11, nu piraterij en cyber risk 07SPECIAL

07

SPECIAL 100e jaargang 10 juni 2010 nr. Opinies en achtergronden voor de financiële professional Niet geschikt voor grijze muizen De kracht van de co-assurantiemarkt is maatwerk Op weg naar een virtuele beurs

VBNET.NL

Behoefte aan dekking politieke risico’s

Toen 9/11, nu piraterij en cyber risk

Hoe blijft u vooruitgaan met Solvency II?

Solvency II stelt verzekeraars in Europa en andere landen voor nieuwe, ambi tieuze uitdagingen. Toch kunnen precies deze uitdagingen leiden tot nieuwe potentiële marktgebieden – tenminste als u op onze experts in risicobeheer rekent om u stap voor stap van advies te voorzien. Ons Solvency Consulting Team treedt op als uw partner en biedt uitgebreide ondersteuning in verband met de nieuwe regelgeving. Verder levert het Team u ook een volledig spectrum aan diensten, van optimalisering van risicokapitaal tot oplossingen op maat voor risicooverdracht. Meer informatie hoe u de risk management activiteiten van uw bedrijf optimaal kunt ontwikkelen, vindt u op onze website: www.munichre.com NOT IF, BUT HOW

H OO FD R ED ACTIO N EEL

Colofon Het Verzekeringsblad Opinies en achtergronden voor de financiële professional Hoofdredactie Michiel Huisman Redactie Alex Klein, Erwin Loer, Yvonne Neppelenbroek, Rick de Ruiter Medewerkers Conciso communicatie: drs. Jasper van de Kerkhof en drs. Thomas Olivier Secretariaat Elly Gravendeel T 0570 - 647730 E [email protected] I www.VBnet.nl Postbus 23 7400 GA Deventer Uitgever Kluwer Stephanie Keij E [email protected] Marketing Joris Krabbenborg Abonnementen en verzending Kluwer Afd. Klantcontacten Postbus 878 7400 AW Deventer T 0570 - 673 555 E [email protected] Abonnementsprijs 2010 € 125,00 incl. btw. Collectieve abonnementen meer dan 20 exemplaren: 10% reductie. Annulering abonnement is mogelijk tot 3 maanden voor het begin nieuwe abonnementsperiode. Losse nummer € 8 excl. btw VB Specials: € 12,25 excl. btw Advertenties Kluwer Postbus 23 7400 GA Deventer Emilie Kars-van der Goes T 0570 - 648 912 E [email protected] Media Order Service Toos Schurink T 0570 - 648685 E [email protected] Sluitingsdatum: Maandag 9 dagen voor het verschijnen. Zet- en lithokosten worden doorberekend. Ontwerp Edenspiekermann, Amsterdam Vormgeving Colorscan bv, Voorhout Fotografie Wilco van Dijen, Studio Fleur Janssen, Rob Lengkeek, Peter Strelitski, Ton van Til Druk Senefelder Misset ISSN 0165-7909

Co-assurantie ‘De aanbieder, de bemiddelaar en de klant kennen elkaar’ Het voordeel van specials, zoals deze over risicomanagement en de coassurantiemarkt, is voor de makers dat je gedurende een langere periode verplicht wordt je te verdiepen in de materie waarover die special gaat. Dat maakt dat ik een tijdje heb kunnen ‘herkauwen’ op de woorden van Dick de Boer (Bloemers Nassau Groep) – geen onbekende op de co-assurantiemarkt – die in de vorige aflevering van Het VB opriep om te “stoppen met het maken van producten die marketeers verzinnen” en terug te gaan naar “de techniek en de vraag van de klant” (VB 2010, nr. 6, p. 49). Volgens mij maakt hij een punt. Bij de voorbereidingen op deze special is mij duidelijk geworden dat de co-assurantiemarkt wellicht niet het schoolvoorbeeld is van innovatie, maar daar staat wel een ander belangrijk voordeel tegenover. Vraag en aanbod staan heel dicht bij elkaar. Oftewel: de aanbieder, de bemiddelaar en de klant kennen elkaar. Zij waarderen en respecteren elkaars expertise. Zij leunen op en vertrouwen elkaars informatie op basis van vaak jarenlange samenwerking en een jarenlange relatie. Vakmanschap en vaktechniek worden hoger gewaardeerd dan slimme marketingtechnieken. Kom daar nog maar eens om op andere verzekeringsmarkten. De pensioen- en levenmarkt, geplaagd door affaires en in hoge mate ‘marketing driven’, kan daar veel van leren. En dat geldt zeker voor de nog altijd volstrekt ondoorzichtige en geldverslindende zorgmarkt. Ook als u geen carrière ambieert in deze branche en slechts sporadisch met de co-assurantiemarkt in aanraking komt, raad ik u aan met deze tak van sport in het verzekeringsbedrijf kennis te maken. Om te beginnen door het lezen van deze VB Special die we met veel plezier voor onze lezers gemaakt hebben. Michiel Huisman [email protected]

Kluwer BV legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements) overeenkomst. De gegevens kunnen door Kluwer, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hier bezwaar tegen heeft, kunt u contact met ons opnemen.

Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

3

Inhoud Hoofdredactioneel

3

Uitgelicht

7

20

• Hoge verwachtingen van risicomanagement • Overstromingsrisico is verzekerbaar • Nieuwe risico’s: voedselen waterschaarste

Schade

20

• De verzekerbaarheid van overstromingsrisico’s

24

Column

23

• Verzekering van de Noord-Zuidlijn

Political risks

24

• Analyse en inschatting risico’s, daar gaat het om

Interview met Niek Post

28

• ‘Verzekeraars voorzien vaak niet wat er mis kan gaan’

28

VB Praktijk

39

• Studiereis naar Lloyds of London

De Boekenplank

41

• Piraterij • 1984 van George Orwell • Mastering risico en onzekerheid

Risicomanagement 39

50

42

• Risicomanagement en de verzekeringsindustrie: niet zonder horten of stoten

Solvency II

50

• Risicobereidheid als startpunt Solvency II

Aansprakelijkheid

54

• Bestuurdersaansprakelijkheid en risicomanagement in het mkb

56

Kort • Marsh verwacht nieuw risico: collectieve verhaalacties • IJslands as kost 480 miljoen euro per dag • Virtuele co-assurantie

56

14.

dISCUSSIE

Innoveren met de klant aan tafel

Partijen in de co-assurantiebranche hebben zo hun eigen kijk op ontwikkelingen in de sector. Het Verzekeringsblad organiseerde daarom op 17 mei een rondetafelbijeenkomst. Op basis van vier stellingen gingen makelaars, verzekeraars en klanten met elkaar in discussie. Die kwam direct goed op gang. Daarbij viel op dat er stevig op de inhoud werd gedebatteerd met respect voor elkaars positie en achtergrond. De eerste stelling was al direct raak.

34.

Innoveert de co-assurantiemarkt wel voldoende? Verzekeraars moeten niet op ratingbureaus vertrouwen bij hun beleggingskeuze was de tweede stelling. Ook de beloningsdiscussie kwam aan bod middels de stelling dat CAR ook in de co-assurantiebranche de standaard moet worden. Afgerond werd met een discussie over politieke risico’s. Aan dekking van deze risico’s bleek grote behoefte.

CO-ASSURANTIE

10.

INTERvIEw

‘wij doen het echte werk’

Niet voor grijze muizen De co-assurantiemarkt is voor velen onbekend. Maar juist op de co-assurantiemarkt worden de meest interessante risico’s verzekerd: van de schade van piraterij tot de gevolgen van een pandemie. Alleen moet de branche werken aan meer naamsbekendheid. Dit blijkt onder meer uit gesprekken met een aantal mensen uit de branche: Rob Verkaik (Marsh), Jan Westerbeek (VNAB), Michel Schaft (Meijers), Bert van der Vossen (Chubb) en Kees Krijgsman (Allianz).

46.

wERkkApITAAlmANAgEmENT

‘geld of je leven?’

Als nooit tevoren is dit van toepassing op vele Nederlandse ondernemingen. Omzetdaling, hoge voorraden, debiteuren die trager betalen en kosten die de pan uit rijzen. Het crisisscenario waarmee menig financieel directeur vandaag de dag worstelt. In de wereld van financieel management is het spannender dan ooit. Optimaliseren van het werkkapitaal is altijd al een manier geweest om geld te verdienen, nu is het een manier om te overleven! Dit stelt Walter Toemen van Euler Hermes in zijn artikel.

Van de aardbeving in Chili tot de piraterij voor de Somalische kust; voor internationaal opererende bedrijven kunnen zulke calamiteiten miljoenenschades met zich meebrengen. Veel is verzekerbaar, maar maatwerk is geboden. “Standaard bestaat niet in deze markt”, zegt Ron Verhulsdonck van ACE European Group. “Gelukkig maar, want standaard vind ik maar saai.”

33.

dE CONfRONTATIE

‘Ratingbureaus hebben schijnzekerheid gewekt’ Samen met bankiers en toezichthouders zijn de ratingbureaus de hoofdschuldigen van de kredietcrisis, stelde VNAB-voorzitter Rolf van der Wal in een toespraak eind vorig jaar. “Ze hebben een schijnzekerheid gewekt”, zei hij toen en ook nu nog. De beoordelingen van ratingbureaus zijn volgens Van der Wal buitengewoon discutabel. Maar ook de verzekeraars maken dankbaar gebruik van de ratings die de bureaus afgeven. Toch? Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

5

VAKANTIEWERK! U KRIJGT HET DRUK DEZE ZOMER.

Gaat uw kantoor in slaapstand deze zomer? Weet dan dat deze periode zich bij uitstek leent voor het verstrekken van financieringen. Veel consumenten zijn juist in deze dure vakantiemaanden op zoek naar extra financiële armslag. Die kunt ú bieden. Samen met Interbank. De rentepercentages en de voorwaarden hoeven uw klanten er niet van te weerhouden. We wensen u alvast veel ‘vakantiewerk’ toe.

INTERBANK. WERKT VOOR U!

InterBank is onderdeel van Crédit Agricole Groep.

UI tgeLI cHt

Uitgelicht Hoge verwachtingen van risicomanagement Bedrijven en organisaties hebben hoge verwachtingen van risicomanagement. Het onderwerp is inmiddels met stip en hoog genoteerd op de agenda’s van managers en bestuurders. KPMG heeft onderzoek gedaan naar de integratie van ondernemings bestuur, risicomanagement en com

pliance en ontdekte dat de bestuur ders in meerderheid verwachten dat governance en risicomanagement de blootstelling aan zakelijke risico’s vermindert en de performance van organisatie verbetert. Willen de resultaten echter op langere termijn significant blijven, dan zal de

integratie van governance en risicoma nagement echter verder doorgevoerd moeten zijn dan nu het geval is, aldus KPMG in haar rapport ‘The convergence challenge: Global survey into integration of governance, risk and compliance’. Het rapport kunt u downloaden op de website KPMG.com.

Overstromingsrisico is verzekerbaar Volgens Rob Lengkeek is het verzekeren van overstromingsrisico’s wel degelijk mogelijk. Lengkeek studeerde af aan de Faculteit Natuurwetenschappen op het onderwerp ‘De verzekerbaarheid van het overstromingsrisico in buitendijkse riviergebieden’. Zijn belangrijkste conclusie dat in deze gebieden onder voorwaarden verzekering mogelijk is, staat op ge spannen voet met het besluit van de Nederlandse regering die onlangs af zag van medewerking aan een polis voor overstromingsrisico’s. Interes sant is dat ook vanuit economisch perspectief een wetenschappelijke lans gebroken wordt voor verzekering van dit risico.

Publiek-private partnerschap In een recente publicatie van het Ver bond van Verzekeraars is uit de mond van prof. Wouter Botzen (econoom

Vrije Universiteit) opgetekend: “Het is echt belangrijk om een publiekprivate partnerschap in te richten voor over stromingsschade. Er is op dit moment teveel onzekerheid of schade gecom penseerd wordt als zich een (klein schalige) ramp voordoet. Een verzeke ring kan meer financiële zekerheid

bieden. Het kabinet heeft hier een mooie kans laten liggen.” Op pagina 20 in dit VB gaat Rob Lengkeek van expertise en taxatie bureau Lengkeek, Laarman & De Hosson) zelf uitgebreid in op zijn afstudeeronderzoek.

Risk Management aan de VU Amsterdam De vrije Universiteit van Amsterdam (VU) start een nieuwe opleiding Risk Management for Financial Institutions.

visie dat risicomanagement van invloed is op het handelen van de gehele organisatie.

Volgens de universiteit is de opleiding niet nieuw, maar is het wel de enige risicomanagementopleiding op weten schappelijk niveau die het onderwerp benadert vanuit de

Daarom komen niet alleen economische en wiskundige mo dellering aan bod, maar ook aspecten als menselijk gedrag, organisatiekunde en inzicht in financiële markten.


7

Nieuwe risico’s: voedselen waterschaarste Op de nieuwste editie van de ‘Political Risk Map’ van Aon prijken nu ook indices voor het risico van water- en voedselschaarste. Deze indices zijn toegepast op dertig landen die in potentie op de middellange en lange termijn met ernstige voedselen watertekorten worden geconfronteerd. Het gaat daarbij zonder uitzondering om ontwikkelingslanden, voor het grootste deel in Afrika. De wereldwijde bevolkingsgroei is de groei van de landbouwproductie gepasseerd. Dat leidt tot geopolitieke gebeurtenissen zoals voedselrellen in India en arbeidsonrust in Cambodja.

Ook verschuivingen Er is niet alleen sprake van somber nieuws op de Political Risk Map. Acht landen zijn namelijk opgewaardeerd naar een lager risiconiveau. Daaronder Albanië, Colombia, Vietnam en Zuid-Afrika.

Advertentie

Politieke risico’s Aon heeft van 209 landen en gebiedsdelen de politieke risico’s in kaart gebracht. Daarbij zijn metingen verricht van de risico’s ten aanzien van de converteerbaarheid van de valuta en beperkingen op de overdracht van deviezen, stakingen, oproer en onlusten, oorlog, terrorisme, wanbetaling door de staat, politieke inmenging, onderbreking van de toeleveringsketen en weten regelgeving. Van elk land worden de risico’s beoordeeld als laag, middelmatig-laag, middelmatig, middelmatig-hoog, hoog of zeer hoog. De Political Risk Map wordt jaarlijks gepubliceerd door Aon Risk Services.

Ruimere kredietmogelijkheid

Boost up your business! www.woontrust.nl

Mooi voor elkaar

8

Daarentegen kenden achttien landen omstandigheden die juist hebben geleid tot een verhoging van het risiconiveau. Dit geldt o.a. voor Algerije, Argentinië, Honduras, Jemen, Letland, Oekraïne en Venezuela.


Een aantal branches is het economische dieptepunt gepasseerd, waardoor de export weer aantrekt. Dat meldt kredietverzekeraar Euler Hermes die vorige maand bedrijven in diverse branches heeft herbeoordeeld voor het vergroten van kredietdekkingen. Nederlandse groothandelbedrijven, zakelijke dienstverleners en bedrijven in de bouw en metaalnijverheid maken volgens de kredietverzekeraar inmiddels het meest gebruik van de extra geboden financiële ruimte.

Faillissementen niet gestabiliseerd De kredietverzekeraar beoordeelt stelselmatig Nederlandse bedrijven aan de hand van de ontwikkelingen op de wereldhandel, macro-economisch onderzoek en prestaties van individuele landen en bedrijven binnen diverse branches. Geconstateerd wordt dat het aantal faillissementen in ons land nog niet is gestabiliseerd. Niettemin durft de kredietverzekeraar de limieten voor zijn klanten toch te verruimen in een kennelijk vertrouwen dat het economisch herstel verder zal doorzetten. Aan de doorgevoerde verruiming is vooral behoefte binnen de aannemerij, bouw en groothandel van onder andere bouwproducten, computers en plastic.

Ron Verhulsdonck Ron Verhulsdonck heeft als countrymanager Benelux bij ACE European Group de leiding over de kantoren in Rotterdam, Antwerpen en Brussel. Na een half jaar als leerling-stuurman op de grote vaart te hebben gewerkt, trad hij met een HTS-diploma Economische Bedrijfstechnieken op zak in dienst bij Hudig-Langeveldt (tegenwoordig Aon), waar hij opklom tot risk engineer. Via Royal Insurance Global en later – na de fusie – Royal & Sun Alliance, trad hij in 2001 in dienst bij ACE.

10


i ntervi ew

‘Wij doen het echte werk’ Van de aardbeving in Chili tot de piraterij voor de Somalische kust; voor internationaal opererende bedrijven kunnen zulke calamiteiten miljoenenschades met zich meebrengen. Veel is verzekerbaar, maar maatwerk is geboden. “Standaard bestaat niet in deze markt”, zegt Ron Verhulsdonck van ACE European Group. “Gelukkig maar, want standaard vind ik maar saai.”

A

ls er een grote klant wordt binnengehaald, gaat de vlag uit op het Nederlandse kantoor van de verzekeraar in de Rotterdamse Alexanderpolder. “Het is een kleine organisatie, er werken hier 65 mensen, maar het gaat vaak om grote bedragen”, zegt Ron Verhulsdonck, country manager Benelux. “Dat maakt dat medewerkers erg betrokken zijn. Als er een grote schade wordt geclaimd dan heeft iedereen de pest in.”

Globalisering Ingenieur Verhulsdonck (45), gehuwd en vader van een dochter, houdt zich bij ACE onder meer bezig met verzekeringsarrangementen voor internationaal opererende ondernemingen, de zogenoemde multinationale programma’s. “Twintig jaar geleden, toen ik bij een verzekeringsmakelaar werkte, stond deze markt nog in de kinderschoenen. Maar door de globalisering is dat in snel tempo veranderd. Hoe meer er internationaal zaken wordt gedaan, hoe meer er moet worden verzekerd.”

