1-99

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

I/1 - 99

NE-BE

UITGEVER: NE-BE, Vereniging voor Vlaamse en Nederlandse cultuur Seifertova 47 130 00 Praha 3 Tsjechie¨

VYDÁVÁ: NE-BE, Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury Seifertova 47 130 00 Praha 3 âeská republika

Tel. 00420-2-627 83 95-6 (alleen dinsdags 12-16 uur) Fax 00420-2-627 82 39 e-mail: [email protected]

Tel. 02-627 83 95-6 pouze v úter˘ 12-16 hod. Fax 02-627 82 39 e-mail: [email protected]

VOORZITTER: Petra Schürová

P¤EDSEDKYNù: Petra Schürová

MÍSTOP¤EDSEDKYNù:

VICE-VOORZITTERS:

Veronika Havlíková (finance) Jana Pellarová (sekretariát)

Veronika Havlíková (penningmeester) Jana Pellarová (secretaris)

REDACTIE VAN HET BULLETIN:

REDAKCE BULLETINU:

Eva Giese Veronika Kopáãková Michal van der Laan

Eva Giese Veronika Kopáãková Michal van der Laan

BIBLIOTHEEK:

KNIHOVNA:

Ruben Pellar

Ruben Pellar Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

•2•

POZDRAV OD PŘEDSEDKYNĚ VáÏení ãlenové NE-BE, milí pfiátelé, s radostí vám oznamuji, Ïe uÏ nás je pfies ‰edesát! V ruce drÏíte první fiádné ãíslo bulletinu, v nûmÏ vás budemeæinformovat o zajímav˘ch událostech, které se uÏ odehrály nebo se k nim schyluje. S potû‰ením uvítáme informace a va‰e podnûty, zafiadíme je do právû vznikajících rubrik. Pfiipravujeme téÏ seriál s názvem „Jak jsem potkal/a nizozem‰tinu (Nizozemsko, Belgii/ Flandry)“ a „Hoe ik naar Tsjechi kwam „, kter˘ bude vycházet pfiedev‰ím z va‰ich pfiíspûvkÛ. Podûlte se s námi o záÏitky a zku‰enosti! Jak to vlastnû zaãalo? Na podzim roku 1968 se na Filozofické fakultû Karlovy univerzity v Praze se‰la skupinka studentÛ prvního fiádného oboru nederlandistika. Euforii z pfiijetí ke studiu ponûkud kalila okolnost, Ïe tûsnû pfied námi se po univerzitû potloukaly hordy tatarsk˘ch nájezdníkÛ. Pfiesto nám bylo mofie po kolena, jistû tady dlouho nezÛstanou. Omyl, zÛstali, a dlouho. Scházeli jsme se. Nejdfiív na pfiedná‰kách a semináfiích (coÏ není pro studenty právû nejtypiãtûj‰í) - hlavnû proto, Ïe nám je podávali profesor Janota a docentka Krijtová. Pak jsme se se‰li uÏ o prvních prázdninách, v létû 1969. Poprvé (a na dlouh˘ ãas naposledy) jsme byli v‰ichni v Nizozemí. SchÛzka se konala v Amsterodamu na Rembrandtpleinu. Nûkdo pfiijel na kole z Hilversumu, nûkdo stopem od tetiãky z Putte, nûkdo si odskoãil od práce v továrnû ve Sloterdijku, nûkdo pfiijel od kamaráda z s Hertogenbosche - dostavili se v‰ichni. ZÛstalo nám to. V ãasech, kdy se zamûstnavatelé ve vzdálen˘ch guberniích mohli uválet smíchy po odpovûdi na otázku, co uchazeã o zamûstnání vystudoval, jsme se scházeli kaÏd˘ rok. Pfii‰li i na‰i nejmilej‰í pedagogové a trpûlivá hostitelka zdobila dort písmeny NL a B. Jako krajina po velkém suchu jsme nasávali zprávy z fakulty - holand‰tina stále existovala. Cel˘ rok jsme se tû‰ili na dal‰í sraz. Pak se cosi zmûnilo. UÏ se nesmáli. Mohli jsme si koneãnû pfiedávat zku‰enosti z práce v oboru. Zpoãátku to ‰lo ztuha, jako kdyÏ rozh˘báváte tûlo po dlouhé nemoci. Zajeli jsme si zase do Nizozemí, tentokrát spoleãnû.

