1. De werkvloer van de nieuwe democratie Gemeenten geven in collegeprogramma’s volop aandacht aan vormen van directe democratie, andere bestuursstijlen en de veranderende verhoudingen tussen burgers en overheden. Veel zijn er al begonnen met het vormgeven van die veranderingen. De VNG Denktank heeft in zijn eerste twee publicaties deze onderwerpen onderzocht: maatschappelijk initiatief (‘Van eerste overheid naar eerst de burger’) en dialoog over lokale kwaliteiten (‘Gewoon, dichtbij’). Voor een nieuwe publicatie gaat een nieuwe Denktank dit jaar op zoek naar trends en ontwikkelingen die de vitaliteit van de gemeenteraad beïnvloeden. Wat verandert er in uw gemeente? Wat maakt verandering mogelijk, wat staat in de weg? Hoe voorkomen we een valse tegenstelling tussen de raadzaal en het marktplein en hoe komen we tot nieuwe werkbare arrangementen? In dit deelcongres staan de voorbeelden van gemeenten centraal. We dringen door tot het persoonlijke verhaal van de verandering, de weerstand, de kansen en de obstakels. Met medewerking van: • Arjan Oudbier, voorzitter van de Vereniging van Griffiers en lid VNG Denktank • Jeroen van Urk, griffier gemeente Oude IJsselstreek • Jacqueline Verbeek-Nijhof, wethouder gemeente Zeist en lid VNG Denktank • Ton Dijkmans, raadslid gemeente Cranendonck en lid VNG Denktank • Een aantal raadsleden uit gemeenten die experimenteren met meer zeggenschap voor burgers Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG, in samenwerking met Raadslid.Nu en de Vereniging van Griffiers.
2. Wat doen we met oud, leegstaand vastgoed? Veel gemeenten worstelen met de vraag wat ze aan moeten met vrijstaand en ogenschijnlijk incourant vastgoed. Moeten ze de gebouwen slopen, herontwikkelen, tijdelijk herbestemmen of leeg laten staan? Er zijn inmiddels inspirerende voorbeelden van kantoren die een hotel zijn geworden, die appartementen herbergen of een restaurant huisvesten. Maar zijn dat oplossingen die je gemakkelijk kunt kopiëren? Sluiten die aan op een duurzame stedelijke ontwikkeling? Wat zijn kritieke succesfactoren? Op zoek naar de antwoorden komen verschillende partijen en deskundigen bijeen in het voormalige kantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn (onder voorbehoud). Deze bijeenkomst in dit monumentale gebouw van architect Herman Hertzberger levert u meningen, oplossingen en inspiratie. Dit deelcongres wordt georganiseerd door BPD (voorheen Bouwfonds Ontwikkeling).
3. Lokale belastingen: leve de democratie! (helaas vol) Gemeenten zijn voor de inkomsten nu nog grotendeels afhankelijk van het Rijk. Maar wat gebeurt er als het Rijk minder en gemeenten meer belasting mogen innen? Hiermee kunnen raadsleden, en daarmee ook de kiezers, meer invloed op de gemeentelijke inkomsten en uitgaven krijgen. Draai de belastingknop omhoog en je hebt meer en luxere voorzieningen; zijn de basisvoorzieningen voldoende, dan draai je de belastingknop omlaag. In potentie kan de raad hiermee over een krachtig instrument beschikken voor de versterking van de lokale democratie. De onderzoeken naar de verschuiving van Rijks- naar gemeentelijke belastingen zijn bijna afgerond, maar om welke mogelijke belastinginstrumenten gaat het? Geven ze de raad meer grip op de gemeentelijke financiën? En hoe creëer je bijvoorbeeld financiële ruimte voor burgerinitiatieven die niet begroot zijn? Tijdens dit deelcongres kijken we samen naar argumenten en mogelijke instrumenten. Aan welke kant van het politieke spectrum u als raadslid ook staat, hiermee geeft u uw kiezer meer macht. Gespreksleider is Peter van der Geer van Debat.nl. Peter van den Bosch van Van den Bosch & partners Belastingadviseurs voor overheden en Gerard Drosterij, politicoloog en eigenaar van Slow Politics zijn sprekers. Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Financiën en Economie & Expertisecentrum Lokaal Bestuur en Recht).
4. Welkom op Paleis Het Loo (helaas vol) BNG Bank nodigt u uit op Paleis Het Loo. Wij laten u graag het paleis van binnen en buiten zien. In de Koningin Wilhelminazaal krijgt u een inspirerende bijdrage van Gerdi Verbeet (voorzitter Raad van Toezicht Paleis het Loo en voormalig voorzitter van de Tweede Kamer) te horen. Daarna kunt u een rondleiding door de tentoonstelling ‘Sisi, sprookje & werkelijkheid’ krijgen. Het is voor het eerst dat zo’n grote tentoonstelling over het leven van de legendarische keizerin Elisabeth van Oostenrijk (1837-1898) buiten Oostenrijk wordt getoond. Aansluitend kunt u door de tuinen wandelen en u gemakkelijk verplaatsen naar de borrel van VNG, want deze vindt ook in de tuinen van Paleis Het Loo plaats. Dit deelcongres wordt georganiseerd door BNG Bank.
