11 17:08

Dienst

SOS Idee

SOS

Idee

STAPPENPLAN

Van idee tot markt 20110616_sosidee_brochure_DRUK.indd 1

16/06/11 17:08

20110616_sosidee_brochure_DRUK.indd 2

16/06/11 17:08

Van idee tot markt Je hebt een idee. Het blijft hangen. Je wilt er graag iets mee doen, maar je weet niet goed hoe eraan te beginnen. Heeft er wel iemand nood aan je idee? Bestaat het al? Moet je het beschermen, en hoe? Is het commercieel interessant? Waar vind je financiering of een koper voor je idee? Deze handleiding overloopt welke stappen je moet nemen om je idee op de markt te brengen. In 10 stappen werk je een pril idee uit tot een marktklaar concept, waarmee je financiers of geïnteresseerde bedrijven kunt benaderen. Per hoofdstuk geven we – naast informatie en praktische tips – ook een aantal adressen van organisaties die je verder kunnen helpen. Heb je nog vragen, contacteer ons dan gerust via www.SOSidee.be. Veel succes!


16/06/11 17:08

INHOUD

SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee!


STAP 1: ANALYSEER JE IDEE

6

STAP 2: BESTAAT JE IDEE AL?

8

OP INTERNET

9

BIJ VRIENDEN/FAMILIE

9

IN OCTROOIDATABANKEN

9

STAP 3: IS ER NOOD AAN JE IDEE?

10

DE JUISTE VRAGEN

11

DE DOELGROEP

11

STAP 4: IS JE IDEE COMMERCIEEL INTERESSANT?

12

STAP 5: ZELF OP DE MARKT BRENGEN OF IDEE VERKOPEN?

14

IDEE VERKOPEN

15

ZELF OP DE MARKT BRENGEN

16

4

16/06/11 17:08

STAP 6: BESCHERM JE IDEE

18

I-DEPOT

19

OCTROOI (PATENT)

20

MERKEN

24

MODELLEN EN TEKENINGEN

25

STAP 7: MAAK EEN PROTOTYPE

26

STAP 8: STEL EEN ONDERNEMINGS-PLAN OP

28

STAP 9: ZOEK FINANCIERING

30

FAMILIE EN VRIENDEN

31

BANKEN

31

RISICOKAPITAAL

31

OVERHEID

31

STAP 10: PRESENTEER JE IDEE OVERTUIGEND

32

JE START ZELF EEN ZAAK

33

JE VERKOOPT JE IDEE

33

TOT SLOT

35

BIJLAGEN

36

LINKS PER HOOFDSTUK

36

IDEEFORMULIER

38

VOORBEELD VAN EEN IDEEFORMULIER

45

ZOEKEN IN DE OCTROOIDATABANK ESP@CENET

50

SJABLOON GEHEIMHOUDINGSVERKLARING

54

NOTITIES

56

BRONNEN

58

5


16/06/11 17:08

STAP 1

ANALYSEER JE IDEE Schrijf de kern van je idee in één zin op

Heb je een goed idee dat je graag wilt uitwerken, neem het dan eerst grondig onder de loep.



√

BIJVOORBEELD je hebt een idee om kinderen op het strand armbandjes te geven met een symbool dat aangeeft in welke zone hun ouders zitten (aangegeven door een paal met hetzelfde symbool). Zo kunnen ze sneller terug met hun ouders herenigd worden als ze afdwalen. Kern van het idee Een accessoire voor kinderen waarmee ze bij afdwalen op het strand gemakkelijker met hun ouders herenigd kunnen worden.

6

16/06/11 17:08

HET INVULLEN VAN EEN IDEEFORMULIER DWINGT JE OM EXPLICIET NA TE DENKEN OVER JE IDEE.

Bedenk een aantal varianten van je idee. Het gebeurt geregeld dat één van die varianten een beter idee blijkt dan het oorspronkelijke idee. BIJVOORBEELD: - Een plastic armbandje met herkenningssymbool - Een neptatoeage met een herkenningssymbool - Een gepersonaliseerd zwembroekje met het gsmnummer van de ouders - Een armband met gps-functie die ouders waarschuwt als hun kinderen te ver afdwalen

√

Stel jezelf een aantal vragen over elke ideevariant. Welke voordelen bieden ze? Welke partijen zijn er nodig? Wat zijn de valkuilen?...

√

Bekijk de ingevulde idee fiche voor het voorbeeld van het verdwaalaccessoire (zie bijlagen p. 45).

De gemakkelijkste manier om dat te doen, is door het invullen van een ideeformulier (zie bijlagen p. 38). Deze stap lijkt simpel, maar is enorm belangrijk. Het invullen van een ideeformulier dwingt je om expliciet na te denken. Zo wordt ook snel duidelijk welke variant (of meerdere varianten) van je idee het interessantst is om uit te werken, en welke je beter aan de kant schuift. Bedenk voor de variant(en) waarmee je verder gaat een aantrekkelijke naam. Je overtuigt anderen nu eenmaal gemakkelijker met een concept dat ook lekker bekt. ‘Spuitbus met peper en andere kruiden voor gebruik in de keuken’ is geen goede naam.

7


16/06/11 17:08

STAP 2

BESTAAT JE IDEE AL?

Wie een goed idee heeft, twijfelt er vaak aan of het toch niet al eerder bedacht is. De enige manier om daar achter te komen, is door een grondig onderzoek te doen.



8

16/06/11 17:08

INTERNET

IN OCTROOIDATABANKEN

Zoekmachines op het internet zijn een belangrijke bron om uit te zoeken of je idee al bestaat. Google is de bekendste, maar je kunt natuurlijk ook een andere zoekmachine gebruiken. Neem je tijd om te zoeken: even snel ‘googlen’ met één zoekterm zal niet volstaan.

Is je idee technisch van aard, ga dan na of er al een octrooi (of patent, dat is hetzelfde) op genomen is. Dat kun je in een octrooidatabank opzoeken, al dan niet samen met een technisch expert in het vakgebied van je innovatie. De beste databank is die van het European Patent Office: http://be.espacenet.com. Die kun je gratis raadplegen.

Een aantal tips: - Begin met een zoekterm die zo goed mogelijk

jouw idee omschrijft, zoals ‘verdwaalbandje’. Vertaal die zoekterm ook eens naar het Engels of het Frans. - Zoek op een aantal kernwoorden uit je idee, bijvoorbeeld de combinatie ‘verdwalen’ en ‘tattoo’. Vervolgens kun je ook zoeken op synoniemen van die woorden of op een vertaling. Let wel op met het gebruik van aanhalingstekens. Als je twee zoektermen tussen aanhalingstekens plaatst, krijg je enkel resultaten waarin de woorden in precies die volgorde staan. - Bedenk hoe anderen met hetzelfde idee het

Goed zoeken in een octrooidatabank is niet gemakkelijk. Trek er de nodige tijd voor uit. In bijlage 4 (p. 45) kun je een zoekvoorbeeld bekijken. Je kunt de opzoeking ook laten uitvoeren door een octrooigemachtigde (zie link 1 in bijlage) of via de Federale Overheidsdienst economie, Dienst voor de Intellectuele eigendom. Die laatste instelling kun je bereiken op 02 277.90.11 of via [email protected]. Zij rekenen gemiddeld 75 à 150 euro aan voor een opzoeking. Een opzoeking bij een octrooigemachtigde is duurder.

product of de dienst genoemd zouden kunnen hebben (in het Nederlands of in een andere taal). Zoek ook op die woorden.

BIJ VRIENDEN/FAMILIE Mensen leggen hun idee vaak ook voor aan vrienden of familie. Dat is goed, want met twee (drie, vier…) weet je meer dan alleen. Als je vrienden ook nog nooit gehoord hebben van jouw idee, is de kans weer een stuk groter dat het niet bestaat. Bovendien stellen zij misschien vragen die je aan het denken zetten of geven ze kritische opmerkingen. Let wel een beetje op met wie je spreekt over je idee. Kies mensen uit die je vertrouwt of die er weinig baat bij hebben om met je idee aan de haal te gaan. Als je twijfelt, geef dan misschien niet alle details vrij - beperk je tot de kern. Het is een beetje zoeken naar het evenwicht tussen met mensen praten over je idee en het geheimhouden. Wie zijn idee té veel beschermt en er met niemand over praat, beperkt zijn kansen om het op de markt te krijgen.

Doe je de octrooi-opzoeking liefst zelf maar word je graag een beetje op weg gezet, neem dan contact op met Caroline Merckx via [email protected].

Je idee bestaat nog niet? Leg dan zo snel mogelijk een creatiedatum vast via een i-Depot. Meer daarover lees je onder stap 6: Bescherm je idee.

9


16/06/11 17:08

STAP 3

IS ER NOOD AAN JE IDEE? Soms zijn mensen zo enthousiast over hun idee, dat ze het meteen uitwerken, een prototype maken of bescherming nemen. Zonder erbij stil te staan of er wel een markt is voor het product/de dienst. Of - in het geval van een maatschappelijk idee zoals de verdwaalbandjes - er wel voldoende nood aan is. Een idee waar geen behoefte aan is, zal niet aanslaan.

DE BEDENKERS, 2008



10

16/06/11 17:08

DE JUISTE VRAGEN Begin met jezelf de volgende vragen te stellen: 1. Wat is het probleem van de mogelijke klant/gebruiker? 2. Hoe lost jouw idee dat probleem op? 3. Waarom is jouw idee beter dan de oplossingen die nu al bestaan voor het probleem? Beter kan betekenen: meer kwaliteit, tijd- of geldbesparing voor de klant, beperking van het risico.

(zie www.flandersdc.be/dienstverleners) of aan studenten, bijvoorbeeld via het Centrum voor Ondernemen (www.centrumvoor-ondernemen.be). De kosten van een commercieel bureau zijn hoger, maar hun ervaring is groter. Bovendien zijn zij vaak gespecialiseerd in bepaalde markten. Wil je meer informatie over het onderzoek door studenten, neem dan contact op met Caroline Merckx op [email protected]. Besluit je om zelf marktonderzoek te doen, dan kun je:

In het voorbeeld van het ‘verdwaalbandje’ wordt dat: 1. Tijdens de zomermaanden verdwalen veel kindjes op het strand. Het duurt soms enkele uren voor

› Oplijsten wie je concurrenten zijn. Wat bieden zij aan? Waar doen ze dat? Tegen welke prijs? Welke service bieden zij? › Uitzoeken wie je doelgroep is.

de medewerkers van een hulppost de ouders

Wie zou jouw product of jouw dienst gebruiken?

opgespoord hebben. Dat zorgt voor traantjes en

(bijvoorbeeld: alle jongeren tussen 10 en 15 jaar, alle

stress bij ouders en kinderen en een zware belasting van de medewerkers. 2. Dankzij het ‘verdwaalbandje’ en bijbehorende

kustgemeenten of alle papierverwerkende bedrijven) › Bevraag een aantal mensen uit je doelgroep. Welke wensen hebben zij? Zouden ze je product

‘verdwaalpaal’ vinden kinderen gemakkelijker hun

kopen? Welke prijs zijn ze bereid te geven? Let wel

ouders terug op het strand. Bovendien is het voor

weer op met wie je spreekt over je idee en wat je

de redders of medewerkers van de hulpposten ook

precies zegt (zie ook stap 2: bestaat je idee al).

gemakkelijker om de ouders te lokaliseren. 3. Voor de ‘verdwaalbandjes’ geïntroduceerd werden, waren er niet veel alternatieven. Ouders hingen een opvallend voorwerp aan de parasol waaronder ze zaten of hingen een kaartje met gegevens rond de hals van hun kind. Beide oplossingen lossen nooit het volledige probleem op: ofwel helpen ze het kind om z’n ouders terug te vinden, ofwel helpen ze de hulpverleners om de ouders op te sporen. Met de nieuwe oplossing wordt het risico voor kind en ouders beperkt. De hulpverleners besparen

Een marktonderzoek geeft je inzicht in de haalbaarheid van je idee. Als je omtrent verschillende ideevarianten (zie stap 1) informatie hebt verzameld, moet je nu de beste variant kunnen kiezen. Dat is de variant die nog niet bestaat, die zo goed mogelijk aansluit bij de markt, die het best inspeelt op de wensen van je doelgroep en die technisch haalbaar is. Een marktonderzoek maakt deel uit van het ondernemingsplan (zie stap 8).

bovendien tijd.

