12praktische tips over. het vormgeven van je eigen e-book. René Borghouts

12 praktische tips over

het vormgeven van je eigen e-book

René Borghouts | www.vorm360.nl

inleiding

Eindelijk, na veel bloed, zweet en tranen is je e-book af! Tenminste…, je teksten zijn klaar. Maar hoe nu verder? Voor je tekstdocument dat uitziet als een grijze tekstenbrij zal je publiek niet warmlopen. Daarom wil je een aantrekkelijk document ‘in de markt zetten’. Met een tekstverwerker zoals Word kun je al een heel eind komen: tekststijlen zijn ruim voorradig. Maar in dit grote bos van visuele mogelijkheden zijn platgetreden paden veilig en zal niet iedereen de spannende binnenpaadjes bewandelen. Dit compacte e-book begeleidt je via 12 elementaire tips bij het vormgeven van je eigen e-book. Je leert snel op eenvoudige wijze je eigen manuscript aantrekkelijk en prettig leesbaar te maken voor je leespubliek. Deze tips zijn geen wetten van Meden en Perzen. Over technieken en wijzen waarop je de tips kunt uitvoeren gaan we het in deze uitgave niet hebben evenals soorten uitvoering en manieren van verspreiden. Deze onderwerpen behandel ik bij andere titels in deze 12-praktische-tips-reeks. We beginnen meteen al met een extra tip: soms ligt een tip voor de hand, maar ze zijn stuk voor stuk verrassend effectief als je ze ook direct uitvoert! © 2012 René Borghouts | vorm360 Doorsturen van dit document is toegestaan, op voorwaarde dat het in zijn geheel ongewijzigd blijft.

2

|

12 praktische tips over het vormgeven van je eigen e-book |

3

inhoud | alle tips op een rijtje

inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 inhoud | alle tips op een rijtje . . . . . . . . . . 5 hoofdstuk 1 | de voorbereiding 1 bepaal de juiste afmetingen . . . . . . . . . 2 bepaal een duidelijk paginabeeld . . . . . . . 3 zorg voor een opvallende omslag aan de voorzijde . 4 maak een verzorgde omslag aan de achterzijde . .

6 8 10 12

hoofdstuk 2 | de basiselementen 5 maak een helder stramien met sterke kenmerken . 14 6 verwerk terugkerende pagina-elementen . . . . 16 7 maak gebruik van alinea kenmerken . . . . . . 18 8 kies functionele tekstkenmerken . . . . . . . 20 hoofdstuk 3 | de afwerking 9 voeg op gepaste wijze kleur toe . . . 10 maak handig gebruik van afbeeldingen . 11 bewerk teksten als afbeeldingen . . . 12 bouw seriematige elementen in . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

nawoord . . . . . . . . . . . . . . . .

4

|

22 24 26 28 30


5

voorbereiding basiselementen afwerking 6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

bepaal de juiste afmetingen

Met het formaat van je boek bepaal je meteen al welke soort informatie je kwijt wilt. Een standaard A4-formaat geeft aan dat je neutraal, rapporterend, zakelijk, veilig wilt communiceren. Een afwijkend formaat daarentegen suggereert durf, nieuws, creativiteit en spanning. Zorg ervoor dat je afwijkend formaat een logische en functionele keuze is dat past bij je onderwerp of titel. Voorbeeld Een spaghetti-receptenboek in een extra lang formaat is hier leuke logica.

| Hoofdstuk 1 de voorbereiding


7


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

bepaal een duidelijk paginabeeld

In eerste instantie verschijnt je boek op verschillende computerdisplays: een desktop-pc, laptop, tablet of mobieltje. Je pagina’s kunnen ge(sc)rold worden of omgeklikt. De layout van je pagina heeft in alle gevallen invloed op het ‘doorbladeren’, het gebruik van je boek. Voorbeeld Als je onderwerp handelt over ‘payrolling’ kun je beter geen blader-layout gebruiken.



9


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

zorg voor een opvallende omslag aan de voorzijde

De omslag van je boek is niet alleen de verpakking van je boek. Het zal ook in één blik het hele verhaal kunnen vertellen, een vraag oproepen om zodoende verder te lezen, nieuwsgierigheid opwekken, een bepaalde uitstraling hebben. Naast de minimale info zoals een titel en auteursnaam moet de voorzijde een speciale eye-catcher hebben. Dit kan typografisch of fotografisch. Voorbeeld Het thema gewichtsverlies is fotografisch in mooie symbolen te verbeelden.



11


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

maak een verzorgde omslag aan de achterzijde

Nadat je verhaal is gelezen vormt de achterzijde van je boek het feitelijke sluitstuk. De lezer verwacht een logisch einde op wat aan de voorzijde is begonnen. Daarnaast gebruik je de achterzijde om een korte samenvatting of een uitdagende tekst met liefst een foto van jezelf (de auteur persoonlijk) te plaatsen. Waak er voor dat je vooral niet de achterzijde ‘volstopt’ met dubbele informatie. Voorbeeld De laatste pagina kan ook nog een ‘toegift’ bevatten in de vorm overzicht van andere titels van de auteur.



