1215. C.011 KOLLEKSJE- SINTRUM FRYSLÂN LEEUWARDEN OPDRACHTGEVER PROVINSJE FRYSLÂN DUURZAAM PROGRAMMA VAN EISEN

‘KOLLEKSJESINTRUM FRYSLÂN’ LEEUWARDEN OPDRACHTGEVER PROVINSJE FRYSLÂN DUURZAAM PROGRAMMA VAN EISEN 15|2|13 LEVS PARTNERS LBP | SIGHT GALJEMA CROWN FINE ART

1215. C.011

DATUM GEWIJZIGD KENMERK BETREFT

11-02-2013 15-2-2013 1215.C.011 Programma van Eisen Kolleksjesintrum Fryslân

PARTNERS

Opdrachtgever: Provincie Fryslân Ruimtelijk, functioneel en technisch Programma van Eisen

Duurzaam Kolleksjesintrum Fryslân Voor de Provinciale Musea

Kenmerk LEVS

:

1215.C.011_Duurzaam_PvE

Datum

:

11-02-2013

Wijziging derden

:

Naam:

Datum:

Wijnanda Willemse

15-2-2013


11-02-2013 15-02-2013 1215.C.011 Programma van Eisen, Depot Fries Museum

Inhoudsopgave 1

Inleiding ............................................................................................................. 8

1.1

Naar een duurzaam opslagdepot .................................................................................................. 8

1.2

Kolleksjesintrum Fryslân .............................................................................................................. 8

1.3

Innovatief en kostenbewust .......................................................................................................... 8

1.4

Beeld............................................................................................................................................. 10

1.5

Projectdefinitie ............................................................................................................................ 10

1.6

Proces ........................................................................................................................................... 10

1.7

Definitief Programma van Eisen ................................................................................................. 11

2

locatie ................................................................................................................ 12

2.1

Beoogde locatie ............................................................................................................................ 12

2.2

Terreinontsluiting en bestrating ................................................................................................ 12

2.3

Parkeren en fietsenstalling ......................................................................................................... 13

2.4

Riolering ...................................................................................................................................... 13

2.5

Beplanting en oppervlaktewater ................................................................................................. 13

2.6

Terreinverlichting........................................................................................................................ 13

2.7

Bewegwijzering ............................................................................................................................ 14

2.8

Terreinafsluiting .......................................................................................................................... 14

3

Functionaliteit en logistiek ................................................................................ 15

3.1 3.1.1

Algemeen ..................................................................................................................................... 15 Potentiële bedreigingen ............................................................................................................... 15

3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3

Ruimtelijk ontwerp ..................................................................................................................... 17 Opslagprincipe ............................................................................................................................. 17 Inventarisatie en berekening benodigd vloeroppervlak ............................................................ 18 Opslagtypen.................................................................................................................................. 18

3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4

Ruimtetyperingen .......................................................................................................................20 Depots ...........................................................................................................................................20 Werkruimten met objecten .........................................................................................................20 Facilitaire ruimtes ........................................................................................................................ 22 Installatieruimtes ......................................................................................................................... 22

3.4

Interne logistiek........................................................................................................................... 23

4

Bovenliggende bepalingen ................................................................................ 24

4.1

Wet- en regelgeving, normen, vergunningen en overige bepalingen ....................................... 24

4.2

Ontwerpeisen duurzaamheid ..................................................................................................... 25

5

Bouwkundige eisen .......................................................................................... 26

5.1

Constructie ................................................................................................................................... 26



5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.1.4 5.1.5 5.1.6 5.1.7 5.1.8 5.1.9 5.1.10

Fundering ..................................................................................................................................... 26 De begane grondvloer .................................................................................................................. 26 Verdiepingsvloeren ...................................................................................................................... 26 Dak ................................................................................................................................................ 26 Kolommen .................................................................................................................................... 26 Gevels............................................................................................................................................ 27 Draagkracht vloeren .................................................................................................................... 27 Noodoverlaten / afschot .............................................................................................................. 27 Brandveiligheid ............................................................................................................................ 27 Inbraakveiligheid ......................................................................................................................... 27

5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3

Buitenschil ................................................................................................................................... 27 Gevel ............................................................................................................................................. 27 Dak ................................................................................................................................................ 28 Buitenplafonds (indien aanwezig) .............................................................................................. 29

5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4 5.3.5 5.3.6 5.3.7 5.3.8 5.3.9

Binnenafbouw.............................................................................................................................. 29 Trappen en bordessen ................................................................................................................. 29 Hekwerken, leuningen en balustrades ....................................................................................... 29 Binnenkozijnen en –deuren ........................................................................................................ 29 Truckdok ......................................................................................................................................30 Binnenwanden .............................................................................................................................30 Vloerafwerkingen .........................................................................................................................30 Wandafwerkingen ........................................................................................................................30 Plafondafwerkingen ..................................................................................................................... 31 Zonwering..................................................................................................................................... 31

5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3

Vaste Inrichting ........................................................................................................................... 31 Depot ruimten .............................................................................................................................. 31 Keuken/ pantry ............................................................................................................................ 32 Portiersloge .................................................................................................................................. 32

5.5

Ruimtenummering en naamsaanduiding .................................................................................. 32

6

Stedenbouwfysische eisen en randvoorwaarden .............................................. 33

6.1

Bezonning en beschaduwing ...................................................................................................... 33

6.2

Windhinder .................................................................................................................................. 33

6.3

Geluidbelasting en trillingen ...................................................................................................... 33

6.4

Toelaatbare geluidbelasting op de gevels ................................................................................... 33

6.5

Geluidbelasting verkeer algemeen ............................................................................................. 33

6.6

Directe en indirecte hinder in omgeving ten gevolge van voertuigbewegingen ...................... 33

6.7

Bouwlawaai .................................................................................................................................. 34

6.8

Lichthinder .................................................................................................................................. 34

6.9

Luchtkwaliteit .............................................................................................................................. 34

7

Akoestische eisen en randvoorwaarden ........................................................... 35

7.1

Wering buitengeluid .................................................................................................................... 35

7.2 7.2.1 7.2.2

Interne geluidisolatie .................................................................................................................. 35 Luchtgeluidisolatie ...................................................................................................................... 35 Contactgeluidisolatie ................................................................................................................... 35

7.3

Ruimteakoestiek .......................................................................................................................... 35



7.3.1 7.3.2 7.3.3

Nagalmtijden ................................................................................................................................ 35 Spraakverstaanbaarheid .............................................................................................................. 36 Electro-akoestische installaties ................................................................................................... 36

7.4 7.4.1 7.4.2

Achtergrondgeluid technische installaties ................................................................................. 36 Installatiegeluid ........................................................................................................................... 36 Geluid ten gevolge van laden en lossen ...................................................................................... 36

7.5 7.5.1

Geluidopwekking door gebouw ten gevolge van wind .............................................................. 36 Trillingen ...................................................................................................................................... 36

8

Bouwfysische eisen en randvoorwaarden ......................................................... 37

8.1

Thermische isolatiewaarden gebouwschil ................................................................................. 37

8.2

Luchtdoorlatendheid gebouwschil ............................................................................................. 37

8.3

Energieprestatie .......................................................................................................................... 38

8.4 8.4.1 8.4.2

Wering van vocht van buiten ...................................................................................................... 38 Waterdichtheid gebouwschil ....................................................................................................... 38 Luchtdoorlatendheid begane grondvloer ................................................................................... 38

8.5 8.5.1 8.5.2

Wering van vocht van binnen ..................................................................................................... 38 Koudebruggen .............................................................................................................................. 38 Oppervlaktecondensatie op kozijnen en puien e.d. ................................................................... 38

8.6 8.6.1

Wateropname ter plaatse van toilet- en badruimten ................................................................ 38 Inwendige condensatie ................................................................................................................ 38

8.7

Ventilatie ...................................................................................................................................... 39

8.8 8.8.1 8.8.2 8.8.3 8.8.4 8.8.5 8.8.6 8.8.7 8.8.8

Thermisch comfort ...................................................................................................................... 39 Algemeen ...................................................................................................................................... 39 Thermisch binnenklimaat ........................................................................................................... 39 Individuele beïnvloedbaarheid ruimtecondities ........................................................................40 Verticale temperatuurgradiënt en stralingsasymmetrie............................................................40 Oppervlaktetemperatuur vloeren ...............................................................................................40 Horizontale stralingsasymmetrie ................................................................................................40 Luchtsnelheid ...............................................................................................................................40 Relatieve vochtigheid ................................................................................................................... 41

8.9 8.9.1 8.9.2 8.9.3 8.9.4 8.9.5 8.9.6

Visueel comfort ............................................................................................................................ 41 Zonwering..................................................................................................................................... 41 Daglichttoetreding ....................................................................................................................... 41 Uitzicht ......................................................................................................................................... 41 Lichtreflectie ................................................................................................................................ 42 Lichtwering en verduistering ...................................................................................................... 42 Kunstlicht ..................................................................................................................................... 42

9

Werktuigkundige installaties, algemeen .......................................................... 43

9.1 9.1.1 9.1.2 9.1.3

Algemeen ..................................................................................................................................... 43 Buitenklimaat ............................................................................................................................... 43 Binnenklimaat .............................................................................................................................. 43 Toe te passen materialen ............................................................................................................. 45

9.2 9.2.1 9.2.2

Warmteopwekking en distributie ............................................................................................... 45 Algemene eisen ............................................................................................................................ 45 Materialen .................................................................................................................................... 46

9.3 9.3.1

Binnenriolering ........................................................................................................................... 47 Algemene eisen ............................................................................................................................ 47



9.3.2 9.3.3

Materialen ....................................................................................................................................48 Aan te brengen voorzieningen ....................................................................................................48

9.4 9.4.1 9.4.2 9.4.3

Water ............................................................................................................................................48 Algemene eisen ............................................................................................................................48 Materialen .................................................................................................................................... 49 Aan te brengen voorzieningen .................................................................................................... 49

9.5 9.5.1 9.5.2 9.5.3

Koude-opwekking en distributie ................................................................................................ 50 Algemene eisen ............................................................................................................................ 50 Materialen .................................................................................................................................... 51 Aan te brengen voorzieningen .................................................................................................... 52

9.6 9.6.1 9.6.2 9.6.3 9.6.4 9.6.5

Luchtbehandeling ........................................................................................................................ 52 Algemene eisen ............................................................................................................................ 52 Materialen .................................................................................................................................... 53 Aan te brengen voorzieningen .................................................................................................... 54 Truckdok ...................................................................................................................................... 56 Quarantaine-ruimte ..................................................................................................................... 56

9.7 9.7.1 9.7.2

Regeling klimaat .......................................................................................................................... 56 Algemene eisen ............................................................................................................................ 56 Aan te brengen voorzieningen .................................................................................................... 57

9.8 9.8.1 9.8.2

Brandbestrijding.......................................................................................................................... 58 Algemeen ...................................................................................................................................... 58 Aan te brengen voorzieningen .................................................................................................... 58

10

Elektrotechnische installaties, algemeen ......................................................... 59

10.1

Algemeen ..................................................................................................................................... 59

10.2

Installaties ................................................................................................................................... 59

10.3

Voorschriften ............................................................................................................................... 59

11

Centrale elektrotechnische voorzieningen ........................................................ 61

11.1

Nutsvoorziening .......................................................................................................................... 61

11.2

Energieverdeling: schakelen verdeelinrichting ....................................................................... 61

11.3

Noodstroom ................................................................................................................................. 61

11.4

Kabelwegen systeem: Kabelgoten .............................................................................................. 62

11.5

Kabelwegen systeem: Kabelladder ............................................................................................. 62

11.6

Kabelwegen systeem: Wandgoot ................................................................................................ 62

11.7

Kabelwegen systeem: Buisleidingen .......................................................................................... 63

11.8

Doorvoeringen ............................................................................................................................. 63

11.9

Bliksemafleidingsinstallatie ........................................................................................................ 63

11.10

Voedingsinstallatie ...................................................................................................................... 64

11.11

Voorzieningen voor installaties door derden ............................................................................. 64

12

Verlichting- en noodverlichtingsinstallatie ...................................................... 65

12.1

Terrein.......................................................................................................................................... 65



12.2

Ruimten en verkeerswegen, basisverlichting ............................................................................ 65

12.3

Ruimten en verkeerswegen, nood- en evacuatieverlichting ..................................................... 66

13

Communicatie installaties .................................................................................67

13.1

Algemeen ..................................................................................................................................... 67

13.2

Data en telefooninstallatie .......................................................................................................... 67

13.3

Intercominstallatie ......................................................................................................................68

14

Beveiligingsinstallaties ..................................................................................... 70

14.1

Algemeen ..................................................................................................................................... 70

14.2 14.2.1 14.2.2

Inbraakbeveiligingsinstallatie .................................................................................................... 70 Detectiegebieden .......................................................................................................................... 70 Inbraaksignalering ....................................................................................................................... 71

14.3 14.3.1 14.3.2 14.3.3

Toegangscontrole en deurontgrendeling ................................................................................... 71 Deurstand- en slotstandsignalering ............................................................................................ 71 Toegangscontrole ......................................................................................................................... 71 Deurontgrendeling ....................................................................................................................... 72

14.4 14.4.1 14.4.2 14.4.3

Communicatiesystemen .............................................................................................................. 73 Intercomsysteem.......................................................................................................................... 73 Camerasysteem ............................................................................................................................ 73 Omroepinstallatie ........................................................................................................................ 74

14.5 14.5.1 14.5.2 14.5.3 14.5.4

Brandmel- en ontruimingsalarminstallatie ............................................................................... 74 Brandmeldinstallatie ................................................................................................................... 74 Ontruimingsalarminstallatie ....................................................................................................... 75 Doormelding ................................................................................................................................ 75 Sturingen ...................................................................................................................................... 75

14.6 14.6.1 14.6.2 14.6.3

Bewakingsloge ............................................................................................................................. 75 Centraal bedien en beheersysteem beveiliging .......................................................................... 75 Balie .............................................................................................................................................. 76 Entree ........................................................................................................................................... 76

14.7

Noodstroomvoorzieningen ......................................................................................................... 76

15

Diverse installaties ............................................................................................ 77

15.1

Transportinstallatie ..................................................................................................................... 77

15.2

Zonwerings- en verduisteringssinstallaties (zie ook hoofdstuk 8) ........................................... 77

15.3

Mindervaliden oproepinstallatie ................................................................................................ 77

16

Vaste sanitaire voorzieningen .......................................................................... 78

16.1

Algemene eisen ............................................................................................................................ 78

16.2

Specificatie standaard sanitaire toestellen ................................................................................ 78

17

Arbobesluit ....................................................................................................... 80

18

Opleveringsvoorwaarden .................................................................................. 81



18.1

Procedure ten behoeve van de oplevering ................................................................................. 81

18.2

Gebruik en beheer ....................................................................................................................... 82

19

Colofon ............................................................................................................. 83

20

Bijlagen ............................................................................................................ 85



1

Inleiding Dit rapport is de uitwerking van het programma van eisen voor duurzaam Kolleksjesintrum Fryslân voor aan aantal culturele instellingen in de provincie Friesland. Dit programma van eisen is de bijstelling van het programma van eisen 1215.C.006 d.d. 2-7-2012. De wijzigingen zijn vooral veroorzaakt doordat het collectief van deelnemers anders is geworden, hetgeen heeft geleid tot een kleiner gebouw. Naast dit programma van eisen is tevens een rapportage gemaakt van het onderzoek naar de businesscase: de investerings- en exploitatiekosten en is de verdeling van de kosten in beeld gebracht. In een eerdere rapportage is reeds de planning opgenomen.

1.1

Naar een duurzaam opslagdepot Sinds enige tijd is er op nationaal niveau een initiatiefgroep actief om na te denken over een duurzaam opslagdepot. Participanten hiervan zijn medewerkers van het Rijksmuseum Amsterdam, Rijksmuseum Twenthe, Mauritshuis, Nederlands Openluchtmuseum, Paleis het Loo en ook het Fries Museum. Onder begeleiding van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hebben een aantal workshops plaatsgevonden om verschillende onderwerpen te bespreken en uitgangspunten vast te stellen voor een nationaal duurzaam depot. Tijdens één van de workshops is discussie gevoerd over het loslaten van bestaande bouwfysische uitgangspunten naar voorbeeld van depots van het Nationaal Museum van Denemarken in Ribe en Vejle. Betrokkenen van de verschillende genoemde musea zien dit als een kansrijk initiatief voor een kwalitatief goed en betaalbaar depot. De Friese Musea, Tresoar en de Provincie Friesland hebben het voortouw genomen bij deze ontwikkeling en zetten een vervolgstap op weg naar de realisatie van een innovatief duurzaam depot. Een overzicht van de participanten van de verschillende workshops is opgenomen in het colofon.

1.2

Kolleksjesintrum Fryslân Na de verkenning van een aantal varianten voor een gebouw voor het Kolleksjesintrum Frieslân, is besloten tot uitwerking van een programma van eisen van een duurzame variant voor de volgende deelnemende partijen: - Regionaal historisch en letterkundig centrum Tresoar - Fries Museum - Fries Natuurmuseum - Fries Scheepvaartmuseum - Fries Landbouwmuseum De keuze voor een gemeenschappelijk depot is ingegeven door het feit dat veel musea kampen met volle depots en kwalitatief goede depotruimtes missen. Het risico op schade door calamiteiten neemt steeds verder toe. Door dit gemeenschappelijke initiatief wordt door samenwerking een schaalvergroting bereikt die een professionaliseringsslag tot gevolg heeft en kostenbesparend is. Daarnaast zit er in de collecties van de musea een overlap die bij het samenbrengen van verzamelingen zichtbaar zal worden. De verwachting is dat hiermee 20% van de collectie ontzameld kan worden. Met de realisatie van het kolleksjesintrum wordt ook de toegankelijkheid van de collecties vergroot. In het nieuwe depot wordt expertise bijeengebracht waar alle deelnemende musea gebruik van kunnen maken waardoor het behoud van de verschillende collecties gewaarborgd is.

1.3

Innovatief en kostenbewust Kostenbewuste exploitatie De musea dragen gezamenlijk de zorg voor de exploitatie en het beheer van het nieuwe gebouw. Dit betekent dat alle exploitatielasten waaronder energie en beveiliging, alsmede de beheerkosten zoals onderhoud terrein, gebouw en 8



installaties ten laste komen van de deelnemende musea. Een belangrijk uitgangspunt voor het project is daarom het streven naar minimale exploitatiekosten. In de keuzeafwegingen voor het installatie- en gebouwconcept, toe te passen materialen, terreininrichting e.d. zijn niet alleen de investeringskosten belangrijk maar dient er ook een afweging op basis van de exploitatiekosten gemaakt te worden; het principe van total cost of ownership. Deze benaderingswijze van optimalisering tussen investeringskosten en exploitatiekosten heeft geleid tot onderzoek naar innovatieve depotconcepten, waarbij gefocust is op de beperking van investeringen in installatietechniek en het verlagen van de energiekosten. Innovatie en duurzaamheid Het kolleksjesintrum heeft als doelstelling om op een duurzame wijze de collectie van de Provincje Fryslân te beheren. De eerste stap op weg naar een duurzaam depot is reeds gezet met het opzetten van het initiatief tot samenwerking van de Friese musea. Door samenvoeging van de collecties kan ontzameld worden en wordt opslagruimte bespaard. Daarnaast worden de collecties beter toegankelijk en onder betere condities bewaard. Dit is het vertrekpunt voor alle hieronder beschreven varianten. Denemarken depot Het concept van het Kolleksjesintrum is gemodelleerd naar voorbeeld van het ‘Denemarken depot’. De belangrijkste referentie voor het kolleksjesintrum zijn bezochte depots in Denemarken, die zich onderscheiden op het gebied van zeer lage energiekosten, gerealiseerd door een concept met weinig installatietechniek gecombineerd met een zeer goed geïsoleerde buitengevel en gebruikmakend van ‘passieve aardwarmte’ via de begane grond vloer. Belangrijk voor het realiseren van een dergelijk concept is het loslaten van de ‘traditionele’ bouwfysische uitgangspunten. Voor het kolleksjesintrum is aangesloten bij de inzichten die vastgelegd zijn in de publicatie “Klimaatwerk, richtlijnen voor het museale binnenklimaat” van Bart Ankersmit. Dit betekent dat bepaalde delen van collecties die wel onder de strengere eisen van de archiefwet moeten worden opgeslagen niet in het kolleksjesintrum kunnen worden opgeslagen. Hier is door de musea en Tresoar rekening mee gehouden. Energieneutraal Voortvloeiend uit het streven naar lage energiekosten is het gebouw energieneutraal gemaakt door het plaatsen van pv-panelen. Dit betekent dat het saldo van energiegebruik en eigen opwekking neutraal is. Duurzaam depot Bij de uitwerking zijn ook andere maatregelen op het gebied van duurzaamheid meegenomen, met name op het gebied van de toepassing van materialen, passend in de Cradle-to-Cradle filosofie dan wel de uitgangspunten voor bio-based bouwen. Herbruikbare materialen, of hergebruikte materialen kunnen hierin centraal staan. Daarnaast zijn onder meer maatregelen opgenomen op het gebied van waterbesparing in het gebouw en voor de locatie zijn eisen geformuleerd voor de scheiding van rioleringssysteem, en het afvoeren van regenwater. Voor een duurzame exploitatie is het borgen van de te leveren prestatie in de exploitatie fase van belang. De keuze voor bijvoorbeeld bepaalde installatietechnische of bouwkundige oplossingen moet zowel op basis van investeringskosten als exploitatiekosten beoordeeld worden. Dit vraagt een andere werkwijze met toeleveranciers, waarbij in een vroeg stadium afspraken op het gebied van onderhoud of energieverbruik moeten worden vastgelegd. Indien duurzame maatregelen in een vroeg stadium geïntegreerd worden in het ontwerp behoeft dit niet kostenverhogend te zijn. Voor het realiseren van een duurzaam gebouw is het integreren van duurzame maatregelen vanaf de initiatieffase mede een voorwaarde voor een succesvolle realisatie.

9


11-02-2013 15-02-2013 1215.C.011 Programma van Eisen, Depot Fries Museum 1.4

Beeld Bij de hierboven beschreven duurzame ambitie past enerzijds de uitstraling van degelijkheid, betrouwbaarheid en doelmatigheid, maar tegelijkertijd willen de Friese musea laten zien dat zij gezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen om werkelijk duurzaam de collectie te beheren. Zij zullen met het depot op bescheiden wijze een voortrekkers rol vervullen in een opgave die er in heel Nederland ligt om de diverse collecties duurzaam te beheren. De uitstraling van het gebouw zou hiervan een expressie moeten zijn: geen glossy gepolijst gebouw maar een gebouw met beide voeten op de grond. Een gebouw dat de maatschappelijke betrokkenheid uitstraalt en de culturele betekenis van musea weerspiegelt. Het gebouw dient vanzelfsprekend te passen binnen de uitgangspunten van de vastgestelde welstand van de nog nader te bepalen locatie.

1.5

Projectdefinitie Het programma van eisen heeft betrekking op het nieuw te bouwen kolleksjesintrum. Het gebouw heeft als functie de opslag, met de bijbehorende logistiek van de aan- en afvoer van objecten. Daarnaast wordt er in het gebouw gewerkt met objecten. Activiteiten De volgende activiteiten zullen in het depot plaatsvinden: - Bewaring van collecties en archieven onder de vereiste condities; - Voorbereiden van in- en uitgaande bruiklenen (conditie controle, verpakken, transporten); - Conserveren en restaureren van collectiestukken en archivalia; - Collectieregistratie en –digitalisering; - Bestuderen van collectiestukken en –onderdelen; - Registratie, digitalisering en ontsluiting van archieven; Gebruik In het kolleksjesintrum zullen dagelijks circa 6 medewerkers aanwezig zijn. Regelmatig zullen specifieke collectiebezoeken plaatsvinden door medewerkers van de organisaties wiens collectie in het kolleksjesintrum is opgeslagen. Het gaat daarbij met name om conservatoren en projectmedewerkers die belast zijn met het voorbereiden en organiseren van tentoonstellingen en vrijwilligers van sommige organisaties die werken aan het verbeteren van beschrijvingen. Het kolleksjesintrum is voor derden uitsluitend op afspraak te bezoeken, met als doel onderzoek aan de collectie en/of de collectiedocumentatie die opgeslagen is in het kolleksjesintrum. Dit zijn vooral medewerkers van andere musea en instituten. Het gebouw moet worden uitgelegd op een maximaal bezoekersaantal van 6 personen, naast de vaste medewerkers. De openstelling van het kolleksjesintrum is 5 dagen per week tussen 8.00 en 17.00 uur.

1.6

Proces In het Programma van Eisen worden de eisen en wensen vastgelegd om tot een duurzaam kolleksjesintrum te komen. Om dit op een goede manier tot stand te kunnen brengen is ook de aanpak aan een aantal voorwaarden verbonden. Deze worden hier per fase beschreven. Initiatief en definitie fase Van belang is het vastleggen van ambities op het gebied van duurzaamheid. Alle betrokken partijen in alle fases van het proces dienen zich te committeren aan deze uitgangspunten. In het ontwerpteam dient een deskundige opgenomen te worden die verantwoordelijk is voor de duurzaamheid.

10



Voor het maken van afwegingen op het gebied van meerkosten versus lagere exploitatiekosten moeten duidelijke regels worden opgesteld. Dit geldt met name op het gebied van energie en onderhoud. Ontwerpfase Vanaf de schetsfase zijn alle voor het ontwerp relevante disciplines in het ontwerpteam vertegenwoordigd. Iedereen in het ontwerpteam heeft vanuit zijn discipline een duidelijke taak en verantwoordelijkheid m.b.t. de invulling van duurzaamheid in het ontwerp. Een duurzaamheidsadviseur bewaakt de duurzaamheidsambitie gedurende het gehele ontwerpproces. De duurzaamheidsadviseur ontwikkelt integrale energieconcepten voor het gebouw en zoekt hiervoor aansluiting en afstemming met de overige partijen en eisen. De architect neemt de duurzaamheidseisen en randvoorwaarden mee in het ontwerp. Gedurende het ontwerpproces dienen duidelijke checkpoints te zijn aangebracht voor evaluatie van de ambities. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren aan het eind van VO, DO en bestekfase. Omdat het uitgansgpunt voor opslaan van objecten is dat zoveel mogelijk gebruikt gemaakt wordt van verrijdbare stellingen en rekken, is het van belang de inrichting al vroeg in deze fase verder uit te werken. De rails waarover de inrichting zich voortbeweegt, moet al tijdens de ruwbouw in het pand worden aangebracht. In het ontwerptraject moet dan ook al een keuze gemaakt worden voor een leverancier en afstemming plaats vinden tussen aannemer en leverancier van de inrichting. Zaken als indeling, toleranties op vlakheid van de vloer en volgordelijkheid bij montage dienen te worden vastgelegd. Bouwfase Gedurende de bouw wordt op gezette tijden de stand van zaken opgemaakt. Eventuele wijzigingen in het bestek worden goed doorgesproken met de ontwerpende partijen. Indien de ontwerpfase meer dan twee jaar voor de start van de bouwfase is afgerond, dan dient het bestek gecontroleerd te worden op duurzaamheid. 1.7

Definitief Programma van Eisen In het onderliggend definitief Programma van Eisen zijn de wensen van de opdrachtgever in ruimtelijk en functionele zin vastgelegd. Het programma van eisen is in nauw overleg met het Fries Museum, Tresoar en de provincie Fryslân vastgelegd. Ook de RCE heeft in dit proces geparticipeerd door de inbreng van expertise en het aangeven van de eigen ruimtebehoefte voor opslag. In het programma is geen rekening gehouden met groei van collecties maar uitgangspunt is dat het ontzamelen of afstoten van collecties deel blijven uitmaken van het toekomstige beleid. Op het terrein is ruimte gereserveerd voor een mogelijke groei van het depot met circa 25%. In het te ontwikkelen gebouwconcept dient dit een nadrukkelijk onderdeel te vormen van de opgave aan de ontwerpende partijen. Belangrijk voor het Programma van Eisen is dat het gezien wordt als een levend document dat gebruikt wordt gedurende de verdere ontwikkeling als raamwerk en toetsdocument zonder verdere ontwikkeling van mogelijkheden uit te sluiten. Het is een momentopname van wensen en eisen en vormt hiermee de basis voor het verdere proces. Het belangrijkste doel: het duurzaam en doelmatig opslaan in een goede werkomgeving moet hierin ten alle tijden leidend zijn.

11



2

locatie

2.1

Beoogde locatie Omdat de locatie is nog niet bekend is worden onderstaand de uitgangspunten voor de locatie opgenomen. Locatie vereisten - Binnen 10-15 minuten reistijd per OV, auto, fiets vanaf het station en stadscentrum. - Goede ontsluiting naar uitvalswegen t.b.v. internationale kunsttransporten. - Geen risicovolle bedrijvigheid (t.a.v. brand, explosies, wateroverlast, contact met chemische stoffen, hoogspanningsmasten etc.) of vervuilende industrie in de omgeving. - Korte aan rijtijden politie en brandweer. - Overzichtelijke locatie. - Maaiveld boven NAP of boven NAP te brengen met een gesloten grondbalans. - Het terrein zal met camera’s worden bewaakt. - Minimaal aan één zijde van de locatie een hoofdontsluiting waarbij het mogelijk is om op straat te draaien met een vrachtauto. - Het gebouw moet minimaal volgens het bebouwingsoppervlak kunnen worden uitgebreid. - De bouwhoogte in het bestemmingsplanmoet minimaal 10 meter bedragen. - Het terrein zal geheel worden afgescheiden van de openbare ruimte. - Het parkeren zal op eigen terrein worden afgewikkeld. - Niet onder of nabij hoogspanningsmasten. Locatie wensen - Voorkeur voor locatie met zo min mogelijk risico vanuit het oogpunt van criminaliteit. - Nabijheid van water, of de mogelijkheid om een gracht of waterpartij rondom het gebouw te creëren. - Het gebouw zou onderdeel kunnen worden van een meer landschappelijke setting of een campusachtige setting. Indien in de directe omgeving van het nieuw te bouwen gebouw ook andere nieuwbouw gepleegd zal gaan worden, moet de projectgroep openstaan voor mogelijkheden voor synergie en gebiedsoplossingen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een gezamenlijke warmtekoude opslag- of aardwarmtesysteem. Ook dient te worden onderzocht of het mogelijk en wenselijk is om gebruik te maken van warmte- of koude overschotten in de omgeving. Bijvoorbeeld aansluiting op een warmtedistributie netwerk. Voor de locatie geldt in beginsel een gesloten grondbalans als uitgangspunt.

2.2

Terreinontsluiting en bestrating De gehele terreininrichting maakt deel uit van dit programma van eisen. Het depot dient een ontsluiting te krijgen aan de openbare weg. Een in- en uitrit is voorzien ter plaatse van het truckdok (binnen het gebouw). Het bestrate terrein, voor de in- en uitrit en truckdok en het eventueel steken en keren van de vrachtauto’s dient te voldoen aan laststelsels verkeersklasse 45 volgens VBB 1995, NEN 6723. Er dienen ter plaatse van het truckdok voldoende aanrij voorzieningen te worden aangebracht.

12



Voor de dimensioneren van het truckdok, het voorterrein en de in- en uitrit dient rekening gehouden te worden met de volgende mogelijke truckafmetingen: - Bakwagen 1 : 9,5 x2,6 x 4 meter (lxbxh) - Bakwagen 2 : 12 x 2,53 x 3,8 meter (lxbxh) - Aanhanger : 9,77 x 2,5 x 4 meter (lxbxh) - Vrachtwagen : 16,5 meter lang 2.3

Parkeren en fietsenstalling Er dient een parkeergelegenheid aangebracht te worden voor 6 auto’s. Één van de parkeervakken dient ingericht te zijn als mindervalide parkeerplaats. Het terrein t.b.v. parkeren mag worden uitgevoerd als halfverharding met natuurlijke of keramische materialen. De verharding t.b.v. de mindervalide plaats dient uitgevoerd te worden als volledig verhard en in de buurt te liggen van de hoofdentree. Naast de nieuwbouw dient een overdekte fietsenstalling voor minimaal 10 fietsen voorzien te zijn. De bestrating dient beperkt te worden tot de functionele vereisten zoals onder 2.2 en 2.3 omschreven is. De overgebleven ruimte op het terrein moet zo veel mogelijk een groene invulling krijgen.

2.4

Riolering Hemelwater Het verharde terrein (t.b.v. vrachtauto’s) is uitgevoerd met een terreinriolering ten behoeve van hemelwater. Het hemelwater van het verharde terrein, het onverharde terrein en van het gebouw bij voorkeur lozen middels een infiltratie in het omliggende terrein dan wel natuurlijke, of aan te brengen waterbuffer op het terrein e.e.a. afhankelijk van de mogelijkheden van de locatie. Indien afvoeren middels drainagekoffers niet mogelijk is mag er gebruik gemaakt worden van een traditioneel gescheiden systeem. Vuilwater De vuilwaterafvoer dient aangesloten te worden op de bestaande gemeente riolering. In de riolering voldoende ontstoppingsstukken en inspectieputten opnemen. Zowel het vuilwater- als het hemelwaterafvoerstelsel (voor zover aanwezig) dienen in PE uitgevoerd te worden. De gehele terreinriolering dient te voldoen aan NPR 3218. De dimensionering van de terreinriolering dient vooraf berekend en goedgekeurd te worden. Eventueel aanwezige bestaande kabels en leidingen in het terrein dienen vooraf omgelegd te worden.

2.5

Beplanting en oppervlaktewater Afhankelijk van de afmetingen van de locatie dient er een inrichting van de niet verharde en halfverharde ruimte te komen. Deze zou bij voorkeur moeten worden ingezet om een natuurlijke invoeging van het gebouw en de duurzame uitstraling en ambitie van het project te ondersteunen. Nieuw aan te leggen waterpartijen kunnen een rol spelen in de afvoer van hemelwater en het zuiveren van afvalwater maar kunnen ook dienen als natuurlijke beveiliging. De beplanting dient geen belemmering te vormen voor de overzichtelijkheid van het terrein. Bij het ontwerp van de buitenruime dient een onderhoudsplan opgesteld te worden.

2.6

Terreinverlichting Op het terrein de benodigde terreinverlichting aanbrengen. Uitgangspunt is energiezuinige verlichting die efficiënt gebruikt en gestuurd wordt. Zie ook hoofdstuk verlichting 12.1.

13



Bewegwijzering Op het terrein de benodigde bewegwijzeringen aanbrengen zodat bezoekers, leveranciers en hulpdiensten goed geïnformeerd zijn.

2.8

Terreinafsluiting Het gehele terrein dient afgesloten te worden met een 1800 mm hoog afscherming of een landschappelijke oplossing die een duidelijke terreinafscheiding mogelijk maakt. De in- en uitrit afsluiten met rijbaanbrede vrijdragende schuifpoorten. Opbouw en uitvoering van staal. De vleugel(s) afhangen aan twee dubbele, kunststof loopwielen die met traploos instelbare wielstoelen aan de geleideportalen zijn bevestigd. Het geheel dient op een fundatie geplaatst te worden. De poorten sluiten in een aanslagportaal voorzien van een oploopsteun en slotvangplaat. Voor bediening en aansturing van de schuifpoorten zie hoofdstuk beveiliging. De intercom dient op twee hoogtes te worden aangebracht, één voor vrachtwagens en één voor personenwagens. De bouwkundige uitvoering van het hekwerk moet tezamen met de gevel voldoende weerstand bieden tegen braak en ramkraak. Naast de schuifpoorten dienen loophekken voor fietsers en wandelaars opgenomen te worden, opbouw en uitvoering als de hekwerken. Voor bediening en aansturing van de loophekken zie hoofdstuk beveiliging. Hiervoor hoeft geen road barrier opgenomen te worden.

14



3

Functionaliteit en logistiek

3.1

Algemeen Het te ontwikkelen gebouw is primair bedoeld voor het bewaren van objecten die behoren tot het (Friese) culturele erfgoed. Daarnaast wordt voorzien in een aantal ruimtes voor het bestuderen en raadplegen van de collecties en ten behoeve van registratie en conservering van de objecten. In dit hoofdstuk wordt een beeld gegeven van de aard van de werkzaamheden die in de diverse ruimtes worden uitgevoerd, de samenhang tussen de ruimtes en de logistiek van de objecten binnen het gebouw.

3.1.1

Potentiële bedreigingen Door de objecten zorgvuldig op te slaan in een museaal depot, proberen we de levensduur van objecten zo veel mogelijk te verlengen en zo ons erfgoed ook voor toekomstige generaties toegankelijk te maken. Erfgoed wordt bedreigd door een tiental potentiële bedreigingen, dat hieronder worden omschreven in relatie tot het depotgebouw. Fysische krachten Onder fysische krachten wordt alle schade ondergebracht die ontstaat door trillingen, schuren, schokken en zwaartekracht. Mechanische schade wordt onder meer voorkomen door de route van het object binnen het depotgebouw drempelloos uit te voeren, geen tranenplaat toe te passen en ook bij de vloerafwerking trillingen tijdens transport te voorkomen. Om de beschikbare vloeroppervlakte optimaal te benutten, worden verrijdbare opslagmiddelen gebruikt. Bij de selectie hiervan speelt trilling en bediening ook ene belangrijke rol. Voor het opslaan van keramische objecten en objecten van glas worden statische stellingen toegepast. Dieven, vandalen en verplaatsers Er zijn verschillende manieren waarop objecten uit een collectie kunnen verdwijnen. De meest bekende is diefstal, maar objecten kunnen ook “verdwijnen” omdat ze onvindbaar worden doordat ze verkeerd worden terug geplaatst in het depot. Standplaatsregistratie is daarom van essentieel belang. Daarom moet ten behoeve van het registratiesysteem een wifiverbinding beschikbaar zijn in alle ruimtes waar objecten worden bewaard of waar met objecten wordt gewerkt. Ter preventie van diefstal is het beveiligingssysteem cruciaal, maar worden ook diverse interne procedures gehandhaafd. Toegang tot ruimtes waar zich objecten kunnen bevinden is dan ook altijd beperkt of onder begeleiding van geautoriseerd personeel. Vuur Hierbij gaat het om het ontstaan, de verspreiding en de versterking van brand. De schade aan objecten heeft niet alleen betrekking op het verbranden of smelten van de collectie of een deel daarvan maar ook op bijvoorbeeld de depositie van roetdeeltjes. Open vuur en roken, bliksem als ook elektrische apparaten zijn potentiële bronnen. Daarom worden depots en andere ruimtes waar objecten aanwezig zijn, buiten gebruiksuren spanningsloos gemaakt. Naast het beperken van de mogelijkheid van overslaan van brand naar naastgelegen brandcompartimenten, is snel blussen van groot belang. Ook verspreiding van roet en rook naar andere compartimenten dient zoveel mogelijk te worden tegengegaan.

15



Water Wateroverlast in een depot kan op verschillende manieren ontstaan. Naast overstromingen als gevolg van dijkdoorbraak, kan hierbij ook gedacht worden aan breuk van waterleidingen of bijvoorbeeld lekkage van het dak. Behalve de schade die ontstaat door het bevochtigen van het materiaal, kan soms ook ernstige schade ontstaan bij het vervolgens drogen van een natte collectie. Om deze reden is het niet toegestaan om watervoerende leidingen op te nemen in de depotruimtes of in ruimtes waar met de collectie wordt gewerkt. Ongedierte en schimmels Er zijn verschillende typen ongedierte te onderscheiden, variërend van knaagdieren tot insecten. Via open ramen, deuren of andere openingen in het gebouw kunnen insecten tot de collectie doordringen. Soms worden ze binnen gebracht in objecten, door bruikleenverkeer of door aankoop nieuwe objecten. Schimmelsporen zijn altijd aanwezig in de lucht en kunnen tot wasdom komen als de relatieve vochtigheid lang genoeg, hoog genoeg is. Ook de temperatuur speelt hierbij een rol, bij hogere temperatuur groeien schimmels sneller. Het is daarom van belang de afwerking van het gebouw zodanig is dat ongedierte niet gemakkelijk naar binnen kan en dat de ruimtes gemakkelijk kunnen worden schoongehouden. Vuil en stof kunnen namelijk een voedingsbron zijn voor ongedierte. Om binnengekomen objecten te kunnen ontsmetten, wordt in de quarantaineruimte ene lage-zuurstof cel opgenomen. Bij een percentage van maximaal 0.5% zuurstof worden in deze cel alle stadia van ongedierte gedood. Bij het binnenbrengen van objecten zijn procedures van toepassing om te voorkomen dat besmette objecten bij de andere objecten in depot worden geplaatst. Verontreinigingen Er kan een onderscheid gemaakt worden in verontreinigingen uit de lucht en afkomstig van vloeistoffen. Luchtverontreinigingen kunnen worden onderverdeeld in gassen en stofdeeltjes die in de buitenlucht voorkomen (zogenaamde primaire gassen) en gassen die in een gebouw worden gegenereerd, bijvoorbeeld afkomstig uit constructiematerialen. Bij de selectie van materialen dient hier rekening mee gehouden te worden. Straling Lichtschade kan ontstaan als er te veel zichtbaar licht en/of UV door zon- of kunstlicht op een object valt. Kleurstoffen ver- of ontkleuren, papier verbruint, vernissen / lakken verouderen, hout kan vergelen en ook kunnen sommige chemische processen worden versneld. Daarom worden in ruimten waar objecten worden bewaard of met objecten wordt gewerkt, lampen toegepast die UV-arm zijn. Ter beoordeling van de objecten wordt een daglichtkleur toegepast. Onjuiste temperatuurregeling De temperatuur in depots wordt tot op heden zo constant mogelijk gehouden op een comfortabel niveau. Een hoge temperatuur versnelt chemische en biologische processen en is niet wenselijk. Een lage temperatuur vertraagt deze processen juist. Bovendien is er ene directe relatie tussen de temperatuur en de relatieve vochtigheid. In het Denemarken-concept worden de tot nog toe heersende eisen die gesteld worden aan de temperatuur, los gelaten. Wel is de mogelijkheid opgenomen om objecten via een tussenstap van depotruimtes naar werkruimtes of bijvoorbeeld het museumgebouw te verplaatsen of vice-versa. De tussenstap bestaat uit het plaatsen van ingepakte voorwerpen in een ruimte die voldoet aan de condities voor werkruimten.