5. Jonge politici voor vernieuwing van de lokale democratie Burgers worden zelfbewuster. Er ontstaan nieuwe vormen van ondernemerschap en van samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Jonge bestuurders en raadsleden zijn bij uitstek degenen die de verbinding kunnen maken tussen het ‘oude’ bestuurlijke systeem en de nieuwe maatschappelijke werkelijkheid. De Europese koepelorganisatie van de VNG (CEMR) laat jonge politici uit heel Europa ideeën uitwisselen over hun rol. Wat kun je in je eigen gemeente doen om de lokale democratie te vernieuwen? Olaf Prinsen (wethouder van Apeldoorn, lid van het VNG-bestuur, actief binnen de CEMR) en Mairi Evans (councillor van het raadsgebied Angus, Schotland, voorzitter van de CEMR-commissie voor jonge lokale en regionale politici) nodigen u uit om over deze vraag na te denken. Inspirerende sprekers en een originele werkvorm garanderen dat alle deelnemers met een concreet idee voor de eigen gemeente naar huis gaan en, andersom, dat de CEMR ideeën verzamelt uit de Nederlandse praktijk. Met medewerking van: • Annemarie Jorritsma, Voorzitter Vereniging van Nederlandse Gemeenten • Olaf Prinsen, wethouder gemeente Apeldoorn, lid VNG-bestuur, actief binnen de CEMR • Mairi Evans, councillor raadsgebied Angus, Schotland, voorzitter CEMR-commissie voor jonge lokale en regionale politici Dit deelcongres is een samenwerking tussen de VNG, de CEMR en de gemeente Apeldoorn.
6. Scheiden van wonen en zorg, hoe organiseer je dat? Het scheiden van wonen en zorg biedt nieuwe perspectieven en uitdagingen. Zorginstellingen moeten niet alleen oplossingen ontwikkelen voor intramurale, maar ook voor extramurale zorg. Samen met leveranciers proberen zij te voldoen aan de vraag voor beeldzorg en zorg op afstand. Hiervoor moeten zij de benodigde connectiviteit regelen op basis van de scheiding van zorg- en woonkosten. Met het verleggen van steeds meer verantwoordelijkheden inzake de zorg naar gemeenten, worden gemeenten voor nieuwe uitdagingen gesteld. Hoe kunnen gemeenten, zorginstellingen, leveranciers en zorgvragers het beste op de nieuwe vragen inspelen en welke rol is in dat kader voor gemeenten weggelegd? Hoe komen we tot een samenwerking met alle partijen die echt verschil maakt en eraan bijdraagt mensen langer gelukkig en gezond thuis te laten wonen? Filosoof, futuroloog en docent Ruud Veltenaar zal vanuit een futurologisch perspectief ingaan op de toekomst van zorg. Hij gaat in op de wijze waarop zorg in de toekomst wordt vormgegeven en welke rol maatschappelijke, sociale en technologische ontwikkelingen daarbij spelen. Na afloop van de lezing wordt het publiek in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen. Na een korte pauze delen verschillende initiatieven in de zorg – die reeds inspelen op de veranderingen – hun ervaringen. Zij vertellen hoe zij met de ontwikkelingen omgaan, tegen welke problemen zij aanlopen in de samenwerking met gemeenten en zorginstellingen, hoe deze samenwerking kan worden geoptimaliseerd en hoe zij gebruikmaken van technologie bij de vervulling van hun zorgtaak. Schrijf u in voor dit enerverende deelcongres te Radio Kootwijk. Dit deelcongres wordt georganiseerd door Ziggo (als kabelbedrijf biedt Ziggo oplossingen die de zorg ondersteunen en waarmee mensen langer thuis kunnen wonen). bron foto: www.focusgroningen.nl
7. Gelukkig in Apeldoorn: stadsinitiatieven in het sociaal domein In Apeldoorn wonen veel mensen die doen waar ze gelukkig van worden. Mensen met een passie die samen een nieuw sociaal domein maken. U gaat op bezoek bij deze mensen; de stadsinitiatieven van Apeldoorn. Zo is er een pop-up park (www.popuppark055.nl) waar groen, kunst, creativiteit en jongeren elkaar ontmoeten. En het tijdelijke park Haven Centrum waar tuiniers, sporters en verslaafden samen een stadspark gaan beheren. Of het ambachtsplein055, een paraplu-coöperatie voor ‘scharrelondernemers’ in de bijstand. Tot2021, een herbestemming van een oude ambachtsschool tot een communitybuilding (www.zooow.nl). Of neem Villa Koopzicht (www.pleziermetdebuurt.nl), voor ontmoeting en gezelligheid voor/door bewoners. We maken ook kennis met de onzichtbare beweging van lokale zelfvoorziening in de zorg voor je naasten (www.nietvoormezelfalleen.nl), in de acute hulp (www.iedermenstelt.nl) en in andere domeinen. Wat is de passie van de initiatiefnemers? Wat maakt ze gelukkig? Waar lopen ze tegenaan, waar hebben ze behoefte aan en wat verwachten ze van de gemeente? En wat betekent dat voor de gemeente: hoe verdeel je aandacht, geld en tijd? Welk initiatief krijgt ondersteuning en welk niet? Welke kaders formuleer je hiervoor? Wanneer geef je ruimte en wanneer past controle? Wat vraagt dat van de competenties van uw ambtenaren en wat vraagt dat van de bestuurder? We gaan op bezoek bij de mensen achter de stadsinitiatieven van Apeldoorn. Hiervoor organiseren we een Apeldoorns 3D-lab, samen met Pieter Hilhorst (journalist en oud-wethouder Amsterdam). Er is alle gelegenheid om in gesprek te gaan over de genoemde dilemma’s. U bent vandaag de student, de stadsinitiatieven zijn uw docenten. Welkom bij de ‘bewonersuniversiteit Apeldoorn’! Met medewerking van: • Pieter Hilhorst, 3D-lab Dit deelcongres wordt georganiseerd door het Stadslab Apeldoorn, het 3D-lab, de Wethoudersvereniging, de VNG en het ministerie van BZK en maakt deel uit van het programma Lokale Democratie in Beweging.
