1. Verpleegkundige aandachtspunten bij ontslag van met patiënt met zuurstof. 1,2

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

Zuurstoftherapie en ontslagmanagement Geert Celis, Gespecialiseerde Verpleegkundige COPD, Freelance Rookstopconsulent CM Brabant, UZ. Leuven, België Cathy Lodewijckx, Verpleegkundig Specialist COPD, UZ Leuven, België Fatim Zahra Snoussi, Hoofdverpleegkundige Hospitalisatiedienst Pneumologie, 7K12A UZ GENT, België

1. Verpleegkundige aandachtspunten bij ontslag van met patiënt met zuurstof.1,2 Zodra een ontslagdatum bepaald werd, moet nagegaan worden of zuurstoftherapie thuis geïndiceerd is, opdat tijdig de nodige regelingen kunnen getroffen worden vóór het ontslag van de patiënt. Na mededeling van de arts aan patiënt en familie over de noodzaak en het belang van zuurstoftherapie thuis, dienen volgende regelingen getroffen te worden: • •

Vraag een voorschift voor zuurstoftherapie aan de behandelende arts. Bezorg het voorschift aan de familie van de patiënt, zodat zij de thuisapotheek kunnen raadplegen.

•

Zorg dat de uitrusting voor de zuurstoftherapie volledig in orde is vooraleer de patiënt naar huis gaat. Zorg dat eveneens zuurstof wordt voorzien tijdens het vervoer van de patiënt naar huis.

•

Educeer en begeleid de patiënt en familie omtrent zuurstoftherapie thuis (cfr. punt 2).

Indien de patiënt in een rusthuis of rust- en verzorgingstehuis wordt opgenomen: • Neem zo snel mogelijk contact op met de instelling om de uitrusting voor zuurstoftherapie te voorzien. • Geef informatie mee omtrent het medisch voorschrift (cfr. 3.1.) voor het verpleegkundig personeel.

Hieronder vindt u twee flow-charts die kunnen gevolgd worden door de verpleegkundige bij ontslag van een patiënt met zuurstof. De eerste flow-chart duid zeer concreet aan welke regelingen moeten getroffen zodra de ontslagdatum bekend is, ondermeer transport naar huis met zuurstof. De tweede flow-chart geeft systematisch weer welke regelingen dienen getroffen te worden met betrekking tot voorschrijven, aanvragen en levering van de zuurstofbron.

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

Heeft patiënt zuurstof nodig tijdens transport naar huis /andere instelling?

Neen Ja Transport door familie

Transport met ziekenwagen

Draagbare zuurstoffles thuis? Aanvraag vervoer met zuurstof Ja Familie O2-fles laten meebrengen de dag van ontslag

Neen

Thuisapotheek contacteren door familie of VPK

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

Heeft de patiënt zuurstof thuis? JA

NEEN

ZUURSTOFCONCENTRATOR

GASFLES

VLOEIBAAR ZUURSTOF


VOORSCHRIFT ARTS: o Af te leveren hoeveelheid gasvormige zuurstof (uitgedrukt in liters) o Manometer o Periode toediening o Debiet (in L/min + aantal uren per dag)


GEEF FOLDER!
VERWITTIG APOTHEEK Nieuw voorschrift nodig?

JA

NEEN

Contacteer verantwoordelijke arts

Is er nog voldoende zuurstof thuis?

JA

NEEN

Contacteer thuisapotheek of firma

Komt de firma de filter reinigen om de 6 maanden

JA

NEEN

Contacteer firma door vpk of familie

Aanvraag (jaarlijks) nog in orde?

JA

NEEN

Contacteer O2verantwoordelijke ziekenhuis

Is er nog voldoende zuurstof thuis?

JA

NEEN

Contacteer firma door vpk of familie

Nieuw voorschrift nodig?

JA

NEEN

Contacteer verantwoordelijke arts

Aanvraag (jaarlijks) nog in orde?

JA

NEEN

Contacteer O2verantwoordelijke ziekenhuis

Kan apotheek zuurstof leveren?