16



Onjuiste relatieve vochtigheidsregeling Een relatieve vochtigheid (RV) is incorrect als deze te hoog, te laag of te variabel is. Bij hoge RV kunnen bepaalde chemische reacties versneld worden (corrosie), zullen organische materialen zwellen en kan schimmelgroei optreden wanneer deze gedurende meerdere dagen hoger is dan 68%. Bij een te lage RV zullen hygroscopische materialen uitdrogen met als mogelijke gevolgen, verbrossing, zout uitbloei of bijvoorbeeld kristalstructuur transformaties (dehydratie). Bij een fluctuerende RV zullen hygroscopische materialen zwellen en krimpen. Dit kan scheurvorming, delaminering van oppervlakte lagen en/of vervormingen tot gevolg hebben. Het Denemarken-concept is gebaseerd op kennis over de reactiesnelheid van voorwerpen. In de depots en de collectie is zoveel capaciteit voor buffering van vocht en wordt zodanig weinig geventileerd, dat het mogelijk is om met beperkte apparatuur de RH tussen 45 en 60% te houden. Verlies Het uit het zicht raken van objecten door verwaarlozing of veronachtzaming. Ook het verlies van bij objecten behorende informatie waardoor de betekenis van de objecten onduidelijk wordt. Dat kan geschreven informatie zijn (b.v. veldnotities over verzameld materiaal) of informatie die in hoofden van mensen zit en met hen verdwijnt. Binnen het gebouw kunnen we dit risico uitsluitend minimaliseren door het aanbrengen van WIFI ten behoeve van het collectieregistratiesysteem. 3.2

Ruimtelijk ontwerp De beoogde locatie en de specifieke logistiek van gebruiksfuncties binnen het gebouw vragen om een goede efficiënte ruimtelijke indeling. De exacte voetprint van het gebouw wordt mede bepaald door de locatie. De vrije hoogte per ruimte is aangegeven in de ruimtestaten. Onder vrije hoogte wordt verstaan de hoogte van bovenkant afgewerkte vloer tot onderzijde installatietechnische componenten, onder het plafond.

3.2.1

Opslagprincipe Bij het ontwerp van het gebouw dient het efficiënt opslaan van de collectie als uitgangspunt te worden genomen. Bovendien is het van belang de interne logistiek te optimaliseren om zo het beschikbare aantal meters efficiënt te benutten. Ter voorbereiding op het schrijven van dit PVE is onderzoek gedaan naar de benodigde opslagmiddelen om de collectie efficiënt op te kunnen bergen. Daarbij is een selectie gemaakt van beschikbare opslagmiddelen. De objecten worden zo efficiënt mogelijk opgeborgen. Om dit te bereiken worden objecten, onafhankelijk van soort object, materiaal of eigenaar opgeborgen. Het formaat wordt bij het bergen leidend. Er is gekozen voor stellingen met een lengte van 1 meter of een veelvoud hiervan. Zo veel mogelijk objecten worden opgeslagen in verrijdbare opslagmiddelen (niet statisch). Als vuistregel geldt dat om de 10 wagens steeds een gangpad wordt opgenomen. Om dit opslagtype efficiënt in te zetten, is het noodzakelijk de blokken tussen kolommen van de draagconstructie op te nemen en de draagconstructie niet te integreren in de blokken die gevormd worden door de opslagmiddelen. Uit onderzoek naar de optimalisering tussen gebouwafmetingen en opslagprincipes blijkt dat een stellingrij van ongeveer 6 meter lengte optimaal is in gebruiksvriendelijkheid, efficiëntie en mogelijkheden tot overspanning. Daarom is er in de berekening van het benodigde aantal stellingen uitgegaan van een opstelling met een lengte van steeds 6 meter. Voor het gekozen bouwfysisch concept is een gebouwvorm van twee lagen het meest gunstig, voor het depotgedeelte is het daarentegen noodzakelijk één grote ruimte te creëren zonder bouwkundige verdiepingen. Daarom is in het depot zo veel mogelijk gekozen voor kastsystemen van twee verdiepingen hoog, met een geïntegreerd bordes en een trap.

17



Voor het opslaan van de collectie is het efficiënt om een aantal opslagmiddelen te kiezen met zo min mogelijk variatie zodat er zo groot mogelijke blokken kunnen worden gemaakt en er zo min mogelijk meters nodig zijn voor gangpaden. Dit betekent ook dat het efficiënt werkt om bij de legbordstellingen een beperkte variatie in plankmaten toe te passen. Voor keramiek en glas is gekozen om gebruik te maken van statische opslagmiddelen. Dit zijn vaste stellingen die steeds ruggelings tegen elkaar aan worden geplaatst en afgewisseld worden met een gangpad. Per opslagmiddel is aangegeven hoe breed de toe te passen gangpaden zijn. Bij het toepassen van laden, adviseren wij deze zoveel mogelijk op te nemen in de verrijdbare legbordstellingen. Voor grote formaten is dat niet mogelijk, deze moeten in statische ladenblokken worden opgenomen. Statische opslagmiddelen worden geplaatst op een plint van 15 cm. om de objecten op de eerste plank te beveiligen tegen schade door schoonmaken of andere mechanische schade. Bovendien wordt zo een buffer tegen wateroverlast gecreëerd. Uitzondering hierop zijn de breedvakstellingen en de draagarmstellingen. Deze worden niet op een plint geplaatst om het mogelijk te maken om met de heftruck objecten in deze stellingen te plaatsen. Door de aard van de objecten zullen zij meestal op pallets worden geplaatst, waardoor deze bescherming alsnog wordt geboden. Verrijdbare opslagmiddelen worden op een wagen geplaatst waardoor hetzelfde effect wordt bereikt als bij plaatsing op een plint. 3.2.2

Inventarisatie en berekening benodigd vloeroppervlak Voor het bepalen van de benodigde hoeveelheden inrichting per type, zijn de inventarisaties van het Fries Museum, Tresoar, Fries Scheepvaartmuseum Fries Natuurmuseum en en Fries Landbouwmuseum gebruikt. De inventarisatie van de benodigde opslagruimte van de musea is uitgevoerd op basis van een telling van het aantal stellingen (het gemiddelde aantal planken per kast is zes) en het berekenen van het benodigde hangoppervlak voor schilderijen. Voor Tresoar wordt bij de berekening uitgegaan van stellingen met gemiddeld zeven planken. Het resultaat van deze telling is opgenomen in bijlage 2. In bijlage 3 is het aantal benodigde vierkante meters berekend dat nodig is om het aantal opslagmiddelen van het betreffende type in een rijlengte van 6 meter te plaatsen. Hierbij is tevens de gangruimte direct voor de stellingen opgenomen. In bijlage 4 zijn principetekeningen opgenomen van de stellingen en schilderijrekken. Het Natuurmuseum beheert een zeer kleine verzameling materiaal op sterk water. Vanwege de toepassing van alcohol, worden hieraan speciale eisen gesteld ten aanzien van de brandveiligheid. Deze verzameling kan niet worden opgeslagen in het depot. Omdat de omvang beperkt is, wordt er voor gekozen deze verzameling op te slaan in twee chemicaliënkasten in een van de werkruimtes. Hiervoor zijn aansluitingen (wcd en afzuiging) opgenomen in het PVE. Flexibiliteit door ontzamelen Bij de inventarisatie is rekening gehouden met het ontzamelen door de musea. Door het bijeenbrengen van collecties in één depot kunnen dubbelingen in de collectie verwijderd worden. Doelstelling van de musea is het ontzamelen van 20% van de collectie.

3.2.3

Opslagtypen Schilderijrek Gaasrekken die soms tegen wanden aan worden bevestigd, ten behoeve van bijvoorbeeld zeer kwetsbare schilderijen, tegeltableaus en spiegels, en als trekrekken worden geplaatst. In het laatste geval wordt aan twee zijden gaaspaneel toegepast en bevinden de rekken zich aan weerszijde van het gangpad.

18



Draagarmstellingen Geschikt voor het opslaan van zware voorwerpen en lange voorwerpen doordat de stellingen geen tussen- schoren of staanders hebben. De diepte is 100 cm. De benodigde gangpadbreedte is afhankelijk van de inzet van een hef- of reachtruck en andere transportmiddelen. Doorgaans is t.b.v. de draaicirkel een gangpad nodig van minimaal 320 cm. Breedvakstelling, verrijdbaar, diepte 100 en 120 cm. Breedvakstellingen zijn opgebouwd uit secties van 200 cm. breed en zijn 100 of 120 cm. diep. Ze worden gebruikt voor het opslaan van grote en zware objecten. De benodigde gangpadbreedte is afhankelijk van de inzet van een hef- of reachtruck en andere transportmiddelen. Doorgaans is t.b.v. de draaicirkel een gangpad nodig van minimaal 320 cm. Legbordstelling, verrijdbaar, diepte: 20 cm. Stellingen met een plankbreedte van 100 cm (98 netto) en een diepte van 20 cm. De stellingen worden met twee rijen op een wagen geplaatst. Hierdoor ontstaat op verschillende punten de mogelijkheid objecten door te steken en de diepte van twee rijen te gebruiken. Gangpaden zijn 90 cm. breed. Legbordstelling, verrijdbaar, diepte: 40 cm. Stellingen met een plankbreedte van 100 cm (98 netto) en een diepte van 40 cm. De stellingen worden met twee rijen op een wagen geplaatst. Hierdoor ontstaat op verschillende punten de mogelijkheid objecten door te steken en de diepte van twee rijen te gebruiken. Gangpaden zijn 120 cm. breed. Legbordstelling, statisch, diepte: 40 cm. Stellingen met een plankbreedte van 100 cm (98 netto) en een diepte van 40 cm. De stellingen worden met twee rijen op een wagen geplaatst. Hierdoor ontstaat op verschillende punten de mogelijkheid objecten door te steken en de diepte van twee rijen te gebruiken. Gangpaden zijn 100 cm. breed. Legbordstelling, verrijdbaar, diepte: 60 cm. Stellingen met een plankbreedte van 100 cm (98 netto) en een diepte van 60 cm. De stellingen worden met twee rijen op een wagen geplaatst. Hierdoor ontstaat op verschillende punten de mogelijkheid objecten door te steken en de diepte van twee rijen te gebruiken. Gangpaden zijn 120 cm. breed. In een aantal van deze legbordstellingen worden laden ingebouwd tot een hoogte van 145 cm. voor het opbergen van kleine voorwerpen. Legbordstelling, statisch, diepte: 60 cm. Stellingen met een plankbreedte van 100 cm (98 netto) en een diepte van 60 cm. De stellingen worden met twee rijen op een wagen geplaatst. Hierdoor ontstaat op verschillende punten de mogelijkheid objecten door te steken en de diepte van twee rijen te gebruiken. Gangpaden zijn 100 cm. breed. Legbordstelling, verrijdbaar, diepte: 70 cm. Stellingen met een plankbreedte van 100 cm (98 netto) en een diepte van 70 cm. De stellingen worden met twee rijen op een wagen geplaatst. Hierdoor ontstaat op verschillende punten de mogelijkheid objecten door te steken en de diepte van twee rijen te gebruiken. Gangpaden zijn 120 cm. breed. Legbordstelling, statisch, diepte: 70 cm. Stellingen met een plankbreedte van 100 cm (98 netto) en een diepte van 70 cm. De stellingen worden met twee rijen op een wagen geplaatst. Hierdoor ontstaat op verschillende punten de mogelijkheid objecten door te steken en de diepte van twee rijen te gebruiken. Gangpaden zijn 100 cm. breed. Ladenblokken, 135 x 100 cm. In de collecties bevinden zich een flink aantal voorwerpen dat in laden moet worden opgeborgen, maar een grotere diepte nodig heeft dan 60 cm. (veelal in papier- en textielcollecties). Deze voorwerpen worden opgeborgen in ladeblokken. Ten behoeve van de bereikbaarheid hebben deze ladeblokken 19



een maximale hoogte van 145 cm. Om toch de hoogte van de beschikbare ruimte beter te benutten, wordt een deel van de ladeblokken op een entresolvloer geplaatst. Parkeervak Het parkeervak en is een term om vierkante meters aan te duiden die nodig zijn voor het opslaan van grote objecten die niet in een stelling passen en dus, al dan niet op pallets, op de grond worden geplaatst. 3.3

Ruimtetyperingen De eisen die worden gesteld aan afwerking, klimaat en veiligheid worden bepaald door de functie van de ruimte. De ruimtes zijn in te delen in drie groepen volgens het schema in onderstaande afbeelding. De functie van de diverse ruimtes die in het PVE zijn opgenomen, worden hieronder beschreven en zijn voorzien van een ruimtenummer dat correspondeert met de ruimtestaat opgenomen in bijlage1.

3.3.1

Depots A. 01 – Denemarken Alle depotruimten voldoen aan dezelfde eisen. Er is geen onderverdeling naar materiaalsoort, objecttype of eigenaar. Wel is van alle collecties die dienen te worden opgeslagen, onderzocht in welk type opslagmiddel deze moeten worden bewaard. Van ieder type opslagmiddel is vervolgens een blok samengesteld met voldoende gangpaden om de collectie te kunnen bereiken. Het aantal vierkante meters dat nodig is voor het plaatsen van een dergelijk blok is opgenomen in bijlage 4. Globaal uitgangspunt voor de indeling in compartimenten is een maximum van 1200 m2. Dit ligt ruim onder maximale norm volgens het bouwbesluit.

3.3.2

Werkruimten met objecten B. 01 - Pakruimte Ruimte waar objecten kunnen worden in- of uitgepakt, de conditie kan worden gecontroleerd en kleine conserverende handelingen kunnen worden verricht zoals het in- en uitlijsten van schilderijen. Hier worden alle objecten verzameld voordat zij op transport gaan naar andere locaties en dit is ook de eerste ruimte waar objecten terecht komen na binnenkomst. In deze ruimte wordt veelvuldig gebruik gemaakt van elektrisch handgereedschap en is voldoende ruimte aanwezig om een handvoorraad materialen te bewaren. Tevens is een uitstortgootsteen aanwezig waar ook de handen kunnen worden gewassen.

20



B. 02 - Transito ruimte Ruimte om zendingen objecten neer te zetten die klaar zijn voor vertrek of juist zijn binnengekomen en nog niet kunnen worden uitgepakt. De ruimte werkt als een capaciteitsbuffer voor de pakruimte en wordt gebruikt bij grote zendingen of onvoldoende capaciteit van behoudsmedewerkers om objecten direct na aankomst uit te pakken, of op de dag van transport in te pakken. Deze ruimte kan tevens worden gebruikt om objecten die uit een depot met een lage omgevingstemperatuur komen, te acclimatiseren. Hoewel deze ruimte in het werkgedeelte moet worden gepland, geldt hier dat slechts tot 18°C. hoeft te worden verwarmd om de acclimatiseringsfunctie tussen museumklimaat en depotklimaat te kunnen realiseren. B. 03 - Quarantaine ruimte In deze ruimte worden objecten geplaatst waarvan is aangetoond of het vermoeden bestaat dat zij zijn besmet door schimmels of ongedierte. Door de objecten tijdelijk in quarantaine te plaatsen, wordt besmetting van andere objecten voorkomen en kan een object worden gemonitord om te zien of het object daadwerkelijk is besmet. Indien dit het geval is wordt het object getransporteerd naar een behandelaar of ter plaatse worden ontsmet. In of direct naast deze ruimte of in de ruimte is een ontsmetting cel geplaatst waar op basis van het lage zuurstofprocedé ongedierte kan worden gedood. Om verdere besmetting in het depot te voorkomen, wordt de lucht uit deze ruimte niet gerecirculeerd, maar afgevoerd naar buiten. B. 04 - Fotostudio De fotostudio is uitgerust voor het maken van hoogwaardige digitale foto’s van objecten. Om de kleur van de objecten goed te kunnen vergelijken met de kleuren op de afbeelding, moet daglicht in deze ruimte volledig kunnen worden geweerd. De wanden, vloer en het plafond moeten in nader te bepalen grijs- en zwarttinten worden afgewerkt, net als alle andere inrichtingselementen in deze ruimte. In het plafond moeten ophangpunten worden aangebracht ten behoeve van een frame met flitslampen. Bij fotografie worden meerdere flitslampen gebruikt. Deze worden gevoed door een eigen transformator. B. 05 - Atelier schoon, droog In dit atelier worden werkzaamheden uitgevoerd aan objecten waarbij weinig tot geen vervuiling optreedt. Je kunt hierbij denken aan het inbinden van boeken, het behandelen van prenten en tekeningen, het opzetten van textiele voorwerpen en het restaureren van schilderijen. Voor het uitvoeren van de behandelingen is de kwaliteit van het licht van belang. Daarom wordt lokale verlichting toegepast. Veel restauratoren hebben voorkeur voor daglicht vanuit het noorden. Bij de behandelingen worden soms kleine hoeveelheden chemicaliën gebruikt. Hiervoor is lokale afzuiging aan flexibele armen noodzakelijk (twee stuks). B. 06 - Multifunctionele ruimte In deze ruimte wordt de handbibliotheek voor de collectie Friesland geplaatst en is het mogelijk deze te raadplegen. Bovendien worden de diverse archieven rond de objecten bewaard. Je kunt hier denken aan bijvoorbeeld inventariskaarten, restauratiedossiers en documentatiemappen. Het bewaren gebeurt deels in gesloten kasten of in een aparte ruimte die direct gekoppeld is aan de ruimte. Medewerkers en geautoriseerde bezoekers kunnen zelfstandig boeken of dossiers uit de stellingen of archiefruimte halen en na gebruik weer opbergen. Voor andere bezoekers moeten materialen klaar gelegd kunnen worden. Er is geen ruimte voor een toezichthouder in het exploitatiebudget. Toezicht moet dus gebeuren met behulp van een dome-camera en door de ruimte een open karakter mee te geven en op een centrale plek in het werkgedeelte te situeren.

21



Zo wordt het voor medewerkers mogelijk om snel op te merken of hun aanwezigheid in de ruimte nodig is. In de ruimte moeten 6 medewerkers en/of bezoekers gelijktijdig materiaal kunnen raadplegen. Daarnaast moet de ruimte kunnen worden gebruikt voor allerlei werkzaamheden met objecten: handelingen in het kader van preventieve conservering, bezichtigen en bestuderen van objecten, opstellen van een registratiestraat, etc. Voor de atelierruimtes en de multifunctionele ruimte geldt dat er een glasstrook naast de deur dient te worden aangebracht. 3.3.3

Facilitaire ruimtes D. 01 - Truckdok inclusief container ruimten Voor het inpandig laden en lossen van vrachtwagens. Ingericht volgens de eisen die uit de logistiek rond de collectie volgen, maar ook geschikt voor aan- en afvoer van andere materialen/goederen. Bij het dimensioneren van het truckdok wordt rekening gehouden met vrachtwagens met een maximale lengte van 16,5 mtr. In het truck dok worden ook busjes geladen en gelost en andere goederen dan objecten aangeleverd. Aandachtspunt is het overbruggen van het hoogteverschil tussen de laadvloer van de vrachtauto’s en vloer van het gebouw. In het truckdok is voldoende ruimte om ook de metalen en automatisch afsluitbare afvalcontainers op te stellen. D. 02 - Toiletten dames, heren, mindervaliden Het aantal benodigde toiletten volgt uit weten regelgeving en is afhankelijk van de indeling van het gebouw. D. 03 - Garderobe en lockers Voor de bezoekers en het personeel dient er een garderoberuimte te zijn met kapstok en lockers van 150x400x600 mm afmeting. Uitgangspunt is een maximum aantal van12 personen. D. 04 - Magazijn diverse BG Ruimte voor het opslaan van verpakkingsmaterialen, kantoorartikelen en facilitaire benodigdheden. D. 05 - Lunchruimte pantry Ruimte met een aanrechtblok en opstelplaats voor de koffieautomaat waar medewerkers en bezoekers de pauzes kunnen doorbrengen. Het is in het gebouw niet toegestaan etenswaren te bewaren of te nuttigen met uitzondering van deze ruimte. Deze regel is er om risico op ongedierte te beperken. In het aanrechtblok dient daarom o.m. een koelkast te worden opgenomen en voldoende aanrechtkastjes om etenswaren te bewaren.

3.3.4

Installatieruimtes Het is toegestaan diverse techniek bij elkaar onder te brengen in dezelfde technische ruimte(s). Uitzondering hierop zijn de voorzieningen ten behoeve van de beveiliging. Deze mogen wel worden gecombineerd met patchkasten ten behoeve van ICT die niet beveiligingsgerelateerd is, maar dient verder in een separate ruimte te worden ondergebracht. F.

01 - W installaties

F. 02 - veiligheidsinstallaties /patchruimte / Receptie Ruimte voor het plaatsen van de veiligheidsinstallatie en de patchruimte in combinatie met een receptiefunctie.

22



F. 03 - Lift installatie Indien het gebouw in meerdere lagen wordt uitgevoerd voor werkruimten en neven ruimten dient hiervoor een personenlift, brancardlift te worden opgenomen F. 3.4

04 - diverse verdeelkasten

Interne logistiek In het gebouw worden de grote objecten vervoerd met behulp van een kleine vorkheftruck en/of een pompwagen. Hiermee dient rekening te worden gehouden bij de dimensionering van gangpaden tussen truckdok en opslag van deze grote stukken. De heftruck heeft doorgaans een draaicirkel van ca. 3.50 meter. In onderstaand schema is de routing van binnenkomende en uitgaande objecten weergegeven. Hierbij dient rekening gehouden te worden met de minimale breedte t.b.v. heftrucks en andere transportmiddelen.

23



4

Bovenliggende bepalingen

4.1

Wet- en regelgeving, normen, vergunningen en overige bepalingen Alle van overheidswege van toepassing zijnde weten regelgeving is van toepassing op dit project. Daarnaast gelden de volgende voorschriften: - het Bouwbesluit 2012; - de Wabo; - de Wet Milieubeheer; - de laatstelijk geldende Nederlandse (NEN) en Europese (EN) normen, bepalingen, voorschriften en (praktijk)richtlijnen; - het van toepassing zijnde bestemmingsplan; - eisen van Bouw- en Woningtoezicht van de gemeente; - eisen van de welstandscommissie van de gemeente; - weten regelgeving betreffende het milieu; - voorschriften van de nutsbedrijven; - Handboek voor Toegankelijkheid; - Handboek Beveiligingstechniek van het Nationaal Centrum voor Preventie; - Arbeidsomstandighedenwet en -besluit (samen: Arbo); - Arbothemacahier, ATC 7, Baliewerk, uitgave van SDU uitgevers; - Handleiding veilig glazenwassen (Aboma Keboma); - NEN 3569: veiligheidsbeglazing in gebouwen; - NEN 2443: parkeren en stallen van personenauto’s op terreinen en garages. - BDA-dakboekje 2000, uitgegeven door BDA Dakadvies B.V. te Gorinchem. - KVT ’95, “Kwaliteit van houten gevelelementen”, - “Kwaliteitseisen en adviezen voor metalen ramen, deuren en gevels”, samengesteld en uitgegeven door de Vereniging van Metalen Ramenfabrikanten (VMR). - De aansluitvoorwaarden van de diverse Nutsbedrijven; - Voorschriften en richtlijnen van de regionale brandweer; - De bepalingen volgens de wet milieu; - De installaties dienen te voldoen aan de uitgaven "Een brandveilig gebouw bouwen" van de Nederlandse Brandweer Federatie en het Handboek "Brandveiligheidsinstallaties" van de Nederlandse Vereniging van Brandweerkorpsen. Van alle van toepassing zijnde normen, voorschriften en dergelijke gelden de laatste uitgaven. Alle van overheidswegen vereiste vergunningen dienen aangevraagd en verkregen te worden. Alle voorzieningen die benodigd zijn om een gebruiksvergunning te verkrijgen, dienen binnen het project opgenomen te worden. Waar geen eisen worden vermeld in dit PvE, dient ten minste te worden uitgegaan van de minimum eisen voorvloeiend uit de documenten zoals hiervoor aangegeven. Over nader te bepalen eisen, bijvoorbeeld als gevolg van voortschrijdend inzicht of functionele aanpassingen in het wensenpakket van de gebruiker, dient te allen tijde nadere afstemming met de opdrachtgever plaats te vinden. Aanvullende eisen dienen gedurende het ontwerptraject op het programma van eisen te worden aangevuld. Per fase zullen de afwijkingen t.o.v. het dit programma van eisen moeten worden geregistreerd.

24



Ontwerpeisen duurzaamheid In het programma van eisen zijn al veel duurzaamheidsmaatregelen geïntegreerd. Omdat gekozen is voor een energieneutraal installatieconcept worden hier geen specifieke aandachtspunten met betrekking tot energiegebruik vermeld. Deze zijn op andere plaatsen in het programma van eisen opgenomen. De ontwerpeisen voor het nieuwe kolleksjesintrum zijn: Voldoen aan de vaste maatregelen van het Nationaal Pakket Duurzaam bouwen tenzij een eis op goede gronden niet van toepassing geacht kan worden. Toepassen van 100% FSC hout en houtproducten met een FSCkeurmerk. In het gebouw zelf moet de actuele energieprestatie zichtbaar zijn weergegeven; Veilige, materialen die niet allergeen zijn. Beperking van het gebruik van grondstoffen. Gebruik duurzame grondstoffen, bij voorkeur met dubo keurmerk Verstandig gebruik van niet duurzame grondstoffen. Aandachtspunten bij het ontwerp zijn: Toegevoegde energie beperken (o.a. optimaal gebruik maken van daglichttoetreding); De energie die de gebouwen gaan gebruiken moet zoveel mogelijk door duurzame bronnen ‘on site’ en uit Nederlandse bronnen worden opgewekt. Het energieverbruik voor verwarming, verlichting aanzienlijk omlaag brengen en het voorkomen van koeling door een goed ontwerp van de raampartijen, glassoorten en zonwering en regeling. Het ontwerpteam dient hierin de optimalisatie te zoeken in de VO en DO fase. De eisen van het binnenklimaat worden als volgt gedefinieerd: De CO2-concentratie in een verblijfsruimte mag gedurende 98% van de gebruikstijd niet boven de 1200 ppm uitstijgen. Er dienen maatregelen getroffen te worden om de kans op tocht in verblijfsruimten tot een minimum te beperken. Ten aanzien van het thermische comfort, geluidniveaus, luchtgeluidsisolatie, contactgeluidisolatie en ruimteakoestiek wordt de meest recente “Bouwfysische Kwaliteit Rijkshuisvesting” ofwel RGD norm gehanteerd. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van daglicht in verblijfsruimten. Daglicht wordt als belangrijk gezien voor het functioneren en de gezondheid van de mens. Uiteraard moet hierbij de balans gevonden worden met de andere energie- en comfortaspecten (zoals het vermijden van oververhitting in de zomer).

25



5

Bouwkundige eisen

5.1

Constructie

5.1.1

Fundering Het gebouw moet worden gefundeerd middels betonnen palen e.e.a. nader te bepalen aan de hand van de sonderingen van het terrein. Uitgaan van beton met minimaal 20% puingranulaat.

5.1.2

De begane grondvloer De Begane grondvloer bestaat uit een vlakke ter plaatse gestorte betonvloer. De vloer wordt niet geïsoleerd uitgevoerd .t.p.v. de depotruimten en het truckdok. T.p.v. de overige ruimten dient er een geïsoleerde vloer te worden aangebracht met een Rc waarde van 5,0 m2K/W. De vloeren dienen te worden afgewerkt met een spramex vloer of direct gevlinderde vloer met een vlakheidsklasse 1 volgens NEN 2747. In de depots dienen in de dekvloer de rails van de rolkasten geïntegreerd te worden conform het aangeleverde inrichtingsopslag concept. Plaatsing van de rails geschiedt door de leverancier van de inrichting. De bouwkundig aannemer is verantwoordelijk voor een juiste afstemming met deze leverancier over de hoogte van de bovenkant van de afwerkvloer. Er mogen geen niveauverschillen aanwezig zijn tussen de bovenkant van de rails en de naast gelegen vloerafwerking zodat de kasten zonder oneffenheden over de vloer kunnen rollen.

5.1.3

Verdiepingsvloeren Indien van toepassing de verdiepingsvloeren zo vlak mogelijk uitvoeren, met zo weinig mogelijk obstakels voor leidingen. Gedacht kan worden aan kanaalplaten voorzien van een constructieve druklaag, elementvloer uitvoeren met minimaal 20% puingranulaat.

5.1.4

Dak De dakconstructie van de depotruimten kan afhankelijk van het gekozen constructieprincipe worden uitgevoerd in staal, beton (massieve kanaal/ prefabvloeren). Uitgangspunt voor het dak van de depotruimten is dat er een minimale Rc van 10 m2K/W kan worden gerealiseerd, een mos sedum afwerking en het toevoegen, plaatsen van PV elementen mogelijk is. Tevens dient er constructief extra aandacht te zijn voor opvang en afvoer van regenwater en calamiteiten. Hiervoor is het uitgangspunt dat er een 15% extra overdimensionering t.o.v. de norm dient te worden gehanteerd. Uitgangspunt zijn ruimte overstorten en afvoer aan de gevels buiten het depotgedeelte. De dakvloeren van de overige ruimten mogen gelijkwaardig worden uitgevoerd hierbij hoeft geen rekening te worden gehouden met een extra overdimensionering.

5.1.5

Kolommen De kolommen dienen optimaal gedimensioneerd te worden om ze zo slank mogelijk te kunnen uitvoeren. Dit i.v.m. een optimale indeling van de depots. De hart op hart maatvoering van de depotruimten is bij voorkeur 17.500 meter en kolomvrij. Het ontwerpstramien dient nadrukkelijk geoptimaliseerd gebaseerd te worden op de optimale opslagmethodiek.

26


11-02-2013 15-02-2013 1215.C.011 Programma van Eisen, Depot Fries Museum 5.1.6

Gevels De gevels hoeven geen dragende functie te vervullen. Wel dienen deze zodanig te worden geconstrueerd dat deze voldoen aan de constructieve eisen conform windbelastingen. Tevens dienen de gevels een onderdeel te vormen van de beveiligingsschil. Materialisatie dient zeer nadrukkelijk vanuit het Cradle to Cradle-principe te worden onderzocht.

5.1.7

Draagkracht vloeren De toelaatbare nuttige vloerbelastingen zijn opgenomen in de ruimtestaat. Hierbij dienen de volgende normen te worden gehanteerd: - Laststelsels verkeersklasse 45 volgens VBB 1995, NEN 6723. - NEN 6702

5.1.8

Noodoverlaten / afschot Zodanig dimensioneren / ontwerpen dat de hoogte van het water maximaal 200 mm kan bedragen.

5.1.9

Brandveiligheid De scheidingsconstructie, vloeren, wanden en plafonds tussen de depots en de omringende ruimten bezit een w.b.d.b.o. van minimaal 60 minuten volgens NEN 6069. Dit geldt ook voor alle deuren, kozijnen, leidingen, kabels, doorvoeringen etc.

5.1.10

Inbraakveiligheid Het gebouw valt onder de risicoklasse 4. De beveiligingsklasse dient hierbij Bz + Ez te zijn of Bn + Ez + Cz. Bn Bz Ez Cz Cn

= Bouwkundig normaal: maatregelen met inbraakvertraging van min. 5 minuten. = Bouwkundig zwaar: gelijk aan Bn met extra eisen aan kwaliteit deuren en glasafscherming. = Elektronisch zwaar: gelijk aan En met hogere eisen aan alarmopvolging. = Compartimentering zwaar, zwaar uitgevoerd bouwkundig compartiment. = Compartimentering basisniveau, basis uitgevoerd bouwkundig compartiment.

De voorkeur gaat uit naar het uitvoeren van compartimentering maatregelen, dus Bn + Ez + Cz. Hierbij dienen de depots, pakruimte, ateliers en quarantaineruimte binnen het gebouw ingedeeld te worden in compartimenten, klasse Cz. De overige ruimten worden compartimenten, klasse Cn. 5.2

Buitenschil

5.2.1

Gevel De gevels van de depots dienen zodanig uitgevoerd te worden dat er een minimaal onderhoud noodzakelijk is. Hemelwaterafvoeren dienen in de gevel opgenomen te worden. Voor de onderste 1.000 m van het gebouw dient rekening gehouden te worden met mogelijke braak middels het inrijden van zware voertuigen. Hiertoe zou de benodigde massa en sterkte moeten worden aangebracht om e.e.a. te voorkomen.

27



Uit het oogpunt van een optimale beveiliging wordt een gebalanceerd ventilatiesysteem toegepast waarbij te openen ramen ten behoeve van natuurlijke ventilatie niet noodzakelijk zijn, maar wel wenselijk en mogelijk zijn. Alle buitendeuren en –kozijnen en daarmee gelijk te stellen constructieonderdelen in een uitwendige scheidingsconstructie dienen te voldoen aan weerstandsklasse 4 voor inbraakwerendheid, zoals vastgelegd in NEN 5096. Al het hangen sluitwerk dient gecertificeerd te zijn volgens BRL 3104 (SKG sterren). De weerstandsklasse van de beglazing dient te voldoen aan NEN-EN 356. De roldeur in de gevel dient geïntegreerd te worden in het gevelbeeld. Achter de roldeur van het truckdok dient een tweede beveiliging barrière aangebracht te worden, bijvoorbeeld in de vorm van een verzinkt stalen spijlen draaihekwerk. Alle afdichtings- en aansluitvoorzieningen dienen uit EPDM rubbers te bestaan. De gesloten buitendeuren dienen te voldoen aan weerstandsklasse 4, zijn geheel massief, gesloten en vlak, zonder glasstrook. De deuren dienen een onderhoudsarme afwerking te krijgen en alle buitendeuren moeten tegen uitlichten beveiligd zijn. De deuren van de hoofdentree uitvoeren met veiligheidsbeglazing. Voor de geïsoleerde en met veiligheidsglas uitgevoerde buitenbeglazing is minimaal HR ++ voorzien met een zonwerende coating. De buitenruiten dikker uitvoeren dan de binnenruit. De beglazing van de werkruimten met objecten dient UV-werend uitgevoerd te worden. Bij het gebouwontwerp moet rekening worden gehouden met frequent onderhoud en schoonmaak van de gevels en alle ruimten met uitzondering van de depotruimten. Het ontwerp moet zo uitgevoerd zijn dat een vaste gevelonderhoudsinstallatie niet nodig is. Ten behoeve van het reinigen van de gevel- en dakbeglazing dient het gebouw te voldoen aan de ‘Handleiding veilig glazen wassen’ en de richtlijn 4.30 ‘Glazenwassen’, opgesteld door Aboma Keboma. 5.2.2

Dak Op de constructieve dakvloer moet een totaal dakpakket worden aangebracht met minimaal een Rc= 10,0 m2K/W onder afschot van minimaal 1,6% aangebracht. Dakdoorbrekingen en –randen dienen zonder koudebruggen te worden uitgevoerd. Als dakafwerking dient een duurzame losliggende dakbedekking aangebracht te worden. Bij voorkeur in combinatie met een mos sedum dak of gelijkwaardig. Uitgangspunt van het dak is een levensduur van minimaal 25 jaar. Bij het mos sedum dak moet een onderhoudsvoorstel met een jaarcontract worden aangeboden en ter beoordeling aan de opdrachtgever worden overleg. Als aanlijnvoorzieningen voldoende thermisch verzinkte dakankers aanbrengen. Hierbij dient te worden voldaan aan de eisen gesteld in de publicatie ‘Valgevaar bij klein onderhoud’, 4.04, opgesteld door Aboma Keboma. Als ballastlaag, bepaald conform de in rekening te brengen windbelasting overeenkomstig NEN 6707-01 voldoende looppaden aanbrengen, ten behoeve van het uitvoeren van klein onderhoud. Het dak dient toegankelijk te zijn middels een wind- en waterdicht geïsoleerd dakluik, afmetingen min. 1000x1500 mm. Eisen ten aanzien van inbraakwerendheid conform 5.1.12. In het dak van de depotruimten mogen geen doorvoeren voorkomen.

28



Buitenplafonds (indien aanwezig) De plafonds stevig, stootvast en onderhoudsarm uitvoeren.

5.3

Binnenafbouw

5.3.1

Trappen en bordessen Alle trappen en bordessen in schoon prefab beton uitvoeren of gelijkwaardig. Trappen en bordessen dienen geschikt te zijn voor bekleding met een stroeve en slijtvaste vloerbedekking en voorzien te zijn van schrobranden. Hijsvoorzieningen dienen niet zichtbaar te zijn. De trappen en bordessen opleggen op oplegdrukvilt om contactgeluid te voorkomen. De trapbreedte tussen de leuningen dient minimaal 1200 mm te bedragen.

5.3.2

Hekwerken, leuningen en balustrades De hekwerken, leuningen en balustrades binnen uitvoeren in gemoffeld staal voorzien van een 2-laagse poedercoating. Standaard RAL kleur. De hekwerken, leuningen en balustrades buiten uitvoeren in verzinkt staal.

5.3.3

Binnenkozijnen en –deuren De binnenkozijnen zijn in staal uitgevoerd (systeem Jansen of gelijkwaardig), of in FSC gekeurd zware houten uitvoering, of van gevouwen staalplaat minimaal 2mm en voorzien van stompe dichte deuren. E.e.a. conform de ruimtestaat. Oppervlakte behandeling van de binnenkozijnen is een poedercoating in een standaard RAL kleur dan wel bij houten kozijnen een watergedragen verfsysteem. Behoudens de natte ruimten dienen drempels vermeden te worden. Naast en/of boven deurenkozijnen dienen glasstroken aangebracht te worden of de deuren met glas uitvoeren. Deze voorzien van veiligheidsbeglazing. De glasstroken niet aanbrengen bij de toegangen naar de depotruimten. De in- en uitwendige scheidingsconstructie, inclusief de beglazing van de portiersloge dient kogelwerend, klasse C-3 SF (DIN 52290) te zijn. De vlakke binnendeuren zijn massief en voorzien van een harde kunststof toplaag. Randen voorzien van hardhouten gelakte kantlatten. Zo nodig brandwerende strips opnemen. De dagmaten van de deurkozijnen bedragen minimaal 900x2300 mm. Ter plaatse van de deurkozijnen naar de sanitaire ruimten (voorruimte toiletten, natte werkruimten, e.d.) een hardstenen dorpel opnemen. Denk hierbij aan een voor mindervalide vriendelijke toegankelijkheid. Binnenkozijnen, binnendeuren en overige puivullingen in branden rookscheidingen uitvoeren in een voldoende mate van brandwerend- en rookwerendheid. Uitvoering van kozijnen, deuren en beglazing hierop afstemmen. Deuren in branden rookscheidingen voorzien van deurdrangers tevens dienen deze eenvoudig automatisch te openen zijn. Vluchtdeuren voorzien van panieksluitingen. Hang- en sluitwerk in roestvast stalen uitvoering, klasse: zwaar. Scharnieren: minimaal 3 stuks per deurblad. Tochtwering profielen in EPDM. Dubbele deuren uitvoeren met deurnaalden, aangepast op geluiden brandwerendheid. Deurgarnituur: aluminium kortschilden en krukken. Sluitplaten in verzinkt staal. Geluidwerende deuren en de deuren naar de quarantaine- en depotruimten uitvoeren met een valdorpel. Alle binnendeuren voorzien van een dagen nachtslot met cilinderslot, slotcilinder is europrofielcilinder. Toiletdeuren voorzien van een vrijbezetslot met bijbehorend garnituur. Per cilinder dient de sleutel programmeerbaar te zijn. Van het gebouw dient een compleet sluitplan gemaakt te worden e.e.a. in overleg met de gebruiker.

