopen. Ik ben er nog iedere dag blij mee.’ We pakken alles uit en de taken worden door Enrico verdeeld. Hij gaat eerst in de keuken de nodige voorbereidingen treffen. De dames mogen een kop koffie drinken aan de grote tafel in de eetkamer.
5
over haar schouder: ‘Nou mijn familie wilde me echt niet hoor!’ Carrie kijkt haar ongelovig na. Angelique komt terug met schone borden voor het hoofdgerecht. ‘Ik heb ook geen contact met mijn broertjes en zusjes. Dat vind ik wel heel jammer. Het had zo gezellig kunnen zijn.’ Ze zet de borden op tafel en zegt strijdlustig: ‘Ik ga gewoon mijn eigen werk, mijn eigen huis en een eigen gezin regelen.’ Carrie legt het bestek neer en vult aan: ‘Of je eigen weeshuis in India...’ Angelique lacht: ‘Ja zulke dingen.’ En dan ernstig: ‘Maar er komt een dag dat ik mijn ouders ga bellen om ze te vertellen dat ik het allemaal voor elkaar heb.’
opnieuw werk zoeken. Maar in de jaren tachtig was er helemaal geen baan te vinden. Wat er niet is, kun je altijd nog zelf maken. Ik ben niet zo’n type dat thuis op de bank gaat zitten wachten. Voor een stel meiden met problemen ben ik een werkproject begonnen. We konden hier beneden een winkel huren. Ik heb naaimachines geregeld en we zijn zelf kleren gaan ontwerpen en maken. Dat ging steeds beter. Soms naaide ik twintig jurken op een dag. Je moet kilometers maken want anders raak je de routine kwijt. Dankzij Surinaamse meiden die vijfentwintig jaar geleden in grote getale naar Nederland kwamen werd onze winkel een succes. Ze hebben een andere lichaamsbouw en daar was de Nederlandse mode niet op aangepast. Wij maakten alles op maat. Dus dikke of dunne billen was voor ons geen probleem. Nou dat zong zich natuurlijk rond. Veel van die Surinaamse meiden van toen komen nu weer met hun dochters en kleindochters in The Black Widow. Echt hartstikke leuk. Later kon ik dit huis boven de zaak kopen. Ik ben nog steeds eigenaar van de winkel, maar ik werk er zelf niet meer. Mijn radio en andere journalistieke werk kost te veel tijd en nu met mijn studie erbij kan het helemaal niet. Maar de hulpverlening is wel altijd mijn ding gebleven.’
A Passage to India
of voor een half jaar naar India gaan.’ Ze koos voor India en werkte daar in twee weeshuizen in verschillende dorpen. Er zaten kinderen met een geestelijk en lichamelijk handicap. Mensen uit het dorp kookten voor de kinderen en hun verzorgers. ‘In het begin dacht ik dat ik het nooit zou volhouden. Al die armoede en het stinkt er verschrikkelijk. Dat is niet voor te stellen. Maar toen ik er zes maanden had gezeten wilde ik eigenlijk niet meer weg. Daar kon ik eindelijk mijn verleden achter me laten. Het is een zware en ook goeie tijd geweest. Ik wil terug naar India en een eigen weeshuis beginnen. Ik mis het land en de mensen. Maar het lijkt me beter om hier eerst een vak te leren zodat ik daar echt iets nuttigs kan doen.’