JA

NEEN

Bel firma

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

2. Educatie en therapietrouw 2.1. Belang van educatie1-3 Het doel van educatie is het bevorderen van therapietrouw en een veilige en effectieve zuurstofbehandeling thuis garanderen. Deze educatie dient drie belangrijke aspecten te omvatten: • medische informatie verstrekt door de pneumoloog en de huisarts: doel, effecten, vooren eventuele nadelen van langdurige zuurstoftherapie. • praktische informatie verstrekt door de verpleegkundige: kennis van het medisch voorschrift en de veiligheidsvoorschriften, gebruik van de zuurstofuitrusting en de zuurstofbron, zuurstofgebruik tijdens vervoer, vliegreis en vakantie. • technische informatie verstrekt door de apotheker en de zuurstofleverancier: informatie omtrent het gebruik van de zuurstofbron. Educeer indien mogelijk steeds in bijzijn van een familielid, mantelzorger of thuisverzorger van de patiënt. 2.2. Bevordering van therapietrouw De literatuur geeft aan dat ongeveer de helft van de patiënten die zuurstof gebruiken therapie-ontrouw is en dus dagelijks minder zuurstof gebruikt dan voorgeschreven werd door de pneumoloog.4-9 Er zijn verschillende factoren die therapietrouw aan zuurstoftherapie beïnvloeden:5,6,8,10-16 • Fysiek functioneren Met betrekking tot fysiek functioneren ervaren patiënten een spanning tussen enerzijds functionele beperkingen veroorzaakt door gewicht en omvang van de zuurstofuitrusting, en anderzijds de verbetering in kracht, uithoudingsvermogen en mobiliteit tengevolge van de zuurstoftherapie. • Gezondheid en symptoommanagement De ervaring dat zuurstoftherapie de gezondheid bevordert, ondermeer minder cyanotische nagels en lippen, en het gevoel dat bepaalde symptomen, ondermeer dyspnoe, aanzienlijk verminderen door gebruik van zuurstof, hebben een belangrijke invloed op therapietrouw • Ervaren voor- en nadelen Er zijn een aantal belangrijke factoren die ervoor zorgen dat patiënten de therapie minder goed accepteren: (1) angst voor en ondervinden van schadelijke effecten zoals droge neus, neusbloeding, draaierigheid, brandwonden, (2) weinig of geen voordelen ervaren van de zuurstoftherapie, en (3) grote afhankelijkheid van de behandeling. • Rookstatus Actieve rokers blijken minder therapietrouw te zijn aan zuurstof dan ex-rokers of nietrokers. • Sociale leven Schaamte en angst voor sociaal stigma zijn de belangrijkste barrières voor een adequate opvolging van de zuurstoftherapie. Patiënten willen er niet graag zwak en ziek uit zien, en Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

zijn bang om vrienden en kennissen te verliezen. Anderzijds geven patiënten echter aan dat aanmoediging en steun van familieleden, vrienden en zorgverleners hun therapietrouw m.b.t. zuurstoftherapie bevordert, en dat ze hun angst en schaamte konden overwinnen door terug hun dagelijkse routine met familie en vrienden op te nemen. •

educatie omtrent zuurstoftherapie (cfr. punt 2.1)

•

financiële aspecten (o.a. hoge elektriciteitskosten).

Vanuit deze context is het belangrijk dat de verpleegkundige de acceptatie van de behandeling evalueert en de patiënt motiveert tot therapietrouw.1 Ter bevordering van therapietrouw zijn volgende aspecten belangrijk:17 • Ga na of de patiënt bereid is om het medisch voorschift op te volgen. Evalueer zonodig met de patiënt, familie en andere zorgverleners of het voorschrift kan aangepast worden zodat dit wel aanvaardbaar is voor de patiënt. •

Educeer de patiënt omtrent tekenen, symptomen en risicofactoren van zijn ziekte, en vergelijk deze met zijn eigen toestand. Inzicht in zijn ziekte-toestand zal de patiënt mogelijk overtuigen van het belang van de zuurstoftherapie.

