1 overeenkomsten
Quint-Te Poel
Quint bouwt in opdracht van Te Poel, op de grond van diens broer. Hij wist dit echter niet. Naderhand wil Quint de onbetaalde rekeningen verhalen op grond van ongerechtvaardigde verrijking op de broer. Ongerechtvaardigde verrijking stond nog niet in de wet. Vordering is afgewezen.
Vverbintenissen die niet uit een overeenkomst voortvloeien, hoeven niet rechtstreeks voort te komen uit een wetsartikel. "Uit de wet" betekent dat in gevallen waarin de wet geen regeling kent, een oplossing moet worden gezocht die: past in het stelsel van de wet en aansluit bij de wèl in de wet geregelde gevallen. 2 Wil verklaring en vertrouwen
Misverstand Bunde-Erckens Oneigenlijke dwaling, vertrouwensleer
Hajziani vertrouwensleer, geestelijke stoornis, nadeelsvereiste
Westhoff Spronsen vertrouwensleer, geestelijke stoornis, nadeelsvereiste Ben Amran Silversteyn vertrouwensleer, geestelijke stoornis, nadeelsvereiste Nolan van Aalst Gerechtvaardigd vertrouwen
Overigens werd Quint niet in het gelijk gesteld. De in deze clausule voorkomende term 'belastingschade' heeft geleid tot een ernstig misverstand. Rechtsvraag: Is hier een overeenkomst tot stand gekomen? Misverstand: 3:35 Partijen leggen het begrip belastingschade verschillend uit. Of en in welke zin in een dergelijk geval van misverstand een overeenkomst tot stand komt, hangt af van wat beide partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen en gedragingen in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mochten afleiden. Kenmerkend voor gevallen van misverstand is de toetsing van het gerechtvaardigd vertrouwen over en weer. 3:35. Beëindiging arbeidsovereenkomst. De werkgever die een buitenlandse werknemer die de Nederlandse taal slechts matig beheerst, een schriftelijke verklaring ter ondertekening voorlegt, met als inhoud dat hij eenzijdig ontslag neemt, behoort zich ervan te vergewissen dat de werknemer zich van de strekking van die verklaring terdege bewust is. Door het aannemen van een onderzoeksplicht (3:12) stelt de HR in dit geval strenge eisen aan de goede trouw van de werkgever. 3:35, nuancering. Beeindiging arbeidsovereenkomst. Indien de verklaring (ic ontslagneming) “ingrijpende gevolgen” heeft voor de werknemer, dan kan mogelijk een beroep op het gerechtvaardigd vertrouwen van 3:35 niet terecht zijn ogv de redelijkheid en billijkheid. Met name wanneer de wederpartij (ic werkgever) nog niets heeft gedaan of nagelaten waardoor hij in een ongunstiger toestand zou komen. In verband met ingrijpende gevolgens van een zijdige ontslagneming kunnen eisen van goede trouw en redelijkheid en billijkheid toch tot gevolg hebben dat werkgever de werknemer niet aan het ontslag hoeft te houden, met name als in dienst houden niet nadelig voor hem is. Bij echtscheiding kreigt man beduidend meer dan zijn echtgenote. Vrouw bestrijdt de verdeling achteraf. Dooe de omvang van het voordeel van de man beslist HR dat hij in dit geval onderzoeksplicht had om na te gaan of dit de wil van de vrouw was.
3 De totstandkoming van overeenkom sten
Hofland Hennis Aanbod en aanvaarding
Plas-Valburg Afbreken Onderhandelingen
Baris-Riezenkamp redelijkheid en billijkheid in de onderhandelfase
Vogelaar Skil Afbreken Onderhandelingen
VHS-Shell Afbreken Onderhandelingen
De Ruiterij MBO ruiters
Huis te koop in woninggids. Of sprake is van een aanbod is een vraag van uitleg. I. c. formuleerde de HR een uitlegregel voor de advertentie waarin een individueel bepaalde zaak voor een bepaalde prijs te koop wordt aangeboden: een dergelijke advertentie leent zich er in beginsel niet toe om door eventuele gegadigden anders te worden opgevat dan als een uitnodiging om in onderhandeling te treden, waarbij niet alleen prijs en eventuele verdere voorwaarden van de koop (bv opleveringstermijn), maar ook de persoon van de gegadigde van belang kunnen zijn. Bouw van een zwembad. Uit het arrest volgt dat de vrijheid om niet te contracteren en de onderhandelingen af te breken onder omstandigheden beperkt kan worden. Men onderscheid drie fasen tijdens de onderhandelingen. 1. Partijen zijn vrij om de onderhandelingen af te breken zonder dat zij over en weer gehouden zijn tot het betalen van schadevergoeding. 2. Afbreken van de onderhandelingen mag, maar de afbrekende partij dient de gemaakte onkosten van de wederpartij geheel/gedeeltelijk te vergoeden. Grondslag van deze vordering is strijd met de redelijkheid en billijkheid (6:248 lid 2). 