1. Informatie Heuparthrosis. Belangrijke telefoonnummers

Totale heupprothese Welkom Welkom in Bernhoven. Binnenkort ondergaat u een operatie waarbij u een nieuwe heup krijgt. In Bernhoven doen wij alles om voor u deskundige en veilige zorg te bieden in een omgeving waarin wij u gastvrij ontvangen. Bernhoven ligt uniek, grenzend aan natuurgebied de Maashorst in Uden. Wij geloven dat deze inspirerende omgeving bijdraagt aan uw welzijn. In onze zorg werken wij samen met huisartsen en andere zorgpartners om de zorg voor u altijd beter te maken. Meer over Bernhoven: http://www.bernhoven.nl/OverBernhoven

Belangrijke telefoonnummers Polikliniek orthopedie 0413 - 40 19 71 Afdeling fysiotherapie 0413 - 40 19 35 Opname planning 0413 - 40 19 17 Verpleegafdeling orthopedie 0413 - 40 32 04 Spoedeisende hulp 0413 - 40 10 00 Bernhoven gebruikt voor de revalidatie van uw heup- of knieprothese een snel herstel programma dat 'Rapid Recovery' heet. Het doel van 'Rapid Recovery' is om zo snel mogelijk na de operatie te werken aan uw herstel, waardoor een beter functioneren van de heup met minder complicaties bereikt kan worden. 'Rapid Recovery' is bewezen werkzaam en veilig, en streeft naar betere zorg waar u als patiënt door goede informatievoorziening actief bij betrokken wordt.

Snel en veilig herstel Het programma is gericht op snelle en veilige mobilisatie, die direct na de operatie op de verkoeverkamer al start met het bewegen van uw benen. U kan en mag het geopereerde been meteen op de dag van de operatie al belasten.

Goede pijnstilling Tijdens de operatie zorgt de anesthesioloog voor goede pijnstilling. Hierdoor heeft u weinig tot geen pijn direct na de operatie.

Pijnbeleving Na de operatie wordt regelmatig aan u gevraagd hoe u zich voelt en of u pijn heeft. U mag wel een oncomfortabel gevoel hebben, maar de pijnbeleving mag niet overheersen. Het is belangrijk dat u dit goed aangeeft, zodat de verpleging u eventueel extra pijnstillers kan geven.

Intensieve begeleiding door fysiotherapie Op de afdeling gaat u binnen vier uur na de operatie met behulp van de fysiotherapeut uit bed en loopt u al een paar pasjes en eventueel naar het toilet. Vervolgens wordt dit verder uitgebreid en gaat u lopen op de gang.

1. Informatie Heuparthrosis 1.1 Algemene informatie De heup is een kogelgewricht. De kogel van het bovenbeen draait in de kom van het bekken. Op de kop en op de kom zit een laag kraakbeen. Dat is zacht materiaal dat ervoor zorgt, dat alles soepel en makkelijk beweegt. De voornaamste reden voor een totale heupprothese is slijtage. Maar het kan ook nodig zijn nadat de heup is gebroken.

Andere oorzaken voor een probleem in het heupgewricht kunnen zijn: Een aangeboren afwijking van de heup, die op latere leeftijd problemen geeft (bijvoorbeeld dysplasie (= misvorming) van het heupgewricht). Het afsterven van de heupkop. Dat gebeurt soms door een ongeluk, door medicijnen of soms zonder bekende oorzaak. Dit heet osteonecrose van de heup. Botkanker of een uitzaaiing van kanker (metastase) in het heupbot. Slijtage (dat wordt ook ‘artrose’ genoemd) in het heupgewricht is een kwaal die veel voorkomt, vooral als mensen ouder worden. Het kraakbeen is niet glad meer, maar ruw geworden. Op sommige plekken kan zelfs al het kraakbeen verdwenen zijn.

1.2 Klachten Als het kraakbeen slechter wordt, dan beweegt de kop niet meer soepel in de kom. Dit kan pijn, stijfheid en kraken veroorzaken. De pijn zit vaak in de lies en bij de billen en kan doortrekken naar het bovenbeen. Ook bij het opstaan ’s ochtends kan het pijn doen. Traplopen, bukken en wandelen zal steeds moeilijker gaan.

1.3 Onderzoek Om zeker te weten dat er slijtage van de heup is, moet de orthopedisch chirurg eerst uw heup onderzoeken en een röntgenfoto maken. Soms wordt een injectie met een pijnstiller in het heupgewricht geplaatst. Deze injectie kan de pijn tijdelijk minder maken.

Röntgenfoto van een heup zonder slijtage

Röntgenfoto van een heup met slijtage

1.4 Behandeling In het begin is opereren vaak niet meteen nodig. Er zijn meerdere manieren om met succes de pijn te verminderen. Hierbij kunt u denken aan fysiotherapie, pijnstilling of afvallen. Helaas is het niet mogelijk om de schade die er is te herstellen.