Onder leiding van Enrico maken Carrie en Angelique eerst een garnalen slaatje op een bedje van ruccula en huisgerookte zalm. Ze houden alle twee van vis. In Millers wordt uitsluitend gewerkt met verse biologische producten en met vis volgens de viswijzer. Bovendien roken ze alles zelf volgens een oud beproefd recept. Tijdens het snijden van uien en kousenband vertelt Carrie dat ze op haar 50ste begon aan een studie rechten. Dat was al heel lang een wens. Nog net op haar 54ste hoopt ze dit jaar af te studeren en de advocatuur in te gaan. ‘Mijn ouders hebben alleen lagere school. Hebben jouw ouders gestudeerd?’ Carrie kijkt Angelique vragend aan. ‘Ik weet niets van mijn ouders. Ik heb al twaalf jaar geen contact meer met ze. Op mijn zevende ben ik uit huis geplaatst,’ vertelt Angelique. Carrie is er stil van. ‘Gaan jullie maar even uit de keuken, dan roep ik wel als het weer nodig is,’ stelt Enrico voor. Als ze samen aan tafel zitten vraagt Carrie wat Angelique wil worden. ‘Ik weet het nog niet precies. Mijn leven is zo chaotisch geweest dat ik niet naar school kon. Op mijn 17e ben ik voor mijn eigen veiligheid gesloten ( = jeugdgevangenis) gegaan en toen kon ik weer naar school. Ik zat bij de Hoederloo Groep en die hadden ook projecten in het buitenland. Ik mocht kiezen of tot mijn 21ste gesloten blijven
Eigen winkel ‘Hoe ben jij aan een eigen winkel gekomen? vraagt Angelique geïnteresseerd. Ze roert in de pan met roti. Carrie gooit de kousenband erbij. ‘Eigenlijk heel toevallig. Na de Sociale Academie kreeg ik een baan bij het JAC (Jongeren Advies Centrum) waar ik met weglopers werkte. Omdat ik nog jong en onervaren was nam ik ook vaak kinderen bij me in huis. Dan gaat je werk dag en nacht door. Dat was natuurlijk niet vol te houden. Dus besloot ik om ermee te stoppen en weer te gaan studeren. Dat liep na een half jaar spaak en ik moest 6
Kleinschalig Carrie en Angelique hebben inmiddels de garnalensalade op de borden gedrapeerd en alles op tafel gezet. De roti staat te pruttelen. We kunnen eten. Het voorgerecht is verrassend lekker. ‘Waarom ben je eigenlijk altijd zo bezig met die hulpverlening?’, vraagt Angelique. ‘Tja, ik vind al gauw iets heel onrechtvaardig en daar wil ik dan iets aan doen,’ zegt Carrie. ‘Als ik jouw verhaal hoor dan draait mijn hart zich om. Wanneer je op je 7e uit huis wordt geplaatst en je komt op je negentiende in Pension Maaszicht terecht dan is er in die tussentijd niet goed voor je gezorgd. De bedoeling van zo’n uitplaatsing is toch dat je ergens anders wel een veilige basis krijgt. Volgens mij moeten we van al die logge organisaties af. Ik zie hier in de wijk dat het ook anders kan. In geval van kindermishandeling gaat de huisarts meteen praten met iemand van het bureau Jeugdzorg en met iemand van de Raad voor de Kinderbescherming en ook met de juf of de meester van de school. Binnen een week is er opvang geregeld. Meestal gewoon in de eigen kring, dus bij een tante, oma of buurvrouw. Zo’n kind hoeft dan niet uit z’n eigen omgeving te worden weggehaald. Een kwestie van korte lijnen en directe betrokkenheid. Kleinschaligheid werkt echt het beste.’ Angelique loopt met de lege borden naar de keuken en zegt 7
Samen eten
Carrie. ‘Nee hoor. Roti is trouwens een Surinaams -Hindoestaans recept, dus het komt vast uit India. Misschien ben ik er daarom wel zo dol op!’ antwoordt Angelique. ‘Ik vind het leuk om met je te eten,’ zegt Carrie en ze neemt behendig weer een hapje roti. ‘Dat het gezellig kan zijn om samen te eten heb ik eigenlijk pas voor het eerst in India meegemaakt. En nu bij Millers en in Maaszicht vind ik het ook tof als we samen eten. Gewoon dat iedereen een beetje kletst en dat je kunt lachen met elkaar. Later wil ik een grote keuken met een grote tafel
De schaal met roti kip ziet er verrukkelijk uit. Angelique zegt dat bestek eigenlijk niet nodig is omdat je roti met je handen moet eten. ‘Dat heb ik ook in India geleerd. Daar aten we eigenlijk alles met onze handen. Je moet even oefenen om het een beetje netjes te doen.’ Onder haar leiding pakken we met een stukje pannenkoek een beetje roti en schuiven dat in ons mond. Ze heeft gelijk. Het is een kwestie van handigheid. ‘Had je niet liever een Indiase curry willen maken?’ vraagt
en veel vrienden die komen eten,’ vertelt Angelique. ‘Zonder dromen krijg je niets voor elkaar,’ antwoordt Carrie. We sluiten de maaltijd af met een verrassingsdessert van onze kok. De Tarte Tatine met warme bosvruchten is bijna te mooi om op te eten. Gelukkig smaakt het netzo schitterend als dat het eruit ziet. ‘Ik ben heel benieuwd hoe het verder met je zal gaan. Of je dat weeshuis in India gaat beginnen of toch kiest voor een eigen gezin of dat je in de zorg terecht komt,’ zegt Carrie. ‘Ik wil het liefst kinderen helpen die net zoiets als ik hebben meegemaakt. Dat ik een voorbeeld kan zijn. Als ik het heb gered, dan kunnen zij het ook. Ik zou graag mijn eigen ervaringen gebruiken om anderen vooruit te helpen. Dan is het allemaal niet voor niets geweest.’ Angelique glimlacht verlegen. ‘Als je dat bereikt hebt, is het misschien niet eens meer nodig om je ouders te bellen,’ zegt Carrie. ‘Ik hou je op de hoogte en ik kom ook naar je diploma-uitreiking als jij klaar bent met je rechtenstudie,’ antwoordt Angelique opgewekt. ‘Daar reken ik op,’ zegt Carrie. Even later zwaait ze ons uit.