29



Naar de ruimte ontvangst goederen, pakruimte en de tussen gelegen verbindingsgangen dienen elektrisch bediende geïsoleerde roldeuren aangebracht te worden. 5.3.4

Truckdok Tussen de laad- en losruimte en de ontvangst goederen eveneens elektrisch bediende geïsoleerde roldeuren aanbrengen, deze voorzien van glasstroken. Afmetingen zo optimaal mogelijk afstemmen op de doorgangsmogelijkheden waarbij rekening gehouden dient te worden met de minimale truckafmetingen zoals benoemd in 2.3. Afdichtingen zo optimaal mogelijk uitvoeren.

5.3.5

Binnenwanden De binnenwanden en binnenspouwbladen uitvoeren in kalkzandsteen en/of beton (met minimaal 20% puingranulaat) van voldoende dikte of schoon metselwerk van HCEB-stenen (Hoge druk gecomprimeerde leemstenen). Wanden uitvoeren met voldoende dilataties conform de opgave van de leverancier. Wandopeningen breder dan 1000 mm voorzien van een lateiconstructie. De dikte van wanden welke deel uitmaken van compartimenteringen Cn dienen minimaal 100 mm dik te zijn, die van compartimentering Cz minimaal 200 mm. Bij een grotere wandhoogte dan 3 meter dienen de genoemde dikten te worden verzwaard recht evenredig met de hoogte toename. Alle wanden dienen afdoende aan de omliggende constructies te worden verankerd. In principe uitgaan van zware binnenwanden. Ter plaatse van sanitaire ruimtes mag gebruik gemaakt worden van een systeemwand zoals metalstud.

5.3.6

Vloerafwerkingen Alle vloerafwerkingen ruimten uitvoeren conform de afwerkstaat Algemeen geldt dat alle vloer afwerkingen glad, vlak en stofvrij uitgevoerd moeten zijn. Ondervloeren voor aanvang van het leggen van de vloerafwerking egaliseren. De conform het ruimteboek aangegeven ruimten voorzien van een naadloze, vloeistofdichte, slijtvaste en chemicaliënbestendige kunststof gietvloer. De bovenkant van de vloerrails dient gelijk te zijn met de bovenkant afgewerkte vloer. Stroeve en slijtvaste vloerbedekking (geen tapijt of tranenplaat) gelijmd op de ondervloer na egalisatie. Onderlinge naden dienen gelast te worden. Randafwerking: plakplinten in materiaal en kleur van de vloerafwerking. Onafgewerkte vloeren behandelen met 2 lagen oxaanolie als stofbinder.

5.3.7

Wandafwerkingen Algemeen De wanden dienen zo stofarm mogelijk te worden afgewerkt. Afhankelijk van de gekozen materialisatie dienen de wanden te worden afgewerkt. Betonwanden kunnen worden uitgevoerd als schoon werk evenals HCEB (leemsteen) in de depotruimten. Evenals bij gemetselde baksteen muren dient bij HCEB wanden gekozen te worden voor een lichte kleisoort. Kalkzandsteen wanden dienen te worden afgewerkt; afmessen en sauzen in kleur dan wel spachwerk e.e.a. conform, ruimtestaat in bijlage 1. De in het zicht blijvende binnenwanden, vloerranden, kolommen, binnenspouwbladen en onderzijden van de prefab betontrappen glad en strak afwerken uitvoeren als schoon werk of afwerken met schilderwerk, zo nodig eerst voorzien van glad stucwerk. Indien er sprake is van schilderwerk, dit uitvoeren in een dampdoorlatend verfsysteem zo nodig aangebracht op vooraf aangebracht glad stucwerk.

30



De conform de ruimstaat de aangegeven ruimten van vloer tot aan plafond voorzien van geglazuurde glanzende wandtegels. Klasse indeling B III (NEN EN 159). Kleur en voegwerk is standaard. Al het wandtegelwerk waterdicht uitvoeren. De wanden van de technische ruimten en schachten zonder afwerking maar zonder oneffenheden en schoon opleveren. Algemeen geldt dat alle wand afwerkingen glad, vlak en stofvrij uitgevoerd moeten zijn. Kieren dienen met daar toe geëigende materialen afgesloten te worden. Plinten conform de afwerkstaat. Houten plinten 100*12 fsc hout geschilderd. Holplinten passend bij het gekozen gietvloersysteem. 5.3.8

Plafondafwerkingen Algemeen geldt dat alle plafond afwerkingen glad, vlak en stofvrij uitgevoerd moeten zijn. Uitgangspunt is het vermijden van systeemplafonds. Akoustische voorzieningen kunnen worden opgenomen in wanden of eilandplafonds. De conform de ruimte staat aangegeven ruimten voorzien van een plafond. De plafonds dienen te voldoen aan goede akoestische, hygiënische en brandveilige eigenschappen geschikt voor de functie van de betreffende ruimte. Het systeemplafond moet in duurzame materialen worden uitgevoerd. Door regelmatige werkzaamheden aan installaties boven het systeemplafond moeten de plafondplaten gemakkelijk gedemonteerd kunnen worden zonder afbreuk te doen aan de technische en esthetische eigenschappen. Rondom het systeemplafond voorzien van wit geschilderde kantlatten. Daar waar zwaardere elementen dienen te worden ingebouwd dient voldoende achterconstructie aanwezig te zijn om doorbuigen te voorkomen. Installatietechnische componenten zoals armaturen en roosters dienen passend te worden ingebouwd. De in het zicht blijvende plafonds glad en strak afwerken met schilderwerk. In het foto atelier dient een zgn. fotoplafond aangebracht te worden. Deze bestaat uit een staalconstructie (hijskracht min. 350 Kg) in een carré vorm. Hieraan worden fotolampen, aggregaten, krachtstroomaansluiting en zwarte gordijnen gehangen.

5.3.9

Zonwering Afhankelijk van de oriëntatie en opbouw van het ontwerp dient er zonwering te worden aangebracht. Uitgangspunt is buitenzonwering.

5.4

Vaste Inrichting

5.4.1

Depot ruimten Voor de inrichting van de depotruimten dient uitgegaan te worden van de beschreven opslagsystemen die generiek in de ruimte aangebracht moeten kunnen worden. Onder geen beding mogen er installaties of constructies voorkomen in de vrije hoogte omdat hiermee de flexibiliteit en bruikbaarheid van het depot beperkt wordt. Een aantal opslag systemen is uitgevoerd in 2 lagen zij zullen als complete elementen in de ruimte geplaatst moeten kunnen worden. Hiervoor dienen de benodigde bouwkundige voorzieningen worden opgenomen. e.e.a. volgens opgave van de fabrikant. Er dient rekening te worden gehouden met de onderstaande lijst van opslag elementen met verschillende breedtes e.e.a. conform de ruimtestaat. In beginsel zijn deze elementen geoptimaliseerd in een maximale lengte van 6 meter.

31



Schilderij rek vast langs de wanden. Schilderij rek verrijdbaar. Draagarmstelling. Draagarm stelling verrijdbaar. Breedvakstelling verrijdbaar. Legbordstellingen vast. Legbordstellingen verrijdbaar ( dubbeldeks). Ladenblok. 5.4.2

Keuken/ pantry Voor de algemene ruimte een netto stelpost opnemen voor een pantry van €5.000,--, dwz exclusief aansluitkosten, plaatsen.

5.4.3

Portiersloge In de portiersloge dient een balie aangebracht te worden. Hierin dienen de benodigde installatie componenten geïntegreerd te worden. De balie dient ergonomisch, functioneel en in nader overleg met de gebruiker optimaal te worden uitgevoerd en te voldoen aan het gestelde in het Arbothemacahier Baliewerk. Tussen de portiersloge en het entreeportaal wordt een loket gemaakt bestaande uit een raamkozijn met kogelwerende beglazing en een schuifbak. Overige vaste inrichting dient nog nader te worden vastgesteld in overleg met de gebruiker.

5.5

Ruimtenummering en naamsaanduiding Elke ruimte in het gebouw dient voorzien te zijn van een zichtbare naamsaanduiding en ruimtenummering tevens dient in het gebouw een eenvoudige bewegwijzering te worden aangebracht voor bezoekers en gebruikers. Hiervoor een netto stelpost opnemen van €5000,--. Voor het gebouw een netto stelpost van €5000,-- opnemen t.b.v. de algemene naamsaanduiding van het gebouw.

32



6

Stedenbouwfysische eisen en randvoorwaarden

6.1

Bezonning en beschaduwing Geen bijzondere eisen van toepassing.

6.2

Windhinder Geen bijzondere eisen van toepassing

6.3

Geluidbelasting en trillingen Vooralsnog geen bijzondere eisen van toepassing, tenzij locatie daarom gaat vragen.

6.4

Toelaatbare geluidbelasting op de gevels Geen bijzondere eisen van toepassing N.B. Bouwbesluit stelt geen eisen meer aan kantoorfuncties.

6.5

Geluidbelasting verkeer algemeen Geen bijzondere eisen van toepassing

6.6

Directe en indirecte hinder in omgeving ten gevolge van voertuigbewegingen Als gevolg van gemotoriseerde voertuigbewegingen (lees auto’s en motoren) naar en vanaf het Depot zal ook in de nabije omgeving van het complex geluidhinder kunnen optreden. De Wet milieubeheer geeft maximaal toelaatbare niveaus aan die ten gevolge van dit verkeer mogen ontstaan op de gevels van woningen van derden en overige geluidgevoelige bestemmingen. De Wet milieubeheer maakt onderscheid naar: 1. Geluid afkomstig uit de inrichting (directe hinder, ook veroorzaakt door voertuig bewegingen op eigen terrein), en 2. Het geluid afkomstig van bestemmingsverkeer, rijdend naar of van de inrichting op de openbare weg (indirecte hinder). Ten hoogste toelaatbare tijdgemiddelde geluidniveaus Voor beide categorieën hinder worden dezelfde basiseisen gesteld met betrekking tot het tijdgemiddelde (equivalente) geluidniveau ter plaatse van de dichtstbijzijnde woningen: - 50 dB(A) overdag (07:00 – 19:00 uur); - 45 dB(A) ’s avonds (19:00 – 23:00 uur); - 40 dB(A) ’s nachts (23:00 – 07:00 uur). Ten hoogste toelaatbare maximale geluidniveaus Aan geluiden afkomstig uit de inrichting worden bovendien eisen gesteld ten aanzien van de maximale geluidniveaus (70 dB(A) overdag, 65 dB(A) ’s avonds en 60 dB(A) ’s nachts). In de dagperiode blijven de piekgeluiden vanwege het laden en lossen echter buiten de toetsing. Voor de indirecte hinder worden geen begrenzingen opgelegd aan de maximale geluidniveaus. Beleidsruimte gemeenten Gemeenten hebben de mogelijkheid om specifieke gevallen hogere eisen te stellen dan voornoemd vermeld. Nagegaan dient te worden of zulks aan de orde is.

33



Reikwijdte indirecte hinder Verder geldt ten aanzien van de indirecte hinder het volgende: Omdat het in het algemeen niet logisch of redelijk is om voor bestemmingsverkeer op de openbare weg alle mogelijke rijroutes te onderzoeken en te toetsen, is de reikwijdte beperkt d.m.v. een aantal criteria die vermeld staan in de Handreiking industrielawaai en vergunningverlening1, waarvan voor de onderhavige situatie de meest relevante zijn: - de reikwijdte is die afstand waarbinnen voertuigen (met in acht name van de maximum snelheid) de ter plaatse optredende snelheid hebben bereikt, of - de reikwijdte blijft beperkt tot de akoestische herkenbaarheid (2 dB criterium zoals ook bij de reconstructies in de zin van de Wet geluidhinder wordt toegepast). 6.7

Bouwlawaai Het Bouwbesluit stelt tegenwoordig ook eisen aan Bouwlawaai. Hier dient bij de planontwikkeling en uitvoering rekening mee te worden gehouden.

6.8

Lichthinder Geen bijzondere eisen van toepassing

6.9

Luchtkwaliteit Geen bijzondere eisen van toepassing

34



7

Akoestische eisen en randvoorwaarden

7.1

Wering buitengeluid Geen bijzondere eisen van toepassing

7.2

Interne geluidisolatie

7.2.1

Luchtgeluidisolatie De luchtgeluidisolatie tussen de ruimten binnen het gebouw dient, rekening houdend met de invloed van alle overdrachtswegen (geluidisolatie wanden/puien, overlangsgeluidisolatie via plafondspouw, flankerende geluidoverdracht via de gevel, geluidoverdracht via goten, etc.), te voldoen aan de hierna genoemde Ilu-waarden. De keuze van de wanden dient dan bijvoorbeeld ook te worden afgestemd op de overlangsgeluidisolatie van het geprojecteerde plafond (al dan niet voorzien van drukschotten). Aan de luchtgeluidisolatie worden de volgende eisen gesteld: tussen privacygevoelige ruimten dan wel ruimten waar een verhoogde geluidproductie is te verwachten, met klimaattype B, C of D, onderling (verhoogde eis) en naar verkeersruimten of ruimten met klimaattype E (overige ruimten) (verhoogde eis) tussen ruimten met klimaattype B, C of D onderling (standaard eis) en naar verkeersruimten of ruimten met klimaattype E (overige ruimten) (standaard eis) tussen technische ruimten en aangrenzende verblijfsruimten tussen technische ruimten en verkeersruimten tussen W-schachten en verblijfsruimten tussen W-schachten en verkeersruimten

Ilu  -8 dB Ilu  -20 dB Ilu  -14 dB Ilu  -26 dB Ilu  0 dB Ilu  -15 dB Ilu  0 dB Ilu  - 8 dB

De Ilu-waarden dienen te worden bepaald volgens NEN 5077, waarbij als referentie-nagalmtijd T0 = 0,8 s moet worden aangehouden. 7.2.2

Contactgeluidisolatie Met betrekking tot de eisen aan de contactgeluidisolatie gelden dezelfde overwegingen en kanttekeningen als met betrekking tot de luchtgeluidisolatie. De contactgeluidisolatie dient te worden gemeten voorafgaande aan het aanbrengen van de vloerbedekking. Aan de contactgeluidisolatie worden de volgende eisen gesteld: Tussen ruimten met klimaattype B, C of D onderling co Ico  Tussen ruimten met klimaattype B, C of D en ruimten met Ico  klimaattype E en verkeersruimten Ico Tussen technische ruimten en ruimten met klimaattype B, C Ico  of D Ico Tussen technische ruimten en ruimten met klimaattype E en Ico  verkeersruimtenIcoverkeersruimten De Ico-waarden dienen te worden bepaald volgens NEN 5077, waarbij als referentie-nagalmtijd T0 = 0,8 s moet worden aangehouden.

7.3

Ruimteakoestiek

7.3.1

Nagalmtijden

0 dB -10 dB 0 dB -10 dB

De eisen aan de nagalmtijd kunnen afhangen van de vorm en het volume van de ruimte. Voor een aantal ruimten zullen de eisen dan ook in de Voorlopig Ontwerpfase nader moeten worden vastgelegd. Vooralsnog gelden de volgende eisen: 35



De ‘nagalmtijd T’ mag niet langer zijn dan aangegeven in de hierna volgende tabel. Hiermee wordt bedoeld de nagalmtijd gemeten als gemiddelde voor de octaafbanden met middenfrequenties 125 t/m 2.000 Hz. De afwijking van de nagalmtijd per octaafband (125 t/m 2.000 Hz) mag ten hoogste –20% respectievelijk +20% (voor 125 Hz: +30%) bedragen ten opzichte van de nagalmtijd in de octaafband 500 Hz. De eisen voor de nagalmtijd gelden voor ruimten zonder personen doch mét vaste inrichting zoals stellingen e.d. 7.3.2

Met klimaattype B, C of D Met klimaattype E Technische ruimten Met klimaattype A (d) depotruimten)

 0,8 s  0,8 s  0,8 s Geen eis

Spraakverstaanbaarheid Geen bijzondere eisen van toepassing

7.3.3

Electro-akoestische installaties Omroepinstallaties Geen bijzondere eisen van toepassing. Ontruimingsinstallaties Geen bijzondere eisen van toepassing. Spraakinstallaties Geen bijzondere eisen van toepassing.

7.4

Achtergrondgeluid technische installaties Voor de geluiden die binnen het gebouw ontstaan ten gevolge van de klimaatinstallaties van het gebouw gelden de volgende, maximaal toelaatbare geluidniveaus: - ruimten met klimaattype B of C 35 dB(A) - ruimten met klimaattype A of D of E 40 dB(A) - Technische ruimten (luchtbehandeling e.d.) 75 dB(A) - Technische ruimten (koelmachines e.d.) 75 dB(A) Geluiduitstraling naar de omgeving Geen bijzondere eisen van toepassing

7.4.1

Installatiegeluid Geen bijzondere eisen van toepassing.

7.4.2

Geluid ten gevolge van laden en lossen Ter plaatse van andere panden of percelen Geen bijzondere eisen van toepassing Ter plaatse van eigen gevels Geen bijzondere eisen van toepassing

7.5

Geluidopwekking door gebouw ten gevolge van wind

7.5.1

Trillingen Trillingen mogen in verblijfsruimten niet voelbaar zijn en geen schade of storingen opleveren aan computerapparatuur of bedrijfsprocessen (e.e.a. volgens SBR richtlijnen).

36



8

Bouwfysische eisen en randvoorwaarden In bijlage 6 is een notitie opgenomen ter toelichting van de klimaatbeheersing in een installatie-arm duurzaam depot.

8.1

Thermische isolatiewaarden gebouwschil De maximaal toelaatbare warmtetransmissiecoëfficiënten (U-waarden) voor de delen van het gebouw volgens onderstaande tabel, alsmede volgens NEN 1068. Constructiedeel Transparante geveldelen: drievoudig HR++ glas Dichte geveldelen Daken Vloeren boven buitenlucht Vloeren boven kruipruimten of direct op de grond Vloeren boven kruipruimten of direct op de grond in de depotruimten (niet geïsoleerd)

Max. toelaatbare U-waarde 0,80 W/m2K 0,10 W/m2K 0,10W/m2K 0,10 W/m2K 0,27 W/m2K 5,00 W/m2K

De begane-grondvloeren in de depotruimten worden niet geïsoleerd, hetgeen in strijd is met de eisen van het Bouwbesluit. Er dient evenwel op basis van gelijkwaardigheid toestemming hiervoor te worden verkregen. 8.2

Luchtdoorlatendheid gebouwschil Depotruimten De luchtdoorlatendheid van elk van de afzonderlijke depotruimten dient, bepaald overeenkomstig NEN 2686, niet meer te bedragen dan 9 dm3/s (LET OP: basiseis Bouwbesluit bedraagt 200 dm3/s). Dit betreft de som van de luchtdoorlatendheid naar zowel buiten als naar binnen in het gebouw. Deze luchtdoorlatendheid is de omvang van de luchtstroom die de omhullende constructie doorlaat bij een drukverschil van 10 Pa. Indien de ruimte groter is dan 500 m3 dan geldt deze eis, overeenkomstig NEN 2686 per volumedeel van 500 m3. Gevels en daken De luchtdoorlatendheid van de gevels en daken dient te voldoen aan de eisen zoals vastgelegd in de hierna volgende tabel, bij een maximale toetsingsdruk vastgesteld op basis van NEN 6702:2001. Onderdeel Constructie als geheel - met te openen ramen - zonder te openen ramen Kieren bij bewegende delen: Naden bij bouwkundige aansluitingen

Toelaatbare luchtdoorlaat bij maximale toetsingsdruk [dm3/s] 1,15 dm3/s·m2 0,30 dm3/s·m2 0,06 dm3/s·m1 kierlengte 0,0015 dm3/s·m1 kierlengte

De oppervlakte van de desbetreffende constructie wordt bepaald ten opzichte van het buitenoppervlak. Maatgevend voor de luchtdoorlatendheidseis, die aan de kieren wordt gesteld, is de totale lengte van kieren gemiddeld over het bijbehorende buitenoppervlak van een representatief gevelgedeelte. In een nader aan te wijzen proefsituatie dient te worden aangetoond dat aan deze eisen wordt voldaan. De beproeving van de luchtdoorlatendheid geschiedt volgens NEN-EN 1026:2000 en NEN-EN 12153.

37



Energieprestatie Het gebouw zal ten minste moeten voldoen aan de geldende energieprestatiecoëfficiënt (EPC) c.q. Qpres;totaal/Qpres;toelaatbaar  1,00 op het moment dat de aanvraag bouwvergunning ingediend wordt. Vanuit het oogpunt van duurzaam bouwen geldt echter het streven om het depotgebouw energieneutraal te realiseren. Dat betekent dat moet worden voorzien in energieopwekkende elementen (bijvoorbeeld zonnepanelen zowel thermisch als fotovoltaisch) waarmee het gebruik van het gebouw wordt afgedekt. In de depotruimten zal slechts zeer spaarzaam worden verwarmd om een minimale temperatuur van 10 °C te kunnen garanderen en niet worden gekoeld. Het beheersen van de luchtvochtigheid in de zomer aan de bovenzijde (maximaal 60%) dient op een zo efficiënt mogelijke wijze te worden gerealiseerd (afweging verwarming versus ontvochtiging). Om het energiegebruik voor de vochtbeheersing verder zo laag mogelijk te houden is het ook van belang de ventilatie van de depotruimten te minimaliseren (n 1/30 1/h).

8.4

Wering van vocht van buiten

8.4.1

Waterdichtheid gebouwschil Bij de beproeving op waterdichtheid geldt bij de toetsingsdruk dat de gevelelementen geen waterlekkage mogen vertonen. Ruiten, ramen en kozijnen mogen aan de binnenzijde niet nat worden. Eventueel in de sponningen doordringend water moet naar buiten worden afgevoerd. In een nader aan te wijzen proefsituatie dient te worden aangetoond dat aan deze eisen wordt voldaan. De beproeving van de waterdichtheid geschiedt volgens NEN-EN 1027:2000 en NEN-EN 12155.

8.4.2

Luchtdoorlatendheid begane grondvloer (Bij Denemarken niet van toepassing)

8.5

Wering van vocht van binnen

8.5.1

Koudebruggen Voor de depotruimten en de werkruimten met objecten dient te worden voldaan aan de eisen overeenkomstig het Bouwbesluit 2012 voor woonfuncties.

8.5.2

Oppervlaktecondensatie op kozijnen en puien e.d. Op de vertrekzijde van de profielen van (onderdelen van) kozijnen en puien e.d. mag onder de volgende condities geen oppervlaktecondensatie optreden: - buiten conditie: -7°C en 5 m/sec.; - binnen conditie: 21°C en 35% RV.

8.6

Wateropname ter plaatse van toilet- en badruimten

8.6.1

Inwendige condensatie In de constructie-elementen van de gebouwschil c.q. wanden tussen "warme" en "koude" vertrekken dient een dusdanige dampremming aanwezig te zijn, zodat er geen inwendige condensatie in bouwmaterialen kan ontstaan, uitgaande van normaal gebruik van de achterliggende ruimten, rekening houdend met de condities die op kunnen treden in de depotruimten.

38



Ventilatie De depotruimten worden minimaal geventileerd: - ventilatievoud minimaal 1/60 per uur - ventilatievoud maximaal 1/30 per uur Overige ruimten dienen te voldoen aan de eisen overeenkomstig het Bouwbesluit.

8.8

Thermisch comfort

8.8.1

Algemeen In het algemeen dient de nadruk qua comfort te liggen op bouwkundige maatregelen te liggen die het comfort beïnvloeden (thermische isolatie gevel, zonwering et cetera). Hoge temperaturen buiten het stookseizoen moeten zoveel mogelijk voorkomen worden door niet te grote percentages glasoppervlakte toe te passen, een voldoende effectieve zonwering en/of door de aanwezigheid van voldoende werkzame warmte accumulerende bouwmassa. Waar nodig dienen de installaties het comfort te ondersteunen op een basis plus niveau.

8.8.2

Thermisch binnenklimaat Thermisch klimaat algemeen In de zomerperiode mag het aantal gewogen temperatuuroverschrijdingsuren (GTO+) niet meer dan 150 bedragen in alle ruimten die voldoen aan de klimaattypering B en C (o.a. kantoorruimten en werkruimten met objecten). In de winterperiode mag het aantal gewogen temperatuuronderschrijdingsuren (GTO-) niet meer dan 150 bedragen in alle verblijfsruimten. Voor de bepaling van het aantal over- respectievelijk onderschrijdingsure wordt uitgegaan van ISSO-publicatie 32: “Temperatuursimulatieberekeningen”. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten: - referentie jaar 19951995 - bedrijfstijd van 10 uur per dag (08.00 tot 18.00 uur) - een aanwezigheidsduur van 8 uur per dag - zomerperiode: 27-04-64 t/m 27-09-64 - winterperiode: 28-09-64 t/m 26-04-65 - Interne warmtelasten: * Personen 10 W/m2, op basis van 1 persoon per 10 m2 * Verlichting 12 W/m2 * Apparatuur 20 W/m2 - Metabolisme 70 W/m2 - Relatieve vochtigheid 50% - Rendement uitwendige arbeid 0% - Gemiddelde luchtsnelheid 0,1 m/s - Kledingweerstand 0,7 Clo in zomer - Kledingweerstand 0,9 Clo in winter De overschrijdingsweeguren worden berekend met behulp van een rekenprogramma (bijvoorbeeld VA 114 van VABI of Capsol van Physibel). Klimaattypes Voor verschillende soorten ruimtes worden verschillende klimaateisen gehanteerd. Onderstaand zijn de te onderscheiden klimaattypes beschreven inclusief de relevante kenmerken.

39



Klimaattype A B C D E

8.8.3

GTOuren

Temperatuur winterseizoen

Temperatuur zomerseizoen

Nvt Max 150 Max 150 Nvt Nvt

Minimaal 10°C 21°C +/- 2K 21°C +/- 2K 19°C +/- 2K volgens ruimtestaat

Minimaal 10°C 24°C +/- 2K 24°C +/- 2K 24°C +/- 2K Nvt

RV % 45 – 60% 45- 60% Nvt

Individuele beïnvloedbaarheid ruimtecondities In de ruimten die moeten voldoen aan klimaattype B, C of D dienen de gebruikers de ruimtetemperatuur zelf kunnen beïnvloeden binnen de gestelde grenzen.

8.8.4

Verticale temperatuurgradiënt en stralingsasymmetrie -

-

8.8.5

Voor lichte, zittende activiteiten in de verblijfszone van een ruimten met klimaattype B, C of D, moet gedurende de gebruikstijd in zowel het stookseizoen als buiten het stookseizoen worden voldaan aan de eis: het luchttemperatuurverloop over de hoogte vanaf 0,1 m boven de vloer (niveau van de enkels) kleiner moet zijn dan 3oK/m. Verder dient de verticale stralingsasymmetrie ten gevolge van een (ver)warm(d) plafondkleiner te zijn dan 5oC (ten opzichte van een klein horizontaal oppervlak, 0,6 m boven de vloer). En de verticale stralingsasymmetrie ten gevolge van een (ge)koel(d) plafond moet kleiner zijn dan 14oC (ten opzichte van een klein horizontaal oppervlak, 0,6 m boven de vloer);

Oppervlaktetemperatuur vloeren De oppervlaktetemperatuur van de vloeren in ruimten met klimaattype B, C of D dient tijdens openingsuren normaal te liggen tussen 19°C en 26°C. De oppervlaktetemperatuur van vloeren boven de buitenlucht dient bij voorkeur vrijwel gelijk te zijn aan de luchttemperatuur en ten minste 19°C te bedragen. Deze temperatuureis mag na een koud weekend kortstondig (maximaal 20 uur per jaar) worden onderschreden. Na een koud weekend dient de oppervlaktetemperatuur van de vloer niet lager te zijn dan 17°C en om 10.00 uur 's ochtends ten minste 19°C te bedragen.

8.8.6

Horizontale stralingsasymmetrie De horizontale stralingsasymmetrie ten gevolge van ramen of andere koude verticale oppervlakken moet in ruimten met klimaattype B, C of D kleiner zijn dan 10oC (ten opzichte van een klein verticaal oppervlak, 0,6 m boven de vloer).

8.8.7

Luchtsnelheid De maximale luchtsnelheid in de leefzone van ruimten met klimaattype B, C of D dient voor zittende activiteiten in de winter- en zomersituatie, bij gesloten ramen, als volgt te bedragen: Ruimteluchttemperatuur in °C  22 23 24  25

Maximale luchtsnelheid in leefzone in m/s 0,15 0,16 0,19 0,21

40



De Draft-rate in de leefzone van verblijfsruimten dient, bepaald overeenkomstig NEN-EN-ISO 7730, niet hoger zijn dan 15%. De leefzone wordt begrensd door vlakken 1,8 m boven de vloer en 0,3 m uit de gevel c.q. wanden. In het depot (klimaatype A) mag de luchtsnelheid in de objectzone niet meer dan 0,10 m/s bedragen . De objectobjectzone wordt begrensd door vlakken 5,00 m boven de vloer en 0,3 m uit de gevels c.q. wanden. Voor de overige ruimten (klimaatype E) bedraagt de maximale toelaatbare luchtsnelheid 0,30 m/s in de winterperiode en 0,40 m/s in de zomerperiode. 8.8.8

Relatieve vochtigheid De eisen ten aanzien van de RV zijn aangegeven bij de klimaatypering. In ruimten met klimaattype B of D behoeft niet te worden voorzien in luchtbevochtiging en volgt de luchtvochtigheid uit het buitenklimaat. In de ruimten met klimaattype A of C wordt de relatieve luchtvochtigheid begrensd tussen de 45 en 60%.

8.9

Visueel comfort

8.9.1

Zonwering Eventuele glasopeningen in de oost-, zuid- en westgevel dienen te worden voorzien van een buitenzonwering of neutrale zonwerende beglazing. Voor zonwerend glas in principe uit te gaan van de volgende eigenschappen: - een zontoetredingsfactor ZTA < 0,30; - een lichttoetredingsfactor LTA > 0,50. De uiteindelijke eigenschappen van de beglazing wordt mede bepaald door de eisen als gesteld aan de energieprestatie (de wettelijke vereiste EPC c.q. Qpres;totaal/Qpres;toelaatbaar  1,00 respectievelijk het bereiken van Qpres;totaal/Qpres;toelaatbaar  0,80).

8.9.2

Daglichttoetreding De daglichttoetreding van ruimten met klimaattype B, C of D dient gebaseerd te zijn op de navolgende daglichtfactor (DF). Positie Circa 1,2 m uit gevel (werkplek) Gemiddeld in ruimte

daglichtfactor (DF) in % 3 1

De depotruimten (klimaattype A) worden niet voorzien van daglichtopeningen. 8.9.3

Uitzicht Het ontwerp van het gebouw moet voor ruimten met klimaattype B, C of D een optimale relatie tussen binnen en buiten waarborgen. Van binnenuit gezien moet het gebouw zoveel mogelijk uitzicht bieden op de omgeving. Het is van belang dat vanuit iedere reguliere werkplek c.q. iedere ruimte waarin mensen langdurig kunnen verblijven (door één en dezelfde persoon gedurende meer dan twee uur per dag) zicht is op het ‘buiten’, bij voorkeur ook op ‘groen’.

41



Lichtreflectie De volgende lichtreflectiefactoren dienen te worden gerealiseerd in klimaattype A, B, C of D: - Plafond : minimaal 0,8 - Vloer : minimaal 0,2 - Wanden : minimaal 0,7 Deze waarden worden ook aangehouden bij de berekening van de daglichtfactoren.

8.9.5

Lichtwering en verduistering In ruimten met klimaattype B, C of D dient ter plaatse van de lichtopeningen te worden voorzien in lichtwering. Deze lichtwering dient in de ruimte en per lichtopening afzonderlijk regelbaar te zijn voor de gebruikers. In ruimten met klimaattype B dient ter plaatse van de lichtopeningen tevens te worden voorzien verduistering. Deze dient in de ruimte en per lichtopening afzonderlijk regelbaar te zijn voor de gebruikers.

8.9.6

Kunstlicht Verlichtingssterkten De kunstverlichting dient conform de eisen en richtlijnen conform NEN-EN 12464-1 te worden ontworpen. Voor de verlichtingssterkten wordt verwezen naar deze norm. Meting van de gerealiseerde verlichtingssterkten en luminantieverhoudingen moet geschieden volgens NEN 1891 Binnenverlichting – Meetmethoden voor verlichtingssterkten en luminanties. Luminantieverschillen Grote verschillen in lichtintensiteiten worden als hinderlijk ervaren. Om deze reden zijn in NEN 3087:1997 “Ergonomie - Visuele ergonomie in relatie tot verlichting - Principes en toepassingen” richtlijnen opgenomen voor de zogenoemde luminantieverhoudingen. Opgemerkt wordt dat NEN 3087 slechts een privaatrechtelijke status heeft. Er is dus geen wettelijke verplichting om hieraan te voldoen. Uiteraard is het in belang van de werknemers aan te bevelen om in ieder geval ernaar te streven om aan de norm te voldoen. In navolgende tabel worden de volgens de norm toegelaten luminantieverhoudingen voor werkplekken met beeldschermen genoemd, voor drie verschillende ‘omgevingen’. De luminantie kan worden gedefinieerd als de hoeveelheid licht die door een vlak wordt weerkaatst. De eenheid is (cd/m2). Luminantieverhoudingen beeldschermwerk Omgeving / vlak

Voorbeeld

Visuele taak

Beeldscherm

Onmiddellijke omgeving

Rand beeldscherm, werktafel Wanden, kasten, vloer, vensters

Periferie

Aanbeveling verhoudingen

Maximale verhoudingen

1

1

3

10

10

30

De ‘aanbevolen’ luminantieverhoudingen dienen slechts bij kritische waarnemingen en veelvuldige blikwisselingen gehanteerd te worden. In de overige situaties zijn de ‘maximale’ luminantieverhoudingen nog toelaatbaar.

42



9

Werktuigkundige installaties, algemeen

9.1

Algemeen In dit deel van het Programma van Eisen zijn alle werktuigkundige installaties, welke in het nieuw te bouwen kolleksjesintrum dienen te worden aangebracht, beschreven. Een omschrijving van de aan te brengen voorzieningen op ruimteniveau is aangegeven in de ruimtestaat in bijlage 1. De specificatiebladen per ruimten dienen te worden gezien als een nadere invulling van het uitgeschreven Programma van Eisen. Alle documenten tezamen vormen het Programma van Eisen. Bij afwijkingen tussen de verschillende onderdelen van het Programma van Eisen dient de meest uitgebreide omschrijving van een installatiedeel als uitgangspunt voor de nadere uitwerking te worden gehanteerd. De plaats van eventuele luchtuitblaasvoorzieningen en luchtaanzuigvoorzieningen dient te worden afgestemd op het gebruik en de inrichting van de ruimten.

9.1.1

Buitenklimaat Voor het buitenklimaat ten behoeve van de verwarmingsinstallatie in de winter dient te worden uitgegaan van de omstandigheden zoals deze zijn omschreven in NEN 5066. Voor het buitenklimaat ten behoeve van de luchtbehandelinginstallaties dient te worden uitgegaan van:

9.1.2

Zomer - temperatuur - relatieve vochtigheid

30C 50 %RV

Winter - temperatuur - relatieve vochtigheid

-10C 90 %RV

Binnenklimaat Kantoorachtige ruimten (klimaatklasse B, en D) De ruimten waarop deze specificaties van toepassing zijn, zijn aangegeven in de ruimtestaat in bijlage 1. Algemeen - De hoeveelheid mechanische ventilatielucht ten behoeve van de kantoorachtige ruimten dient te voldoen aan de eisen volgens Het Bouwbesluit met een minimum van 5 m3/h/m2. - Er mag geen gebruik worden gemaakt van recirculatie van lucht gedurende de gebruikstijden van de kantoren. - De luchtbehandelingkasten voorzien van filters F7 of beter. Algemeen - Voor de bedrijfstijden dient te worden uitgegaan van normale kantoortijden (08.00 –17.00 uur).

43



Overige ruimten (klimaatklasse E) De ruimten waarop deze specificatie van toepassing zijn, zijn aangegeven in de ruimtestaten. Ventilatie-eisen: - De hoeveelheid mechanische ventilatielucht dient te voldoen aan de eisen volgens Het Bouwbesluit. Eventuele afwijkende hogere minimale waarden zijn aangegeven in tabel 1. - De toevoerlucht voor ruimten waar alleen wordt afgezogen dient te worden onttrokken aan naastgelegen ruimten waarnaar wel lucht wordt toegevoerd. Klimaatcondities: - De ontwerptemperaturen in de winter zijn aangegeven in de ruimtestaat in bijlage 1. - Aan de ruimtetemperatuur in de zomer wordt, met uitzondering van de portiersloge en de ICT-ruimten, in principe geen eisen gesteld. De ruimtetemperatuur in ganggebieden rondom depots mag echter in principe niet hoger zijn dan 24°C. Een en ander dient te worden bewerkstelligd door een deel van de afvoerlucht van de depots af te zuigen in de omliggende verkeersruimten. - Met uitzondering van de portiersloge en de ICT-ruimten, worden er geen eisen gesteld aan de relatieve vochtigheid in de ruimten. Algemeen: - Voor de bedrijfstijden van de ruimten dient, met uitzondering van de ICT-ruimte, te worden uitgegaan van normale kantoortijden (08.00 – 17.00 uur). Voor de ICT-ruimte dient te worden uitgegaan van 24-uurs bedrijf. Depots (Klimaatklasse A) Algemeen: - De luchtstroom vanaf de toevoerkanalen mag niet gericht zijn op de objecten (voorkeur richting ganggebieden), waarbij de luchtsnelheid in de objectzone niet hoger mag zijn dan 0,1 m/s. - Bij depots met rolstellingen dient het lucht toe- en afvoersysteem te worden aangepast aan de indeling, zodat toch een goede doorspoeling van de ruimte wordt gewaarborgd. - De luchtbehandelingskasten en dienen te zijn voorzien van filters klasse F7 of beter. - Voor de bedrijfstijden dient te worden uitgegaan van 24-uurs bedrijf. Werkruimten met objecten (Klimaatklasse C) De ruimten waarop deze specificatie van toepassing zijn, zijn aangegeven in de ruimtestaten. Algemeen: - De hoeveelheid mechanische ventilatielucht dient te voldoen aan de eisen volgens Het Bouwbesluit met een minimum van 5 m3/h/m2. - Er mag geen gebruik worden gemaakt van recirculatie van lucht. - De luchtstroom vanaf de toevoerkanalen mag niet gericht zijn op de objecten, waarbij de luchtsnelheid in de objectzone niet hoger mag zijn dan 0,1 m/s. - De luchtbehandelingkasten voorzien van filters F7 of beter. - Het geluidsdrukniveau in de ruimte is aangegeven in de ruimtestaten Bij gebruik van lokale afzuigsystemen gedurende kortere tijd mag het geluidsniveau hoger zijn. - Voor de bedrijfstijden van de ruimten dient te worden uitgegaan van normale kantoortijden (08.00 –17.00 uur).

44



Truckdok Ten aanzien van de ventilatie-eisen gelden de richtlijnen zoals deze zijn weergegeven in NEN 2443 "Parkeren en stallen van personenauto's op terreinen en in garages" met betrekking tot gesloten parkeergarages, waarbij moet worden opgemerkt dat de onderhavige ruimte open is tot het moment dat de buitendeur, op basis van een voldoende laag CO2-concentratie wordt gesloten. 9.1.3

Toe te passen materialen Algemeen Ten behoeve van de werktuigkundige installatie binnen en buiten het gebouw mogen in principe alleen materialen worden toegepast welke op een milieuvriendelijke wijze zijn geproduceerd en/of in de toekomst hergebruikt kunnen worden. Daarnaast dienen toe te passen materialen als duurzaam gekenmerkt te worden. Toe te passen materialen dienen onderhoudsarm te zijn. In depots mogen geen watervoerende leidingen in de ruimte, in de wanden, vloer en plafond van de ruimte worden aangebracht. In ateliers en gelijkwaardige ruimten geldt deze eis alleen voor leidingen in de ruimte. Isolatiematerialen De toe te passen materialen voor het isoleren van leidingen, appendages en apparaten dienen te voldoen aan de volgende eisen: - ten behoeve van de isolatiematerialen mogen geen CFK-houdende gassen worden gebruikt; - de isolatiematerialen dienen vlamdovend, minimaal brandklasse 2 te zijn; - de isolatiematerialen dienen een lage rookontwikkeling te kennen, rookgetal maximaal 125; - bij verbranding van de isolatie mogen geen giftige gassen vrijkomen.