Fysiotherapie Een fysiotherapeut kan u helpen de spieren bij de heup steviger te maken. Zij hebben hier speciale programma’s voor. Door training komt er minder druk op het gewricht, waardoor de pijn minder wordt. Het is heel belangrijk om te blijven bewegen. De fysiotherapeut kan u tips geven om beter te bewegen. Het duurt wel enkele weken en het kost enige inspanning voordat u effect zult bemerken.

Verlies van gewicht Als u afvalt, komt er ook minder gewicht op het heupgewricht. Hierdoor wordt de pijn minder. Een paar kilogram kan al verschil maken. Afvallen heeft ook een direct effect op uw gezondheid waardoor u zich beter voelt.

Hulpmiddelen Met een rollator, een kruk of een stok kunt u zorgen dat er minder druk op uw heup komt. Hierdoor kunnen de klachten verminderd worden, waardoor een operatie misschien nog helemaal niet nodig is. Ook andere schoenen of zolen kunnen een positief effect hebben.

Pijnstillers

Eerst wordt paracetamol aangeraden. Als dat niet genoeg werkt, kan er een ander middel worden gegeven. Bijvoorbeeld naproxen of ibuprofen (in overleg met de arts want niet iedereen mag deze medicijnen gebruiken, soms zijn er ook maagbeschermers nodig). Vooral als u ’s nachts wakker wordt van de pijn, zijn dit goede middelen. Mocht u een lange wandeling gaan maken of een actieve vakantie voor de boeg hebben, is het ook mogelijk om tijdelijk pijnstillers te gebruiken.

Injecties in het heupgewricht Er kan een injectie in het heupgewricht worden gegeven. Daarvoor wordt een middel gebruikt dat de pijn minder maakt (corticosteroïd). Na ongeveer één week zult u pijnvermindering ervaren. De injectie kan enkele weken tot maanden effect hebben. Als het onderdrukken van de pijn en de fysiotherapie niet meer helpen, kan de orthopedisch chirurg u aanraden om een prothese van de heup te laten plaatsen. Andere opties zijn:

Kijkoperatie Met een kijkoperatie kan bij een heel lichte vorm van slijtage het gewricht worden schoongemaakt. Vaak is de artrose echter al te ernstig, dan heeft dit geen nut meer. Osteotomie: Soms is er slijtage in de heup door een verkeerde stand van het bovenbeen. Als dit zo is, kan het bovenbeen in een andere stand worden gezet. Daardoor wordt het versleten gedeelte ontlast. Het bovenbeen wordt doorgezaagd en het wordt in een andere hoek weer aan elkaar vastgezet. Deze ingreep (de osteotomie) wordt nog zelden gedaan in Nederland Het is mogelijk dat bij u een operatie (nog) uitgevoerd kan worden. Dat hangt af van: Uw gezondheid en andere ziektes die u heeft. Uw leeftijd (als u nog jong bent: een prothese kan niet heel vaak vervangen worden). Uw gewicht (als u teveel weegt moet u misschien eerst afvallen). Andere oorzaken in overleg met uw arts.

1.5 Totale heup prothese Bij het plaatsen van een ‘nieuwe heup’ worden de kom en de kop volledig vervangen. De kop wordt vervangen door een metalen kop en steel en de kom door een plastic kommetje. Er zijn een paar technieken om een totale prothese van de heup te plaatsen. De orthopedisch chirurg zal samen met u beslissen wat voor u de beste keuze is. Er zijn de afgelopen jaren veel soorten protheses van de heup ontwikkeld. Het hangt van de patiënt en van de orthopedisch chirurg af welke soort prothese wordt gekozen en welke techniek. Er zijn verschillende technieken om de prothese in het bot vast te zetten: gecementeerd, ongecementeerd en hybride.

Gecementeerd betekent dat de kom en de steel allebei in het bot worden vastgezet door middel van cement. Dit cement is een soort kunststof dat tijdens de operatie wordt klaargemaakt. Na ongeveer tien minuten wachten zit de prothese goed vast in het bot. 28 procent van de prothesen wordt op deze manier in Nederland geplaatst. Bij een ongecementeerde prothese wordt er geen cement gebruikt, maar groeit de prothese direct vast aan het bot. De prothese heeft een ruw oppervlak en er zit een speciaal laagje omheen waardoor het goed aan het bot kan vastgroeien. U kunt direct na de operatie het been gebruiken. Soms is het nodig om een tijd met krukken te lopen, zodat de prothese goed aan het bot kan vastgroeien. 63 procent van de prothesen wordt op deze manier in Nederland geplaatst. Een hybride prothese betekent dat de heupkom zonder cement wordt vastgemaakt en de steel met cement, of andersom. Dit is op dit moment de minst gebruikte techniek in Nederland.