3. Partijen zijn niet meer vrij om de onderhandelingen af te breken. Deze uitzondering op de hoofdregel dat men vrij is om de onderhandelingen af te breken, neemt de HR o.a. aan wanneer de wederpartij mocht vertrouwen dat in ieder geval enigerlei contract uit de onderhandelingen zou resulteren. De wederpartij kan in rechte vorderen dat de onderhandelingen (op constructieve wijze) worden voortgezet. In plaats daarvan kan ook schadevergoeding worden gevorderd. Behalve de gemaakte kosten (negatief contractsbelang) ook de gederfde winst (positief contractsbelang) Partijen die met elkaar in onderhandeling treden komen tot elkaar te staan in een door redelijkheid en billijkheid beheerste relatie. Dat brengt met zich mee dat zij hun gedrag mede moeten laten bepalen door gerechtvaardigde belangen van de wederpartij. In dit arrest werd bepaald dat ook indien partijen anders dan door onderhandelingen betrokken zijn bij het voorbereiden van een tussen hen te sluiten overeenkomst, voor de vraag of het afbreken van die voorbereidingen tegenover de wederpartij onaanvaardbaar is, in het algemeen dezelfde maatstaaf moet worden aangelegd als in het geval van afgebroken contractsonderhandelingen. Onderhandelende partijen zijn verplicht hun gedrag door de gerechtvaardigde belangen van wederpartij te laten bepalen. Afbreken van de onderhandelingen is niet meer toegestaan, wanneer de wederpartij mocht vertrouwen dat enigerlei contract in ieder geval uit de onderhandelingen zou resulteren.Volgens de HR in het VHS-Shell arrest mag men niet de eis stellen dat alle details van de te sluiten overeenkomst op het moment van het afbreken van de onderhandelingen reeds duidelijk waren maar contouren zichtbaar moeten zijn. Bouw hotel Maastricht. Het gerechtvaardigd vertrouwen bij de onderhandelingspartner brengt niet onder alle omstandigheden mee dat het afbreken van onderhandelingen onaanvaardbaar is. Van belang is mede in hoeverre de afbrekende partij aan het ontstaan van het vertrouwen heeft bijgedragen (heeft zij de hoop op een overeenkomst onnodig gevoed?). Bovendien spelen, behalve het belang van de wederpartij om in haar vertrouwen niet te worden beschaamd, ook de gerechtvaardigde belangen van de afbrekende partij een rol, bijvoorbeeld i.v.m. een gedurende de
onderhandelingen ingetreden wijziging van de omstandigheden.
4 Vertegenwoordiging
CBB JBO projecten
Al het reeds hiervoor gezegde over onderhandelingen wordt hier nog eens bevestigd.
Kribbebijter
Moet commissionair Schiphof of zijn opdrachtgever Lorsch als koper van een paard (de kribbebijter) worden aangemerkt? Volgens de HR hangt dat af van hetgeen partijen jegens elkaar verklaard hebben en over en weer uit elkaars verklaringen en gedragingen hebben afgeleid en hebben mogen afleiden. Verder neemt de HR aan dat iemand die in eigen naam, maar ten behoeve van die opdrachtgever, met een ander een overeenkomst sluit, de uit die overeenkomst voortvloeiende rechten geldend kan maken en met name ook een vordering tot ontbinding met schadevergoeding instellen. Zie nu 7:419.
Felix – Aruba
Felix onderhandelt met de luchthavenmeester van Aruba en ging er vanuit dat deze bevoegd was Aruba te binden. In geval van onderhandelingen tussen een overheidsfunctionaris en een derde die in de onjuiste veronderstelling verkeert dat deze functionaris ten aanzien van de materie waarover wordt onderhandeld, bevoegd is de overheid te binden, kunnen zich omstandigheden voordoen waaronder de onjuiste veronderstelling voor rekening van de overheid komt. Daarbij valt niet alleen te denken aan gedragingen van het bevoegde orgaan van de overheid, maar ook andere factoren als: “de positie die de handelende functionaris binnen de overheid inneemt en diens gedragingen, de omstandigheid dat die organisatie en/of de verdeling van de verschillende bevoegdheden (…). Nacap wordt vertegenwoordigd door Visser bij het sluiten van een overeenkomst met Kurstjens. Visser heeft geen toereikende volmacht (ingeschreven in handelsregister). Nacap heeft een situatie in het leven geroepen, die Kurstjens geen aanleiding hoefde te geven enig onderzoek te verrichten naar vertegenwoordigingsbevoegdheid van Visser. Onder die omstandigheden heeft Kurstjens redelijkerwijze mogen aannemen dat aan Visser een toereikende volmacht was verleend. De manager van Kuijpers BV sluit namens de BV een overeenkomst met Wijnveen. Volgens de gepubliceerde volmacht is hij hiertoe niet bevoegd. Omdat de onderhandelingen op het kantoor van Kuijpers en met instemming van de bevoegde directeur zijn gevoerd, mag de wederpartij (Wijnveen) in de gegeven omstandigheden ondanks de publicatie toch aannemen dat er een toereikende volmacht is verleend. De minderjarige Kaelen sluit een cursusovereenkomst met ECS. En voldoet fl. 3800 gedeeltelijk. ECS vordert restant. Kaelen beroept zich op zijn minderjarigheid ten tijde van de overeenkomst en dus op de vernietigbaarheid. ECS brengt daartegen in dat Kaelen ten tijde van het sluiten van de overeenkomst over salaris beschikte en de financiële last goed te dragen was. De HR concludeerde dat het hier ging om gelden die zijn vader ter beschikking had gesteld voor studie en dat de zoon in overeenstemming met die bestemming over het geld had beschikt. Naar huidig recht was de motivatie geweest dat het gebruikelijk is dat minderjarigen als Kaelen dergelijke rechtshandelingen verrichten.