9.2

Warmteopwekking en distributie

9.2.1

Algemene eisen De installatie voor de centrale opwekking, het transport, de verdeling en de afgifte van warmte in het complex dient te voldoen aan de volgende eisen: - de eisen volgens NEN 5066; - de eisen volgens NEN 5067; - de RLK-eisen; - de eisen volgens ISSO-publicatie 18; - voor de warmteopwekking dient te worden uitgegaan van een elektrische warmtepomp voor de nadere eisen wordt verwezen naar de algemene eisen, zoals opgenomen in hoofdstuk 9.5 “Koude-opwekking en distributie”. Op basis van het haalbaarheidsonderzoek naar energiebesparende maatregelen is een andere wijze van warmteopwekking mogelijk; - ten behoeve van een bedrijfszekere warmteopwekking dienen minimaal twee warmteopwekkingseenheden, temperatuurtraject ten hoogste 35-20 °C, te worden opgesteld, welke ieder 75% van het maximale vermogen kunnen leveren; - bij toepassing van warmtepompen dient iedere warmtepomp te worden voorzien van een eigen pomp en terugslagklep, daarnaast dienen de benodigde handen inregelafsluiters te worden opgenomen; - de verwarmingsinstallatie dient zorg te dragen voor een zodanige warmte-afgifte dat wordt voldaan aan de in hoofdstuk 8 genoemde eisen met betrekking tot de ontwerp-ruimtetemperaturen en de overige behaaglijkheidcriteria gedurende de werktijden tijdens het verwarmingsbedrijf;

45



-

-

-

voor de distributie van warmte dient een groepsindeling te worden gemaakt op basis van overeenkomstige bedrijfstijden; elke groep dient hierbij te worden voorzien van een eigen transportpomp, groepafsluiters, inregelafsluiters, eventuele watertemperatuurregeling en tijdafhankelijke schakeling; de ruimteverwarming voor kantoorachtige ruimten dient te geschieden door middel van een laag temperatuur vloerafgiftesysteem, waarbij de warmteafgifte per vertrek individueel regelbaar en instelbaar moet zijn. bij toepassing van een watergevoerde verwarming, dient de waterhoeveelheid per ruimte inregelbaar te zijn; de ruimteverwarming voor depots dient te geschieden door middel van lucht, waarbij gebruik wordt gemaakt van de afvoerlucht vanuit de kantoorachtige en overige ruimten, indien nodig dient de lucht elektrisch te worden naverwarmd; de ruimteverwarming van ateliers en gelijkwaardige ruimten dient te geschieden door middel van lucht; de verwarmerbatterijen van luchtbehandelingkasten dienen te worden voorzien van afsluiters in zowel de aanvoer- als de retourleiding, een inregelafsluiter in de retour en te worden voorzien van een eigen temperatuurregeling door middel van een circulatiepomp en een regelafsluiter; er dient gebruik te worden gemaakt van gesloten circulatiepompen; bij sterk wisselende debieten dienen toerengeregelde pompen te worden toegepast; er dient gebruik te worden gemaakt van onderhoudsvrije componenten.

De opstellingsruimte voor de warmtepompen dient te voldoen aan de eisen zoals gesteld in de NEN 3380 met bijbehorende toelichtende normbladen. De opstellingsruimte van de warmtepompen dient toegankelijk te zijn via een vaste toegang, welke tevens gebruikt kan worden voor de aanvoer van klein service-materiaal. Daarnaast moet aan alle opgestelde apparatuur op een doelmatige wijze onderhoud gepleegd kunnen worden. De vrije hoogte van de ruimte moet minimaal 2400 mm of 1,5 x de hoogte van het hoogste opgestelde apparaat zijn. Daarnaast dienen bouwkundig voorzieningen getroffen te worden zodat apparatuur eventueel op een eenvoudige manier vervangen kunnen worden. 9.2.2

Materialen De leidingen dienen te worden uitgevoerd in staal, voorzien van gelaste verbindingen: - voor maten tot en met DN40 volgens NEN 3257; - voor maten groter dan DN40 volgens NEN 2323. Bij de aansluiting van apparatuur mogen fitverbindingen worden toegepast. Overige ingestorte leidingen in vloeren mogen worden uitgevoerd in kunststof met een metalen tussenlaag tegen zuurstofdiffusie. Alle leidingen en appendages, met uitzondering van zichtleidingen in gebruiksruimten, dienen te worden geïsoleerd met een isolatiemateriaal dat voldoet aan de volgende eisen: - lambda-waarde minimaal 0,03 W/mK; - de isolatiedikte dient zodanig te zijn dat het temperatuurverschil tussen de normale omgeving en het oppervlak van de isolatie, bij maximale mediumtemperatuur, maximaal 10K bedraagt. De leidingen in technische ruimten dienen te worden afgewerkt met isogenopak.

46



Aan te brengen voorzieningen De opwekking van warmte voor de verwarming van de ruimten en de luchtverwarmers van de luchtbehandelingkasten dient plaats te vinden middels warmtepompen. Op basis van het haalbaarheidsonderzoek naar energiebesparende maatregelen is een andere wijze van warmteopwekking mogelijk. Ten behoeve van distributie van warm water dient in een centrale technische ruimte een verdeler/verzamelaar te worden opgesteld met de volgende afgaande groepen, te weten: - transportgroep luchtbehandeling; - groep vloerverwarming; - groep reserve. Voor de verwarming van het truckdok dient in principe te worden uitgegaan van met water verwarmde luchtverwarmers. De ruimteverwarming van depots, werkruimten met objecten en gelijkwaardige ruimten dient te geschieden door middel van lucht, eventueel met nabehandeling per ruimte. Voor de verwarming van de depots dient in principe gebruik te worden gemaakt van de (warmte van de) afvoerlucht uit de ruimten. Voor de overige ruimten dient in principe te worden uitgegaan van verwarming door middel van een vloerafgiftesysteem welke worden uitgevoerd met een individuele regeling per ruimte. In het truckdok dient ten behoeve van de gebruiker een temperatuuropnemer met indicatie te worden aangebracht. 9.3

Binnenriolering

9.3.1

Algemene eisen De voorzieningen voor het opvangen en afvoeren van hemelwater en vuilwater dienen aan de volgende eisen te voldoen: - de eisen volgens NEN 3215 en NTR 3216; - alle hemelafvoeren van het gebouw door middel van een ontlastput, onder maaiveldniveau, aansluiten op het oppervlaktewater, een infiltratievoorziening dan wel op de gemeentelijke riolering; - alle vuilwaterafvoeren van het gebouw buiten het gebouw voorzien van een polderstuk; - het afvalwater van het truckdok dient overeenkomstig NEN 7087 slib- en olievrij te worden gereinigd, alvorens lozing op de gemeentelijke riolering plaatsvindt; - de afscheiders dienen zodanig te worden geprojecteerd dat deze op een eenvoudige manier met de slang van de tankauto bereikbaar zijn; - eventuele rioolpompinstallaties dienen zelfreinigend te worden uitgevoerd met 100% overcapaciteit, waarbij versnijdende pompen niet zijn toegestaan. Ongewenste verontreinigingen (textiel, blikjes, flesjes) moeten voor de pompen worden opgevangen en automatisch worden weggeperst; - ten behoeve van de afvoer van regenwater in geval van verstoppingen dienen nood-overlaten (spuwers) te worden aangebracht; - het vuilwater- en het hemelwaterafvoerstelsel dienen gescheiden te worden uitgevoerd tot buiten het gebouw; - de afvoerleidingen voor vuilwater en hemelwater dienen te worden aangesloten op de terreininstallaties volgens hoofdstuk 2.

47



Materialen Alle vuilwaterafvoerleidingen dienen te worden uitgevoerd in PE. De hemelwaterafvoerleidingen aan de gevel dienen te worden uitgevoerd conform artikel 2.4. Daar waar condensatiegevaar bestaat worden de hemelwaterleidingen voorzien van thermische isolatie. Vuilwater- en hemelwaterafvoerleidingen in verblijfsruimten dienen te worden voorzien van een akoestische isolatie.

9.3.3

Aan te brengen voorzieningen Ten behoeve van de aan te brengen sanitaire toestellen, schrobputten en technische installaties dient een vuilwaterafvoerinstallatie te worden aangebracht. De aansluitingen van de sanitaire toestellen dienen in de betonvloeren op de verdiepingen te worden verzameld en op een aantal centrale punten door middel van zakleidingen naar de ruimte onder de begane grondvloer, te worden gebracht. Het vuilwaterafvoersysteem dient te worden voorzien van de benodigde ontstoppingsstukken, sifons, ont- en beluchtingsleidingen. In het truckdok dient op het laagste niveau een vloergoot over de volle breedte van de ruimte te worden aangebracht. Ter plaatse van doorvoeringen van leidingen door rook- en brandwerende scheidingen dienen, zodanige gecertificeerde afdichtvoorzieningen te worden toegepast, dat de rook- of van de toe te passen materialen dienen vooruitlopend aan de uitvoering de testrapporten van een certificeringsinstantie te worden overlegd. De materialen dienen te worden verwerkt door een gecertificeerde aannemer.

9.4

Water

9.4.1

Algemene eisen De installaties voor koud- en warmtapwater dienen aan de volgende eisen te voldoen: - De complete koud- en warmtapwaterinstallatie dient zodanig te worden ontworpen en aangebracht dat wordt voldaan aan de regelgeving in het kader van het voorkomen van legionella. Een en ander conform de eisen volgens NEN 1006 met bijbehorende werkbladen en de eisen volgens ISSO-publicaties 55, 55.1 en 55.2; - De meteropstelling, de meteropstellingsruimte en complete binneninstallatie dient te worden uitgevoerd overeenkomstig de voorschriften van het lokale waterleidingbedrijf; - In verband met toekomstige uitbreidingen dient de meteropstellingsruimte geschikt te zijn voor een meter van een type groter dan noodzakelijk op basis van de huidige plannen; - Ten behoeve van tappunten dienen de volgende capaciteiten en voordrukken te worden aangehouden: * minimale voordruk tappunt 50 kPa; * maximale voordruk tappunt 500 kPa; * minimale voordruk brandhaspel 150 kPa; * minimale brandbluscapaciteit 2x0,375 l/s. - ten behoeve van warmtapwater dienen lokale apparaten te worden opgesteld welke onafhankelijk van de warmte-opwekkingseenheden voor de centrale verwarming kunnen functioneren, en worden gekenmerkt door een opwekkingsrendement van tenminste 80%;

48



Materialen De koud- en warmwaterleidingen dienen te worden uitgevoerd in koper, volgens NEN 2200, en dampdicht worden geïsoleerd. De toe te passen appendages dienen te zijn voorzien van Kiwa-keur. Ten behoeve van de verbindingen dienen hardgesoldeerde verbindingen te worden toegepast. In te storten en in te frezen leidingen dienen te worden uitgevoerd in WICUbuis. Het complete koudtapwaterleidingnet, met uitzondering van ingefreesde en ingestorte leidingen en leidingen in het zicht in sanitaire ruimten, dient te worden voorzien van een dampdichte synthetisch schuimrubber isolatie. Het complete warmtapwaterdistributienet, met uitzondering van ingefreesde leidingen en leidingen in het zicht in sanitaire ruimten, dient te worden voorzien van een thermische isolatie. Voor de isolatie van de leidingen dient gebruik te worden gemaakt van een isolatiemateriaal dat minimaal voldoet aan de volgende eisen: - warmtegeleidingscoëfficiënt (lambda-waarde) minimaal 0,03 W/mK; - diffusieweerstandscoëfficiënt (mu-waarde) minimaal 5000 ; - de isolatiedikte dient zodanig te zijn dat de oppervlaktemperatuur van het isolatiemateriaal, bij de laagste mediumtemperatuur, zodanig is dat deze boven het dauwpunt van de normale omgevingslucht ligt.

9.4.3

Aan te brengen voorzieningen De diverse aansluitingen dienen te worden uitgevoerd met de benodigde stopkranen en veiligheidsvoorzieningen volgens de aangegeven normen. Leidingen ten behoeve van ruimten dienen zoveel mogelijk te worden aangebracht in verlaagde plafonds. Leidingen in ruimten dienen te worden weggewerkt in bouwkundige constructies. Het leidingnet dient dusdanig te worden uitgevoerd dat geen dode leidingstukken voorkomen. Per bouwlaag en per cluster van sanitaire toestellen dient in het koud- en warmtapwaterleidingnet een op een eenvoudige wijze bereikbare afsluiter te worden aangebracht. Ieder aan te sluiten toestel dient te worden voorzien van een stopkraan. In het kader van de regelgeving met betrekking tot legionella preventie dient met uitzondering van douches slechts menging op de tappunten te worden toegepast. Ten behoeve van de douches dient een voorziening te worden aangebracht waarmee periodiek (instelbare frequentie) wordt doorgespoeld. Brandslanghaspels dienen te worden aangesloten met een dubbel controleerbare keerklep met manometer en te worden voorzien van een verzegeling. Tevens dienen op de haspels stickers te worden aangebracht met de tekst "geen drinkwater" en "alleen gebruiken in geval van brand". Voor de koudtapwatervoorziening dient het gebouw te worden aangesloten op het dienstnet van het lokale waterleidingbedrijf. Ten behoeve van de plaats van binnenkomst dient een meterruimte te worden gerealiseerd. In de leiding dient hier ter plaatse een afsluiter, een keerklep en een meter te worden aangebracht.

49



In het gebouw dient een koudtapwaterleidingnet te worden aangebracht ten behoeve van de aansluiting van: - de volgende sanitaire toestellen: * toiletten; * wastafels en fonteintjes; * wastroggen; * douches; * uitstortgootstenen; - aansluitingen ten behoeve van inrichtingszaken zoals aanrechten, wastafelmeubels, vaatwasmachines, koffieautomaten, etcetera; - een gevelkraan in het truckdok; - brandslanghaspels; - specifieke inrichtingsvoorzieningen voor zover aangegeven op de specificatiebladen per ruimte ; - voorzieningen voor de opwekking van warmtapwater. In het gebouw dienen in principe slechts lokale warmtapwaterboilers te worden aangebracht. Een en ander in verband met het energieverlies door stilstand in met name de leidingen. Deze lokale boilers zijn ten behoeve van de aansluiting van: - de volgende sanitaire toestellen: * douches; * uitstortgootstenen. - aansluitingen ten behoeve van inrichtingszaken zoals aanrechten, wastafelmeubels, etcetera; - specifieke inrichtingsvoorzieningen voor zover aangegeven op de bijbehorende tekeningen en/of specificatiebladen per ruimte. 9.5

Koude-opwekking en distributie

9.5.1

Algemene eisen De installaties voor het opwekken en distribueren van koude voor het onderhouden van een behaaglijkheid binnenklimaat dienen te voldoen aan onderstaande eisen: - de eisen volgens NEN 3380; - de eisen volgens NEN 5067; - de RLK-eisen; - de koelinstallatie dient zorg te dragen voor een zodanig binnenklimaat dat wordt voldaan aan de in hoofdstuk 5 genoemde eisen met betrekking tot de ontwerp-ruimtetemperaturen en de overige behaaglijkheidscriteria; - voor de ontvochtiging van de depots dient in principe gebruik te worden gemaakt van direct-expanie-koeling. - voor de opwekking van koude ten behoeve van alle overige ruimten behoudens depots dient in principe te worden van mechanische koelaggregaten. Hiervoor dient gebruik te worden gemaakt van de warmtepompen, zoals hiervoor aangegeven in het hoofdstuk “Warmteopwekking en distributie”. De koelaggregaten dienen te worden gekenmerkt door een opwekkingsrendement met een C.O.P.-factor van minimaal 4,0 (C.O.P. staat voor Coëfficiënt of Performance). Op basis van het haalbaarheidsonderzoek naar energiebesparende maatregelen is een andere wijze van koudeopwekking mogelijk. - ten behoeve van een bedrijfszekere koudeopwekking dienen minimaal twee koude-opwekkingseenheden te worden opgesteld, welke ieder 75% van het maximale vermogen kunnen leveren. De eenheden dienen minimaal regelbaar te zijn tussen 20 en 100%; - bij het toepassing van waterkoelaggregaten dient iedere koudeopwekkingseenheid te worden voorzien van een eigen pomp en terugslagklep. Daarnaast dienen de benodigde handen inregelafsluiters te worden opgenomen;

50



-

-

-

-

voor de mechanische opwekking van koude mogen slechts koudemiddelen worden toegepast welke voldoen aan de eisen zoals gesteld in het Koninklijk Besluit inzake stoffen die de ozonlaag aantasten; bij het toepassen van een watergevoerde koelinstallatie in het gebouw dient voor de distributie van koude een groepsindeling te worden gemaakt op basis van het benodigde temperatuurtraject en overeenkomstige bedrijfstijden; elke groep dient hierbij te worden voorzien van groepafsluiters, inregelafsluiters, eventuele watertemperatuurregeling, eventueel een eigen transportpomp en tijdafhankelijke schakeling; eventueel toe te passen luchtgekoelde condensors of droge koelers, welke staan opgesteld in de buitenlucht, dienen te worden behandeld met een corrosiewerende coating. Deze coating dient, bij voorkeur, reeds tijdens het fabricageproces te zijn aangebracht; de ruimteconditionering voor depots, ateliers en gelijkwaardige ruimten dient te geschieden door middel van lucht; de koelbatterijen van luchtbehandelingkasten dienen te worden voorzien van afsluiters in zowel de aanvoer- als de retourleiding, een inregelafsluiter in de retour en te worden voorzien van een eigen temperatuurregeling; er dient gebruik te worden gemaakt van gesloten circulatiepompen; bij sterk wisselende debieten dienen toerengeregelde pompen te worden toegepast; er dient gebruik te worden gemaakt van onderhoudsvrije componenten.

Een opstellingsruimte voor de centrale opwekking van koude voor comfortinstallaties dient te voldoen aan de eisen zoals gesteld in de NEN 3380. De opstellingsruimte dient geluidgedempt te zijn naar de overige ruimten in het gebouw en toegankelijk te zijn via een vaste toegang, welke tevens gebruikt kan worden voor de aanvoer van klein service-materiaal. Daarnaast moet aan alle opgestelde apparatuur op een doelmatige wijze onderhoud gepleegd kunnen worden. De vrije hoogte van de ruimte moet minimaal 2400 mm of 1,5 x de hoogte van de hoogste koude-opwekker of ander opgesteld apparaat zijn. Daarnaast dienen bouwkundige voorzieningen getroffen te worden zodat de koude-opwekkers eventueel op een eenvoudige manier vervangen kunnen worden. Verder dient in de ruimte een volledig beveiligd geïsoleerd dakluik te worden aangebracht voor het uitvoeren van service-werkzaamheden aan de eventueel op het dak opgestelde luchtgekoelde condensors of droge koelers dan wel andere apparatuur. Ten behoeve van deze werkzaamheden dienen op het dak de nodige aanlijnpunten te worden aangebracht. 9.5.2

Materialen De leidingen voor watergekoelde koelinstallaties dienen te worden uitgevoerd in staal, voorzien van gelaste verbindingen: - voor maten tot en met DN40 volgens NEN 3257; - voor maten groter dan DN40 volgens NEN 2323. Bij de aansluiting van apparatuur mogen fitverbindingen worden toegepast. De leidingen voor koelmiddelgekoelde koelinstallaties dienen te worden uitgevoerd in zuurvrij koper volgens NEN 2200. De leidingen dienen vooraf inwendig gereinigd en met stikstof doorgeblazen te worden. Daarna dienen de leidingen te worden voorzien van kunststof eindkappen.

51



Alle leidingen, inclusief appendages en apparaten, dienen te worden geïsoleerd met isolatiemateriaal dat voldoet aan de volgende eisen: - warmtegeleidingscoëfficiënt (lambda-waarde) minimaal 0,03 W/mK; - diffusieweerstandscoëfficiënt (mu-waarde) minimaal 5000 ; - de isolatiedikte dient zodanig te zijn dat de oppervlaktemperatuur van het isolatiemateriaal, bij de laagste mediumtemperatuur, zodanig is, dat deze boven het dauwpunt van de normale omgevingslucht ligt. De leidingen en appendages in technische ruimten dienen te worden afgewerkt met een aluminium stucobeplating. 9.5.3

Aan te brengen voorzieningen De centrale voorzieningen voor de opwekking van koude voor de koeling van de niet-depotruimten en de koelers van de luchtbehandelingkasten ten behoeve van de niet-depotruimten vindt plaats middels een 2-tal koelmachines/warmtepompen opgesteld in een technische ruimte . De bijbehorende condensors dienen te worden opgesteld op het dak. Op basis van het haalbaarheidsonderzoek naar energiebesparende maatregelen is een andere wijze van koudeopwekking mogelijk. Ten behoeve van distributie van koude dient in de technische ruimte een verdeler/verzamelaar te worden opgesteld met de benodigde afgaande groepen. Op de verdeler/verzamelaar dient tevens een groep reserve te worden aangebracht. De ruimtekoeling van de werkruimten en kantoren en gelijkwaardige ruimten dient te geschieden door middel van lucht, eventueel met lokale nabehandeling. De ontvochtiging ten behoeve van de depotruimten dient te geschieden door middel van lucht op basis van DX-koeling.

9.6

Luchtbehandeling

9.6.1

Algemene eisen De voorzieningen voor het behandelen, distribueren en afvoeren van lucht voor het onderhouden van een behaaglijk binnenklimaat dienen te voldoen aan onderstaande eisen: - de eisen volgens NEN 1087 en NPR 1088; - de eisen volgens ISSO-publicatie 17; - de voorschriften van de vereniging LuKa; - de luchtbehandelings- en ventilatie-installatie dient zorg te dragen voor voldoende behandelde verse lucht, welke goed verdeeld, in alle ruimten wordt toegevoerd, zodat wordt voldaan aan de in hoofdstuk 9 genoemde eisen met betrekking tot de ontwerpen de overige behaaglijkheidscriteria gedurende de bedrijfstijden; - de toegevoerde ventilatielucht dient alvorens deze wordt binnengebracht in de werken verblijfsruimten te worden gefilterd overeenkomstig de eisen zoals aangegeven in hoofdstuk 9; - het recirculeren van ventilatielucht is voor verblijfsruimten gedurende kantooruren niet toegestaan; - voor de luchtbehandelings- en ventilatie-installaties dient per klimaatklasse per ruimte te worden uitgegaan van een separate installatie. - op basis van de klimaatklassen dienen de benodigde technische ruimten te worden vastgesteld, waarbij de technische ruimten zo dicht mogelijk dienen te worden gesitueerd in de nabijheid van de ruimten waarop de installatie betrekking heeft;

52



-

ten behoeve van de luchtbehandelings- en ventilatie-installaties dienen energiebesparende voorzieningen te worden toegepast waarbij geen verontreiniging van de verse toevoerlucht plaats kan vinden door de afvoerlucht; - de voorzieningen voor luchttoevoer in de diverse ruimten dient te worden afgestemd op de inrichting van de ruimten; - de benodigde hoeveelheid toevoerlucht in de ateliers en werkruimten dient te zijn afgestemd op de afgezogen luchthoeveelheid in de ruimte, zodanig dat in de ruimte altijd 20% onderdruk heerst. De hoeveelheid toevoerlucht in ruimten dient te worden aangepast aan de afzuigcapaciteit bij het inschakelen van lokale afzuigapparatuur. - de benodigde hoeveelheid toevoerlucht in de quarantaineruimte dient te zijn afgestemd op de afgezogen luchthoeveelheid in de ruimte, zodanig dat in de ruimte altijd 10% onderdruk heerst. de afvoerlucht van het gebouw, dient bij voorkeur te worden afgevoerd via het truckdock, waartoe in de gevel van het truckdock overdrukroosters zijn aangebracht. De luchtbehandelings- en ventilatiekasten dienen in principe binnen opgesteld te worden, waarbij de opstellingsruimte toegankelijk dient te zijn via een vaste toegang, welke tevens gebruikt kan worden voor de aanvoer van klein service-materiaal. Daarnaast moet aan alle opgestelde apparatuur op een doelmatige wijze onderhoud gepleegd kunnen worden, moet de vrije hoogte van de ruimte minimaal 2400 mm of 2,0 x de hoogte van de hoogste luchtbehandelingskast zijn en dienen bouwkundig voorzieningen getroffen te worden zodat de luchtbehandelingkasten of delen daarvan eventueel op een eenvoudige manier vervangen kunnen worden. 9.6.2

Materialen Luchtbehandelingkasten Luchtbehandelingkasten dienen dubbelwandig, koudebrugvrij en inwendig volledig glad te worden uitgevoerd. De luchtbehandelingkasten dienen goed bereikbaar en toegankelijk te zijn voor reinigingswerkzaamheden. Bij het inbedrijfstellen van de installaties dienen de luchtbehandelingkasten te zijn voorzien van alle noodzakelijke filtersystemen. Bij oplevering dienen de filters nog een opnamecapaciteit te hebben van minimaal 80%. Voor het transport van lucht dienen in de luchtbehandelingkasten zogenaamde plug-ventilatoren te worden toegepast, voorzien van frequentiegeregelde motoren, welke direct op de aandrijfas zijn gemonteerd. Ventilatoren dienen zodanig te worden geselecteerd dat de geëiste geluiddrukniveau's in de ruimten worden gehaald zonder toepassing van geluiddempers. Het toerental van ventilatoren mag in ieder geval niet hoger zijn dan 1200 omwentelingen per minuut. Een en ander geldt tevens voor alle andere ventilatoren. Buitenluchtaanzuiging De buitenluchtaanzuigvoorzieningen dienen zodanig te worden ontworpen en gerealiseerd dat het aanzuigen van regen, stof, vuil, rookgassen van het c.v.-systeem en overige afgevoerde dampen wordt voorkomen. Daarnaast dient buitenlucht bij voorkeur te worden aangezogen aan de noordzijde van het gebouw. De buitenluchtroosters dienen vandaalbestendig te worden geprojecteerd en uitgevoerd.

53



In de buitenluchtaanzuig van de verschillende luchtbehandelingssystemen dient een kanaalrookdetector te worden aangebracht. Bij detectie van rook dient de buitenluchtklep van het betreffende systeem te worden gesloten. Bij rookdetectie in een primaire luchttoevoerkast dient de betreffende kast te worden uitgeschakeld. Ook in de retourluchtkanalen van de verschillende luchtbehandelingskasten dient een kanaalrookdetector te worden aangebracht. Bij detectie van rook dient het betreffende luchtbehandelingssysteem te worden uitgeschakeld, dan wel dient de recirculatieklep te worden dicht gestuurd, indien deze in het betreffende systeem aanwezig is. Luchtkanalen Vanaf de luchtbehandelingkasten wordt naar de verschillende ruimten een plaatstalen kanalensysteem aangebracht voor toevoer en afzuig van ventilatielucht. Het complete kanalensysteem inclusief alle hierin toegepaste componenten zoals luchtbehandelingskasten, roosters, inregelkleppen, brandkleppen, geluiddempers, nabehandelingsapparatuur, etcetera, dient te voldoen aan de luchtdichtheidsklasse C, volgens de voorschriften van de vereniging LuKa. De toevoerkanalen dienen te worden voorzien van uitwendige thermische isolatie. Het toepassen van inwendige isolatie is niet toegestaan. De luchtkanalen dienen bij voorkeur te worden uitgevoerd in rond. Bij gebruik van rechthoekige kanalen mogen geen kanalen worden toegepast met een grotere breedte/hoogte-verhouding dan 4:1. Kanalen dienen schoon en vetvrij te worden gemonteerd. Eventueel dienen kanalen vooraf in de fabriek te worden ontvet. De luchtkanalen dienen na montage goed reinigbaar te zijn. Hiertoe dienen volledig beveiligde reinigings- en inspectieluiken te worden aangebracht. Deze dienen te worden aangebracht in iedere kanaalsectie tussen systeemcomponenten welke moeilijk te demonteren zijn. De luiken dienen op tekening te worden aangegeven. Ook de systeemcomponenten welke in het kanalensysteem zijn aangebracht dienen achteraf goed gereinigd te kunnen worden. De buitenlucht-aanzuigkanalen dienen uitwendig te worden voorzien van dampdichte synthetisch schuimrubber isolatie. De buitenluchtaanzuigkanalen dienen inwendig te worden voorzien van een afwerking met Inathol. 9.6.3

Aan te brengen voorzieningen Algemeen Ten behoeve van de ventilatie van de diverse ruimten in het gebouw, met uitzondering van de depots, dient een gebalanceerd ventilatie-systeem te worden aangebracht. De afvoerlucht van sanitaire ruimten dient rechtstreeks naar buiten te worden afgevoerd. Ter plaatse van alle verticale doorvoeringen en ter plaatse van horizontale doorvoeringen, door nog nader te bepalen brandscheidingen (30-, 60 en 90minuten), dienen brandkleppen, opschuimende pakketten dan wel knelmanchetten te worden aangebracht, voorzien van een TNO-keur. In geval van brand dienen toe- en afzuigventilatoren te worden ingeschakeld in het hoge toerental.

54



Buitenluchtaanzuiging Ten behoeve van alle ruimten waarvoor verse lucht noodzakelijk is, dienen 1 of meerdere luchtbehandelingkasten voor de behandeling van primaire buitenlucht te worden aangebracht. Deze lucht dient op een zodanige conditie (filterklasse, temperatuur en vocht) te worden aangeleverd aan de diverse nabehandelingssystemen dat het totale energieverbruik minimaal is. Deze luchtbehandelingkast(en) dien(en)t minimaal te zijn voorzien van de volgende secties: - Toevoerdeel (in de richting van de lucht) * Filtersectie (minimaal F7); * Sectie met hoogrendement warmteterugwinsysteem; * Secties ten behoeve van de regeling van temperatuur en vocht; * Ventilatorsectie. - Afvoerdeel (in de richting van de lucht) * Filtersectie (minimaal EU5); * Sectie met hoogrendement warmteterugwinsysteem; * Ventilatorsectie. Luchtbehandelingkasten depots Voor de diverse depotruimten dient per ruimte een luchtbehandelingkast te worden aangebracht. Deze lucht dient op een zodanige conditie (temperatuur en vocht) te worden aangeleverd aan de diverse ruimten, dat het totale energieverbruik, minimaal is. Deze recirculatie luchtbehandelingkast(en) dien(en)t minimaal te zijn voorzien van de volgende secties (in de richting van de lucht) - Een filtersectie (minimaal F7); - Een verdampersectie van een omkeerbare-warmtepompsysteem o.b.v. DX; - De condensorsectie van de hiervoor genoemde omkeerbare warmtepomp - Een ventilatorsectie; Hiermee dient per ruimte de temperatuur en de vochtigheid te kunnen worden nageregeld. De relatieve vochtigheid in de depots dient te worden bewaakt op een maximale grenswaarde zoals aangegeven in hoofdstuk 8 van dit PvE door middel van het ontvochtigen van de lucht. De ruimtetemperatuur in de depots dient te worden bewaakt op een minimale grenswaarde door middel van warmteuitwisseling met de afvoerlucht uit de overige ruimten. De fluctuatie van de temperatuur en vochtigheid in de ruimte dienen te worden geregeld op basis van de eisen zoals aangegeven in hoofdstuk 8 van dit PvE. Luchtbehandelingkasten werkruimten met objecten Voor de werkruimten met objecten dienen 1 of meerdere luchtbehandelingkasten te worden aangebracht. Deze lucht dient op een zodanige conditie (temperatuur en vocht) te worden aangeleverd aan de diverse ruimten, dat het totale energieverbruik, inclusief de nabehandelingssystemen per ruimte, minimaal is. Deze recirculatie luchtbehandelingkast(en) dien(en)t minimaal te zijn voorzien van de volgende secties (in de richting van de lucht): - Een filtersectie (minimaal F7); - Een koelen ontvochtigingssectie; - Een bevochtigingssectie; - Een naverwarmingssectie. - Een ventilatorsectie; Hiermee dient per ruimte de temperatuur en de vochtigheid te kunnen worden nageregeld. De ruimteconditie dient te worden geregeld en bewaakt op basis van de eisen zoals genoemd in hoofdstuk 8 van dit PvE.

55



Nabehandeling kantoren Voor de portiersloge, de ICT-ruimte en de kantoren dient een gecombineerde nabehandelingsinstallatie te worden aangebracht. Hiervoor dient op basis van retourluchtconditie de temperatuur en de vochtigheid te worden nageregeld. Deze installatie dient te zijn voorzien van: - Een koelen ontvochtigingssectie; - Een bevochtigingssectie; - Een naverwarmingssectie. 9.6.4

Truckdok Ten behoeve van de uitlaatgassen van de voertuigen in het truckdok dient een afzuigsysteem te worden aangebracht. Hiertoe dient een afzuigventilator te worden aangebracht welke wordt gestuurd op basis van CO2-concentratie. Op de ventilator dient een kanalensysteem te worden aangebracht met roosters op vloeren plafondniveau. Zodra de CO2-concentratie onder een instelbare waarde is gedaald, mag de binnendeur worden vrijgegeven. Bij de afblaas van lucht dient rekening te worden gehouden met hetgeen hiervoor is aangegeven in artikel 9.6.2. Om in het truckdok een temperatuur- en vochtconditie te realiseren, welke zo dicht mogelijk komt bij de condities in het gebouw dient de afvoerlucht van de geconditioneerde ruimten van de depotruimten zo veel als mogelijk te worden afgevoerd via het trukdok.

9.6.5

Quarantaine-ruimte Ten aanzien van luchtverversing, circulatievoud, luchtfiltering en wijze van luchttoevoer gelden dezelfde eisen, zoals deze zijn aangegeven ten behoeve van de depotruimten. Ten behoeve van de quarantaineruimte dient een compleet separate luchttoe- en afvoerinstallatie te worden aangebracht, waarbij wordt uitgegaan van een capaciteit van het luchtafzuigsysteem welke 120% bedraagt van de capaciteit van het luchttoevoersysteem. Ten behoeve van de bestrijding zal in de bouwkundige ruimte door de gebruiker na de oplevering een klimaatkamer worden aangebracht, een en ander compleet met een bestrijdingsinstallatie op basis van het zuurstofarme systeem.

9.7

Regeling klimaat

9.7.1

Algemene eisen De voorzieningen voor het zelfstandig meten, regelen en besturen van de installaties voor klimaat en sanitair dienen te voldoen aan onderstaande eisen: - de eisen volgens NEN 1010; - voor de regelingen dient gebruik te worden gemaakt van digitale technieken geschikt voor webbased-communicatie; - ingestelde regelwaarden dienen binnen een nauwkeurigheid van 5% reproduceerbaar te zijn; - in principe dient in iedere technische ruimte een eigen regelkast te worden aangebracht, waarin alle regel-, schakelen meldfuncties zijn opgenomen, welke autonoom kan functioneren en waarin variabelen middels een laptopcomputer controleerbaar en instelbaar zijn; - in de regelkast dienen per regeling de benodigde overbruggingsschakelaars te worden opgenomen; - door de installateur dient voor de oplevering aan de gebruiker een instructie te worden gegeven omtrent de bediening van het aan te brengen GBS.

56



Aan te brengen voorzieningen Ten behoeve van het meten, regelen en besturen van de diverse installaties dient een regelinstallatie te worden aangebracht, gebaseerd op digitale technieken. De toegepaste onderstations dienen vrij programmeerbaar te zijn. Alle toe te passen apparatuur dient zodanig te worden geselecteerd dat deze is afgestemd op de aangegeven werkcondities met bijbehorende nauwkeurigheden voor de diverse ruimten. De regelinstallatie dient zodanig te worden geconfigureerd dat, bij uitval van de centrale bedieninstallatie, alle installaties op basis van de eigen lokale regeling blijven functioneren.

Op de regelinstallatie dient een weerstation te worden aangesloten waarmee de temperatuur en de relatieve vochtigheid van de buitenlucht wordt gemeten. Daarnaast dient hiermee tevens windsnelheid, windrichting, lichtintensiteit en regen te worden gemeten. Depotruimten dienen te worden voorzien van 2 of meer gecombineerde temperatuur- en vochtopnemers voor de bewaking van de ruimtecondities. Hierbij dient per 150 m2 een opnemer te worden aangebracht. Ter plaatse van de toegang tot de ruimte dient een display te worden aangebracht waarop de momentane gemiddelde temperatuur en vochtigheid wordt aangegeven. In de volgende ruimten dient een wateroverlastdetectiesysteem te worden aangebracht: - Schachten, op het laagste niveau. - ICT-ruimte. - Pakruimte. - Atelier schoon-droog. - Technisch ruimten werktuigkundige installaties. Het GBS dient minimaal over de volgende functionaliteit te beschikken: - Beeldplaatjes in kleur, aantal minimaal 1 per installatiesoort en klimaatsysteem; - Storingsmelding eenvoudig uitleesbaar met koppeling naar beeldplaatjes. Het urgentieniveau van de storingen dient eenvoudig instelbaar te zijn; - Alle kloktijden en instelwaarden van regelingen dienen eenvoudig uitleesbaar en aan te passen te zijn; - Een verzamelde urgente storingsmelding dient beschikbaar gesteld te kunnen worden aan het interne PZI-systeem en aan een externe alarmcentrale. Aan en servicebedrijf dienen de storingsmeldingen gedifferentieerd beschikbaar gesteld te kunnen worden; - Iedere installatie dient te beschikken over een eigen klokprogramma; - Van ieder hoofdsysteem en elke naregeling moeten alle relevante waarden van temperatuur en vochtigheid worden gemeten en in de beeldplaatjes worden aangegeven; - Middels het GBS moet het mogelijk zijn om, met name van de installaties ten behoeve van de depotruimten, gelijktijdig van minimaal 50 datapunten trendlogs te maken; - Met het GBS moet het mogelijk zijn om op een eenvoudige wijze energiebeheer te beheren. Hiertoe dienen eigen gas-, water- en elektrameters met pulsingang te worden aangebracht. - Het GBS moet zodanig ingericht zijn, dat hiermee beheer op afstand door een extern onderhoudsbedrijf mogelijk is. Het GBS dient hiertoe beschikken over een functie waarmee alleen automatisch teruggebeld kan worden naar vooraf geprogrammeerde telefoonnummers - Op de bedieneenheid van het GBS in de portiersloge dienen de storingen van de werktuigkundige installaties optisch en akoestisch te worden gemeld, hierop dienen tevens de brandweerschakelingen van de ventilatie-installaties te worden opgenomen; 57



-

-

Naast de centrale apparatuur dient op een ander te bepalen plaats een bediencentrale te worden aangebracht voor de eigen, dan wel een externe, technische dienst bestaande uit: * PC met kleurenbeeldscherm; * Toetsenbord en muis; * Kleurenprinter t.b.v. grafieken en beeldplaatjes; In de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum dient ten behoeve van storingsmeldingen en instelling van overwerk een bediencentrale met beperkte functionaliteit te worden aangebracht op een reeds aanwezige bestaande PC.

9.8

Brandbestrijding

9.8.1

Algemeen De voorzieningen voor het bestrijden van brand dienen aan de volgende eisen te voldoen: - de eisen volgens NEN 1006 met bijbehorende werkbladen; - de eisen volgens ISSO-publicatie 55, 55.1 en 55.2; - de brandslanghaspels dienen te voldoen aan de eisen volgens NEN 3211; - de eisen zoals genoemd in het handboek "brandveiligheidsinstallaties" en eventueel aanvullende eisen van de plaatselijke brandweer; - de brandslanghaspels dienen vorstvrij te worden geprojecteerd en te zijn voorzien van een slang met een maximale lengte van 30 meter, een slang met een nominale diameter van 20 mm en een spuitstuk van 6 mm;

9.8.2

Aan te brengen voorzieningen Lokale blusmiddelen Binnen ieder 60 minuten brandcompartiment, behoudens de depots, dient minimaal 1 brandslanghaspel te worden aangebracht. De haspels dienen hierbij zodanig te worden geprojecteerd dat alle ruimten volgens de voorschriften bereikt kunnen worden. De brandslanghaspels hebben een maximale slanglengte van 30 meter en dienen te worden ondergebracht in ingebouwde brandslanghaspelkasten. De afsluiters van de aan te brengen brandslanghaspels dienen te worden verzegeld. De brandslanghaspels dienen te worden voorzien van stickers met opschrift "Geen drinkwater - Alleen gebruiken in geval van brand". In alle depots dienen schuimhandbrandblussers, met een inhoud van 6 kg te worden aangebracht. In alle technische ruimten dienen handbrandblussers, klasse ABC, met een inhoud van 6 kg te worden aangebracht.

58



10

Elektrotechnische installaties, algemeen

10.1

Algemeen In dit deel van het Programma van Eisen zijn alle elektrotechnische installaties, welke in het nieuw te bouwen kolleksjesintrum dienen te worden aangebracht, beschreven. Een omschrijving van de aan te brengen voorzieningen op ruimteniveau is aangegeven in de ruimtestaat in bijlage 1. De specificatiebladen per type ruimten dienen te worden gezien als een nadere invulling van het uitgeschreven Programma van Eisen. Alle documenten tezamen vormen het Programma van Eisen. Bij afwijkingen tussen de verschillende onderdelen van het Programma van Eisen dient de meest uitgebreide omschrijving van een installatiedeel als uitgangspunt voor de nadere uitwerking te worden gehanteerd. De toe te passen installaties c.q. systemen dienen gebaseerd te zijn op beproefde technologie en te voldoen aan de laatste stand der techniek. De plaats van de aansluitingen (bijvoorbeeld wandcontactdozen en data- en telefoonaansluitingen, verlichtingen camera’s) dient te worden afgestemd op het gebruik en inrichting van de ruimten.

10.2

Installaties In het nieuwe depot zullen de volgende installaties worden aangebracht, welke hierna verder in detail zullen worden omschreven: - Elektrotechnische installaties; - Noodstroomvoorzieningen; - Verlichting en noodverlichtinginstallaties; - Communicatie installaties; - Beveiligingsinstallaties; - Transportinstallatie; - Zonweringinstallatie; - MIVA-installatie.