8. Het Lagerhuisdebat over Dichtbij, Dialoog & Democratie (helaas geannuleerd) In een nieuw onderdeel daagt de VNG, gemeentebestuurders, adviseurs, wetenschappers en ontwikkelaars uit om te debatteren over stellingen die passen bij het thema Dichtbij, Dialoog & Democratie. We debatteren in de stijl van het klassieke Lagerhuisdebat en gaan bewust op zoek naar nieuwe inzichten en oplossingen en hun waarde voor huidige knelpunten. Of wordt het niet beter en moeten we knelpunten gewoonweg accepteren? • Is burgerkracht een utopie? • Mislukt de selfiedemocratie zonder andere verantwoording? • Blijft de overheid onrendabel investeren? • Slagen toekomstige bouwopgaves alleen met stem van de burger? • ……. Stevige stellingen uiteengezet door experts en ervaringsdeskundigen die thuis zijn in de dossiers. De bezielende leiding van Ferry Mingelen zorgt voor een duidelijke uiteenzetting van voor- en nadelen en pro’s en contra’s. Heeft u een uitgesproken mening die het waard is om te delen met uw collega’s? Schuwt u het debat niet? Of wilt u gewoon luisteren en inspiratie opdoen? Meld u dan nu aan! Dit deelcongres wordt met medewerking van de VNG georganiseerd door BPD (voorheen Bouwfonds) en BMC.
9. De toekomst voorspellen met Big Data (helaas vol) De toepassingen van Big Data zijn overal. Een warenhuis kan, dankzij een enorme database met koopgedrag, inschatten of een klant zwanger is. Verzekeraars gebruiken bergen informatie om risico’s van klanten in te schatten. Geheime diensten speuren in vele hooibergen naar mensen die in potentie een aanslag kunnen plegen. De toekomst voorspellen wordt makkelijker dankzij Big Data. Een aantal gemeenten is eigen intelligence aan het ontwikkelen, andere willen verschillende data aan elkaar koppelen om fraude en criminaliteit te bestrijden. Vanuit Brussel komt intussen nieuwe wetgeving om privacy op Europees niveau te waarborgen. Wat betekent dit allemaal voor gemeenten? Wat mag wel en wat vinden we als overheid onverantwoord? In dit deelcongres gaan we met enkele opinion leaders de discussie aan. De bijeenkomst wordt gehouden in het Centre of Excellence for New Technologies (CoE). Een inspirerende plaats waar getalenteerde nieuwkomers, zoals studenten en start-ups, gebruik kunnen maken van hightech faciliteiten en expertise. Voor meer informatie: www.coe-nmt.eu. Met medewerking van: • Lucien Stöpler, Directeur Justice in Practice • Berent Daan, Directeur Onderzoek Informatie en Statistiek en voormalig wethouder gemeente Purmerend • Jan van Ginkel, Gemeentesecretaris Gemeente Schiedam • Stef van Grieken, Technisch programma manager Google • Geert Munnichs, Functie Coördinator Technology Assessment Rathenau instituut Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Experticecentrum Informatiebeleid & Expertisecentrum Lokaal Bestuur en Recht), KING, het Centre of Excellence en de gemeente Apeldoorn.