DE DOELGROEP Bedenk wie de toekomstige gebruikers zijn van je product of dienst. Zo kun je je product/ dienst perfect bij hun wensen laten aansluiten. Belangrijk is ook om te weten hoeveel geld ze willen betalen voor jouw product/dienst. Om inzicht te krijgen in je doelgroep (wie zijn ze, wat zijn hun wensen, wat willen ze betalen) en de bestaande markt (wie zijn de concurrenten…) is er marktonderzoek nodig. Je kunt zelf marktonderzoek doen of het uitbesteden aan een marktonderzoekbureau

Doorbraakideeën

deeën waar geen behoefte aan is, slaan DOORBRAAKIDEEËN zelden aan. Maar soms doen ze dat wel. Ideeën waarBijgeen behoefte aan is, slaan nieuwe technologie is datzelden bijvoorbeeld aan. Maar soms doen ze dat wel. Bij nieuwe het geval. Niemand zat te wachten op technologie is dat bijvoorbeeld het geval. Niemand internet, maar toch is het een gigantisch zat te wachten op internet, maar toch is het een succesgeworden. geworden.Net Netalsals iPod. gigantisch succes dede iPod. OfOf de de auto. De Amerikaanse autobouwer auto. De Amerikaanse autobouwer Henry Ford zeiHenry ooit ‘Als ik gedaan deikklant vroeg, had Ford zeihad ooitwat ‘Als gedaan haddan wat de ik een sneller paard gebouwd’. klant vroeg, dan had ik een sneller paard

gebouwd’.

11


16/06/11 17:08

STAP 4

IS JE IDEE COMMERCIEEL INTERESSANT? Deze stap is vooral interessant als je een commercieel idee hebt: je bekijkt immers of er geld te verdienen valt met je idee. Heb je een ‘maatschappelijk idee’, zoals de ‘verdwaalbandjes’, dan is dat misschien minder relevant. Maar in dat geval is het natuurlijk wel nodig dat je idee economisch haalbaar is. Als de productie van de bandjes een fortuin zou kosten, dan zal geen enkele kustgemeente interesse hebben.



12

16/06/11 17:08

Op basis van je marktonderzoek (zie stap 3) heb je ongeveer een idee van de prijs die je voor je product/dienst kunt vragen. Op basis van de grootte van je doelgroep (en eventueel van de verkoopcijfers van bestaande alternatieven) kun je ook een schatting maken van het aantal producten (of eenheden dienstverlening) die je kunt verkopen. Als je die twee cijfers met elkaar vermenigvuldigt, krijg je een schatting van de omzet.

In het geval van een product of dienst voor bedrijven (business-to-business) blijft het grootste deel van de bovenstaande kostenposten behouden. Als je rechtstreeks verkoopt, valt wel de 40% voor de verdeler (bv. winkel) weg. In het boekje ‘Ik heb een goed idee. Wat nu?’ van Jasper Baggerman (ISBN 9078369108) vind je een aantal tips om na te gaan of je idee commercieel interessant is.

Stel dat je product in de winkel € 50 kost en je verkoopt 5.000 stuks, dan bedraagt de omzet € 250.000. Omzet is natuurlijk niet gelijk aan winst! Eerst moeten nog alle kosten afgetrokken worden.

› Als je heel erg veel geld moet investeren om een klein beetje winst te maken, dan is je idee commercieel niet interessant. Waarschijnlijk kun je meer verdienen door je geld op de bank te zetten en er rente voor te krijgen. › Als er veel tijd zit tussen investeringen en

In het geval van een product voor de consument is

inkomsten, dan is je idee meestal minder

dat bijvoorbeeld:

interessant. Let op: voor echte doorbraakideeën

› De btw in België bedraagt meestal 21%. Na aftrek

(zoals volledig nieuwe technologie) kan het wel

van de belasting blijft er van € 50 dus nog iets meer dan € 41 over. › Gewoonlijk krijgt de winkel of supermarkt 40 % van de kostprijs (excl. btw) van het product (voor sommige producten, zoals designmeubels of -kleding is dat zelfs nog meer). Dus van je product

10 jaar duren voor er winst gemaakt wordt. › Ook belangrijk is het risico: als de winst bij een kleine afwijking in de kosten teniet gedaan wordt of als je je - als het even minder gaat - diep in de schulden moet steken, dan is je idee waarschijnlijk niet goed. › Ten slotte speelt ook de moeite die je moet doen

van € 41 gaat er € 16,5 naar de winkelier. Dan schiet

een rol. In de beginfase moet je keihard werken voor

er nog € 24,5 over.

weinig geld. Maar die situatie kan natuurlijk niet

› De productiekosten van je product. Stel dat die € 10

blijven duren.

bedragen, dan rest er nog € 14,5. › Van dat bedrag moeten ook nog de ontwikkelkosten (bv. maken prototype, voeren onderzoek), de promotiekosten (bv. website, reclame…) en eventueel servicekosten (dienst na verkoop, herstellingen) afgetrokken worden. › Als je zelf je product op de markt wilt brengen, dan zijn er ook nog overheadkosten (huur kantoor, computer, telefoon, verzekeringen…) en rente die je op je lening betaalt. Anderzijds kom je dan ook in aanmerking voor subsidies.

Jasper baggerman zegt:

MAAR IS DE VERWACHTE WINST AANTREKKELIJK, DE INVESTERING BEPERKT, DE TERUGVERDIENTIJD (HOELANG HET DUURT VOOR JE WINST BEGINT TE MAKEN) REDELIJK EN HET AFBREUKRISICO AANVAARDBAAR, DAN HEB JE DAADWERKELIJK EEN GOED IDEE.

› Wat uiteindelijk overblijft, is de winst.

DE BEDENKERS, 2008

13


16/06/11 17:08

STAP 5

ZELF OP DE MARKT BRENGEN OF IDEE VERKOPEN? Bedenk wat je wilt bereiken met je idee. Wil je het zelf op de markt brengen en een zaak starten? Of laat je dat liever aan iemand anders over? En in dat geval: wil je geld verdienen aan je idee? Of vind je het al leuk genoeg dat jouw product of dienst op de markt komt? Of wil je graag bekendheid verwerven als bedenker van jouw idee?



14

16/06/11 17:08

Het is belangrijk om al vroeg in het proces te bedenken wat je precies wil, omdat dat bepaalt welke volgende stappen je neemt. Als je nu nog geen keuze maakt, loop je het gevaar een beetje ‘stuurloos’ te worden.

IDEE VERKOPEN Als bedenker zonder zakeninstinct en zonder kennis van de markt (of zonder een partner die dat wel heeft) is verkopen vaak de beste optie. Je neemt weinig risico en je idee brengt snel op. Maar het verkopen van een idee is ingewikkeld en kost veel tijd.

Geïnteresseerde bedrijven Om te beginnen moet je de juiste bedrijven vinden. Via internet kun je opzoeken welke bedrijven er binnen een bepaald domein actief zijn. Nuttig is ook een opzoeking in een octrooidatabank (http://be.espacenet.com, zie stap 2: bestaat je idee al?): welke bedrijven hebben octrooien die aanleunen bij jouw vinding? Soms is het interessant om niet de grootste speler op de markt te contacteren, maar de tweede grootste. De grootste wil veelal het status-quo behouden, terwijl de tweede eerder interesse heeft in nieuwigheden, precies om de grootste te kunnen worden.

Op afspraak Ook als je de juiste bedrijven gevonden hebt, is het niet altijd gemakkelijk om een afspraak te versieren. Een aantal praktische verkoopstips kunnen helpen (zie ook stap 10: presenteer en overtuig). IDExpress in Nederland is een organisatie die bemiddelt tussen bedenkers en mogelijke kopers of licentienemers van hun idee. Pas als er een overeenkomst is met een bedrijf, sta je 15% van de prijs van de deal af. In Vlaanderen bestaat er momenteel nog geen gelijkaardig initiatief.

bescherming is een i-Depot gecombineerd met een geheimhoudingsverklaring (zie stap 6: bescherm je idee). Nog beter is het als je vinding beschermd is door een octrooi of via het modelrecht (zie eveneens stap 6). In dat geval verkoop je je octrooi aan het geïnteresseerde bedrijf of sluit je een licentieovereenkomst af. Een idee voor een dienst is heel moeilijk te verkopen, omdat een dienst slechts beperkt te beschermen is. Daartegenover staat dat het gemakkelijker is om zelf met een dienstverlening naar de markt te stappen. Meer informatie over het verkopen van je idee vind je in de brochure ‘Hoe verdien ik aan een briljant idee?’ (zie link 3 in bijlage). In diezelfde brochure kun je ook terecht voor meer informatie over de berekening van de waarde van je idee.

Zelfstandige in bijberoep Als je je idee wilt verkopen maar nog een heel traject moet afleggen, is het soms interessant om zelfstandige in bijberoep te worden. Je bepaalt weinig sociale bijdragen en kunt een deel van je onkosten (zoals de bouw van een prototype, de bescherming van je vinding, advocatenkosten) aftrekken. Voor meer informatie over het statuut van zelfstandige in bijberoep kun je terecht bij elke goede boekhouder of bij het Agentschap Ondernemen www.vlao.be.

BESTAANDE PRODUCENTEN HEBBEN VAAK EEN GROTE KENNIS, KENNIS DE JIJ NOG MOET OPBOUWEN.

Als je naar een bedrijf stapt met je idee is het enorm belangrijk dat je je idee beschermt. Zoniet bestaat er een kans dat zij met je idee aan de haal gaan. Minimale

15


16/06/11 17:08

ZELF OP DE MARKT BRENGEN Eigen productie Als je je productidee zelf op de markt brengt, kun je ervoor kiezen om zelf te produceren of om de productie uit te besteden. Je product zelf produceren heeft een aantal voordelen, maar ook een aantal nadelen.

Productie uitbesteden Het is ook mogelijk om een ander bedrijf je idee te laten uitvoeren, terwijl je zelf de marketing en verdeling in handen houdt. Op die manier hoef je niet te investeren in dure machines en specifieke knowhow. Eva en Martine Boonen van Mammae, bekend van de tweede reeks van De Bedenkers, kozen voor die aanpak (zie kaderstuk).

De voordelen van eigen productie

Eigen zaak

- Succes of falen blijven in eigen hand. - Je behoudt de controle over de uitvinding, de reputatie en de kwaliteit.

Wie zijn idee zelf op de markt brengt - of de productie nu uitbesteed wordt of niet start uiteraard een eigen zaak. Essentieel bij de voorbereiding daarvan is de opmaak van een businessplan (zie stap 8: stel een ondernemingsplan op). Verschillende organisaties zoals het Agentschap Ondernemen, Unizo en Voka helpen starters bij het opzetten van een eigen zaak. Een overzicht vind je op www.flandersdc.be/startjebedrijf.