Tegenwoordig heeft vrijwel elke multinational een concernbrede brand- en aansprakelijkheidspolis voor buitenlandse vestigingen. Maar soms wordt om dekking van meer specifieke risico’s gevraagd, legt Verhulsdonck uit. “Denk bijvoorbeeld aan de verzekering van waardevolle transporten of tegen computercriminaliteit. Soms gaat het zelfs om volledig tailormade-producten. Zo herinner ik me een verzekering speciaal ontwikkeld voor een bedrijf dat vis kweekte in de wereldzeeën.” Het is de diversiteit van de risico’s en de complexiteit van verschillende culturen, talen en regelgeving die het vak zo fascinerend maken, meent Verhulsdonck. “Wij doen het echte verzekeringswerk. Alles is maatwerk, standaard bestaat niet in deze markt. Gelukkig maar, want standaard vind ik maar saai.” De wereld verandert en dus ook de risico’s die bedrijven willen verzekeren. “Na de aanslagen van 11 september was er overweldigende aandacht voor de gevaren van terrorisme”, legt Verhulsdonck uit. “Nu staat piraterij hoog op de lijst van dreigingen. Erg in opkomst zijn multinationale programma’s voor het afdekken van bestuurdersaansprakelijkheid en aansprakelijkheid voor milieuschade.”

Zachte markt De risico’s worden ook steeds complexer, zegt Verhulsdonck. “Vroeger op de beurs werd ter plekke het risico beoordeeld en de premie vastgesteld. Nu duurt het soms weken om een risico in kaart te brengen. Het gaat dan niet alleen om het risico op de individuele polis, maar ook om het cumulatieve risico voor een bepaalde calaHet Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

11

miteit dat voor ACE acceptabel is. Want als er in Chili een aardbeving is, moeten we natuurlijk niet op één polis uitkeren, maar op alle polissen die wereldwijd bij ons zijn afgesloten waarop dat risico is meeverzekerd.”

instellingen heeft de ogen geopend. Klanten vragen zich nu af: ‘is mijn verzekeraar er morgen ook nog?’ Wij laten al jaren financieel solide prestaties zien, dus ik juich het toe dat klanten daar nu meer op letten.”

Een sleutelrol is weggelegd voor de risk engineers, die de bedrijven bezoeken om de risico’s te beoordelen en advies te geven over preventie. Verhulsdonck: “Ik heb dat werk ook gedaan en je komt werkelijk overal. Zo heb ik de diamantfabrieken van De Beers in Zuid-Afrika bezocht en ben ik vlak na de val van de Muur bij Oost-Europese bedrijven geweest. Je maakte daar soms de gekste dingen mee.”

Wirwar aan regels

De grote marktspelers beheren een schat aan wereldwijde schade-informatie die voor bedrijven zeer waardevol is. “Op basis van die informatie en onze analyses kunnen bedrijven beter bepalen of en in hoeverre ze een risico willen verzekeren. Veel multinationals hebben hun eigen verzekeringsmaatschappij (captive) waar zij risico’s geheel of gedeeltelijk kunnen onderbrengen. Wij verzorgen dan bijvoorbeeld de uitvoering zoals de uitgifte van polissen, het afhandelen van schade, de beoordeling van risico’s en de afdracht van assurantiebelastingen.”

‘De financiële crisis laat sporen achter in de markt voor multinationale bedrijfsverzekeringen’ Maar enkele verzekeraars hebben de infrastructuur en kennis in huis om wereldwijd multinationale verzekeringsprogramma’s aan te bieden, zegt Verhulsdonck. “Prijs is belangrijk, maar in deze markt zijn klanten bereid te betalen voor kwaliteit. Dat maakt het mogelijk om niet alleen in een harde markt geld te verdienen, maar ook zoals nu in een zachte markt.” Concurrenten van ACE zijn onder meer Allianz, Zürich en Chartis. De financiële crisis laat sporen achter in de markt voor multinationale bedrijfsverzekeringen. Meer dan voorheen zijn klanten en makelaars gespitst op de financiële stabiliteit van de verzekeraar waarmee ze zaken doen. Verhulsdonck: “De malaise bij enkele bekende financiële 12


Compliance met de wirwar aan nationale regels en belastingwetgeving is een andere uitdaging voor de branche die door de crisis op de voorgrond is gekomen. “Toezichthouders zijn daar veel scherper op geworden”, constateert Verhulsdonck. “Onder invloed van de crisis en bezuinigingen worden alle tegels gelicht op zoek naar inkomsten. Tegelijkertijd werken nationale toezichthouders beter samen waardoor er veel meer gecontroleerd kán worden. Ook wij krijgen regelmatig verzoeken om informatie van buitenlandse belastingdiensten.” De gebruikelijke opzet van multinationale verzekeringsprogramma’s staat daardoor onder druk. “Tot nu toe werkt het zo dat het verschil in dekking tussen lokale polissen en de overkoepelende masterpolis wordt aangevuld met een dekking onder de masterpolis voor het hele concern”, legt Verhulsdonck uit. “Dat leidt tot zaken die eigenlijk niet mogen, zoals een buitenlands filiaal dat deels is verzekerd bij een partij die voor dat land geen licentie heeft of een filiaal dat vanuit het buitenland op de master polis is meeverzekerd terwijl lokale wetgeving dat niet toestaat.”

Oplossing ACE denkt daarvoor nu een oplossing te hebben. De kern daarvan is dat niet de buitenlandse dochter wordt meeverzekerd op de master, maar uitsluitend het financiële verlies van de moedermaatschappij in een schade die niet door een lokale polis is gedekt. “De schadeloosstelling is nagenoeg hetzelfde als bij de traditionele opzet, alleen dan op een compliant manier. Het zou mooi zijn als onze oplossing de standaard wordt”, zegt Verhulsdonck. Het vak verandert en zal verder evolueren, verwacht Verhulsdonck. “De ingezette trends blijven de komende tijd bepalend. Dat betekent steeds complexere risico’s, meer aandacht voor compliance en transparantie, en meer tegenspel van mondiger en beter geïnformeerde klanten. Zo kunnen onze klanten sinds kort via de computer in de systemen van ACE kijken en zo informatie opvragen en analyses over polissen, nota’s, schadestatistieken en preventie.“

De markt verandert. Dat hoeven we niemand uit te leggen. En ook uw rol als verzekeringsadviseur vraagt om een nieuwe, frisse invulling. Om u daarbij te ondersteunen introduceerde De Amersfoortse in 2009 het platform Relaxtra®. Hier bieden we u kennis, laten we u kansen zien en helpen we u succesvol zaken te doen. 2010 wordt nog veel beter. We gaan Relaxtra® verder uitbreiden en verdiepen op het gebied van Opleidingen, Kennis en Marktbewerking. Nieuwsgierig geworden? Kijk op ons Relaxtranet® of vraag het uw accountmanager Inkomen. Adviseren wordt een stuk relaxter met De Amersfoortse

DE PLEK OM SUCCESVOL ZAKEN TE DOEN

discussie

Partijen in de co-assurantiebranche hebben zo hun eigen kijk op ontwikkelingen in de sector. Het Verzekeringsblad organiseerde daarom op 17 mei een rondetafelbijeenkomst. Op basis van vier stellingen gingen makelaars, verzekeraars en klanten met elkaar in discussie. Over de innovatiekracht van de sector, de rol van kredietbureaus en de discussie rondom de beloning van het intermediair.

Innoveren met de klant aan tafel stelling 1 De Nederlandse co-assurantiemarkt is onvoldoende in staat te innoveren Den Dekker: “Ik zie nauwelijks innovatie op het gebied van verzekeringsproducten. Het is meer van hetzelfde. Ik vraag me wel eens af of de branche eigenlijk wel weet wat klanten precies willen. Ik zie in elk geval niet dat daar vaak over gesproken wordt. Bestaan er eigenlijk voorbeelden van nieuwe producten die in de laatste tien jaar zijn ontwikkeld en aansluiten op de huidige vraag?”

Den Dekker: ‘Ik zie nauwelijks innovatie op het gebied van verzekeringsproducten. Het is meer van hetzelfde’ Frommé: “Ik zie inderdaad ook geen innovatie op productgebied. Neem brandverzekeringen, die zijn nog steeds erg op zaakschade gericht. Als Philips hebben wij een enorme supply chain. Daar zouden wij best een bredere dekking voor willen dan enkel de klassieke brandrisico’s.” Verhulsdonck: “Toch zijn er maar weinig risico’s die bedrijven kwijt willen en waarvoor geen markt is. Misschien moeten we dat als sector wat beter naar onze klanten communiceren. Zelf 14


hebben we in de laatste jaren een verzekering tegen digitale schade ontwikkeld, zoals het verlies van gegevens, en een verzekering tegen milieuaansprakelijkheid.” Ketelaar: “De innovatie doet zich in deze branche voor als je met de klant aan tafel zit. Die heeft een specifiek probleem en daar zoeken we een passende oplossing voor. Het is maatwerk. Daarbij is het heel moeilijk om nieuw ontwikkelde producten te beschermen. Als iemand het onder het kopieerapparaat legt en het belandt bij de concurrent, dan is het weg. We hebben dat meegemaakt.” Verhulsdonck: “Dat is waar. Daar komt bij dat nieuwkomers gemakkelijk kunnen toetreden door bestaande verzekeraars te volgen. Eigen producten hoeft men niet te ontwikkelen. Wij konden met een nieuw product komen waarmee bedrijven zich kunnen verzekeren tegen milieuaansprakelijkheid doordat we daarmee in de Verenigde Staten al ervaring hadden opgedaan.” Polk: “Er is geen prikkel voor makelaars en verzekeraars om veel tijd te steken in het ontwikkelen van nieuwe producten. De klant is namelijk niet altijd bereid daar voldoende voor te betalen, terwijl juist in de ontwikkeling veel geld en tijd gaat zitten. En het is heel moeilijk in te schatten hoeveel je uiteindelijk kunt afzetten van een nieuw verzekeringsproduct.” Ketelaar: “We hebben recentelijk samen met Aon een product gemaakt waarmee bedrijven zich

kunnen verzekeren tegen de financiële gevolgen van een afwaardering door een ratingbureau. Maar daar hebben we er uiteindelijk bitter weinig van verkocht.” Frommé: “Het is wel een beetje gemakkelijk om te zeggen dat er een gebrek aan innovatie is omdat de klant er niet voor wil betalen. Ik zie de innovatie toch vooral uit Londen komen, en minder uit Nederland. Dat neemt niet weg dat de co-assurantiemarkt in Nederland nog steeds van nut is.

Wij hebben te maken met risico’s die gewoonweg niet bij één verzekeraar te plaatsen zijn.” Den Dekker: “De kracht van de Nederlandse coassurantiemarkt is maatwerk. Door met de verzekeraar en de makelaar om de tafel te zitten, kun je tot mooie oplossingen komen.” Polk: “Je ziet in elk geval dat de standaardpolis in Nederland vaak wordt aangepast. In andere ons omringende landen gebeurt dat nauwelijks.”


15

Stelling 2 Verzekeraars moeten niet op de ratingbureaus vertrouwen bij hun beleggingskeuze, maar zelf een oordeel vormen Polk: “Ratingbureaus zijn levensgevaarlijk omdat ze niet onafhankelijk zijn. Het is niet verwonderlijk dat er dingen mis zijn gegaan. Alle grote ratingbureaus zijn beursgenoteerd en moeten winst maken voor hun aandeelhouders. Om dat geld te verdienen, vragen ze geld voor de ratings aan de partijen die ze beoordelen. Een typisch geval van belangenverstrengeling.”

Polk: ‘Ratingbureaus zijn levensgevaarlijk, omdat ze niet onafhankelijk zijn’ “De ellende is dat de wereld de afgelopen jaren enorm complex is geworden door de diversiteit aan beleggingsproducten. De meeste beleggers – ook verzekeraars – kunnen daardoor onvoldoende beoordelen wat de kwaliteit van al die financiële producten is. Veel verzekeraars hebben daarbij hun beleggingsafdeling uitbesteed en hebben daardoor minder zicht op hun eigen beleggingsportefeuille. Op zich is dat wel begrijpelijk. Het is namelijk te duur geworden om een heel beleggingsteam in de lucht te houden. Een ander aspect is dat niet alleen de financiële producten, maar ook verzekeraars zelf worden beoordeeld op hun kredietwaardigheid. Als makelaar is het voor mij van belang om te weten hoe verzekeraars er financieel voor staan. Maar ook ik heb

Deelnemers rondetafelbijeenkomst • Peter den Dekker, corporate insurance risk manager, president FERMA, Stork B.V., FERMA (Federation of European Risk Management Associations) • Michel Frommé, global head Insurance en Risk Management, Philips • Nicolien Ketelaar, directeur Makelaars en Internationale Zaken, Allianz • Marcel Polk, CEO, Marsh Nederland • Michel Schaft, algemeen directeur, Meijers

niet de mankracht in huis om zelf een volledige analyse te maken, dus vaar ik deels op de ratings.” Vervliet: “Wij betalen voor een rating van S&P. Bij de beoordeling letten zij op een heleboel aspecten. Dat blijft zeker niet beperkt tot de beleggingsportefeuille. Het draait ook om de kwaliteit van het risicomanagement, de consistentie van het underwritingsbeleid en de kwaliteit van het management. Hun analyse is dus eerder een aanvulling op datgene wat je als verzekeraar op orde moet hebben. Bij S&P is het ook volledig transparant waar je als verzekeraar aan moet voldoen om een bepaalde rating te krijgen. Als het klopt, dan is het prima en dan is een goede rating alleen maar een extraatje.” Frommé: “De kredietbeoordelaars vervullen een rol waaraan behoefte is. Het is een partij die geen onderdeel uitmaakt van de verzekeringsbranche en een oordeel afgeeft over de kredietwaardigheid van verzekeraars. Voor ons als klant is dat van belang, want daar breng je een risico onder. Maar de afgelopen periode heeft ons wel geleerd dat het oordeel van de ratingbureaus relatief is.” “Je kunt niet blind varen op het oordeel van de agencies. Bij Philips zijn we kien op het volgen van de financiële positie van onze verzekeraars. Onze treasury-afdeling kijkt daarbij ook naar andere indicatoren, zoals de CDS-rates van onze verzekeraars. Die waren al maanden aan het oplopen voordat de problemen in 2008 losbarstten. Ook makelaars voorzien ons van informatie over verzekeraars.” Ketelaar: “Maar makelaars kunnen zich ook niet altijd volledig uitspreken over hun inschatting van de stand van zaken. Als zij aan bedrijven laten weten dat de financiële positie van een bepaalde verzekeraar verslechtert, kunnen ze een run veroorzaken. Geen run op de bank, maar een run op de verzekeraar.” Frommé: “Dat kan zo zijn, maar op dat moment heb je daar als verzekerde geen boodschap aan. Dan sta je als klant vooral voor de keuze: verbreek ik de relatie met deze verzekeraar of niet.” Polk: “De ratingbureaus moeten echt onafhankelijk worden. Als dat niet gewaarborgd is, en ik zie dat nog steeds niet, dan vormen ze een gevaar.”

Stelling 3 CAR moet in de co-assurantiebranche ook de standaard worden

• Ron Verhulsdonck, country manager Benelux, ACE Europe • Michiel Vervliet, executive vice president, Amlin • Jan Westerbeek, directeur, Vereniging Nederlandse Assurantie Beurs (VNAB)

16


Schaft: “Ik denk dat het Verbond van Verzekeraars zich met de invoering van CAR vooral op de particuliere schademarkt richt. Ik zou willen dat al onze particuliere klanten op feebasis willen betalen, want in de praktijk levert ons dat meer op.” Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

“In de co-assurantiemarkt zijn de grote contracten bijna altijd op feebasis, waarbij er een afspraak ligt over de beloning. Daarbij is meer transparantie veruit het belangrijkst. Of de beloning dan uiteindelijk op provisiebasis is of dat het een fee betreft, doet er minder toe. Het gaat erom hoeveel klanten aan kosten kwijt zijn en hoeveel premie ze betalen voor een verzekering.” Verhulsdonck: “Waar het wat mij betreft om gaat, is dat verkeerde prikkels uit het systeem verdwijnen. Iedereen is erbij gebaat als perverse prikkels verdwijnen en dat kun je bereiken door transparant te zijn over het beloningsmodel. Daarmee verdwijnt ook de schijn van verkeerd gedrag. We hebben gezien hoe groot de impact op de branche is van het schandaal met de woekerpolissen.”

Frommé: ‘Advies wordt onafhankelijker als makelaars geen directe financiële prikkel krijgen van verzekeraars’ Frommé: “Op dat gebied moet er nog een hoop gebeuren. Wij werken bij voorkeur op feebasis, waarbij er een duidelijke afspraak wordt gemaakt over de beloning. Dat doen we nu al in negen van de tien gevallen. Soms werken we wel op provisiebasis, maar dan krijgen we keurig een jaarlijks overzicht met daarop de bedragen die aan provisie betaald worden. Uiteindelijk is een beweging naar CAR goed voor de markt. Advies wordt onafhankelijker als makelaars geen directe financiële prikkel krijgen van de verzekeraars, maar van de klanten.”

Een uitvaartverzekering is snel gesloten.

Westerbeek: “De co-assurantiebranche wordt juist als voorbeeld gezien in de verzekeringswereld, omdat er al veel op basis van fees wordt gewerkt.” Polk: “Wij geven transparantie achteraf als klanten daar om vragen. Ik wil niet dat onze makelaars van tevoren weten hoe het beloningsmodel in elkaar zit, want dat kan hun gedrag net zo goed sturen. Dan ligt het gevaar voor perverse prikkels weer op de loer. Belangrijker is dat voor de grotere contracten al transparantie bestaat op de Nederlandse markt.” Den Dekker: “Maar weet de klant dan waar hij aan toe is voordat hij de beslissing neemt? Nee. Je moet als klant niet om transparantie hoeven vragen, je moet het automatisch krijgen. Lang niet iedereen weet hoe de markt in elkaar zit.” Polk: “Bij grote opdrachten kan in overleg met de directie vooraf openheid worden gegeven. Als

Maar wie verzorgt de uitvaart van mijn klanten? Monuta weet wat er speelt, wat er kan en wat het kost. Het voordeel van uitvaartzorg en -verzekeringen onder één dak. meer weten? Bel ons Service Center Zakelijke Markt voor een afspraak, 055 - 539 11 30 of mail naar [email protected]


17

het om kleine opdrachten gaat, dan kunnen we dat achteraf doen. De kern van het verhaal is dat klanten moeten weten hoeveel er voor de makelaar is. Of dat nu in provisie of fee gaat dat maakt me eigenlijk helemaal niet uit.”