10.3

Voorschriften Op de aan te brengen elektrotechnische installaties zijn in hoofdzaak de volgende normen en voorschriften van toepassing. - NEN 1010: 5e druk: Veiligheidsvoorschriften voor laagspanningsinstallaties; - NEN-EN 1838: Toegepaste verlichtingstechniek - noodverlichting; - NEN-EN 12464-1: Licht en verlichting - Werkplekverlichting - Deel 1: Werkplekken binnen; - NEN1891: Binnenverlichting, meetmethoden voor verlichtingssterkten en lumianties; - NEN 2535: Brandmeldinstallaties, systeem- en kwaliteitseisen en projecteringsrichtlijnen; - NEN 2575: Brandveiligheid van gebouwen – Ontruimingsinstallaties, systeem-en kwaliteitseisen en projecteringsrichtlijnen; - NEN 3140: Laagspanningsinstallaties, bepalingen voor veilige werkzaamheden, inspectie en onderhoud; - NEN- EN 50173 : EIA/TIA-568-B universeel bekabelingssysteem; - NEN 5152: Technische tekeningen, elektrotechnische symbolen; - NEN 5182 Elektrotechnische tekeningen; - NEN-EN 54 reeks: Automatische brandmeldinstallaties; - NEN 11082-4:Het opstellen van documenten voor gebruik in de elektrotechniek; Deel 4: Documenten met betrekking tot de locatie en de installatie - NEN-EN 60598-2-22: Verlichtingsarmaturen - Deel 2-22: Bijzondere eisen Verlichtingsarmaturen voor noodverlichting; 59



-

NEN 6088: Brandveiligheid van gebouwen - Vluchtwegaanduiding Eigenschappen en bepalingsmethoden; NEN 5096 met betrekking tot weerstandklasse inbraakwerendheid; NEN 6065 met betrekking tot weerstandklasse brandwerendheid; NEN-EN 356 met betrekking tot braakweerbaarheid van glas; NEN 5088 met betrekking tot braakweerbaarheid sloten; Voorschriften en richtlijnen voor beveiligingsinstallaties c.q. inbraaksignaleringssystemen;

Van alle van toepassing zijnde normen, voorschriften en dergelijke gelden de laatste uitgaven.

60



11

Centrale elektrotechnische voorzieningen

11.1

Nutsvoorziening De installaties dienen te worden gevoed vanuit een eigen opwekinstallatie op basis van PV-cellen met accu-voorzieningen. Als back-up-voorziening dient een aansluiting te worden gerealiseerd op de voorzieningen van het energieleverend bedrijf (inschatting circa 80 kVA). In verband met toekomstige uitbreidingen dient de invoerruimte, dan wel de opstellingsruimte voor de trafo, geschikt te zijn voor een aansluiting van een type groter dan noodzakelijk op basis van de huidige plannen. Ten behoeve van de data- en telefoon-aansluiting dienen vanaf de buitengevel tot aan de ISRA-punten in de ICT-ruimte de benodigde ledige buisleidingen te worden aangebracht.

11.2

Energieverdeling: schakelen verdeelinrichting Ten behoeve van de energie naar de onderverdeelinrichtingen en naar de regelkasten van de werktuigkundige installaties dient in de laagspanningsruimte een hoofdverdeel-inrichting te worden aangebracht. De hoofdverdeelinrichting dient te worden uitgevoerd met een omschakelinrichting waarmee, bij spanningswegval voor een langere periode, omgeschakeld kan worden naar een door derden op te stellen, tijdelijk noodstroomaggregaat. Op iedere verdieping dient een onderverdeelinrichting worden aangebracht. In de hoofden onderverdeelinrichtingen dient rekening gehouden te worden met 20% reservecapaciteit. Tevens dienen overspanningbeveiligingen aangebracht te worden.

11.3

Noodstroom Bij het uitvallen van de netspanning dient voor de volgende installaties een noodstroomvoorziening beschikbaar te zijn: - Centrale apparatuur ICT installatie (20 minuten). - Brandsignaleringsinstallatie (48 uur). - Camerasysteem met server (60 minuten). - Inbraaksignalering en toegangscontrolesysteem (120 minuten). - Communicatieinstallaties (120 minuten). - Nood- en evacuatieverlichting, decentraal (60 minuten). - Geïntegreerd beheerssysteem technische installaties (120 minuten). - Alle overige niet genoemde voorzieningen welke zijn opgenomen in de balie van de portiersloge (120 minuten). Hierbij dient te worden uitgegaan van 1 of meerdere statische no-breakinstallatie(s). Deze installatie dient automatisch in werking te treden bij spanningswegval. Hiermee dienen alle vitale installatiedelen gedurende, een op basis van voorschriften en richtlijnen vastgestelde tijdsduur, van spanning te worden voorzien. De gebouw-gebonden werktuigkundige installaties zullen tijdens noodbedrijf niet worden gevoed. Op basis van een nader door de ontwerpende partijen uit te voeren haalbaarheids-onderzoek dient de afweging tussen een centrale en een decentrale noodstroomvoorziening te worden gemaakt. De vluchtweg aanduidingsarmaturen en de data-, brandmeld- en beveiligingsinstallaties dienen te worden voorzien van een geïntegreerde noodstroomvoorziening.

61



Ten behoeve van een spanningsuitval voor een langere periode dient in de schil van het gebouw een afsluitbare voorziening te worden aangebracht voor het aansluiten van een tijdelijk noodstroom-aggregaat. Dit tijdelijke noodstroomaggregaat dient in staat te zijn alle installaties in het object te kunnen voeden. 11.4

Kabelwegen systeem: Kabelgoten Alle kabelgoten uit het zicht dienen sendzimir verzinkt te zijn. Een en ander geldt tevens voor kabelgoot in het zicht in technische ruimten en dergelijke. Kabelgoot in het zicht in overige ruimten dient gelakt te zijn in een standaard witte kleur. Er dienen originele hulpstukken, zoals hoekstukken, T-stukken, etcetera, toegepast te worden. De minimale dikte van het materiaal van de kabelgoten dient 1mm te zijn. Over de gehele lengte van de kabelgoot dienen 2 stalen scheidingsschotten aangebracht te worden, zodat 3 compartimenten ontstaan. Een en ander ten behoeve van: - lichten krachtinstallaties; - data- en telefooninstallaties; - diverse installaties. Alle kabelgoten dienen te worden voorzien van een deksel. Alle kabelgoten dienen bij oplevering in ieder compartiment een reserveruimte te hebben van 25%.

11.5

Kabelwegen systeem: Kabelladder Alle verticale koppelingen tussen de kabelgoten onderling dienen te worden uitgevoerd als kabelladder. De kabelladders uit het zicht dient te worden geleverd in sendzimir verzinkte uitvoering. Tevens dienen de kabelladders in het zicht in technische ruimten en dergelijke in sendzimir verzinkte uitvoering te worden geleverd. Over de gehele lengte van de kabelladder dienen 2 stalen scheidingsschotten aangebracht te worden, zodat, zoals hiervoor in 11.4 genoemd ook hier 3 compartimenten ontstaan. Kabelladders in het zicht dienen over de gehele lengte te worden voorzien van een deksel. Alle kabelladders dienen bij oplevering in ieder compartiment een reserveruimte te hebben van 25%.

11.6

Kabelwegen systeem: Wandgoot Alle wandgoten dienen te worden vervaardigd van sendzimir verzinkt stalen plaat en te worden afgewerkt in een standaard witte kleur. Originele hulpstukken, zoals hoekstukken, T-stukken, etcetera dienen te worden toegepast. Over de gehele lengte van de wandgoot dienen 2 stalen scheidingsschotten aangebracht te worden, zodat, zoals hiervoor in 11.4 genoemd, ook hier 3 compartimenten ontstaan. De wandgoten dienen over de gehele lengte te worden voorzien van een deksel. Daar waar wandgoten scheidingswanden tussen verblijfsruimten passeren, dienen akoestische doorvoeren en flensplaten aangebracht te worden. Wandgoten in principe monteren op een hoogte van 1000 mm +vloer. Alle wandgoten dienen bij oplevering in ieder compartiment een reserveruimte te hebben van 25%.

62



Kabelwegen systeem: Buisleidingen Ten behoeve van de leidingaanleg buiten de kanalisatie met kabelgoot, kabelladder en/of wandgoot dient gebruik gemaakt te worden van buisleiding. Alle buisleidingen buiten het gebouw, in technische ruimten, werkplaats, laad-/losruimten en dergelijke dienen te worden uitgevoerd in Hostalit z, opbouw. Alle buisleidingen boven verlaagde plafonds dienen te worden uitgevoerd in PVC, opbouw. Alle overige buisleidingen dienen te worden uitgevoerd in PVC. Deze leidingen dienen te worden ingestort dan wel ingefreesd. Het gebruik van flexibele buis is niet toegestaan, met uitzondering van toepassing in systeemwanden.

11.8

Doorvoeringen Doorvoeringen door vloeren en wanden dienen overeenkomstig de kwaliteit van de wand zelf te worden afgewerkt (brandwerend en/of akoestisch isolerend). Een en ander dient te worden uitgevoerd met gecertificeerde materialen en oplossingen door een gecertificeerd bedrijf. Het certificaat hiervan dient bij de oplevering te worden verstrekt.

11.9

Bliksemafleidingsinstallatie Ten behoeve van de bescherming van het gebouw en de installaties in het gebouw dient mogelijk een bliksemafleidingsinstallatie te worden aangebracht. De noodzaak hiervoor dient te worden aangetoond middels een nader uit te voeren risico-analyse. Indien een bliksemafleidingsinstallatie noodzakelijk is, dient de beveiligingsgraad van de installatie volgens klasse LP3 te zijn. De bliksemafleidingsinstallatie dient in dat geval te bestaan uit een uitwendige en inwendige installatie, te weten: - Bliksemafleiding, bestaande uit: * een opvanginrichting op het dak c.q. dakopbouw; * valleidingen aan de gevel. - Aardingssysteem in het gebouw, bestaande uit: * hoofd aardrail geplaatst nabij de hoofdverdeelinrichting; * aardrails geplaatst in de verdeelinrichtingen; * de liftgeleiders. - Potentiaalvereffeningsysteem in het gebouw, bestaande uit: * aardrail geplaatst in de zwakstroomruimte; * aardrail geplaatst in de ICT-ruimte; * aardmat en installatie in de sanitaire ruimten; * het kabelwegen systeem; * in iedere sanitaire ruimte dient een aardrail (centraal aardpunt) gemonteerd te worden met verbindingen naar:  de aardingsmat;  de verlichtingsarmaturen;  de koudwaterleiding;  de cv-leiding/radiator. * in de vloer van doucheruimten dient een aardingsmat ingestort te worden.

63



11.10

Voedingsinstallatie Alle elektrotechnische installaties dienen te worden beheerd en bediend door een centraal gestuurd schakelsysteem. Alle schakel-, regelen bedienelementen dienen middels een databus-verbinding met elkaar te kunnen communiceren. Het schakelsysteem dient middels een PC in de portiersloge te kunnen worden beheerd en bediend. Tevens dient op deze PC de status van de installatie te worden aangegeven. De presentatie en bediening van de installaties dient middels grafische plattegronden van de verdiepingen plaats te vinden. Het systeem dient geïntegreerd te worden met het GBS-systeem van de W-installaties. In het truckdok, de technische ruimten en de opslagruimten dient schakelmateriaal in slagvaste en spatwaterdichte uitvoering te worden toegepast. Deze dienen op een hoogte van 1500 mm + afgewerkte vloer gemonteerd te worden. In gangen, de multifunctionele ruimte, het foto-atelier en ter plaatse van schilderijen-rekken (in met name depots) dienen wandcontactdozen te worden aangebracht op een hoogte van 300 mm + afgewerkte vloer. Al het overige schakelmateriaal dient op een hoogte van 1050 mm + afgewerkte vloer gemonteerd te worden. Deze hoogten gelden niet voor schakelmateriaal in wandgoot en boven verlaagde plafonds. Al het schakelmateriaal dient zoveel mogelijk inbouw te zijn. De contactdozen voor 400V dienen van het type CEEFORM te zijn. Daar waar mogelijk inbouw-schakelmateriaal toepassen. Er dient, tenzij anders vermeld, standaard schakelen installatiemateriaal te worden toegepast in een thermoplastische uitvoering. Buiten de gebruikstijden van het pand zullen alle voedingen in principe worden uitgeschakeld. Een en ander geldt niet voor de volgende installaties: - werktuigkundige installaties; - beveiligingssystemen; - loop-, nood- en vluchtwegverlichtingsinstallatie; - keukenapparatuur, en - enkele speciaal daarvoor aangewezen wandcontactdozen in werkruimten en ateliers.

11.11

Voorzieningen voor installaties door derden Voor overheaddeuren, schuifpoorten, werktuigkundige installaties, liften en dergelijke dienen de aansluitpunten te worden aangebracht. Op het bedienen beheersysteem in de portiersloge dienen de signaleringen en nader te bepalen bedieningen van diverse installaties te worden opgenomen.

64



12

Verlichting- en noodverlichtingsinstallatie

12.1

Terrein Voor de verlichting op het terrein en buiten het gebouw dienen armaturen met LED-lampen te worden toegepast. De verlichting op het parkeerterrein dient volgens de geldende normen met een minimum van 10 lux te worden geplaatst, waarbij rekening gehouden dient te worden gehouden met de omliggende gebouwen en straatverlichting. Daar waar mogelijk dienen armaturen aan de gevel te worden gemonteerd. De armaturen dienen middels een lichtsensor te worden geschakeld. Tevens dienen de armaturen bij een alarmmelding ingeschakeld te worden. Na een instelbare tijd dienen de armaturen wederom uitgeschakeld te worden. De verlichting dient handmatig overbrugd te kunnen worden.

12.2

Ruimten en verkeerswegen, basisverlichting Indien een ruimte wordt voorzien van een verlaagd plafond dienen inbouwarmaturen te worden toegepast. De armaturen dienen te voldoen aan de criteria zoals aangegeven in onderstaande tabel en bijgevoegde ruimtestaten. De aangegeven verlichtingssterkten gelden op de werkplek zijn eveneens aangegeven in deze ruimtestaten. Overzicht verlichtingscriteria per ruimte Ruimte

Type verlichtingsarmatuur

Depots Werkruimten met objecten * Verkeersruimten ICT-ruimte Kantoren Opslag, toiletten, douches, werkkasten, etc. Technische ruimten

Lichtlijnsysteem op basis van LED Inlegarmatuur op basis van LED Downlighter op basis van LED Inlegarmatuur op basis van LED Inlegarmatuur op basis van LED Downlighter op basis van LED Opbouwarmatuur op basis van LED

* Indien in ruimten een hogere lichtsterkte nodig is als aangegeven in de ruimtestaten, dan zal een en ander worden gerealiseerd middels losse mobiele objectverlichting, van de gebruiker. In de verkeerswegen en loopgebieden in de depots dient loopverlichting met een minimum verlichtingssterkte van 1 lux, eventueel gecombineerd met noodverlichtingarmaturen, te worden aangebracht. Deze verlichting dient ook ’s-avonds en ’s-nachts te blijven branden. Een en ander in verband met het functioneren van het camerasysteem. De verlichting in bergingen, opslagruimten en sanitaire ruimten dient te worden geschakeld middels bewegingsdetectoren. De verlichting in werkkasten dient te worden geschakeld middels een deurcontact.

65



De ruimten waar verlichting dimbaar dient te worden uitgevoerd, zijn aangegeven in de ruimtestaten. De verlichting in de verkeersgebieden dient te worden ingeschakeld middels een bewegingsdetector en op bepaalde tijden middels een centrale schakeling (veegpuls) te worden uitgeschakeld. De verlichting in depots en vergelijkbare ruimten dient zoveel mogelijk uitgeschakeld te zijn als er geen personen in de ruimte aanwezig zijn. Voor de schakeling hiervan dient een koppeling te worden gemaakt met het toegangscontrolesysteem. Bij het aanbieden van de toegangscontrolekaart ter ontgrendeling van de toegangsdeur dient de verlichting in de ganggebieden in te schakelen. Middels schakelaars op een geografisch tableau nabij de entreedeur(en) op basis van touchscreen technologie kan de verlichting vervolgens per deel worden in- respectievelijk uitgeschakeld. Hierbij dient te worden uitgegaan van een schakeling per 200 m2. Via het centraal bedieningsysteem in de portiersloge kan de verlichting door middel van overheersing worden geschakeld en gecontroleerd. De armaturen in de depots en werkruimten met objecten dienen te worden voorzien van UV-filters, waarmee alle UV-licht onder de 400 nm wordt geweerd. Een en ander is nader gespecificeerd in de ruimtestaat. Tenzij anders vermeld, dient standaard schakelen installatiemateriaal te worden toegepast in een thermoplastische uitvoering. 12.3

Ruimten en verkeerswegen, nood- en evacuatieverlichting Bij werkplekken met een verhoogd risico (technische ruimten, werkplaatsen en depots) dient conform de regelgeving een noodverlichtingsarmatuur, voorzien van een geïntegreerde noodstroomvoorziening voor een tijdsduur van 1 uur, te worden aangebracht. De vluchtwegaanduidings verlichtingsarmaturen dienen eveneens te worden voorzien van een geïntegreerde noodstroomvoorziening voor een tijdsduur van 1 uur. De status van het armatuur inclusief lichtbron dient middels een centraal managementsysteem te kunnen worden gecontroleerd. Dit dient plaats te vinden middels de PC voor de gebouwinstallaties in de portiersloge.

66



13

Communicatie installaties

13.1

Algemeen Ten behoeve van de communicatie-installaties dienen diverse koppelingen te worden gemaakt met de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum. Hiervoor dienen in de dienstloge aanpassingen te worden gedaan aan bestaande installaties, dan wel dienen aanvullende installaties te worden aangebracht.

13.2

Data en telefooninstallatie In ruimten dienen op basis van de specificatie in de ruimtestaten één of meerdere universele bekabelingsaansluitingen aangebracht te worden. Hiertoe dienen in de techniekruimte voor de ICT de benodigde apparatuurkasten te worden aangebracht en aangesloten. Tevens dient een apparatuurkast te worden geplaatst voor de centrale apparatuur van de beveiligingssystemen. De apparatuurkasten dienen te worden voorzien van een 19" rek voor de daarin te plaatsen apparatuur en te worden voorzien van de nodige horizontale en verticale rangeerogen ten behoeve van het managen van de patchsnoeren. De apparatuurkasten dienen minimaal de volgende afmetingen te hebben 60x100x210 cm (bxdxh) en te zijn voorzien van roosterdeuren en voldoende ventilatie. Alle apparatuurkasten dienen te worden voorzien van een eigen UPS. De capaciteit van deze UPS-en dienen over een autonomietijd te beschikken van tenminste 20 minuten en voorzien van een koppeling met de servers zodat hun proces binnen de autonomietijd veilig wordt afgebouwd. Ten behoeve van het camera-systeem en de bijbehorende server dient een separate UPS te worden aangebracht met een autonomietijd van 60 minuten. In deze ruimte dient tevens de WANaansluitkast, het ISRA-punt van de telefonie en de CAI aansluiting aangebracht te worden. Ten behoeve van het aantal data-aansluitpunten dient te worden uitgegaan van de specificaties zoals aangegeven in de ruimtestaten. Voor de telefonie dient voor iedere ruimte te worden uitgegaan van DECTtoestellen op basis van VOIP, met voldoende dekking in het gehele gebouw. Voor de toe te passen bekabeling dient te worden uitgegaan van de hoogst beschikbare standaard, die geschikt is voor het aanbieden van een data- en telefoonverbindingen, welke op het moment van aanbrengen beschikbaar is. Er moet echter wel sprake zijn van beproefde technologie, een en ander ter goedkeuring van de gebruiker. Minimaal dient te worden uitgegaan van bekabeling van Categorie 6E. Het ICT netwerk dient te worden ingericht met diverse VLAN’s onder andere een eigen VLAN voor; kantoornetwerk, beveiligingsinstallaties en de technische installaties. Het beveiliging VLAN en het VLAN voor de technische installaties mogen uitsluitend via een firewall met het kantoornetwerk worden benaderd. Een en andere geldt ook voor alle ander VLAN's. Er dient middels een VPN een koppeling te zijn met het netwerk van het Fries Museum. Voor het onder andere transporteren van camerabeelden dient het beveiligings VLAN middels een eigen VPN verbinding, met een minimale overdrachtssnelheid van 10Mbps, gekoppeld te worden met het beveiligings VLAN van het Fries Museum en een PAC. Het GBS dient op basis van IP te kunnen worden benaderd. Hiervoor moeten beveiligingen worden aangebracht zodat uitsluitende het GBS door een geautoriseerde kan worden benaderd.

67



Voor een noodtelefoon op een nader te bepalen plaats in het gebouw dient een separate telefoon verbinding te worden gerealiseerd. Voor inbraaksignaleringssysteem dient een directe verbinding te worden gerealiseerd met een PAC (Particuliere AlarmCentrale). Voor de brandmeldinstallatie dient een directe verbinding met de brandweer te worden gerealiseerd. Via de WAN-aansluiting dient een directe verbinding gerealiseerd te worden tussen het nieuw te bouwen kolleksjesintrum en het Fries Museum. Binnen deze verbinding dient het mogelijk te zijn om gegevens uit te wisselen middels een separate beveiligde lijn. Via deze verbinding dienen het kantoornetwerk, het beveiligingsnetwerk, het portofoonnetwerk en de telefonie gelijktijdig informatie uit te kunnen wisselen. Deze verbinding dient redundant te worden uitgevoerd. Het aanbrengen en in bedrijf stellen van de verbinding, inclusief alle bijkomende werkzaamheden, behoort tot de werkzaamheden van de aannemer. De levering, plaatsing en het inbedrijfstellen van de actieve data-apparatuur ten behoeve van de kantoor-automatisering, zoals switches, modems, PC’s en dergelijke behoort niet tot de werkzaamheden van de aannemer. De complete telefooninstallatie, inclusief toestellen, dient te worden geleverd, gemonteerd en bedrijfsvaardig te worden opgeleverd door de aannemer. worden. Het manipuleren en verbreken van de verbindingen dient als een urgente storing te worden gemeld naar het installatie beheerssysteem. Een en ander geldt tevens voor alle overige technische meldingen. 13.3

Intercominstallatie Nabij de buitendeuren, welke worden voorzien van een toegangscontrolesysteem, dient een videofoon-intercompost te worden aangebracht. Het betreft de volgende deuren: - toegangshek (voor vrachtagens en personenwagens) - loophek; - entreedeur. De videofoon-intercomposten moeten weer- en molestbestendig worden uitgevoerd in een roestvast stalen behuizing. De posten moeten zijn voorzien van een LED-indicatie en een duidelijk gemarkeerde molestbestendige oproepdrukknop. De camerabeelden van de videofoon-intercomposten dienen te worden gekoppeld met het camerasysteem. Bij een oproep van een videofoonintercompost dient het beeld van de betreffende videofoon-intercompost op de spotmonitor te worden weergegeven in de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum. Na beëindiging van de spreek/luisterverbinding dient ook de videoverbinding te worden beëindigd. In het pand dient nabij deuren van de ruimten, waarbij middels het toegangs-controlesysteem toegang wordt verleend, een intercompost worden geplaatst. Onder normale omstandigheden dient een spreek-/luisterafstand van ongeveer 60 cm mogelijk te zijn. Door het activeren van de oproepknop op de intercompost dient een verbinding opgebouwd te worden met een telefoontoestel op de balie in de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum. Tevens dient het intercomsysteem een signaal te geven aan het camerasysteem zodat, indien daarvoor een camera is geselecteerd, deze opnamen kan weergeven.

68



Vanaf de balie in de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum moet de spreek/luisterverbinding met een intercompost kunnen worden opgebouwd en beëindigd. Indien gelijktijdig vanaf een andere intercompost een oproep plaatsvindt, zal dit op de betreffende post worden aangegeven. De oproep wordt vervolgens in een wachtrij geplaatst en zodra het draadloze toestel in de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum weer beschikbaar is, worden afgehandeld. De communicatie van de intercomposten dient plaats te vinden via de telefooncentrale van het object en het ICT-netwerk. De intercomposten dienen te worden aangesloten op de telefooncentrale. De telefooncentrale dient zodanig te worden geprogrammeerd dat er in eerste instantie een verbinding wordt opgebouwd met de telefoon op de balie in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum. Aan beide zijden van het loket van de portiersloge in de entreehal dient een luidsprekende loketintercom te worden aangebracht. Onder normale omstandigheden dient een spreek-/luisterafstand van ongeveer 60 cm mogelijk te zijn. Het activeren van de loketintercom dient plaats te vinden op de intercompost in de balie in de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum.

69



14

BEVEILIGINGSINSTALLATIES

14.1

Algemeen Beveiligingsmaatregelen worden genomen op 3 niveaus. Dit zijn bouwkundige, technische en organisatorische maatregelen. In dit programma worden de technische maatregelen verwoord. Ten behoeve van de beveiligingsinstallaties dienen diverse koppelingen te worden gemaakt met de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum. Hiervoor dienen in de dienstloge aanpassingen te worden gedaan aan bestaande installaties, dan wel dienen aanvullende installaties te worden aangebracht.

14.2

Inbraakbeveiligingsinstallatie Voor de inbraakalarminstallatie dient een risico analyse te worden gemaakt. Aan de hand van de risicoanalyse dient dan een Programma van Eisen te worden opgesteld. In het programma van Eisen wordt de omvang van de inbraakalarminstallatie omschreven. Tevens wordt gesteld of certificering wordt geëist of dat opleverbewijzen voor alle of enige beveiligingsmaatregelen voldoende zijn. De eisende partijen zijn meestal de gebruiker/eigenaar en de verzekeraar. Deze partijen dienen het Programma van Eisen te ondertekenen.

14.2.1

Detectiegebieden Binnen de inbraakalarminstallatie worden de volgende detectiegebieden onderscheiden: a. Observatiegebied: het terrein rondom het bouwwerk. Bij het betreden van dit gebied dient middels video motion detectie door het camera observatiesysteem een (voor) alarm gegenereerd. b. Beveiligd gebied: Dit gebied betreft ruimten zoals; liftschachten, technische schachten, verkeersruimtes (zoals entreehal, gangen en trappenhuizen), toiletten, pantry’s, werkkasten, opslagruimten, goederenontvangst, truck-dock, kantoren, etc. Bij het betreden van dit gebied dient direct een alarm te worden gegenereerd. Deuren die toegang verlenen naar een beveiligd gebied dienen te zijn voorzien van een slot met dag en nachtschoot met een bouwbeslag buitenknop / binnenkruk bediening en deuren slotstandsignalering. De dagschoot dient gevangen te worden in een elektronisch (ruststroom) bedienbare schootvanger. Toegang dient middels een geautoriseerde toegangscontrole kaart verkregen te worden. Van binnen uit dient de deur met een kruk geopend te kunnen worden. c. Vitaal gebied: Dit gebied betreft ruimten die voor het bedrijfsproces van vitaal belang zijn en ruimten voor opslag van waardevolle objecten en/of informatie. Dit zijn alle ruimtes die niet behoren tot het beveiligd gebied. Bij het betreden van dit gebied dient direct een alarm te worden gegenereerd. Deuren die toegang verlenen naar een vitaal gebied dienen te zijn voorzien van een elektronisch (ruststroom) bedienbare driepunts vergrendeling en deuren slotstandsignalering. Bij in werking zijnde vergrendeling dient de krukbediening aan weerszijde van de deur te zijn geblokkeerd. Toegang en uitgang dient middels een geautoriseerde toegangscontrolekaart verkregen te worden. Dit dient te worden geregistreerd door het toegangscontrolesysteem.

70



Uitgangspunten deuren vitaal gebied: o Alle deuren tussen beveiligd en vitaal gebied; o De hoofdentree; o De toegangsdeuren vanuit het truckdock naar het gebouw; o Alle toegangsdeuren van als vitaal gebied bestemde ruimten. 14.2.2

Inbraaksignalering Alle ruimtes dienen voorzien te worden van bewegingen aanwezigheidsdetectie met anti masking. Gangen en lange ruimtes dienen te worden voorzien van “long beam” detectie. Alle buitenwanden op de begane grond en alle wanden met ramen op de verdiepingen dienen te worden voorzien van seismische detectie. Activatie van de inbraakbeveiligingsinstallatie dient met het in de entree van het gebouw te plaatsen codebedieningspaneel te gebeuren. Op dit paneel dient tevens de status te kunnen worden uitgelezen. Bij alarm dient aan de buitengevel een oranje flitslicht op te lichten. Verder dienen in het bouwwerk de akoestische signaalgevers te worden geactiveerd. Inbraakalarm en statuswijzigingen dienen te worden doorgemeld naar de meldkamer van een particulier alarmbedrijf. Hieronder vallen: Uitval van de AL-2 verbinding; In en uitschakelen van het systeem of deelsystemen inclusief vermelding gebruikersidentificatie; Alarmmelding en/of anti masking signalering van de bewegings- en aanwezigheidsdetectoren met vermelding van de genererende detector; Sabotage (het onbevoegd openen van systeemonderdelen of het manipuleren van de bekabeling); Spanningsuitval; Status accuspanning (te laag of defect) Inloggen in systeemsoftware; Activatie van nood ontgrendelknoppen bij vluchtdeuren;

14.3

Toegangscontrole en deurontgrendeling

14.3.1

Deurstand- en slotstandsignalering Alle deuren en luiken in de buitengevel, de roldeur van het truckdock, luiken en deuren naar de kruipkelder en vanaf het dak, diverse binnen het bouwwerk aangewezen deuren alsmede te openen hekwerken / schuifhek dienen voorzien te worden van deurstand- en/of slotstand signalering. De deurstand- en slotstandsignalering dient op een geografisch paneel in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum zichtbaar te worden gemaakt. Openstand van deuren, langer dan 20 seconden, dient op het paneel geografisch en akoestisch te worden weergegeven.

14.3.2

Toegangscontrole In het bouwwerk dienen alle deuren te worden voorzien van een met autoriseerbare passen te bedienen toegangscontrole. Kaartlezers dienen van het type “proximity” te zijn en een leesafstand van minder dan 10 cm. te hebben. Vrijgave van de elektronisch gesloten deuren dient na het aanbieden van de pas aan de binnen of buitenzijde van de deur te gebeuren. De elektronische sluiting blokkeert tevens het gebruik van de deurkrukken aan weerszijde van de deuren. De deuren dienen naast elektronische blokkering tevens voorzien te worden van mechanische deurvergrendeling middels in het sluitplan passende cilindersloten. Opeenvolgende toegangsdeuren dienen voorzien te worden van een sluisfunctie. Het schuifhek dat toegang verleend vanaf de openbare weg tot het voorterrein van het bouwwerk wordt vanuit de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum geopend. 71



Tevens dient het schuifhek te kunnen worden geopend door het aanbieden van een geautoriseerde pas bij de kaartlezer die dient te worden opgenomen in de zuil bij het schuifhek. Voor het doorlaten van personenauto’s dient het schuifhek een voorziening te hebben voor het half openen van het schuifhek. Bediening hiervan dient te geschieden vanuit de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum. De liften worden voorzien van een kaartlezer die personen, afhankelijk van de autorisatie, toegang verleend tot de verdieping. De centrale apparatuur van het toegangscontrolesysteem dient te kunnen communiceren via een TCP/IP netwerk. Alle gegevens dienen, ongeacht de omstandigheden, tenminste 8 uur na uitval van primaire en/of secundaire energievoorziening te worden bewaard. Storingen in de centrale apparatuur dienen te worden doorgemeld naar de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum en zichtbaar te zijn in het storingen management systeem. De software van het toegangscontrolesysteem dient geschikt te zijn voor: Het beheren en managen van tenminste 500 al of niet te autoriseren kaarten; De communicatieverzorging van de centrale eenheid met de onderstations en de diverse andere gerelateerde apparatuur; Het doormelden van alarm- status-, storingen sabotagemeldingen; Het op afstand vergrendelen en ontgrendelen van doorgangen; Het realiseren van sluisfuncties; Het bewaken van de verbindingen van op het onderstation aangesloten apparatuur; Het controleren van de goede werking van de onderstations; Het begeleiden en controleren van de bewakingsronden (voor programmeren vooraf vastgestelde sluitronde); Het managen van het aanwezigheidsregistratie systeem; Het met een eenvoudige handeling uitprinten van een lijst van aanwezige personen bij calamiteiten; Automatisch herstel van het gehele systeem na communicatie verbreking. Bij onderbreking van de communicatie tussen centrale en onderstations dienen alle relevante gegevens betreffende codedrager, deurbeweging, datum en tijd door het onderstation te worden vastgehouden. Uitgaan van minimaal 100 meldingen per doorgang gedurende de tijd dat de communicatie is onderbroken. Per onderstation dienen de volgende functies aanwezig te zijn: Het verlenen of weigeren van de toegang aan de hand van de toegangsbevoegdheid van bij de kaartlezer aangeboden kaarten en aan de hand van geprogrammeerde voorwaarden; Het geven van een melding naar de centrale eenheid bij het aanbieden van een niet geldige kaart, een weigering van toegang, een te lang openstaande deur, inbraak- en sabotagepogingen en andere van belang zijnde gebeurtenissen; Het activeren van vergrendelingen; Het registreren van alle kaarten deurbewegingen inclusief relevante gegevens, zoals tijd en datum. 14.3.3

Deurontgrendeling Deuren die elektronisch gesloten gehouden worden dienen te worden voorzien van groene handmelders die bij calamiteiten deze deuren ontgrendelen. Activeren van de groene handmelders dient op het deurstand signaleringspaneel in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum zichtbaar te worden gemaakt. Ongeoorloofd gebruik van groene handmelders bij niet-calamiteit situaties is een risico voor dit bouwwerk. Men mag er echter van uitgaan dat alleen geautoriseerde personen in de vitale gebieden worden toegelaten.

72



Elektronische sloten in deuren dienen uitgevoerd te worden met ruststroom vergrendeling zodat bij spanningsuitval de deuren automatisch ontgrendeld zijn. Aanbieden van een sleutelkaart bij de toegangscontrole lezer dient, indien de persoon is geautoriseerd, binnen maximaal 1 seconde de deur te ontgrendelen. Bij calamiteiten dienen vooraf geprogrammeerde groepen deuren of alle deuren tegelijkertijd via de bedieneenheid in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum kunnen worden ontgrendeld. De tijd tussen bediening en daadwerkelijke ontgrendeling mag niet meer dan 1 seconde bedragen. Bij alle activeringen van deurontgrendelingen dient een signaal te worden doorgegeven aan het camerasysteem, opdat de realtime beelden worden doorgegeven aan de monitoren in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum. 14.4

Communicatiesystemen

14.4.1

Intercomsysteem In de zuil bij het schuifhek dienen intercomposten op personenautohoogte en vrachtwagen cabinehoogte te worden aangebracht. De intercom dient te kunnen communiceren met de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum.

14.4.2

Camerasysteem a.

Camera’s

Op het terrein rond het bouwwerk en aan de gevel van het bouwwerk dienen beweegbare en inzoombare domecamera’s te worden aangebracht. Deze camera’s dienen een goed zicht op gevels met toegangen en terrein te waarborgen. In het bouwwerk dienen object vaste en beweegbare en inzoombare domecamera’s te worden geplaatst ter observatie van de verkeerswegen en vooraf aangewezen depots. De volgende uitgangspunten voor het positioneren van de camera’s in het bouwwerk kunnen worden gehanteerd: o In de entree; o In het truck dock; o In alle depotruimten; o In alle gangen met nooddeuren; o In alle gangen langer dan 10 meter. Alle camera’s dienen te worden aangebracht in een dome behuizing en dienen “high-speed” draaibaar te zijn. Camera’s dienen van een hoge resolutie kleurkwaliteit (CCD) te zijn. De camera’s dienen voorzien te zijn van een instelbare zwart-wit mode te gebruiken bij lage lichtniveaus en van een zoom objectief. Bevestiging van de camera’s met wandbeugels en, waar mogelijk, met geëigende middelen ingebouwd in het plafond. De dome camera’s dienen door een extern signaal (vanuit het inbraakmeldof intercom systeem) te worden gedirigeerd naar een vooraf ingestelde positie. Tevens dienen ze met video-motion veranderingen binen een instelbaar gebied te kunnen waarnemen en deze beelden met prioriteit op de spotmonitor zichtbaar te maken.

73



b. Monitoren Weergave van de camerabeelden dient op hoge resolutie kleur beeldschermen (19” TFT/LED) in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum plaats te vinden. Per monitor dient een matrix van maximaal 9 beelden te worden weergegeven. Tenminste 1 monitor dient als spot monitor. Bediening van het systeem dient op eenvoudige wijze met een muis of joystick te kunnen geschieden. De belangrijkste bedieningsinstructies zijn: o Selecteren camera; o Richten camera; o In- en uitzoomen camera; o Handmatig verplaatsen beelden van monitor naar spotmonitor; c.

Recorder

Opslag van de camerabeelden dienen te worden opgeslagen op een hard disc recorder en voor een maximale (wettelijk vastgelegde) periode te worden bewaard. d. Netwerk Communicatie van video en stuursignalen dient via het ICT netwerk te gaan. De netwerkbelasting (aantal beelden per seconde en kwaliteit van de beelden) dient vrij instelbaar te zijn. e.

Portofoon

Voor communicatie bij het maken van rondes door het bouwwerk dient voor de bewakingsbeambten een portofoon installatie beschikbaar te zijn. In de entree dient een hoofdpost (tevens laadrek) voor opstelling en opladen van minimaal 5 portofoons te worden aangebracht. De portofoon toestellen dienen te zijn voorzien van een overval drukknop en een zogenaamde omval signalering. Verder dienen ze te beschikken over een display waarop de meldingen van externe systemen kunnen worden weergegeven. De volgende meldingen dienen te worden weergegeven: Signalering van iemand die zich aanmeld bij de entree; Een alarmmelding vanuit de inbraaksignaleringsinstallatie; Een brandalarm; Een urgent en niet urgent melding vanuit de gebouwinstallaties; Een activatie van een intercompost; De telefoon; Een omvalsignalering. 14.4.3

Omroepinstallatie Voor het omroepen van mededelingen en als hulp bij calamiteiten dient in het bouwwerk een omroepinstallatie te worden aangebracht. De omroepmicrofoon dient te worden opgesteld op de balie in de bewakingsloge. De centrale apparatuur dient te worden opgesteld in de ICT ruimte. De luidsprekers dienen waar verlaagde plafonds worden toegepast te worden ingebouwd. De installatie wordt niet gebruikt voor het afspelen van achtergrondmuziek.

14.5

Brandmeld- en ontruimingsalarminstallatie

14.5.1

Brandmeldinstallatie Het bouwwerk moet conform het Bouwbesluit van 2012 worden voorzien van een brandmeldinstallatie. De brandmeldinstallatie dient te voldoen aan het gestelde in de NEN 2535 / 2009 en de wijzigingen C1 / 2010. De bewakingsomvang volgens het Bouwbesluit 2012 is “Niet Automatische Bewaking”. Doormelding naar de regionale alarmcentrale wordt niet geëist.

74



Met het oog op de hoofdfunctie (opslag waardevolle kunstwerken) binnen het bouwwerk wordt door de gebruiker / eigenaar echter een bewakingsomvang “Volledige Bewaking” geëist. Voor de brandmeldinstallatie dient door een erkend UPD schrijver een UPD (Uitgangspuntendocument) te worden opgesteld. Dit UPD dient door alle eisende partijen te worden ondertekend en is de basis voor het projecteren van de brandmeldinstallatie. 14.5.2

Ontruimingsalarminstallatie Omdat het bouwwerk voorzien wordt van een brandmeldinstallatie dient volgens het bouwbesluit 2012 een ontruimingsalarminstallatie te worden aangebracht. De ontruimingsalarminstallatie wordt van het type B “luid alarm”. De verdere omschrijving van de ontruimingsalarminstallatie dient opgenomen te worden in het in de vorige paragraaf genoemde UPD.

14.5.3

Doormelding Brandalarm en storingen in de brandmeldinstallatie worden doorgemeld naar een particuliere alarmcentrale. Indien de gebruiker / eigenaar overeenkomt met de brandweer dat rechtstreekse doormelding naar de regionale alarmcentrale kan worden gerealiseerd dan zal in het te schrijven UPD een geografisch brandweerpaneel moeten worden opgenomen. Tevens zal het bouwwerk dan voorzien moeten worden van een sleutelkluis. Het brandweerpaneel en de sleutelkuis zullen dan moeten worden geïnstalleerd nabij de aanvalsingang van de brandweer.

14.5.4

Sturingen Elektronisch vergrendelde deuren en hekwerken, liften, overdrukinstallatie en sleutelkluis dienen bij een brandalarm te worden gestuurd volgens het gestelde in de publicatie “Brandbeveiligingsinstallaties” van het NVBR.