De nadelen van eigen productie - Er zijn flinke investeringen nodig, niet alleen voor octrooiaanvragen, maar ook voor het opzetten van productiefaciliteiten en voor marketing. - Bestaande producenten hebben vaak een grote kennis van het materiaal en de productietechnieken, kennis die jij nog moet opbouwen. - Starters opgelet: ondernemerskwaliteiten en een goed netwerk (lees: veel mensen kennen) zijn voorwaarden. Een netwerk bouw je op door je aan te sluiten bij relevante verenigingen, door te netwerken op evenementen, via sociale netwerkingsites als LinkedIn.com… Als je eenmaal je contacten hebt opgebouwd, is het ook belangrijk dat je ze onderhoudt.

De volgende stappen in het proces van idee tot markt verlopen iets minder chronologisch dan de voorgaande, je neemt ze eerder gelijktijdig. Wat je eerst doet, hangt ook van je idee af. Stel bijvoorbeeld dat je via een prototype moet nagaan of je vinding technisch werkt, dan doe je dat vóór je bescherming neemt. Heb je enkel een prototype nodig om je vinding te presenteren, dan kun je eerst je bescherming in orde brengen.

Als je idee een dienst betreft, dan is het iets gemakkelijker om het heft in eigen handen te nemen. Je hebt dan immers geen hoge productiekosten. Wel blijft het hebben van een netwerk enorm belangrijk.



16

16/06/11 17:08

Mammae De elegante en praktische borstvoedingsbeha Ongeveer twee jaar geleden werden Eva en Martine Boonen voor de eerste keer moeder. Mama worden was een van de belangrijkste periodes in hun leven. Ze wilden zich dan ook goed voelen en stralend voor de dag komen.Helaas voelden ze zich met de huidige borstvoedingsbeha’s meer een ‘bomma’ dan een mama. Bovendien voelden ze zich erg bloot tijdens het voeden. Andere borstvoedende vriendinnen hadden dezelfde problemen. Sommigen gaven zelfs aan dat ze gingen stoppen met borstvoeding om van het ‘geklungel’ af te zijn.

Liefst wilden ze zelf hun beha’s op de markt

ontwerp ook rekening gehouden met de

brengen. Maar omdat ze zelf onvoldoende

opmerkingen van vroedvrouwen, vriendinnen,

middelen hadden om de nodige investering

ervaringsdeskundigen…

te dragen, moesten ze het financiële plaatje

In het najaar van 2009 kwamen de

natuurlijk rond krijgen. Bij gesprekken met

borstvoedingsbeha’s op de markt. Eva en

banken liep het al vlug mis. Zij vroegen te

Martine huren een opslagruimte en verdelen

veel waarborgen, die Eva en Martine niet

hun producten zelf aan gespecialiseerde

konden geven. Gelukkig zijn ze toen in contact

winkels. Intussen zijn er al tientallen

gekomen met BAN Vlaanderen, het Business

verkooppunten in België, Nederland en

Angels Netwerk Vlaanderen. Ze vonden een

Luxemburg. Ook in andere landen groeit de

business angel die geloofde in hun project en

interesse.

met wie ze dadelijk een goede ‘klik’ hadden. Toen was de beslissing snel genomen. Beiden

www.mammae.be

namen loopbaanonderbreking en richtten samen met de business angel een bedrijfje op.

Wedstrijden Dat bracht Eva en Martine op het idee om zelf de ‘perfecte’ borstvoedingsbeha te ontwerpen en te laten produceren. Hun idee kreeg meer vorm (prototype, modelbescherming…) en de reacties waren enorm positief. Ondertussen schreven ze zich in bij verschillende wedstrijden. Dat bleek een schot in de roos: ze wonnen de Comeva startersaward en bij De Bedenkers (programma VRT) en Bizidee eindigden ze bij de finalisten. Bij

Productie

Bizidee schreven ze onder begeleiding een

Omdat het maken van lingerie een erg

volledig businessplan. Ze ontmoetten er ook

specifiek vakmanschap is, was zelf

investeerders en marketingspecialisten.

produceren niet aan de orde. Daarom gingen de vriendinnen Boonen op zoek naar een

Verkopen of zelf op de markt brengen?

producent die de kwaliteit kon leveren die zij

Met de 10.000 euro die Martine en Eva kregen

bij verschillende grote confectiebedrijven en

als winnaar van Comeva lieten ze een eerste

vroegen om een offerte voor een prototype

professionele prototype maken. Vervolgens

en productie. Uiteindelijk vonden ze een

kregen ze de eerste aanbiedingen van

Nederlands bedrijf dat qua visie en missie

bedrijven die hun concept wensten te kopen.

bij hen paste. Er werden verschillende

Daardoor kwamen ze al vlug voor de keuze te

beha’s gemaakt die door borstvoedende

staan: verkopen of zelf commercialiseren. Een

mama’s werden uitgetest. Behalve met de

keuze waar ze goed over nagedacht hebben.

feedback van de testpersonen, werd in het

op het oog hadden. Ze maakten afspraken

Met de 10.000 euro die ze kregen als winnaar van Comeva lieten ze een eerste professioneel prototype produceren.

17


16/06/11 17:08

STAP 6

BESCHERM JE IDEE Als je idee nog niet bestaat, dan kun je het beschermen.



18

16/06/11 17:08

I-DEPOT Het is in elk geval nuttig om een i-DEPOT op je idee te nemen bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Dat is goedkoop (€ 35-45) en kent een datum toe aan je idee. Zo kun je bewijzen dat je eerst was, mocht iemand je idee willen kopiëren. Maar opgelet: een i-DEPOT geeft geen rechtsbescherming! Echte bescherming krijg je pas via het patent-, merk- of modelrecht. Toch vormt het in combinatie met een geheimhoudingsverklaring (zie kaderstuk) een goede eerste bescherming om met partners of producenten te gaan praten. Heb je geen idee voor een product maar voor een dienst, dan is een i-DEPOT vaak de enige bescherming die je kunt nemen. Wat wel kan, is de naam of het logo van de dienst beschermen via het merkenrecht (zie stap 6: merken). Een i-DEPOT kun je online indienen of via een i-DEPOT-envelop.

Online Je kunt een i-DEPOT direct online indienen via http://portal.boip.int. Dat gaat snel, het is gemakkelijk, goedkoop en vooral veilig. In een aantal stappen wordt je gevraagd om je referentiegegevens in te vullen en een omschrijving of weergave van je concept of idee toe te voegen. Nadat de betaling is verwerkt, ontvang je een bevestiging per e-mail en kun je jouw i-DEPOT bewijs meteen downloaden. Je kunt er ook voor kiezen dat bewijs pas te downloaden op het moment dat je het wilt gebruiken, bijvoorbeeld bij een juridisch geschil of conflict. Het i-DEPOT bewijs is digitaal ondertekend door het BBIE. Daardoor is de echtheid van het document gewaarborgd.

i-DEPOT envelop De i-DEPOT envelop kun je gebruiken als je jouw concept of idee niet in een elektronisch formaat wilt vastleggen, of als je niet elektronisch wilt of kunt betalen. Wij sturen je de i-DEPOT envelop toe na ontvangst van het aanvraagformulier (pdf, zie link 4 in bijlage) en je betaling. Het ingevulde formulier stuur je naar: Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom Postbus 90404 NL-2509 LK Den Haag Nederland

De i-DEPOT envelop bestaat uit twee delen. In elk van beide delen stop je een identiek document waarin je creatie zo helder mogelijk omschreven of afgebeeld is. Je stuurt de beide envelopdelen terug naar het BeneluxBureau voor de Intellectuele Eigendom. Bij ontvangst wordt je i-DEPOT envelop door het BBIE gedagtekend. Eén deel wordt naar je teruggestuurd, het tweede deel wordt ongeopend in ons archief bewaard. Je kunt dat tweede deel eenmalig opvragen als bewijsmiddel bij een juridisch geschil of conflict. Een i-DEPOT via envelop kost € 45 voor 5 jaar.

Wil je meer info over het i-DEPOT? Surf dan naar www.boip.int of bel tijdens de kantooruren naar het nummer 070 244 242.

Een online depot kost € 35 voor 5 jaar. Leden van Flanders DC krijgen € 10 korting op een I-DEPOT. Surf naar www.SOSidee.be om je gratis lid te maken.

19


16/06/11 17:08

Geheimhoudingsverklaring Een geheimhoudingsverklaring (ook wel aangeduid met de Engelse term non-disclosure agreement) is een contract dat ervoor moet zorgen dat de ene partij de unieke onderdelen van een product of dienst die wordt toegelicht door een andere partij niet kan gebruiken voor eigen doeleinden, en informatie die samenhangt met een product, dienst of idee voor zich houdt en, met uitzondering voor medewerkers in het bedrijf zelf, geheimhoudt.

Een geheimhoudingsverklaring houdt in dat de partij aan wie het product, de dienst of het idee wordt voorgelegd:

ondertekenen. Overheidsorganisaties

- de informatie als vertrouwelijk beschouwt

geheimhoudingsverklaring ondertekenen. Toch

en strikt geheimhoudt voor derden. - degene die het product, de dienst of het

of andere organisaties met een publieke opdracht, zoals ook Flanders DC, mogen geen hoef je niet bang te zijn om je idee met hen te delen: dankzij diezelfde publieke opdracht

idee heeft toegelicht schadeloosstelt als er

zijn zij er wel toe gebonden om vertrouwelijk

inbreuk wordt gemaakt op eigenschappen

om te gaan met je idee. Specialisten in

van product, dienst of idee.

intellectuele eigendom zoals octrooibureaus of advocaten zijn dan weer gebonden aan hun

Heb je een afspraak met een bedrijf, producent

beroepsgeheim. Sommige bedrijven zullen je

of andere mogelijke partner, mail of stuur dan op

verklaring niet willen tekenen omdat ze een eigen

voorhand je geheimhoudingsverklaring op. Let

geheimhoudingsverklaring hanteren.

wel: beschrijf je idee nog niet in dit document. Laat de verklaring aan het begin van het gesprek

Een geheimhoudingsverklaring wordt het best op

ondertekenen en hecht na ondertekening de

maat gemaakt door advocaat (link 5 in bijlage) of

beschrijving van je idee vast aan het document.

een octrooigemachtigde (link 6 in bijlage). Maar als je maar een beperkt budget hebt, kun je ook

Weet ook dat niet iedereen een eigen

een sjabloon gebruiken (zie bijlage 5).

geheimhoudingsverklaring kan of wil

OCTROOI (PATENT) Een octrooi, ook wel patent genoemd, geeft je een uitsluitend en tijdelijk recht van exploitatie voor een uitvinding die:

kunnen je ook meer informatie verschaffen over de verschillende octrooiprocedures. Je kunt hen bellen op 32 (0)2 277 52 91 of mailen op [email protected].

Een octrooi of niet? › Nieuw is: dat wil zeggen dat je uitvinding nog niet bestaat (zie stap 2: bestaat je idee?) én dat de uitvinding nog niet publiek gemaakt is. Stel dat je op een beurs staat met je vinding of dat er een artikel

Denk goed na of het nuttig is om jouw idee te octrooieren. Aan een octrooi zijn immers niet enkel voordelen verbonden, maar ook nadelen. De hoge kostprijs bijvoorbeeld (zie kaderstuk)

over verschijnt, dan kun je je vinding niet meer beschermen met een patent.

Je kunt je hierover ook laten adviseren:

› Op uitvinderswerkzaamheid berust: de vinding moet vernieuwend zijn. › Industrieel toepasbaar is: de uitvinding moet gaan over een technisch aantoonbaar functionerend product of productieproces.