Stelling 4 Klanten hebben dringend behoefte aan dekking voor politieke risico’s Frommé: “De behoefte aan dergelijke verzekeringen neemt de komende tijd ontegenzeggelijk toe. Juist bedrijven die willen groeien, worden actiever in opkomende markten en bewegen zich minder op de mature markets. In die minder ontwikkelde markten zie je dat politieke risico’s zich meer manifesteren.”

Schaft: ‘Door overheids ingrijpen kunnen ook minder grote bedrijven enorme schades lijden’ Schaft: “Het gaat daarbij allang niet meer alleen om de grote spelers als Shell en Akzo die behoefte hebben aan dit soort verzekeringen. Ook de categorie bedrijven die daaronder zit, heeft vaker behoefte aan dit soort dekking. Door over-

18


heidsingrijpen kunnen ook minder grote bedrijven enorme schades lijden. Licenties kunnen ingetrokken worden, bedrijven onteigend.” “Er is dus vraag naar, maar je hebt bijna te maken met dagprijzen: zodra er iets aan de hand is in het Midden-Oosten, dan schieten de premies omhoog en wordt de dekking gekort.” Vervliet: “Wij krijgen vanuit het intermediair vrijwel nooit de vraag om dit soort risico’s te dekken. Nederland is hierin toch niet echt een speler.” Ketelaar: “Grote spelers als Atradius hebben hier veel meer kennis en ervaring mee. Dat maakt het moeilijk voor Nederlandse partijen om een rol te spelen op die markt.” Polk: “Het is een moeilijke markt voor makelaars en verzekeraars. Enerzijds schieten de premies omhoog als de instabiliteit in een regio toeneemt. Aan de andere kant kiezen bedrijven er vaak voor het risico zelf te dragen. In beide gevallen is het moeilijk om geld te verdienen.” “Eigenlijk is hier een rol voor de Nederlandse staat weggelegd. Toen de Nederlandse export in de jaren zestig snel toenam en de export naar Spanje al een hachelijke onderneming was, vervulde de overheid ook de rol van verzekeraar. In de jaren negentig dachten we dat zoiets niet meer nodig was. Nu ondernemingen meer exporteren naar opkomende economieën, is die achtervang weer nodig.”

Wij kijken niet alleen naar de stenen, maar ook naar de mens erachter

Als specialist in de financiering van beleggingsvastgoed en bedrijfspanden in het middensegment weten we alles van ‘stenen’. Maar tegelijk weten we dat de stenen maar het halve verhaal vertellen. Die andere helft horen we graag van u. Kunt u ons overtuigen van het bedrijfseconomisch potentieel van een object? Dan gaan wij tot het uiterste om met een passende hypotheekoplossing te komen. Als relatief kleine organisatie met maar één passie zijn we daarin vaak net even vindingrijker dan niet gespecialiseerde hypotheekverstrekkers. Want bij de RNHB Hypotheekbank kijken we ook naar de ondernemer achter het object en zijn visie. Daarbij gaan we snel en klantvriendelijk te werk. Binnen een werkweek weet u waar u aan toe bent en als het moet nóg sneller. Meer weten over onze persoonlijke benadering van de vastgoedmiddenmarkt? Bel dan 030 - 755 20 00 of kijk op www.rnhb.nl.

Financier van de vastgoedmiddenmarkt. Leidseveer 30 - Postbus 2244 - 3500 GE Utrecht Telefoon 030-755 2000 - Fax 030-755 2020 - www.rnhb.nl - [email protected]

s c ha d e

De overheid stelt zich niet verantwoordelijk voor de veiligheid van mens en dier in het rivierbed. Er mag officieel namelijk niet gebouwd worden. Schade als gevolg van hoog water is dan ook voor eigen risico van de bewoners. In een poging te komen tot een collectieve dekking haakte de overheid dit voorjaar als gesprekspartner af. Onderzoek van Rob Lengkeek van het gelijknamige expertise- en taxatiebureau toont aan dat de verzekerbaarheid van overstromingsrisico’s in buitendijkse riviergebieden onder bepaalde voorwaarden wel degelijk mogelijk is. Door: Rob Lengkeek re MSc., expert Brand bij Lengkeek, Laarman & De Hosson.

De verzekerbaarheid van

overstromingsrisico’s V

olgens de nu geldende ‘Beleidslijn grote rivieren’ vinden toegestane activiteiten in het rivierbed plaats voor eigen risico van de initiatiefnemers hiervan. Het ligt voor de hand dat de bewoners en gebruikers van woonobjecten in buitendijkse gebieden het risico op schade door overstroming willen verminderen. Juist in buitendijkse gebieden met een grote overstromingskans kan risicoreductie worden bereikt door te bouwen met aan overstroming aangepaste bouwvormen. Er zijn inmiddels waterresistente (floodproof) woonvormen ontwikkeld, zoals drijvende-,

20


amfibische- en kolomwoningen die bij uitstek geschikt zijn om weerstand te bieden aan snelstromend en hoog water. Goede verzekeringsdekking zal een voorwaarde zijn voor toekomstige eigenaren om gedane investeringen veilig te stellen. Juist deze drie typen woonvormen zouden verzekerd moeten kunnen worden tegen gevaren bij overstromingen. De noodzaak hiertoe klemt omdat het Rijk, zelfs bij waterresistente woningbouw, de verantwoordelijkheid voor overstromingsschade op basis van de huidige weten regelgeving niet op zich neemt. De verzekering van het specifieke overstromingsrisico kan een

optie zijn als dit risico onder randvoorwaarden van aangepaste bouwvormen als acceptabel wordt ervaren door (her) verzekeraars.

en daar zit nu net de pijn… Die dekking ontbreekt nu als collectieve moge lijkheid. De overheid haakte in dit voorjaar af als gesprekspartner bij een in 2006 ingestelde Task Force Verzekerbaarheid van Overstromingen en Wateroverlast. De motivatie hierbij was dat naast de inherente beperkingen van de verzeke ringsconstructie, extra lastenverzwaringen in een tijd van economisch zwaar weer kritisch moeten worden herzien. Daarbij werd aangege ven dat het – demissionaire – kabinet voorne mens is ingrijpende maatregelen te nemen in het kader van haar heroverwegingen.

Cumulatierisico Gebouwen kunnen in de Nederlandse buitendijk se en binnendijkse gebieden momenteel dus nog niet verzekerd worden voor het risico van over stroming. Uitzonderingen in enkele internatio nale verzekeringscontracten daargelaten. Bin nendijks vormen de omvang en concentratie van belangen een bezwaar door de enorme cumulatie van waardeconcentraties. Vanwege dit grote cu mulatierisico achten verzekeraars zich niet in staat om zonder aanvullende dekkingscapaciteit van de overheid alle gevolgen van overstromin gen op te nemen in de opstal/inboedelpolissen.

Antiselectie Buitendijks vindt men verzekering van het over stromingsrisico niet acceptabel door de frequen tie van overstroming en de omvang van schade die aan traditionele bouwobjecten veroorzaakt kan worden. Bovendien woont minder dan 1% van de bevolking van Nederland in buitendijkse gebieden die overstroomd kunnen worden van uit rivier, meer of zee. Hierbij is geen premie volume op te bouwen waarmee risico’s gecom

penseerd kunnen worden. De opbouw van de noodzakelijke premievolume wordt ook negatief beïnvloed door het effect van antiselectie. Vol gens dit principe zullen voor overstromingsrisi co’s alleen de direct bedreigde groepen zich vrij willig verzekeren. Andere groepen zullen dat niet of minder snel doen. De kernfunctie van verzeke ren, het spreiden van de financiële gevolgen van een risico, over de gehele groep van verzekerden, wordt erdoor aangetast.

‘Verzekering tegen risico’s overstromings in buitendijkse riviergebieden onder bepaalde voorwaarden mogelijk’ De voorwaarden Uit het onderzoek blijkt dat een verzekering te gen overstromingsrisico’s in buitendijkse rivier gebieden onder bepaalde voorwaarden mogelijk is. Ten eerste is de keuze van de woonlocatie es sentieel voor acceptatie en premieberekening. Met name herverzekeraars wegen het cumulatie risico zwaar mee. Juist zij kunnen alle te verze keren locaties over de volle lengte van een rivier voor hun kiezen krijgen. Ten tweede moet het aantal woningen dat scha de oploopt en de omvang van de schade worden meegenomen. De aanname in het onderzoek is, dat niet alle Nederlanders een bijdrage hoeven te leveren aan burgers die buitendijks willen wonen, waarbij premiekosten afgewenteld wor den op burgers die niet kiezen voor buitendijks wonen. Het ligt meer voor de hand dat burgers die buitendijks wonen of gaan wonen zich moe ten verzekeren, omdat zij min of meer eenzelfde

rob lengkeek Als schade-expert van expertisebureau lengkeek was rob lengkeek in de jaren 1993 en 1995 nauw betrokken bij de waterschaderegistratie door de overstromingen van de grote rivieren (limburg/betuwe, etc). Dit onderwerp bleef hem interesseren. Hij besloot er zijn master natuurwetenschappen aan te wijden. Hij gaf zelfs zijn firmantschap bij lengkeek op om zich toe te kunnen leggen op zijn studie en afstudeerscriptie. op 29 april jl. studeerde rob lengkeek cum laude af bij de open Universiteit nederland, Faculteit natuurwetenschappen op het onderwerp ‘De verzekerbaarheid van overstromingsrisico’s in buitendijkse riviergebieden’. Hoofdconclusie: de verzekerbaarheid van overstromingsrisico’s in buitendijkse riviergebieden is onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Het onderzoek creëert draagvlak voor de verzekeringsbranche om initiatieven tot de realisatie van een overstromingsverzekering verder te ontwikkelen. er zijn zelfs al partijen die hebben aangegeven het onderzoek naar de verzekerbaarheid voort te willen zetten.


21

risico lopen van overstroming. Het blijft de vraag of burgers in buitendijks gebied zich al dan niet verplicht moeten verzekeren. Ten derde moeten burgers de garantie krijgen dat een floodproof woning ook werkelijk floodproof is. Het veronderstelde lage risicoprofiel van het type woning kan, als het op de juiste lo-

‘Het blijft de vraag of burgers in buitendijks gebied zich al dan niet verplicht moeten verzekeren’ catie wordt gebouwd, bijdragen aan de bereidheid bij (her)verzekeraars om bepaalde floodproof woningtypen te accepteren om te kunnen verzekeren tegen overstromingsrisico’s. Het blijkt dat (her)verzekeraars zich eerst een goed beeld willen vormen, gebaseerd op voldoende informatie over zowel de adaptieve bouwmethodiek, de locatiegegevens als over de te verwachten aantallen te bouwen woningen. Die gegevens willen zij analyseren om hun bere-

keningen op te stellen, alvorens zij uitspraken kunnen doen omtrent voorwaarden, risicoacceptatie en verzekerbaarheid. Hoewel veel gegevens beschikbaar zijn, ontbreken schadestatistieken bij floodproof woningbouw in het buitendijks rivierengebied. Hierdoor ontbreekt het fundament volgens (her)verzekeraars voor duidelijke premiestelling. Dat betekent dat uitspraken over de exacte voorwaarden waaronder het overstromingsrisico geaccepteerd kan worden op dit moment ervaren worden als ‘bouwen op drijfzand’.

Resultaten en oplossing De resultaten van dit onderzoek zullen mogelijk bijdragen aan een evenwichtige discussie hierover. Enerzijds door een verzekeringsconstructie te vinden die recht doet aan de bescherming van geinvesteerd vermogen. Anderzijds door voldoende prikkels te houden zodat burger en overheid zich blijven inspannen ten behoeve van de veiligheid. Het dekkingsvraagstuk van de overstromingsrisico’s in Nederland hoeft niet per se integraal benaderd te worden voor het binnendijkse en het buitendijkse gebied in laag-Nederland. Een oplossing van het verzekeringsvraagstuk zal overigens alleen levensvatbaar zijn als er voldoende draagvlak voor bestaat bij alle betrokken partijen.

Bewezen softwareoplossingen voor verzekeraars en gevolmachtigden

Insurance Software Solutions

IDITTM Software Suite Effectief & efficiënt Geïntegreerde totaaloplossing voor medewerkers, (sub)agenten, partnerbedrijven, etc.

Time-to-market Volledig parametrale setup van verzekeringsproducten en -processen

Distributiekanalen Meerdere merken en gelabelde portefeuilles, via intermediair alsook direct (callcenter en web)

Integratie Modulair en volledig SOA(Service Oriented Architecture) gebaseerd

www.idit-technologies.com 22


Colum n

Verzekering van de Noord-Zuidlijn “Verzekering van de Noord-Zuidlijn was lange tijd een pijnpunt”, aldus Herman van Velsen, hoofd Schadebureau Noord-Zuidlijn. Maar dat is allang voorbij! Voorbij? Hoezo? De hoofdpijn begint nu pas. Een kort chronologisch verzekeringsdossier van een hoogst controversieel project.

Michiel Huisman: ‘Al sinds aanvang van de werk zaamheden voor de NoordZuidlijn is ‘verzekeren’ een hoofdpijndossier. Schuldige?’ Al sinds aanvang van de werkzaamheden voor de Noord-Zuidlijn is ‘verzekeren’ een hoofdpijndossier. Schuldige? De verzekeringsbranche bleek niet bereid tegen een acceptabele premie de risico’s te verzekeren. Aldus de Gemeente Amsterdam. Daarop besloot de gemeente om zelf het risico voor schades te dragen. Daarbij werd gebruikgemaakt van het kapitaal dat anders aan premie betaald had moeten worden. Hooggeleerde kansberekeningen van professor Horvath gaven voor deze risicovolle beslissing groen licht. Dacht men. Horvath, TNO en Lloyds Register Infraproject Services waren immers niet over een nacht ijs gegaan, verdedigde (destijds) wethouder Dales het besluit van eigenrisicodragerschap. Ondertussen dachten veel assurantiemakelaars aan hun Amsterdamse bittertafels heel iets anders: Oei, oei, als dat maar goed gaat... Wat wel verzekerd kon worden in 2005 was een verzekering tegen omgevingschade. De polis is ondergebracht bij Lloyd’s in Londen. De verzekering dekt de omgevingschade en schade aan derden, niet de bouwschade aan de Noord-Zuidlijn zelf. De dekking bedraagt € 50 miljoen per gebeurtenis, het eigen risico € 250.000. De polis is niet opzegbaar (mind you)! Het drama aan de Vijzelgracht was toen nog niet in zicht. Op 31 december 2007 kon de gemeente via een persbericht melden dat “de verzekering van de NoordZuidlijn definitief is geregeld.” Eerder dat jaar – in juli 2007 – ondertekenden de verzekeraars Gerling, Allianz, HDI en Delta Lloyd namelijk de verzekeringspolis voor de gemeente Amsterdam. In het ‘oliebollenpersbericht’ lezen we: “De aanleg van de Noord-Zuidlijn is inmiddels vier jaar gaande zonder noemenswaardige schade.” Verzekeraars – voorzichtig als ze zijn – keken de kat dus eerst uit de boom en bleken ineens wel bereid een voor de gemeente Amsterdam adequate verzekering af te sluiten. De verzekering waar het om gaat, is een CAR (Construction All Risks), bedoeld om het werk en alle materiële zaken op de bouwplaats te verzekeren. Voor de kosten van de nieuwe verzekering is dekking in het projectbudget en het gemeentelijk weerstandsvermogen gevonden.

En nu? De aansprakelijkstellingen rollen over elkaar heen. De kosten lopen gierend uit de klauw. Volgens de oorspronkelijke plannen zou de Noord-Zuidlijn in 2011 klaar zijn en € 1,46 miljard kosten. De opleverdatum is inmiddels verschoven naar op zijn vroegst 2017. De kosten? Ruim € 3,1 miljard, meneertje. En de schade op de polissen tot nu toe is nog geen uitgemaakte zaak.


23

p o li ti c a l r is k

Political risks is een verzamelnaam voor financiële, strategische en personele schade als gevolg van politieke besluitvorming. Niet zelden laten deze risico’s diepe sporen na in de internationale handel en industrie.

Political risks Analyse en inschatting risico’s, daar gaat het om G

een onderneming of organisatie ontkomt aan de invloed van politieke besluitvorming. De risico’s die daaraan verbonden zijn, worden steeds beter en steeds vaker in kaart gebracht. Onderzoek ernaar is inmiddels uitgegroeid tot een algemeen geaccepteerde discipline in de toegepaste wetenschap. Maar behalve de wetenschap doen ook betrokken partijen veel onderzoek. Euler Hermes en Aon bijvoorbeeld. Maar ook een internationale verzekeraar als ACE.

Debiteurenscan Eerstgenoemde introduceerde onlangs de debiteurenscan. Deze kredietverzekeraar houdt wereldwijd een database bij van bedrijven en koppelt daar diverse risicofactoren aan vast, zoals politieke stabiliteit van het land, branche,

24


economisch klimaat, etc. Zo komt de rating tot stand. Door die gegevens door te vertalen naar de debiteurenportefeuille van bedrijven, kan het risico van een individueel bedrijf worden gemeten. De debiteurenscan is daarmee niet alleen handig om dubieuze en slecht betalende handelspartners te identificeren, maar zegt indirect ook iets over de economische en politieke verhoudingen.