14.6

Bewakingsloge

14.6.1

Centraal bedien en beheersysteem beveiliging Alle beveiligingsystemen dienen middels een centrale verwerkingseenheid te kunnen worden beheerd en gecontroleerd. Alle meldingen, storingen en statuswijzigingen vanuit de beveiligingsystemen dienen door middel van een grafische weergave op een beeldscherm in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum te worden gepresenteerd. Dit systeem is separaat (zowel in presentatie, bediening en beheer) van het gebouw installatie beheersysteem. Urgente en niet urgente storingen vanuit het gebouw installatie beheersysteem dienen echter ook op dit systeem gevisualiseerd te worden. De meldingen, storingsmeldingen en statuswijzigingen dienen op het systeem zichtbaar te blijven tot na actieve afhandeling. Alle meldingen, storingsmeldingen en statuswijzigingen dienen in het geheugen van het systeem te worden opgeslagen onder vermelding van soort gebeurtenis, datum en tijd. Van het geheugen dient het mogelijk te zijn een rapportage en/of gebeurtenissenlijst af te drukken. Hiertoe dient een printer beschikbaar te zijn. Van de brandmeldinstallatie dienen alleen de meldingen worden gepresenteerd. Ingrijpen in de brandmeldinstallatie vanaf dit systeem is volgens de NEN 2535 niet toegestaan.

75



Communicatie van de diverse beveiligingssystemen dient plaats te vinden via een eigen VLAN van het ICT netwerk. Voor de realisatie van de VLAN dient tijdig overleg te worden gepleegd met de diverse betrokken partijen. Door een geautoriseerd persoon kan op iedere daarvoor geschikte PC, welke is opgenomen in het ICT netwerk, de status van de systemen worden waargenomen en dient het systeem te kunnen worden bediend en beheerd. In het systeem dienen tevens de organisatorische procedures te worden vastgelegd en zichtbaar te worden bij de betreffende meldingen. Een goede instructie van de bewakingsmedewerkers is dan ook essentieel voor het functioneren van deze organisatie bij meldingen. 14.6.2

Balie In de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum dient de bestaande balie te worden uitgbreid, dan wel aangepast, met daarin opgenomen de volgende apparatuur: 19”Monitoren ten behoeve van het camerasysteem (afhankelijk van het aantal dienen deze in of voor de balie op een rek te worden gepositioneerd); PC ten behoeve van de koppeling met de beveiligingsinstallaties; PC ten behoeve van de koppeling met de gebouwinstallaties; Printer ten behoeve van de in de loge geplaatste systemen; Bedienings- en signaleringstableau deuren en hekwerken; 2de Code bedieningspaneel inbraakbeveiligingsinstallatie; Telefoon verbonden met de telefooncentrale van het gebouw; Draadloos telefoontoestel ten behoeve van intercom gesprekken; Portofoon hoofdpost Overvaldrukknop (gekoppeld met het inbraakbeveiligingssysteem) Omroepmicrofoon. De aan te brengen voorzieningen ten behoeve van het kolleksjesintrum dienen zoveel als mogelijk te worden geïntegreerd in, dan wel uitgebreid op, de installaties, welke in de bestaande situatie aanwezig zijn in de dienstloge van de hoofdlocatie van het Fries Museum.

14.6.3

Entree In de entree van het gebouw dient een sleutelkast te worden aangebracht, welke is gekoppeld met het toegangscontrolesysteem.

14.7

Noodstroomvoorzieningen Ten behoeve van de spanningsvoorziening bij spanningsuitval op het net voor de systemen in de bewakingsloge dient 1 UPS, dan wel dienen meerdere UPS-en, van voldoende vermogen te worden opgesteld. Alle beveiligingsystemen dienen voorzien te zijn van secundaire energievoorziening volgens de voor de systemen geldende normen en voorschriften

76



15

Diverse installaties

15.1

Transportinstallatie Indien in het gebouw een personenlift geplaatst te worden, dienen deze door middel van een kaartlezer van het toegangscontrolesysteem te worden bediend. Alle alarm en technische meldingen dienen te worden gesignaleerd in het geïntegreerde meldsysteem. Personen transport Geschikt voor: - Hefvermogen - Netto Kooiafmetingen (bxdxh) - Aantal stopplaatsen - Toegang -

15.2

Deurhoogte

1000kg. in nader overleg met gebruikers 1 per verdieping op basis van bouwkundig ontwerp, minimaal 1 per verdieping verdiepingshoogte minus 0,4 m

Zonwerings- en verduisteringssinstallaties (zie ook hoofdstuk 8) In diverse ruimten dient een elektrisch bedienbare zonwering te worden aangebracht. De bediening dient per gevel plaats te vinden in de betreffende ruimte. Voor details met betrekking tot de ruimten wordt verwezen naar de ruimtestaten. Aan de buitenzijde van daglichtopeningen in de van toepassing zijn de ruimten dient een elektrisch bedienbare zonwering te worden aangebracht. De bediening dient per gevel plaats te vinden in de betreffende ruimte. Tevens dient deze te worden bediend door een centraal gestuurd schakelsysteem. Alle schakel-, regelen bedienelementen dienen door middel van een databus-verbinding met elkaar te kunnen communiceren. Naast de individuele bediening in de ruimten dient de installatie tevens te kunnen worden beheerd en bediend met behulp van een centraal schakelsysteem via de bedien-PC in de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum. Tevens dient op deze PC de status van de installatie te worden aangegeven. De presentatie en bediening van de installaties dient door middel van grafische plattegronden van de verdiepingen plaats te vinden. In diverse ruimten dient een elektrisch bedienbare verduisteringsvoorziening te worden aangebracht. De bediening dient per gevel plaats te vinden in de betreffende ruimte. Voor details wordt verwezen naar de ruimtestaten.

15.3

Mindervaliden oproepinstallatie De mindervaliden toiletten dienen te worden voorzien van een mindervaliden alarminstallatie, conform "Handboek Toegankelijkheid". Elke installatie dient te bestaan uit: - een oproeptrekker met koord langs de muur in de betreffende ruimte; - afsteldrukker met geruststellingslamp in de betreffende ruimte; - oproeplamp aan de buitenzijde boven de deur. - De oproepen dienen optisch en akoestisch gemeld te worden op het bedienings- en signaleringspaneel in de dienstloge op de hoofdlocatie van het Fries Museum. De akoestische signalering dient in het bedienings- en signaleringspaneel uitgeschakeld te kunnen worden, het uitschakelen van de optische signalering dient vanuit het toilet plaats te vinden.

77



16

Vaste sanitaire voorzieningen

16.1

Algemene eisen De sanitaire toestellen dienen aan de volgende eisen te voldoen: - alle sanitaire toestellen dienen te worden uitgevoerd in kristalporselein, kleur wit; - de toiletten dienen te worden geleverd in hangende diepspoel-uitvoering, compleet met montageframe; - alle sanitaire toestellen dienen te worden voorzien van afsluiters in de waterleidingen; - alle sanitaire kranen dienen te zijn voorzien van keramische schijven; - alle sanitaire toestellen dienen rondom te worden afgekit; - het leidingwerk ten behoeve van de sanitaire toestellen dient zoveel mogelijk te worden weggewerkt in de wanden; - voor de afvoer van wastafels en urinoirs mag uitsluitend gebruik worden gemaakt van sifons met muurbuizen; - alle sanitaire accessoires worden na oplevering door de gebruiker zelf aangebracht; - voor sanitaire toestellen uitgaan van een waterbesparende uitvoering.

16.2

Specificatie standaard sanitaire toestellen - Aanrechten en wastafelmeubels (AR1)

:

Ten behoeve van aanrechtblokken en overige sanitaire meubels, afhankelijk van het gebruik voorzien van een tapkraan voor alleen koudwater of een mengkraan met warm en koud stromend water aanbrengen. In de afvoer een sifon opnemen.

- Aanrechten en wastafelmeubels (AR2)

:

- Douches (D1)

:

- Toiletten (WC1)

:

- Invalidentoilet (WC2)

:

- Wastafels (WT1)

:

Ten behoeve van aanrechtblokken en overige sanitaire meubels, afhankelijk van het gebruik voorzien van een tapkraan voor alleen koudwater of een mengkraan met warm en koud stromend water aanbrengen. In de afvoer dient tevens een gipsvanger met sifon te worden opgenomen. De douches voorzien van vaste douchekoppen en een piezo-bediening in de wand van de ruimte, De douches voorzien van een mengkraan boven het plafond. De installatie dient te voldoen aan de regelgeving op het gebied van legionellapreventie. In de vloer een RVS-vloerput opnemen, afmetingen 150x150 mm. Keramiek, uitvoeren als wandcloset met montageframe en inbouwreservoir, compleet met een toiletzitting. Een standaard keramiek toilet in verhoogde hangende uitvoering (6+ uitvoering) met montageframe en inbouwreservoir, compleet met toiletzitting, infraroodbediening (24V) van het toiletreservoir en 2 stuks opklapbare Linidobeugels, waarvan 1 stuks voorzien van een toiletrolhouder. Keramiek wastafels toepassen met een mengkraan voor warm en koud stromend water, compleet met spiegel.

78



- Invalidenwastafel (WT2) :

- Wastrog (WT3)

:

- Uitstortgootsteen (UG1)

:

- Uitstortgootsteen (UG2)

:

- Vloerput (VP1) - Oogdouche (OD1) - Nooddouche (ND1)

: : :

- Apparatuuraansluitingen : (AA1)

- Buitenkranen (GK1)

:

- Tapkranen (TK1)

:

Een mindervaliden wastafel, hoogte bovenkant wastafel 800 mm +vloer, geschikt voor rolstoelgebruikers, compleet met mengkraan met infraroodbediening (24V) en spiegel. 1000 x 600 mm (bxh).. Een RVS-wastrog met 3 wasplaatsen, afhankelijk van het gebruik voorzien van een tapkraan voor alleen koudwaterkoud water of een mengkraan met warm en koud stromend water aanbrengen. In de afvoer dient tevens een gipsvanger met sifon te worden opgenomen. Keramiek uitstortgootstenen voorzien van wandmengkraan toepassen, compleet met een emmerrooster. Keramiek uitstortgootstenen voorzien van wandmengkraan toepassen, compleet met een emmerrooster, en een gipsvanger in de afvoer. Vloerput, afmetingen 150x150 mm. Een oogdouche, in combinatie met een keerklep. Een nooddouche, in combinatie met een keerklep. Ten behoeve van koffieautomaten en overige apparatuur een beluchte tapkraan, in combinatie met keerklep. Ten behoeve van de koffieautomaten dient tevens een afvoer met sifon te worden aangebracht. In de binnengevel van het truckdok dient een vorstvrije buitenkranen te worden aangebracht, voorzien van de noodzakelijke keerklep. In de technische ruimten dienen beluchte tapkranen te worden aangebracht voorzien van een keerklep. Tevens zal een vulslang met een diameter van ¾" worden aangebracht in combinatie met een slangbok.

79



17

Arbobesluit Op basis van het Arbobesluit zijn de opdrachtgevers en de ontwerpers van bouwprojecten verplicht zich in te spannen de projectgebonden risico’s voor Veiligheid en Gezondheid te vermijden dan wel te minimaliseren. Uitgangspunt is het preventieprincipe uit de Arbeidsomstandighedenwet: Gevaren in beginsel voorkomen en anders zoveel mogelijk beperken bij de bron. Collectieve beschermingsmiddelen voorrang geven boven individuele. De mens centraal stellen bij de inrichting van werkplekken en de keuze van werk en productiemethoden. Preventiemaatregelen treffen met inachtneming van de stand der techniek op het betreffende terrein. Tijdens het bouwvoorbereidingsproces dat loopt vanaf het initiatief tot aan de start van de uitvoering, worden beslissingen genomen die verband houden met Veiligheid en Gezondheid tijdens de bouw, alsmede in de periode van onderhoud daarna. Het betreft zowel beslissingen aan opdrachtgeverzijde als aan de zijde van de bij de ontwikkeling betrokken ontwerpers. Het is van belang dat deze besluitvorming wordt beheerst. Dit is de taak van de V&G coördinator, deze dient aangesteld te worden door de opdrachtgever. De V&G coördinator stelt een V&G plan op waarin uitvoeringsrisico’s worden beschreven en een V&G dossier op waarin beheer en onderhoud zaken worden omschreven. Tot en met de bouwvoorbereidingsfase dienen de V&G aspecten door de opdrachtgever en de ontwerpers te worden behandeld. Aan het eind van elke afgeronde projectfase vindt een plantoetsing plaats. In de Risico-inventarisatie en Evaluatiedocumenten (RI&E’s) worden de diverse Veiligheids- en Gezondheidsaspecten in kaart gebracht. Voor zover risico’s worden vastgesteld is in de RI&E’s aangegeven hoe deze eventueel weggenomen kunnen worden. De laatste RI&E van de ontwerpfase wordt samen met het V&G plan waarin de RI&E’s van de voorgaande fasen zijn opgenomen en het V&G dossier als bijlage 7 aan het bestek toegevoegd. Middels het bestek wordt vervolgens geregeld dat de aannemer van de bouwkundige werken de V&G coördinatie overneemt voor de uitvoeringsfase en voortbouwt op het overgedragen V&G plan. In de uitvoeringsfase dient de aannemer het V&G-plan op te stellen en een V&G coördinator aan te stellen. Deze coördinator geeft uitvoering aan de coördinatietaken genoemd in artikel 2.34 van het Arbobesluit. Voor aanvang van de bouwwerkzaamheden dient de Arbeidsinspectie in de regio schriftelijk in kennis gesteld te worden. Ter beperking van het stof- en vochtpercentage dient het gebruik van kwartshoudende materialen beperkt te worden en dienen de werkmethoden hierop aangepast te worden. Tijdens de realisatiefase dient bij dit specifieke gebouw aandacht besteed te worden aan het creëren van voldoende tijdelijk (kunst-) licht, daar de gebouwschil vrijwel geheel gesloten is.

80



18

Opleveringsvoorwaarden

18.1

Procedure ten behoeve van de oplevering Door de installateur dienen ten behoeve van de oplevering van de installaties minimaal de volgende zaken te worden georganiseerd: - Voor de oplevering dient aan de gebruikers/bedieners en de beheerder een zodanige instructie te worden gegeven inzake de werking en de bediening van de aangebrachte installaties dat gebruik en beheer van het gebouw met alle hierin aanwezige installaties op een aanvaardbare wijze mogelijk is. Hierbij dient het onderhouds- en bedieningsvoorschrift met bijbehorende revisietekeningen in concept beschikbaar te zijn. - Alle lucht- en waterinstallaties dienen bij de oplevering goed te zijn ingeregeld, de maximaal toegestane afwijking ten opzichte van de ontwerpwaarde bedraagt +/- 5%. - Bij de oplevering dienen alle installaties werkend en gebruiksklaar aan de gebruiker te worden opgeleverd. Een en ander conform de eisen zoals in dit Programma van Eisen aangegeven. - De temperatuur en vochtigheid in de verschillende ruimten dienen gedurende een periode van minimaal 3 weken voorafgaand aan de oplevering te voldoen aan de eisen zoals hiervoor nader omschreven. Een en ander dient middels uitdraaien van het GBS dan wel van separate dataloggers per ruimte te worden aangetoond. - Om te kunnen voldoen aan de temperatuur- en vochtigheidseisen zoals hiervoor genoemd, dient de aannemer indien nodig tijdelijke maatregelen treffen. Hierbij valt te denken aan mobiele luchtverwarmers en –drogers. - Tijdens de realisatiefase dient dan ook een maximale inzet gepleegd te worden om het hoeveelheid bouwvocht te beperken. - Ten behoeve van de oplevering van de installatie dient de gehele installatie te worden getest. Hierbij dienen alle installatiedelen te worden getest. Van de test dient door de installateur vooraf een testprotocol te worden gemaakt, dat dient te worden goedgekeurd door de opdrachtgever. - Bij de oplevering dienen de luchtkanalen in- en uitwendig middels een natte reinigingsmethode te zijn ontdaan van stof. Om de lucht-kanalen inwendig stofvrij te houden, dienen alle luchtafzuigroosters tot aan de oplevering te worden voorzien van tijdelijke filters van voldoende kwaliteit. Het inwendig stofvrij zijn van de luchtkanalen dient te worden aangetoond middels camera-opnames. De locaties van de opnames zullen door of namens de opdrachtgever worden aangegeven. - Behalve voor het in bedrijfstellen van de installaties dienen luchtbehandelingssysteemen tot aan de oplevering uitgeschakeld te zijn. - De speciale filters ten behoeve van de recirculatiekast voor de depots mogen pas worden aangebracht op de dag van de oplevering. Hiervoor dient eerst goedkeuring van de gebruiker te worden gegeven. - Ten behoeve van de oplevering dient te worden aangetoond dat de stofconcentratie in de diverse depotruimten, de pakruimte en de ateliers niet meer bedraagt dan 75 microgram per m³ lucht. - Ten behoeve van de oplevering dient te worden aangetoond dat de luchtzuiverheid in de diverse depotruimten, de pakruimte en de ateliers voldoet aan klasse 2 volgens de adviesrichtlijn luchtkwaliteit museumdepots. Dit houdt in dat de corrosietoename van koper in 30 dagen niet meer mag bedragen dan 100 Ǻ. - Bij oplevering dient per depotruimte te worden aangetoond dat aan de eisen met betrekking luchtdoorlatendheid van de schil wordt voldaan. Hiertoe zal een luchtdichtheidsmeting worden uitgevoerd door de opdrachtgever. - Infraroodopnames van de volledige buitenschil worden uitgevoerd door de opdrachtgever.

81



-

-

18.2

De eerste drie jaar na oplevering van het gebouw wordt het gebouw nauwgezet gemonitord en worden eventuele inregelproblemen kosteloos opgelost. De marge t.o.v. de rekenkundige uitgangspunten mogen maximaal +/- 5% bedragen na drie jaar. Bij een positief resultaat kan de opdrachtnemer hiervoor een bonus ontvangen van maximaal het verschil tussen het werkelijke en het rekenkundige verbruik. Indien de bouwkwaliteit niet volgens afspraak is uitgevoerd, dan dient de verantwoordelijke partij dit te herstellen. Indien dit niet meer mogelijk is dan dienen financiële consequenties te gelden voor de verantwoordelijke. Voor alle onderdelen van het gebouw en het buitenterrein dient een onderhoudsplan geleverd te worden, waarin de kosten van onderhoud worden aangegeven.

Gebruik en beheer -

Het gehele energiegebruik van het gebouw zal worden gemonitord. De monitoringsgegevens dienen zichtbaar te zijn voor de gebruikers. De gebruiker van het gebouw koopt groene stroom in. Bij uitbesteding van onderhoud dienen in het contract prestatie-eisen ten aanzien van het energieverbruik te worden opgenomen. Bij de uitbesteding van diensten wordt rekening gehouden met de criteria van duurzaam inkopen.

Overdrachtsdocumenten ten behoeve van de oplevering: - Het complete lucht- en waterzijdige inregelrapport dient bij de oplevering te worden verstrekt. - Bij de oplevering dienen verder de meetrapporten van alle overige installaties te worden verstrekt, onder andere data-, aarding-, bliksemafleidinginstallaties. - Alle inbedrijfstellingsrapporten van de diverse installaties dienen bij de oplevering te worden overgedragen aan de gebruiker. Bij de oplevering dient een compleet onderhouds- en bedieningsvoorschrift van alle aangebrachte technische installaties te worden verstrekt. Hierin dienen onder andere te zijn opgenomen: * De gebruikershandleidingen; * Een beheersen onderhoudshandleiding; * De ontwerpuitgangspunten van de installaties; * Een functionele omschrijving van de aangebrachte installaties; * Een regeltechnische omschrijving van de aangebrachte installaties; * Productspecificaties van de toegepaste apparatuur; * Een lijst met NAW-gegevens van alle leveranciers en onderaannemers. - Bij de oplevering dienen afdrukken te worden verstrekt van de gereviseerde werktekeningen van alle installaties (2 sets witdrukken en 4 sets digitaal). Het betreft zowel plattegronden met alle apparatuur, details, doorsneden, blokschema's, kastindelingen van verdeelinrichtingen en schakelkasten, regelschema's en overige schema’s. Bij de oplevering dienen de garantiecertificaten van de diverse installaties en producenten te worden verstrekt. Tevens is er een geheimhoudingsplicht met betrekking tot de beveiligingsinstallaties.

82



19

COLOFON Aan deze opdracht is gewerkt door: Adviesteam: Fokko Mienstra – Galjema B.V. Cindy Zalm – Crown Fine Art Luc Schaap – LBP|Sight Jurriaan van Stigt – LEVS Partners Wijnanda Willemse LEVS Partners Projectteam Provincie: Jan van der Weij – Provincie Fryslân Anne Damsma – Provincie Fryslân Lourens Oldersma – Tresoar Fries historisch en letterkundig centrum Wilbert Helmus – Fries Museum en Princessehof Simon Huismans – Fries Museum en Princessehof René Wokke – Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Vanaf oktober 2012 zijn tevens actief betrokken geweest: Linda de Boer – Provincie Fryslân Ger Koopmans – Natuurmuseum Fryslân Overzicht van de data en deelnemers van de 4 workshops georganiseerd in het kader van de ontwikkeling van een Nationaal Duurzaam Depot en het Fries Duurzaam Depot: Workshop 1: Interne logistiek NDD en FDD d.d.: 6 februari 2012 Deelnemers: Wim Hoeben, Martijn de Ruijter, Mark van Overbeeke, Ron Kievits, Zeph Benders, Wilbert Helmus, Eric Domela Nieuwenhuis, Rene Wokke, Simon Huismans, Mart van Deventer, Lourens Oldersma, Tjeerd de Jong, IPMMC (2 deelnemers) Workshop 2: Het binnenklimaat en verlichting d.d.: 23 februari 2012 Rijksmuseum Amsterdam: Idelette van Leeuwen, restaurator prenten en tekeningen Karen Keeman, facility manager Paul van Duinen, hoofd subafdeling restauratieatelier Meubelen RCE: Frank Ligterink, onderzoeker sector Kennis Roerend Goed Bart Ankersmit, senior onderzoeker sector Kennis Roerend Goed Marc van Overbeeke, medewerker kunstcollecties Ron Kievits, restauratiespecialist René Wokke, projectleider Nationaal Duurzaam Depot Fries Museum: Wilbert Helmus, hoofd collectie- en kennismanagement Mart van Deventer, coördinator gebouwen en presentaties Jan Kuiper, medewerker behoud en beheer Tresoar: Tjeerd de Jong, conserveringsadviseur Workshop 3: Beveiliging d.d.: 27 februari 2012 Rijksmuseum Amsterdam: Pieter de Vries, hoofd beveiliging Karen Keeman, facility manager Wim Hoeben, hoofd fysiek collectiebeheer RCE: Paul van Wel, senior medewerker kunstcollecties Renate van Leijen, specialist veilig erfgoed Marc van Overbeeke, medewerker kunstcollecties René Wokke, projectleider Nationaal Duurzaam Depot Fries Museum: 83



Simon Huisman, hoofd facilitaire zaken Tresoar: Tjeerd de Jong, conserveringsadviseur Workshop Duurzaamheid NDD en FDD d.d.:24 april 2012 Door Michiel Haas en Birgit Dulski (Nibe) en Wijnanda Willemse (LEVS Partners) Fries Museum: Mart van Deventer Jan Kuiper Wilbert Helmus Provincie Fryslân: Anne Damsma Rijksmuseum Amsterdam: Karen Keeman Wim Hoeben RCE: Mark van Overbeeke Zeph Benders Marc Stappers Michaela Hansenn Rene Wokke Hans Waalewijn Eric Domela Nieuwenhuis Ron Kievits Tresoar: Tjeerd de Jong

84



20

Bijlagen Bijlage 1 Ruimtestaat bouwkundig en installaties Kolleksjesintrum Bijlage 2 Berekening ruimtevraag Bijlage 3 Inventarisatie aantallen opslagmiddelen Bijlage 4 Principe tekeningen opslagsystemen Bijlage 5 Maatregelenlijst Nationaal Pakket Duurzaam bouwen Bijlage 6 Notitie LBP|Sight – Klimaatbeheersing installatie-arm depot d.d. 23 mei 2012 Bijlage 7 V&G besluitenlijst en RI&E voor de initiatieffase

85

BIJLAGE 1

Datum: 28-01-2013 Wijzig:-15-02-2013 Kenmerk 1215.C.009 Betreft: Ruimtevraag

Kolleksjesintrum Fryslân Werktuigkundig

Fonteincombinatie (F1)

Wastrog (WT3)

Wastafelcombinatie (WT2)

X

Wastafelcombinatie (WT1)

X

Miva-toiletcombinatie (WC2)

X

J

Sanitaire voorzieningen

Toiletcombinatie (WC1)

J

B -10 N

Geluiddrukniveau ruimte in dB(A)

10

B

B

Plafondwervelroosters

Recirculatie J/N

B

B

X

Verdringingsroosters

Overdruk/onderdruk met percentage

B

X

Kanaalwervelroosters

Luchtdichtheid kanalensysteem, volgens Luka

X

X

Relatieve vochtigheid, winter

X

Relatieve vochtigheid, zomer

3,5

Binnentemperatuur winter

6,0

3,5

Binnentemperatuur zomer

6,0

3,5

Klimaatklasse

6,0

2,5

Deltaplan-filtering

6,0

2,5

F7

6,0

2,5

Watervoeren leidingen toegestaan

6,0

3,5

Gebruik 24 uur per dag

6,0

3,5

J

Gebruik kantooruren

6,0

2,5

10

Akoestische maatregelen plafond

6,0

3,5

Geluids- eisen

C

Sauswerk

6,0

3,5

Luchttechnische eisen

A

ntb

6,0

3,5

Binnenklimaateisen

X

Spuitpleisterwerk, wit, fijn gespoten

6,0

type filtering

algemeen

X

Houtwolcement, Heraklith

2,3

Beton schoon werk

35,0

2,3

afwerking plafonds

Onafgewerkt

8,9

5,0

NTB

67,2

2,3

Tegelwerk tot ok. plafond

105,2

0,0

2,3

Sauswerk, stofarm, damopen, afwasbaar

105,0

18,6

2,3

Beton schoon werk

26,7

6,3

5,0

Onafgewerkt stofarm

201,6

25,6

5,0

Ntb

0,0

45,4

2,3

afwerking wanden

Holplint

111,6

3,0

3,5

Houten plint geschilderd

37,8

10,0

3,5

Kunststof gietvloer

Vrij grondvlak grote objecten

76,8

39,0

4,5

Kunststof gietvloer (antislip)

Ladenblok grote laden verrijdbaar dubbeldeks

136,2

4,5

overige/opm. Overige/opm.

Legbord 700 verrijdbaar dubbeldeks

18,0

Ladenblok inbouw Legbord 600 verrijdbaar dubbeldeks

60,0

Legbord 600 verrijdbaar éénlaags

234,0

Legbord 600 verrijdbaar éénlaags

27,0

Legbord 600 statisch éénlaags

Breedvakstelling 1200 verrijdbaar éénl.

Legbord 400 statisch éénlaags

308,4


Breedvakstelling 1000 verrijdbaar éénl.

11,3


Draagarmstelling statisch éénlaags

Afwerking vloeren

Schilderijrek verrijdbaar

Opslag systematiek in m2 per type

Schilderijrek statisch

X

Opmerkingen algemeen

Vloer10 kN/m2

X

4 kN/m2

15 kN/m2 tweelaags stellingen

Minimale vrije hoogte onder install.

Totaal

Per ruimte / werkpl.(?)

Minimale lengte

Minimale breedte

Daglicht noodzakelijk

Aanwezige personen in de ruimte max/min

Kantoor en flexwerkplek

Objectenwerkplek

Aantal ruimtes

Ruimtestaat

Vloer 7,5 kN/m2

construktieve eisen

aantallen en afmetingen in pve

DEPOT DENEMARKEN CONCEPT A.

01

opslagruimte lengte hoogte min breedte gangpad

2

16,00

1459,7 m²

367,7 m²

Depotruimten

X

X

1827,4 m²

WERKRUIMTEN MET OBJECTEN B

01

B

02

B

03

B

04

B B

05 06

pakruimten transito ruimten quarantaine ruimte Fotostudio Ateliersschoon, droog mulitifunctioneel

1

1

12,00

8,00

100,0 m²

100,0 m²

4,00

X

X

X

1

1

4,00

6,00

24,0 m²

24,0 m²

4,00

X

X

X

1

1

4,00

6,00

24,0 m²

24,0 m²

4,00

X

X

X

1

1

7,00

60,0 m²

60,0 m²

4,00

X

X

X

1

6

X

6,00

80,0 m²

80,0 m²

3,00

X

X

X

1

5

X

6,00

80,0 m²

80,0 m²

4,00

X

X

X

Totaal werkruimten met objecten

X X

X

X

C

B -10

J

X

X

X

X

X

C

B -10 N

X

X

X

X

X

C

B -10 N

X

368,0 m²

FACILITAIRE RUIMTES D

01

D

02

D

03

D

04

D

05

Truckdok incl container ruimten Toiletten/ dames heren garderobe en lockers Magazijn diverse bg lunchruimte pantry

1

5,00

2

2,00

1 1 1

4,00 X

18,00

100,0 m²

100,0 m²

4,0 m²

8,0 m²

3,0 m²

3,0 m²

24,0 m²

24,0 m²

32,0 m²

Totaal ondersteunende functies

32,0 m²

4,00

X

4,00

X

X

X

X

X

X

X 2,70

X

X

X

X

X

X

X X

X

X

X

E

15

B

X

E

15

B

-

N

X

E

20

B

-

N

E

15

B

-

N

X X

X

X

C

B

N

N

X

X

X

167,0 m²

INSTALLATIERUIMTEN/ VERKEERSRUIMTEN F.

01

F.

02

F.

03

F.

04

F. F. F.

05 06 07

w installaties veiligheidsinst./ patchr./ receptie Lift installatie diverse verdeelkasten verkeersruimte depotgebied verkeersruimte overige trappenhuis

1

6,00

1

50,0 m²

50,0 m²

2,70

X

X

X

X

12

20,0 m²

20,0 m²

2,70

X

X

X

X

22/20

X

X

X

X

X

X

1

4,00

20,0 m²

20,0 m²

2,70

4

2,00

2,0 m²

8,0 m²

2,70

Totaal installaties

B X

18

X

15

98,0 m² Nuttig vloeroppervlak

2460,4 m²

toeslag depot ruimten

13,0%

toeslag overige ruimten

35,0%

Netto vloeroppervlak Constructieruimte toeslag in % Bruto vloeroppervlak toeslag bruto/nuttig

LEVS Partners

X X

45/60

237,6 m² 221,6 m² 2919,5 m²

10%

291,9 m² 3211,4 m² 1,31

1/2

A. 01

Ruimtestaat

B 01

B 02

B 03

B 04

B B 05

06

D 01

D 02

D 03

D 04

D 05

F. 01

F. 02

F. 03

F. 04

F. F. F. 05

06

07

pakruimten transito ruimten quarantaine ruimte Fotostudio Ateliersschoon, droog mulitifunctioneel

Truckdok incl container ruimten Toiletten/ dames heren garderobe en lockers Magazijn diverse bg lunchruimte pantry

w installaties veiligheidsinst./ patchr./ receptie Lift installatie diverse verdeelkasten verkeersruimte depotgebied verkeersruimte overige trappenhuis

LEVS Partners X X

X

X X X

X

X X

opslagruimte lengte hoogte min breedte gangpad

X

X

X

X

Display ruimteconditie (T/RV)

X X X

X X X X X X X 965 500

X X X X X X X X 965 200

X X X X X X X 965 300

X

X X X X

X X X X X X

X X X X X X

X

X X X

X X

X

Depotruimten

WERKRUIMTEN MET OBJECTEN X

X

X

X X

X X

X X

X X X X

X X X

X X X X 840 300 X X X

X X X 840 350 X X X

X X

X X

X

X

X X

840 300

965 300

X X

X X

X X

X X X

X X

Totaal werkruimten met objecten

FACILITAIRE RUIMTES X X X X 965 500 X X X X X X X X X X X X X

X X X X 965 500 X X X X X X X X X X X X X

X X X X 965 500 X X X X X X X X X X X X X

X X X 840 200 X X X X

X 840 200 X X X X

X 840 200 X X X X

X X 840 200 X X X X

X X 840 300 X X X X

X

X X

X X X X X X X X X

X X X

Zoomfunctie

Kleur/Zwart-wit

Beveiligings-installatie

Beweegbare camera

Brandmeld-installatie

Beveiligingsgebied

Observatiegebied

Nevenpaneel

Brandmeldpaneel

Vaste camera

X

Toegangscontrole door kaartlezer

X

Kleefmagneet bij toegangsdeur

X

Slotstandsignalering

X

X

Deurstandsignalering

X

X

Elektrisch bediende deur

X

X

Vitaalgebied

X

X

X

Slowwhoop

X

X

X

Handbrandmelder

X

Aspiratiemelder

Verlichting

Thermische melder

Lonisatiemelder

Verduistering electrisch bedienbaar

Lichtwering, elektrisch bedienbaar

Zonwering, elektrisch bedienbaar

Aantal schakelzones

X

Schakeling i.c.m. toegangscontrole

Schakeling o.b.v. aanwezigheid

UV-filter

Dimbaar

Data en Telefoon

Lichtsterkte

Lichtkleur

Armatuur, type E

Armatuur, type D

Armatuur, type C

Armatuur, type B

Armatuur, type A

X

Wireless access point

Contact dozen

Data-/telefoon-aansluiting

Data-aansluiting 2-voudig

WCD 1-voudig 400V CEE-form

WCD 3-voudig 230V

WCD 2-voudig 230V

Regeltechnische voorzieningen

WCD 1-voudig 230V

Wateroverlastdetectie

RV-opnemer in de ruimte

DEPOT DENEMARKEN CONCEPT Temperatuuropnemer in de ruimte

X

Ventilatiecapaciteit o.b.v. CO2

Brandblus middelen

Klimaatregeling o.b.v. RV

Klimaatregeling o.b.v. temperatuur

Brandblusser, CO2, 6kg

Brandblusser, schuim, 6kg

Specifieke gebruikersvoorzieningen

Brandblusser, ABC, 6kg

Brandslanghaspel

Plafondhaspel perslucht

Plafondhaspel 230 V

Puntafzuiging (cap. in m3/h)

Houtmotafzuiging (cap. in m3/h)

Spuitcabine (cap. in m3/h)

Chemicalienkast

- Warmwater

- Koudwater

Sanitaire voorzieningen aantallen en afmetingen in pve

- Perslucht

Zuurkast

Warmwater centraal

Warmwater lokaal

Apparaat-aansluiting (AA1)

Nooddouche (ND1)

Oogdouche (OD1)

Koffie-automaat-aansluiting (KA1)

Vaatwasaansluiting (VW1)

Aanrechtcombinatie (AR2)

Aanrechtcombinatie (AR1)

Tapkraan (TK2)

Tapkraan (TK1)

Gevelkraan (GK1)

Uitstortgootsteen (UG1)

Douchecombinatie (D1)

Datum: 28-01-2013 Wijzig:-15-02-2013 Kenmerk 1215.C.009 Betreft: Ruimtevraag

Kolleksjesintrum Fryslân Elektrotechnisch CCTV

Z/W X

X

X

Totaal ondersteunende functies

INSTALLATIERUIMTEN/ VERKEERSRUIMTEN

X

X X

X

Totaal installaties

2/2

BIJLAGE 2

Datum: 28-01-2013 Wijzig:-15-02-2013 Kenmerk 1215.C.009 Betreft: Inventarisatie aantallen opslagmiddelen

Fries Museum moderne grafiek schilderijen objecten div. moderne kunst (niet schilderij) numismatiek kunstnijverheid foto&papier tekeningen/prentenkabinet textiel stenen beelden etc. Totaal Fries museum Tresoar (7 planken/kast) Fries Scheepvaartmuseum Natuurmuseum Fries Landbouwmuseum totaal

LEVS partners

13 1553

30

34

13

30,5 54 15

140 1706

Pvak/m2

ladenblok inbouw 60

13,5 1,5 4,5

19,5 49,5

ladenblok groot/lades

legbord 70 verr

legbord 60 verr

legbord 60 st

legbord 40 verr

legbord 40 st

legbord 20 verr

breedvak 120 verr

breedvak 100 verr

draagarmstelling st

schilderijrek verr/m2

Collectie

schilderijrek statisch/m2

(Strekkende meters kast, uitgaande van gemiddeld 6 planken per kast)

1 1

22 56

1 14

0

99,5

23 23

11 1,5 23 35,5 19 96

1

10

3

24 18

65

14 3

2 66

65

34,5

120

0

71,2 18 4

28,8

75,2

858 56 0

360

49,5

2122

1

6 19

14

81

14

858

178 14

8 127,6 115 221

14 291,5

31 559,6

30

65 127,7 148,8 105,2

1/1

dubbele rij uitschuifbaar

statisch

Datum: 28-01-2013 Wijzig: 15-02-2013 Kenmerk: 1215.C.009 Betreft: Berekening ruimtevraag schilderijen

BIJLAGE 3

schilderijrek statisch verspreid over wanden BEREKENING RUIMTEVRAAG ruimtevraag hang opp. m2 hoogte wand ruimte vraag m1 wand vrije zone voor wand oppervlakte vloer

49,50 3,50

uitschuifbare schilderijrekken 2 blokken met middenpad BEREKENING RUIMTEVRAAG ruimtevraag 2122,20 hoogte rekken 3,50 ruimtevraag m1 rek breedte gangpad 6,00 breedte rekken 6,00 aantal rekken tweezijdig gem. afstand tussen rekken % h.o.h. afstand rekken m1 (% van de totale vraag) 20% h.o.h. afstand rekken m1 (% van de totale vraag) 80% gemiddeld h.o.h.afstand afmetingen blok hoogte breedte lengte oppervlakte vloer alle maten in meter koppeling naar inventarisatie aantal kasten invoer afmetingen

14,14 0,80 11,31

606,34

51 h.o.h. 0,40 0,32 0,34 3,50 18,00 17,14 308,45

BIJLAGE 3

verrijdbaar tweelaags

verrijdbaar éénlaags

Datum: 28-01-2013 Wijzig: 15-02-2013 Kenmerk: 1215.C.009 Betreft: Berekening ruimtevraag stellingen

ladenblok inbouw 60 ingebouwd in verrijdbare stellingen BEREKENING RUIMTEVRAAG aantal kasten 148,8 lengte kast 1,00 diepte kast 0,60 hoogte kast 1,50 ruimtevraag m1 kast lengte rijen 6,00 # rijen breedte gangpad 1,20 # gangpaden 10% afmetingen blok hoogte 1,50 lengte 18,60 breedte 6,00 opp 1-laags 111,60

breedvak 100 verrijdbaar

148,80 25 3

legbord 20 verrijdbaar BEREKENING RUIMTEVRAAG aantal kasten 858 lengte kast 1,00 diepte kast 0,20 hoogte kast 2,30 ruimtevraag m1 kast lengte rijen 6,00 # rijen breedte gangpad 1,20 # gangpaden 10% afmetingen blok hoogte 2,30 lengte 45,40 breedte 6,00 opp 2-laags 136,20

LEVS partners

BEREKENING RUIMTEVRAAG aantal kasten 81 lengte kast 2,00 diepte kast 1,00 hoogte kast 4,50 ruimtevraag m1 kast lengte rijen 6,00 # rijen breedte gangpad 4,00 # gangpaden 10% afmetingen blok hoogte 4,50 lengte 39,00 breedte 6,00 opp 1-laags 234,00

breedvak 120 verrijdbaar

162,00 27 3

legbord 40 verrijdbaar

858,00 143 14

BEREKENING RUIMTEVRAAG aantal kasten 291,5 lengte kast 1,00 diepte kast 0,40 hoogte kast 2,30 ruimtevraag m1 kast lengte rijen 6,00 # rijen breedte gangpad 1,20 # gangpaden 10% afmetingen blok hoogte 2,30 lengte 25,60 breedte 6,00 opp 2-laags 76,80


28,00 5 1


291,50 49 5



559,60 94 9

BEREKENING RUIMTEVRAAG aantal kasten 65 lengte kast 1,00 diepte kast 0,70 hoogte kast 2,30 ruimtevraag m1 kast lengte rijen 6,00 # rijen breedte gangpad 1,20 # gangpaden 10% afmetingen blok hoogte 2,30 lengte 8,90 breedte 6,00 opp 2-laags 26,70

ladenblok grote laden

65,00 11 1

BEREKENING RUIMTEVRAAG aantal kasten 127,7 lengte kast 1,35 diepte kast 1,00 hoogte kast 1,50 ruimtevraag m1 lengte rijen 6,00 # rijen breedte gangpad 2,00 # gangpaden 10% afmetingen blok hoogte 1,50 lengte 35,00 breedte 6,00 opp 2-laags 105,00

172,40 29 3

2/3

BIJLAGE 3

statisch éénlaags

Datum: 28-01-2013 Wijzig: 15-02-2013 Kenmerk: 1215.C.009 Betreft: Berekening ruimtevraag stellingen

legbord 40 statisch

legbord 60 statisch

BEREKENING RUIMTEVRAAG aantal kasten 14 lengte kast 1,00 diepte kast 0,40 hoogte kast 2,30 ruimtevraag m1 kast lengte rijen 6,00 # rijen breedte gangpad 0,90 # gangpaden afmetingen blok hoogte 2,30 lengte 3,00 breedte 6,00 opp 1-laags 18,00


14,00 3 2

draagarmstelling

31,00 6 3


Parkeervak

oppervlakte

105,2

opp 1-laags

105,20

6,00 1 1

koppeling naar inventarisatie aantal kasten invoer afmetingen alle maten in meter

totalen

TOTALEN verrijdbaar éénlaags verrijdbaar tweelaags statisch éénlaags schilderijen statisch schilderijen verrijdbaar TOTAAL GENERAAL

LEVS partners

kasten 405,60 546,30 188,00 11,31 308,45 1.459,66

3/3

Schilderijrek verrijdbaar

Bijiage 4

18.000

Principe tekening opslag systeem

3.500

13.100

13.100

18 - 06 -2012


Bijiage 4

3.500

17.500

Draagarmstelling

5.000

6.000

18 - 06 -2012

Draagarmstelling verrijdbaar

Bijiage 4

5.500


5.000

6.000

18 - 06 -2012


Bijiage 4

6.000

Breedvakstelling 1000 verrijdbaar

4.000

4.000

3.500

41.000

18 - 06 -2012


Bijiage 4

6.000

Breedvakstelling 1200 verrijdbaar

3.600

3.600

3.654

53.000

18 - 06 -2012


Bijiage 4

1.400

14.800

Legbord 400 verrijdbaar

2.300

6.000

18 - 06 -2012


Bijiage 4

6.000


1.500 49.200

18 - 06 -2012

Legbord 400 verrijdbaar dubbeldecks

Bijiage 4

3.500 6.000

2.210

160

2.210

98.000

5.000

15.500

6.000


18 - 06 -2012


Bijiage 4

6.000

Legbord 600

800

2.300

68.800

18 - 06 -2012



Bijiage 4

17.400

5.000

6.000

8.700

18 - 06 -2012


Bijiage 4

1.200

8.900


2.300

6.000

18 - 06 -2012

Bijiage 4

900


900

6.000

2.300

19.200


18 - 06 -2012

Ladenblock grote laten


Bijiage 4

40.000

6.000 3.500

ladenblock

6.000

2.000

2.000

1.500

1.000

18 - 06 -2012

BIJLAGE 5 MAATREGELENLIJST DUURZAAM BOUWEN

UTILITEITSBOUW-BEHEER

Formulier gegevens bouwplan

Project titel

:

Datum

:

Ingevuld door (contactpersoon)

:

Project gegevens naam en/of adres van het bouwplan

:

BVO gebouw / GO gebouw

:

Opdrachtgever naam

:

adres

:

postcode/plaats

:

telefoon

:

naam

:

adres

:

postcode/plaats

:

telefoon

:

naam

:

adres

:

postcode/plaats

:

telefoon

:

Architect

Aannemer

is er sprake van een bouwteam?