Gecementeerde heup

Ongecementeerde heup

1.6 Resultaten De resultaten van een totale heup prothese zijn zeer goed, meer dan 95 procent is tevreden. Een nieuwe heup gaat ongeveer vijftien jaar mee. Dit is een gemiddelde. Bij sommige mensen gaat hij langer mee, en bij enkelen minder lang. Dat betekent dat het voorkomt dat de prothese vervangen moet worden na een aantal jaren (vooral jongere mensen). Elk jaar worden er in Nederland ongeveer 26.000 protheses van de heup geplaatst. De gemiddelde leeftijd is ongeveer 70 jaar.

1.7 Problemen tijdens en na de operatie Bloeding

Bij elke operatie is er een kans op een nabloeding. Soms is het nodig opnieuw een operatie te doen om het bloeden te stoppen. Als u bloedverdunners gebruikt (zoals ascal, plavix, persantin of sintrom), vertel dit dan aan de orthopedisch chirurg en de anesthesioloog. Zij zullen dan beoordelen of u met de bloedverdunners moet stoppen, ermee door moet gaan of dat u vervangende medicatie gaat krijgen.

Infectie Na de operatie is er een kans op een wondinfectie. Om dat te voorkomen krijgt u voor, tijdens en na de operatie antibiotica. Een infectie kan soms doorgaan tot op de prothese. Als dit gebeurt, moet er opnieuw geopereerd worden. Dan wordt de heup schoongemaakt. Een enkele keer moet de prothese worden verwijderd. In Bernhoven is het risico van een infectie minder dan 1 procent. Dat is beter dan het landelijke gemiddelde.

Luxatie De kop van de prothese kan uit de kom schieten. De kans hierop is het grootst in de eerste drie maanden. U moet u goed aan de adviezen van de fysiotherapeut houden om dat te voorkomen. Het risico van uit de kom schieten ligt rond de 2 procent.

Trombose Omdat u een tijdje minder goed kunt bewegen, kunnen er bloedstolsels in de bloedvaten ontstaan. Om dit te voorkomen krijgt u medicatie (meestal kleine spuitjes) om het bloed te verdunnen. Het risico op trombose is minder dan 1 procent.

Zenuwbeschadiging Tijdens de operatie kan een zenuw beschadigd worden. Daardoor kan een gedeeltelijke verlamming van het been ontstaan Bij beschadiging hiervan kan u een klapvoet krijgen. Dit gaat meestal over, maar het kan wel enkele maanden duren. Dit risico is minder dan 1 procent.

Verschil in beenlengte Na de operatie kan het zijn dat het ene been langer is dan het andere. De fysiotherapeut kan dit meten en u hierin advies geven. Het is vaak simpel op te lossen met een zooltje in de schoen.

1.8 Roken Roken vergroot de kans op problemen bij het herstel en rondom de operatie. Wie tijdelijk stopt (van minimaal vier weken voor de operatie tot minstens vier weken na de operatie), halveert die kans. Meer informatie hierover leest u in Zorg voor beweging Jaarmagazine 2015. Uw orthopedisch chirurg kan u ook meer informatie geven.

1.9 Voorkómen van complicaties Uw orthopedisch chirurg zal zoveel mogelijk doen om het risico op complicaties te verminderen. U krijgt al voor de operatie antibiotica om het risico op infectie te verminderen.U krijgt medicijnen om trombose, longembolie en verkalkingen rond de knie te voorkomen. Het is belangrijk te weten dat bepaalde patiënten meer risico's lopen dan andere. Link Er is een verhoogd risico bij: patiënten met suikerziekte (diabetes mellitus); patiënten die met bepaalde medicijnen (immunosupressiva) behandeld worden; patiënten met een verminderde afweer voor infecties; patiënten die roken; patiënten met een overgewicht; patiënten met een chronische gebitsontsteking. Het zal duidelijk zijn dat u aan deze laatste drie risicofactoren zelf het meeste kunt doen!

2. De tijd van het bezoek aan de polikliniek tot aan uw opname 2.1 PPO (route 21) Vóór de operatie gaat u langs bij de anesthesioloog. Op het Preoperatief Poliklinisch Spreekuur (PPO) wordt u onderzocht en wordt alle informatie die nodig is rondom de operatie verzameld en beoordeeld. Dit duurt ongeveer een uur. Link (folder Anesthesie algemeen) Belangrijk: Neem uw Actueel Medicatie overzicht mee! Dit is de lijst met de medicijnen die u NU gebruikt, u kunt deze opvragen bij uw apotheek. Neem deze lijst door (eventueel met de apothekersassistente) en verander waar nodig. Neem de ingevulde anesthesievragenlijst mee en uw patiëntenpas! Als u niet goed Nederlands spreekt, graag een tolk meenemen De operatie kan gebeuren onder plaatselijke verdoving (met een ruggenprik) of algehele narcose. Samen met de anesthesioloog bespreekt u wat voor u de beste keuze is.