Nacap Kurstjens
Kuypers-Wijnveen
4 Handelingsbekwaam
Kaelen/ECS-arrest
Strijd met wet
H6 Dwaling en bedrog
Buena Vista
Overeenkomst om in de notariële akte een lager bedrag op te nemen dan de werkelijke prijs. De HR acht de overeenkomst nietig wegens haar verboden inhoud: partijen verbinden zich immers tot een prestatie die in strijd is met een wettelijke bepaling. Toetsing aan 3:40 lid 1. Omdat de grond van de nietigheid slechts een deel van de overeenkomst betrof, bleef de overeenkomst voor het overige in stand.
Parkeerpolitie Amsterdam
Gemeente tracht deel van de openbare weg aan het verkeer te onttrekken door het te verhuren aan parkeerexploitatie. I.c. was niet het sluiten van de huurovereenkomst i.s.m. de wegenwet, maar verplichtte de overeenkomst de gemeente tot een prestatie die i.s.m. de wegenwet was, namelijk het ter beschikking stellen van een gedeelte van de openbare weg als afgesloten en bewaakt terrein. De inhoud van de overeenkomst is strijdig met de wet en derhalve met de openbare orde, 3:40 lid 1.
1951 Burgman - Aviolanda
Als een overeenkomst verplicht tot een prestatie die weliswaar niet rechtstreeks verboden is, maar zal leiden tot ongeoorloofde uitvoeringshandelingen, is de overeenkomst nietig, mits beide partijen bij het aangaan ervan de bedoeling hebben of zich ervan bewust zijn, dat nakoming zal leiden tot de overtreding van het wettelijk verbod. In zo’n geval heeft de overeenkomst een verboden strekking en is naar huidig recht op grond van art. 3:40 lid 1 nietig. Indien slechts een van de partijen hiervan op de hoogte is, is er sprake van een geldige overeenkomst. Zie 2 Koop appartement dat gevorderd wordt; mededelingsplicht. Koper van een woonhuis verkeerde in de veronderstelling het huis zelf te kunnen betrekken. De gemeente had echter aan de verkoper, al voordat de koopovereenkomst werd gesloten, laten weten dat het huis zou worden gevorderd (hetgeen inhield dat de gemeente woningzoekenden zou aanwijzen aan wie het huis verhuurd moest worden). Over die aanschrijvingen van de gemeente had de verkoper niets aan de koper meegedeeld. Het Hof oordeelde dat op de verkoper de plicht rustte daarvan mededeling te doen aan de koper. Dit uitgangspunt legde de HR ten grondslag aan zijn beslissing dat het beroep op dwaling van de koper gehonoreerd moest worden. Een koper heeft onderzoeksplicht. Neemt hij deze te licht dan kan dwaling voor eigen rekening komen. De HR oordeelt dat
Misverstandarrest Van Beek- Van Dartel
Baris – Riezenkamp redelijkheid en billijkheid ook in pre-contractuele fase
Booij-Wisman
men in den regel mag afgaan op de juistheid van door de wederpartij gedane mededelingen’. Het beroep van Baris faalt daar Riezenkamp mocht vertrouwen op de juistheid van hetgeen Baris had verklaard. Riezenkamp had daardoor geen verdere onderzoeksplicht. Verkoop mobiele kraan. Verkoper Booy deelt aan koper Wisman mee, dat het gewenste kentekenbewijs voor de kraan zeker zal worden verstrekt. Na de koop wordt dat echter wegens foutieve afmetingen geweigerd. Volgens de HR wordt de onderzoeksplicht van de dwalende beperkt indien de wederpartij hem onjuiste mededelingen doet of inlichtingen geeft waarop de dwalende mocht afgaan.