Political Risk Map Verzekeringsmakelaar Aon komt jaarlijks met haar ‘Political Risk Map’. “Voor achttien landen is het risicoprofiel toegenomen. In negen landen is het voor bedrijven veiliger geworden om te ondernemen”, aldus de riskmanagers en verzekeringsmakelaars van Aon in hun analyse over 2009 en vooruitblik op 2010. Voor een goed begrip van political risks is het interessant hier nader op in te zoomen. Het internationale handelsklimaat vorig jaar is door Aon gekenschetst met “politieke en financiële instabiliteit als gevolg van de wereldwijde economische crisis”. Daarnaast zijn water- en voedselschaarste een toenemend risico. Al met al leidt dat tot “een aanzienlijk aantal kredieten politieke risicoclaims op de internationale verzekeringsmarkten.”

Metingen risico’s Aon brengt van 209 landen en gebiedsdelen de politieke risico’s in kaart. Daarbij worden metingen verricht van de risico’s ten aanzien van de converteerbaarheid van de valuta en beperkin-

gen op de overdracht van deviezen, stakingen, oproer en onlusten, oorlog, terrorisme, wanbetaling door de staat, politieke inmenging, onderbreking van de toeleveringsketen en de weten regelgeving. Van elk land worden de risico’s beoordeeld als laag, middelmatig-laag, middelmatig, middelmatig-hoog, hoog of zeer hoog. Een land met een ‘verhoogd’ risico is gedefinieerd als een land waarvan het risico is omschreven als middelmatig-laag, middelmatig, middelmatighoog, hoog of zeer hoog.

‘De risico’s hoeven niet parallel te lopen aan de politieke instabiliteit van een land of regio’ De resultaten van het onderzoek worden gespecificeerd op de Political Risk Map die Aon Risk Services samenstelt in samenwerking met Oxford Analytica, een internationaal adviesbureau. Oxford Analytica put uit een mondiaal netwerk van 1000 deskundigen inclusief vakgroepsleden van de Universiteit van Oxford. Op deze manier wordt gestreefd naar onafhankelijke beoordelingen van het geopolitieke risico.

Multinationale programma’s Political risks zijn zeker niet alleen risico’s van veiligheid, terrorisme en oorlogsdreiging. Ook ‘beschaafdere’ aspecten als weten regelgeving kunnen eronder worden geschaard. De internationale verzekeraar ACE (vooral bekend vanwege haar expertise in ‘Marine’) vraagt regelmatig aandacht voor risico’s die multinationals lopen bij multinationale programma’s ter verzekering van hun bedrijfsactiviteiten en werknemers. Bijvoorbeeld als gevolg van inconsistenties in lokale weten regelgeving ten opzichte van internationale wetgeving. Ook daar komen onvermoede risico’s uit voort die de continuïteit en/of

Advertentie


25

het imago van een bedrijf schade toe kunnen brengen. Lees bijvoorbeeld ‘Beyond ‘Non-Admitted’: A Closer Look at Trends Affecting Today’s Multinational Insurance Programs’ op www.aceeurope.nl.

‘Political risks zijn zeker niet alleen risico’s van veiligheid, terrorisme en oorlogsdreiging, maar ook weten regelgeving’ Voorgaande voorbeelden en activiteiten maken duidelijk dat political risks niet eenvoudig onder een noemer te brengen zijn. In veel gevallen gaat het om een complex stelsel van risico’s die gemeenschappelijk hebben dat ze terug te voeren zijn op lokaal en internationaal monetair, sociaal en economisch politiek beleid. Het onderzoek ernaar is de laatste jaren sterk uitgebreid en

Advertentie

Tot uw dienst

richt zich op de vraag hoe en in welke mate politieke besluitvorming in positieve of negatieve zin de waarde van een economische activiteit (bijvoorbeeld internationaal handelsverkeer) beïnvloedt. En vooral op het antwoord op de vraag of deze politieke invloed op een of andere wijze valt te voorspellen en te kwalificeren of te kwantificeren.

Tweedeling risico’s Vanuit het oogpunt van de klant van verzekeraars en verzekeringsmakelaars gaat het dus om de mate en frequentie van risico’s op financiële, strategische en/of personele schades als gevolg van politieke besluitvorming en hoe die te verminderen c.q. te verzekeren. Een veel gehanteerde tweedeling van de risico’s is enerzijds macroeconomische en sociaal-politieke risico’s (fiscaal, monetair, handelspolitiek, arbeidspolitiek) en anderzijds politieke gebeurtenissen die risicobepalend zijn (terrorisme, coups, burgeroorlog). Behalve op de klant zelf hebben de risico’s ook invloed op diens investeerders en kapitaalverschaffers en andere handelspolitieke en industrieel-politieke stakeholders.

Impact politieke stabiliteit Een sprekend voorbeeld in ons land bijvoorbeeld is het onlangs ingenomen standpunt van werkgeversorganisatie VNO-NCW die op het standpunt staat dat bepaalde coalitiepolitiek na de Tweede Kamerverkiezingen in ons land, ernstige schade kan berokkenen aan het internationaal aanzien van Nederland als handelsland. De aard van de risico’s zijn divers en hoeven niet parallel te lopen aan de politieke instabiliteit van een land of regio. Een dictatoriaal bewind bijvoorbeeld kan stabiliteit in de hand werken maar heeft zeker niet per definitie een lager risicoprofiel dan een democratie die als gevolg van grote verkiezingsverschuivingen een zekere mate van instabiliteit vertoont.

Echte markt voor co-assurantie

Persoonlijk contact stellen wij erg op prijs en een snel antwoord op uw vraag vinden wij normaal. Gewoon omdat het voor u als intermediair beter werkt.

Zo werkt Nedasco.

De verzekerbaarheid van political risks en het vaststellen van een adequate premie is het werk van specialisten waarbij vakmanschap en betrouwbaarheid (van informatie en van personen) van doorslaggevend belang zijn en hand in hand gaan met goed risicomanagement. Daarbij legt het juiste advies en de juiste risico-inschatting meer gewicht in de schaal dan marketing- en verkooptechnieken. Een echte markt dus voor co-assurantie. Door: Michiel Huisman

www.nedasco.nl 26


Niek

carriÈre

Post

Niek Post is sinds 1 november 2009 directievoorzitter van Willis. Post werd in 2007 aangesteld als strategic accountmanager voor Global accounts bij aon Nederland, waarbij zijn focus op financiële instellingen lag. Daarvoor werkte hij geruime tijd bij de makelaarstak van de iNG Bank. Post begon zijn carrière in 1980 bij assurantiemakelaars Heerkens, Thijssen & caviet.

28


i ntervi ew

‘Verzekeraars voorzien vaak niet wat er mis kan gaan’ Internet en globalisering maken bedrijven kwetsbaarder voor nieuwe gevaren zoals cyber risk en terroris tische aanslagen. Maar de mogelijk heden om een verzekering tegen het nieuwe onbekende af te sluiten, zijn vaak beperkt. “Terrorisme was altijd gewoon gedekt. Tot de aanslagen van 11 september.”

H

et schaalmodel van een oud houten schip in de vergaderruimte van makelaar Willis springt direct in het oog. Zeker één meter hoog en anderhalve meter lang staat de forse minia tuur in een speciaal daarvoor vervaardigde glazen vitrine. “Een directe verwijzing naar ons verleden”, zegt Niek Post, die sinds 1 no vember 2009 directievoorzitter van Willis BV in Nederland is. Het concern heeft zijn wortels in Harlingen. Daar werd halverwege de negentien de eeuw scheepvaartbedrijf Gebroeders Scheuer opgericht. In 1914 werd aan het scheepvaartbedrijf een as surantieafdeling toegevoegd voor het verzekeren van transport over land en zee. Post: “De afde ling groeide uit tot één van de grootste scheeps makelaars in Nederland.” Het assurantiebedrijf was korte tijd onderdeel van Hoogovens, tot het in de jaren negentig van de vorige eeuw onder deel werd van Willis Group. Tegenwoordig is het hoofdkantoor van Willis BV gevestigd in de IJtoren, op een steenworp van de Amsterdamse haven.

Piraterij Vandaag de dag richt Willis zich voor een be langrijk deel op het adviseren van bedrijven en het plaatsen van ‘nieuwe’ risico’s bij verzeke raars. Post: “Dan gaat het bijvoorbeeld om de gevolgen voor bedrijven van reputatieschade, klimaatverandering, terrorisme of de uitbraak van een pandemie.” Maar ook een ‘oud’ risico als piraterij valt tegenwoordig onder het kopje nieuw. Met de zeeroverij langs de Somalische kust is er weer volop vraag naar verzekeringen tegen dat risico, zegt Post. De recente mediaaandacht en de successen van de Somalische piraten hebben criminelen in an dere delen van de wereld op ideeën gebracht. Onder meer voor de kusten van Brazilië, Nigeria, Thailand en Vietnam stijgt het aantal aanvallen door piraten. Post: “Een aanval heeft niet alleen gevolgen voor de werknemers op de boot en de eigenaar van de lading, maar ook voor de koper. Die moet wachten op de levering van zijn goede ren. Zijn hele bedrijf kan daardoor plat komen te liggen.”

‘Op de eerste laptop kon nauwelijks informatie worden opgeslagen. Nu past bijna de hele bedrijfsadministratie op een geheugenstick’ Daarmee stipt Post een andere trend aan. Waar de nadruk in het verleden lag op het verzekeren van materiële schades, zoals brand en de be drijfsschade die daaruit voortvloeit, verschuift de focus nu meer naar de dekking van immate riële schade, zoals aansprakelijkheid. Post:


29

“Doordat bedrijven steeds vaker uit alle delen van de wereld hun onderdelen halen en zelf over de hele wereld hun grondstoffen en half fabrikaten leveren, is het risico dat er in de supply chain iets fout gaat de laatste jaren toegenomen.”

Cyber risk Met de opmars van internet en computers in het bedrijfsleven heeft zich nog een nieuw risico aangediend: cyber risk. Post: “Voorheen waren bedrijven vooral afhankelijk van boot, trein, vliegtuig, telefoon en fax. Nu spelen computer en internet een wezenlijke rol in de supply chain. Als het mailsysteem niet meer werkt, zit het per soneel stil. Denk je eens in wat de gevolgen voor luchtvaartmaatschappijen zijn als hun website uitvalt.”

‘Meer dan ooit moeten wij in de huid van de klant kruipen om met advies en maatwerkoplossingen te komen’ Die snelle technische ontwikkelingen stellen het bedrijfsleven voor meer uitdagingen. Belangrijke gegevens kunnen – bedoeld of onbedoeld – op straat belanden. “Op de eerste laptop kon nau welijks informatie worden opgeslagen. Nu past bijna de hele bedrijfsadministratie op een ge heugenstick.” Post ziet de markt voor verzekeringen tegen digitale risico’s de komende tijd stevig groeien. “Op dit moment worden veel nieuwe complexe producten ontwikkeld waarmee bedrijven zich kunnen verzekeren. Het is een markt die uitein delijk groter kan worden dan de normale be drijfsaansprakelijkheidsmarkt.”

Terughoudend Maar de ontwikkeling van nieuwe producten wordt niet gedreven door de verzekeraars. “De markt is reactief”, stelt Post. “Verzekeraars zien

nieuwe ontwikkelingen, maar kunnen niet voor zien wat er mis kan gaan. Op zeker moment gaat het fout bij een aantal bedrijven en op dat mo ment denken andere bedrijven: ‘Dit kan mij ook gebeuren, ik wil me hier wel tegen verzekeren. Pas als die klanten naar de verzekeraar stappen, worden veelal nieuwe producten ontwikkeld.” De reden voor de terughoudendheid bij verzeke raars? Post: “Het zijn complexe risico’s waarover nog geen statistieken bestaan.” Dat maakt het vrijwel onmogelijk om de potentiële schade in kaart te brengen en de juiste premie te bereke nen. Besluiten verzekeraars toch dekking aan te bieden voor een nieuw risico, dan willen ze er vaak weer vanaf op het moment dat het echt misgaat, zegt Post.

Terrorisme Een goed voorbeeld is volgens hem het terroris merisico. “Terrorisme was altijd gewoon gedekt. Tot de aanslagen op het World Trade Center op 11 september 2001. Toen wilden verzekeraars het terrorismerisico ineens uitsluiten of de dek king in aparte polissen opnemen.” Daarom werd in 2003 de Nederlandse Herver zekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT) opgezet. Daarin hebben alle Nederlandse verzekeraars afgesproken dat ze in een jaar ge zamenlijk maximaal een miljard euro uitkeren aan slachtoffers van een aanslag. Een lachertje, vindt Post. “Het is een verzekering voor de verze keraars. In het geval van een grote calamiteit kan dat bedrag volstrekt ontoereikend zijn. Ver zekeraars nemen dagelijks bedrijfsrisico’s waar van de schade veel groter kan zijn.”

Reputatieschade De grootste bedreigingen voor het bedrijfsleven zijn vaak heel lastig te verzekeren, zegt Post. Reputatieschade is daar misschien wel het beste voorbeeld van. Accountantsfirma Arthur Ander son leed onherstelbare schade door betrokken heid bij de ondergang van energiebedrijf Enron. De bedragen waar het om ging, waren te over zien. Post: “Maar de impact op het vertrouwen van klanten en aandeelhouders in een merk is enorm. Een relatief kleine gebeurtenis kan enor me consequenties hebben.”

HisToRie

Van sluiten naar adviseren

Willis heeft een aansprekende historie. Zo was het bedrijf de makelaar voor de Titanic die op de eerste reis ten onder ging en het was de herverzekeringsmakelaar voor de Duitse Zeppelin Hindenburg, die in 1937 explodeerde. ook trad het bedrijf op als makelaar bij de verzekering van het Noordzee-olieplatform Piper Alpha, dat in 1988 verwoest werd door een ontploffing, en van het World Trade Center dat in 2001 getroffen werd door een aanslag.

Door de komst van deze moeilijk verzekerbare risico’s treedt Willis steeds vaker op als consul tant. De nadruk verschuift van het sluiten van de polis naar het adviseren over risicomanage ment, zegt Post. “Zo wint advisering over goede communicatie in geval van een crisis steeds meer aan belang. Meer dan ooit moeten wij in de huid van de klant kruipen om met advies en maatoplossingen te komen.”

30


Senior Underwriter L & H (Dutch speaking) Internal Job Title

Senior Underwriter L & H (Dutch speaking)

Employment Type

Regular Full-Time Employee

Country

Switzerland

Job Location

Zurich

Company

Swiss Re is one of the leading global reinsurers. We offer a wide range of traditional reinsurance products and related services, which are complemented by insurancebased corporate finance solutions and supplementary services. Our core business segments are: risk transfer, risk finance and asset management.

Division

Life & Health (L & H)

Department

Continental European L & H Hub

Job Description

Swiss Re is looking for a Dutch speaking Senior Underwriter L & H to be based in Zurich and support the European markets. You will join an international team, covering markets across the Continental European region with a wide range of activities including case support, training,auditing and product development. Obviously some international travel will be required. This fantastic opportunity offers superb career development opportunities for existing underwriters with excellent language abilities who are really looking to reach the pinnacle of their profession.

Requirements

    

Interested?

We are looking forward to receiving your application via our web-portal at www.swissre.com. For questions, please contact Marc van Marrewijk at [email protected].

Reference Code

EXT-NB50216148

5 or more years experience in (re-)insurance underwriting is required Fluent English and Dutch mandatory; other languages preferred Good interpersonal skills Team player, sensitive to cultural differences Flexible, open-minded and willing to travel

d e confrontati e

‘Ratingbureaus hebben schijnzekerheid gewekt’ Samen met bankiers en toezichthouders zijn de ratingbureaus de hoofdschuldigen van de kredietcrisis, stelde VNAB-voorzitter Rolf van der Wal in een toespraak eind vorig jaar. “Ze hebben een schijnzekerheid gewekt”, zei hij toen. De beoordelingen van ratingbureaus zijn volgens Van der Wal buitengewoon discutabel. Maar ook de verzekeraars maken dankbaar gebruik van de ratings die de bureaus afgeven. Toch?

V

an der Wal deed zijn uitspraak op het jaarlijkse marktdiner van de VNAB, de brancheorganisatie van partijen in de co-assurantiemarkt. “Ik blijf bij die uitspraak”, zegt hij een half jaar nadien stellig. De drie grote kredietbeoordelaars – Fitch, Moody’s en Standard & Poor’s – zijn niet transparant bij het beoordelen van bedrijven en financiële producten. Van der Wal: “Niemand weet welke criteria zij gebruiken. Wanneer je als bedrijf een rating krijgt, ben je het lijdend voorwerp.” De kritiek van Van der Wal houdt daar niet op. Het staat volgens hem als een paal boven water dat er sprake is van belangenverstrengeling. “De ratingbureaus worden betaald door partijen die de beoordelingen gebruiken om hun beleggingsproducten te verkopen. Een typisch geval van: wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Daarbij is er tot op heden geen toezichthouder die toetsingscriteria eist en daarmee het oordeel van de ratingbureaus objectiveert.” Maar verzekeraars gebruiken de ratings toch ook bij hun beleggingskeuzes? Van der Wal: “Ja, alle partijen hebben het oordeel van ratingbureaus tot wet verheven. Met die ratings hebben ze in complexe producten belegd waar ze eigenlijk onvoldoende vanaf wisten.” Hij noemt de CDO’s – pakketjes leningen met onderpand van uiteenlopende kwaliteit. “Nu weet bijna iedereen wat dat zijn, maar voor de crisis werd daarin belegd puur op basis van de ratingbureaus.” Ook verzekeraars zijn op dat punt de mist ingegaan, beaamt Van der Wal. Als risico-inschatters

bij uitstek hadden zij zelf een oordeel moeten vellen. “Partijen moeten niet beleggen in producten waar ze zelf geen goed beeld van hebben. Zij moeten de ratings gebruiken als een mening en die mee laten wegen in hun eigen oordeel over een product of bedrijf. Ook voor de crisis had iedereen beter moeten weten. Maar de ratings werden als onaantastbaar beschouwd.”