Regionale anesthesie (plaatselijke verdoving)

Een veelgebruikte techniek bij een heup operatie is de ruggenprik. Hierbij worden de zenuwen geblokkeerd waardoor het onderlichaam gevoelloos wordt en u uw benen tijdelijk niet meer kunt bewegen. Bij een ruggenprik spuit de anesthesioloog door een dunne naald een verdovende vloeistof in uw wervelkanaal. Deze prik doet niet meer pijn dan een gewone injectie. De verdoving werkt na een aantal minuten en duurt twee uur. U merkt dat uw onderlichaam warm, slap en gevoelloos wordt. In principe bent u volledig bij bewustzijn. Als u het prettig vindt, is het mogelijk dat u door het infuus een licht slaapmiddel krijgt toegediend zodat u kort slaapt. U maakt de operatie dan niet bewust mee.

Algehele anesthesie (narcose) Bij een algehele anesthesie wordt het bewustzijn en de pijngewaarwording in het hele lichaam uitgeschakeld. U merkt absoluut niet wat er met u gebeurt. De anesthesioloog stelt voor u een 'narcose op maat' samen. Hierbij maakt hij gebruik van de vele middelen die mogelijk zijn, rekening houdend met uw conditie, de grootte en de duur van de operatie. Normaal gesproken wordt u met een prik (infuus) in slaap gebracht. Het inspuiten van het slaapmiddel kan een kortstondig, branderig gevoel in uw arm geven. Vlak voor u in slaap valt, wordt een masker met zuurstof vóór uw gezicht gehouden. Tijdens de operatie krijgt u ook zuurstof toegediend. Dit gebeurt via een buisje dat via de mond rond de keelholte of in de luchtpijp wordt geplaatst. Het nadeel van de algehele narcose is dat u meer suf bent na de operatie en er een kans bestaat dat u misselijk bent, waardoor het na de operatie moeilijker kan zijn om te gaan mobiliseren.

2.2 Thuiszorg Een medewerker van de afdeling PPO bekijkt samen met u uw thuissituatie en gaat na óf hulp na de ziekenhuisopname gewenst is. Als u na uw opname thuis komt, heeft u mogelijk hulp nodig. U kunt hulp nodig hebben in de huishouding, maar ook hulp bij de dagelijkse verzorging: het wassen van rug en voeten, het aandoen van uw schoenen en kousen. Wanneer u alleenstaand bent en/of niet op hulp van partner, familie of goede kennissen kunt terugvallen, kan wanneer nodig de thuiszorg worden ingeschakeld. De persoonlijke verzorging wordt dan door het ziekenhuis aangevraagd bij de ontslagcoördinator.

Welke hulp heb ik nodig na de operatie? Wat moet ik vooraf regelen? Zo nodig thuiszorg 2x daags, of familie/partner die gedurende zes weken kan helpen om de voeten/onderbenen te verzorgen. Maaltijdvoorziening (kunt u zelf regelen). Zo nodig een alarmsysteem. Zie voor meer informatie, folders: Het aanvragen van nazorg, Zorgaanbieders in de regio en Verwijzingen en voorzieningen nazorg op www.bernhoven.nl/folders Als de orthopedisch chirurg dit wenselijk vindt, wordt u doorgestuurd naar de afdeling fysiotherapie in het ziekenhuis om uw conditie te laten bepalen en er wordt beoordeeld of training voorafgaande aan de operatie nodig is. De daadwerkelijke training wordt gegeven door een fysiotherapeut bij u aan huis. Deze stelt samen met u een trainingsprogramma op dat u daarna thuis zelfstandig kunt uitvoeren. Als deze training niet nodig is, wordt u thuis één keer bezocht door de fysiotherapeut. Deze fysiotherapeut bekijkt met u de thuissituatie. Er wordt bekeken of er nog hulpmiddelen moeten komen zoals bijvoorbeeld beugels bij toilet en/of douche, of dat er, afhankelijk van uw lengte, een toiletverhoger nodig is. Ook is de hoogte van bed en stoel met leuningen belangrijk zodat u makkelijk kunt gaan staan en gaan zitten. Verder heeft u krukken en/of een rollator nodig. Welk hulpmiddel voor u het beste is, kunt u bespreken met de fysiotherapeut. Dit loophulpmiddel dient u mee te nemen naar het ziekenhuis. Het lopen met krukken kunt u thuis al oefenen evenals het traplopen indien dit gewenst is.