Wie een octrooi heeft, kan een ander verbieden die uitvinding na te maken, te verkopen of in te voeren. Een octrooi heeft een beperkte geldigheidsduur (meestal 25 jaar). Na afloop van de octrooiduur is de uitvinding vrij te gebruiken door iedereen. De dienst Intellectuele Eigendom (zie link 7 in bijlage) van de Federale Overheidsdienst Economie zorgt voor de octrooiverlening. Zij



› Door het Innovatiecentrum in jouw provincie Voor wie? Mensen die een eigen zaak hebben of sterk overwegen om er een te starten Kosten? Het innovatiecentrum geeft gratis advies. Meer info: www.innovatiecentrum.be › Door de Innovatie Vereniging Vlaanderen Voor wie? Particulieren met een idee, maar zonder onmiddellijke plannen voor de oprichting van een eigen zaak. Kosten? Je bent gratis welkom op de maandelijkse vergadering van de IVV. As je je bij

20

16/06/11 17:08

De voordelen van octrooien - Een octrooi verleent je de exclusieve exploitatierechten op een uitvinding. Wenst je de uitvinding niet zelf te exploiteren, dan kun je ze steeds overdragen of in licentie geven. - Daarnaast kan een octrooi de onderhandelingspositie versterken wanneer een samenwerking met andere bedrijven wordt beoogd. Zo kan bijvoorbeeld het octrooieren van een verbetering op een eerdere uitvinding de kansen verhogen om een licentie te bekomen op die eerdere uitvinding. Vaak zal dat akkoord akkoord resulteren in een kruis-licentie met de houder van het eerdere octrooi. - Wanneer je actief wilt zijn in een bepaald domein, kan het bezitten van octrooien door derden een hinderpaal zijn, aangezien je dan toestemming moet vragen. Zelf eerder een octrooiaanvraag indienen, verzekert alvast dat niemand anders je op basis van zijn octrooi zal kunnen verbieden die specifieke uitvinding toe te passen. Het octrooieren van je uitvindingen verzekert je dus een zekere ‘freedom to operate’. - Ten slotte is octrooieren ook vaak goede reclame. Derden weten zo dat je actief bent in het betreffende domein en dat je in die sector technologisch sterk staat.

De nadelen van octrooien - Octrooieren brengt heel wat kosten met zich mee en je kunt zelden voorspellen of een uitvinding een commercieel succes wordt. - Bij het indienen van een octrooiaanvraag moet je jouw uitvinding duidelijk en volledig beschrijven. Die beschrijving wordt daarna raadpleegbaar door derden. Eventueel kunnen zij daarin strategische informatie vinden of verder werken op de door jou uitgevonden technologieën. Octrooiering impliceert dus het openbaar maken van anders eventueel geheime informatie. Octrooien hebben een beperkte geldigheidsduur, dat in tegenstelling tot geheimhouding. In bepaalde gevallen kan geheimhouding je dus voor langere tijd een concurrentiële voorsprong bezorgen dan octrooiering. - Soms wordt enkel een octrooi genomen om ‘freedom to operate’ te garanderen. Dat wil zeggen dat je de vrijheid hebt om iets op de markt te brengen, zonder daarbij de intellectuele eigendomsrechten van anderen te schenden. Maar dat kun je evengoed bereiken door je uitvinding gewoon openbaar te maken (bv. door publicatie op een website of in een tijdschrijft). Niemand anders zal die dan nog kunnen octrooieren omdat de uitvinding niet meer ‘nieuw’ is.

Een grondige afweging per individueel geval is dus noodzakelijk.

hun vereniging aansluit, betaal je € 30 per jaar. Meer info: www.ivv-vzw.be › Door een octrooigemachtigde Voor wie? Iedereen Kosten? Octrooigemachtigden geven vaak een eerste consult gratis (vraag hiernaar), nadien rekenen zij, net als advocaten, een uurtarief aan. Meer info: zie voor de lijst van erkende gemachtigden (zie link 6 in bijlage)

Als je besloten hebt dat je een octrooi neemt, is het aangewezen: › dat je je laat bijstaan voor het schrijven en het indienen van het octrooi, bijvoorbeeld

door een octrooigemachtigde (zie link 6 in de bijlage). › dat je beslist welke procedure je zult volgen: ga je voor een Belgisch, een Europees of een internationaal octrooi? (zie kaderstuk volgende pagina)

WIE EEN OCTROOI HEEFT, KAN EEN ANDER VERBIEDEN DIE UITVINDING NA TE MAKEN, TE VERKOPEN OF IN TE VOEREN.

21


16/06/11 17:08

Belgisch, europees of internationaal octrooi

automatisch in een octrooi. Mocht er later een

genieten, dan biedt het Octrooisamenwerkings-

betwisting ontstaan omtrent de geldigheid van

verdrag (Patent Cooperation Treaty of PCT)

het octrooi, dan moet een rechter oordelen.

vaak een efficiënte oplossing. Het grote voordeel is dat je slechts één aanvraag moet

Meer info?

indienen die dan samen met een internationaal

Belgische octrooi

Bezoek de website van de Dienst voor de

nieuwheidsverslag en, eventueel, een

Als je je uitvinding enkel in België op de

Intellectuele Eigendom van de FOD Economie

internationale voorlopige beoordeling van

markt wilt brengen, dan is het aangewezen

(zie link 8 in bijlage) of bel naar 02 277 52 91.

de overige octrooieerbaarheidsvoorwaarden

om de nationale procedure te volgen. Die weg

(innovatief karakter, industriële

heeft een aantal voordelen. Je kunt starten

Europees octrooi

toepasbaarheid) wordt toegezonden aan

met een Belgisch octrooi en na 12 maanden

Wens je je vinding te beschermen in een

de verschillende nationale of regionale

beslissen of je het al dan niet uitbreidt naar

aantal Europese landen, dan kan het

octrooibureaus. De aanvraag wordt daarna in

andere landen. Ook voor die landen geldt dan

voordeliger zijn om een Europees octrooi

de aangewezen landen verder behandeld alsof

als aanvraagdatum de datum waarop je je

aan te vragen. Met één aanvraag en één

het een nationale aanvraag was, dus volgens

Belgisch octrooi aanvroeg. Dat noemt men

procedure kun je zo een octrooi bekomen

lokale procedures en regelgeving.

het recht van voorrang. Die weg is goedkoper

dat geldig is in meerdere landen van de

dan meteen voor de Europese procedure te

momenteel meer dan 34 lidstaten van de EU.

Het voordeel van die procedure is dat je

kiezen en vervolgens de landen die je niet

Wel is de Europese procedure ingewikkelder

tot 30 maanden na de indiening van de

interesseren te laten vallen.

en duurt ze langer dan de Belgische, wegens

internationale aanvraag kunt wachten

een verplicht onderzoek naar de materiële

vooraleer te beslissen om, en in welke landen,

De Belgische procedure is relatief eenvoudig

octrooieerbaarheidsvoorwaarden. Anderzijds

je de procedure op nationaal niveau verder

omdat er geen onderzoek moet gebeuren naar

maakt dat het octrooi ook sterker.

wilt zetten. Dat betekent dus uitstel voor verdere procedure- en vertaalkosten. In de

de octrooieerbaarheidsvoorwaarden (nieuw, innovatief en industrieel toepasbaar). Het

Meer info?

tussentijd kun je ook partners zoeken of een

Europees Octrooibureau onderzoekt wel of de

Bezoek de website van de Dienst voor de

handelsstrategie plannen.

uitvinding nieuw is (nieuwheidsonderzoek),


maar dat gebeurt enkel ter inlichting van de


Meer info? Bezoek de website van de Dienst voor de

aanvrager en is niet bepalend voor het al dan niet toekennen van het octrooi. Met andere

Internationaal octrooi


woorden: elke octrooiaanvraag resulteert

Wil je ook buiten Europa octrooibescherming


Hoeveel kost een octrooi? De kosten om een octrooi te krijgen, kunnen aanzienlijk zijn. Wil je een octrooi nemen dan moet je onder meer rekening houden met de volgende uitgavenposten:

te sporen en er tegen op te treden. Het spreekt voor zich dat dat tijd en geld kost. › Ten slotte moet je ook steeds de officiële indienings-, procedure- en instandhoudingstaksen betalen.

› Aangezien het aangeraden is om je te laten bijstaan door een deskundige, moet je alvast rekening houden met het ereloon van de octrooigemachtigde (zie link 6 in bijlage). › Afhankelijk van in welke landen je bescherming wenst, kunnen de vertaalkosten hoog oplopen. › Als je octrooi eenmaal is verleend, kan het aangewezen zijn om actief inbreuken op

Afhankelijk van de territoria en de duur van bescherming kunnen de totale kosten variëren tussen enkele duizenden euro’s tot enkele tienduizenden euro’s. Als je een octrooi wenst binnen een heel complex domein en waarbij je, naast Europa, ook bescherming wenst in verschillende andere grote markten (VS, Japan, India...) kan het kostenplaatje wel eens oplopen tot meer dan 100.000 euro.



22

16/06/11 17:08

Voorbeelden van patenten

Een voorbeeld Je wilt een Belgisch octrooi en laat dat eerst schrijven door een octrooigemachtigde. Dat kost je gemiddeld tussen de € 1.500 en € 6.000. Bij de indiening van het octrooi betaal je € 50 taks en € 300 voor het nieuwheidsonderzoek. Twee jaar later begin je instandhoudingstaksen te betalen (die beginnen bij € 35, maar stijgen elk jaar). Als je na een jaar besluit om je octrooi uit te breiden naar een aantal andere landen, betaal je ook in die landen taksen en vertaalkosten. Die laatste kosten kunnen snel oplopen.

Meer info? Bezoek de website van de Dienst voor de Intellectuele Eigendom van de FOD Economie (zie link 11 in bijlage) of bel naar 02 277 52 91.

Op welk moment neem je een octrooi? Wanneer je het best een patent aanvraagt, verschilt per project. Doe je de aanvraag te vroeg en veranderen er nog essentiële elementen van je uitvinding, dan kan de aanvraag waardeloos zijn. Je zult dus een balans moeten zien te vinden tussen de druk om iets snel te beschermen en het voortgangsproces van het project.

Haalbaarheidsstudie en marktonderzoek Een idee kan nog zo goed zijn, als de markt er niet klaar voor is, of er is een goedkoper alternatief, dan heeft investeren in bescherming weinig zin. Zorg er daarom voor dat je werk gemaakt hebt van marktonderzoek (zie stap 3: is er nood aan je idee?) alvorens te investeren in een octrooi. Een technische haalbaarheidsstudie gaat na of je idee technisch realiseerbaar is. Het is bijzonder vervelend als na het aanvragen

van een octrooi blijkt dat je idee toch niet werkt of niet zoals op de beschreven manier. Mogelijk kun je zelf nagaan of je vinding werkt, bijvoorbeeld door een prototype te maken (zie stap 7: maak een prototype). Kun je dat niet zelf, dan zijn er een aantal hogescholen, universiteiten en kenniscentra die je daarbij (tegen betaling) kunnen helpen. Heb je een eigen zaak (of start je er binnenkort een), dan helpt het innovatiecentrum in je provincie je graag om de juiste kennispartner te vinden. Particulieren kunnen ten rade gaan bij de Innovatievereniging Vlaanderen (www.ivv-vzw. be), een ledenorganisatie voor uitvinders. Via de kmo-portefeuille (www.kmo-portefeuille. be) kun je subsidies krijgen voor een technologieverkenning. Je moet dan wel beschikken over een btw-nummer (zelfstandigen in bijberoep komen ook in aanmerking). Als kmo kun je daarnaast ook IWT-subsidies krijgen voor een meer uitgebreide haalbaarheidsstudie (zie link 12 in bijlage). Het Agentschap Ondernemen (www.vlao.be) en het Innovatiecentrum (www. innovatiecentrum.be) in jouw buurt kunnen je advies geven over die subsidies.