‘Ratingbureaus worden betaald door de partijen die ratings gebruiken. Een typisch geval van: wiens brood men eet, diens woord men spreekt’ Het ontbreekt de beleggingsafdelingen van verzekeraars en andere financiële partijen daarbij doorgaans niet aan kennis, aldus Van der Wal. “Belangrijker is dat partijen zichzelf beperkingen opleggen bij het aantal producten dat ze willen beoordelen. Het aanbod van beleggingen is zo ontzettend groot en complex dat niemand in staat is alle producten op een goede manier te beoordelen.”

Meer toezicht Daarnaast is meer toezicht op de kredietbeoordelaars bittere noodzaak, stelt Van der Wal. “In de Verenigde Staten wordt daar op dit moment aan gewerkt. Met goed toezicht kunnen de ratings in de toekomst een waardevol instrument zijn. Maar iedereen moet zich realiseren wat de beperkingen ervan zijn.” Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

33

de markt

De co-assurantiemarkt is voor velen onbekend. Maar juist op de co-assurantiemarkt worden de meest interessante risico’s verzekerd: van de schade van piraterij tot de gevolgen van een pandemie. Alleen moet de branche werken aan meer naamsbekendheid. “Laat zien dat het sexy is.”

Co-assurantie Niet voor grijze muizen

34


A

ls Rob Verkaik vertelt dat hij in de verzeke ringsbranche werkt, krijgt hij doorgaans lauwe reacties. “Saai, dat is toch het eerste wat mensen te binnen schiet. Ze denken aan grijze pakken die de hele dag achter hun bureau zitten. Tja, dat is natuurlijk niet erg spannend.” Verkaik is nu wel gewend dat hij wat toelichting moet geven. “Als ik vertel dat ik met de meest uiteen lopende bedrijven aan tafel zit, als consultant optreed en altijd maatwerk lever, is het opeens wel interessant.” En dan gaat het nog niet eens over de risico’s die op de grootzakelijke markt worden verzekerd. Hier draait het niet om de (verplichte) overlij densrisicoverzekering bij de hypotheek, de ver zekering voor rechtsbijstand of de waarde van de inboedel. Dat zijn de ‘huis-tuin-en-keukenver zekeringen’, ‘dertien in een dozijn’, klinkt het op de co-assurantiemarkt. Hier gaat het om verzeke ringen tegen terroristische aanslagen, overstro mingen en diefstal van peperdure kunstwerken. Maar onbekend maakt onbemind. Ook Verkaik (28) wist vrijwel niets van de co-assurantiewe reld. Tot hij in de laatste fase van zijn studie economie aan de Erasmus Universiteit in Rotter dam werd benaderd door een recruiter met de vraag of hij als trainee bij makelaar Marsh wil de beginnen. “Ik had nog nooit van het bedrijf gehoord, maar na wat toelichting en zoekwerk op internet was ik snel geïnteresseerd.” Sinds 2005 werkt hij met veel plezier bij het concern. Het wordt hoog tijd dat het vak meer bekendheid krijgt, vindt Verkaik. “Laat zien dat het sexy is. Bijvoorbeeld door met aansprekende deals naar buiten te treden. Ook op hogescholen en univer siteiten moet de branche beter zichtbaar zijn. Be drijven in deze sector hebben geen bekende namen als Shell of Akzo Nobel, dus moeten ze harder wer ken om de interesse van studenten te wekken.” De Vereniging Nederlandse Assurantie Beurs (VNAB) wil het vak graag meer bekendheid geven bij hbo- en wo-studenten. Want binnen de co-as surantiebranche mag dan iedereen weten hoe aantrekkelijk en dynamisch het vak is, daarbui ten weet bijna niemand dat. “Om de sector meer ruchtbaarheid te geven en het assurantievak on der de aandacht te brengen, zijn we in gesprek met een aantal hoge scholen”, vertelt Jan Wes terbeek, directeur van de VNAB. Investeren in het aantrekken van jonge mensen is hard nodig, meent Michel Schaft. De 42-jarige al gemeen directeur van makelaar Meijers rekent zichzelf nog tot de jonge garde in de branche. “Met het oog op de vergrijzing hebben we vers bloed nodig. Maar het is ontzettend moeilijk om goede mensen op de juiste opleidingen te krijgen. Soms gaan opleidingen zelfs niet door vanwege Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

een gebrek aan aanmeldingen. Terwijl kennis van groot belang is in deze specialistische sector.”

Lamborghini Ook Bert van der Vossen, algemeen directeur Noord-Europa van verzekeraar Chubb, ziet dat de naamsbekendheid tekort schiet. “Dat kan een barrière zijn bij het aantrekken van nieuw talent. Terwijl de carrièremogelijkheden en ar beidsvoorwaarden goed zijn.”

‘Bedrijven in deze sector moeten harder werken om de interesse van studenten te wekken’ Van der Vossen (47) kwam min of meer bij toeval met de branche in aanraking. Tijdens zijn studie rechten werkte hij in een wetswinkel. Daar kreeg hij voor het eerst met zaken te maken waarbij grote verzekeraars betrokken waren. Na zijn studie ging Van der Vossen aan de slag bij een voorloper van verzekeraar Aon. “Ik begon met schadeafhandeling. De beste leerschool die ik kon wensen. Ik zag wat de impact van schade was op zowel de klanten als op de verzekeraars.” De risico’s die Chubb verzekert zijn heel divers, zegt Van der Vossen. Die variëren van verzeke ringen tegen fraude en aansprakelijkheidsverze keringen voor commissarissen en directeuren

historie • Assurantiebeurzen ontstaan begin zestiende eeuw op het Italiaanse schiereiland. • Als het commerciële belang van de Italiaanse stadstaten afneemt, verplaatst de beurs zich naar Brugge en daarna naar Nederland. • In 1598 wordt de Rotterdamse beurs opgericht en in 1611 volgt de Amsterdamse beurs. • Aanvankelijk worden op de beurzen alleen schepen en hun lading verzekerd. • In de tweede helft van de negentiende eeuw komen daar brandverzekeringen en andere verzekeringen bij. • In de jaren zeventig van de twintigste eeuw ontstaat behoefte aan het verzekeren van grotere en complexere risico’s doordat het Nederlandse bedrijfsleven steeds meer internationaal zaken doet. • In de jaren zeventig en tachtig verdwijnen langzaam maar zeker de tientallen assuradeurbedrijven die tekenmachtigingen hebben van veelal buitenlandse verzekeraars. • Om kosten te besparen gaan verzekeraars het werk van de assuradeurs zelf doen. • De concurrentie op de markt neemt daarna een hoge vlucht. Om kosten te besparen maakt de fysieke beurs vanaf 2004 plaats voor een virtueel platform, het e-ABS.


35

tot brandverzekeringen voor ziekenhuizen. “Maar we verzekeren ook extreem dure auto’s, zoals Ferrari’s en Lamborghini’s”, zegt Van der Vossen. Ook hij benadrukt de veelzijdigheid en complexiteit van de risico’s die verzekerd moeten worden als grote uitdagingen van het vak. Als het aan de Chubb-directeur ligt, treden de partijen op de co-assurantiemarkt veel vaker naar buiten om het vak onder de aandacht te brengen. Hij noemt de brand op de Technische Universiteit Delft in 2008 als voorbeeld. “Wij waren daar de leidende verzekeraar. Het spreekt voor zich dat zo’n brand slecht nieuws is voor ons, maar we hebben wel gezorgd dat binnen drie dagen een voorschot van tien miljoen euro werd betaald aan de TU zodat zij de belangrijkste kosten konden betalen.”

‘Tijdens het Stones-concert kreeg ik bericht dat een groep Hells Angels het stadion binnen was gekomen en het uit de hand dreigde te lopen’ Wat Van der Vossen maar wil zeggen: de branche moet naar de buitenwereld uitdragen goed te verzekeren en klaar te staan voor de klant als het erop aankomt. “Nu gaat het in de krant toch vooral over woekerpolissen. Dat straalt ook af op de co-assurantiemarkt.”

Technici Het is een misvatting dat de (co)assurantiebranche enkel juristen en economen zoekt. Integendeel, zegt Kees Krijgsman, directieadviseur van verzekeraar Allianz. Technici met expertise op

samengevat • De co-assurantiemarkt is bij de meeste buitenstaanders on bekend en daardoor onbemind bij jonge hbo’ers en academici. • Juist op de co-assurantiemarkt worden grote niet alledaagse en vaak complexe risico’s verzekerd, waardoor het werk uitdagend is. • Door het verdwijnen van de fysieke beurs in 2004 en de geleidelijke invoering van een elektronische beurs is het vak volop in beweging. • Branchevereniging VNAB heeft al contact met opleidingen om het vak onder de aandacht te brengen. Dat is des te belangrijker omdat de branche op termijn grote behoefte heeft aan jong talent. • Om meer naamsbekendheid te krijgen, zou de branche vaker naar buiten moeten treden met in het oog springende zaken, zoals de brand op de Technische Universiteit Delft in 2008, zegt Bert van der Vossen van Chubb.

36


uiteenlopende gebieden zoals woningbouw en infrastructuur zijn volgens hem minstens zo gewild. “Het verzekeringsvak, dat leren wij ze wel.” Krijgsman: “Neem de aanleg van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam. Daarvoor moeten tunnels worden gegraven en stations worden aangelegd. Tot zover niets nieuws. Maar het bijzondere aan het project is dat het in een heel dichtbevolkt gebied wordt uitgevoerd met het risico dat panden verzakken. Daar komen de technici in beeld. Zij kunnen beoordelen of de aannemer de juiste methoden gebruikt, om vervolgens de risico’s in te schatten en een premie te berekenen.”

Opmerkelijke risico’s De 64-jarige Krijgsman verzekerde al heel wat o pmerkelijke risico’s. Zoals het concert dat de Rolling Stones eind jaren zeventig in het Zuiderpark in Den Haag hielden. Krijgsman: “De fans stonden er in die jaren om bekend de boel af te breken. Tijdens het concert kreeg ik bericht dat er een groep Hells Angels het stadion binnen was gekomen en de boel uit de hand dreigde te lopen. Totdat een wolkbreuk de mensenmassa uiteen dreef. Ik werd zogezegd gered door het slechte weer.” Niet alleen de onalledaagse en zeer complexe risico’s maken het vak zo aantrekkelijk. Continu onderhandelen klant, verzekeraar en makelaar over polis en premie. Die commerciële kant spreekt Rob Verkaik aan in zijn baan bij makelaar Marsh. “Ik breng de wensen van klanten in kaart en zoek naar de oplossing die daarbij past. Vervolgens ga ik met verzekeraars in de slag voor offertes. Uiteindelijk probeer ik de beste deal voor de klant te krijgen.” Dat proces is tegenwoordig grotendeels geautomatiseerd. In 2004 maakten de beursvloer in Amsterdam en Rotterdam plaats voor een vir tuele beurs. Via het e-ABS (Elektronische Assurantie Beurs Systeem) kunnen makelaars, verzekeraars en expertisebureaus online informatie uitwisselen. Daarmee kwam een einde aan de vierhonderd jaar lange traditie van ‘vis-à-vis’zakendoen op de fysieke beursvloer.

Beursklokken In het verleden zagen makelaars en verzekeraars elkaar elke dag op de beursvloer, blikt Krijgsman terug. Hij begon zijn loopbaan bij Boot & Pit, een verre voorloper van Allianz. Krijgsman: “De beurs begon iedere dag om half twee met het luiden van de beursklokken. Op de vloer stonden houten beursbanken waar elke verzekeraar zijn eigen plek had. De makelaars liepen rond en wisten bij wie ze moesten zijn. Je moest op tijd zijn, anders betaalde je een kwartje boete.” Het grote voordeel van die werkwijze? “Iedereen kende iedereen”, zegt Krijgsman. “Zaken deed je voor een belangrijk deel op basis van vertrouwen, want je Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

wist wie je tegenover je had. Dat is belangrijk, want verzekeren is en blijft mensenwerk.” De stap naar een virtuele beurs was onvermijdelijk, zegt Krijgsman, die zelf een groot voorvechter is van de invoering van het nieuwe systeem. Uit concurrentieoverwegingen moesten verzekeraars hun kosten verlagen en efficiënter gaan werken. Het e-ABS moet op termijn een miljoenenbesparing opleveren, onder meer op personeelskosten en huisvesting. Toch ziet Krijgsman het liefst dat het persoonlijk contact blijft bestaan. “Noem me ouderwets, maar ik zie grote voordelen en het is eenvoudig te regelen. De makelaars en verzekeraars van vandaag zouden elkaar bijvoorbeeld een keer per week op een vaste tijd kunnen ontmoeten in het koffiehuis van de beurs. Met de laptop op tafel kunnen ze dan in korte tijd belangrijke zaken alsnog persoonlijk afhandelen. Je moet het kind niet met het badwater weggooien.” Makelaar Verkaik van Marsh ervaart het ontbreken van een fysieke beurs echter niet als nadeel. “Ik ben gewend om zaken via telefoon en e-mail af te handelen. Ook daarbij is het van belang

een vertrouwensband op te bouwen. En als complexere zaken persoonlijk afgehandeld moeten worden, dan zoek je elkaar toch wel op.”

WOORDENLIJST • Co-assurantie: het gezamenlijk verzekeren van een risico waarvan de financiële omvang en/of complexiteit te groot is voor één verzekeraar. • e-ABS: elektronisch platform waarop makelaars, verzekeraars en expertisebureaus informatie uitwisselen over offertes en polissen, schade en de financiële verwerking van polissen. • Leidende verzekeraar: verzekeraar die in geval van co-assurantie de meeste kennis over het risico heeft en vaak de polisvoorwaarden opstelt. Volgende verzekeraars vertrouwen daarbij op de leidende partij. • Makelaar: tussenpersoon die het specifieke risico van een klant in kaart brengt en onderbrengt bij een of meerdere verzekeraars. • Sluitnota: document waarin de makelaar de polisvoorwaarden, het verzekerd bedrag, de premie, de verzekeringstermijn en een omschrijving van het risico zet. De sluitnota wordt ondertekend door de verzekeraars en de klant. • Underwriter: Engelse term voor een verzekeraar op de co-assurantiemarkt.

C55_Adv Otter 180x130_C55_Adv Otter 180x130 03-03-10 07:25 Pagina 1 Advertentie

Extra zekerheid door aantrekkelijke garantie Het ‘Natuurlijk’ Garantieplan P P P P

Hoge garantie. Geen beleggingsrisico. Online aanvragen. Zelf de provisievorm bepalen.

Gegarandeerd hoog eindkapitaal Het ‘Natuurlijk’ Garantieplan is een levensverzekering waarmee kapitaal wordt opgebouwd op basis van rentebijschrijvingen. Uw cliënt loopt geen beleggingsrisico. Door de gegarandeerde gemiddelde jaarlijkse rentebijschrijving van 3,5% kunt u uw cliënten verzekeren van een gegarandeerd hoog eindkapitaal bij leven op de einddatum van de verzekering. Het ‘Natuurlijk’ Garantieplan is zeer geschikt voor de aflossing van een hypotheek en de opbouw van een kapitaal voor een onbezorgde oude dag. Niet zomaar ‘Natuurlijk’ Conservatrix steunt met Het ‘Natuurlijk’ Garantieplan een organisatie die zich inzet voor bescherming van de natuur. Op dit moment is dit de stichting Vrienden van de Otter. Gemakkelijk afsluiten Het ‘Natuurlijk Garantieplan is gemakkelijk online af te sluiten via Cleo, het extranet van Conservatrix. Binnen Cleo kunt u bij Het ‘Natuurlijk’ Garantieplan zelf de door u gewenste provisievorm bepalen. Meer informatie Wilt ook u overtuigd worden van de hoge garantie binnen Het ‘Natuurlijk’ Garantieplan? Bel dan (035) 548 08 72 of ga naar www.conservatrix.nl voor een afspraak met onze accountmanager bij u in de buurt.

Sinds

1872

Conservatrix

l e v e n s v e r z e k e r i n g e n



37

Transparant is niets anders dan goed geïnformeerd thuis n a a t r o o v B rom nu een Ontvang V t. Neem daa e erf inzich . Kijk voor d icht en verw rz ve o t e h t nieuwe VB d e H .nl d p o la t Behou n sb e g erin lig abonnem ieuweverzek tn e .h w extra voorde w w p biedingen o diverse aan

018 Scherpzinning Betekenisvol Helder

NIEUW

Provisie? LinkedIn:

Daar moeten we zo hoe belangrijk is een snel mogelijk van af! online zakelijk netwerk?

Praktisch onmisbaar Het Verzekeringsblad

VBnet.nl

VB Selectie

Verzekeringsbranchedag

vb praktijk

Op 22 september vindt een studiereis plaats naar Lloyds of London. Behalve kennismaking met ‘de Lloyds’, staan tijdens de studiereis ook diverse actuele onderwerpen van de co-assurantiemarkt centraal. Deze zullen in workshops uitgewerkt worden. De studiereis is een initiatief van Het Verzekeringsblad in samenwerking met de VNAB.

VB-studiereis

naar Lloyds of London Datum Woensdag 22 september 2010 (vertrek ’s morgens vroeg van luchthaven Rotterdam; retour luchthaven Rotterdam rond 20.30 uur)

Deelname Maximum aantal deelnemers: 40 Voertaal: Nederlands Doelgroep: Medewerkers (hbo-niveau en hoger) die recent een carrière gestart zijn of een car rière ambiëren op de co-assurantiemarkt en werkzaam zijn bij een beursverzekeraar of een beursmakelaar. De studiereis beoogt een (hernieuwde) kennismaking met de co-assurantiemarkt te zijn.

Sponsormodel Een sponsor betaalt de kosten van een x-aantal vliegtuigstoelen à raison van € 600 (excl. btw). Deze kosten zijn inclusief alle organisatie- en transferkosten, luchthavenbelasting, lunches en avondeten en inclusief publiciteitskosten vooren achteraf. Sponsoren kunnen volgens het principe ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’ inspraak hebben in het programma en een workshop voor hun rekening nemen met inachtnaming van hetgeen onder ‘Programma’ staat. Van de studiereis en de workshops zal uitgebreid verslag in Het Verzekeringsblad worden gedaan en (in beeld, geluid en tekst) via een speciaal ‘VB-dossier Co-assurantie’ op VBnet.nl.