10. Positieve gezondheid als samenwerkingskader De structuurveranderingen in de zorg zijn ingevoerd, het is tijd voor de volgende stap: omgaan met diversiteit en ondanks beperkingen méédoen. Zorgverzekeraars en gemeenten werken steeds vaker samen in het ontwikkelen van een activerend gezondheidsbeleid. Bijvoorbeeld door samenwerking in een zorgverzekering voor minima, en via convenanten, gericht op wijknetwerken en zorg dichtbij. Maar het blijft lastig zo’n breed onderwerp op te pakken. In 2011 presenteerde het British Medical Journal het concept van ‘positieve gezondheid’. Dit concept stelt functioneren, veerkracht en zelfregie centraal. Het hanteren van deze nieuwe definitie heeft verschillende gevolgen voor verschillende partijen in het zorgsysteem. Zo verschuift het accent van behandelen naar het versterken van eigen regie en aanpassingsvermogen. Wilt u ook weten welke kansen het concept positieve gezondheid biedt aan uw inwoners en aan u als bestuurder? En wilt u weten hoe u deze ontwikkeling kunt stimuleren? In dit deelcongres wisselen we, samen met een aantal inspirerende sprekers, met u van gedachten. Door na te gaan wat gezondheid voor u en voor de inwoners van uw gemeente betekent, zetten we een eerste stap in het uitwerken van bovenstaand concept. We onderzoeken de impact ervan op de organisatie van Zorg en Welzijn, nu en in de toekomst. Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG, IZA en de coöperatie VGZ.
11. Praat mee over de toekomst van de lokale democratie (helaas vol) Lange tijd werd de representatieve democratie als enige vorm van democratie gezien. Inmiddels is er een dynamische democratische praktijk, met verschillende vormen van democratie: representatief, direct, participatief, deliberatief, en meest recentelijk ‘doe-democratie’. De verschillende vormen van democratie manifesteren zich het duidelijkst op lokaal niveau en stellen het lokale bestuur voor mooie, maar soms ook moeilijke uitdagingen. Het lokale niveau beperkt zich bovendien niet meer tot het niveau van de gemeente: bovenlokaal (samenwerking) en sublokaal (burgerinitiatieven, wijkaanpak) zijn minstens zo belangrijk. Regionale samenwerking stelt gemeenten voor democratische uitdagingen. De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) bereidt voor september 2015 een advies voor over de lokale democratie. Ook verschijnt er een advies over de democratische legitimiteit van samenwerkingsverbanden. Hoe ziet volgens u de toekomst van de lokale democratie eruit? Wat is eigenlijk democratie, en wat is precies ‘lokaal’? Welke rol spelen individuele volksvertegenwoordigers, de gemeenteraad en het college van B&W in de toekomst van de lokale democratie? Tijdens dit deelcongres kunt u praten en discussiëren over dit thema. Uw visies worden meegenomen in de adviezen die de Raad voor het openbaar bestuur in september 2015 uitbrengt. De leiding is in handen van de voorzitter van de Rob, Jacques Wallage en de Rob-leden Milo Schoenmaker en Marcel Boogers. Zij leiden de discussie in, waarna u via verschillende werkvormen in gesprek gaat over de toekomst van de lokale democratie. Met medewerking van: • Jacques Wallage, voorzitter Raad voor het openbaar bestuur (Rob) • Marcel Boogers, hoogleraar innovatie en regionaal bestuur Universiteit Twente; senior adviseur BMC, lid Raad voor het openbaar bestuur (Rob) • Milo Schoenmaker, burgemeester gemeente Gouda, lid Raad voor het openbaar bestuur (Rob) Dit deelcongres wordt georganiseerd door de Raad voor het openbaar bestuur (Rob)
12. Maatschappelijke meerwaarde in de praktijk Publieke waarde is ‘hot’. Hierbij gaat het om de meerwaarde die de overheid zou moeten leveren aan de samenleving, hoe deze waarde effectief en efficiënt geproduceerd kan worden, en welke rol de politiek, ambtenaren, uitvoerders, partners en burgers moeten innemen. Hoe ziet maatschappelijke meerwaarde eruit? Welke vormen zijn er? Hoe organiseer je voldoende operationele capaciteit binnen het netwerk van betrokken organisaties? Welke rol moeten de politiek, ambtenaren, partners en burgers innemen om de democratische totstandkoming van (voldoende gelegitimeerd) beleid te borgen? In dit deelcongres benaderen we deze vragen met behulp van Public Value Management, een wetenschappelijk kader ontwikkeld aan Harvard University. De hervormingen van de jeugdzorg dienen als praktijkvoorbeeld. Met medewerking van: • Job Cohen, Thorbeckehoogleraar Universiteit Leiden Dit deelcongres wordt verzorgd door de Universiteit Utrecht (Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap) in samenwerking met Jeugdbescherming Amsterdam en de VNG (Thorbeckeleerstoel en wetenschapsfunctie).
13. Samen radicalisering voorkomen; kan dat? De aanpak van radicalisering houdt de samenleving en de overheid flink bezig. Ingrijpen kan op verschillende manieren (strafrechtelijk, bestuurlijk), en de wetgever heeft nog een aantal nieuwe instrumenten in de maak. Maar hoe voorkom je dat een individu ernstig radicaliseert? Wat zijn aangrijpingspunten voor een inclusieve samenleving, als fundament voor een duurzame oplossing? In dit deelcongres wordt u aan het denken gezet over het fenomeen radicalisering, de verschillende rollen en handelingsperspectieven van het gemeentebestuur in de preventieve aanpak. U krijgt een inkijkje in de rol die wijkagenten, jihadisme-experts én andere partners kunnen vervullen in de preventieve aanpak. Ook wordt uitgebreid ingegaan op mogelijkheden om families en de sociale omgeving van radicaliserende jongeren te ondersteunen. Dagvoorzitter is Theo Weterings, burgemeester Haarlemmermeer, voorzitter VNG-commissie Bestuur en Veiligheid. Met medewerking van: • Dick Schoof, NCTV • Najib Tuzani, Adviseur radicalisering • Amy-Jane Gielen, Onderzoeker, adviseur, publicist • Co van den Berg, Wijkagent plus multiculturele samenleving Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG, NGB en de Politieacademie in samenwerking met de gemeente Apeldoorn).