Voorbeeld van een technische tekening

EEN TECHNISCHE HAALBAARHEIDSSTUDIE GAAT NA OF JE IDEE TECHNISCH REALISEERBAAR IS.

23


16/06/11 17:08

Benelux-merk

MERKEN Een merk is een teken waarmee je jouw producten of diensten onderscheidt van die van je concurrenten. Dat teken kan de naam zijn voor je product of dienst, maar ook een logo of de vorm of verpakking van een product, zoals het Coca-Colaflesje. Niet enkel voor grote bedrijven zijn merken belangrijk, ook voor kleine. Het kan schadelijk zijn als anderen je merk namaken of als anderen een merk gebruiken dat verwarring kan wekken met het jouwe. Enkel door je merken te registreren kun je daartegen optreden.

Wil je een merk registreren, controleer dan eerst of het nog beschikbaar is. Je kunt zelf zoeken in het merkenregister (zie link 13 in bijlage), of een merkgemachtigde (www.bmm. be) tegen betaling voor jou laten zoeken. Ga ook na of jouw merk aan de voorwaarden voor een merk voldoet (zie kaderstuk). Bestaat het merk nog niet en voldoet het aan de voorwaarden, dan kun je het online of via een invulformulier laten deponeren bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Ook voor vragen omtrent Beneluxmerken kan je hen contacteren via www.boip. int of op het nummer 070 244 242.

Apple® logo + NIKE® LOGO + coca cola® flesjes

Wat kan geen merk zijn?

diensten van een onderneming, dus een teken

en gebruikt, omdat het publiek daardoor

dat dat niet kan is geen merk.

misleid kan worden.

Hieronder vallen onder meer beschrijvende is een voorbeeld van een teken dat niet

Overlapping met andere intellectuele eigendom

onderscheidend genoeg is. ‘Bio’ geeft

Zo zal de vorm van bijvoorbeeld een stoel of

namelijk aan dat de yoghurt op biologische

een lamp eerder als model worden gezien dan

wijze geproduceerd is. ‘Mild’ zegt iets over

als een vormmerk.

tekens. Het woord ‘Biomild’ voor yoghurt

Niet alle tekens kunnen een merk zijn. Er zijn een aantal wettelijke redenen op basis waarvan het BBIE verplicht is de inschrijving van een aanvraag te weigeren Bovendien kan de rechter om die redenen oordelen dat een merk niet geldig is. Hij verklaart de inschrijving in dat geval alsnog nietig. De voornaamste redenen voor weigering of nietigverklaring zijn:

de smaak. En de samenstelling van ‘Bio’

bestaand woord. De samenstelling bevat

Het gedeponeerde teken bestaat uit vlaggen, wapens en andere officiële emblemen van staten of internationale

immers, in de woorden van het Europese Hof

organisaties die geregistreerd staan volgens

van Justitie, geen “ongebruikelijke wending”

artikel 6ter van het Verdrag van Parijs. Zulke

en ‘Mild’ maakt het teken als geheel niet onderscheidend. Ook al is het een nog niet

die het geheel voldoende onderscheidend

merken kunnen alleen in het Benelux-register

Het merk mist onderscheidend vermogen

maakt om als merk te kunnen dienen.

worden ingeschreven met toestemming van de

Deze veruit meest voorkomende

Het teken is misleidend

uitsluitingsgrond vloeit eigenlijk al voort uit

Een logo waarop bijvoorbeeld duidelijk koffie

de definitie van een merk. Een merk is een

is afgebeeld kan niet voor iets anders (zoals

Het merk is strijdig met openbare orde en goede zeden.

teken ter onderscheiding van de waren of

thee of slaapmiddelen) worden geregistreerd

Dat komt in de praktijk zeer weinig voor.



betreffende staat of organisatie.

24

16/06/11 17:08

Europees merk Wil je bescherming in heel Europa, dan kan dat via een gemeenschapsmerk. Voordeel daarvan is dat je met slechts één aanvraag bescherming kunt krijgen in alle landen van de Europese Unie. Nadeel is dan weer dat als het merk in een van de landen niet geldig is (bijvoorbeeld omdat het onderscheidend vermogen mist), het merk geweigerd of nietig verklaard kan worden in alle lidstaten. Best is dus om de hulp van een deskundige (www. bmm.be) in te roepen. Indienen gebeurt via het Europees Merkenbureau (http://oami. europa.eu).

Internationaal merk Ook wereldwijde bescherming is mogelijk via een internationale procedure. Net als bij octrooien geldt hier ook het recht van voorrang. Dat wil zeggen dat je eerst een Benelux-merk indient en na 6 maanden kunt beslissen of je je merk ook in andere landen wilt registreren. In dat geval geldt de eerste aanvraagdatum ook voor de andere landen. Ook in het geval van een wereldwijde bescherming roep je het best de hulp in van een deskundige (www.bmm.be). Voor meer info kun je terecht bij de World Intellectual Property organisation: www.wipo.int of bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom: www.boip.int. De laatste organisatie kun je ook bellen op het nummer 070 244 242.

Wat kost merkbescherming? De basisprijs voor een Benelux-merkregistratie bedraagt € 240 voor 10 jaar. Een Europees merk kost €900 à €1000, terwijl de kost van een internationaal merk afhangt van het aantal landen waarin je bescherming wilt.

MODELLEN EN TEKENINGEN Een model of tekening is het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan. Onder voortbrengselen worden zowel op industriële als op ambachtelijke wijze vervaardigde voorwerpen verstaan. Het model moet nieuw zijn en een eigen karakter hebben. Het uiterlijk wordt afgeleid uit de kenmerken van de lijnen, de omtrek, de kleuren, de

vorm, de textuur of de materialen van het voortbrengsel zelf of de versiering ervan. Als je een model wilt beschermen, moet je net als bij een merk controleren of het al bestaat. Daar bestaan een aantal databanken (zie link 14 in bijlage) voor. Een merken- en modelgerechtigde (www.bmm.be) kan je helpen bij het onderzoek naar de nieuwheid of het beschermen van je model.

Model registreren Een model of tekening kun je beschermen in de Benelux, in Europa (gemeenschapsmodel) of internationaal. Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom kan je inlichten omtrent de verschillende procedures. Je kunt hen contacteren via www.boip.int of via het nummer 070 244 242. Ook voor modellen geldt, net als voor merken, een voorrangsrecht van 6 maanden. Dat wil zeggen dat je 6 maanden de tijd hebt om na de indiening van je Beneluxdepot, je model ook in andere landen te beschermen met behoud van de eerste indieningsdatum. Maak je een model publiek (bv. je toont een meubel op een beurs of in een tijdschrijft), dan ontstaat er een niet-geregistreerd gemeenschapsmodel. Dat wil zeggen dat je gedurende 3 jaar anderen kunt aanvechten voor namaak. Het voordeel is dat die vorm van bescherming gratis is, het nadeel dat je die periode niet kunt verlengen.

Senseo® model

Wat kost modelregistratie? Een Benelux-modelregistratie kost € 108, plus € 10 per bijgevoegde tekening, voor een periode van 5 jaar.

‘Spider’ citroenpers

HET MODEL MOET NIEUW ZIJN EN EEN EIGEN KARAKTER HEBBEN! 25


16/06/11 17:08

STAP 7

MAAK EEN PROTOTYPE

Als je een idee voor een nieuw product hebt, dan kun je dat met een prototype tastbaar en goed presenteerbaar maken. Dankzij een prototype kun je ook gemakkelijk de werking testen.



26

16/06/11 17:08

Een eenvoudig prototype kun je misschien zelf maken of laten maken door een handige kennis. Het kan ook nuttig zijn om de hulp in te roepen van een beroepsafdeling van een secundaire school in je buurt. Voor een ingewikkelder prototype, of als je prototype er ook meteen goed moet uitzien, kun je een beroep doen op: › FabLabs. Een FabLab is een relatief kleine locatie met een aantal innovatieve machines waarmee (bijna) alles kan ontworpen en gerealiseerd worden, of ten minste een prototype ervan. Zo kan iedereen zijn of haar creatief idee tegen een lage kostprijs fysiek vorm geven. De apparatuur is onder normale omstandigheden niet toegankelijk voor het grote publiek wegens de hoge kostprijs. Een speciale machine die gebruikt wordt in FabLabs is de 3D-printer. Die printer bouwt 3D–objecten laagje per laagje op. Zo kunnen er hele ingewikkelde vormen

gemaakt worden (zie foto). Overal ter wereld zijn er FabLabs. In vlaanderen kun je terecht In Leuven (www.fablab-leuven.be) en Gent (www.timelab.org). Voor meer informatie kan je contact opnemen met Caroline Merckx via [email protected]. › hogescholen met een afdeling industrieel ontwerp of productontwikkeling (lijst met adressen, zie link 15 in bijlage) › productontwikkelaars en ontwerpbureaus (je vindt er een aantal in onze dienstverlenersdatabase, zie www.flandersdc.be/dienstverleners) › een aantal modelmakerijen (zoek op Google of in de Gouden Gids) Als je van plan bent om je idee van de hand te doen, ga dan nu naar stap 10.

© Materialise

27


16/06/11 17:08

STAP 8

STEL EEN ONDERNEMINGSPLAN OP

Als je overweegt om een eigen zaak te starten, stel dan zeker een ondernemingsplan op. Zo’n plan is vrij omvangrijk, maar erg nuttig. Een ondernemingsplan helpt je om je strategie en doelen te bepalen en is een must om potentiële partners (financiers, leveranciers…) te overtuigen.



28

16/06/11 17:08

Een ondernemingsplan bestaat gebruikelijk uit:

› een projectvoorstelling (omschrijf je idee en je plannen) › een omgevingsanalyse (Hoe ziet de markt eruit? Wie zijn je klanten, je concurrenten…) › een commercieel/marketingplan (hoe ga je je idee commercialiseren, hoe ga je promotie voeren, hoe bepaal je je prijs…) › een organisatieplan (ga je voor een eenmanszaak of een vennootschap, neem je personeel aan…) › een financieel plan (wat zijn de geplande investeringen, hoe ga je ze financieren, welke omzet verwacht je te behalen…) Op de website van het Agentschap Ondernemen (AO) kan je een handige template (zie link 16 in bijlage) downloaden om je eigen ondernemingsplan op te stellen. In de praktische leidraad (zie link 17 in bijlage) vind je extra tips.

HULP NODIG? Word je graag geholpen bij het opstellen van je ondernemingsplan, dan zijn er verschillende mogelijkheden: › De starters-adviseurs van het Agentschap Ondernemen (www.vlao.be) › De startersdiensten van andere organisaties zoals Unizo (www.unizo.be/ starters) en Voka (www.voka.be/starten). Zie ook www.flandersdc.be/startjebedrijf. › De Ondernemingsplanwedstrijd Vlaanderen. Wie deelneemt aan die wedstrijd werkt onder begeleiding zijn idee uit tot een haalbaarheidsstudie en vervolgens tot een ondernemingsplan. De beste businessplannen krijgen een mooi startkapitaal. De wedstrijd gaat telkens aan het begin van het kalenderjaar van start. Meer info op www.ondernemingsplanwedstrijd.be. › Je kunt je ondernemingsplan ook volledig door studenten (onder begeleiding van een coach) laten maken. Tegen een vrij lage kost krijg je een kant-en-klaar ondernemingsplan of een onderdeel ervan (bv. haalbaarheidsstudie). Je bent wel gebonden aan bepaalde deadlines om je aanvraag in te dienen. De meest uitgebouwde dienstverlening vind je momenteel bij het Centrum voor Ondernemen van de Hogeschool Gent. Zie www.centrum-voor-ondernemen.be.