13


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

maak een helder stramien met sterke kenmerken

De layout, het totale paginabeeld wordt gecreëerd door een paar korte regels op te stellen voor jezelf. Vanuit de pagina afmeting die je al eerder hebt bepaald stel je de marges en een kolomindeling in. Dit zogenaamde stramien zorgt vooral voor rust en herkenning bij de lezer. Neem de marges vrij ruim zodat de lezer niet de indruk krijgt om alleen maar door grijze rijstebrij te moeten worstelen. Een kolom-indeling is een handige leidraad om je teksten visueel in stappen te verdelen. Een goed stramien of layout-indeling zorgt er ook voor dat jezelf als schrijver je eigen structuur overzichtelijk houdt. Voorbeeld Een receptenboek kan een pagina-indeling hebben die eruit ziet als het bovenaanzicht van een kookplaat.

| Hoofdstuk 2 de basiselementen


15


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

verwerk terugkerende pagina-elementen

Op elke pagina staan vaste elementen die als ankerpunten of boeien kunnen dienen. Een paginacijfer is het bekendste voorbeeld. De hoofd- en voetregels zijn meestal de ondergeschoven kindjes. Een niet te opzichtige combinatie van letters en kleur zijn hierbij vaak al voldoende. Onderschat de waarde van deze bescheiden elementen niet: ze dragen onbewust bij tot meer leesplezier. Maak hierbij vooral niet de klassieke fout om in plaats van een hoofdregel te gebruiken een complete “header” of banner van een website op elke pagina als een storende advertentie voorbij komt. Voorbeeld: Voorbeeld Hoofd- en voet(-regels) vormen logische bestanddelen van ons totale lichaam.



17


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

maak gebruik van alinea kenmerken

Als je gebruik maakt van het tekstverwerkingsprogramma Word ben je vast wel bekend met de oneindig veel benamingen als koppen, tussenkoppen, kopjes, tussenkopjes, opsomming, paragraaf, … Deze handige ‘acties’ maken je teksten een veel overzichtelijker geheel. Gebruik ze! Niet te weinig, maar zeker niet te veel! Denk ook aan de mogelijkheid om een bestaande alineastijl naar eigen wens aan te passen. Laat bijvoorbeeld eens elke eerste regel van een hoofdstuk of alinea 10 millimeter naar rechts ‘inspringen’. Een goed pagina-opmaakpakket kan deze stijlen ook importeren en correct verwerken. Voorbeeld Een menu bestaat ook normaliter uit een voorgerecht, hoofdgerecht en nagerecht waar steeds wat (persoonlijke) aanpassingen gemaakt kunnen worden.



19


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

kies functionele tekstkenmerken

Een prettig lezend lettertype (font) bepaalt onbewust dat een tekst beter en sneller begrepen wordt. Een slecht lezende letter zorgt voor irritatie en afleiding: in het ergste geval wordt je tekst niet meer uitgelezen. Maak bij het bepalen van je lettertype(n) duidelijk onderscheid voor gebruik als koptekst (header) of als leestekst (body). Een kermis aan verschillende lettertypen is écht niet vrolijker om te lezen! Dikwijls heeft een goed lettertype een hele ‘familie’ van verschijningsvormen. Met functioneel gebruik van de drie basisvormen regular, iltalic en bold (“recht, schuin en dik/vet”) kom je al een heel eind. Gebruik bijzonderheden en afwijkingen steeds consequent. Voorbeeld Een verwijzing of accent moet niet eerst cursief en dan weer vet/cursief of eerst gekleurd en dan weer niet.



21


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

voeg op gepaste wijze kleur toe

Naast een kakofonie van letters komt helaas ook een regenboog van kleuren voor in veel boekuitgaven. Kleur in teksten moet in de eerste plaats als ondersteuning gebruikt worden. Andere ondersteunende elementen zoals lijnen en kleurvlakken kunnen hierin ook bijdragen. Je kunt met één vaste kleur ook meerdere schakeringen maken om bepaalde nadrukken of ondersteuning te geven. Weet ook dat kleuren bewust en onbewust reacties bij het lezen kunnen opwekken: goede aandacht maar ook verkeerde aandacht! Voorbeeld Het lijkt niet logisch wanneer de catalogus van de expositie over zwart-wit fotografie vol met schreeuwende kleuren wordt uitgevoerd.

| Hoofdstuk 3 de afwerking


23


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

maak handig gebruik van afbeeldingen

Probeer!