Programma (ochtend)

• Herverzekering: inleiding op de herverzekeringspraktijk; herverzekeringscapaciteit en kredietcrisis; actuele ontwikkelingen op de herverzekeringsmarkt; • Environmental Liability: opkomst van milieuaansprakelijkheid in internationaal perspectief; definities; (on)verzekerbaarheid; • Solvency II: inleiding op Solvency II; definities; gevolgen van Solvency voor de onderneming; adviespraktijk en best practices. 12.00 – 14.00 uur : Lunch en rondleiding Lloyds of London

Programma (middag) Mogelijkheid tot het volgen van twee van de volgende vier workshops bij voorintekening: • Multinational pooling; • Loss Control (Prevention); • Introductie op riskmanagement; • Noord-Zuidlijn Amsterdam als case study. Napraten en borrel, waarna transfer naar luchthaven. Verwachte aankomsttijd Rotterdam Airport: 21.30 uur.

Informatie en aanmelden Wilt u meedoen, als sponsor of als deelnemer, vraag dan meer informatie aan bij: Marjolein Spronk Opleidings- en congresmanager Kluwer T 0570 – 64 70 74 E [email protected]

Mogelijkheid tot het volgen van twee van de volgende vier workshops bij voorintekening: • Political Risks: definities; (on)verzekerbaarheid; case studies en best practices;



39

Heden hebben wij afscheid genomen van...

…beperkte keuzemogelijkheid. Een uitvaart wordt steeds persoonlijker. Zo bepaalt uw klant bij Ardanta zelf wie de uitvaart verzorgt en houdt hiermee zelf de regie. Ook bepalen niet wij, maar u en uw klant de hoogte van de advieskosten. Onze Premieschuif is hiervoor een eenvoudig hulpmiddel. Al in de offertefase geeft u inzicht in de advieskosten en ziet u welke keuzes welke impact hebben. Vergelijk ons gerust met andere uitvaartverzekeraars. Op prijs, kwaliteit en gemak. Want waarom zou u nog kiezen voor vertraging als u eenvoudig online kunt afsluiten? Neem afscheid van beperkte keuzemogelijkheid. Maak kennis met onze digitale mogelijkheden op www.tijdvoorafscheid.nu. En wees welkom bij Ardanta.

www.tijdvoorafscheid.nu

‘T IS TIJD VOOR EEN BIJZONDER AFSCHEID

D E BOEKENPLANK

De Boekenplank Piraterij

Matt Mason

Geen Somalische toestanden in dit boek. De piraterij waar het hierover gaat, moet gezocht worden in de hoek van de muze: plagiaat en illegale verspreiding. Een omvangrijk risico. Maar ook positieve kanten. De auteur houdt het heftige onderwerp lekker luchtig en leesbaar, maar biedt wel degelijk inhoud en diepgang. Hij vindt dat iedereen tegenwoordig piraat kan zijn. Worden films verboden in China? Piraten verspreiden illegale dvd’s die massaal aftrek vinden. Madonna sommeert fans die haar songs downloaden daarmee op te houden: ‘What the *.* do you think you are doing?’ Muzikanten verwerken haar statement in remixes en hacken haar website: ‘This is what the *.* I’m doing.’ De auteur toont aan dat piraterij niet alleen een negatieve context heeft. Piraterij ondermijnt namelijk ook censuur, dictatuur en repressie. Piraterij is een verfrissend en baanbrekend boek over ideeën, bronnen, creativiteit en ondernemerschap. Pag. 336 | Lebowski | ISBN 978 90 488 0189 3

1984

George Orwell Over political risks gesproken. De wereldberoemde roman van George Orwell is ervan doordrongen. U weet wel: big brother is watching you. In 1949 geschreven en in 1984 gesitueerd heeft het boek ook anno 2010 niets aan zijn enorme impact ingeboet. Natuurlijk las u het boek voor uw Engelse lijst op de middelbare school. Maar herlezing is meer dan de moeite waard. Als de spreekwoordelijke trein... Pag. 312 | Uitgeverij Arbeiderspers | ISBN 978 90 295 3823 7

Mastering risico & onzekerheid

J. Pickford, C. Alexander

Risico’s zijn er in soorten en maten: brand, machinebreuk, veeziekte, staking, onteigening, prijsschommelingen op markten voor goederen, effecten en valuta, natuurrampen, natuurrampen, burgeroorlog, milieucalamiteiten, recessie, het faillissement van een klant en schadeclaims als gevolg van productaansprakelijkheid om er eens een paar te noemen. Hoe geef je die risico’s een plaats in besluitvormingsprocessen? Daarover gaat Mastering risico & onzekerheid. Een boek vol risico’s en hoe die te beheersen.

aan Amerikaanse en Engelse business schools. De artikelen verschenen eerder als bijlage bij The Financial Times en Het Financieele Dagblad.

Niet van de hand van zomaar iemand. Nee, de auteurs van deze veelzijdige bundel zijn als deskundigen verbonden

Pag. 204 | Business Contact | ISBN 978 90 470 0192 8


41

r i s i c o m a na ge me n t

In een voortdurend veranderende verzekeringsmarkt lijkt het ‘bon ton’ om zaken snel als bedreiging te kwalificeren. Werd er bijvoorbeeld in de ‘rustige’ jaren zeventig nog een beetje lacherig over direct writers gedaan, met de internetontwikkelingen en het hogere opleidingsniveau in Nederland wordt het zelf afsluiten van een verzekering nu als gevaar gezien en probeert het intermediair het ‘handige’ van direct writers te gebruiken door toepassing van internet zonder het persoonlijke contact te vergeten. Door: Harrie L.A.E. Janssen, bedrijfskundige, bijzonder lid Adfiz

Risicomanagement en de verzekeringsindustrie:

niet zonder horten of stoten R

isicomanagement dreigt een zelfde lot ten deel te vallen. Aan het begin van de tachtiger jaren heb ik samen met enkele enthousiaste belanghebbenden vanuit verschillende beroepen, bedrijven en instellingen het Genootschap voor Risico Management (GvRM) opgericht. Medewerkers van de grote makelaars en verzekeraars werden onmiddellijk lid. De rest van de assurantiebranche bleef aan de zijkant staan, want risicomanagement zou wel overwaaien. Het slimmer maken van klanten zou immers premie-inkomsten gaan kosten en dat was niet in ieders belang. Risicomanagement waaide niet over, integendeel, het krijgt een steeds belangrijker plek in organisaties. Vaak van overheidswege opgelegd door weten regelgeving, soms ook door voortschrijdend inzicht in de manier waarop we met

42


onzekerheden willen omgaan. Hieronder geef ik eerst aan wat we onder risicomanagement verstaan en wat het belang daarvan is en vervolgens beschrijf ik de huidige stand van zaken en de toekomst.

definitie Bij het ontstaan van het Genootschap moest eerst vastgesteld worden wat we onder risicomanagement zouden verstaan. In overleg met onder andere verzekeraars, economen, controllers, veiligheidsdeskundigen en wetenschappers werd een definitie vastgesteld (zie kader).

analyse Deze definitie legt enerzijds de aandacht op het analyseren en meten. Dat vak kent de assurantiemakelaar met zijn risicoanalysemodellen als geen ander. Hij is er dagelijks mee bezig.

‘Risicomanagement krijgt een steeds belangrijker plek binnen organisaties’ Anderzijds noemt de definitie de maatregelen die genomen moeten of kunnen worden om de organisatie verder te laten functioneren. En daar zit de beperking voor de makelaar die voornamelijk de verzekerbare zaken onderzoekt en maatregelen voorstelt die de schadekans verkleinen of

definitie risicomanagement risicomanagement is: “het opsporen, analyseren, meten en evalueren van onzekere gebeurtenissen die het bereiken van de doelstelling van een organisatie kunnen verstoren, en het op grond van deze activiteiten opstellen en (laten) uitvoeren van maatregelen.”

voorkomen, terwijl het gebied voor de risicomanager verder gaat dan directe financiële gevolgen. Het belang van veiligheid bijvoorbeeld gaat verder dan de puur economische veiligheid. De definitie geeft dat verschil duidelijk weer. Risicomanagement heeft op alle activiteiten van de organisatie betrekking, want onzekere gebeurtenissen kunnen zich op ieder niveau en elk onderdeel van de organisatie zelf en van de omgeving van de organisatie voordoen.

maatregelen treffen Na de analyse worden de maatregelen onderzocht die het bereiken van de doelstelling van de organisatie bij een onzekere gebeurtenis waarborgen. De te nemen maatregelen worden in de literatuur vaak als volgt onderverdeeld:

1. retentie Zelf de risico’s dragen als onderdeel van de lopende zaken is voor veel organisaties vanzelfsprekend. Wanneer er wel een gedegen risicoinventarisatie uitgevoerd is en het dragen van risico’s een verantwoorde keuze is, dan voldoet deze maatregel.

2. overdracht Overdragen van het risico, bijvoorbeeld aan een verzekeraar, is een bekende remedie. Vaak is het de goedkoopste manier om de continuïteit van de organisatie te waarborgen bij een calamiteit.

3. Preventie Door middel van preventie de onzekere gebeurtenis voorkomen en/of de gevolgen te minimaliseren is een maatregel die we als kind al spelenderwijs leren, maar die in organisaties vaak toch niet consequent toegepast wordt.

4. Vermijden Een maatregel waar in veel gevallen niet aan gedacht wordt door bepaalde handelingen niet uit te voeren, bijvoorbeeld exporteren van producten naar “gevaarlijke” landen of handelingen niet zelf te verrichten maar uit te besteden aan derden. Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

43

Overdracht risico’s

Overheid

Overdracht van de risico’s aan een verzekeraar, vaak als alle andere middelen te duur of niet toereikend zijn, is slechts een van de maatregelen in het totale risicomanagementpakket. De verzekeringsindustrie heeft daardoor wel een noodzakelijke maatschappelijke functie in het risicomanagementproces, maar heeft ook een zekere argwaan tegen riskmanagers die het monopolie op kennis over risico’s betwisten. In de

Naast de verzekeringsindustrie maakt ook de overheid het belang van risicomanagement steeds groter. In Den Haag en Brussel wordt steeds meer wetgeving gemaakt waar ondernemers rekening mee moeten houden. Preventieve maatregelen in het kader van bijvoorbeeld veiligheid worden steeds belangrijker. Op dit moment is nog alle aandacht gericht op het uitsluitend voldoen aan de wetgeving. In de toekomst wordt van organisaties verwacht dat ze meer verantwoordelijkheid nemen en zich niet meer verschuilen achter lijstjes die ze hebben afgevinkt.

‘Ook de overheid maakt het belang van risicomanagement steeds groter door steeds meer nieuwe wetgeving’ afgelopen jaren is het delen van die kennis wel verder gekomen. Vaak uit noodzaak omdat ook verzekeraars in de complexe samenleving het steeds moeilijker vinden om de kansen op het ontstaan van ongewenste gebeurtenissen te voorspellen en de gevolgen te berekenen.

Samenwerking In de toekomst lijken risicomanagement en de verzekeringsindustrie steeds meer tot elkaar veroordeeld en dat zal niet zonder horten of stoten gaan. Maar het belang van een veilige maatschappij met ruimte voor innovatieve ontwikkelingen is te groot om dat niet samen mogelijk te maken. Risicomanagement zonder overdracht van risico’s aan verzekeraars is onvolledig. Verzekeren zonder gebruik te maken van de deskundigheid en maatregelen van risicomanagement wordt onmogelijk.

Advertentie

UITERSTE RESERVERINGSDATUM WOENSDAG 29 SEPTEMBER

Arbeidsmarktspecial 2010

Het zwaargewicht arbeidsmarktmedium in de financiële en fiscale wereld

ÀLi`Ã> -«iVÀÌ >

Met een advertentie of bedrijfsprofiel in de Arbeidsmarktspecial 2010 bereikt u in één run vrijwel de gehele sector voor fiscale en financiële dienstverlening. De verspreide oplage van 65.000 ex. is goed voor een bereik dat door geen enkel ander medium in deze branches benaderd wordt. En dat voor een verrassend scherp tarief. Informeer naar de advertentiemogelijkheden bij Bea Kolkman. Bel 0570-64 88 93 of mail [email protected].

44


Kiest u ook voor zekerheid?

w e r k k a p i ta a l

Werkkapitaalmanagement

‘Geld of je leven!’ Als nooit tevoren is dit van toepassing op vele Nederlandse ondernemingen. Omzetdaling, voorraden die niet aan de straatstenen te slijten zijn, debiteuren die trager betalen, kosten die de pan uit rijzen en het moeilijker verkrijgen van kredieten. Het crisisscenario waarmee menig financieel directeur vandaag de dag worstelt. In de wereld van financieel management waar het vooral gaat om het draaien aan de knoppen ‘geld in’ en ‘geld uit’ is het spannender dan ooit. Optimaliseren van het werkkapitaal is altijd al een manier geweest om geld te verdienen, nu is het een manier om te overleven! Door: Walter Toemen, Risk directeur, Euler Hermes Kredietverzekering NV

D

e wetenschap en de praktijk hebben de cennia geleden al aangetoond dat voor het verdienen van geld het op de lange duur niet uit maakt of een onderneming met relatief veel of weinig eigen geld is gefinancierd. Maar, als het gaat om reputatie, soliditeit (solvabiliteit) en ver trouwen – zeker om klappen op te kunnen vangen – dan gaat de voorkeur toch uit naar financiering met relatief veel eigen geld. Solide ondernemin gen hebben doorgaans ook minder moeite om als dat nodig is snel financiering te vinden bij bij voorbeeld banken. Dat verhaal wordt anders als er alleen maar schuldeisers zijn.

Betaling en macht Nu menen nog steeds veel ondernemers – zowel groot als klein – dat een werkkapitaalprobleem dat zich uit in liquiditeitskrapte, het best op te vangen is door zelf dan ook maar trager te gaan betalen. Sommige bedrijven maken daarbij handig gebruik van hun machtspositie richting hun leveranciers. 46


Dat deze bedrijven er belang bij hebben om juist ook met deze leveranciers een langetermijnrelatie te onderhouden en je deze dus niet tot op het bot toe moet uitkleden, wordt vaak uit het oog verlo ren. Gevolg is afname van de kwaliteit van de ge kochte spullen of diensten, of nog erger... Ook de leverancier moet immers geld kunnen verdienen. Trager betalen leidt op termijn dus tot niets, maar schaadt wel de reputatie. Dat het niets kost, is een verkeerd en beslist onjuist argument. Probeer maar eens uit wat de betalingskorting is als alle inkopen in plaats van op krediet cash worden be taald. De leveranciers verdringen zich bij bedrijven voor de deur en de korting (rechtstreekse marge verbetering) kan oplopen tot enkele procenten, vaak meer dan een bankkrediet nu kost. Werkkapitaalmanagement kan het best worden omschreven als een continu en dynamisch ge beuren en is bij uitstek de bindende factor tus sen creditmanagement, voorraad en productie

management, in- en verkoopmanagement en alle andere disciplines die invloed hebben op het werkkapitaal. Welke onderdelen (voorraden, debiteuren en crediteuren) binnen het werkkapitaal het belangrijkste zijn, hangt af van de onderneming. Echter, onvoldoende aandacht aan goed beheer van de diverse bedrijfsprocessen rondom voorraden, debiteuren en crediteuren kan de onderneming onnodig veel geld kosten of andere verstrekkende gevolgen hebben voor de continuïteit van de onderneming.

Debiteuren en risico’s Belangrijke gedachte achter de omloopsnelheden van de eerdergenoemde werkkapitaalcomponenten is hoeveel geld in de onderneming aanwezig is of eigenlijk zou moeten zijn. Een van de componenten die als onderneming moeilijk zelf te sturen is, is de post debiteuren. Iedereen is het erover eens, dat deze post zo klein mogelijk moet zijn. Immers, hoe groter de omvang van openstaande vorderingen, des te meer moet er worden gefinancierd. Maar ‘debiteuren’ vormen vaak de basis voor het commerciële onderhandelingsproces. Niet zelden wordt de betalingstermijn ingezet als commercieel instrument. Het inzetten van dit instrument, vaak afgedwongen door ‘belangrijke’ afnemers, veroorzaakt dat geld langer dan nodig vastzit in het werkkapitaal.

Kredietverzekering Veel bedrijven zien in dat de kredietcrisis ook in Nederland grote impact heeft en dat de bedrijfsvoering indirect en direct wordt geraakt door

hun debiteuren. Steeds meer ondernemers wensen de betalingsrisico’s af te dekken. Dit merkt Euler Hermes aan de stijgende vraag naar kredietverzekering door ondernemingen die dit risico niet eerder hebben verzekerd. Met een kredietverzekering wordt het risico als gevolg van het faillissement van een debiteur, en daarmee het verlies van werkkapitaal, ingedekt. Maar er zijn meer redenen om gebruik te maken van een kredietverzekering in het kader van het beheren van werkkapitaal. Een kredietverzekering ‘dwingt’ de onderneming allereerst inzicht te krijgen in de processen rondom haar debiteuren en deze processen vervolgens op basis van dit inzicht te optimaliseren en te onderhouden. In de fase voor de

Definitie werKKapitaal werkkapitaal is in feite exact wat het woord zegt; het kapitaal waarmee wordt gewerkt of anders gezegd de hoeveelheid geld dat nodig is om de bedrijfsactiviteiten te kunnen uitoefenen. werkkapitaal is het verschil tussen de vlottende activa (voorraden, debiteuren, liquide middelen) op de balans van een onderneming en de vlottende passiva (crediteuren en overige kortlopende schulden).