8
9
Carrie en Angelique samen aan de roti Garnalencocktail met remoulade van knolselderij (4 personen) Ingrediënten 400gr Hollandse garnalen 8 plakjes gerookte zalm 4 el mayonaise 20 gr bleekselderij 20 gr knolselderij 20 gr bladselderij 50 gr gemengde sla Bereidingswijze Snij knolselderij en bleekselderij in kleine blokjes. Breng wat water aan de kook met een snufje zout en blancheer de groenten. De (beetgare) groenten afgieten en afspoelen met koud water. Fijngehakte bladselderij, groenten, zout en peper vermengen met mayonaise. Meng de remoulade met de garnalen. De andere helft gebruiken als garnering. Verdeel de plakjes zalm over vier borden en maak vier garnalentimbaaltjes (gebruik hiervoor eventueel een legring). De rest van de remoulade, met wat sla, plakje citroen en een blaadje bladselderij als garnering gebruiken.
Surinaamse roti van kip (4 personen) Rotivellen/pannenkoeken zijn ook kant en klaar te koop en het is een goed alternatief als je weinig tijd hebt. Maar voor een enthousiaste kok gaat er niets boven een eigengemaakte roti. Ingrediënten voor de roti 1000 gr zelfrijzend bakmeel 600 ml water 300 gr gele spliterwten 2 eetlepels gemalen komijnzaad 4 tenen knoflook 200 ml olie zout en peper Bereidingswijze Spoel de erwten af. Kook ze in een pan met water ongeveer 20 minuten tot ze half gaar zijn. Uit laten lekken in een vergiet en fijn malen in de keukenmachine. Doe gepureerde erwten in een schaaltje, voeg komijn, knoflook, peper en zout toe, meng alles goed door elkaar. Doe het bakmeel met het water in een kom en kneed dit tot een zacht deeg dat niet meer aan je handen plakt – voeg evt. nog wat meel of water toe. Maak van het deeg balletjes van ± 5 cm. Bestuif aanrecht met bloem en pak een balletje. Druk met je duim een kuiltje in het deegballetje en doe hierin een volle eetlepel van de afgekoelde erwtenpuree. Vouw dan het balletje in een draaiende beweging dicht. Herhaal dit met de andere balletjes. Rol ze met de deegroller uit tot flinke maar niet al te dunne pannenkoeken. Stapel ze op met wat bakpapier ertussen zodat ze niet aan elkaar plakken. Verhit een grote koekenpan zonder olie, leg de roti in de pan en kwast ondertussen de bovenkant in met olie. Draai de roti dan direct om en smeer de andere kant in. Bak de roti 10
aan beide zijden goudgeel tot het even bol gaat staan, net als een pannenkoek. In totaal is de baktijd per roti ± 5 minuten. Ingrediënten voor de rotimix 700 ml water 4 tenen knoflook 2 kleine uien 1 rood pepertje of 2 gedroogd pepertjes 4 eetlepels zonnebloemolie 4 eetlepels kerrie (nandan massala) 2 theelepels vetsin 4 bouillonblokjes 2 kleine blikjes tomatenpuree 12 middelgrote aardappelen 250 gr kipfilet in blokjes 6 hardgekookte eieren 500 gr. kousenband of dunne sperziebonen in kleine stukjes gesneden of geknipt. Bereidingswijze Kook de aardappels bijna gaar, giet ze af en snij ze in kleine stukjes. Kook de kousenband en giet af. Kook de eieren hard en pel ze. Bak de kipstukjes lichtbruin maar nog net niet gaar. Snij of knip het pepertje fijn. Fruit ui, peper en knoflook in de olie. Voeg de tomatenpuree, kerriepoeder en vetsin toe. Giet het water erbij en strooi er verkruimelde bouillonblokjes over. Laat het allemaal even zachtjes koken en doe de aardappelen, kousenband en kip erbij. Warm tot slot de hele of halve eieren mee in de pan. Zonder de kip is dit gerecht ook geschikt voor vegetariërs.