•

Ga na welke voor- en nadelen de patiënt ziet bij zuurstoftherapie. Benadruk de voordelen in termen van behoud en herwinnen van gezondheid en welzijn. Zoek samen met de patiënt naar middelen om de nadelen te verminderen (o.a. nevenwerkingen, financiële kosten, verandering in levensstijl). Zoek samen met de patiënt naar manieren om de behandeling in het dagelijks leven te integreren. Betrek en educeer significante anderen in de behandeling, o.a. familie, vrienden, thuisverpleging.

• •

3. Educatie en begeleiding door de verpleegkundige 3.1. Kennis van het medisch voorschift1-3,18-23 •

Debiet (aantal l/min) o Ev. hoger debiet bij dyspnoe / inspanning o Zuurstofdebiet mag NIET systematisch verhoogd worden bij kortademigheid wegens gevaar voor hypercapnie (CO2-retentie) Bij patiënten met COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is hypoxemie een sterke prikkel voor het ademcentrum. Het volledig wegnemen van deze prikkel kan leiden tot hypoventilatie en belangrijke hypercapnie.18 Patiënten en familie moet aangeraden worden de arts te verwittigen wanneer duizeligheid of verwardheid optreedt.

•

Aantal uren zuurstofgebruik per dag o Continu o Enkel ‘s nachts o Eventueel enkel bij inspanning en/of dyspnoe

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

3.2. Kennis van de veiligheidsvoorschriften1-3,18-21,24-28 Zuurstof is op zichzelf niet explosief maar werkt brandbevorderend. Brandwonden tengevolge van zuurstoftherapie komen relatief weinig voor (± 2%) De incidentie neemt de laatste jaren wel toe, mogelijk door toenemend gebruik van zuurstoftherapie thuis, vergrijzing van de bevolking en toenemende thuiszorg in plaats van opname in een instelling. De voornaamste oorzaken zijn roken, koken en bijvullen van hervulbare zuurstofeenheden. Gezien de brandwonden voornamelijk ontstaan op de toedieningsplaats (o.a. neusbril) en niet ter hoogte van de zuurstofbron, heeft het type zuurstofbron waarschijnlijk geen invloed op het aantal brandwonden. Om brand en brandwonden te vermijden zijn volgende maatregelen aangewezen: Rook NOOIT tijdens zuurstofgebruik. Plaats de zuurstofbron nooit in de omgeving van een warmtebron (fornuis, kachel, haardroger) of ontstekingsbron (microgolfoven, stopcontact, televisietoestel). Gebruik geen zuurstof tijdens koken op een gasvuur. Houd minstens drie meter afstand van een open vuur. • Gebruik nooit vet of olie aan het toestel, de zuurstofbril of het zuurstofmasker. Gebruik GEEN vaseline bij irritatie in de neus. Men kan de neus bevochtigen met fysiologisch water of verzorgen met zalf gebaseerd op waterige bestanddelen (mag GEEN vaseline bevatten). • •

•

Vermijd het gebruik van haarspray of parfum in nabijheid van een warmtebron.

•

Bij gebruik van vloeibare zuurstof: raak de bevroren onderdelen (bovenaan bij de basiseenheid en onderaan bij draagbare eenheid) niet aan.

•

Plaats de basiseenheid bij vloeibare zuurstof en bij een zuurstofconcentrator in een goed geventileerde ruimte.

Tenslotte is het ook aan te raden om de zuurstofbron op een stabiele ondergrond te plaatsen teneinde omvallen en rollen van de zuurstofbron te voorkomen.

3.3. Kennis omtrent zuurstofbronnen en toedieningsvormen Cfr. hoofdstuk: toedieningsvormen en uitrusting 3.4. Checkpunten omtrent uitrusting en leverancier1,2,19 De patiënt: •

beschikt over de nodige uitrusting (zuurstofbril, verlengleiding, ev. bevochtiger, …), weet hoe deze uitrusting moet gebruikt worden (vb. zuurstofbril op de juiste manier opzetten).

• •

weet waar nieuwe uitrusting kan bekomen worden. weet hoe kan nagegaan worden of er effectief zuurstof uit het toestel vrijkomt: bril of masker bij de huid of het oog houden zodat de zuurstofflow voelbaar is. weet hoe lang de zuurstof meegaat.

