MONOGRAFIEËN PRIVAATRECHT
Prof. mr. G.R. de Groot Prof. mr. M. Tratnik
14 Nederlands nationaliteitsrecht Vierde druk
p. Kluwer a Wolters Kluwer business Kluwer - Deventer - 2010
INHOUDSOPGAVE
Lijst van afkortingen / XIII HOOFDSTUK I
Algemene beschouwingen / 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.4.1 1.4.2 1.4.2.1
Begrip en functie van de nationaliteit / 1 De nationaliteit en mensenrechten / 4 Psychologische dimensie van de nationaliteit / 5 De nationale autonomie in het nationaliteitsrecht / 7 Algemeen / 7 Beperking van de autonomie door verdragen / 8 Losse bepalingen over de nationaliteit in volkenrechtelijke verdragen en verklaringen / 8 1.4.2.2 Het Haagse Nationaliteitsverdrag van 1930 en bijbehorende protocollen /10 1.4.2.3 Het New Yorkse Verdrag inzake de nationaliteit van de gehuwde vrouw uit 1957 / 1 2 1.4.2.4 Het Verdrag van New York tot beperking der staatloosheid van 1961 /13 1.4.2.5 Protocollen behorend bij de Weense Verdragen inzake diplomatiek, respectievelijk consulair verkeer van 1961 en 1963 /14 1.4.2.6 De Overeenkomst van Bern inzake beperking van het aantal gevallen van staatloosheid van 1973 /14 1.4.2.7 De overeenkomst van Parijs inzake het uitwisselen van gegevens met betrekking tot het verkrijgen van nationaliteit van 1964 /14 1.4.2.8 Het Verdrag van Straatsburg betreffende beperking van gevallen van meervoudige nationaliteit en betreffende militaire verplichtingen in geval van meervoudige nationaliteit van 1963 en protocollen / 1 5 1.4.2.9 Europees Verdrag inzake nationaliteit van 1997 /17 1.4.2.10 De Overeenkomst van Lissabon betreffende de afgifte van een nationaliteitscertificaat van 1999 / 1 9 1.4.2.11 Verdrag over de vermijding van staatloosheid in geval van statensuccessie /19 1.4.3 Beperkingen van de autonomie door ongeschreven volkenrecht /19
VII
Inhoudsopgave
1.4.4 1.4.5 1.4.6 1.5 1.5.1 1.5.2 1.5.3 1.5.4 1.5.5 1.5.6 1.6 1.6.1 1.6.2 1.6.3 1.6.4
Beperkingen van de autonomie door regionaal (Europees) volkenrechtelijk gewoonterecht / 23 Beperkingen van de autonomie door het Europese recht / 24 Het Verdrag van Maastricht / 26 Plaats van het nationaliteitsrecht / 27 Inleiding / 27 Publiekrecht / 28 Privaatrecht / 29 Internationaal privaatrecht / 30 Volkenrecht / 31 Enkele conclusies / 32 Voorvragen in het nationaliteitsrecht / 32 Inleiding / 32 Privaatrechtelijke voorvragen / 33 Publiekrechtelijke voorvragen / 34 Voorvragen betreffende buitenlands nationaliteitsrecht / 35
HOOFDSTUK II De geschiedenis van het Nederlandse nationaliteitsrecht / 37 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4 2.5.5 2.6 2.6.1 2.6.2 2.6.3 2.6.4 2.6.5 2.6.6 2.7 2.7.1 2.7.2 2.7.3 2.8 2.8.1 2.8.2
VIII
Actualiteit van historische beschouwingen in het nationaliteitsrecht / 37 Het nationaliteitsrecht voor 1838 / 38 Het Burgerlijk Wetboek van 1838 / 39 De Wet van 1850 / 40 Wet op het Nederlanderschap en het ingezetenschap van 1892 / 42 Verkrijging van het Nederlanderschap door geboorte (art. 1 en 2) / 42 Verkrijging door naturalisatie (art. 3,4, 5 lid 2 en art. 6) / 43 Nationaliteit van de gehuwde vrouw (art. 5 en art. 7 sub 2) / 43 Verlies van het Nederlanderschap (art. 7) / 43 Het ingezetenschap (art. 13-16) / 43 De belangrijkste wijzigingen van de Wet op het Nederlanderschap en het ingezetenschap / 44 De wijziging van 16 augustus 1910 (Wet van 15 juli 1910, Stb. 216) / 44 De wijziging van 1 juli 1937 (Wet van 21 december 1936, Stb. 209) / 44 De wijziging van 1 september 1948 (Wet van 10 juli 1947, Stb. H 232) / 44 De wijziging van 27 mei 1953 (Rijkswet van 15 mei 1953, Stb. 233) / 45 De wijziging van 1 oktober 1962 (Rijkswet van 12 juli 1962, Stb.249) / 45 De wijziging van 1 maart 1964 (Rijkswet van 14 november 1963,Stb. 467)/45 Bijzondere regelingen in verband met de Tweede Wereldoorlog / 45 KB van 22 mei 1943 (Stb. D 16) / 46 KB van 4 oktober 1944 (Stb. E 127) / 46 KB van 17 november 1945 (Stb. F 278) / 46 Regelingen ten aanzien van de overzeese gebieden / 47 Algemeen / 47 Soevereiniteitsoverdracht Indonesië / 49