De uitdrukking “1 beeld zegt meer dan 1000 woorden” is betrekkelijk als je niet audiovisueel bent ingesteld. De waarheid zal ergens in het midden liggen. Streef dus naar een goede tekst/beeld-verhouding. Een modern e-book kan goed overweg met verschillende ‘formats’ van afbeeldingen. Gewoon een plaatje tussen je tekst plakken is niet altijd meer voldoende. Naast .jpeg, .png, .tiff en .gif kun je ook gebruik maken van de diverse audio-bestanden, filmpjes en (website-)links met aanverwante informatie voor je manuscript. Voorbeeld Met nieuwe technieken kun je experimenteren: 1 qr-code zegt meer dan 1000 woorden.



25


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

bewerk teksten als afbeeldingen

bewerk teksten als afbeeldingen

Een andere manier om afbeeldingen te creëren is stukken tekst zodanig ‘bewerken’ dat het op zichzelf staande beelden lijken. In hun verschijning vragen ze op een bepaalde manier om aandacht. Zo zal een kadertekstje met eventueel een kleine afbeelding meteen de aandacht trekken wanneer deze tussen een lopende tekst staat. Groot getekende aanhalingstekens zullen zeker de aandacht trekken naar de regels die daar tussen gevangen zitten. Kleurvlakken kunnen als een categorie-aanduiding ingezet worden. Experimenteer gerust, maar verlies niet de primaire functionaliteit van je tekst uit het oog.

Een andere manier om afbeeldingen te creëren is stukken tekst zodanig ‘bewerken’ dat het op zichzelf staande beelden lijken. In hun verschijning vragen ze op een bepaalde manier om aandacht. Zo zal een kadertekstje met eventueel een kleine afbeelding meteen de aandacht trekken wanneer deze tussen een lopende tekst staat.

“

Groot getekende aanhalingstekens zullen zeker de aandacht trekken naar de regels die daar tussen gevangen zitten.

”

Voorbeeld Een citaat dat letterlijk ‘uit de tekst springt’ straalt levendigheid uit in een boek over kinderuitspraken van

Kleurvlakken kunnen als een categorie-aanduiding ingezet worden. Experimenteer gerust, maar verlies niet

groep 6.

de primaire functionaliteit van je tekst uit het oog.


Voorbeeld een citaat dat letterlijk ‘uit de tekst springt’ straalt levendigheid uit in een boek over kinderuitspraken van groep 6


27


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

bouw seriematige elementen in

Wanneer je eerste uitgave met veel van deze basistips is uitgevoerd, heb je een prachtige template om je volgende boek te presenteren. Doordat je veel seriematige elementen hebt gebruikt, zul je zelf veel sneller aan je tekstcreaties kunnen werken: je ziet als het ware waar je naar toe schrijft. Zo voegt een serie boeken met een gezamenlijke stijl en uitstraling een extra dimensie toe aan de uiteenlopende belevingen van de lezers van JOUW boek. Voorbeeld Het voorbeeldregeltje aan het einde van elke tip is een voorbeeld van een seriematige element.



29

nawoord

Ik hoop dat de aangereikte tips een positieve bijdrage aan je boek(en) zullen leveren. Natuurlijk is niet alles direct van toepassing en zijn er legio andere mogelijkheden. Mijn specialiteit is juist die mogelijkheden te vinden die specifiek voor jouw boek nodig zijn. Je kunt je vragen altijd met mij vrijblijvend bespreken: we maken er samen een mooi geheel van! Tenslotte vraag ik je een tegenprestatie te doen in ruil voor dit gratis e-book. Je mag het volgende doen: · Voeg vorm360 toe en ‘Like’ deze op Facebook: http://www.facebook.com/vorm360 · Ga naar de website www.vorm360.nl: share en tweet deze site op LinkedIn en Twitter · Ga naar de blog http: //www.vorm360.nl/bloxing. en vertel in het commentaarveld wat je vindt van dit e-book. · Connect met mij op LinkedIn http://www.linkedin.com/in/reneborghouts. Ik waardeer het enorm dat je dit wil doen.

30

|


31

12 praktische tips bij het vormgeven van je eigen e-book

Dit compacte e-book begeleidt je via 12 elementaire tips bij het vormgeven van je eigen e-book. Je leert snel op eenvoudige wijze je eigen manuscript aantrekkelijk en prettig leesbaar te maken voor je leespubliek.

Ik ben de 1op1-expert die B2B-bedrijven helpt hun doelgroep resultaatgericht met visuele communicatie te beraken (ja, bereiken en raken tegelijk!). Door mijn jarenlange ervaring in verschillende René Borghouts

trajecten van het grafisch communiceren kan

vorm360 ik een uitgebreid scala aan oplossingen en

mogelijkheden aanbieden. Zo kan ik je helpen bij het complete proces om je bedrijf breed en onderscheidend in de markt te presenteren.

versie 1.0 • juli 2012

12praktische tips over. het vormgeven van je eigen e-book. René Borghouts

Recommend Documents