:

verwachte datum start bouw

:

verwachte datum oplevering

:

ja 

nee 

nvt 

ruimte voor opmerkingen/suggesties e.d.:

Gemeente,

Dubo beoordeling [ NIET ZELF INVULLEN S.V.P.]

voor het adres zie bouwaanvraag

Verstrekt d.d. :

Retour ontvangen d.d.:

Alle van toepassing zijnde vaste maatregelen opgenomen in het bestek

: ja/nee

Alle regionale maatregelen opgenomen in het bestek

: ja/nee

Geselecteerd dubo-thema: energie / water / materialen / binnenmilieu / buitenmilieu 30% variabele maatregelen van geselecteerd dubo-therma opgenomen in bestek : ja/nee

maatregelenlijst duurzaam bouwen MDWH

Gemeentelijk gebouw thema energie verplicht

: ja/nee

Voldoet aan het minimale dubo-ambitieniveau

: ja/nee

februari 2009

utiliteitsbouw beheer

Pagina 1 van 12

Toelichting voor het invullen van de maatregelenlijst Dit maatregelenpakket beperkt zich tot het gebouw en de directe leefomgeving. Het ontwerp zal mede bepaald worden door de uitgangspunten van duurzaam bouwen op stedenbouwkundig niveau. De maatregelenlijsten zijn gebaseerd op het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen voor de woningbouw, utiliteitsbouw1 en grond-, weg- en waterbouw (GWW)2 nieuwbouw en beheer en het Regionaal DuBo ‘plus’ Pakket3. De maatregelen zijn ook beoordeeld door de GGDZHN en voorzien van beoordelingscriteria. De maatregelenlijst is een toetsingsinstrument en maatregelen worden daarom beknopt weergegeven. Het is aan te bevelen om de maatregelenlijst in combinatie met het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen te gebruiken, waarbij per maatregel specifieke informatie als toepassingmogelijkheden, milieuvoordeel, kosten en classificatie beschikbaar komt. Voor zowel stedenbouw4, woningbouw nieuwbouw of renovatie (beheer), utiliteitsbouw nieuwbouw of renovatie (beheer) en GWW is een aparte checklist. Duurzaam bouwen betekent bouwen met een lange levensduur, weinig of geen onderhoudskosten én een hoge kwaliteit. Hiermee levert duurzaam bouwen een bijdrage aan de duurzame ontwikkeling, een ontwikkeling die een combinatie moet zijn van sociale kwaliteit (beperken van hinder ter bevordering van de leefkwaliteit), milieukwaliteit (op een zodanige wijze bouwen en beheren van gebouwen en hun omgeving, dat de schade voor het milieu in alle stadia, van ontwerp tot sloop, zoveel mogelijk beperkt blijft volgens de Trias Ecologica5) en economische kwaliteit (economische vitaliteit van gebouwen, een wijk of stad). Deze benadering wordt ook wel met triple P aangeduid: People (welzijn), Planet (wereld), Profit (welvaart). Als algemene regionale maatlat basisambitieniveau geldt het volgende:  Alle vaste maatregelen uit het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen worden toegepast;  Alle variabele maatregelen uit het nationaal pakket die geen meer kosten met zich meebrengen of zelfs tot besparingen leiden zijn ook “vast”;  Alle toevoegde regionale maatregelen zijn “vast”. Specifiek voor de utiliteitsbouw geldt bovendien:  Pas tenminste 30% van de variabele maatregelen van minimaal één zelf te kiezen DuBo-thema toe (energie, water, materialen, binnenmilieu en buitenmilieu).  Voor de gemeentelijk bestaande gebouwen is bij renovaties het thema energie verplicht.  Hanteer de CO2 –kansenkaart bij ≥ 5000 m2 BVO utiliteit. Opbouw van de maatregelenlijst De maatregelenlijst is als volgt opgebouwd:  De kolom Spec.nr. verwijst naar de bron van de betreffende maatregel. Verklaring van de codes: B: G: S: U: maatregelen afkomstig uit het Nationaal pakket Duurzaam bouwen6 B.. G.. S.. U.. (vast) vaste of kostenneutrale en kostenbesparende maatregelen B.. G.. S.. U.. (Variabel) variabele maatregelen R.. (vast) vaste regionale maatregelen afkomstig uit het Regionaal Duurzaam Bouwen ‘plus’ Pakket Aanbevelingen voor het ontwerpen uitvoeringsproces en een kostenindicatie staan beschreven op het specificatieblad van elke maatregel in het NPDB.  De kolom omschrijving geeft een beknopte omschrijving van de maatregel. 1

Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Woningbouw en utiliteitsbouw nieuwbouw en beheer, Stichting Bouwresearch, 2003. Software versie 8.0. 2 Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen GWW, CROW, 2006 3 Regionaal Duurzaam Bouwen ‘plus’ Pakket, Leidse Regio, Milieudienst West-Holland, 7 mei 2003 4 Regionaal Beleidskader Duurzame Stedenbouw, 22 december 2005 5 Trias Ecologica bestaat ui t drie stappen: 1- beperk de vraag, 2- gebruik duurzame/hernieuwbare bronnen en materialen, 3- gebruik niet duurzame/hernieuwbare bronnen en materialen verstandig


februari 2009


Pagina 2 van 12



De kolom K-extra verwijst met * naar de ‘Kwaliteitsselectie Woningnieuwbouw’ van het NPDB en ** naar de optionele ‘Kwaliteitsselectie Woningnieuwbouw’. Deze samenhangende selectie bestaat uit respectievelijk 31 en 5 maatregelen, gericht op de meeste milieueffectiviteit, meerwaarde voor bewoners en eigenaars, gemakkelijk te realiseren en tegen beperkte kostenverhogingen (voorzover van toepassing voor de utiliteitsbouw).



In de kolommen H en S is de gezondheidsbeoordeling opgenomen Kolom H (Hygiëne) bevat de beoordeling naar de gezondheidsrisico’s/prestaties in relatie tot thema’s als lucht, geluid, thermisch comfort, licht, straling, bodem en materialen, in het binnen- en buitenmilieu. Kolom S (Sociaal) bevat de beoordeling naar de mate van veilig, gebruiksvriendelijk en prettig, met name in relatie tot (deel)thema’s als maatvoering, toegankelijkheid, veiligheid (ongevalsveiligheid, sociale veiligheid, veiligheidsgevoelens), persoonlijke beïnvloedingsmogelijkheden en dergelijke. Het oordeel over het effect van een maatregel op de gezondheid is weergegeven met plussen en minnen. Deze beoordeling gaat over een daadwerkelijk gezondheidseffect, en zegt niets over de moeite en kosten die nodig zijn om de maatregel te realiseren. ++ zeer gunstig, belangrijk effect + positief, significant effect, verbetering ten opzichte van standaard ~ neutraal, matig, wisselend, onbekend, kritisch 0 niet van toepassing, geen relatie -ongunstig, ongewenst, negatief effect, risicovol ov onder voorwaarden: het gunstige effect van de maatregel geldt alleen als de levering en uitvoering volgens extra specificaties plaatsvinden.

In de kolom Vast/var staat wat de standaard is, volgens NPDS en Regionaal DuBo-beleid Vast : NPDB en VastR : Regionaal DuBo-beleid var : NPDB en varR : Regionaal DuBo-beleid 

In de kolom T wordt het thema aangegeven, waarop de maatregelen betrekking heeft. E=energie, W=water, M=materialen, B=binnenmilieu en O=omgevingsmilieu

De kolommen dubo toets en motivatie/toelichting dienen ingevuld te worden. De ingevulde lijst moet met de bouwaanvraag ingeleverd worden bij de gemeente, afdeling Bouwen en Wonen. ●

In de kolom dubo toets wordt per maatregel een verwijzing (ingevuld door de ontwerper) naar het voorlopig ontwerp (VO) en het definitief ontwerp (DO) en vervolgens naar de bestekken opgenomen zodat de betreffende afdelingen de bestekken kunnen toetsen. De verwijzing bestaat uit ja met verwijzing naar bestekparagraaf/tekening/of ander document, nee of indien de maatregel niet van toepassing kan zijn: n.v.t.



In de kolom motivatie/toelichting kan een motivatie en toelichting gegeven worden op de keuzes die gemaakt zijn. Met name als er afgeweken wordt van de vaste maatregelen dient een toelichting gegeven te worden. De ontwerper/ontwikkelaar moet kunnen aantonen dat de toepassing ervan in redelijkheid niet mogelijk is. Vanzelfsprekend kunnen niet alle maatregelen uitgevoerd worden, maar op deze wijze wordt inzichtelijk welke keuzes (weloverwogen) zijn gemaakt. De maatregelenlijst is niet uitputtend. Het is daarom natuurlijk altijd mogelijk om maatregelen te nemen die nog niet genoemd staan en/of bepaalde thema's tot specifiek aandachtspunt te benoemen en uit te werken in de breedte en/of in de diepte.


februari 2009


Pagina 3 van 12

Verantwoording Deze maatregelenlijst is gebaseerd op de Nationaal pakketten Duurzaam Bouwen. Het Nationaal pakket Woningbouw (gepubliceerd in 1996) en is tot stand gekomen op initiatief van een groot aantal organisaties (Aedes, AVBB, BNA, bnSp, Bouwen met staal, Bouwend Nederland, FA, GIW, IVBN, NEPROM, NIB, NVTB, ONRI, ROZ, SEV, VNG en min .v. VROM). Het Nationaal pakket is in november 2004 geactualiseerd door de Stichting Bouwresearch (SBR). In de maatregelenlijst worden de maatregelen uit het Nationaal pakket beknopt weergegeven voor zowel eengezins- als meergezinswoningen. Voor een complete beschrijving, een uitgebreide toelichting en de meerkosten van de maatregelen wordt verwezen naar deze publicatie De maatregelenlijst mag uitsluitend in combinatie met de bijbehorende specificatiebladen worden gebruikt. Voor meer informatie kunt u terecht bij het Senter-Novem (www.dubo-centrum.nl). Voor de gezondheidsaspecten kunt u terecht bij de GGDZHN: www.GGDZHN.nl. In de maatregelenlijst woningbouw zijn de maatregelen uit de maatlat uit de Regeling Groenprojecten7 opgenomen. Op basis hiervan kan, door de Senter-Novem, een verklaring worden verleend aan nieuwe woningbouw- en renovatieprojecten. Deze projecten kunnen vervolgens door banken en instellingen met een groenfonds tegen lage rentetarieven gefinancierd kunnen worden. Door het financiële voordeel van deze "groene hypotheek" kan tot 75% van de meerkosten gecompenseerd worden. Voor meer informatie kunt u bellen met de Senter-Novem, telefoon 030-2393416. Maatregelen die wettelijk worden voorgeschreven (onder andere Bouwbesluit, Bouwstoffenbesluit, Wet Milieubeheer en de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater) zijn niet opgenomen in deze lijst.

Actualisatie De maatregelenlijst zal steeds worden geactualiseerd naar aanleiding van landelijke wijzigingen en ontwikkelingen zodat geen ongewenste verschillen ontstaan.

Lijst met afkortingen APP B CFK cv DPC DO DuBo E EPDM EPC EPL EPLbb EPT G GWW H HCFK K K M

atactisch-poly-propyleen specificatienummer woningbouw beheer of binnenmilieu chloor-fluor-koolwaterstof centrale verwarmingssysteem productnaam het materiaal is polyetheen definitief ontwerp Duurzaam Bouwen energie etheen-propeen-di-monomeer energieprestatieccoëfficiënt energieprestatie op locatie energieprestatie op locatie voor de bestaande bouw etheen-propeen-terpolymeer specificatienummer GWW Grond-, Weg- en Waterbouw gezondheidsbeoordeling op hygiënische aspecten waterstof-chloor-fluor-koolwaterstof Kelvin Kwaliteitselectie volgens NPDB materialen

NPDB NOx O PE PVC Rc S s SBS Sp.nr. T U U V v Vast VastR var varR VPL W

Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Stikstofoxiden omgevingsmilieu polyetheen (= polyethyleen) poly-vinyl-chloride isolatiewaarde (m2K/W) specificatienummer voor de woningbouw gezondheidsbeoordeling op sociale aspecten styreen-butadieen-styreen specificatienummer thema warmtedoorgangscoëfficiënt (W/m2K), specificatienummer utiliteitsbouw vast variabel Vaste maatregel NPDB Vaste regionale maatregel variabele maatregelen NPDB variabele regionale maatregel vervoersprestatie op locatie Watt of water

Colofon Deze maatregelenlijst is een uitgave van de Milieudienst West-Holland. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Ook aanvaardt de Milieudienst West-Holland geen aansprakelijkheid uit welke hoofde dan ook voor het gebruik van de gegevens en het toepassen daarvan. Voor meer informatie of losse exemplaren kunt u bellen met: Milieudienst West-Holland, telefoon: 071-408 3623 of www.MDWH.nl/downloads Uitgave: Milieudienst West-Holland Samenstelling en tekst: Afdeling Leefmilieu, Duurzaam Bouwen

7

Regeling groenprojecten, VROM, 2007


februari 2009


Pagina 4 van 12

Sociaal

E

~

var

E

~

+

Vast

+ ov + ov + ov ++

0

Vast

E B E

0

Vast

E

0

Vast

E

0

var

+

~

var

E B E B

++ ov 0

0

Vast

+

var

E B E

0

0

var

E

0

0

Vast

E

0 0

0 0

var var

E E

**

++

+ ov

VastR E B

*

+

+

Vast

+

0

Vast

E

+

0

Vast

E

++

+ ov

var

E

+ + ov + ov +

+ 0

Vast Vast

E E

+ ov +

Vast

E

var

B

+

0

Vast

E M

*

* * *

B049 Breng ventilatie op niveau Bouwbesluit (nieuwbouw) U050 Optimaliseer het ontwerp op leidinglengtes maatregelenlijst duurzaam bouwen MDWH

februari 2009

Thema E

Hygiëne

Vast

U009 Neem een tochtportaal op, entreezijde/tuinzijde U012 Maak warmteweerstand begane grondvloer Rc >=3 m².K/W U013 Maak warmteweerstand gesloten geveldelen Rc >=3 m².K/W U014 Maak warmteweerstand hellend dak Rc >=3 m².K/W U015 Maak warmteweerstand plat dak Rc >=3 m².K/W * U016 Gebruik HR++-glas met U <=1,2 W/m².K in alle verwarmde ruimten U018 Isoleer scheidingsconstructies tussen een verwarmd gebied en een onverwarmd gebied op een niveau Rc >=2 m².K/W U022 Isoleer kruipluiken en zorg voor een goede afdichting U023 Pas verbeterde naad- en kierdichting toe

U048 Pas energiezuinige verlichting toe

VO

0

U005 Hef koudebruggen op

U024 Pas individuele registratie van het energiegebruik toe U032 Maak het ontwerp geschikt voor het gebruik van actieve zonne-energie U033 Plaats een zonneboilerinstallatie U036 Voorzie in een warmwateraansluiting voor een vaatwasmachine U037 Pas een lagetemperatuurverwarmingssysteem toe bij radiatorenverwarming, wand- of vloerverwarming U038 Isoleer circulatieleidingen voor warm tapwater U039 Gebruik een cv/warmwatertoestel met lage Nox-emissie U040 Gebruik een cv-toestel met een zeer hoog rendement U041 Zorg voor aansluiting op een warmtedistributienet, indien warmtedistributie aanwezig U042 Isoleer cv- en distributieleidingen U046 Pas energiezuinige ventilatoren toe

DuBo toets Vast/ var

+ ov +

K -extra

Spec.nr.

Kwaliteitselectie

Omschrijving

Ja/ Nee/ Nvt


DO Ja/ Nee/ Nvt

Bestek Document en Paragraaf/ bladzijde vermelden

Motivatie/ Toelichting, indien vaste maatregelen niet uitgevoerd wordt.

Pagina 5 van 12

U053 Voer ramen uit in hardglas bij uitzetramen U054 Beperk de hoeveelheid en onderhoudsfrequentie van het schilderwerk U056 Maak verbindingen bereikbaar en demontabel (kozijnen, leidingskokers) * U063 Indien hout wordt toegepast, pas dan duurzaam geproduceerd hout met FSCkeur toe. U064 Stem de duurzaamheidsklasse van hout * en de eventuele oppervlaktebehandeling en/of verduurzaming per geval af op de beoogde toepassing U065 Gebruik geen producten die (H)CFK’s bevatten U066 Gebruik voor gipstoepassingen binnen: rogips of natuurgips U067 Gebruik afwerkmaterialen met een lage emissie naar het binnenmilieu U069 Verduurzaam stalen bouwproducten uitsluitend wanneer dit aantoonbaar noodzakelijk is U071 Indien PVC gebruikt wordt: gebruik PVC waarvan de kringloop gesloten wordt en indien voor de toepassing verkrijgbaar gerecycled PVC U072 Hergebruik bouwcomponenten U073 Gebruik voor beton waar dit technisch mogelijk is, klinkerarme cementsoorten U074 Indien gebruik wordt gemaakt van beton, gebruik dan waar mogelijk betongranulaat als grindvervanger U076 Gebruik ontkistingsmiddelen op plantaardige basis of biologisch afbreekbare middelen op minerale basis; gebruik deze producten zuinig U081 Gebruik bij totale houtverduurzaming producten die milieubewust verduurzaamd zijn U098 Gebruik waar mogelijk halfverharding schelpen, inclusief zandbed houtsnippers inclusief zandbed alleen zand U118 Pas, indien bereikbaarheid van leidingen gewenst is, een flexibel vloersysteem toe U133 Stem de materiaalkeuze van de buitengevel af op de verwachte milieubelasting en beoogde levensduur


*

*

**

*

VO

+ ov + ov +

+ ov +

var

M

var

M

+

Vast

M B

0

+

var

M

+ ov

0

VastR M

+ ov

0

Vast

M

+ ov + ov ++

0

Vast

M

0

Vast

0

Vast

+ ov

0

Vast

M B M B M B

~

0

Vast

M

~ 0

0 0

var Vast

M M

0

0

Vast

M O

+ ov

0

VastR M

+

0

VastR M

~

~

VastR M W

~

+

VastR M

0

0

VastR M

februari 2009

Thema E

Sociaal

U051 Pas geprefabriceerde producten toe


Hygiëne

Omschrijving

K -extra

Spec.nr.

Kwaliteitselectie

Ja/ Nee/ Nvt


DO Ja/ Nee/ Nvt



Pagina 6 van 12

Kwaliteitselectie

DuBo toets VO

var

M

+ ov +

+

var

M

0

Vast

M

0

0

var

M

U177 Gebruik raamdorpels bestaande uit keramische elementen, staalplaat, natuursteen, gegoten composietsteen of prefab beton (conform 074) U193 Gebruik als binnendeur hardboard met honingraatvulling van karton, massief spaanplaat (conform 414), multiplex of hout (conform 063/064) U225 Indien stalen trappen en balustraden worden voorzien van een gekleurde afwerklaag: gebruik een poedercoating

0

0

VastR M

+ ov

~

VastR M

+

0

Vast

M

U248 Gebruik als naaddichting: PE-rolband of EPDM-rubber

++

0

Vast

E M

~

0

Vast

M

+ ov +

0

Vast

M

0

VastR M

+

0

VastR M

0

0

var

M

+ ov

+

Vast

M B

U291 Gebruik voor schilderwerk hout buiten: oplosmiddelarm verfsysteem U296 Gebruik voor voorbehandeling op steenachtige ondergrond: watergedragen voorstrijk- of impregneermiddel

0

0

var

M

+

0

Vast

M B

U300 Indien muurverf noodzakelijk is, gebruik minerale verf of oplosmiddelvrije dispersieverven U353 Stem maatvoering af op handelsmaten

+ ov

0

VastR M B

+

0

Vast

U146 Stem de uitvoering van niet-dragende wanden af op eisen ten aanzien van veranderbaarheid en toekomstig hergebruik U170 Pas in buitengevels montagekozijnen toe ** U171 Houd bij de materiaalkeuze voor kozijnen in buitengevels rekening met de toepassingscondities U172 Pas kozijnreparatie toe bij beperkt aangetaste houten kozijnen

Gebruik als kierdichting bij raam- en deuraansluitingen: EPDM- of EPTrubber; gebruik achter aftimmerlatten: PE-band U252 Gebruik als elastische kit: siliconenkit of polysulfidekit; gebruik als elastischplastische kit: watergedragen acrylaatkit U258 Gebruik voor pleisterwerk binnen gips (conform 066), kalk of leem U261 Gebruik voor tegelwerk op vloeren oplosmiddelvrije vloertegelbevestiging U265 Gebruik voor tegelwerk op wanden oplosmiddelvrije wandtegelbevestiging U267 Indien een dekvloer wordt toegepast, vervaardig deze dan van gips (anhydrietvloer) U279 Gebruik als beplating voor wandstystemen: rogips(vezel)plaat of spaanplaat (conform 414)


**

februari 2009

Thema E

+

K -extra

~

Spec.nr.

Sociaal

Vast/ var

Hygiëne

Omschrijving

Ja/ Nee/ Nvt

DO Ja/ Nee/ Nvt



M


Pagina 7 van 12

*

VO

0

0

var

M

+

0

Vast

M

+

0

var

M

0

0

var

M

+

+

Vast

W

+ ov 0

0

Vast

W

0

var

W

~

++

var

O

~

+

var

O

~

+ ov

var

++

0

Vast

M W O B

+

+

var

B

+

+

VastR B

++

0

var

Thema E

Sociaal

U354 Beperk het gebruik van eenmalig verpakkingsmateriaal U366 Pas bij platte daken een optimale bevestigingsmethode van het dakbedekkingssysteem : glasvlies+PVC-


Hygiëne

Omschrijving

K -extra

Spec.nr.

Kwaliteitselectie

Ja/ Nee/ Nvt

DO Ja/ Nee/ Nvt



folie, losliggend

glasvlies + PVC folie, mechanisch bevestigd EPDM, losliggend bitumineuse dakbedekking, losliggend U369 Streef naar 'schuim- en kitarme' detaillering U371 Scheid bouwplaatsafval in zoveel mogelijk relevante fracties U378 Breng individuele watermeters aan bij meerdere gebruikers in één gebouw gestapelde bouw *

U383 Tref waterbesparende voorzieningen U385 Gebruik een toilet met een watergebruik van maximaal 4 liter per spoeling U392 Handhaaf en benut natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische elementen en structuren U393 Voorzie in een nestelgelegenheid voor vleermuizen en/of vogels, zwaluwpan Nestkast U396 Pas natuurvriendelijke oevers toe

U411 Beperk het geluidsniveau ten gevolge van installaties: geluidsarme ventilatie ventilatiekanalen demper lage ruis-ventilatie armaturen standleiding binnenrioleren haakse aansluiting op standriolering geluidsabsorberende bekleding standriolering geruisarm toiletreservoir kunststof waterleiding toilet niet tegen wand woon-slaapkamer toiletruimte binnen geluidskern U412 Zorg voor verbeterde geluidsisolatie binnen het gebouw U414 Gebruik uitsluitend spaanplaat met beperkte formaldehyde-emissie U416 Pas geïntegreerde binnenzonwering toe


*

februari 2009

E B


Pagina 8 van 12

*

* U443 Lever een duidelijke gebruikershandleiding mee U444 Gebruik als bedekking voor platte daken dakbedekkingsconstructies met een lange levensduur, uitvoering in EPDM

uitvoering in APP, SBS of PVC U450 Maak een overdekte fietsenberging U455 Houd bij detaillering kozijnen rekening met de mogelijkheid van (terug)plaatsen van zonwering U459 Beperk transmissieverlies / oververhitting veroorzaakt door onevenredig groot glasoppervlak in de gevel U462 Behandel bouwdelen die optrekkend vocht vertonen U464 Maak de gevel schoon met water of gritstralen met lage druk U466 Kies als harde vloerbedekking voor linoleum, tegels, natuursteen, bamboe of hout (conform 063/064/072) U467 Herstel bestaande dakbedekking U469 Verbeter vochtwering vanuit de kruipruimte U471 Gebruik indien mogelijk vernieuwbare grondstoffen bij: aftimmering

VO

+

++

var

0 ~

VastR M Vast M

++ ov +

++ ++ ov ++ ov +

0

++

var

0

0

var

~

~

var

E M

++

+

Vast

B

0

+

var

B

+

~

Vast

M

+ ++

0 +

Vast Vast

B B

+ ov

0

VastR M

+ + ov

0 0

0

0

VastR E VastR M W O var E

+

0

var

E

++ ov ~

0

var

E

~

Vast

E B

Thema E

Sociaal

U429 Voorzie in uitbreidingsmogelijkheden voor telefoon, data en elektra U430 Zorg voor integrale toegankelijkheid U436 Zorg voor sociale veiligheid


Hygiëne

Omschrijving

K -extra

Spec.nr.

Kwaliteitselectie

Ja/ Nee/ Nvt

DO Ja/ Nee/ Nvt



M

VastR E B VastR M

E B B M

trappen en trapleuningen

balkhout houten staanders binnenwanden buitenkozijnen buitenkozijn onverduurzaamd hout

U473 U476

U478

U479 U480

houtskeletbouw houten verdiepingsvloer Pas zelfregelende ventilatieroosters toe * Indien een vegetatiedak wordt toegepast: kies voor een onderhoudsarm lichtgewicht vegetatiedak Plaats een netgekoppeld PV-systeem met een vermogen > 0,4 kWp/m² b.v.o. Plaats een netgekoppeld PV-systeem met een vermogen > 1 kWp/m² b.v.o. Pas een warmtepomp toe

U484 Installeer, indien een (stoel)lift wordt toegepast, een energiezuinige lift maatregelenlijst duurzaam bouwen MDWH

*

februari 2009


Pagina 9 van 12

Kwaliteitselectie

DuBo toets VO

0

var

E

+

Vast

0

0

var

E B E

~

0

VastR M

+

0

VastR E

0

0

var

~

0

var

U606 Maak gebruik van optimaliseringregelingen voor verlichting, verwarming en ventilatie Daglichtafhankelijke regeling Aanwezigheidsdetectie Veegpulsen over het net Overwerktimers/schakelklokken Zonering Dimregeling voorschakelapparatuur Schoonmaak U608 Pas warmteterugwinning toe bij mechanische ventilatie U611 Kies een uitnodigende plaats voor de trap U612 Maak voor ventilatoren en pompen gebruik van een (elektronische) toerenregeling U613 Optimaliseer het gebruiksrendement van koelen verwarmingstoestellen U615 Pas meerdere kleine ketels toe in plaats van één grote U616 Zorg voor individuele regelbaarheid van het klimaat en de verlichting in de werkomgeving U617 Maak gebruik van alternatieve koelsystemen U618 Deel het ventilatiesysteem, de verlichting en de verwarming op in gebouwdelen U619 Pas een gebouwbeheersysteem toe (GBS) U622 Maak gebruik van een weersafhankelijke regeling U655 Pas onderhoudsvriendelijke installaties toe U656 Stem de nagalmtijd af op het gebruik van de ruimte

+ ov

+ ov

Vast

E B E B E

+ ov + ov 0

0

var

E

0

VastR E

0

Vast

+ ov 0

0

VastR E

0

Vast

E

0

+

Vast

E B

0

0

var

E

~

0

Vast

E B

0

0

var

E

0

0

Vast

E

0

0

var

M

0

+

Vast

B


februari 2009

Thema E

+ ov +

K -extra

* U496 Maak warmteweerstand dak Rc >= 4 m².K/W * U498 Zorg voor een goede inregeling van de Verwarmingsinstallatie U499 Maak warmteweerstand plat dak Rc >= 4 m².K/W U501 Gebruik bij voorkeur producten waarvan de kringloop gesloten wordt U601 Beperk permanente warmteverliezen van warm tapwater U603 Pas een niet-verwarmde grote glasoverkapte ruimte toe U605 Maak gebruik van natuurlijke ventilatie

Spec.nr.

Sociaal

Vast/ var

Hygiëne

Omschrijving

Ja/ Nee/ Nvt

DO Ja/ Nee/ Nvt



E


Pagina 10 van 12

Kwaliteitselectie

DuBo toets VO

+

Vast

++

0

Vast

+

0

var

+

+

VastR

E B B

-

var

B

U679 Ontwerp de ventilatie- en verwarmingsinstallatie op een rookvrij gebouw U680 Indien luchtbevochtiging toegepast wordt: kies voor ultrasone of infrasone luchtbevochtiging U681 Stem de ventilatiehoeveelheid af op het gebruik U683 Voorkom het ontstaan van schadelijke en hinderlijke verontreinigingen in het gebouw U686 Pas buitenluchtfilters met een filterkwaliteit minimaal F7 (EU7)toe U698 Verbeter de luchtverdeling door beter inregelen U700 Pas warmtekrachtkoppeling (WKK) toe

+

+ ov 0

var

+ ov

0

var

E B E B

+ ov +

0

Vast

0

vast

E B B

+

0

Vast

B

0

0

VastR B

0

0

var

U709 Stem ruimtetemperatuur af op de aanwezigheid van personen U715 Voorkom gelijktijdig koelen en verwarmen U716 Ontwerp een flexibel werkplekconcept

+

+

VastR E

0

0

Vast

E

+ ov 0

+ ov 0

var

M

var

E B

0

0

var

E

U727 Maak gebruik van een deurdranger, bij buitendeur en/of binnendeur U729 Vergroot het visueel comfort binnen

0

~

var

E

0

+

var

B

U732 Pas terreinverlichting op zonne-energie toe U734 Koppel de hemelwaterafvoer af van het rioleringsstelsel R003 Voorkom blootstelling van koper, ongecoat zink of lood aan hemelwater en oppervlakte water. R010 Verlaag de wettelijke epc met 8 tot 12% voor gemeentelijke gebouwen

0

0

var

E

+ ov +

+

VastR W

0

VastR M W

0

0

VastR E

U717 Isoleer de scheidingsconstructie tussen vertrekken met een groot temperatuurverschil U725 Plaats warmteschilden achter radiatoren


februari 2009

Thema E

0

K -extra

U657 Zorg voor een daglichtfactor op de werkplek van tenminste 3% U675 Pas gedurende gebruikstijd geen recirculatie toe in verblijfruimten U676 Zorg voor afzuiging van warmte afkomstig van verlichting U677 Plaats midden-volume printers en – kopieerapparaten zoveel mogelijk in een aparte ruimt U678 Creëer aparte rookruimten

Spec.nr.

Sociaal

Vast/ var

Hygiëne

Omschrijving

Ja/ Nee/ Nvt

DO Ja/ Nee/ Nvt



E B B

E


Pagina 11 van 12


VO

+ ov 0

0

VastR E

0

VastR E

0

0

VastR E

+

0

varR

februari 2009

Thema E

Sociaal

R006 Hanteer de CO2–kansenkaart ≥ 5000 m2 BVO utiliteit R011 Pas tenminste 30% van de variabele maatregelen van minimaal één zelf te kiezen DuBo-thema toe (energie, water, materialen, binnenmilieu en buitenmilieu). R012 Voor de gemeentelijk bestaande gebouwen is bij renovaties het thema energie verplicht. R013 Realiseer een energievoorziening met een aandeel van 5% duurzame energie


Hygiëne

Omschrijving

K -extra

Spec.nr.

Kwaliteitselectie

Ja/ Nee/ Nvt

DO Ja/ Nee/ Nvt



E


Pagina 12 van 12

BIJLAGE 6

Notitie

Datum: Uw kenmerk: Ons kenmerk: Versie:

1

23 mei 2012 V044843aa.00002.ls 01_001

Project: Locatie: Betreft:

Depot Fryslân Leeuwarden Klimaatbeheersing installatie-arm duurzaam depot

Inleiding

In het kader van de ontwikkeling van het PvE voor een nieuw te bouwen duurzaam depot in de provincie Friesland (Kolleksjesintrum Fryslân) is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden en consequenties van het realiseren van een depotgebouw waarin de opslagruimten niet kan worden verwarm of gekoeld (het zogenaamde Denemarken-concept). Door het dak en de wanden extreem zwaar te isoleren en de begane grondvloer niet te isoleren wordt er naar gestreefd een zo stabiel mogelijk thermisch binnenklimaat in stand te houden in het depot. In het stookseizoen is het evenwel acceptabel dat de temperatuur behoorlijk daalt in vergelijking met traditionele uitgangspunten. Ten aanzien van de relatieve vochtigheid is gesteld dat deze tussen de 45% en 60% mag variëren. Dit maakt het in principe mogelijk om met minimale technische middelen het gewenste klimaat in stand te houden. Aan de hand van computersimulaties is in kaart gebracht welke speelruimte er bestaat bij het ontwerpen van het gebouw en welke mate van kunstmatige beïnvloeding van het klimaat daarbij nodig is om het beoogde klimaat in stand te houden.

2

Beschouwde situaties en variabelen

Een van de doelen van de simulaties was om in beeld te brengen wat de consequenties zijn van verschillende bouwkundige variabelen. De basisgedachte van het ontwerp is eigenlijk het bouwen van een bovengrondse kelder of grot waarin wij niet of slechts minimaal hoeven te klimatiseren. Dit doen wij door een zeer goed geïsoleerde gebouwschil te maken met uitzondering van de begane grondvloer. Dit riep wel een aantal vragen op, zoals: - Wat is de invloed van de hoogte van de ruimte? Een hogere ruimte betekent bij een gelijk volume een kleinere vloeroppervlakte en dus minder koppeling aan de bodem en meer aan buiten. Het betekent ook dat je minder grond nodig hebt voor je gebouw. - Wat is de invloed van de isolatiewaarde van de gebouwschil? - Wat is de invloed van ventilatie op het binnenklimaat?

Kelvinbaan 40, 3439 MT Nieuwegein | Postbus 1475, 3430 BL Nieuwegein | T (030) 231 13 77 F (030) 234 17 54 | E [email protected] | Bank 3642.36.558 | KvK 30073990 | BTW NL007093159B01

-

Is het niet isoleren van de vloer inderdaad het meest gunstig of is een beetje isolatie wel gewenst? - Wat is de invloed van de gebouwmassa, met name die van het dak. Ofwel is het mogelijk een licht dak toe te passen (stalen dakplaten)? - Is het echt mogelijk in het geheel niet te verwarmen en te koelen? - Wat betekent dit voor de noodzaak tot bevochtigen en ontvochtigen? - Wat betekent dit alles voor het energiegebruik? Om hier meer inzicht in te krijgen zijn verschillende simulaties verricht. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd.

2.1

Bouwkundige uitgangspunten berekeningen 3

Uitgegaan is van een gebouwvolume van 15.000 m . Hierbij zijn drie verschillende modellen beschouwd: -

3 meter hoog met een vloeroppervlakte van 5000 m ;

-

6 meter hoog met een vloeroppervlakte van 2500 m ;

2 2

- 9 meter hoog met een vloeroppervlakte van 1667 m ; Er is verder steeds uitgegaan van een vierkante plattegrond. 2

Wat betreft het niveau van thermische isolatie van gevels en daken is uitgegaan van drie verschillende niveaus: -

Rc = 2,5 m K/W;

-

Rc = 5,0 m K/W;

-

Rc = 10,0 m K/W.

2 2

2

Wat betreft de ventilatie is het uitgangspunt dat er minimaal wordt geventileerd. Hiervoor zijn ook weer drie verschillende situaties beschouwd: -

n=0; d.w.z. 0 m /h;

-

n=1/30 h-1; d.w.z. 15.000/30 = 500 m /h;

-

n=1/15 h-1; d.w.z. 15.000/15 = 1000 m /h.

3

3

3

Isolatie vloer -

In beginsel niet geïsoleerd.

-

Variant onderzocht met beperkte isolatie (Rc = 1,5 m K/W).

2

Massa gebouw In beginsel is uitgegaan van een betonnen doos met wanden, vloer en dak van 150 mm beton. Als variant is onderzocht wat het gevolg is van een stalen dak.

2.2

Uitgangspunten klimaatbeheersing

In eerste instantie is onderzocht wat het effect is van geheel geen klimaatbeheersing. o

Vervolgens is ervoor gezorgd door middel van beperkte verwarming dat het altijd ten minste 10 C blijft in het depot. Hierbij is ook bepaald hoeveel energie daarvoor benodigd is.

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

2

Vervolgens is in beeld gebracht wat dit betekent voor de optredende RV-waarden en hoe vaak er moet worden bevochtigd of ontvochtigd om binnen de gestelde klimaatgrenzen (45-60%) te kunnen blijven.

3

Bevindingen en conclusies

In dit hoofdstuk gaan wij in op de belangrijkste bevindingen die volgen uit de uitgevoerde simulaties en de conclusies die wij daaruit hebben kunnen trekken voor het ontwerp van het depot. In bijlage I en II zijn de resultaten van de simulaties uitvoeriger weergegeven (getalsmatig en grafisch).

3.1

Isolatie, gebouwvorm en ventilatie

In de eerste plaats is gekeken naar de invloed van gebouwvorm, isolatieniveau en ventilatie. Het niveau van de thermische isolatie blijkt duidelijk de belangrijkste invloedsfactor te zijn. Een 2 isolatieniveau Rc = 10,0 m K/W is noodzakelijk om een voldoende stabiel klimaat te krijgen. Vervolgens gaan ventilatie en gebouwvorm min of meer hand in hand wat betreft invloed op het binnenklimaat. Een platte doos (3 meter hoog) is de beste optie, maar indien de ventilatie voldoende beperkt wordt (ventilatievoud niet meer dan 1/15 per uur), zijn ook 6 en zelfs 9 meter nog toepasbaar. Hoger bouwen lijkt niet gewenst. Het beperken van de ventilatie is evenwel van groot belang. Dit vereist dat het gebouw c.q. de depotruimte nagenoeg luchtdicht wordt. Afhankelijk van de uitvoering van het depot kan worden gekozen voor hetzij natuurlijke ventilatie, hetzij gecontroleerde mechanische ventilatie (bijvoorbeeld mechanische toevoer op basis van overdruk).