H6 Dwaling en bedrog
Offringa Vinck
Geest Nederlof Ondeskundige koper tweedehands auto: onderzoeksplicht
Van Lanschot Bink
Ernst-Crombach onderzoeksplicht H7 Bedreiging Misbruik van Omstandigheden Actio Pauliana
Ameva – Van Venrooy
Brandwijk Misbruik van omstandigeheden
Koop van een woning die na levering ernstige gebreken vertoont. Het gaat hier om de onderlinge verhouding tussen datgene wat de verkoper moet meedelen en datgene waarvoor de koper zelf verantwoordelijk is. Het enkele feit dat de ene partij haar onderzoeksplicht naar bepaalde relevante gegevens verzaakt, sluit niet uit dat de andere partij ten aanzien van diezelfde gegevens een mededelingsplicht heeft. De vraag moet gesteld worden of de verkopers naar de in het verkeer geldende opvattingen gehouden waren de koper mededeling te doen van de hun bekende ernstige scheurvorming van structurele aard, toen zij constateerden dat de koper zo onvoorzichtig was geen nadere vragen te stellen hoewel hem was medegedeeld dat er scheurvorming was en hij ook scheurvorming had geconstateerd. Ondeskundige koper van tweedehands auto; onderzoeksplicht. De HR overweegt dat, wanneer op de wederpartij een mededelingsplicht rust, de redelijkheid en billijkheid er zich in het algemeen tegen zullen verzetten dat zij aanvoert dat de dwalende het ontstaan van de dwaling mede aan zichzelf heeft te wijten, omdat zij zelf geen onderzoek heeft gedaan. Het enkele feit dat de koper ondeskundig is brengt niet mee dat hij op straffe van verlies van het recht zich op dwaling te beroepen, verplicht is een dergelijk onderzoek te doen verrichten. Moeder Bink stelt zich borg voor een lening die de Van Lanschot bank aan haar zoon heeft verstrekt voor zijn bedrijf. Als het mis gaat met het bedrijf, beroept zij zich op dwaling t.a.v. de borgtocht. Een professionele kredietverlener als de bank is in de regel beter in staat om het risico dat de borg loopt te beoordelen dan de particulier die uit hoofde van zijn persoonlijke relatie tot de schuldenaar bereid is borg te staan. De dwaling komt slechts voor rekening van de particuliere borg (lid 2), indien de bank de borg omtrent die risico’s heeft voorgelicht Een tussenpersoon in dienst van vastgoed bedrijf Crombach suggereerde makelaar te zijn en zei over bestemmingsplan: “bij mijn weten niet”. HR vond dat kopers zelf onderzoek hadden moeten doen, ongeacht dat de verkoper zei dat haast geboden was.
Werknemer tekent verklaring waarin hij instemt met beëindiging van zijn arbeidsovereenkomst. Kort daarna protesteert hij hiertegen. Enkele maanden later wordt de arbeidsovereenkomst alsnog beëindigd door de kantonrechter. Werknemer vordert nu het loon tot aan de ontbinding voor de Kantonrechter en stelt dat hij niet aan zijn verklaring kan worden gehouden omdat er sprake is van misbruik van omstandigheden door de werkgever en hij niet in alle vrijheid zijn wil heeft kunnen bepalen. De Hoge Raad bepaalt dat in een dergelijke situatie van misbruik van omstandigheden met name het geval zal zijn indien de werkgever 1) wist of had behoren te weten dat de werknemer door bijzondere omstandigheden (zoals door afhankelijkheid of onervarenheid) bewogen werd tot het geven van die instemming en 2) hij desondanks de instemming van de werkgever bevorderde terwijl hetgeen hij wist of had moeten begrijpen hem had behoren te weerhouden. Alleen misbruik maken van economische dwangpositie is in zijn algemeenheid niet voldoende om te spreken van misbruik van omstandigeheden. Daar is meer voor nodig, bijv. dat onevenredig voordeel wordt bedongen
H7 Bedreiging Misbruik van Omstandigheden
H9 Algemene voorwaarden
Jans-Fiat Credit
De huurkoper van een auto beriep zich op dwaling, omdat de auto gebreken bleek te hebben als gevolg van een aanrijding in het verleden. De huurkoper stelde, dat als gevolg van de vernietiging van de huurkoopovereenkomst met het autobedrijf de daarbij behorende financieringsovereenkomst met de bank evenmin in stand kon blijven. De HR oordeelde dat tussen beide overeenkomsten inderdaad een zodanige samenhang kan bestaan (bijv. indien beide overeenkomsten in een akte zijn opgenomen), dat de financieringsovereenkomst het lot van de huurkoopovereenkomst moet delen.