29


16/06/11 17:08

STAP 9

ZOEK FINANCIERING

Wie met zijn goed idee een eigen zaak opzet, heeft natuurlijk kapitaal nodig. De adviseurs van het Agentschap Ondernemen (www.vlao.be) en die van organisaties als Unizo (www.unizo.be) en Voka (www.voka.be) helpen je graag bij het zoeken naar financieringsmaatregelen. Op de starterssite van Unizo kun je ook online een checklist voor steunmaatregelen (zie link 18 in bijlage) invullen.



30

16/06/11 17:08

FAMILIE EN VRIENDEN De personen in je onmiddellijke sociale omgeving zijn vermoedelijk de eersten bij wie je aanklopt om financiële steun te zoeken. Via de Winwinlening (zie link 19 in bijlage) (tot maximaal € 50.000) kan dat voor beide partijen interessant zijn. ParticipatieMaatschappij Vlaanderen wil met die lening particulieren aanmoedigen om geldmiddelen ter beschikking te stellen van startende ondernemingen. Wie als vriend, kennis of familielid een Winwinlening toekent aan een startend bedrijf, krijgt jaarlijks een belastingkorting van 2,5 % van het geleende bedrag. Houd er wel rekening mee dat het opstarten van een bedrijf risico’s inhoudt. Stel dat je failliet gaat, dan is ook jouw vriend of familielid mogelijk een deel van zijn/haar geld kwijt. Maak daarover duidelijke afspraken.

BANKEN Banken bieden talrijke financiële producten voor starters. Ga na welke formule het best is voor je zaak. Bespreek een kaskrediet voor plotse, grote uitgaven. Indien je veel materiaal nodig hebt, kun je dat misschien van de bank leasen. Een vuistregel blijft: een bank is eerder geneigd een financiering af te sluiten bij een minimaal eigen risico. Zij willen dan ook garanties, bijvoorbeeld jouw huis als borg, terwijl jij privé en werk liever gescheiden houdt. Als de bank meer zekerheden wilt dan jij kunt bieden, dan kun je mogelijk een beroep doen op de waarborgregeling (zie link 20 in bijlage) van de ParticipatieMaatschappij Vlaanderen.

RISICOKAPITAAL Durfkapitalisten investeren in ondernemingen die hoog risco lopen, meestal startende ondernemingen. In ruil nemen zij participatie in het bedrijf. De durfkapitalist gokt erop dat het jonge beloftevolle bedrijf sterk zal groeien en in waarde zal stijgen. Na enkele jaren verkoopt hij zijn aandeel dan weer met winst. Durfkapitalisten kunnen maatschappijen zijn, gespecialiseerd in het verschaffen van risicokapitaal (bv PMV: www.pmvlaanderen.be

of GIMV: www.gimv.be) of particulieren. Behalve durfkapitalisten zijn er ook business angels: dat zijn (ex-)ondernemers die investeren in startende of snelgroeiende ondernemingen. Naast financiële steun stellen zij ook hun jarenlange ervaring, expertise en contacten ter beschikking van de ondernemer. Business angels zijn dus persoonlijker betrokken bij de onderneming waarin ze investeren, bijvoorbeeld als adviseur of tijdelijk mededirecteur. Vlaamse business angels kun je onder meer via BAN Vlaanderen (www.ban.be) contacteren.

OVERHEID Bij de overheid kun je als starter terecht voor goedkope leningen, bijvoorbeeld via het Participatiefonds (www.fonds.org). Ook subsidies zijn mogelijk. Zo kun je subsidies voor advies, kennis en opleiding verkrijgen via de kmo-portefeuille.

Een aantal getuigenissen van mensen die gebruik maakten van een van de verschillende financieringsmogelijkheden lees je in deze speciale editie van Bizzmagazine (zie link 21 in bijlage). Je hoeft niet altijd een gigantisch kapitaal bijeen te harken om een eigen zaak te starten. Ook met beperkte middelen kun je heel wat realiseren. Een aantal tips en voorbeelden vind je in ons dossier ‘Dossier bootstrap en bricolage: veel doen met weinig middelen’ (zie link 22 in bijlage).

31


16/06/11 17:08

STAP 10

PRESENTEER JE IDEE OVERTUIGEND

Je idee presenteren zul je altijd moeten doen: of je nu zelf een zaak start of je idee liever van de hand doet.



32

16/06/11 17:08

JE START ZELF EEN ZAAK

Stel dat je een opzetstukje bedacht hebt, waarmee

Als je je idee zelf op de markt brengt, zul je partners, leveranciers en financiers moeten overtuigen.

dieselauto*. Je kunt je pitch dan beginnen met een

je kunt voorkomen dat iemand benzine tankt in een verhaaltje van iemand die in een verstrooide bui z’n wagen verkeerd tankt en zo zware schade aanricht aan z’n wagen. Dat is heel herkenbaar: iedereen

Enkele vuistregels:

kent wel iemand in die situatie. Je kunt ook de VAB citeren: “Verkeerd tanken kost de Belg jaarlijks bijna

Verkoop jezelf

1 miljoen euro.” Daartegenover plaats je dan jouw

Wie zijn idee goed wilt verkopen, moet eerst zichzelf verkopen. Als jij niet overtuigend overkomt, dan doet je idee dat ook niet. Zorg ervoor dat je er professioneel uitziet en let op de details. Kleed je netjes en maak een professioneel visitekaartje. Zorg ook voor een professioneel e-mailadres en voicemailbericht.

opzetstukje, dat amper € 4 kost. Chauffeurs zullen die

Trek de aandacht Zorg ervoor dat je meteen de aandacht vangt. Dat is zowel nuttig om een afspraak met een partner of financier te versieren, als om van start te gaan met je verhaal. Goed begonnen is immers half gewonnen. De 18-jarige Ben Gulak kreeg in het tv-programma Dragon’s Den meteen de volle aandacht toen hij aan de investeerders maar liefst 1,25 miljoen dollar vroeg in ruil voor 15% van zijn aandelen. Hij overhandigde de dragons ook een magazine met zijn uitvinding op de cover. (www.youtube. com/watch?v=hXO4Ki8qsvk)

Elevator pitch (verkoopspraatje) Als je de aandacht hebt, moet je die ook vasthouden. Giet je verhaal in een elevator pitch: een vlotte presentatie van je idee in ongeveer 1 minuut. Je moet je voorstellen dat je met je gesprekspartner in de lift staat en enkel die tijdspanne hebt om hem te overtuigen. Wezenlijk bij een elevatorpitch is een in het oog springende presentatie met denkbeelden, vergelijkingen en voorbeelden. Voor een succesvolle elevatorpitch tellen niet alleen gegevens en feiten, maar is ook het aanspreken van de emotie van belang. Geef zeker aan:

› Wat het probleem is van de potentiële klant/ gebruiker › Hoe jouw product of dienst dat probleem oplost

kleine investering graag maken om een groot risico te vermijden. En leasingmaatschappijen kunnen er heel wat geld mee besparen. *dit idee bestaat al

Zorg ervoor dat de boodschap door iedereen te begrijpen is, maak het niet te ingewikkeld en gebruik geen vaktaal, en dat voor de toehoorder duidelijk wordt wat hij eruit kan halen.

Bereid je goed voor Na je pitch gaan je toehoorders je ongetwijfeld een aantal bijkomende - en soms lastige vragen stellen. Voorkom dat je met je mond vol tanden staat en stel op voorhand een lijstje op met mogelijke vragen. Zorg er ook voor dat je de belangrijke cijfers uit je businessplan uit het hoofd kent. Oefen je pitch voor een vriend of kennis en vraag hem om kritische vragen te stellen. Nog meer tips om je idee Op YouTube (www.youtube. com) kun je een aantal voorbeelden van goede, en minder goede, pitches bekijken. Zoek op ‘dragon’s den’.

te laten plakken bij je toehoorder, vind je in het boek ‘De Plakfactor’ van Dan en Chip Heath (ISBN 9789043014076).

JE VERKOOPT JE IDEE Je idee verkopen is niet gemakkelijk. Maar met een goed idee én de nodige overtuigingskracht kan het lukken. (Zie daarvoor ook stap 5: zelf op de markt brengen of je idee verkopen.) Als je eenmaal een bedrijf hebt gevonden dat mogelijk geïnteresseerd is in je idee, moet je achterhalen aan wie je het het best kunt

33


16/06/11 17:08

presenteren. Dat kan voor een kleiner bedrijf de directeur zijn, voor een groter bedrijf het hoofd marketing of productontwikkeling. Sommige bedrijven hebben zelfs een aparte afdeling die zich richt op het scouten van ideeën van buitenaf. Op de website uitvinders.nl (zie link 23 in bijlage) vind je een aantal tips om bij de juiste contactpersoon te komen en een afspraak met hem of haar te maken. Als je twijfelt aan je eigen verkoopstalent, kun je ook een kennis met verkoopstalent inschakelen. Hij/zij kan dan de afspraak maken en je idee verdedigen. Maak op voorhand voorhand wel goede afspraken met hem/haar. Als je een afspraak hebt met een bedrijf, zorg dan zeker voor een minimale bescherming van je idee (i-Depot en geheimhoudingsverklaring, zie stap 6: bescherm je idee). Heb je een octrooiaanvraag lopen, dan sta je natuurlijk nog steviger in je schoenen. Op je gesprek met de verantwoordelijke pas je ongeveer dezelfde presentatietips toe als iemand die zelf een zaak start en partners/ financiers zoekt. Leg sterk de nadruk op de voordelen die jouw idee kan opleveren voor het bedrijf. Heb je een prototype, toon dat dan niet onmiddellijk, maar bewaar het tot halverwege je presentatie. Zo rekent het op extra aandacht en vermijd je het dipje in het midden van een presentatie. Presenteer je je verhaal op de computer, vermijd dan speciale effectjes, clip art of te veel grapjes. Je riskeert dan immers om minder serieus genomen te worden of de aandacht af te leiden van je idee. Let er ook op dat je tijdens het eerste gesprek niet te veel met cijfers goochelt. Anders ontstaan er discussies over jouw schattingen in plaats van of het bedrijf wel of niet geïnteresseerd is in jouw idee.

Overeenkomsten Als je je idee wilt verkopen, bestaan er twee soorten overeenkomsten: › Je doet volledig afstand van je rechten (bv. je verkoopt je octrooi).



› Je behoudt je rechten en geeft het bedrijf toestemming om je idee te ontwikkelen en op de markt te brengen. In ruil krijg jij een vaste afkoopsom of een percentage op elk verkocht product. In beide gevallen kun je kiezen voor een vaste afkoopsom of een percentage op elk verkocht product (bv. 3 %). In het laatste geval deel jij in het succes. Flopt het product, dan krijg je natuurlijk weinig geld. Je kunt ook kiezen voor een combinatie van een vaste som en royalty’s. Om je in de verkoopsonderhandelingen bij te staan, contacteer je het best een gespecialiseerde advocaat. Een overzicht van advocaten vind je op de website van de Vlaamse Balies (zie link 24 in bijlage).