14. Handvatten voor effectieve dialoog De netwerksamenleving vraagt bestuurders om de dialoog aan te gaan met burgers, maatschappelijke organisaties en andere partijen in een gemeente. In de praktijk blijkt dat nog niet zo gemakkelijk. Hoe breng je ingewikkelde materie terug tot de essentie? Hoe verwoord je deze zodat mensen je begrijpen? Hoe ga je om met weerstand? Hoe richt je een besluitvormingsproces in? Tijdens dit deelcongres krijgt u de kans om kennis te maken met verschillende manieren om deze maatschappelijke dialoog vorm te geven. Dit doen we aan de hand van veel praktijkvoorbeelden en oefeningen. Na een plenaire aftrap met pitches van de verschillende workshopleiders kunt u deze middag twee workshops volgen. U kunt ter plekke kiezen uit: 1. In dialoog met de burger Van inwoner met weerstand naar constructieve en meedenkende partner. O.l.v. Ilona Eichhorn, senior gespreksleider en trainer van Debat.nl 2. Socratische gespreksvoering: de publieke zaak tot eigen zaak maken Ondervind aan den lijve hoe Socrates destijds burgers aan het denken zette over de juiste inrichting van zijn gemeente, Athene. O.l.v. Erik Boers van Het Nieuwe Trivium. 3. Framing: over de macht van de taal in politiek Hoe kun je als politicus de essentie verwoorden van waar je mee bezig bent in onze ingewikkelde en onoverzichtelijke samenleving. O.l.v. Hans de Bruijn, hoogleraar Bestuurskunde TU Delft, auteur van ‘Framing’ en columnist in Trouw. 4. Digitale dialoog: hoe organiseer ik een burgerbegroting? Met welke instrumenten en op welke manier kunt u als bestuurder of raadslid een besluitvormend proces inrichten waarin burgers meepraten over het verdelen van publieke geldbronnen. O.l.v. Otto Thors, social media strateeg, en David Kok, social media manager van de gemeenteraad Almere en schrijver van het boek ‘Digitale Dialoog’ (2014). Met medewerking van: • Ilona Eichhorn, Debat.nl • Erik Boers, Het Nieuwe Trivium • Hans de Bruijn, hoogleraar Bestuurskunde TU Delft • Otto Thors, Sociaal media strateeg • David Kok, Auteur en sociaal media manager gemeenteraad Almere Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG Academie en VNG GemeenteTrainee.
15. Samenwerken aan de economie van morgen Het Cleantech Center in Zutphen is hét duurzame innovatiecentrum voor Oost-Nederland. Hier maken ondernemers gebruik van de vernieuwende kennis van talenten in het onderwijs en het bedrijfsleven. Het Cleantech Center heeft een plek gekregen in het Pakhuis en de ernaast gelegen Broodfabriek Noorderhaven, gesitueerd in een gebied met een grote herstructureringsopgave. Hier krijgt de circulaire economie vorm, een van de agendapunten in de Cleantech Agenda van de Strategische Board Stedendriehoek. Hoe gaan gemeenten om met economische samenwerking? Zet uw regio de deuren open voor samenwerking? Gaat u uit van het DNA in uw regio? Of zijn de bestuurlijke grenzen bepalend voor economische samenwerking? Wat vraagt dit alles van lokale democratische processen en regionale samenwerking? Dit deelcongres combineert prikkelende interactie met rondkijken. Ondernemers, onderwijs en gemeenten betrokken bij de Cleantech Agenda gaan samen met u op zoek naar de meerwaarde van samenwerken aan economische groei, werkgelegenheid en participatie. Ga in gesprek met leden van de Strategische Board Stedendriehoek, het bestuur van het Cleantech Centre, een wethouder van de gemeente Zutphen, diverse ondernemers en een bestuurder van een onderwijsinstelling. En zie met eigen ogen hoe – dankzij het innovatiecentrum – jong talent bedrijven als Auping helpt om een levensloopbestendig bed te ontwikkelen. Met medewerking van: • Harry Webers, Directeur van advies- en ingenieursbureau Witteveen + Bos en voorzitter van de stichting Cleantech Tomorrow, Stedendriehoek • Meiltje de Groot van Vliegveld Teuge • Rien Segers van VNO-NCW • Gideon Alewijnse van ROC Aventus (en portefouillehouder arbeidsmarkt Strategic Board Stedendriehoek) • René Verhulst, burgemeester van Goes en bestuurslid VNG (als introductie vanuit het programma REOA). Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Programma Regionale Economische Ontwikkeling en Arbeidsmarkt) en de gemeente Zutphen, met betrokkenheid van de Strategic Board Stedendriehoek.