Na‰i milí pedagogové nás propojili s mlad‰ími kolegy a my jsme s údivem a potû‰ením zji‰Èovali, Ïe vfiel˘ vztah k nizozem‰tinû není generaãní záleÏitostí, ale prostupuje v‰emi vûkov˘mi skupinami. Ve formaci s pfievahou ãerstv˘ch sil jsme se scházeli ãastûji, kaÏd˘ mûsíc. I to bylo málo, mezi schÛzkami se ãile telefonovalo, faxovalo, posléze e-mailovalo. Co se domluvilo, to se i splnilo. Obãas nûkdo z Nizozemí pfiivezl postfiehy a novinky. Vycházející pfiekladatelské hvûzdy pfiekládaly, ãetly, tipovaly, hodnotily a studovaly. Jen nakladatelé jako by nechtûli vzít nizozemskou skuteãnost na vûdomí. Nevadí, my si budeme knihy vydávat sami. Bûhem posledních pûti let spontánnû vznikl t˘m: Nemáte nûkdo právnick˘ slovník? Potfiebovala bych pfieãíst pár stránek, kdo by mûl ãas? Nemohl by mi nûkdo pfiivézt z Belgie pfiíruãku pro obchodní korespondenci? Pozdravuj v Amsterdamu XY a vyfiiì mu, Ïe pfiijedu pfií‰tí mûsíc. Vidûli jste uÏ ten nov˘ holandsk˘ film? Mám zajímavou nabídku, ale nemohu, kdo by to vzal? Na podzim snad uÏ má vyjít kníÏka toho Vláma, co je pÛvodnû Holanìan. Pfiijede, chcete se s ním vidût? Vdávám se, pfiijìte. Jednoho zimního podveãera pronesla jedna z nadûjí ãeské nederlandistiky: „Co kdybychom zaloÏili SPOLEâNOST, i pro ostatní?“ My‰lenka byla pfiijata s naprostou samozfiejmostí. Od té chvíle jsme se scházeli kaÏd˘ t˘den na nûkolik hodin a byli jsme permanentnû v kontaktu. Nápady se dostavovaly ve smr‰tích a hned se propracovávaly do uskuteãnitelné podoby. Neúnavnost t˘mu nemûla hranic. Zapojeni byli i rodinní pfiíslu‰níci, pfiátelé, kaÏd˘ se sám ujímal úkolÛ. S blíÏícím se termínem první valné hromady vzrÛstala nervozita a obavy. Pfiijde nûkdo? Bude to vÛbec nûkoho zajímat? No, v nejhor‰ím pozveme tetu z Hole‰ovic a bratrance ze Smíchova, aby nás bylo alespoÀ kolem jednoho stolu. Jak to dopadlo, uÏ víte. Hodnû pfiíjemn˘ch chvil v dobré spoleãnosti vám pfieje Petra Schürová

ČLENSKÁ RUBRIKA K 21. srpnu 1999 mûla Spoleãnost 63 ãlenÛ. Stále se roz‰ifiující ãlenskou základnu tvofií nejen nederlandisté a zástupci univerzit, ale napfiíklad i lidé z oblasti obchodu, âe‰i, Holanìané i Vlámové. Ihned po zaloÏení se ãleny stali nov˘ nizozemsk˘ velvyslanec v âeské republice pan R. J. van Houtum a dnes jiÏ b˘val˘ rada belgického velvyslanectví pan L. Jacobs.

•3•

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

CO SE CHYSTÁ • Teì, kdyÏ jsme si v‰ichni tak pfiíjemnû letnû odpoãinuli, budeme pokraãovat v tradici setkání kaÏdé první úter˘ v mûsíci v 17.30 hodin v kavárnû G+G (âerchovská 4, metro Nám. Jifiího z Podûbrad). SchÛzka 7. záfií 1999 bude pfiíleÏitostí se v takto „neopotfiebovaném“ stavu znovu sejít. • Jako prémii pro na‰e dosavadní ãleny jsme na sobotu, 23. fiíjna 1999 zorganizovali prohlídku dûl nizozemsk˘ch a vlámsk˘ch malífiÛ v Národní galerii v Praze pod odborn˘m vedením paní dr. Kotkové. Sejdeme se u vchodu do ·ternberského paláce (Hradãanské námûstí 15) v 14.45 hodin. Vzhledem k omezené kapacitû prosíme ty z Vás, ktefií se pevnû rozhodnou se prohlídky zúãastnit, aby nám dali pfiedem vûdût. Srdeãnû vítáni budou ov‰em i spontánnû pfiíchozí.