Tarte tatin van appel met witte stoofperen (4 personen)
ze uit het vocht en leg ze bij bij de appeltaartjes. Leg er een bolletje vanille-ijs naast en giet er een beetje ingekookt stoofperenvocht overheen.
Ingrediënten 4 appels (stevig en zoetzuur) 300 gr suiker 4 plakjes bladerdeeg 20 gr roomboter 4 grote peren (Gieser Wildeman) 1 fles witte wijn 200 gr suiker 2 vanillestokjes 2 mandarijnen 3 stokjes zoethout 1 bak vanille-ijs Bereidingswijze Schil de appels, verwijder klokhuizen en snij appel in 8 partjes. Laat de suiker in een pannetje op een laag vuur smelten tot een lichte karamel ontstaat. Voeg boter toe en laat smelten. Doe alle appelpartjes bij de karamel en verwarm ze. Haal de pan van het vuur en verdeel de partjes over 4 platte ovenvaste schaaltjes (±10 cm doorsnee) Prik met een vork gaatjes in (ontdooide) lapjes bladerdeeg en dek schaaltjes af met een lapje bladerdeeg. Bak de taartjes in een oven van 180 graden (±12 tot 14 min.) Laat ze afkoelen, draai het bakje om en stort het op een bord. Het bladerdeeg is nu de bodem van het taartje. Schil de peren en verwijder met een boortje via de onderkant het klokhuis. Kook de wijn met 200 gram suiker, vanillestokjes, de schil van twee mandarijnen en het zoethout. Laat de peren hierin op laag vuur gaar stoven. Schep 11
Ruud Koppenol is beroepsfotograaf. Sinds zijn opleiding fotografie aan de Koninklijke Academie in Den Haag werkt hij parttime als fotograaf voor gemeentelijke instellingen en doet daarnaast freelance opdrachten zoals familieportretten en bedrijfsreportages. Zijn specialisatie is bouwkunde en binnenhuisarchitectuur. Regelmatig wordt zijn werk gepubliceerd in boeken en tijdschriften. Voor het boek ‘Leven van de wind – Molens in Noord Holland’, fotografeerde Koppenol 158 molens. Ingrid Kluvers is freelance journalist en publicist. Zij schreef na de School voor de Journalistiek in Utrecht in vele maand- en weekbladen (o.a. Avenue, Viva, Margriet, Elegance) en publiceerde boeken over moederschap, opvoeding en rouwverwerking. Kluvers was ruim twintig jaar werkzaam bij Sanoma Tijdschriften in Hoofddorp o.a. als hoofdredacteur van Eigen Huis & Interieur, Flying Dutchman en Tina. Gedurende vele jaren was zij bij deze grote uitgever Hoofd Redactionele Opleidingen. Berry Slok is zelfstandig grafisch ontwerper. Hij ontwerpt affiches, folders, catalogi en tentoonstellingbelettering voor vele musea: o.a. Rijksmuseum Amsterdam, Rijksmuseum Schiphol, Van Gogh Museum, De Nieuwe Kerk Amsterdam, Zaans Museum, Zaanse Schans, Teylers Museum, Kunsthal Rotterdam. In samenwerking met fotografen, architecten en kunstenaars ontwerpt Slok boeken en andere speciale uitgaven. Hij werd veelvuldig genomineerd voor belangrijke prijzen op zijn vakgebied.