16. De kinderketen: verbinden, vertrouwen en regisseren Participatie van alle volwassen burgers: dat is vanaf 2015 de opdracht van gemeenten. Dan kun je maar beter beginnen bij de jeugd. Ieder kind moet zijn talenten kunnen ontwikkelen en verdient ondersteuning als die ontwikkeling vastloopt. Het concept ‘kindcentra’ kan gemeenten helpen kinderen van 0 tot 12 jaar te volgen. Hoe leg je verbindingen in de keten opvang, onderwijs en zorg? Welke rol heeft het Centrum voor Jeugd en Gezin? Hoe laat je professionals hun werk optimaal doen? Hoe combineer je loslaten en vertrouwen met een stevige regierol? Tijdens dit interactieve deelcongres vertellen wethouders van de kopgroep ‘Wethouders voor kindcentra’ hoe zij dit doen: met een helder beleidskader en een gedeelde verantwoordelijkheid van de lokale partijen. Aan bod komt ook de methodiek CJG4kracht uit Apeldoorn: minder specialistisch en meer oplossingsgericht gezinnen begeleiden. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is daarbij de spil. Tot slot praten we over het inpassen van de aanpak van kindermishandeling in het meldpunt Veilig Thuis in de lokale infrastructuur. Met medewerking van: • Wethouder Paul Blokhuis, gemeente Apeldoorn • Wethouder Samir Bashara, gemeente Hoorn • Saskia Blom-Schakel, Manager Centrum voor Jeugd en Gezin Apeldoorn • Hugo de Jonge, Wethouder van Rotterdam en lid van de Taskforce Kinderen veilig Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Sociaal Domein) in samenwerking met de gemeente Apeldoorn.
17. Digitaal dement of digitaal duurzaam? (helaas geannuleerd) Gemeenten streven ernaar in 2017 volledig digitaal te communiceren en te werken. De hoeveelheid digitale informatie groeit immens; informatie die onontbeerlijk is voor de werking van de lokale democratie. Tegelijk speelt het probleem dat waar papier eeuwenlang meegaat, digitale informatie door zijn korte levenscyclus al snel niet meer toegankelijk is. Hoe kunnen gemeenten ervoor zorgen dat digitale informatie toegankelijk blijft? Welke kansen biedt archiefinnovatie voor actieve openbaarheid en transparant bestuur? Welke risico’s lopen gemeenten als ze niks doen aan digitale duurzaamheid? In dit deelcongres hoort u van verschillende experts de laatste inzichten in digitale duurzame toegankelijkheid. Brenno de Winter, onderzoeksjournalist, gaat in op de relatie tussen archieven en openbaarheid. Cees van Westrenen van KING schetst de ontwikkeling van e-depotvoorzieningen en wat voor aansluiting daarop allemaal moet gebeuren. Dit deelcongres biedt u ook de kans om te netwerken met ambassadeurs die u verder helpen. Met medewerking van: • Brenno de Winter, Onderzoeksjournalist • Cees van Westrenen, Gemeenteadviseur bij KING Dit deelcongres wordt georganiseerd door het project Archiefinnovatie Decentrale Overheden (AIDO) van de VNG, het IPO en de UvW in samenwerking met Berenschot. AIDO stimuleert en ondersteunt overheden bij de realisatie van duurzame digitale toegankelijkheid van overheidsinformatie.
18. Op zoek naar een nieuwe vorm voor cliëntenparticipatie (helaas geannuleerd) ‘Een culinaire rondreis door de wereld van cliëntparticipatie’ - Van last naar lust Vraagt u zich wel eens af wat u eigenlijk aan uw Wmo- of participatieraad heeft? Bedenkt u zich vaak pas op het laatste moment dat nieuw beleid ook nog voorgelegd moet worden aan cliënten? Wie hoopt dat die inbreng dan een beetje mild is? Gemeenten hebben verschillende redenen om cliënten te betrekken bij beleid in het sociaal domein. Ten eerste omdat het volgens de wet moet. Ten tweede omdat burgers en cliënten het zelf graag willen. Maar de belangrijkste reden zou moeten zijn, dat de inbreng van burgers en clienten de kwaliteit van uw beleid verbetert en het draagvlak vergroot. De meerwaarde van goede cliëntparticipatie wordt vaak onderschat. In dit deelcongres verkennen we verschillende mogelijkheden om cliëntenparticipatie lokaal vorm te geven. Hoe kom je tot één brede participatieraad voor het sociaal domein? Investeer je wel of niet in het ‘tegengeluid’ van cliëntenorganisaties? Hoe kun je de energie en ideeën van bewoners/cliënten in wijken en buurten beter benutten? Wij worden hierbij gesteund door studenten van de Spelderholt, die ons tussen de programmaonderdelen door voorzien van kleine hapjes. Het deelcongres wordt begeleid door Niels Schuddeboom. Naast zijn rol als dagvoorzitter zal hij vertellen over zijn eigen ervaringen met meedoen en meepraten. Dit deelcongres wordt georganiseerd door Movisie en de VNG (Expertisecentrum Sociaal Domein).
