12 10:24

Oud maar niet out Denken en doen met de Oudheid vandaag

95180_Oud maar niet out_VW.indd 1

13/03/12 10:24


13/03/12 10:24

Oud maar niet out Denken en doen met de oudheid vandaag

Uitgegeven door Lieve Van Hoof en Peter Van Nuffelen

Peeters 2012


13/03/12 10:24

A catalogue record for this book is available from the Library of Congress. ISBN 978-90-429-2642-4 D/2012/0602/77 All rights reserved. Except in those cases expressly determined by law, no part of this publication may be multiplied, saved in an automated data file or made public in any way watsoever without the express prior written consent of the publishers. © 2012– Peeters, Bondgenotenlaan 153, B-3000 Leuven (Belgium)


13/03/12 10:24

voorwoord V

Oud maar niet out In het voorlaatste jaar - de ‘poësis’ - van mijn Grieks-Latijnse humaniora vroeg een jezuïetleraar me wat, volgens mij, de kern was van de GrieksLatijnse cultuur. Ik antwoordde hem, nu haast 50 jaar geleden: ‘evenwicht’. Het bracht me een hoge score op maar ik ben vergeten hoe ik dat evenwicht beschreef. Ik wil mijn antwoord van destijds toelichten! Enerzijds gaat het om een evenwicht tussen mens en goden. De mens stelt, onafhankelijk van het hogere, vragen over wie hij is, van waar hij komt, wat hij moet doen, hoe hij de stem van zijn geweten moet vormen en volgen. De mens is een kritisch wezen: hij houdt nooit op te zoeken, zich te verwonderen. De Renaissance, waarin de mens zo centraal kwam te staan, werd voorbereid door de herontdekking van Aristoteles door Thomas van Aquino in de dertiende eeuw. Het christendom integreerde zo de Griekse cultuur en uit deze synthese kwam de moderniteit voort. Anderzijds gaat het om een evenwicht tussen individu en staat. Vooral de Griekse cultuur en de Romeinen vóór Augustus zochten dit evenwicht in de democratie. De rol van de volksvergadering en van de senaat waren cruciaal. Natuurlijk weten we dat de ‘burgers’ een minderheid waren in een samenleving die nog de slavernij kende, maar toch is Griekenland het vaderland van de democratie en inspireerde het de negentiende en twintigste eeuw in West-Europa en de Verenigde Staten. Dat dubbel evenwicht tussen mens en God, tussen burger en overheid is de kern van de Grieks-Latijnse wereld en van onze beschaving vandaag. De socratische bevraging, het ethisch zoeken van Cicero naar de rol van de politiek, het verzet van Antigone hebben mede mijn geest gevormd. Ik grijp er nog vaak naar terug. ‘Historia magistra vitae’ geldt dus zeker voor de geschiedenis van de ‘oude’ Grieken en het ‘oude’ Rome: zij leren ons niet alleen iets over de Oudheid, maar laten ons ook toe met andere ogen te kijken naar vandaag. Dit ‘denken en doen vandaag’ via de omweg van de Oudheid staat centraal in de bijdragen tot deze bundel, die op deze manier duidelijk maakt dat ‘oud’ geenszins ‘out’ is. Herman Van Rompuy


13/03/12 10:24

VI


Auteur

13/03/12 10:24


13/03/12 10:24

Inhoud Van polis tot politiek. De Oudheid gisteren, vandaag, en morgen Lieve Van Hoof en Peter Van Nuffelen Wanhopig vreemd Luc Devoldere ‘Classics is not a subject (in Academia)’. De Klassieken in de 21ste eeuw Koenraad Verboven Klassiek Griekenland en klimaatverandering Richard Seaford

1 11

29 43

Fitnessen en diëten met Grieken en Romeinen. Antieke geneeskunde en moderne sociale zekerheid Lieve Van Hoof

57

De diagnostische blik. Van antieke fysiognomiek tot hedendaagse head hunting Toon Van Houdt

75

Spiegel of masker? De antieken en pedofilie Christian Laes

91

Pluralisme, tolerantie en de liberale staat: twijfelen met Augustinus 107 Peter Van Nuffelen Kunikos zijn om democraat te worden. Michel Foucault en de actualiteit van de parrèsia 121 Ludo Abicht Van praten komen grote baten. Over antieke retoriek en Obama 129 Luc Van der Stockt Macht en democratie in het Oude Rome. Lessen van een antieke spindoctor145 Bart De Wever


13/03/12 10:24

12 10:24

Recommend Documents