•

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

• •

weet hoe dat de zuurstofbron moet dichtgezet worden wanneer niet in gebruik. weet hoe de vloeibare zuurstoftank moet gevuld worden.

•

weet dat de zuurstoftank kan gereinigd worden met water en zeep (en niet met alcohol of olie).

•

beschikt over een draagbare zuurstoftank voor transport.

•

weet hoe de leverancier kan gecontacteerd worden (naam en telefoonnummer) om de zuurstofbron bij te vullen of bij problemen (noodnummer). weet wanneer de leverancier opnieuw komt leveren.

•

3.5. Zuurstofgebruik in de auto, bus, trein1,2,29 • Gasflessen: kunnen liggend of staand vervoerd worden. Zorg dat ze goed gefixeerd zijn zodat ze niet kunnen omvallen of rollen. Bij gasflessen moet het debiet steeds ingesteld worden wanneer de fles rechtop staat! • Vloeibare zuurstof: de basiseenheid mag niet vervoerd worden via auto, bus of trein. De draagbare eenheid kan altijd meegenomen worden en moet steeds in verticale positie geplaatst worden, om lekken van de zuurstof te voorkomen. •

Concentrator: kan niet vervoerd worden via auto, bus of trein. Men kan dan een klein draagbaar gasflesje met spaarventiel in een draagtas gebruiken (bv. Mobil-Ox)

Bijgevoegd in de syllabus vind u een patiëntenfolder die kan meegegeven worden met de patiënt.

4. Zuurstofgebruik tijdens vliegreis en vakantie 4.1. Risico van vliegen voor patiënten met chronisch longlijden1,2,21,29,30 Studies bij patiënten met COPD die blootgesteld werden aan hoge drukken gedurende enkele dagen geven aan dat de kans op complicaties tengevolge van vliegen zeer miniem is. Onderzoek toont aan dat complicaties voorkomen in 1 op 40.000 reisepisodes, en dat mortaliteit nog 100 keer minder voorkomt (1 op 3.200.000 episodes). Een mogelijke reden voor de lage morbiditeit geassocieerd met vliegen is dat patiënten met COPD de verminderde oxygenatie compenseren door te hyperventileren.

4.2. Screening voor het gebruik van zuurstof tijdens de vliegreis1,2,29,30 Richtlijnen gepubliceerd door de British Thoracic Society suggereren dat zuurstoftherapie tijdens de vliegreis niet nodig is wanneer de patiënt een saturatie van meer den 95% heeft op zeeniveau. Bij patiënten met minder dan 92% saturatie op zeeniveau is zuurstoftherapie tijdens de vliegtuigreis sterk aan te raden. Patiënten met een saturatie tussen 92 en 95% op zeeniveau moeten geëvalueerd worden op een aantal risicofactoren: Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

•

hypercapnie

•

FEV1 < 50% predicted

•

longkanker

•

restrictief longlijden tengevolge van aantasting van borstkasabnormaliteiten of aantasting van de ademhalingspieren

•

ventilatie

•

cerebrovasculaire of cardiale aandoeningen

•

minder dan 6 weken geleden gehospitaliseerd geweest voor exacerbatie van chronisch longlijden of cardiale aandoening

het

longparenchym,

Bij patiënten met een saturatie tussen 92 en 95% met aanwezigheid van één of meerdere van deze risicofactoren is screening voor zuurstoftherapie tijdens vliegtuigreis sterk aangewezen. Supplementaire zuurstof wordt aangeraden voor patiënten waarbij de voorspelde PaO2 tijdens de vliegtuigreis minder dan 50 mmHg bedraagt. Stoller vermeldt in zijn reviews weer op welke wijze de voorspelde Pa02 kan berekend worden.29,30

4.3. Voorbereiding van de vliegreis1,2,29,30 Bij het plannen van een vliegtuigreis voor personen die zuurstof nodig hebben tijdens de vlucht zijn enerzijds overleg met de arts, de luchtvaartmaatschappij, de reisorganisatie en de zuurstofleverancier, en anderzijds een goede planning op de dag van vertrek van groot belang.