Zonneranda’s
Feitelijk samenwerkingsverband tussen pp tbv overeenkomsten met derden. Hoewel tussen pp geen overeenkomst bestaat, werken pp wel feitelijk samen. Hetgeen zich kenmerkt dat de ene partij haar werkzaamheden slechts kan verrichten indien de andere partij zijn verplichtingen jegens zijn wederpartij nakomt. Als in eerdere contracten van partijen steeds van de zelfde Algemene Voorwaarden gebruik is gemaakt speelt dat een rol bij de beoordeling of men daaraan gebonden is. Assoud meende een grote prijs in de Lotto te hebben gewonnen maar de Nationale Sporttotalisator weigerde uit te keren omdat het originele formulier niet op de in het lottoreglement aangegeven wijze bij haar was binnengekomen. De HR oordeelde dat de betreffende bepalingen in het reglement, hoe belangrijk dan ook, niet als kernbeding konden worden aangemerkt. Rechtsregel: regeling m.b.t. toetsing algemene voorwaarden in 6:233 sub a BW géén lex specialis t.o.v. derogerende werking art. 6:248, 2e BW, is 'alternatieve route en gelijkwaardig qua niveau', gerechtigde kan tussen beide routes kiezen en er is geen sprake van exclusiviteit maar van alternativiteit. Vernietiging mogelijk via 6:233 sub a maar evengoed - zonder vernietiging - betoog dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat gebruiker zich op die voorwaarde beroept ex art. 6:248, 2e BW -> hebben van rechtswege hun werking, zodat rechter via die weg wederpartij ambtshalve zekere bescherming kan bieden. Vernietiging exoneratiebeding Het Hof heeft vastgesteld dat Endhoven op haar (eerste) offerte uitdrukkelijk melding gemaakt heeft van de toepasselijkheid van de ALIB-voorwaarden en dat zij aan het slot van haar offertebevestiging heeft vermeld dat tevens een exemplaar van de leveringsvoorwaarden is meegezonden; de offertebevestiging is door de Engel voor akkoord ondertekend, terwijl Engel niet (op andere wijze) op de offertebevestiging heeft gereageerd.
Van der Breggen-TNO Assoud-Nationale sporttotalisator
Bramer Hofman
Kwekerij de Engel Enthoven Electra
Geurtzen Kampstaal
Aannemelijk is dat de wetgever art. 6:234 lid 1 BW uitputtend heeft bedoeld. Redelijke en op praktijk afgestemde uitleg van dit wetsartikel brengt mee dat aan strekking van in bepaling vervatte regel eveneens recht wordt gedaan, indien wederpartij zich ook niet op vernietigbaarheid van een algemene voorwaarde kan beroepen, wanneer zij t.t.v. sluiten van de overeenkomst met beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijn; ook kunnen zich omstandigheden voordoen waarin beroep op art. 6:233 sub b jo 6:234 lid 1 naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.
Botman Van Haaster
De HR oordeelde in het Botman-Van Haaster arrest (1990) dat een beding naar zijn inhoud onredelijk bezwarend kan zijn, ongeacht de daadwerkelijk gerealiseerde nadelen van het beding.
H9 Algemene voorwaarden
Océano
Mostaza Claro Movil
H10 Misverstand arrest Uitleg van Haviltex overeenkomsten
Meijer Europe Pont Meijer
Pensioenfonds DSM Fox Mattel Borka Opzegging duurovereenkomst
Liszkay-Harman
11 derogerende werking van redelijkheid en billijkheid
Pseudovogelpest Exoneratie bij bedrijsmatig handelen kan soms gelden. Saladin-HBU
Uit het Océano-arrest van het Hof wordt afgeleid dat de Nederlandse rechter ambtshalve tot vernietiging mag overgaan indien sprake is van een onredelijk bezwarend beding: de bescherming die de richtlijn de consumenten biedt Een algemene voorwaarde was dat een conflict zou worden beslecht door middel van arbitrage. Nadeel daarvan is dat in een arbitragecommissie vaak vertegenwoordigers zitten van de verkoper; bijv. een arbitragecommissie voor artsen bestaat ook uit artsen. Het beding was dus nadelig voor Mostaza Zie 2 Uitleg van de overeenkomst. Hoe in een schriftelijk contract de verhouding tussen partijen is geregeld en of dit contract een leemte laat die moet worden aangevuld, is niet slechts een vraag van zuiver taalkundige uitleg van de contractsbepalingen. Voor de uitleg van contractsbepalingen komt het immers aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij kan mede van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht. Als