2.3 Fysiotherapie Om het herstel na de operatie te bevorderen kan het wenselijk zijn om al te trainen vóór de operatie. Als u een goede conditie heeft voor de operatie is er minder kans op een complicatie en zal er een sneller herstel plaatsvinden. Zorg ook voor goed zittende schoenen met voldoende steun. Het kan zijn dat de voet wat opgezet is na de operatie dus de schoenen moeten niet te strak zitten. Liever wat oudere goed ingelopen schoenen dan nieuwe schoenen.

2.4 Wel of niet reanimeren? Wel of niet reanimeren is een moeilijk onderwerp waar u mogelijk nog nooit mee geconfronteerd bent. Toch is het belangrijk dat u voor de operatie hierover nadenkt. Het ziekenhuis wil niemand tegen zijn of haar wil reanimeren. De beslissing tot wel of niet reanimeren hangt samen met de ernst van de aandoening, de toekomstverwachting, de levensvisie en de kans van slagen van een reanimatie. Ook in uw geval moeten wij weten hoe u over reanimeren denkt. U maakt uw definitieve beslissing bekend tijdens het gesprek op het preoperatief poliklinisch spreekuur (PPO). Er zijn twee mogelijke keuzes: U wilt niet gereanimeerd worden

U laat tijdens het opnamegesprek met de arts weten niet gereanimeerd te willen worden. De behandelend arts zal zich ervan overtuigen dat u de consequenties van dit besluit goed overziet en zal uw wens respecteren. U wilt wel gereanimeerd worden Wanneer u wel gereanimeerd wilt worden, zal de arts aan uw wens gehoor geven, tenzij de situatie zo ernstig en uitzichtloos is dat de behandelend arts besluit reanimatie achterwege te laten. Een besluit om wel of niet te reanimeren moet goed overwogen worden. Een besluit om niet te reanimeren wordt altijd vastgelegd, zowel in het medisch als in het verpleegkundig dossier van de patiënt en wordt met de verantwoordelijke verpleegkundige besproken. De behandelend arts blijft eindverantwoordelijk.

2.5 Verdere adviezen Als u voor de operatie ergens een ontsteking heeft (roodheid, een warme plek, koorts en/of pijn), dan moet u dat telefonisch melden bij de polikliniek orthopedie. Polikliniek orthopedie 0413 - 40 19 71 Een ontsteking of infectie kan zich door het lichaam verspreiden en kan dus ook bij de heupprothese uitkomen. Soms moet de operatie uitgesteld worden.

3. Uw opname in het ziekenhuis tot en met de operatie Zie ook: http://www.bernhoven.nl/Opname

3.1 Algemeen Zorg ervoor dat u zich ’s ochtends gedoucht heeft vanwege de hygiëne. Verwijder make-up, bodycreme’s, sieraden en piercings.

3.2 Afdeling Op de dag van de operatie moet u met een nuchtere maag op de afdeling komen. Dat betekent dat u ’s ochtends niets meer mag eten en drinken. 'Nuchter' zijn, betekent dat uw maag leeg is . Zo wordt voorkomen dat de inhoud van uw maag tijdens de operatie in de luchtpijp en longen terecht komt. Dit kan tot ernstige complicaties leiden. U moet voor een operatie altijd nuchter zijn, ook als u een regionale verdoving (bijvoorbeeld ruggenprik) krijgt. Op de PPO hoort u wanneer u nuchter moet zijn en welke medicijnen u wel en niet mag gebruiken. Mocht dit bij u van toepassing zijn dan zal dit worden ingevuld in de app of op de laatste pagina's van deze folder. In hoofdstuk 6.5 leest u uitgebreide instructies rondom het nuchter zijn voor uw operatie. Lees deze instructies goed door.

Wat moet ik meenemen? Krukken, of een rollator als u die al gebruikt. (deze kunt u lenen bij de thuiszorgwinkel Actueel medicatieoverzicht van de apotheek, mag niet ouder zijn dan één week! Eigen medicijnen meenemen in de originele doosjes. Als u bloedverdunners gebruikt, graag uw eigen doseringslijst meenemen van de trombosedienst. Telefoonnummers van de contactpersonen. Ruimzittende sokken om drukplekken op de hakken te voorkomen. Soepel zittende kleding, na de operatie kan het zijn dat het been wat gezwollen is, dus een ruim zittende broek is dan gemakkelijk. Gemakkelijk zittende stevige schoenen, liefst oudere schoenen die wat ruimer zijn, na de operatie zijn de voeten nog iets gezwollen. Denk aan sportschoenen, schoenen met een klittenband, of elastische veters. Een lange schoenlepel, zodat u makkelijk zelf uw schoenen aan en uit kunt doen.

3.3 Naar de operatiekamer Voordat u de operatiekamer ingaat, wordt er een infuus geprikt. Heeft u gekozen voor een ruggenprik dan wordt deze op de voorbereidingsruimte geplaatst.