4.3.1. Consulteer de arts. • Twee weken voor vertrek dient een bloedname (hematocriet, hemoglobine), een longfunctiemeting (ESW: één seconde waarde) en een bloedgaswaarde bepaald te worden. •

De arts dient een document op te stellen met volgende informatie: o diagnose, medische evaluatie, vermelding dat de conditie van de patiënt stabiel is en er geen tegenindicatie is voor de vliegreis. o debiet, duur, methode van zuurstoftoediening (vb. bril, masker). o naam, adres en telefoonnummer van artsen die kunnen gecontacteerd worden bij onduidelijkheden, problemen. Zorg voor voldoende kopieën, één voor de luchtvaartmaatschappij en één of meerdere (afhankelijk van het aantal overstappen) om mee te nemen tijdens de vlucht. Het is aan te raden een aantal Engelstalige exemplaren te voorzien om voor te leggen in het buitenland.

•

Vraag voldoende voorschriften voor zuurstoftherapie: voorschiften voor de heen- en terugvlucht, voorschriften voor zuurstoftherapie tijdens het verblijf.

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

Bespreek welk ziekenhuis op de vakantiestemming kan gecontacteerd worden bij eventuele problemen. • Vraag voorschriften voor noodmedicatie: vb. luchtwegverwijders, corticoïden, antibiotica. Gezien de vliegtuigmaatschappij minstens 48 uur op voorhand moet beschikken over de nodige documenten, dient de consultatie van de dokter minstens drie dagen voor vertrek te gebeuren. •

4.3.2. Contacteer de vliegtuigmaatschappij. •

•

Elke luchtvaartmaatschappij heeft een verschillende reglementering omtrent zuurstoftherapie tijdens de vliegreis. Het is daarom belangrijk de vliegtuigmaatschappij tijdig te contacteren omtrent volgende aspecten: o bijkomende kosten o vereiste documenten o is het gebruik van eigen zuurstoffles toegestaan? De eigen zuurstoffles mag meestal niet gebruikt worden tijdens de vlucht. Men mag de fles wel meenemen op voorwaarde dat ze leeg is. o types van zuurstofbronnen en -uitrusting aanwezig in de luchthavens en op het vliegtuig (zuurstofbronnen, maximale hoeveel zuurstof per minuut mogelijk (debietcapaciteiten), bijkomende uitrusting zoals bril of masker) Praktische tips: o Probeer te reizen tijdens kantooruren, zodat de leverancier beschikbaar is om zuurstof te leveren tijdens overstappen of op de plaats van bestemming. o Reis zo mogelijk zonder overstappen, gezien dit minder vermoeiend is en extra kosten vermeden worden. o Zorg zonodig dat een rolstoel klaar staat bij eventuele overstappen en op de plaats van bestemming. o Reserveer eventueel een zitplaats dichtbij de sanitaire voorziening. o Bezorg het toestemmingsformulier van de longspecialist/huisarts zo snel mogelijk na de reservatie aan de vliegtuigmaatschappij, ten laatste drie dagen voor het vertrek van de vlucht. o Bel de luchthaven tenminste 48u voor vertrek op om na te gaan of de nodige regelingen getroffen zijn. o Overweeg een reisbureau gespecialiseerd in patiënten met medische noden.

4.3.3

Contacteer de zuurstofleverancier.

•

Zorg dat voldoende zuurstof wordt voorzien voor de inchecktijd, de vluchtreis, de aankomstperiode en mogelijke vertragingen. Voorzie daarnaast een extra hoeveelheid zuurstof voor minstens 60 minuten.

•

Vraag een adres en een telefoonnummer waar de zuurstofleverancier kan gecontacteerd worden op de plaats van bestemming.

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

•

Ga zo mogelijk na welk zuurstofsysteem tijdens de vlucht zal gebruikt worden en hoe het werkt.

4.3.4. Aandachtspunten op de dag van vertrek •

Neem de nodige documenten (toestemmingsformulier huisarts, voldoende voorschriften zuurstoftherapie) en telefoonnummers (dokters thuis en op de plaats van bestemming, zuurstofleverancier, ziekenhuis) mee.

• •

Neem een reserve neusbril / masker en verlengleiding mee in de handbagage. Neem de noodmedicatie mee in de handbagage.