3.2

Optredende binnentemperaturen zonder klimaatbeheersing 2

o

Bij een isolatieniveau van Rc = 10,0 m K/W verloopt de binnentemperatuur van minimaal ca. 6 C o in de winter tot maximaal ca. 16 C in de zomer. o Eerder is uitgesproken dat de binnentemperatuur altijd wel minimaal 10 C zou moeten zijn. Dit blijkt niet mogelijk zonder enige verwarming gedurende het stookseizoen.

3.3

Benodigde verwarming gedurende het stookseizoen o

Indien wij een minimale temperatuur van 10 C willen realiseren dient het depot beperkt verwarmd 3 te worden (met een vermogen van 2 W/m ruimte-inhoud kunnen we de gewenste condities 3 realiseren). Het energiegebruik hiervoor varieert van ca. minmaal 0,4 tot maximaal 1,5 kWh/m gebouw per jaar voor de verschillende varianten. Dit is afhankelijk van gebouwvorm en ventilatieniveau. Hierbij geldt natuurlijk dat meer ventilatie ook meer verwarming betekent. Maar ook blijkt het lage gebouw (3 meter hoog) meer verwarming nodig te hebben dan het 6 meter hoge gebouw. Het 9 meter hoge gebouw vereist het minste (6 meter hoog zit dicht bij 9 meter hoog). Dit is direct het gevolg van de oppervlakte van gevels en dak (het grootst bij de 3 meter hoge variant). Wij zien dus dat indien wij gaan verwarmen het voordeel doorslaat in de richting van een hoger gebouw terwijl bij het niet verwarmen een lager gebouw gunstiger is. Echter in alle gevallen is de jaarlijkse energiebehoefte voor verwarming beperkt te noemen 3 uitgaande van verwarming op gas zal het verbruik voor een depotruimte van 15.000 m variëren 3 tussen de 800 en 2500 m gas per jaar (afhankelijk van de gekozen variant).

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

3

3.4

Invloed van vloerisolatie

Het isoleren van de vloer blijkt een verwaarloosbaar effect te hebben op het klimaat en het energiegebruik waarbij dat soms negatief en soms positief is. Gezien deze bevindingen is vloerisolatie niet zinvol en kan dan ook beter achterwege gelaten worden.

3.5

Toepassing van een stalen dak

Bouwtechnisch kan het een groot voordeel hebben een licht dak toe te passen. Dit verlaagt evenwel de thermische massa van het gebouw. Massa is gunstig voor het dempen van temperatuurschommelingen door wisselende belastingen. De belangrijkste wisselende belasting is die van het buitenklimaat. Als gevolg van het zwaar isoleren van het gebouw en het beperken van de ventilatie tot een minimaal niveau is evenwel de invloed van het buitenklimaat al behoorlijk gereduceerd. Toepassing van een stalen dak blijkt het energiegebruik slechts marginaal te verhogen (minder dan 1,5%). Derhalve zou dit een mogelijke optie zijn. De vraag blijft dan of dit uit oogpunt van andere aspecten, bijvoorbeeld beveiliging, wel de gewenste oplossing is.

3.6

Consequenties ten aanzien van bevochtiging dan wel ontvochtiging

Op basis van de optredende klimaatcondities binnen en buiten is bepaald wanneer er ontvochtigd dan wel bevochtigd moet worden. De conclusie is dat een groot deel van het jaar moet worden ontvochtigd, omdat de buitenlucht meer vocht bevat dan wenselijk is in relatie tot het gewenste binnenklimaat. Dit betekent ook dat een groot deel van het jaar de RV rond de 60% zal liggen en de minimale RV die binnen ontstaat zal rond de 53% liggen. Dit is direct het gevolg van de relatief lage ruimtetemperaturen gedurende het jaar. De hoeveelheid vocht die aan de binnenlucht moet worden onttrokken is direct afhankelijk van de hoeveelheid ventilatie. Indien de ventilatie nihil (0) is dan heeft het vochtgehalte in de buitenlucht geen invloed op de binnenlucht en is er dus ook geen ontvochtiging noodzakelijk. Met ventilatie brengen wij vocht naar binnen dat vervolgens weer gedurende een groot deel van het jaar aan de lucht moet worden onttrokken. Het energiegebruik dat hiermee gepaard gaat is dus ook direct afhankelijk van de mate van ventilatie.

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

4

Aangezien de benodigde ontvochtiging veruit het grootst is in de zomermaanden is ook een mogelijke gedachte om dan de ruimte extra te verwarmen (gebruikmakend van zonnewarmte) zodat de binnentemperatuur stijgt en derhalve de noodzaak voor ontvochtiging afneemt. De benodigde energie voor ontvochtiging kan eveneens worden opgewekt met zonne-energie. De benodigde zonne-energie kan worden gewonnen middels collectoren op het dak. Hierdoor kan in principe een energieneutraal gebouw worden gerealiseerd.

LBP|SIGHT BV

ir. L.E.J.J. (Luc) Schaap Bijlagen: 2

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

5

Bijlage I

Resultaten berekeningen

In bijlage II is het verloop van de berekende binnentemperatuur en de buitentemperatuur gedurende een geheel jaar grafisch weergegeven voor de verschillende beschouwde situaties. In elke grafiek zijn drie verschillende binnentemperaturen te vinden namelijk voor de drie verschillende gebouwmodellen (3, 6 en 9 meter hoog). Onderstaand is een samenvatting gegeven van de belangrijkste bevindingen. Weergegeven is de berekende minimale en maximale temperatuur gedurende het jaar en het daaruit volgende maximale temperatuurverschil voor de verschillende situaties. Resultaten simulaties zonder verwarming H o o g te = 3 m R c = 2,5 m 2 K /W V e n t ila ti e v o u d

R c = 5,0 m 2 K /W V e n t ila ti e v o u d

R c = 1 0 ,0 m 2K /W V e n t ila ti e v o u d

T m in [ ° C ]



3 ,0 2 2 ,7 4 2 ,4 8

1 9,91 1 9,87 1 9,84

1 6 ,8 9 1 7 ,1 3 1 7 ,3 6

0 1 /30 1 /15

5 ,0 0 4 ,5 4 4 ,0 8

1 7,23 1 7,26 1 7,33

1 2 ,2 3 1 2 ,7 2 1 3 ,2 5

0 1 /30 1 /15

6 ,8 6 6 ,1 3 5 ,5 0

1 4,76 1 5,01 1 5,28

7,9 8 ,8 8 9 ,7 8

T m in [ ° C ]



T m ax [°C ]

δ T [°C ]

0 1 /30 1 /15

2 ,4 8 2 ,0 6 1 ,6 9

2 0,15 2 0,07 2 0,03

1 7 ,6 7 1 8 ,0 1 1 8 ,3 4

0 1 /30 1 /15

4 ,4 6 3 ,7 1 3 ,0 5

1 7,67 1 7,70 1 7,79

1 3 ,2 1 1 3 ,9 9 1 4 ,7 4

0 1 /30 1 /15

6 ,4 3 5 ,2 4 4 ,2 9

1 5,21 1 5,61 1 5,97

8 ,7 8 1 0 ,3 7 1 1 ,6 8

T m in [ ° C ]

H o o g te = 9 m R c = 2,5 m 2 K /W V e n t ila ti e v o u d

δ T [°C ]

0 1 /30 1 /15

H o o g te = 6 m R c = 2,5 m 2 K /W V e n t ila ti e v o u d

T m ax [°C ]

T m ax [°C ]

δ T [°C ]

0 1 /30 1 /15

1 ,9 8 1 ,5 1 1 ,1 1

2 0,34 2 0,24 2 0,24

1 8 ,3 6 1 8 ,7 3 1 9 ,1 3

0 1 /30 1 /15

3 ,9 1 3 ,0 3 2 ,3 1

1 8,06 1 8,05 1 8,14

1 4 ,1 5 1 5 ,0 2 1 5 ,8 3

0 1 /30 1 /15

5 ,9 7 4 ,5 2 3 ,4 4

1 5,64 1 6,08 1 6,48

9 ,6 7 1 1 ,5 6 1 3 ,0 4 o

Door verwarming te introduceren kan de ondergrens (minimumtemperatuur) van 10 C worden gewaarborgd.

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

6

Bijlage II

Grafische weergave resultaten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

7

1-jan 8-jan 15-jan 22-jan 29-jan 5-feb 12-feb 19-feb 26-feb 4-mrt 11-mrt 18-mrt 25-mrt 1-apr 8-apr 15-apr 22-apr 29-apr 6-mei 13-mei 20-mei 27-mei 3-jun 10-jun 17-jun 24-jun 1-jul 8-jul 15-jul 22-jul 29-jul 5-aug 12-aug 19-aug 26-aug 2-sep 9-sep 16-sep 23-sep 30-sep 7-okt 14-okt 21-okt 28-okt 4-nov 11-nov 18-nov 25-nov 2-dec 9-dec 16-dec 23-dec 30-dec

Binnenluchttemperatuur [°C]

Temperatuurverloop bij Rc = 2,5 m K/W en ventilatievoud = 0 1/h

2

35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten hoogte = 3 m hoogte = 6 m hoogte = 9 m



Temperatuurverloop bij Rc = 2,5 m2K/W en ventilatievoud = 1/30 1/h

35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

hoogte = 3 m hoogte = 6 m hoogte = 9 m

9




35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012


10



Temperatuurverloop bij Rc = 5,0 m2K/W en ventilatievoud = 0 1/h

35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012


11




35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012


12




35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012


13



Temperatuurverloop bij Rc = 10,0 m2K/W en ventilatievoud = 0 1/h

35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012


14




35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012


15




35

30

25

20

15

10

5

0

-5

-10

-15

Tijd

buiten

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012


16

100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 0

2

4 T_buiten

RV_buiten

6 T_binnen (depot)

8

10

RV_binnen na ontvochtiging 2

Gemiddelde klimaatcondities (maandelijks, (uitgaande van het model van 6 meter hoog en Rc = 10 m K/W). Vanaf maart t/m november is ontvochtiging aan de orde

V044843aa.00002.ls | 23 mei 2012

17

12

14

BIJLAGE 7 DATUM 18-06-2012 GEWIJZIGD KENMERK 1215.C.007 BETREFT VG Besluitenlijst

Eerste V&G besluitenlijst Initiatief fase werknr:

0

Niets ingevuld onder maatregelen betekent nog niet behandeld

Datum: Nummer

Actie

1.1.3

Aandachtpunt Maatregelen Organisatorische V&Gaspecten V&G coördinator ontwerpfase benoemd? Taken, bevoegdheden (incl. budgetten) schriftelijk vastgelegd? V&G- coördinatiestructuur incl. tijdsplanning vastgelegd?

1.1.4

Hebben alle betrokken partijen opdracht ontwerp RI&E's uit te voeren en als resultaat een RI&E deelrapport aan te leveren?

1.1 1.1.1

1.1.2

1.1.6.4

Wordt er een RI&E rapport opgesteld als afsluiting van deze fase? Voor het bepalen doorlooptijd en opleveringsdatum rekening houden met: Reële ontwerptijd? Reële uitvoeringstijd? Negatieve invloed seizoenen onteigeningsprocedures i.v.m. grondverwerving?

1.1.7 1.1.7.1 1.1.7.2

Ontwerpteam versterkt door vroegtijdige inbreng van V&G expertise door de uitvoering via een bouworganisatie vorm: Bouwteam? Design and construct?

1.1.8 1.2

Van welke andere specifieke V&G expertise wordt gebruik gemaakt? Omgeving Bouwlocatie

1.2.0

Worden/zijn in het haalbaarheidsonderzoek, in het PvE of in deze fase onderstaande zaken t.a.v. V&G risico's meegenomen en meegewogen?

1.1.5

1.1.6 1.1.6.1 1.1.6.2 1.1.6.3

1 ste besluitenlijst

Status

Categorie

Nee

Pagina 1 van 16

BIJLAGE 7 BETREFT

VG Besluitenlijst


0


Datum: Nummer 1.2.1

Actie

1.2.1.1

1.2.1.2

1.2.1.3 1.2.1.4 1.2.2 1.2.2.1 1.2.2.2 1.2.2.3

1.2.2.4 1.2.2.5 1.2.2.6 1.2.2.7 1.2.2.8 1.2.3 1.2.3.1 1.2.3.2 1.2.3.3 1.2.3.4

1.3

1.3.0 1.3.1 1.3.1.1 1.3.1.2 1.3.1.3


Aandachtpunt Maatregelen Verkeerssituatie: aan- / afvoerroute (groot) materieel en materiaal (incl. belastbaarheid en verlichting) aanrijgevaar personen/materieel rond bouwlocatie Gevaar voor vallende voorwerpen op verkeer/publiek/passanten Beperking vliegverkeer Belendingen: Status Stabiliteit na ontgraven invloed trillingen door funderingswerkzaamheden

Status

Categorie

aanwezigheid bewoners/personeel tijdens (ver) bouwwerkzaamheden Recht van overpad tijdens bouwwerkzaamheden Projecten van andere opdrachtgevers informatie naar en overleg met omwonenden clustering bestekken Geluidsoverlast overleg gemeente incl. voorlichting omwonenden bouwmaterieel Sloopwerk heien/trillen Terrein- /bodemgesteldheid en grootte bouwlocatie Worden bij het bepalen van de plaats van het object op de bouwlocatie onderstaande V&G-risico's meegenomen en gewogen? Bodem: Grondslag (samenstelling/opbouw) Grondwater Puin, oude funderingen (spalen), (historische) oude kelders/putten/tanks

Pagina 2 van 16

BIJLAGE 7 BETREFT

VG Besluitenlijst


0


Datum: Nummer 1.3.1.4

Actie

1.3.1.5 1.3.1.6 1.3.2 1.3.2.1 1.3.2.2 1.3.2.3 1.3.2.4 1.3.2.5 1.3.2.6 1.3.2.7 1.3.2.8 1.3.2.9 1.3.3

1.3.3.1 1.3.3.2 1.3.3.3 1.3.3.4 1.3.3.5 1.3.4 1.3.4.1

Aandachtpunt Maatregelen Explosieven Verontreiniging (vroege bestemming) Oude waterlopen Bestaande kabels en leidingen: gas/olie (eventuele tanks) water elektra ondergronds elektra bovengronds riolering CAI/datacommunicatie Trein Tram / bus Industriële leidingen Sloopwerk: bestaande gebouwen, kunstwerken, infrastructuur,landinrichting (o.a. bomen) Asbestproducten Milieuschadelijke stoffen / voorwerpen stabiliteit te slopen object explosieven Beperkt bouwterrein: Ruimte voor keten, loodsen en parkeren werknemers

1.3.4.3 1.3.4.4 1.3.4.5 1.4

Ruimte voor opslag van materiaal, materieel en afval Opstelplaatsen (mobiele) kranen en ander groot materieel plaats voor hulpconstructies Looproutes werknemers Bijzondere risico's

1.4.1

Zijn er publiek evenementen in de nabije omgeving?

1.3.4.2


Status

Categorie

Pagina 3 van 16


Tweede V&G besluitenlijst Ontwerpfase (Voorlopig) werknr:

0


Datum: Nummer Actie 2.1 2.1.1

Opdrachtgever

2.1.2

Opdrachtgever

2.1.3

V&G coördinator

2.1.4

V&G coördinator

2.1.5

V&G coördinator

2.1.6

Adviseurs

2.1.7

V&G coördinator

2.1.8

Adviseurs

2.1.9 2.2

projectgroep

2.2.1 2.2.2 2.2.3

V&G coördinator V&G coördinator

2.2.4

projectgroep

2.2.5 2.2.6

Installatie adv. Constructeur

2.2.7

projectgroep

2.2.8

Adviseurs

2de besluitenlijst

Aandachtpunt Maatregelen Organisatorische V&Gaspecten V&G coördinator ontwerpfase benoemd? Taken, bevoegdheden (incl. budgetten) schriftelijk vastgelegd? V&G- coördinatiestructuur incl. tijdsplanning vastgelegd? Is het RI&E rapport als afsluiting van de initiatieffase aanwezig? Zijn alle acties in het RI&E

Status

Categor ie

rapport initiatief fase conform de afspraken uitgevoerd? Hebben alle betrokken partijen opdracht ontwerp RI&E's uit te voeren en als resultaat een RI&E deelrapport aan te leveren? Wordt er een RI&E rapport opgesteld als afsluiting van deze fase? Verzorgt de V&G coördinator de nodige coördinatie tussen: ontwerper, constructeur, adviseurs, aannemers, overheden, nutsbedrijven, en brandweer en politie? Zijn V&G aspecten meegenomen en gewogen bij het verglijken van verschillende varianten op het basisontwerp? Omgeving bouwlocatie Wordt de publieksveiligheid voldoende gewaarborgd via: afbakening (bouwhek) Veilige in- en uitritten Bescherming tegen vallende voorwerpen veilige loop van gas- en elektra leidingen veilige bronnering Niet met lasten boven publiek, verkeer of belendingen draaien. Geen diepe ontgravingen met steile taluds langs de openbare weg.

Pagina 4 van 16

BIJLAGE 7 Tweede V&G besluitenlijst Ontwerpfase (Voorlopig) werknr:

0


Datum: Nummer Actie

2.3

2.3.0 2.3.1 2.3.1.1

projectgroep

2.3.1.2

projectgroep

2.3.1.3 2.3.1.4 2.3.1.5 2.3.1.6 2.3.1.7

projectgroep projectgroep projectgroep V&G coördinator projectgroep

2.3.1.8

projectgroep

2.3.1.9

projectgroep

2.3.2 2.3.2.1 2.3.2.2 2.3.2.3

Constructeur projectgroep projectgroep projectgroep

2.3.2.4

projectgroep

2.3.2.5

projectgroep

2.3.3 2.3.3.1 2.3.3.2

V&G coördinator V&G coördinator

2.3.3.3

V&G coördinator

2.4

2.4.0

2.4.1

Constructeur

2.5

2.5.0 2de besluitenlijst

Aandachtpunt Terrein- /bodemgesteldheid en grootte bouwlocatie

Maatregelen

Status

Categor ie

Worden bij het bepalen van de plaats van het object op de bouwlocatie onderstaande V&G-risico's meegenomen en gewogen? Beperkte ruimte voor : gronddepots/taluds, steigers/ondersteuningscon structies keten, werkplaats, opslagloods, laden/lossen hijskranen betonpomp brandweer, ambulance propaaninstallatie Bereikbaarheid bouwkuip, keten, loodsen en opslagruimte tijdens verschillende bouwfasen Gescheiden transportroutes voor mens en materieel / materiaal Onvoldoende draagkrachtige bodem voor : funderingsmaterieel hijskranen zwaar transport opslag zwaar materiaal en materieel steigers/ondersteuningscon structies Betreed- en berijdbaarheid van bouwterrein voor: Mens Materieel Mens en materieel bij verontreinigde grond Bouwput/grond/funderingswerkzaamhede Wordt er bij het ontwerpen van de bouwput rekening gehouden met onderstaande V&G risico's? Voldoende werkruimte tussen damwand / teen talud en opgaande wanden? Ruwbouw: -tot en met begane grond en skelet Worden bij het bepalen van de plaats van het object op de bouwlocatie onderstaande V&G risico's meegenomen en gewogen t.a.v. Bijzondere gevel- en dakvormen? Pagina 5 van 16

BIJLAGE 7 Tweede V&G besluitenlijst Ontwerpfase (Voorlopig) werknr:

0


Datum: Nummer Actie 2.5.1.1 Bouwkundige 2.5.1.2 Bouwkundige 2.5.1.3 2.5.1.4 2.5.1.5

Bouwkundige Bouwkundige

2.5.2 2.5.2.1

Constructeur

2.5.2.2

Constructeur

2.5.2.3 2.5.2.4 2.5.2.5

Installatie adv. Constructeur Bouwkundige

2.6

2.6.0 2.6.1.1 2.6.1.2

projectgroep projectgroep

2.6.2

V&G coördinator

2.6.2.1 2.6.2.2

Bouwkundige Bouwkundige

2.6.2.3

projectgroep

2.6.2.4 2.6.2.5 2.6.2.6

Bouwkundige Installatie adv. Adviseurs

2.6.3 2.7

V&G coördinator

2.7.1

V&G coördinator

2de besluitenlijst

Aandachtpunt

Maatregelen

Status

Categor ie

Uitkragingen / luifels Vides / atria Niet verticale en ronde gevels bijzondere dakvormen

Worden bij de keuze t.a.v. onderstaande onderdelen de V&G risico's meegenomen en gewogen? Skelet (monoliet / prefab) Dakvormen (plat, schuin, dakranden) Plaats technische ruimte op daken Routing onderdelen Bereikbaarheid onderdelen Ruwe afbouw: -gevel en dak Worden bij de keuze t.a.v. onderstaande onderdelen de V&G risico's meegenomen en gewogen? Bereikbaarheid van de verschillende onderdelen werken in weer en wind Wordt ernaar gestreefd dat definitieve objectvoorzieningen ook al tijdens de bouw als beveiliging kunnen dienen, zoals: (semi) Permanente dakopstanden of leuningwerk Borstweringen Reeds beglaasde gevelelementen, Hekken van balkons, galerijen, bordessen, vides, trappen Gevelreinigingsinstallatie Trapopgangen Is nagegaan of en hetliften huidige ontwerp met het oog op gevelreinigingsmethoden kan voldoen aan de beoordelingsrichtlijn Bijzondere risico's Zijn er publiek evenementen in de nabije omgeving?

Pagina 6 van 16


Derde V&G besluitenlijst Ontwerpfase (Definitief) werknr: Datum:

0

Nummer Actie


Aandachtpunt

3.1.4

Organisatorische V&Gaspecten V&G coördinator ontwerpfase benoemd? Taken, bevoegdheden (incl. budgetten) schriftelijk vastgelegd? V&G- coördinatiestructuur incl. tijdsplanning vastgelegd? Is het RI&E rapport als afsluiting van voorlopig ontwerp aanwezig?

3.1.5

Zijn alle acties in het RI&E rapport ontwerpfase conform de afspraken uitgevoerd?

3.1 3.1.1

3.1.2 3.1.3

Maatregelen

Status

Categorie

Hebben alle betrokken partijen opdracht ontwerp RI&E's uit te voeren en als resultaat een RI&E deelrapport aan te leveren? Wordt er een RI&E rapport opgesteld als afsluiting van deze fase?

3.1.6

3.1.7

3.1.9.

Verzorgt de V&G coördinator tussen: ontwerper, constructeur, adviseurs, aannemers, overheden, nutsbedrijven, en brandweer en politie? Is de uitvoering van het project zodanig gepland dat:

3.1.9.1

er door verschillende bedrijven/ploegen niet boven elkaar behoeft te worden gewerkt?

3.1.9.2

er niet binnen valbereik van de tijdelijke constructies en funderingsmachines behoeft te worden gewerkt?

3.1.8

ruimten waarin veel lawaai wordt geproduceerd of met toxische stoffen gewerkt wordt niet door andere bedrijven/ploegen betreden behoeven te worden? er zonodig (stof)schotten worden voorgeschreven? doorwerkvoorzieningen noodzakelijk zijn? er geen overmatige risico's zijn door druk werkverkeer Is er een definitieve overall planning gereed met een reële bouwtijd? Belendingen: Status Stabiliteit na ontgraven

3.1.9.3 3.1.9.4 3.1.9.5 3.1.9.6

3.1.10 1.2.2 1.2.2.1 1.2.2.2

3de besluitenlijst

Pagina 7 van 16

BIJLAGE 7 Derde V&G besluitenlijst Ontwerpfase (Definitief) werknr: Datum:

0

Nummer Actie 1.2.2.3

Constructeur

1.2.2.4 1.2.2.5 1.2.2.6

Projectgroep

1.2.2.7 2.2 2.2.1 2.2.3

Projectgroep

2.2.5 2.2.7

Projectgroep

2.3.0 2.3.1 2.3.1.1 2.3.1.2

2.3.1.8

Aandachtpunt

Status

Categorie

invloed trillingen door funderingswerkzaamheden aanwezigheid bewoners/personeel tijdens (ver) bouwwerkzaamheden Recht van overpad tijdens bouwwerkzaamheden Projecten van andere opdrachtgevers informatie naar en overleg met omwonenden Omgeving bouwlocatie Wordt de publieksveiligheid voldoende gewaarborgd via: Veilige in- en uitritten veilige loop van gas- en elektra leidingen Niet met lasten boven publiek, verkeer of belendingen draaien.

Projectgroep Projectgroep

Projectgroep

Worden bij het bepalen van de plaats van het object op de bouwlocatie onderstaande V&Grisico's meegenomen en gewogen? Beperkte ruimte voor : gronddepots/taluds, steigers/ondersteuningsconstru cties keten, werkplaats, opslagloods, laden/lossen hijskranen betonpomp brandweer, ambulance propaaninstallatie Bereikbaarheid bouwkuip, keten, loodsen en opslagruimte tijdens verschillende bouwfasen Gescheiden transportroutes

2.3.1.9

voor mens en materieel / materiaal

2.3.2

Onvoldoende draag-krachtige bodem voor :

2.3.2.1 2.3.2.2 2.3.2.3

Maatregelen

Terrein- /bodemgesteldheid en grootte bouwlocatie

2.3

2.3.1.3 2.3.1.4 2.3.1.5 2.3.1.6 2.3.1.7


Projectgroep Projectgroep Projectgroep

2.3.2.4 2.3.2.5 2.3.3 2.3.3.1 2.3.3.2

3de besluitenlijst

funderingsmaterieel hijskranen zwaar transport opslag zwaar materiaal en materieel steigers/ondersteuningsconstru cties Betreed- en berijdbaarheid van bouwterrein voor: Mens Materieel

Pagina 8 van 16


0


Nummer Actie

Aandachtpunt

3.4

Bouwput/grond/funderingswerkzaamheden

3.5.1.6

Zijn de V&G risico's meegenomen en gewogen bij het kiezen van de funderingsmethode? Prefab heipalen of in de grond gevormde heipalen. Ruwbouw: -tot en met begane grond en skelet Wordt bij het detailleren van de vloer-, wand-, en kolomonderdelen rekening gehouden met: het per verdieping meenemen van (prefab) bordessen en trappen onderlinge afstemming van afmetingen van wanden, vloeren en kolommen? het op veilige wijze kunnen aanbrengen van in de vloerrand opgenomen onderdelen? het opnemen van wapening in eindwanden ( met name bij woningen)? prefab als alternatief voor uitsteeksels en consoles? het op veilige wijze kunnen bereiken van de werkplek?

3.5.1.7

het vroegtijdig en op veilige wijze kunnen aanbrengen van de benodigde (rand)beveiligingen? het opnemen van

3.5.1.8

voorzieningen om beveiligingen te kunnen bevestigen (leuningen, hekken,vangnetten,steigers, en dergelijke)?

3.4.1 3.5

3.5.1.0

3.5.1.1

3.5.1.2

3.5.1.3

3.5.1.4 3.5.1.5

3.5.1.10

een veilige bouwvolgorde die duidelijk op de tekeningen of in andere documenten is weergegeven ( ook in relatie met de hiervoor genoemde items? het vroegtijdig aanleggen van brandblusvoorzieningen zoals stijgleidingen?

3.5.2

Indien tijdelijke hulp/ondersteuningsconstructie gebruikt moeten worden, wordt dan voldoende rekening gehouden met een veilige verwijderbaarheid daarvan?

3.5.1.9

3.5.3.1

Worden V&G risico's van fysieke belasting meegenomen en gewogen bij het bepalen van de werkmethoden en materiaalkeuze en vertaald in: paalkoppen kraken in plaats van handmatig snellen? (denk aan afstand paalkoppen)

3.5.3.2 3.5.3.3

verloren bekisting toepassen (nadat eerst andere alternatieven zijn bekeken) wapening prefabriceren

2.5.3

3de besluitenlijst

Maatregelen

Status

Categorie

Pagina 9 van 16


0

Nummer Actie

3.5.3.4

Architect


Aandachtpunt

3.5.4.1

3.5.4.2 3.5.4.3

nabehandelingmiddelen voor betonoppervlakken (bijv. curing compound) (bijv. plastificeerder) toevoegingen in beton

3.6.1

Ruwe afbouw: -gevel en dak Wordt bij het detailleren van gevels en daken rekening gehouden met:

3.6.1.1

het vroegtijdig en op veilige wijze kunnen aanbrengen van de benodigde (rand)beveiligingen

3.6

3.6.1.4

het opnemen van voorzieningen om beveiligingen te kunnen bevestigen (leuningen, hekken, vangnetten, steigers en dergelijke) het kunnen aanbrengen van gevelsluitende (prefab)elementen het op veilige wijze kunnen bereiken van de werkplek

3.6.1.5

een veilige bouwvolgorde die voldoende duidelijk op de tekeningen of in andere documenten is weergegeven (ook in relatie met de hiervoor genoemde items)

3.6.1.2

3.6.1.3

Architect

Architect

3.6.2

Worden V&G risico's van fysieke belasting meegenomen en gewogen bij het bepalen van werkmethoden en materiaalkeuze en vertaald in:

3.6.2.1

waar mogelijk prefabriceren (bijv. gevel- en dakranden, lateien) en zodanig detailleren dat ze in de kraancyclus mee kunnen lopen

3.6.2.2 3.6.2.3

gewichten van maximaal 25 kg (2,5 newton) of anders mechanische hulpmiddelen voorschrijven mortelsilo's toepassen

3de besluitenlijst

Status

Categorie

voldoende werken stahoogte in technische ruimten en kruipruimten ( min. 60 cm) Worden V&G risico's van toxiciteit en milieu meegenomen en gewogen bij het bepalen van de materiaalkeuze en zoveel mogelijk vertaald in alternatieven voor: voorbehandelingmiddelen bekistingoppervlakken (bekistingolie)

3.5.4

Maatregelen

Pagina 10 van 16


0

Nummer Actie


Aandachtpunt

3.6.2.5

3.6.2.7 3.7

CAO bepaling: verpakkingseenheden van b.v. cement maximaal 25 kg (2,5 Newton) Aanbevelingen: metselsteen maximaal 3 kg Afbouw

3.7.1


3.6.2.6

Categorie

gewichten van maximaal 25 kg (2,5 newton) of anders mechanische hulpmiddelen voorschrijven gietvloeren toepassen in plaats van zandcement vloeren 'boven de macht werken' zoveel mogelijk beperken mortelsilo's toepassen hanteerbare scheidingswandconstructies hanteerbare systeemplafonds (incl. instortvoorzieningen om borenbepalingen: te voorkomen) CAO

3.7.1.1 3.7.1.2 3.7.1.3 3.7.1.4 3.7.1.5

3.7.1.6

metselblokken en andere continu door één man te tillen materialen van maximaal 18 kg (1,8 newton) verpakkingseenheden van bijv. cement maximaal 25 kg (2,5 Newton) Aanbevelingen: metselsteen maximaal 3 kg blokken maximaal 6 kg (éénhandig) en 8 kg (tweehandig)

3.7.1.7

3.7.1.8 3.7.1.9

3.7.1.10

3.7.2 3.7.2.1

Architect

3.7.2.4 3.7.2.5 3.7.2.6 3.7.2.7

Status

gebruik maken van pomp en waterdoseerapparaat op metselsteiger afmetingen kozijnen (denk aan eventuele tegenstrijdigheden met KOMO-keur)

3.6.2.4

3.7.2.2 3.7.2.3

Maatregelen

Architect

3.7.2.8

3de besluitenlijst

Worden V&G risico's van toxiciteit en milieu meegenomen en gewogen bij het bepalen van materiaalkeuze en zoveel mogelijk vertaald in alternatieven voor: tweecomponenten mortel (epoxy / PUR) polyester en tweecomponenten lijmen lood gewolmaniseerd hout (agressieve stof) PVC stof (door bewerkingen) isolatiematerialen verven met hoge concentratie synthetische oplosmiddelen bouwmaterialen met een hoog kwarts gehalte

Pagina 11 van 16


0

Nummer Actie


Aandachtpunt

3.7.2.10 3.8

plaatmaterialen zoveel mogelijk op maat leveren bewerkingen (onder andere frezen en slijpen) zoveel mogelijk voorkomen Installaties Zijn de V&G risico's

3.8.1.1 3.8.1.2 3.8.1.3

meegenomen en gewogen bij het kiezen van de werkmethode? brand-/ explosiegevaar elektrocutiegevaar

3.7.2.9

Installatie adv. Installatie adv.

Maatregelen

Status

Categorie


3.8.2.

gewichten van maximaal 25 kg (2,5 newton) of anders mechanische hulpmiddelen voorschrijven 'boven de macht' werken zoveel mogelijk beperken leidingen in beperkte ruimten zoveel mogelijk prefabriceren

3.8.2.1 3.8.2.2 3.8.2.3

3.8.2.4

3.8.2.5

Architect

3.8.2.6

Architect

leidingen onder de begane grondvloer met kruipruimte prefabriceren en voor leggen van vloer aanbrengen voldoende werken stahoogte in technische ruimten en kruipruimten (min. 60 cm). voldoende veilige toegang tot die ruimten

3.8.3.4 3.9

Worden V&G risico's van toxiciteit en milieu meegenomen en gewogen bij het bepalen van materiaalkeuze en zoveel mogelijk vertaald in alternatieven voor: polyester en tweecomponenten lijmen PVC stof (door bewerkingen) isolatiematerialen toxische stoffen uit kabel- en leidingmoffen Infrastructuur

3.9.1

Zijn er ten behoeve van het aanleggen van (diep)riolering bijzondere maatregelen noodzakelijk (sleufbekisting)?

3.8.3 3.8.3.1 3.8.3.2 3.8.3.3

Installatie adv.

Worden V&G risico's van fysieke belasting meegenomen en gewogen bij het bepalen van werkmethoden en materiaalkeuze en vertaald in: mechanisch bestraten

3.9.2 3.9.2.1

CAO bepalingen: Bestratingmateriaal en andere continu door één man te tillen materialen van maximaal 18 kg (1,8 newton) verpakkingseenheden van bijv. cement maximaal 25 kg (2,5 Newton)

3.9.2.2

3.9.2.3

3de besluitenlijst

Pagina 12 van 16


0

Nummer Actie


Aandachtpunt

Maatregelen

Status

Categorie

Worden V&G risico's van toxiciteit en milieu meegenomen en gewogen bij het bepalen van materiaalkeuze en zoveel mogelijk vertaald in alternatieven voor: polyester en tweecomponenten lijmen gewolmaniseerd hout (agressieve stof) PVC stof (door bewerkingen) bestratingmaterialen met een hoog kwartsgehalte

3.9.3 3.9.3.1 3.9.3.2 3.9.3.3 3.9.3.4

bewerkingen (zoals doorslijpen) zoveel mogelijk voorkomen Beheer/ onderhoud/ renovatie/ sloop

3.9.3.5 3.10

3.10.1 3.10.1.1

Architect

3.10.1.2

3.10.1.3

Architect

3.10.1.4

Architect

3.10.1.5 3.10.1.6

3.10.1.7 Architect

3.10.1.8 3.10.1.9

3.10.1.10 Architect 3.10.1.11

3.10.1.12

3.10.1.13 3.10.1.14 Projectgroep

3.10.1.15 Architect

3.10.1.16 Architect

3.10.1.17

3.10.2

3de besluitenlijst

Wordt ernaar gestreefd dat de definitieve objectvorm de mogelijkheid biedt voor Veilig en Gezond werken in de beheer/ onderhoudsfase? vluchtroutes bij calamiteiten bereikbaarheid van de locatie door hulpverlenende instanties bij calamiteiten technische ruimtes voorzien van klimijzers, kooiladders, rooster\ vloeren (incl. beveiliging voordat deze betreden worden) veilige looproute naar de werkplek inbrengen van pakketten scheidingswanden en plafonds t.b.v. herindeling bij nieuwe huurders naar binnen draaiende ramen of draaikiepramen tracé van gelegde kabels en leidingen exact op tekening vastgelegd voldoende kruipluiken (en van voldoende grootte) opgenomen gegevens over stabiliteit object bekend (schone) bodemafsluiters in kruipruimten procedure voor uitschakelen installatie(s) bekend ventilatie- en verlichtingsmogelijkheden bij werken in besloten ruimten toepassen van duurzame materialen (onderhoud- arm of vrij beperkt vervanging) verankeringmogelijkheden van steiger aan gevel bereikbaarheid en betreedbaarheid van daken en dakvlakken bereikbaarheid van ramen en gevelonderdelen ten behoeve van reiniging project RI&E volgens de beoordelingsrichtlijn behorend bij het Convenant Gevelonderhoud Wordt er rekening gehouden met de bepalingen van het Bouwstoffenbesluit?

Pagina 13 van 16


Vierde V&G besluitenlijst Uitwerkingsfase werknr:

0


Datum: Nummer Actie 4.1 4.1.1

4.1.2

4.1.3

4.1.4

Aandachtpunt Maatregelen Organisatorische V&Gaspecten V&G coördinator ontwerpfase benoemd? Taken, bevoegdheden (incl. budgetten) schriftelijk vastgelegd? V&G- coördinatiestructuur incl. tijdsplanning vastgelegd? Is het RI&E rapport als afsluiting van de voorlopig ontwerp aanwezig?

Status

Categorie

Zijn alle acties in het RI&E rapport conform de afspraken uitgevoerd? Hebben alle betrokken partijen opdracht ontwerp RI&E's uit te voeren en als resultaat een RI&E deelrapport aan te leveren? Wordt er een RI&E rapport opgesteld als afsluiting van deze fase? Verzorgt de V&G coördinator tussen: ontwerper, constructeur, adviseurs, aannemers, overheden, nutsbedrijven, en brandweer en politie? Zijn de vermijdbare V&Grisico's zoveel mogelijk weggenomen of verkleind in het ontwerp, bestek en tekeningen? Zijn de (nog) niet vermijdbare V&G risico's opgenomen in het V&G plan ontwerpfase? Model zie bijlage C. Is in de formele aanbestedingsstukken vastgelegd dat het V&Gplan ontwerpfase deel uitmaakt van het bestek? Is bij de aanbestedingsstukken het V&G-plan ontwerpfase (incl. de RI&E rapporten) gevoegd?

4.1.5

4.1.6

4.1.7

4.1.8

4.1.9

4.1.10

4.1.11

4.1.12

4de besluitenlijst

Pagina 14 van 16

BIJLAGE 7 Vierde V&G besluitenlijst Uitwerkingsfase werknr:

0


Datum: Nummer Actie

Aandachtpunt

Maatregelen

Status

Categorie

Is een aanzet gemaakt voor het V&G-dossier ten behoeve van Veilig en Gezond werken in de beheerfase van het object (reinigen, inspecteren, onderhoud, verbouw)? Model zie bijlage D. Is geregeld dat de aanzet voor het V&G-dossier voor aanvang van de werkzaamheden aan de V&G coördinerende aannemer overhandigd kan worden? Is er op basis van de uit te voeren werkzaamheden, het RI&E rapport en het V&Gplan ontwerpfase aanleiding het werk op te dragen aan een gespecialiseerde aannemer'? Is in het bestek van de betreffende aannemer vermeld dat aan hem de V&G-coördinatie uitvoeringsfase zal worden opgedragen?Na gunning ook in de schriftelijke overeenkomst te regelen! Is in de bestekken van eventuele andere aannemers vermeld aan wie de V&G-coördinatie uitvoeringsfase wordt opgedragen incl. de aanwijzingsbevoegdheid? Na gunning ook in de schriftelijke overeenkomst regelen! Is het project schriftelijk gemeld bij het betreffende regiokantoor van de Arbeidsinspectie? Model zie bijlage E. Is geregeld dat een afschrift van het kennisgevingformulier naar de V&G coördinerende aannemer is gestuurd met de opdracht dit zichtbaar op de bouwlocatie op te hangen? Is aangegeven op welke wijze de opdrachtgever tijdens de uitvoering ten aanzien van V&G-aspecten de vinger aan de pols wil houden? Bijvoorbeeld via:

4.1.13

4.1.14

4.1.15

4.1.16

4.1.17

4.1.18

4.1.19

4.1.20 4de besluitenlijst

Pagina 15 van 16

BIJLAGE 7 Vierde V&G besluitenlijst Uitwerkingsfase werknr:

0


Datum: Nummer Actie 4.1.20.1 4.1.20.2 4.1.20.3

4.1.20.4 4.1.20.5 4.1.20.6

4.1.21

4de besluitenlijst

Aandachtpunt

Maatregelen

Status

Categorie

de bouwvergadering de coördinatievergadering periodieke rapportage van externe deskundigen periodieke rapportage van de V&G-coördinerende aannemer (incl. ervaringen met het ontwerp) de toezichthouder/ directie UAV eindevaluatie Model zie bijlage G. Op welke wijze is de overdracht geregeld van de V&G-coördinatie ontwerpfase naar de V&G coördinatie uitvoeringsfase?

Pagina 16 van 16

LEVS PARTNERS Postbus 2182 1000 CD Amsterdam Cruquiusweg 111d 1019 AG Amsterdam t 020-6735762 f 020-6620931 [email protected] www.levs.nl

1215. C.011 KOLLEKSJE- SINTRUM FRYSLÂN LEEUWARDEN OPDRACHTGEVER PROVINSJE FRYSLÂN DUURZAAM PROGRAMMA VAN EISEN

Recommend Documents