uitleg wordt vooral de meest voor de handliggende taalkundige betekenis gehanteerd. Verder is met name de aard van de overeenkomst en het feit dat partijen bij de totstandkoming daarvan werden bijgestaan door (juridisch) deskundigen van belang. Uitleg Pensioenreglement. Tussen de Haviltex-norm en de CAO-norm bestaat geen tegenstelling, maar een vloeiende overgang. Opzegging distibuteurschap. Bij een duurovereenkomst kan het voorkomen dat de partij tot wie de opzegging is gericht, met het oog op het voortduren van de overeenkomst investeringen heeft gedaan welke niet enkel worden gecompenseerd door, of verdisconteerd in een bepaalde opzegtermijn. Afhankelijk van de omstandigheden van het geval kunnen ondanks de redelijke duur van de opzegtermijn de eisen van redelijkheid en billijkheid nopen tot toekenning van een schadevergoeding. De ongevallenverzekering kwam niet tot uitkering, omdat Liszkay had nagelaten zijn emigratie te melden. Twee keer in cassatie. Eerste keer werd oordeel van Hof vernietigd door gebrek aan motivering. Hof oordeelde opnieuw en liet meewegen dat Liszkay zich had bij laten staan door professional. Tweede keer achtte de HR het oordeel van het Hof juist. Verkoop van besmette kippen. Als de verkoper gebreken van het goed, die de koper niet hoefde te verwachten, kende dan kan hij geen beroep doen op enig exoneratiebeding. In het algemeen kan dat ook niet als degeen die de verkoper in zijn bedrijf belast heeft met de leiding van de uitvoering van de betreffende verkoopcontracten die wetenschap had. Belegging op advies van de bank. Het antwoord op de vraag in welke gevallen geen beroep kan worden gedaan op een exoneratie clausule, afhankelijk kan zijn van de waardering van tal van omstandigheden zoals de zwaarte van de schuld, de aard en inhoud van de overeenkomst waarin het beding voorkomt, de maatschap-pelijke positie en de onderlinge verhouding van partijen, de wijze waarop het beding tot stand is gekomen en de mate waarin de wederpartij zich van de strekking van het beding bewust is geweest.
Gemeente Stein Driessen
Beroep van de Gemeente op de exoneratieclausule, van de gesloten overeenkomst met Driessen, is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar wegens bewuste roekeloosheid van de leidinggevenden, nu de leidinggevende binnen de organisatie van de Gemeente, ondanks concrete aanwijzingen dat de veiligheidsvoorzieningen waren uitgeschakeld, hebben nagelaten maatregelen te treffen om deze voorzieningen te herstellen.
Kuunders-Swinkels
Wederom een casus waarbij naar de maatstaven van redelijkheid en billijkheid geen beroep gedaan kan worden op een exoneratieclasule wanneer de schade is te wijten aan opzet / bewuste roekeloosheid van de schuldenaar of van met de leiding van zijn bedrijf belaste personen.
Matatag-Schelde
Uit het arrest Matatag-De Schelde blijkt overigens dat een exoneratieclausule tussen grote ondernemingen niet snel als onredelijk bezwarend zal worden aangemerkt. Ook ernstige fouten van nietleidinggevend personeel, waren geheel of ten dele uit te sluiten, de ondernemingen waren wel uit dezelfde sector (Werf en Rederij) Enkel tijdsverloop is voor beroep op rechtsverwerking onvoldoende. HR eist voor rechtsverwerking dat bij de schuldenaar gerchtvaardigd vertrouwen is gewekt dat schuldeiser zijn aanspraak niet (meer) geldend zal maken (nadeel niet vereist). Dat positie van schuldeiser onredelijk zou worden benadeeld. Nadeel niet vereist maar wel meewegende factor
Bos Provincial Rechtsverwerking
12 Ontbinding en nonconformiteit
13 Gevolgen van overeenkomst voor derden
SchirmeisterDe Heus
Ingeval een auto wordt gekocht om daarmee, naar de verkoper bekend is, aan het verkeer deel te nemen, beantwoordt de auto niet aan de overeenkomst, indien als gevolg van het gebrek dat niet op eenvoudige wijze kan worden ontdekt en hersteld, zodanig gebruik van de auto een gevaar voor de verkeersveiligheid zou opleveren. Dit is natuurlijk anders, wanneer de koper een zodanig gebrek uitdrukkelijk heeft aanvaard. De omstandigheid dat de auto door twee deskundiegen van de koper was onderzocht speelde hier geen rol.