•

Wees minstens 2 uur voor vertrek op de luchthaven of volgens de richtlijnen van de vliegtuigmaatschappij.

•

Neem voldoende contant geld mee om zuurstof te betalen zo nodig.

•

Indien zuurstof nodig tijdens de overstap en niet voorzien, raadpleeg dan de spoeddienst van de betreffende luchthaven.

4.4. Toekomst: Uniforme richtlijnen voor gebruik van zuurstof in luchthavens en op een commerciële vlucht30 Momenteel heersen er grote verschillen tussen de luchtvaartmaatschappijen in de reglementering omtrent het gebruik van zuurstof tijdens de vliegreis. Standaardisatie van de richtlijnen voor zuurstofgebruik tijdens commerciële vluchten zou reizen met zuurstof in sterke mate vereenvoudigen.

Bijgevoegd in de syllabus vind u een patiëntenfolder die kan meegegeven worden met de patiënt.

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

Referenties 1. Kampelmacher MJ, Rooyackers JM, Lammers JW. [CBO guideline 'Oxygen therapy at home']. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;145:1975-1980. 2. Pfister SM. Home oxygen therapy: indications, administration, recertification, and patient education. Nurse Pract 1995;20:44, 47-6. 3. Smith T. Oxygen therapy for older people. Nurs Older People 2004;16:22-28. 4. Katsenos S, Froudarakis ME, Charisis A et al. Long-term oxygen therapy in Ioannina. Respiration 2004;71:619-624. 5. Neri M, Melani AS, Miorelli AM et al. Long-term oxygen therapy in chronic respiratory failure: A Multicenter Italian Study on Oxygen Therapy Adherence (MISOTA). Respir Med 2006;100:795-806. 6. Pepin JL, Barjhoux CE, Deschaux C et al. Long-term oxygen therapy at home. Compliance with medical prescription and effective use of therapy. ANTADIR Working Group on Oxygen Therapy. Association Nationale de Traitement a Domicile des Insuffisants Respiratories. Chest 1996;109:1144-1150. 7. Ringbaek T, Lange P, Viskum K. Compliance with LTOT and consumption of mobile oxygen. Respir Med 1999;93:333-337. 8. Ringbaek TJ, Lange P, Viskum K. Geographic variation in long-term oxygen therapy in Denmark : factors related to adherence to guidelines for long-term oxygen therapy. Chest 2001;119:1711-1716. 9. Walshaw MJ, Lim R, Evans CC et al. Factors influencing the compliance of patients using oxygen concentrators for long-term home oxygen therapy. Respir Med 1990;84:331-333. 10. Cornford CS. Lay beliefs of patients using domiciliary oxygen: a qualitative study from general practice. Br J Gen Pract 2000;50:791-793. 11. Demirel H, Demir T, Umut S. Retrospective evaluation of patient compliance in continuous oxygen therapy. Respiration 2003;70:149-153. 12. Dilworth JP, Higgs CM, Jones PA et al. Acceptability of oxygen concentrators: the patient's view. Br J Gen Pract 1990;40:415-417. 13. Earnest MA. Explaining adherence to supplemental oxygen therapy: the patient's perspective. J Gen Intern Med 2002;17:749-755. 14. Kampelmacher MJ, van Kestern RG, Alsbach GP et al. Characteristics and complaints of patients prescribed long-term oxygen therapy in The Netherlands. Respir Med 1998;92:70-75. 15. Peckham DG, McGibbon K, Tonkinson J et al. Improvement in patient compliance with long-term oxygen therapy following formal assessment with training. Respir Med 1998;92:1203-1206. 16. Ring L, Danielson E. Patients' experiences of long-term oxygen therapy. J Adv Nurs 1997;26:337-344. 17. McFarlane EA. Noncompliance (specify). McFarland GK, McFarlane EA (eds). Nursing diagnoses & Intervention: Planning for patient care. 3rd edition. St Louis: Mosby, Inc., 1997:103-113.