19. Gezonde gemeenten klaar voor de toekomst (helaas geannuleerd) Modern gezondheidsbeleid maken gemeenten in overleg met lokale partners. Dit vereist een integrale aanpak met aandacht voor zorg, gezond gedrag en de fysieke leefomgeving. Een andere manier van doen en denken dus. Hoe krijgt en houdt u de gezondheid van uw burgers op topniveau? Welke keuzes heb je als gemeente? Mieke Damsma, wethouder van Maastricht, neemt ons in dit deelcongres mee op haar reis: welke vraagstukken op het gebied van zorg en publieke gezondheid liggen er op haar bord, welke keuzes maakt zij en welke kansen brengen die met zich mee? Deelnemers worden uitgedaagd mee te denken en te oefenen, ook met hun eigen praktijk. Het RIVM en GGDGHOR Nederland delen de kennis en praktische instrumenten die zij voor gemeenten in huis hebben. Dit alles voor een goed samenspel tussen landelijk en lokaal en tussen beleid, onderzoek en praktijk. Met medewerking van: • Mieke Damsma, Wethouder gemeente Maastricht Dit deelcongres wordt georganiseerd door het RIVM, GGDGHOR Nederland en het Stimuleringsprogramma Betrouwbare Publieke Gezondheid, een gezamenlijk project van de VNG en het ministerie van VWS.
20. ‘Energieneutraal Loenen’; voorbeeld voor Nederland! De bewoners van Loenen willen hun dorp energieneutraal maken door energiebesparing en kleinschalige energieopwekking. Er is een energiefonds opgericht dat voorziet in voordelige financiering voor bewoners en bedrijven. Door voorlichting en het organiseren van activiteiten door de Stichting Loenen Energie Neutraal worden de inwoners bewust gemaakt van de kansen van energiebesparing en eigen opwekking. Door collectieve inkoop en een gedeelde ambitie voor de energietransitie wordt de sociale cohesie in het dorp verstevigd. Hiermee is Loenen een voorbeeld voor elk dorp, elke buurt of gemeente in Nederland. Loopt uw gemeente al op schema om te voldoen aan de ambities uit het Energieakkoord? Wilt u bewoners meer betrekken bij de gemeentelijke energieambities? Durft u de energietransitie in handen te laten van de energieke samenleving? Worstelt u ook met de inzet en waardering van vrijwilligers? En wilt u alles te weten komen over het VNG Programma Energie, dat zich bezig houdt met de ondersteuning van gemeenten bij de uitvoering van het Energieakkoord? Laat u in dit deelcongres inspireren door Stichting Loenen Energie Neutraal en ga in discussie met uw medebestuurders en de initiatiefnemers van dit project over de kansen voor de energieke samenleving. Met medewerking van: • André Zeijseink, Voorzitter Stichting Loenen Energieneutraal • Nynke Draisma, Secretaris Stichting Loenen Energieneutraal • Lian Merkx, VNG Programmamanager Energie • Nathan Stukker, Wethouder Apeldoorn • Reinder Groenhof, Voorzitter Dorpsraad Loenen Dit deelcongres wordt georganiseerd door het VNG-programma Energie, de gemeente Apeldoorn, Stichting Loenen Energie Neutraal in samenwerking met inwoners van Loenen, het Lokaal Energiebedrijf DeA, Dorpsraad Loenen, Lomivé en het EU-Partners project ACE.
21. Loslaten of vastpakken: overheid in ruimtelijke ontwikkeling Ook op ruimtelijk gebied bevinden we ons in een grote transitie. Steden en wijken worden op een andere manier ontwikkeld. Burgers en bedrijven zullen vaker actief participeren zonder grote overheidssubsidies. Gemeenten en corporaties, partijen die traditioneel een belangrijke rol spelen bij ruimtelijke ontwikkeling, zullen een stapje terugdoen, gedwongen door een veranderende markt en instituties. Hoe denkt u over een rol als faciliterende overheid in de ruimtelijke ontwikkeling? Welke kansen biedt deze aanpak? Ontdek de waarde van een alternatieve aanpak in de ruimtelijke ontwikkeling tijdens dit deelcongres ‘Loslaten of anders vastpakken’. Via een interactief gesprek met experts nemen we de aanpak door, en specialisten inspireren en beantwoorden vragen. Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Fysiek Domein) in samenwerking met de gemeente Apeldoorn, R. Snelders (casus Zwitsal), adviesbureau Stec, E. Geuting (casus Oosterwold), en KAW, M. Tankink (Wijk BV).