Tromp-Regency
Indien wanprestatie van een contractspartij van dien aard is dat zij naar het recht van Aruba in beginsel ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigt, heeft de partij jegens wie deze wanprestatie is gepleegd, de keuze tussen de hem, mede als gevolg van die wanprestatie, ten dienste staande bevoegdheden.Geen regel van dat recht brengt dan mee dat van ontbinding zou behoren te worden afgezien op de enkele grond dat de schuldeiser door een alternatief niet in wezenlijk nadeliger positie zou komen te verkeren Je kunt in een overeenkomst iets bedingen ten gunste van een derde, maar niet een derde binden zonder diens toestemming.De contractuele verplichting om de weg te bestraten blijft rusten bij de oude eigenaar van de weg. Zodoende maakt de Hoge Raad een duidelijke scheiding tussen absolute en relatieve rechten, oftewel zakelijke en persoonlijke rechten. De koper van de weg heeft niets te maken met de verplichtingen die zijn voorganger op zich genomen heeft. kettingbeding was niet nagekomen. C is een derde dus heeft in beginsel niks met de overeenkomst tussen A en B van doen, maar onder omstandigheden kan het toch een onrechtmatige daad van C jegens A zijn. Hoofdregel: C heeft geen verplichtingen uit hoofde van het kettingbeding. Onrechtmatig: als je weet dat er wanprestatie wordt gepleegd, en weet dat de belangen van A bij naleving van het beding heel groot zijn. Roteb kon zich beroepen op exoneratie ten opzichte van Noordermeer die als derde uien had opgeslagen in de cellen van de Klerk Noordermeer had de Klerk geheel de vrije hand gelaten bij het gassen van de uienRoteb erop mocht vertrouwen dat de exoneratie voor alle bij de Klerk opgeslagen uien zou gelden
Blauwboer Berlips
Boye Curaçao
14 Gevolgen van overeenkomst voor derden
Gegaste uien
Makro-Securior
De bankiers van de Makro CV gaan een vervoersovereenkomst aan met Securicor. Op een dag wordt één van de wagens beroofd. Kan het exoneratiebeding dat tussen Securicor en de Bankiers geldt ook tegen de Makro worden ingeroepen? Het antwoord is bevestigend. De volgende omstandigheden waren van belang:
1. het beding was niet ongebruikelijk; 2. Securicor en de Makro hadden regelmatig contact; 3. er zijn geen aanwijzingen dat dit beding niet op derde van toepassing is. Citronas
Een duidelijk verschil met het Securicor-arrest en de hierin vervatte criteria is gelegen in het feit dat tussen Citronas en Deka-Hanno geen regelmatig contact was. Bovendien zijn in de wettelijke regeling van de overeenkomst betreffende vervoer over de zee, nu juist wel enkele bepalingen opgenomen met betrekking tot derdenwerking. In dat stelsel, moest volgens de Hoge Raad, het geval van Citronas worden ingepast. Deze wettelijke bepalingen houden echter juist in dat de daarin geregelde derdenwerking niet geldt voor stuwadoors.
VleesmeestersVersman
Vleesmeesters huurt van Alog (die contract heeft met Euro-invest) een deel van pand, warain oom supermarkt. Deze verdwijnt. Euroinvest zegt contract met Alog op, er komt geen andere super meer. Indien de belangen van een derde zo nauw zijn betrokken bij de behoorlijke uitvoering van de overeenkomst dat hij schade of ander nadeel kan lijden als een contractant in die uitvoering tekortschiet, kunnen de normen van hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, meebrengen dat die contractant deze belangen dient te ontzien door zijn gedrag mede door die belangen te laten bepalen. Het opzettelijk uitlokken van een overeenkomst door derde waardoor andere partij waarmee reeds overeenkomst was nadeel lijdt, kan aangemerkt worden als onrechtmatige daad. Bijkomend geldt profiteren van de wanprestatie van prestatie die toezegging deed, en voordeel.
Pos- van de Bosch
2.2
2.5
Gerards Vijverberg Impliciete garantie Steendijkerpolder Impliciete garantie Bommel Ruijgrok
Meubelfabriek Limburg-Peters Wielenaker -Schelde
2.6
Koper (particulier) mocht er vanuit gaan dat de stand op de kilometerteller juist was, ook al kocht hij op eigen bate en schade Gemeente was aansprakelijk voor met slib vervuilde grond, immers de gemeente had de koper verplicht tot woningbouw Men mag de huurpenningen best opschorten in geval dat er ernstige gebreken aan de woning zijn, maar je mag pas opschorten vanaf het moment dat je de verhuurder op de hoogte hebt gebracht van de gebreken. In dit geval was niet komen vast te staan dat huurster dat had gedaan. Men mag huurpenningen opschorten ook als al een gerechtelijke procedure loopt. Een ingebrekestelling is niet per se noodzakelijk. De vraag of een werknemer die ten gevolge van de staking zijn arbeid niet kan verrichten, maar zich daartoe wel bereid heeft verklaard, toch recht op loon heeft, wordt genuanceerd beantwoord (HR 7 mei 1976, NJ 1977, 55 (Wielemaker/De Schelde). Bij wilde staking komt het risico van werkgever, betaling van loon moet doorgaan.
Schwarts Gnjatovic
Wanprestatie. Duurverbintenis. Absolute onmogelijkheid. De tekortkomingen in het verleden van een duurovereenkomst kunnen niet ongedaan worden gemaakt en zijn dus blijvend onmogelijk. Ontbinding is dus mogelijk zonder ingebrekestelling.