Er wordt een paar keer naar uw naam en geboortedatum gevraagd. En ook voor welke operatie u komt. Dat is een extra controle om ervoor te zorgen, dat er geen misverstanden zijn. Daarom wordt er ook een pijl getekend op de heup die geopereerd gaat worden.

3.4 Op de operatiekamer

Op de operatiekamer komt u op uw zij op de operatietafel te liggen. Als alles goed is gaat de operatie beginnen. Als u afgesproken heeft om algehele narcose te krijgen of te slapen, dan zal dit nu gebeuren. De operatie duurt meestal één tot anderhalf uur. Hierna wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Als de operatie klaar is, komt u op de uitslaapkamer te liggen. Daar houden we u nog even in de gaten om te kijken of de pijn onder controle is en u niet misselijk bent. Vandaar gaat u naar de afdeling. Dan mag u weer eten en drinken.

4. De dagen na uw operatie 4.1 direct na de operatie Binnen vier uur na de operatie komt de fysiotherapeut bij u langs en mag u onder begeleiding uit bed en een rondje op de kamer lopen met behulp van een looprek.

4.2 de dagen na de operatie De dag na de operatie wordt het lopen met krukken of rollator op de gang geoefend. Ook krijgt u oefeningen om de beweeglijkheid van het gewricht en de aansturing van de spieren te bevorderen. Er wordt een controlefoto gemaakt en het Hb (hemoglobine: aantal rode bloedcellen) wordt geprikt. Vervolgens wordt het looppatroon geoptimaliseerd en de loopafstand uitgebreid. Traplopen wordt, indien nodig, geoefend. Oefeningen voor thuis worden doorgenomen en er wordt een overdracht gemaakt naar de fysiotherapeut.

Trombose Na de operatie moet u zes weken lang fraxiparine spuiten. Dit zijn kant en klare spuitjes die u bij u zelf moet spuiten om trombose te voorkomen. Tijdens uw verblijf leren wij u dit.

Physician assistent Dagelijks komt er een Physician assistant of een orthopedisch chirurg langs, om al u medische vragen te beantwoorden. De hechtingen zijn oplosbaar en hoeven niet verwijderd te worden. Physician assistent (kortweg PA) is de naam van een relatief nieuw beroep en nieuwe functie in de gezondheidszorg in Nederland. Een PA beschikt over brede medische kennis en vaardigheden en handelt binnen het specialisme waarin hij/zij tenminste werkzaam is op het niveau van basisarts. Ook het verrichten van medisch technische handelingen en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek behoren tot het werkterrein van de PA. Steeds meer medisch specialisten en huisartsen maken gebruik van deze ervaren professionals die speciaal zijn opgeleid om vaak voorkomende taken van artsen over te nemen. Een PA biedt zelfstandig geneeskundige zorg, in een samenwerkingsverband met een medisch specialist of huisarts. U kunt de PA op diverse momenten in uw behandeling in Bernhoven tegenkomen: Kwaliteitsregistratie orthopedische operaties Voorlichting en onderwijs Poliklinische controles Afdelingswerkzaamheden

5. Naar huis of revalideren 5.1 Wanneer naar huis Als u goed met hulpmiddelen kunt opstaan, lopen en naar het toilet gaan, dan mag u naar huis. Dat is meestal na twee of drie dagen. De pleister mag tien dagen blijven zitten. Dan doet u de pleister af, mag u de wond spoelen onder de douche en daarna droogdeppen met een schone handdoek. Als de wond nog lekt, kunt u er een nieuwe pleister op doen. Als de wond niet nalekt is dat natuurlijk niet nodig.

5.2 Nazorg Als er hulp in het huis nodig is, bijvoorbeeld met aankleden of douchen, wordt dat geregeld met de ontslagcoördinator en uw verpleegkundige. (zie ook de folder Zorgaanbieders in de regio op www.bernhoven.nl/folders) Er wordt voor u een controle afspraak gemaakt na 6-8 weken. De PA belt u op de tiende dag om te vragen hoe het met u gaat.

6. Thuis en dan? 6.1 Fysiotherapie Na de operatie moet u minimaal zes weken oefenen, thuis en met de fysiotherapeut. In deze periode worden zo mogelijk de hulpmiddelen afgebouwd. Dit mag niet te snel gebeuren, want een verkeerd (waggelend) looppatroon is moeilijk af te leren. Hoe lang uw revalidatie duurt is afhankelijk van leeftijd, conditie, eventuele nevenproblematiek en uw persoonlijke doelen. Goede spierkracht , stabiliteit en coördinatie zijn belangrijk. Het kan zijn dat er postoperatief een lichte bekkenscheefstand geconstateerd wordt. Dit kan opgelost worden door een inleghakje in de schoen. Er wordt vervolgens door de fysiotherapeut gecontroleerd of dit hakje nog nodig is. Vaak verdwijnt deze scheefstand binnen enkele maanden na de operatie.