Wat is je idee waard? Volgens het boekje ‘Ik heb een goed idee. Wat nu?’ van Jasper Baggerman hangt de hoogte van de afkoopsom of de licentievergoeding ondermeer af van: › De kracht van het idee › De mate waarin het idee is uitgewerkt › De toegevoegde waarde die jij nog kunt leveren bij de ontwikkeling of introductie › De winst die de marktpartij uit het idee verwacht › Het risico dat de marktpartij denkt te lopen › De hoogte van de investeringen die nog moeten worden gedaan › Het aantal andere marktpartijen die interesse hebben getoond in het idee De hoeveelheid tijd, moeite en geld die je zelf hebt geïnvesteerd, is vaak niet van invloed op de hoogte van de vergoeding. Meer info over de waarde van je idee vind je in de brochure Hoe verdien ik aan een briljant idee? (zie link 25 in bijlage) van het Nederlandse octrooicentrum.

Nuttige lectuur omtrent het presenteren van je idee: ‘Ik heb een goed idee. Wat nu?’ (Jasper Baggerman, ISBN 9078369108) ‘De plakfactor’ (Dan en Chip Heath, ISBN 9789043014076 )

34

16/06/11 17:08

TOT SLOT In dit stappenplan kon je lezen hoe je jouw idee uitwerkt tot een marktklaar product (of dienst), waarmee je financiers of potentieel geïnteresseerde bedrijven kunt benaderen. Voor sommigen gaat het verhaal natuurlijk verder. Wie ervoor kiest om een eigen zaak te beginnen, kan voor verder advies terecht bij de startersloketten. Zij kunnen je begeleiden bij de uitbouw van je onderneming. Zie www.flandersdc.be/startjebedrijf. Is je idee onderweg ergens afgevallen, omdat het al bestond of economisch niet haalbaar bleek? Niet getreurd: voor elk succesvol idee op de markt zijn er misschien 100 die het niet gehaald hebben. Je hebt in elk geval veel bijgeleerd, en wie weet lukt het met je volgende idee wel. Heb je nog vragen of opmerkingen, contacteer ons dan gerust via www.SOSidee.be.

TOT SLOT VATTEN WE HET STAPPENPLAN NOG EVEN SAMEN IN 15 ACTIEPUNTEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Definieer je idee Vul de ideeformulier in (zie bijlage) Ga na of je idee al bestaat, via Google en een octrooidatabank Neem een i-Depot via www.boip.int Ga na of er nood is aan je idee Wie is je doelgroep en wat willen ze? Bereken of je idee commercieel haalbaar is Beslis of je je idee zelf op de markt brengt of een koper zoekt Richt eventueel een eigen zaak op Zoek de juiste bescherming voor je idee Maak een prototype (voor een product) of een mooie presentatie (dienst) Stel een ondernemingsplan op Zoek financiering Maak een goed verkoopspraatje (pitch) Presenteer je idee overtuigend voor financiers of kopers

35


16/06/11 17:08

BIJLAGEN LINKS PER HOOFDSTUK Hoofdstuk 2: Bestaat je idee al? LINK 1: lijst van erkende octrooigemachtigden http://economie.fgov.be/nl/binaries/Mand0110_tcm325-86021.pdf

Hoofdstuk 5: Zelf op de markt brengen of idee verkopen? Link 2: Verkoopstips http://www.uitvinders.nl/voorlichting/verkopen.htm

Link 3: Brochure ‘Hoe verdien ik aan een briljant idee?’ http://www.octrooicentrum.nl/images/stories/brochures/hoe_verdien_ik.pdf

Hoofdstuk 6: Bescherm je idee? Link 4: formulier i-DEPOT http://www.boip.int/nl/pdf/forms/ideas/iDEPOTForm.pdf

Link 5: zoek een gespecialiseerd advocaat http://www.advocaat.be/ZoekAdvocaat.aspx

Link 6: lijst van erkende octrooigemachtigden http://economie.fgov.be/nl/binaries/Mand0110_tcm325-86021.pdf

Link 7: Federale Overheidsdienst Economie, Dienst voor de Intellectuele Eigendom http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/index.jsp

Link 8: Het Belgisch octrooi http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Octrooien/Belgisch_octrooi/index.jsp

Link 9: het Europees octrooi http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Octrooien/Europees_octrooi/index.jsp

Link 10: de internationale procedure http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Octrooien/Internationale_aanvraag/index.jsp

Link 11: de kosten van een octrooi http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Octrooien/kosten/index.jsp

Link 12: IWT-haalbaarheidsstudie http://www.iwt.be/subsidies/kmo-hbstudie/view

Link 13: Merkenregister http://register.boip.int/bmbonline/intro/show.do

Link 14: databanken voor modellen http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Tekeningen_modellen/databanken/index.jsp



36

16/06/11 17:08

Hoofdstuk 7: maak een prototype Link 15: hogescholen met een afdeling productontwikkeling of industrieel ontwerp http://home.scarlet.be/d.side/pag22.htm

Hoofdstuk 8: Maak een ondernemingsplan Link 16: template ondernemingsplan http://www.vlao.be/images_sub/pdf/starten/Dynamisch%20Ondernemingsplan%20(2009).pdf

Link 17: praktische leidraad bij invullen ondernemingsplan http://www.vlao.be/images_sub/pdf/starten/Leidraad%20voor%20het%20opstellen%20van%20 een%20ondernemingsplan%20LR.pdf

Hoofdstuk 9: zoek financiering Link 18: Checklist voor steunmaatregelen http://www.unizo.be/starters/kennisdatabank.jsp?id=335945

Link 19: de WinWin-lening http://www.pmv.eu/pmv/view/nl/kmo/producten/winwinlening

Link 20: Waarborgregeling http://www.pmvlaanderen.be/pmv/view/nl/kmo/producten/waarborgregeling

Link 21: getuigenissen Bizzmagazine http://new.bizz.be/bizz/nl/bizzextra/magazine.html

Link 22: Dossier bootstrap & bricolage http://www.flandersdc.be/blog/dossier-veel-doen-met-weinig-middelen/

Hoofdstuk 10: Presenteer je idee overtuigend Link 23: Verkoopstips http://www.uitvinders.nl/voorlichting/verkopen.htm

Link 24: zoek een gespecialiseerde advocaat http://advocaat.dmenp.be/ZoekAdvocaat.aspx

Link 25: brochure ‘Hoe verdien ik aan een briljant idee?’ http://www.octrooicentrum.nl/images/stories/brochures/hoe_verdien_ik.pdf

37


16/06/11 17:08

IDEEFORMULIER Kernidee Beschrijf de kern van je idee in één zin.

Varianten Bedenk een aantal varianten die hetzelfde doel bereiken als jouw idee. 1) 2) 3) 4)

Variant 1 Voordelen Beschrijf wat we meer/beter/sneller/goedkoper kunnen met dit idee.



38

16/06/11 17:08

Nadelen, valkuilen, belemmeringen -

Oplossingen Welke oplossingen zien we daarvoor of hoe kunnen we de nadelen vermijden?

-

Impact Beschrijf wat er op het eerste zicht zou (moeten) veranderen.

Nodige partijen Maak een lijstje van alle mensen of organisaties die nodig zijn voor de realisatie van dit idee.

39


16/06/11 17:08




-

-

-

-

-

-

-

-

-



40

16/06/11 17:08




41


16/06/11 17:08


Oplossingen Welke oplossingen zien we daarvoor of hoe kunnen we de nadelen vermijden? -

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-





42

16/06/11 17:08



Oplossingen Welke oplossingen zien we daarvoor of hoe kunnen we de nadelen vermijden? -

43


16/06/11 17:08





44

16/06/11 17:08

VOORBEELD VAN EEN INGEVULDE IDEEFORMULIER Kernidee Beschrijf de kern van je idee in één zin.

Een accessoire voor kinderen waarmee ze bij afdwalen op het strand gemakkelijker met hun ouders herenigd worden.

Varianten Bedenk een aantal varianten die hetzelfde doel bereiken als jouw idee. 1)

een plastic armbandje met herkenningssymbool

2)

een neptatoeage met een herkenningssymbool

3)

een gepersonaliseerd zwembroekje met het gsm-nummer van de ouders

4)

een armband met gps-functie die de ouders waarschuwt als hun kind te ver afdwaalt

Variant 1: plastic armbandje met herkenningssymbool Voordelen Beschrijf wat we meer/beter/sneller/goedkoper kunnen met dit idee.

De kinderen dragen een armbandje met daarop een symbool (bv. vis, bal, boot) dat overeenstemt met de strandzone waarin de ouders zitten. Zo vinden a) de kinderen gemakkelijker hun ouders terug en b) is het voor hulpverleners gemakkelijker om verdwaalde kinderen te herenigen met hun ouders. Voordelen ten opzichte van andere varianten: goedkoop, gemakkelijk aan te doen en te verwijderen, bestand tegen zand, zee en zonnecrème.

45


16/06/11 17:08

Nadelen, valkuilen, belemmeringen

- afhankelijk van goodwill ouders om het bandje om te doen


- sensibiliseringscampagne

- kinderen willen het bandje niet aandoen

- gratis uitdelen

- geen contactgegevens

- leuke of ‘coole’ symbolen op de bandjes

- ...

- ouders kunnen met een stift hun gsm- nummer op het bandje schrijven - printmachine om het bandje verder te personaliseren


- het strand moet in zones worden onderverdeeld - er moeten goed zichtbare palen (met dezelfde symbolen als die op de bandjes) op het strand geplaatst worden - er moeten voldoende verdeelpunten voor de bandjes opgericht worden (kunnen worden ondergebracht bij redders, het Rode Kruis…) - er moeten sensibiliserings-/reclamecampagnes opgezet worden Nodige partijen Maak een lijstje van alle mensen of organisaties die nodig zijn voor de realisatie van dit idee.

- gemeente - eventueel provincie - redders - andere hulpverleners - lokale pers en media - fabrikant bandjes - fabrikant palen - grafisch vormgever



46

16/06/11 17:08

Variant 2: neptatoeage met herkenningssymbool Voordelen Beschrijf wat we meer/beter/sneller/goedkoper kunnen met dit idee.

De kinderen dragen een neptatoeage met daarop een symbool (bv. vis, bal, boot) dat overeenstemt met de strandzone waarin de ouders zitten. Zo vinden a) de kinderen gemakkelijker hun ouders terug en b) is het voor hulpverleners gemakkelijker om verdwaalde kinderen te herenigen met hun ouders. Voordelen ten opzichte van andere varianten: vrij goedkoop, populair bij kinderen, bestand tegen zand en zeewater, gemakkelijk aan te brengen, blijft nergens achter haken, je kunt het niet verliezen.


- afhankelijk van goodwill ouders om de tatoeage aan te brengen


- sensibiliseringscampagne

- de tatoeage is niet goed bestand tegen zonnecr me: aanbrengen op een vette huid lukt niet, bij opnieuw insmeren veeg je de tatoeage gedeeltelijk weg

- gratis uitdelen

- als je de dag nadien in een andere strandzone gaat zitten, moet je eerst de tatoeage verwijderen met olie

- olie ter beschikking stellen op verdeelposten bandjes

- lokt de tatoeage geen allergische reacties uit?

- nagaan hoeveel zonnecrème de tatoeage kan verdragen

- op zoek gaan naar producenten van hypo-allergene plaktatoeages

47


16/06/11 17:08


- het strand moet in zones worden onderverdeeld - er moeten goed zichtbare palen (met dezelfde symbolen als die op de bandjes) op het strand geplaatst worden - er moeten voldoende verdeelpunten voor de bandjes opgericht worden (kunnen worden ondergebracht bij redders, het Rode Kruis…) - er moeten sensibiliserings-/reclamecampagnes opgezet worden Nodige partijen Maak een lijstje van alle mensen of organisaties die nodig zijn voor de realisatie van dit idee.