Inhoudsopgave
2.8.3 2.8.4 2.9 2.10
Soevereiniteitsoverdracht Suriname / 49 De status aparte van Aruba / 50 De herziening van het nationaliteitsrecht in 1985 / 50 Wijzigingen van de Rijkswet op het Nederlanderschap na 1985 / 51
HOOFDSTUK III Uitgangspunten van het geldende Nederlandse nationaliteitsrecht / 55 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Algemeen / 55 Eenheid van de nationaliteit in het koninkrijk / 55 lus sanguinis a matre et a patre / 55 'Système dualiste' / 56 Bestrijding van de staatloosheid / 56 Aarzeling over meervoudige nationaliteit / 56
HOOFDSTUK IV De begripsbepalingen in de Rw Ned / 59 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9
Onze Minister / 59 Meerderjarige / 59 Moeder / 60 Vader/60 Vreemdeling / 61 Staatloze / 61 Toelating / 62 Hoofdverblijf/63 Geregistreerd partnerschap / 63
HOOFDSTUK V Verkrijging van het Nederlanderschap / 65 5.1 5.2 5.2.1 5.2.1.1 5.2.1.2 5.2.1.3 5.2.2 5.2.2.1 5.2.2.2 5.2.2.3 5.2.2.4 5.2.2.5 5.3
Algemeen / 65 Verkrijging van rechtswege (art. 3,4 en 5) / 66 Verkrijging door de geboorte (art. 3) / 66 Geboorte als kind van een Nederlandse ouder (art. 3 lid 1) / 66 Vondelingen (art. 3 lid 2) / 68 Derdegeneratieregel (art. 3 lid 3) / 69 Verkrijging op later tijdstip (art. 4 en 5) / 71 Verkrijging door gerechtelijke vaststelling van vaderschap (art. 4 lid 1) / 71 Verkrijging door erkenning van een kind jonger dan zeven jaren (art. 4 lid 2) /72 Verkrijging door wettiging (art. 4 lid 3) / 73 Verkrijging door erkenning van en kind van zeven jaar of ouder (art. 4 lid 1) / 7 4 Verkrijging door adoptie (art. 5) / 76 Verkrijging door optie (art. 6) / 81
IX
Inhoudsopgave
5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4 5.3.5 5.3.6 5.3.7 5.3.8 5.3.9 5.3.10 5.3.11 5.3.12 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.3.1 5.4.3.2 5.4.3.3
Algemeen / 81 In Nederland geboren vreemdelingen (art. 6 lid 1 onder a) / 82 Staatlozen (art. 6 lid onder b) / 83 Door een Nederlander erkende en gewettigde kinderen (art. 6 lid 1 onder c)/86 Kinderen onder gezamenlijk gezag van ten minste één Nederlander (art. 6 lid 1 onder d) / 86 In Nederland opgegroeide vreemdelingen (art. 6 lid 1 onder e) / 86 Oud-Nederlanders en oud-Nederlandse-onderdanen-niet-Nederlanders (art. 6 lid 1 onder f) / 87 Echtgenoten en geregistreerde partners van Nederlanders (art. 6 lid 1 onder g)/88 Vijfenzestigplussers (art. 6 lid 1 onder h) / 88 Minderjarige kinderen van optanten (art. 6 lid 7) / 88 Kinderen van Nederlandse moeders (wetsvoorstel 31 813 (R 1873)) / 89 De procedure / 89 Verkrijging door naturalisatie (art. 7-13) / 91 Algemeen / 91 De procedure / 91 De vereisten voor naturalisatie (art. 8 en 9) / 92 Meerderjarigheid (art. 8 lid 1 onder a) / 93 Geen bedenkingen tegen verblijf voor onbepaalde tijd (art. 8 lid 1 onder b) /93 Vijfjarige toelating en hoofdverblijf in het koninkrijk (art. 8 lid 1 onder c)
/95 5.4.3.4 5.4.3.5 5.4.3.6 5.4.4 5.4.5 5.4.6