Soms kan er tijdens de operatie een beenlengte verschil ontstaan. Een gemiddelde persoon heeft van zichzelf een beenlengteverschil van 0,5-1,5 cm. In sommige gevallen is het noodzakelijk om tijdens de operatie het been iets te verlengen om op deze manier een stabielere heup te krijgen die minder makkelijk uit de kom schiet. Een hakverhogen of aanpassing aan de schoen kan dan noodzakelijk zijn. In principe mag u alle bewegingen maken in de heup zolang dit gemakkelijk gaat. Als u bijvoorbeeld gemakkelijk met uw handen bij de voeten kunt komen, kunt u zelf de veters van de schoenen strikken. Dit mag echter niet geforceerd gedaan worden.

6.2 Adviezen voor thuis Gebruik in de douche een douchestoel voor uw veiligheid. Elastische veters voor uw schoenen, waardoor u makkelijker de schoenen aankrijgt. Om kousen en schoenen aan te trekken, kunt u gebruik maken van een Helping hand of een lange schoenlepel (foto).

Verwijder thuis losse kleedjes op de vloer vanwege valgevaar. Eventuele aangemeten steunkous moet u gebruiken tot de eerste controle. Een hoge stoel met armleuningen, zodat u kunt steunen met opstaan en zitten. Bij een laag toilet kan een zitverhoger zeer nuttig zijn, net als een steun in de douche.

6.3 Wat te doen bij problemen? Bij problemen kunt u contact opnemen met de polikliniek orthopedie of buiten kantooruren en in het weekend met de spoedeisende hulp. Tel. Polikliniek orthopedie: 0413 – 40 19 71 / Spoedeisende hulp: 0413 - 40 10 00 Problemen kunnen zijn De huid rondom de wond is rood, gezwollen en warm, u heeft koorts (meer dan 38,5 gr) en/ of rillingen. Plotselinge heftige pijn en onvermogen tot staan. Er sprake is van een infectie op een andere plek in het lichaam bijvoorbeeld keel/ blaas/ longontsteking of een pussende wond. Een dergelijke infectie kan de nieuwe heup aantasten. Direct starten met antibiotica is erg belangrijk. Een nabloeding Een lekkende wond na zeven dagen

6.4 Wat te doen bij een infectie of een operatie als je een prothese hebt? Bij een verminderde weerstand of een operatie met risico’s voor een infectie moet soms tijdelijk antibiotica gegeven worden om de prothese te beschermen, hiervoor kunt u contact opnemen met uw orthopedisch chirurg of eigen arts. Als u een ingreep moet ondergaan terwijl u weet dat uw weerstand niet goed is en u heeft een prothese (schouder/ knie/ heup), dan moet u antibiotica gebruiken om uw prothese te beschermen. Daarmee voorkomt u een eventuele infectie aan de prothese. Voorbeelden hiervan zijn: Een ingreep bij de tandarts als er sprake is van mogelijk ontstoken weefsel Een ingreep waarbij er sprake is van een ontsteking Een kijkoperatie aan de blaas, maag of darmen als u een ontsteking heeft Voordat u deze ingrepen of onderzoeken ondergaat, moet u bij uw huisarts een recept voor antibiotica halen. Het advies is om een recept met twee tabletten Augmentin 625 mg. te vragen zodat u deze één uur voor het onderzoek of de ingreep kunt innemen.

Doseringsadvies antibioticaprofylaxe niet overgevoelig penicilline Augmentin®, twee tabletten van 500/125 mg oraal één uur vóór de ingreep overgevoelig voor penicilline clindamycine 600 mg oraal één uur vóór de ingreep

6.5 Instructies voor opname in verband met operatie Nuchter zijn betekent dat uw maag leeg is. Zo wordt voorkomen dat de inhoud van uw maag tijdens de operatie in de luchtpijp en longen terechtkomt. Dat kan tot ernstige coomplicaties leiden. U moet voor een operatie altijd nuchter zijn, ook als u regionale verdoving (bijvoorbeeld een ruggenprik) krijgt. Als u niet nuchter bent, wordt de operatie uitgesteld. Tot 6 uur voor uw OPNAME: U mag gewoon eten en drinken Vanaf 6 uur voor uw OPNAME: U mag niets meer eten U mag nog wel 2 glazen drinken: water, ranja, thee of koffie (evt. met zoetje of suiker) U mag niet meer drinken: melk (producten), koolzuurhoudende dranken of alcohol Vanaf 2 uur voor uw OPNAME: U mag niets meer eten en drinken, ook geen kauwgom of snoepjes Een slokje water om uw medicijnen in te nemen (of bij het tandenpoetsen) mag nog wel