- gemeente - eventueel provincie - redders - andere hulpverleners - lokale pers en media - fabrikant tatoeages - fabrikant palen - grafisch vormgever

Variant 3: zwembroekje met gsm-nummer ouders Voordelen Beschrijf wat we meer/beter/sneller/goedkoper kunnen met dit idee.

Kinderen dragen een zwembroekje met daarop het gsm-nummer van hun ouders. Als ze verdwalen, kan een hulpverlener, maar ook een andere strandganger, de ouders verwittigen. Voordelen ten opzichte van de andere varianten: duurzamer, ook andere strandgangers kunnen eenvoudig de ouders verwittigen, broekje kan overal gebruikt worden, niet enkel op een strand met speciale palen, bestand tegen zand, water, zonnecrème.



48

16/06/11 17:08


- duurder, moet door de ouders zelf aangekocht worden - kinderen groeien eruit - telefoonnummer is goed zichtbaar. Tieners kunnen naar de ouders bellen om hen te plagen


- productieprijs proberen te drukken - reclamecampagne met nadruk op ‘cool product voor hippe kids’ en het probleem van het verdwalen - nummer niet te groot afdrukken op zwembroek


- oprichten eigen bedrijf - zoeken producent - ontwerp maken - distributiekanalen zoeken - depot huren … Nodige partijen Maak een lijstje van alle mensen of organisaties die nodig zijn voor de realisatie van dit idee.

- producent zwembroekjes - bedrijf dat bedrukt (als producent zwembroekjes dat niet kan) - eventueel ontwerpers - groothandels - winkels …

49


16/06/11 17:08

ZOEKEN IN DE OCTROOIDATABANK ESP@CENET Op de website van het NL Octrooicentrum (www.octrooicentrum.nl) vind je volgend zoekvoorbeeld: Alle octrooidocumenten zijn onderverdeeld via een internationale classificatiecode, de International Patent Classification (IPC). De IPC is ook in het Nederlands beschikbaar. Om tot een goede zoekstrategie te komen is het raadzaam niet alleen op woorden te zoeken, maar ook op classificatiecodes. Als u wilt vaststellen of uw vinding nieuw is, kunt u gebruik maken van de octrooidatabank van het Europees Octrooibureau, espacenet. Omdat het vinden van de juiste informatie niet altijd makkelijk is, hebben wij voor u een zoekvoorbeeld uitgewerkt. Zoeken met behulp van esp@cenet

Octrooiliteratuur is op verschillende manieren toegankelijk. - Op naam van de octrooihouder of uitvinder - Op publicatienummer of aanvraagnummer (landencode is nodig) - Op onderwerp met behulp van woorden. U moet rekening houden met het feit dat de meeste octrooiliteratuur Engelstalig is. In esp@cenet moet u dan ook Engelse trefwoorden gebruiken. U mag maar vier woorden in een zoekveld gebruiken.

Kattenbrokjes In dit voorbeeld willen we zoeken op het onderwerp ‘kattenbrokjes’. Dit onderwerp valt dan uiteen in: - kat: cat of pet of animal - brokken/droogvoer: food of feed en dry of pellet* - afkorten of trunkeren met een* is toegestaan.



50

16/06/11 17:08

Cat food Nadat u op ‘Go’ hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw scherm waaruit blijkt dat de woorden cat en food het meeste voorkomen in de zoekcode A23K1. Door nu het lege hokje achter de code aan te klikken, verschuift de code naar het invoerveld onderaan. Klik nu op ‘Kopiëren’.

Zoeken U bent nu in het scherm van ‘Uitgebreid zoeken’. U ziet dat de gevonden zoekcode al in het veld Europese Classificatie (ECLA) staat. U drukt nu op de knop ‘Zoek’.

Aantallen octrooipublicaties Er verschijnt nu een resultaatscherm waaruit blijkt dat er wel heel veel octrooipublicaties zijn op dierenvoedsel: 21.896.

Verfijnen U gaat nu de zoekvraag verfijnen. Het ‘Uitgebreid zoekscherm’ verschijnt en u voegt in het zoekveld ‘Titel of Uittreksel’ de volgende woorden toe: cat food dry. Vervolgens drukt u weer op de knop ‘Zoek’.

51


16/06/11 17:08

Treffers Het resultaat van 21.896 publicaties is nu teruggebracht tot negen treffers. Die treffers hebben de zoekcode A23K1/18 gemeen. Door die zoekcode aan te klikken krijgt u de omschrijving van de zoekcode. U ziet ook dat er onderverdelingen zijn zoals A23K1/18L of A23K1/18K of A23K1/18N.

Code Deze laatste code heeft betrekking op voedsel voor vleesetende (carnivorous) dieren (dogs of cats). In de onderverdeling zien we dat het voer droog, halfvochtig of vochtig kan zijn. U zoekt droogvoer, dus kiest u de zoekcode A23K1/18N2. Dat doet u door achter de code het hokje aan te klikken. U ziet dat de code is verplaatst. Druk nu op de knop ‘Kopiëren’.

ECLA U bent nu weer in het scherm van ‘Uitgebreid zoeken’. U ziet dat de gevonden zoekcode al in het veld Europese Classificatie (ECLA) staat. U drukt nu op de knop ‘Zoek’.

Te veel of genoeg? Er verschijnt een resultaatscherm met 640 treffers waarvan er 500 te zien zijn. Indien u dat aantal te veel vindt dan kunt u het filterwoord ‘Pellet*’ nog invoeren. U hebt dan snel een inzicht, echter u mist er ook veel. Immers de deskundige van het Europees Octrooibureau (EOB) heeft alle publicaties doorgelezen en is van mening dat ook die publicaties betrekking hebben op droogvoer voor honden of katten.



52

16/06/11 17:08

Tab Door op de titel van de publicatie te klikken, kunt u naar het tabblad van de bibliografische gegevens gaan. Indien de beschrijving van het tabblad donker is, dan kunt u ook die tabbladen aanklikken. Voor een snelle zoekactie kan dan gebruik worden gemaakt van de tab ‘Mozaïekweergave’ en de tekst ‘Volgende in resultaten’ (rechtsboven). U gaat dan van tekening naar tekening!

Afdrukken Voor het afdrukken klikt u op de tab ‘Orgineel document’. Boven de titel van het octrooischrift staat: ‘Maximaal vergroten’ en ‘Afdrukken’.

Andere sites Wilt u weten of er octrooirechten bestaan op de door u gevonden octrooipublicaties? Neem dan contact op met de nationale octrooiraad van het land van de gevonden publicatie. Een overzicht van de beschikbare websites van de nationale octrooiraden (www. octrooicentrum.nl/index.php/Links-algemeen/buitenland.html) vindt u op deze website. Bijvoorbeeld: DE = Duitsland, FR = Frankrijk, GB = Engeland, JP = Japan, US = Amerika.

53


16/06/11 17:08

SJABLOON GEHEIMHOUDINGSVERKLARING De Word-versie van dit sjabloon vind je op www.SOSidee.be/geheimhoudingsverklaring.

GEHEIMHOUDINGSVERKLARING Ondergetekende (firma): Adres: Postcode/Plaats: Rechtens vertegenwoordigd door: Verklaart dat:

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

a. Ondergetekende is benaderd door woonachtig te , postcode , hierna te noemen de “uitvinder”, met het verzoek kennis te nemen van een door hem ontworpen en ontwikkelde vinding op het gebied van verder te noemen de “vinding”. In de bijlage (*) is de vinding nader omschreven.

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

....................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

b. Ondergetekende zich bereid heeft verklaard kennis te nemen van de vinding en dat ondergetekende informatie, schriftelijk dan wel mondeling, wenst te verkrijgen over de vinding teneinde de vinding op technische en commerciële haalbaarheid te kunnen beoordelen.

c. Ondergetekende de onder b. genoemde informatie zal beschouwen en behandelen als strikt vertrouwelijke informatie en tegenover derden strikt geheim zal houden.

d. Ondergetekende slechts die medewerkers van zijn organisatie van de bovenbedoelde informatie op de hoogte zal stellen, voor wie geldt dat zulks voor ondergetekende strikt noodzakelijk is, om een gefundeerd oordeel over de vinding te verkrijgen.

e. Ondergetekende bovendien deze medewerkers zal binden aan de inhoud van deze geheimhoudingsverklaring.

...............................................................................................

Paraf * Deze bijlage maakt na ondertekening van de geheimhoudingsverklaring onlosmakelijk deel uit van deze verklaring.

pag. 1/2



54

16/06/11 17:08

f. Ondergetekende de bovenbedoelde informatie niet ten behoeve van zichzelf of ten behoeve van derden zal gebruiken, tenzij ondergetekende ten genoegen van de uitvinder kan aantonen, dat de door de uitvinder verstrekte informatie voor ondertekening van onderhavige verklaring reeds bij ondergetekende, dan wel publiekelijk bekend was.

g. Ondergetekende de uitvinder in de onder f. genoemde situatie zo spoedig mogelijk schriftelijk van deze bekendheid op de hoogte zal stellen, onder opgaaf van bron.

h. Ondergetekende de uitvinder binnen vier weken na kennisname van de vinding schriftelijk op de hoogte zal stellen van de uitkomsten van het conform b. verrichte onderzoek.

i. Ondergetekende met de uitvinder nadere schriftelijke afspraken zal maken, indien ondergetekende geïnteresseerd is in de verdere exploitatie van de vinding.

j. Ondergetekende, indien hij aan de uitvinder te kennen heeft gegeven geen interesse te hebben in de vinding, dan wel met uitvinder niet tot overeenstemming komt over de in i.bedoelde afspraken, geen verdere activiteiten van welke aard dan ook m.b.t. de vinding zal ondernemen.

k. De uitvinder zich het recht voorbehoudt om eventueel geleden schade te vorderen, die veroorzaakt is door het veronachtzamen door ondergetekende van de in deze overeenkomst genoemde afspraken.

l. Ondergetekende zich in geval van een geschil betreffende deze geheimhoudingsverklaring zal onderwerpen aan het Nederlands Recht, terwijl de bevoegde rechter te Den Haag van het geschil zal kennis nemen.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

plaats

datum

handtekening

Let op! Bijgaande geheimhoudingsverklaring (GHV) is slechts een voorbeeld. Het opstellen van een GHV is maatwerk en sterk afhankelijk van de situatie. Copyright © - NOVU – 2006 – www.novu.nl

pag. 2/2

55


16/06/11 17:08

NOTITIES



56

16/06/11 17:08

57


16/06/11 17:08

BRONNEN

‘Ik heb een goed idee, wat nu? (Jasper Baggerman, ISBN 9078369108) http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/index.jsp http://www.boip.int http://www.ban.be http://www.ondernemingsplanwedstrijd.be http://www.flandersdc.be http://www.innovatiecentrum.be http://www.novu.nl http://www.octrooicentrum.nl http://www.pmvlaanderen.be http://www.uitvinders.nl http://www.unizo.be http://www.vlao.be



58

16/06/11 17:08

59


16/06/11 17:08

SOS Idee

ANALYSEER JE IDEE BESTAAT JE IDEE AL? IS ER NOOD AAN JE IDEE? IS JE IDEE COMMERCIEEL INTERESSANT? ZELF OP DE MARKT BRENGEN OF IDEE VERKOPEN? BESCHERM JE IDEE MAAK EEN PROTOTYPE STEL EEN ONDERNEMINGSPLAN OP ZOEK FINANCIERING PRESENTEER JE IDEE OVERTUIGEND


16/06/11 17:08

11 17:08

Recommend Documents