47

verkoop kan de onderneming met behulp van de kredietverzekeraar inzicht krijgen in de kwaliteit van haar debiteurenportefeuille of zelfs inzicht krijgen in de kwaliteit van prospects. Vervolgens kan men met de kennis en ervaring van de kredietverzekeraar vaststellen óf, en zo já, hoeveel risico men wil lopen met de omzet op bepaalde debiteuren. (Met in het achterhoofd

‘In tijden van crisis en stijging van het aantal faillissementen is het eigendomsvoorbehoud juist belangrijk’ omzet is nog geen winst!) En uiteindelijk, nadat de goederen of diensten zijn geleverd en de overeengekomen betalingstermijn wordt overschreden, de vordering door de kredietverzekeraar toch kan worden geïncasseerd. Als in het uiterste geval de debiteur toch failliet gaat, is het werkkapitaal zekergesteld door een schadeuitkering.

Aanvullende zekerheid Als de werkkapitaalcomponenten, zoals voorraden, debiteuren en crediteuren, goed op elkaar zijn afgestemd, is het mogelijk dat het geld minder (onnodig) lang vastzit in de afzonderlijke componenten. Het werkkapitaal kan dan dienen als interne financieringsbron. Maar niet in alle gevallen kan er sprake zijn van optimalisatie van het werkkapitaal en is externe financiering noodzakelijk. Een kredietverzekering kan dan dienen als aanvullende zekerheid voor kortlopende financiering door de banken.

Goede leverings- en betalingsvoorwaarden Zoals eerder aangegeven, is het hebben van inzicht en het beheersen van de processen op het gebied van inkoop, productie, voorraad en verkoop van groot belang in het werkkapitaalproces. In tijden van crisis proberen bedrijven zaken te doen op de voor hen meest gunstige manier. Te vaak doen bedrijven afstand van de eigen leverings- en betalingsvoorwaarden ten gunste van hun afnemers. Te weinig wordt onderkend, dat het afstand doen van rechten voortvloeiende uit leverings- en betalingsvoorwaarden van grote invloed kan zijn op het werkkapitaal of componenten daarvan.

Eigendomsvoorbehoud Een van de voorbeelden daarvan is het zogenoemde eigendomsvoorbehoud. Bij eigendomsvoorbehoud blijven geleverde goederen juridisch eigendom van de leverancier. Pas wanneer aan 48


alle afspraken is voldaan, is de koper ook daadwerkelijk de eigenaar. Mocht er geen (volledige) betaling hebben plaatsgevonden, dan kan de leverancier in rechte alle goederen terugeisen. In tijden van crisis en grote stijging van het aantal faillissementen is het eigendomsvoorbehoud juist belangrijk. Wanneer een koper namelijk niet kan betalen door bijvoorbeeld een faillissement en er is afstand gedaan van het eigendomsvoorbehoud, dan kan geen aanspraak meer worden gemaakt op de al geleverde goederen. Ook bij doorverkoop van een goed kan er vaak geen aanspraak meer op worden gemaakt. En wanneer er sprake is van een kredietverzekering, kan alleen een schade-uitkering plaatsvinden als de verzekeraar in staat wordt gesteld in de rechten te treden van de verzekerde. Met andere woorden, het hanteren van goede leverings- en betalingsvoorwaarden beschermt het werkkapitaal.

Grootbedrijf Bij grote ondernemingen staat optimalisatie van het werkkapitaal op de agenda van de Raad van Bestuur of de directie. Sla de jaarverslagen van de grote organisaties er maar op na. In het grootbedrijf is het veelal vanzelfsprekend dat geavanceerde voorraadmanagementsystemen zijn gekoppeld aan geautomatiseerde processen voor debiteurenbeheer. Ook spelen professionele cashmanagementtechnieken een grote rol in het bepalen van de optimale hoeveelheid cash.

Midden- en kleinbedrijf In het mkb is het optimaliseren van werkkapitaal zeker niet van minder belang. Ook mkbondernemingen kunnen de vruchten plukken van efficiënt en effectief beheer van hun werkkapitaal. Gebrek aan inzicht in inkoop-, productie- en verkoopproces leidt in veel gevallen tot onvoldoende sturing van deze processen. Als gevolg hiervan staan er onnodig veel miljoenen of zelfs miljarden euro’s vast in het werkkapitaal. Dit betekent dat onnodig gebruik moet worden gemaakt van externe financiering, terwijl bij het optimaal afstemmen van alle werkkapitaalcomponenten middelen vrij komen voor interne financiering.

Optimalisatie Alleen al het terugdringen van het aantal debiteurendagen zal leiden tot het vrijkomen van liquide middelen. Kredietverzekering is hiertoe slechts één van de instrumenten die kan worden ingezet. Alleen een integrale benadering van het werkkapitaalvraagstuk vanuit alle disciplines zoals inkoop, productie en verkoop leidt tot een verbetering van de werkkapitaalpositie. Uiteindelijk zal deze optimalisatie geld genereren voor een rendabele bedrijfsvoering.

VERZEKERINGS BRANCHEDAG 2010 100

JAAR

intermediaire distributie

24 november - De Doelen - Rotterdam Hoe ziet het verzekeringskantoor van de toekomst eruit? Kunnen de verworvenheden van 100 jaar intermediaire distributie doorvertaald worden naar een succesvol businessmodel in 2020? En wat moet ik zelf eigenlijk als ondernemer of verzekeringsprofessional doen om me op een nieuwe verzekeringstoekomst voor te bereiden? Toekomstscenario’s én de antwoorden op deze en meer vragen krijgt u aangereikt op de Verzekeringsbranchedag 2010 op 24 november in De Doelen te Rotterdam. Dit jaar voor het eerst als co-productie van AssurantieMagazine en

Het Verzekeringsblad. Dagvoorzitter is Jort Kelder. Samen met 1.200 branchegenoten ondergaat u een programma vol relevante vakinformatie en mogelijkheden om op niveau te netwerken in een mix van plenaire programmaonderdelen, parallelsessies, informatiemarkt en netwerkevents. Reserveer 24 november daarom alvast in uw agenda en houdt de website in de gaten:

www.verzekeringsbranchedag.nl

s o lve nc y i i

Risicobereidheid als startpunt Solvency II Verzekeraars zijn druk bezig met de implementatie van Solvency ll. Daarbij doemen twee grote valkuilen op. Te veel focus op de rekenmodellen die nodig zijn om te voldoen aan de kapitaalstandaard en te veel vertrouwen in deze rekenmodellen. Solvency ll leidt pas tot succes als risicobereidheid als startpunt centraal komt te staan. Door: Simone Heidema, managing partner CPI Governance, en Richard Lubbers, partner CPI

E

en Nederlandse verzekeraar, laten we zeggen dat het gaat om Assura, heeft de eerste stappen gezet om Solvency II te implementeren. Eind 2012 moeten zij voldoen aan de eisen van deze nieuwe kapitaalstandaard. Eén van de verplichtingen waaraan verzekeraars moeten voldoen, is bepalen hoe groot de vereiste kapitaalreserve moet zijn om ook op lange termijn te kunnen voldoen aan financiële verplichtingen. Momenteel schenken verzekeraars veel aandacht aan dit onderdeel van Solvency II. Ook het bestuur van Assura concentreert zich op dit aspect. Uit deze focus op rekenmodellen kan de onjuiste indruk ontstaan dat een model voor het doorvoeren van kapitaalberekeningen het belangrijkste aspect is van Solvency ll. In de regelgeving is het kwantitatieve model slechts één deel van deze nieuwe kapitaalstandaard, die vervat is in de eerste pilaar van Solvency ll. In de andere twee pilaren wordt de governance respectievelijk de transparantie uitgewerkt. 50


Drie pilaren De drie pilaren van Solvency II die de kapitaal standaard dragen, hebben ieder een eigen aan dachtsgebied. De eerste pilaar bevat regels voor modellen die aangeven welke kapitaalreserve vereist is voor een verzekeraar. De tweede pilaar heeft betrekking op governance en risicobeheer. Solvency ll eist in deze tweede pilaar onder an dere dat verzekeraars kunnen aantonen dat zij de modellen voor het vaststellen van kapitaal vereisten, daadwerkelijk gebruiken voor hun besturing, zoals prijsstrategie, kapitaalallocatie, herverzekeringsstrategie en de strategische be sluitvorming van de onderneming. Dit betekent dat bestuurders van verzekeraars zich bij elke beslissing bewust moeten zijn van de invloed op het risicoprofiel en de kapitaalreserves van de organisatie voor de lange termijn. In de derde pilaar ten slotte zijn de regels vervat over rapportage en transparantie. Elke verzekeraar dient jaarlijks publieke openheid te geven over kwantitatieve en kwalitatieve informatie over de organisatie. De kwantitatieve in formatie betreft onder meer de hoeveelheid en de kwaliteit van het kapitaal. De kwalitatieve infor matie gaat over zaken als governan ce, risicoprofiel, risico’s zelf en de aard en conditie van de organisatie.

Vereiste kapitaalreserves De aandacht van Assura voor de eerste pilaar is begrijpelijk. De Neder landsche Bank en het Verbond van Verzeke raars leggen in hun com municatie veel nadruk op het belang van de kapitaal modellen. Daar komt bij dat de verzekeraars ook zelf veel belang hechten aan de eerste pilaar, mede in het kader van het maximeren van rendementen op kapitaal. Solvency II bevat, naast het gebruik van het standaardmodel, ook de mogelijkheid om met een intern model de kapitaalvereis ten te bepalen. Hier zijn weliswaar strikte voorwaarden aan gesteld, zoals de inrichting van een infrastructuur waarin datasystemen worden ontwikkeld en beheerd. Verzekeraars kunnen door het gebruik van dit interne model voldoen aan de kapitaalvereisten, zonder dat er – vanuit de regelgeving bekeken – sprake is van ‘overreserves’. Om een intern rekenmodel te

ontwikkelen, doet het bestuur een beroep op de actuarissen in haar organisatie.

Valkuilen De eenzijdige aandacht voor de eerste pilaar heeft echter twee valkuilen, die in eerste instantie niet worden opgemerkt door Assura. De eerste is het blinde, maar onterechte vertrouwen in de reken modellen. Deze modellen zijn gebaseerd op aan names en theorieën waarvan de toepasbaarheid wordt betwist. Zoals The Economist in februari schreef: “It turns out that in financial markets ‘black swans’, or extreme events, occur much more often than the usual probability models suggest. These days blowups are twice as fre quent as they were before the first world war.”

‘De Nederlandsche Bank en het Verbond van Verzekeraars leggen in hun communicatie veel nadruk op het belang van de kapitaalmodellen’ De tweede valkuil is dat bij de implementatie de gehanteerde kapitaalmodellen niet goed aan sluiten bij de tweede pilaar die de governance en het risicobeheer regelt. De geest van Solvency ll zit niet zozeer in de rekenmodellen van de eerste pilaar, maar in de aansluiting met de strategische besluitvorming van de organisatie. Interne mo dellen zouden daartoe volledig geïntegreerd moe ten zijn met het risicomanagement framework en de gedefinieerde risicobereidheid moeten reflecte ren. Solvency II geeft ook aan dat verzekeraars in de zogenoemde ‘usetest’ moeten laten zien dat ze hun modellen voor het vaststellen van kapitaal vereisten inderdaad bij de strategische besturing en beheersing van de organisatie inzetten. Juist op deze punten lopen verzekeraars achter, zo constateerde de FSA (de Britse toezichthouder voor de financiële sector) in februari. Van de on dervraagde verzekeraars schiet 85% nog tekort op het gebied van risicomanagement, het begrip van modellen inclusief hun aannames in de eer ste pilaar en het in balans brengen van deze mo dellen met strategische besluitvorming.

Koerswending Mede op basis van dit onderzoek uit Engeland, alsmede het finale consultatiedocument van DNB, houdt het bestuur van Assura een board meeting die volledig is gewijd aan de implemen Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

51

tatie van Solvency ll. Tevens heeft één van de commissarissen het advies gegeven om vanuit een bredere visie de implementatie van de kapi taalstandaard vorm te geven. Het bestuur van Assura besluit niet alleen te kijken naar de formele en kwantitatieve bepalin gen van Solvency ll, maar ook naar de hogere doelstelling van de kapitaalstandaard. Om aan de toekomstige financiële verplichtingen te kun nen voldoen en het vertrouwen van stakeholders te krijgen dan wel te behouden, omarmen zij de visie dat de invoering van de nieuwe kapitaal regels start met het vaststellen van de risicobe reidheid die past bij Assura. Bij alle strategische besluiten zal Assura voortaan bekijken of die passen binnen de driehoek ‘identiteit’, ‘strategie’ en ‘risicobereidheid’. Het bestuur is overtuigd dat een duidelijke keu ze voor risicobereidheid die past bij haar profi lering richting stakeholders en een aantoonbare koppeling daarmee met de strategische keuzes, haar een enorme voorsprong kunnen geven op de verzekeringsmarkt. Ze zien in dat de modellen, waar de eerste pilaar van Solvency ll het over

heeft, daarbij helpen, maar houden ook rekening met de beperkingen van deze modellen. Daarnaast is het bestuur het eens over het be lang van het succesvol invoeren van de derde pilaar van Solvency ll, waar de regels voor trans parantie en verantwoording zijn beschreven. Assura dient volgens deze regels jaarlijks pu blieke openheid te geven over de solvabiliteit en financiële conditie van de organisatie. Bij die openheid hoort ook het verstrekken van infor matie over het risicoprofiel, governanceaspec ten, aard en prestatie van de business en aanpak van kapitaalmanagement.

Versterking De uitdaging waar het bestuur nu voor staat, is het werken aan een transparante uitvoering van deze ontwikkelde visie. De nieuwe kapitaalregels werken alleen als het bestuur opereert vanuit een zelfgekozen risicobereidheid. Alle modellen voor risicobeheersing horen hierop gebaseerd te worden. De transparantieregels ten slotte hel pen om daar inzicht in te geven en verantwoor ding over af te leggen. Als Assura hierin slaagt, is Solvency II een hele nuttige versterking.

Advertentie

Vinger aan de pols houden

Als (pensioen)adviseur wilt u weten wat er speelt binnen uw vakgebied. PensioenAdvies houdt voor u de vinger aan de pols. De deskundige redactie verzamelt en analyseert relevante informatie en publiceert 10 keer per jaar over de ontwikkelingen in de branche. Door middel van duidelijke commentaren, het aansnijden van actuele kwesties, het toelichten van jurisprudentie en beantwoording van pensioenvragen is PensioenAdvies een blad dat uitstekend aansluit bij de praktijk van de (pensioen)adviseur. Met PensioenAdvies heeft u een praktisch vakblad in handen met een onafhankelijke visie.

52


Bestellen: www.kluwershop.nl E-mail [email protected] Telefoon 0570 – 673 444

AM Masterclass

Programma

Bedrijfsovername in de verzekeringswereld

12.00 - 13.00 uur Ontvangst met broodjes

Overname van een (failliete) tussenpersoon 22 juni 2010 World Port Center - Rotterdam 31e verdieping

De belangrijkste commerciële en juridische aspecten van bedrijfovername in het algemeen en portefeuilleoverdracht in het bijzonder. Helder en overzichtelijk; speciaal voor niet-juristen! Overnames van (failliete) portefeuilles zijn momenteel aan de orde van de dag. Assurantiebedrijven en verzekeraars dienen daarbij goed op de hoogte te zijn van de risico’s en aansprakelijkheid . Informatie hierover is veelal te vinden in de vorm van zware juridische kost, zonder verwijzing naar de dagelijkse praktijk. Deze AM Masterclass geeft een overzicht van de belangrijkste commerciële en juridische aspecten van bedrijfsovername in het algemeen en portefeuilleoverdracht in het bijzonder, op heldere en overzichtelijke wijze, speciaal voor niet-juristen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden zal bijzondere aandacht worden besteed aan specifieke onderwerpen die een rol spelen bij overnames in de assurantiebranche, zoals royementsrisico, portefeuillerechten en de afwikkeling van rekening-courantposities.

Sprekers: Drs. Fred De Jong (Zelfstandig consulent)

13.00 – 13.30 uur Fred de Jong Algemene introductie portefeuilleoverdracht: Commerciële aspecten en recente marktontwikkelingen a. Schets van de markt (type kantoren, grootte, leeftijdsopbouw, faillissementen, omzet) b. Actualiteiten die gevolgen hebben voor bedrijfsoverdracht bij intermediairs c. Businessmodellen, provisieontwikkeling, eisen toezichthouder d. Aandachtspunten vanuit bedrijfseconomisch perspectief voor ondernemers die een bedrijf/intermediair willen overnemen 13.30 – 14.30 uur Juridische aspecten van het overnameproces deel I Schipper Noordam Advocaten a. Het overnameproces – van verkenningsfase tot closing; De driehoeksverhouding tussen koper, verkoper en maatschappij/ serviceprovider; Intentieverklaring, koopovereenkomst en levering b. Overdracht van de assurantieportefeuille Wat is (de omvang van) een assurantieportefeuille? Samenwerkingsovereenkomst en terugboekrisico De afwikkeling van de rekeningcourantverhouding met de maatschappij 14.30 – 15.00 uur Pauze 15.00 – 16.00 uur Juridische aspecten van het overnameproces deel II Schipper Noordam Advocaten a. De financiering van de portefeuilleoverdracht: pandrechten b. Overgang van onderneming? c. Kopen van de curator Welke gevolgen heeft het faillissement voor de tussenpersoon en de portefeuille? Welke bijzondere regels gelden er bij de aankoop van een assurantieportefeuille uit faillissement? 16.05 – 16:45 uur bijdrage Cisco J. Barao De waarde van de portefeuille a. Waarderingsgrondslagen bij taxatie b. Provisierechten c. Het verdienmodel in het post provisietijdperk

Mr. Femke de Jong - Struiksma (Schipper Noordam Advocaten)

Mr. drs. Matthijs van der Laarse (Schipper Noordam Advocaten)

16.45 - 17.00 Vragen uit de zaal aan alle sprekers

F.J. (Cisco) Medeiros da Palma Barao RAB

17.00 uur Einde programma

(Register Makelaar en Taxateur van Assurantieondernemingen en Register Adviseur Bedrijfsopvolging)

Inschrijven of meer informatie? Kijk op www.kluwer.nl/opleidingen (financiële dienstverlening) of bel 0570 - 67 35 68

3 punten

AM Masterclass: studiemiddagen over actuele onderwerpen in de verzekeringsbranche, georganiseerd door AssurantieMagazine

BESTUUR D E R S A A N S P R A KE L IJ K H E ID

Risicomanagement in het mkb Ook in het mkb is het risico op claims uit hoofde van bestuurdersaansprakelijkheid reëel. Steeds meer bestuurders en commissarissen beseffen dat zij persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden en kiezen ervoor hun privévermogen te beschermen. Echter, wat kan een bestuurder preventief doen? Kan het risico van persoonlijke aansprakelijkheid worden ingeperkt door toepassing van goed risicomanagement?