Patiënten met diabetes Als u zich vóór 12 uur moet melden op de afdeling: U mag vanaf 24.00 uur 's nachts uur niets meer eten en geen melk (producten), koolzuurhoudende dranken of alcohol drinken. U mag tot 2 uur voor uw opname nog wel 2 glazen water, koffie of thee zonder melk en/of suiker drinken. Als u zich na 12 uur moet melden op de afdeling: U mag deze ochtend tot 7.00 uur een licht ontbijt (beschuit met boter en zoet beleg) en een kop thee. Daarna mag u niets meer eten en geen melk (producten), koolzuurhoudende dranken of alcohol drinken. U mag tot 2 uur voor uw opname nog wel 2 glazen water, koffie of thee zonder melk en/of suiker drinken.

Richtlijnen voor patiënten met diabetes die op de opnamedag geopereerd worden. A. Patiënten met diabetes die behandeld worden met insuline: Subcutane insulinepomp wordt geregeld i.o.m. de internist. Operatie in de ochtend De dag vóór de operatie: Avonddosering langwerkende insuline (insulatard, lantus, levemir, humuline NPH of insuman basal) met 25% verlagen, dosering kortwerkende insuline en insulinemix niet aanpassen. De dag van de operatie: Nuchter, dus ook geen insuline spuiten. Operatie in de middag (melden na 12.00 uur) De dag vóór de operatie: Avonddosering langwerkende insuline (insulatard, lantus, levemir, humuline NPH of insuman basal) met 25% verlagen, dosering kortwerkende insuline en insulinemix niet aanpassen. De dag van de operatie: Voor 7.00 uur: licht ontbijt met de helft van de gebruikelijke hoeveelheid insuline (kortwerkend, insulinemix of langwerkend). B. Patiënten met diabetes die behandeld worden met tabletten: Operatie in de ochtend De dag vóór de operatie: Normaal gebruik van tabletten. De dag van de operatie: Ochtenddosering van sulfonylureumderivaten (gliclazide, glimepiride, tolbutamide) achterwege laten. De metformine en DDP-4 remmers (sitagliptine, linagliptine) in de gebruikelijke hoeveelheid innemen.

Operatie in de middag (daarvoor meldt u zich na 12.00 uur) De dag vóór de operatie: Normaal gebruik van tabletten. De dag van de operatie: Voor 7.00 uur: licht ontbijt met 50% van de sulfonylureumderivaten (gliclazide, glimepiride, tolbutamide) innemen. De metformine en DDP-4 remmers (sitagliptine, linagliptine) in de gebruikelijke hoeveelheid innemen. N.B. Als u één of meerdere dagen voor de operatie wordt opgenomen, zal uw voeding en insuline/bloedsuikerverlagende tabletten in overleg met de internist aangepast worden.

2. Medicijnen Uw medicijnen kunt u op de ochtend van de ingreep innemen, eventueel met wat water. A: De volgende medicijnen mag u niet innemen op de ochtend van de operatie: ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ Voor diabetes medicatie: zie vorige bladzijde voor schema. B: De volgende medicijnen mag u niet innemen: ____ dagen voor de operatie ___________________________________________________________ ____ dagen voor de operatie ____________________________________________________________ TROMBOSEDIENST Indien de operatiedatum bekend is, zo snel mogelijk de trombosedienst bellen (0413-40 30 00) of mailen [email protected] De trombosedienst past uw schema aan en zal de stopdagen van de bloedverdunners doorgeven.

Vragen? Heeft u na het lezen van de informatie toch nog vragen? Aarzel dan niet en stel uw vragen aan uw behandelend arts of neem contact op met de polikliniek orthopedie: 0413 – 40 19 71

Meer informatie Op de website samenbeterthuis.nl (www.samenbeterthuis.nl/ondersteuning/verplaatsingenbinnenshuis/) vindt u ook nog praktische tips en adviezen over hulpmiddelen, thuiszorg en is een aantal voorlichtingsfilmpjes gepubliceerd over hoe u bepaalde (loop)hulpmiddelen thuis kunt gebruiken.

Bovenstaande informatie is geschreven samen met artsen en (gespecialiseerd) verpleegkundigen van de genoemde afdeling(en). De afdeling communicatie & patiëntenvoorlichting verzorgt de eindredactie van deze folder. Heeft u vragen en/of opmerkingen over deze folder? Belt u dan met de genoemde afdeling(en) of stuur een e-mail naar PatiëntService, [email protected].

Bernhoven Nistelrodeseweg 10 5406 PT UDEN Postbus 707 5400 AS UDEN T: 0413 - 40 40 40 E: [email protected] I: www.bernhoven.nl

Code:

Datum gewijzigd: woensdag 4 mei 2016

Ga naar www.zorgkaartnederland.nl