De inburgering /101 Geen ernstige vermoedens van gevaar voor de openbare orde, de goede zeden, of de veiligheid van het koninkrijk (art. 9 lid 1 onder a) /104 Afstand van de oorspronkelijke nationaliteit (art. 9 lid 1 onder b) /107 De uitzonderingsnaturalisatie (art. 10) /110 Medenaturalisatie van minderjarige kinderen van de verzoeker (art. 11)/111 Naturalisatie: een recht of een gunst? /114
HOOFDSTUK VI Verlies van het Nederlanderschap /117 6.1 6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.2 6.2.1 6.2.2 6.2.2.1 6.2.2.2 6.2.3
Algemeen/117 Intrekking van het Nederlanderschap wegens bedrog (art. 14 lid 1)/118 Verlies van het Nederlanderschap wegens identiteitsfraude /119 Intrekking van het Nederlanderschap wegens terroristische activiteiten /123 Het verlies voor een meerderjarige (art. 14 lid 1, art. 15 en art. 15A) /124 Algemeen/124 Vrijwillige verkrijging van een andere nationaliteit (art. 15 lid 1 onder a) /124 Algemeen /124 Vrijwillige verkrijging /125 Een andere nationaliteit /128
Inhoudsopgave
6.2.4 6.2.5 6.2.6 6.2.7 6.2.8
6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.3.4 6.3.5 6.3.6 6.3.7 6.3.8
Afstand van het Nederlanderschap (art. 15 lid 1 onder b) /129 Langdurig verblijf buiten het koninkrijk (art. 15 lid 1 onder c) /129 Intrekking van het naturalisatiebesluit (art. 15onderd)/130 Vreemde krijgsdienst (art. 15 lid 1 onder e)/131 Vrijwillige verkrijging van de nationaliteit van een lidstaat van het Verdrag van Straatsburg en van de Surinaamse nationaliteit ingevolge de Toescheidingsovereenkomst (art. 15A onder a en b) /131 Het verlies voor een minderjarige (art. 14 en art. 16) /132 Algemeen/132 Het vervallen van de familierechtelijke betrekking (art. 14 lid 2) /133 Erkenning, wettiging of adoptie door een vreemdeling, alsmede gerechtelijke vaststelling van het vaderschap van een vreemdeling (art. 16 onder a) /134 Afstandsverklaring/135 Ouder verliest het Nederlanderschap op grond van art. 15 (art. 16 onder d en e)/136 Zelfstandige verkrijging van de nationaliteit van de moeder of vader (art. 16 onder e)/136 Vrijwillige verkrijging van de nationaliteit van een lidstaat van het Verdrag van Straatsburg (art. 16A) /137 Beperkingen van het verlies (art. 16 lid 2) /137
HOOFDSTUK VII De overgangsregelingen /139 7.1 7.1.1 7.1.2 7.2 7.3
De overgangsregelingen van 1985 /139 Art. 27/139 Art. 28 (oud) /140 De overgangsregelingen van 2003 /140 De overgangsregelingen van 2009. /141
HOOFDSTUK VIII Het formele nationaliteitsrecht /143 8.1 8.2 8.2.1 8.2.2 8.2.3 8.3 8.3.1 8.3.2 8.4 8.5
Inleiding/143 De procedure betreffende opties, verklaringen van afstand en naturalisaties /144 Opties en verklaringen van afstand /144 De naturalisatieprocedure /144 De registers/145 Vaststelling van het Nederlanderschap /145 Art. 17-19/145 Art. 2 0 / 1 4 6 Bewijsrecht in nationaliteitsrechtelijke aangelegenheden /146 Ten slotte: knopen doorhakken, gewijzigde opvattingen en vergissingen /147
XI
Inhoudsopgave
Bijlage I: Overzicht van de verwervings- en verliesgronden van de Nederlandse nationaliteit sedert 1838 /151 1. 2. 3.
Verkrijging van de Nederlandse nationaliteit /151 Het verlies van de Nederlandse nationaliteit /163 Bijzondere regelingen in verband met de Tweede Wereldoorlog /171
Bijlage II: Overzicht van voor Nederland geldende volkenrechtelijke verplichtingen op het gebied van het nationaliteitsrecht /173 Bijlage III: Rijkswet op het Nederlanderschap /179 Bijlage IV: Overgangsbepalingen van de Rijkswet van 21 december 2000, Stb. 618, zoals gewijzigd door de Rijkswet van 18 april 2002, Stb. 222 en Rijkswet van 6 juli 2004, Stb. 335/201 Bijlage V: Besluit verkrijging en verlies Nederlanderschap / 203 Jurisprudentieregister (chronologisch) / 235 Trefwoordenregister / 237
XII