Annet Govaert-Proos: ‘Een mkb-onderneming kan al enige vorm geven aan risicomanagement en door prak tische checklists te gebruiken, die advocaten en accountants ook gebruiken’ Een bestuurder of commissaris van een besloten vennootschap zal hoofdzakelijk bezig zijn met de wijze waarop hij zijn functie zo goed mogelijk kan vervullen. Vaak is er te weinig tijd om bij iedere beslissing stil te staan bij het risico van persoonlijke aansprakelijkheid. In principe han delt de bestuurder namens de rechtspersoon en is de rechtspersoon aansprakelijk voor eventuele schulden die worden gemaakt. Toch kan het ge beuren dat de bestuurder of commissaris naast of in plaats van de rechtspersoon persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld voor de gemaakte schulden als gevolg van het niet behoorlijk ver vullen van zijn taak als bestuurder of toezicht houder. Naast de aansprakelijkheid ten opzichte van derden (o.a. schuldeisers, subsidieverstrekkers, werknemers, fiscus, etc.), de zogenoemde externe aansprakelijkheid, kan ook de rechtspersoon, bijvoorbeeld na een wisseling van het bestuur, van mening zijn dat de bestuurder en toezicht houder niet naar behoren hebben gehandeld. Vervolgens kan de rechtspersoon hen aanspra kelijk stellen voor de geleden schade, de zo genoemde interne aansprakelijkheid. Het niet behoorlijk vervullen van de taak als bestuurder, onbehoorlijk bestuur, blijft een onduidelijk be grip. In de praktijk is het voor de bestuurders erg moeilijk onderscheid te maken tussen het normale ondernemersrisico en het nemen van onverantwoorde risico’s en beslissingen die achteraf niet de beste blijken te zijn en als onbehoorlijk bestuur worden gekwalificeerd. 54


Voorbeelden van oorzaken die eventueel kunnen leiden tot bestuurdersaansprakelijkheid: • Het niet voldoen aan de wettelijke boekhouden publicatieplicht. • Het niet voldoen aan de wettelijke meldings plicht bij betalingsonmacht. • Het onvoldoende informeren van commissaris sen/toezichthouders waardoor zij hun toe zichthoudende taak niet naar behoren kunnen vervullen. • Verzuimen de kredietwaardigheid van con tractpartners na te gaan. • Nalaten de onderneming te beschermen tegen voorzienbare risico’s door bijvoorbeeld af doende voorzieningen aan te houden. • Het aangaan van verplichtingen terwijl men wist of behoorde te weten dat deze niet kunnen worden nagekomen. • Onverantwoord investeren, waarbij duidelijk sprake is van overschrijding van het normale (financieel mogelijke) ondernemingsrisico. • Het selectief betalen van schuldeisers.

Risicomanagement Vrijwel iedere onderneming is gericht op het maken van winst of ten minste op continuïteit. Ondanks dat een bestuurder zonder risico niet kan ondernemen, zijn er echter risico’s die de continuïteit bedreigen. Risicomanagement is ge richt op het opsporen, inventariseren, analyse ren, beheersen en eventueel verzekeren van deze risico’s. Door middel van een risico-inventarisa tie wordt de onderneming zowel op strategisch, financieel, operationeel als juridisch (complian ce) gebied in kaart gebracht. Vervolgens worden Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

de risico’s er uitgelicht en geanalyseerd, waarna de maatregelen worden aangegeven die hierop zijn of worden genomen teneinde deze risico’s te kunnen beheersen. Uiteraard is dit een continu proces. Door de huidige crisis worden bestuurders zich er steeds meer van bewust dat een risico ineens kan ontstaan of kan veranderen, waardoor andere maatregelen genomen moeten worden. Dat bestuurders daar adequaat op reageren, is van groot belang, want als bestuurders hierin tekort schieten of – in de perceptie – de risico’s onvoldoende hebben voorzien, brengt dit niet alleen de continuïteit van de onderneming in gevaar, maar kunnen de bestuurders persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor de manier waarop zij met de risico’s zijn omgegaan en hoe zij die hebben verantwoord. Goed bestuur, ‘good governance’, is een belangrijk onderdeel van het risicomanagement. Ondanks dat de corporate governance-code alleen geldt voor de beursgenoteerde bedrijven, heeft het zijn uitwerking niet gemist op de niet-beursgenoteerde bedrijven. Bij goed bestuur zijn de steekwoorden transparantie, verantwoording en zeggenschap. Dit kan worden vormgegeven door antwoorden te formuleren op vragen als: ‘Hoe kwetsbaar is een bestuur?’ (één of meerdere bestuurders), ‘Hoe is de kennis binnen dit bestuur?’ (is dit in evenwicht, is er financiële, technische en juridische kennis aanwezig), ‘Hoe wordt het besluitvormingsproces vastgelegd?’, ‘Is er toezicht?’ en ’Hoe is de informatievoorziening naar de commissarissen?’

• Deponeer de jaarrekening binnen 8 dagen na AvA-vaststelling bij het Handelsregister. • In geval van betalingsonmacht: meld dit aan de fiscus en het UWV. • Notuleer besluiten en afspraken nauwgezet en zorg voor controle op de uitvoering hiervan. • Informeer de commissarissen/toezichthouders direct en zo volledig mogelijk zodat zij hun toezichthoudende en adviserende taak zo goed mogelijk kunnen vervullen. • Voorkom in situaties van dreigende betalings onmacht dat schuldeisers selectief worden betaald door dit vast te leggen in de interne organisatie. Dit zijn slechts een paar voorbeelden van ‘checks’ zoals deze op de genoemde checklists voorkomen. Uiteraard kan voor het afsluiten van een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering – het sluitstuk van risicomanagement – het aanwezig zijn van enige vorm van risicomanagement een positieve bijdrage leveren aan de verzekerbaarheid, de dekking en ‘last but not least’ de premiestelling. Annet Govaert-Proos, senior acceptant bestuurdersaansprakelijkheid bij Nassau verzekeringen

(advertentie)

Voorkomen is beter dan genezen Onder de noemer ‘voorkomen is beter dan genezen’ is goed risicomanagement een proces waarin zeer veel te bereiken valt ten aanzien van de eventuele persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder. Alleen al het feit dat de bestuurder kan aantonen dat er is nagedacht over risico’s en er is vastgelegd welke maatregelen er zijn genomen om deze risico’s te beperken, geeft vertrouwen aan alle betrokken partijen bij de onderneming. Vertrouwen dat er snel en adequaat gereageerd kan worden wanneer de continuïteit bedreigd wordt. Een kleinere onderneming kan al enige vorm geven aan risicomanagement door gebruik te maken van de praktische checklists, zoals die worden gehanteerd door advocaten en accountants. Een ‘checklist bestuurdersaansprakelijkheid’ noemt bijvoorbeeld de volgende ‘checks’ waarmee het risico op het voordoen van geschetste oorzaken kan worden gereduceerd: • Houd een administratie bij zodat op ieder moment de verplichtingen van de vennootschap kunnen worden gekend. Het Verzekeringsblad nummer 7 - 10 juni 2010

Samen werkt het beter! De 7 redenen om met ons samen te werken: 1. Glasverzekering op maat 2. Specifieke expertise voor particulieren, bedrijfspanden en collectiviteiten 3. Glasschade wordt na één telefoontje hersteld 4. Landelijk netwerk van professionele schadeherstelbedrijven 5. Advies op basis van risicoanalyse 6. Online managementinformatie 7. Samenwerking met het professionele intermediair Meer weten? Bel (0575) 51 54 42 of ga naar www.samenwerkthetbeter.nl

samen werkt het beter


2331 SWGV advertentie USP's 85x130.indd 1

02-04-10 13:14

55

Kort Marsh verwacht nieuw risico: collectieve verhaalacties Collective redress zal naar de mening van verzekeringsmakelaar Marsh in de toekomst een plaats gaan krijgen in het Europese rechtsstelsel. Een enorme piek in het aantal collective redress rechtzaken zal het niet teweeg brengen, maar “er zijn al marktpartijen die de ontwikkelingen met argusogen bekijken. Deze partijen zien commer ciële mogelijkheden om bijvoorbeeld consumentengroepen te begeleiden of softwarematige oplossingen aan te bie den. Dergelijke partijen zullen de ont wikkelingen zeker beïnvloeden.” Volgens Marsh gaat het hier om een nieuw te managen risico voor ondernemingen.

Rapport Europese Commissie Marsh baseert zich daarbij op een nieuw rapport van de Europese Com

missie (EC) in aansluiting op het ‘green paper’ Collective Redress en die is gebaseerd op een onderzoek naar de mogelijkheden van consumen ten om een gezamenlijke verhaalactie te starten. In dat green paper worden vier moge lijke opties afgewogen: Optie 1. Geen actie door de EC. De mogelijkheden die er zijn, blijven bestaan, maar geen of zeer beperkte inbreng van de EC. Optie 2. Meer onderlinge samenwer king lidstaten. De lidstaten leren on derling over vormen van collectieve verhaalmogelijkheden, gestimuleerd door de EC. Optie 3. Een mix van bindende en nietbindende voorstellen omtrent toegang voor de consumenten.

Optie 4. Verhaalmogelijkheden gega randeerd per lidstaat. De EC treft maatregelen zodat er verhaalmogelijk heden zijn in alle lidstaten. Nederland kent al collectieve verhaalmogelijkhe den via consumentenorganisaties, toe zichthouders en direct via de rechter.

Optie 3 of 4 De vraag is welke optie de EC zal gaan uitlichten en tevens wat voor effecten het voor ondernemingen zal hebben in de toekomst. Volgens Marsh zal de EC kiezen voor optie 3 of 4. Het schrijven van een green paper suggereert dat de EC graag additionele acties wil ondernemen om de toegang tot het rechtsstelsel voor consumenten te verbeteren. Mede hierdoor wil de Europese Commissie concurrentie tus sen ondernemingen verhogen.

IJslands as kost 480 miljoen euro € 480 miljoen is de economische schade per dag die de IJslandse aswolk heeft berokkend, volgens berekeningen van economen van de Royal Bank of Scotland. In tegenstelling tot veel andere natuur rampen betalen verzekeraars in heel veel gevallen geen schade uit aan on dernemingen en organisaties omdat er geen sprake is van fysieke schade aan gebouwen en goederen, net zomin als er sprake is van schade als gevolg van tijdelijke uitval van bedrijfsactiviteiten.

Wel vergoeding Wel wordt geleden schade betaald op evenementen en soortgelijke polissen, indien door toedoen van geannuleerde vluchten als gevolg van de aswolken, evenementen afgelast moeten.

Lloyds.com Een en ander valt te lezen op de website van Lloyds of London (Lloyds. com) waar regelmatig verzekerings aspecten met betrekking tot het ‘IJslands as’ worden bijgehouden en geactualiseerd.

Consumentenvertrouwen iets verbeterd Het vertrouwen dat consumenten in verzekeraars hebben, is in het tweede kwartaal van 2010 licht gestegen ten opzichte van het eerste kwartaal. Toch staat het vertrouwen nog steeds fors in de min (-25). Dit blijkt uit recente publicatie van het Centrum voor Verzekeringsstatistiek.

56


Vertrouwen in economie Daarentegen is volgens het CBS het vertrouwen van de con sumenten in de economie – in tegenstelling tot het vertrou wen in verzekeraars – in het tweede kwartaal wel gedaald, van 7 naar 15.

kort

Virtuele co-assurantie ‘Van bierviltje naar blackberry’. Dat is de (toepasselijke) titel van de kennisen ontmoetingsbijeenkomst die de VNAB op maandagmiddag 14 juni a.s. organiseert.

De bijeenkomst markeert de start van de virtuele assurantiebeurs. Een wereldprimeur, want nog niet eerder in de internationale grootzakelijke verzekeringsmarkt is de stap gezet van een fysieke beurs naar een vir tuele assurantiebeurs.

nieuwe opzet op elkaar zijn aangeslo ten, worden door een eenmalige invoer van gegevens processen versneld en verwachten makelaars en verzekeraars aanzienlijke efficiency en kostenvoor delen te realiseren.

Demo

Efficiency en kostenvoordeel Omdat de drie losstaande ITmodules Placement, Claims en Clearing in de

Op www.vnab.nl is een demo van de nieuwe module eABS Placement te dowloaden.

Aon sponsort en verzekert ‘ManU’ ’s Werelds grootste verzekeringsmakelaar en risicoadviseur sponsort nu ook officieel ’s werelds grootste en bekendste voetbalclub: Manchester United. Trots en zelfvertrouwen spat van het persbe richt dat Aon ook in Nederland vorige week

heeft verspreid. Part of the deal is ook dat Aon met ingang van komend seizoen nauw betrokken is bij het managen van diverse risico’s van de Engelse club, zoals het ver zekeren van de spelers van Manchester United. Ook adviseert Aon ‘ManU’ over risicomanagement.

Nederland veiliger De terroristische dreiging in Nederland is afgenomen. ons land behoort tot de veertien landen waar het terrorismerisico lager wordt ingeschat dan vorig jaar. Dat blijkt uit de zeer onlangs bijgewerkte versie ‘terrorism threat Map 2010’ van Aon die vorige week is gepresenteerd. “Nederland viel de afgelopen jaren on der de categorie ‘verhoogd risico’. Dit jaar is dit verlaagd tot een ‘beperkt risi co’, de op een na veiligste categorie.”

Geen terroristische netwerken Volgens Aon heeft het er onder meer mee te maken dat er geen terroristi sche netwerken in Nederland zijn en

dat er een intensief contraterrorisme beleid is gevoerd.

Single issue De grootste terroristische dreiging in ons land gaat uit van buitenlandse islamitische groeperingen of ‘Single Interest’ (single issue) groepen. Meer informatie: www.aon.com/netherlands.

Advertentie


57

VB Praktijk

Succesvol Social Media Donderdag 24 juni 2010 Seats2 Meet – Maarssen 13.00 - 17.00 uur Zijn sociale media tijdsverspilling? Volgens sommigen wel. Maar degenen die er dagelijks mee bezig zijn, weten wel beter. Sociale media als online publiceren, LinkedIn, Twitter, Facebook en online video maken het mogelijk om tegen lage kosten zichtbaar te worden voor potentiële klanten! Met sociale media kun je informatie, ideeën en visie verspreiden en heb je voor veel mensen betekenis. Je bouwt warme relaties op met een grote groep mensen, die enthousiast over je zijn en klant van je kunnen worden of blijven. Dat is wat de sociale media voor steeds meer ondernemers betekenen. Maar hoe doe je het precies? Velen voelen drempelvrees bij sociale media, worstelen met de vraag hoe ze er effectief mee kunnen omgaan en welke keuzes ze kunnen maken. Tijdens het evenement Succesvol Social Media maakt u op productieve wijze kennis met diverse vormen van social media.

Programma We maken deze dag een start met social media voor uw bedrijf. Na de introductie zijn er twee workshops. In de eerste gaat u een start maken met online publiceren van artikelen voor uw doelgroep. De tweede workshop gaat over een succesvol profiel op LinkedIn en andere sociale netwerken.

Zelf aan de knoppen! U werkt met een (meegebrachte) laptop en brengt direct het geleerde in de praktijk. Door de praktische insteek gaat u naar huis met een hoofd vol ideeën en leert u keuzes maken over uw eigen mediastrategie.

Spreker Erno Hannink helpt zelfstandige professionals internet slim toe te passen zodat ze meer klanten krijgen. Erno is initiatiefnemer van o.a. de Social Media Club Nederland.

Inschrijven of meer informatie? Kijk op www.kluwer.nl/opleidingen (financiële dienstverlening) of bel 0570 673568

VB Praktijk: bijeenkomsten voor lezers van Het Verzekeringsblad en andere geïnteresseerden. Doel: op een praktijkgerichte manier kennis en vaardigheden op doen of aan te scherpen om beter te functioneren in klantmanagement.

Praktijk

Hechte afspraken, hechte samenwerking en een hechte band met u. Marianne Wansbeek, Hoofd verkoop

Credivance, dé partner voor inkoopcombinaties, ketens en franchisers. Een goed krediet is één, maar Credivance biedt u meer. Meer deskundigheid en meer gemak bij het afsluiten van producten. Meer transparantie, omdat we één tarief hebben voor elk krediet. Meer persoonlijke service, dankzij ons hechte en professionele team van medewerkers. En bovendien... blijven we altijd meer met u meedenken. tel. 030 - 659 68 15 ■ www.credivance.nl

Waardevolle informatie voor als uw klant de zak heeft gekregen.

Delta Lloyd introduceert de bancaire Gouden Handdruk. Met de stijging van het aantal gouden handdrukken, groeit de vraag naar een specifieke oplossing voor ontslagvergoedingen. Ook onder uw klanten. Daarom biedt Delta Lloyd na de succesvolle introductie van bancaire lijfrente, nu ook een bancaire variant voor de gouden handdruk aan: de Delta Lloyd Gouden Handdruk Groeirekening. Met lage kosten, hoge flexibiliteit en transparantie. Ga naar www.ddd.nl/goudenhanddruk en ontdek hoe u uw klanten met zo’n zak nu nóg beter kunt adviseren. Want slim inspelen op de vraag naar fiscaal gunstig sparen, is een kwestie van goed voorbereiden.

verzekeren bankieren beleggen

11, nu piraterij en cyber risk 07SPECIAL

Recommend Documents