22. Participatiewet en banenafspraak: last of uitdaging? Gemeenten ondersteunen arbeidsgehandicapten en bijstandsgerechtigden bij het vinden van werk. Als gemeentelijk werkgever kunt u samen met werkgevers uit het bedrijfsleven de Participatiewet en de banenafspraak uit het sociaal akkoord invullen. Hoe kan de gemeente als brug naar goed werk fungeren? Hoe kunt u samen met het bedrijfsleven mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie een plek op die arbeidsmarkt geven? De gemeente Apeldoorn is begonnen met het programma Direct Actief en heeft een leerwerksetting binnen de eigen eenheid Beheer & Onderhoud. Zij wil u graag inspireren. Het regionale bedrijfsleven laat u zien hoe zij via het project Apeldoorn Scoort mensen met en zonder arbeidsbeperking een kans geeft. Tijdens het deelcongres ‘Participatiewet en banenafspraak: last of uitdaging?’ laten gemeenten en bedrijfsleven zien waar zij tegenaan lopen en wat zij nodig hebben om deze taken op te pakken. Maar vooral: waardoor lukt het wel? Scoren doen we immers samen! Met medewerking van (onder voorbehoud): • Hans Spigt, Aanjager voor de uitvoering van de banenafspraak overheidssector, voormalig wethouder gemeente Utrecht en gemeente Dordrecht • Johan Kruithof, Wethouder gemeente Apeldoorn • Bert van Boggelen, Kwartiermaker van ‘De Normaalste Zaak’ en oud-bestuurder/directeur CNV Vakcentrale Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Werkgeverszaken en Gemeentelijke Organisatie) in samenwerking met de gemeente Apeldoorn.
23. Duurzaamheid, lokaal en mondiaal verbonden (helaas geannuleerd) Energieakkoord, Agenda Stad, Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. De beleidsagenda’s in eigen land en die op EU- of wereldniveau zijn niet van elkaar los te zien. Mondiale ontwikkelingen hebben hun weerslag op uitdagingen in onze eigen gemeenten. En omgekeerd is de inzet en bijdrage van het lokale niveau onmisbaar om doelen op een hogere schaal te kunnen realiseren. We herinneren ons de speech van Benjamin Barber vorig jaar tijdens het VNG Jaarcongres: ‘If Mayors Ruled the World’. Maar hóe maken we de verbinding tussen mondiale, nationale en lokale ambities? Hoe maakt ú de verbinding? Met dit deelcongres willen we u inspireren en uitdagen. We bieden voorbeelden uit binnen- en buitenland van hoe de verbinding te maken tussen mondiale doelen en lokaal beleid. Nederlandse gemeenten hebben veel te bieden, maar kunnen ook veel leren van anderen. Daarom vragen we ook uw inbreng: hoe verbindt ú daar met hier, hoe draagt úw lokale inzet bij aan de mondiale agenda, en (hoe) wilt u deel zijn van een bredere beweging? Met medewerking van: • Peter Pluschke, Wethouder Neurenberg en tevens vice-voorzitter Milieucommissie van Eurocities • Wethouders Dublin en Gent Tijdens dit deelcongres is de voertaal Engels. Dit deelcongres wordt georganiseerd door VNG International, de organisatie voor internationale samenwerking van de VNG.
24. Integriteit: contracten en contacten met marktpartijen (helaas geannuleerd) Er circuleert veel geld op gemeenteniveau en door de decentralisaties is het budget alleen maar groter geworden. De gemeente heeft de verantwoordelijkheid dit doelmatig te besteden. Maar waar binnen de overheid veel geld en invloed is, kunnen verleidingen voor niet-integer gedrag ontstaan bij contacten met marktpartijen. Er is sprake van een spanningsveld tussen (aan)besteding, integriteit en invloed van de markt. Waar liggen de integriteitsrisico’s voor gemeenten en hoe zijn integriteitsrisico’s te herkennen? Vanuit het perspectief van volksvertegenwoordiging, ambtenaren en bestuurders leggen we u een aantal sprekende dilemma’s voor over contacten met marktpartijen. Tijdens dit interactieve deelcongres is het aan u om een integere keuze te maken. Gaat u het contract aan of toch niet? Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Lokaal Bestuur en Recht & Expertisecentrum Werkgeverszaken en Gemeentelijke Organisatie)
25. Barometer fysieke leefomgeving: gemeenten op stoom met klimaatadaptie? (helaas geannuleerd) Wat doen gemeenten aan klimaatadaptatie? Wat werkt? Ons woon- en werkklimaat wordt beïnvloedt door klimaatontwikkelingen op wereldschaal, zoals temperatuur- of zeespiegelstijging. Wateroverlast, droogte en hittestress zijn bij uitstek problemen die mensen direct raken. Door slimme ruimtelijke ordening kan de gemeente, samen met zijn inwoners, voor oplossingen zorgen. De Barometer Fysieke Leefomgeving helpt daarbij, met inzicht in trends en oplossingsrichtingen. De gemeente Apeldoorn laat in een spetterende showcase zien welke invloed praktische klimaatmaatregelen kunnen hebben. Ook gaat u in gesprek met bewoners over hun eigen initiatief om regenwateroverlast te verminderen. Dit deelcongres biedt handvatten om uw RO-rol in een veranderende wereld vorm en inhoud te geven. Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Fysiek Domein), RoyalHaskoningDHV en de gemeente Apeldoorn.