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

18. Gosselink R, Decramer M. Behandeling van COPD. Gosselink R, Decramer M (eds). Revalidatie bij chronisch obstructieve longziekten 1st edition. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg, 2003:116-131. 19. Plummer AL. The role of the home oxygen provider in education, assessment, and quality improvement. O'Donohue WJ, Jr. (ed). Long-term oxygen therapy: Scientific basis and clinical application New York: Marcel Dekker, Inc, 1995:197-217. 20. Higgins D. Oxygen therapy. Nurs Times 2005;101:30-31. 21. American Thoracic Society. Patient information series. Oxygen therapy. Am J Respir Crit Care Med 2005;171:2. 22. Use of oxygen. Nurs Times 2002;98:29. 23. Oxygen. Nurs Times 2006;102:27. 24. Baruchin O, Yoffe B, Baruchin AM. Burns in inpatients by simultaneous use of cigarettes and oxygen therapy. Burns 2004;30:836-838. 25. Burns HL, Ralston D, Muller M et al. Cooking and oxygen. An explosive recipe. Aust Fam Physician 2001;30:138-140. 26. Chang TT, Lipinski CA, Sherman HF. A hazard of home oxygen therapy. J Burn Care Rehabil 2001;22:71-74. 27. Muehlberger T, Smith MA, Wong L. Domiciliary oxygen and smoking: an explosive combination. Burns 1998;24:658-660. 28. Murphy R, Driscoll P, O'Driscoll R. Emergency oxygen therapy for the COPD patient. Emerg Med J 2001;18:333-339. 29. Stoller JK. Travelling with oxygen. O'Donohue WJ, Jr. (ed). Long-Term Oxygen Therapy: Scientific Basis and Clinical Application 1 edition. New York: Marcel Dekker, 1995:311330. 30. Stoller JK. Travelling with oxygen aboard commercial air carriers. UpToDate 2006.

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]

Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen Société Belge des Infirmiers Pneumologie

Informatie omtrent de verschillende zuurstoffirma’s Daniel Schuermans, Hoofdverpleegkundige Longfunctie, AZ VU Brussel, België

Adressen: Air liquide Medical Vital aire Dhr. Demeyere Eric Beaulieustraat 4 b-1830 Machelen

Vivisol B Dhr. Laga Hubert Dhr. Van Bever Patrick Zoning Ouest 14 b-7860 Lessine

Tel: 02 255 96 00 www.airliquide.com Gratis: 0800/2 10 17

Tel : 068 270640 www.vivisol.be Gratis: 0800/1 45 47 (Nl) Gratis: 0800/2 45 47 (Fr)

Messer Dhr. Liwerski Frank Woluwelaan 3 b-1830 Machelen

Farma domo Dhr. Van der Speeten Bert Dhr. Guy Vanhulsel Tunnelweg 7 b-2845 Niel

Tel 02/257 08 11 www.messer.be Gratis: 0478/28 00 00

Tel : 03/880 08 20 www.farmadomo.com

Medigaz Mevr. Valgaeren Suzy Waversesteenweg 1789 b-1160 Brussel

Oxycure Dhr. Thomas Francis Massart 28 b-5380 Fernelmont

Tel: 02/674 95 77 www.airproducts.be Gratis: 0800/1 35 37

Tel: 081/22 15 90 www.oxycure.be Gratis: 0800/9 80 68

Dhr. Van Draege Peter Rue de la basse sambre 38 5140 Sombreffe Tel.: 071/40 28 27 Oxysphair Dhr. Tastenoy Christian Chaussée d’Ath 242 b-7850 Marcq

Ijsfabriek Strombeek n.v. Dhr. Kuppers Hary (apotheker) Broekstraat 70 b-1860 Meise

Tel: 02/397.02.45 www.oxysphair.be

Tel: 02/272 41 34 www.ysfab.be

Maatschappelijke Zetel – Siège Social : Universitaire Stichting/Fondation Universitaire, Rue Egmont straat 11, 1000 Brussel - Bruxelles Secretariaat – Secrétariat : c/o Martine Dansercoer, Kouter 31, 3060 Bertem Tel.: 016/89 31 91 – Fax: 016/89 31 92 – GSM: 0477/62 81 22 – E-mail: [email protected]