Geldnet-Kwantum
Wanprestatie. Aansprakelijkheid voor hulppersonen (beperkte kring). De hulppersoon in kwestie was werknemer van de debiteur, maar niet rechtstreeks door de debiteur ingeschakeld voor de uitvoering van de onderhavige verbintenis.
Oerlemans AgroDriessen
Wanprestatie. Aansprakelijkheid o.g.v. verkeersopvattingen. In geval van de verkoop van een industrieel vervaardigd product, komt een gebrek in dat product in beginsel voor risico van de verkoper, ook als hij het gebrek niet kende noch behoorde te kennen. Slechts onder bijzondere omstandigheden zal dit anders kunnen zijn.
Van Zuylen Rabo
Een bank die van haar particuliere cliënten opdrachten tot het uitvoeren van optietransacties ontvangt, is als professionele en deskundige dienstverlener tot een bijzondere zorgplicht gehouden, gelet op de zeer grote risico’s die aan dergelijke transacties verbonden kunnen zijn. In sommige gevallen zijn zelfs enkel waarschuwingen voor risico’s niet voldoende, maar moet de bank zelfs weigeren om risicovolle transacties uit te voeren. Wanprestatie. Toerekening. Koop rashond met verborgen gebrek? Het enkele feit dat de afgeleverde zaak niet beantwoordt aan de overeenkomst leidt niet direct tot aansprakelijkheid en vergoeding van schade, de tekortkoming moet ook kunnen worden toegerekend aan de schuldenaar. Ondeugdelijk prestatie. Herstel. Gevolgschade. blijvende of tijdelijke onmogelijkheid hangt af van de omstandigheden van het geval. Bij het niet-nakomen van een duurverbintenis is de tekortkoming in het verleden blijvend onmogelijk; dan is geen ingebrekestelling vereist. Zie 6:83 sub b.
Heupdysplasie
Kinheim Pelders
Fraanje Gotte
Onder omstandigheden kan een ingebrekestelling achterwege blijven, dit is de aanvullende werking van redelijkheid en billijkheid
EndlichBouwmachines
Geen schriftelijke ingebrekestelling kan in strijd zijn met de eisen van de redelijkheid en billijkheid. Alle feiten en omstandigheden van de situatie maken uit dat ingebrekestelling overbodig kan zijn omdat behoorlijke nakoming door inmiddels onmogelijk is geworden.
Leh 2.7 niet-nakoming van verbintenissen: Ontbinding
Van Zuijlen Rabo
Bij de toepassing van de maatstaf van art. 6:101 wegen volgens de HR de fouten aan de kant van de cliënt in beginsel minder zwaar dan die van de bank.
Tromp -Regency
Ontbinding. In geval van wanprestatie die in beginsel ontbinding rechtvaardigt, heeft de partij jegens wie deze wanprestatie is gepleegd, de keuze tussen bepaalde bevoegdheden. Geen regel brengt mee dat van ontbinding moet worden afgezien op de enkele grond dat de schuldeiser daardoor in een nadeliger positie komt.
Luycks Kroonenberg
Rechtsregel: indien overeenkomst tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, bestaan verschillende mogelijkheden om te bereiken dat rechter i.p.v. vernietiging van overeenkomst uit te spreken aan hand van maatstaven redelijkheid en billijkheid tot aanpassing van de overeenkomst komt. Betoog dat Hof niet vrijheid had art. 6:230 BW ambtshalve toe te passen faalt.
Twickler -R
Ontbinding. Iedere tekortkoming is grond voor ontbinding, ook wanneer de tekortkoming een beding van de overeenkomst betreft dat niet de kern van de overeengekomen prestatie betreft. Een een ander neemt niet weg dat een geringe ernst van de tekortkoming niet rechtvaardigt dat een overeenkomst wordt ontbonden
Mol-Meijer
Ontbinding. Verkoop van alle aandelen van een vennootschap met een garantie voor de juistheid van de jaarcijfers. Uitleg van de garantie, zie Haviltex. Indien zich niet het geval voordoet dat wegens de bijzondere aard of de geringe betekenis van de tekortkoming ontbinding ongerechtvaardigd is, staat het de schuldeiser vrij toch te kiezen voor ontbinding, ook wanneer de mogelijkheid bestaat dat de schuldenaar “herstelt”.
Multi-Vastgoed -Nethou
Bij keuze tussen nakoming of schadevergoeding is de schuldeiser gebonden aan de redelijkheid en billijkheid. Gerechtvaardige belangen van de schuldenaar spelen een rol waarin is overwogen dat een verplichting uit een overeenkomst niet komt te vervallen louter op grond van een gestelde onvolledigheid of ondeugdelijkheid van een geleverde prestatie, doch dat daarvoor “in beginsel” nodig is ontbinding van die overeenkomst.
Droog - Bekaert
Wilma Caris
14 april 2010