POZVÁNKA Zveme vás na v˘stavu ilustrací Pavla ·uka, jimiÏ tak pÛvabnû doplnil dva tituly Nizozemské edice: Vlámské pohádky a pfiíbûhy o zvífiátkách Veverãák a mravenec nizozemského autora Toona Tellegena. V˘stava se koná v Grafickém kabinetu Mûstské knihovny Rumburk, Tfiída 9. kvûtna. VernisáÏ v˘stavy je 5. listopadu 1999 v 18.00 hod. za úãasti autora a dal‰ích osob spjat˘ch s vlámskou a nizozemskou kulturou. V rámci v˘stavy probûhnou pofiady tematicky související s ãinností NE-BE a ukázka produkce nakladatelství Cinemax. V˘stava potrvá do 5. prosince 1999

K U LT U R N Í A S P O L E â E N S K É UDÁLOSTI SEN Archa, 20. a 21. květen 1999 Je‰tû pfied pár lety se nám o tom ani nesnilo: nizozem‰tí spisovatelé v Praze a navíc hned ãtyfii. Básník, humorista, sloupkafi Remco Campert, zcestoval˘ svûták a myslitel Cees Nooteboom, mlad˘, drz˘, zázraãn˘ talent Arnon Grunberg a romantická hudebnice Margriet de Moor. Díky Nizozemskému fondu pro literární tvorbu a pfieklady, kter˘ celou akci zaplatil, pfiijeli tito nejãtenûj‰í spisovatelé Nizozemska do âeské Republiky. Jako místo konání zvolil fond divadlo Archa v Praze. „Co já si tu s tûmi Holanìany poãnu?“ bûdoval fieditel divadla, jenÏ si nedokázal pfiedstavit, Ïe by se na tuto ãtvefiici mohl nûkdo pfiijít podívat. „Co my si tu s tûmi Holanìany poãneme?“ lámali jsme si hlavu my, ãlenové NE-BE. My jsme si sice dovedli pfiedstavit, Ïe by o jmenované mohl b˘t zájem, jak je ov‰em nacpat do jednoho veãera je‰tû s jejich ãesk˘mi kolegy Michalem Vieweghem a Jáchymem Topolem, to nevûdûl nikdo. „Ono se to nûjak vyvrbí,“ uklidÀoval sám sebe i nás fieditel s non‰alancí zku‰eného improvizátora. A vyvrbilo. V˘sledek byl nemal˘m pfiekvapením i pro nás samotné. První veãer, o nûmÏ jsme mûli nejvût‰í pochyby, byl doslova strhující. Remco Campert za doprovodu orchestru Maartena Alteny pfiedná‰el svou báseÀ Milník, nûco se tu chvûje a jeho rytmická nizozem‰tina se nenásilnû prolínala s ãesk˘m pfiednesem Vladimíra Javorského. Pfiekladu básnû se bravurnû zhostila skupina studentek tfietího roãníku nederlandistiky. Vladimír Javorsk˘ uchvátil jak publikum, tak samotného básníka svou pohotovostí, s níÏ opakoval pro nûj zcela neznámá a pro mnohé âechy nevyslovitelná nizozemská slovíãka, jeÏ mu jakoby pfiihrávala sólistka orchestru. V tu chvíli se v sále vskutku nûco chvûlo, totiÏ diváci. Následujícího veãera, nazvaného Cesta za pfiíbûhem, se ãtyfii nizozem‰tí a dva ãe‰tí spisovatelé se‰li v efektnû naaranÏované literární kavárnû na pódiu divadla. Profesionalita technického personálu Archy jistû udûlala své. Veãer byl podstatnû ru‰nûj‰í a pro nás organizátory vypjatûj‰í neÏ ten pfiedchozí. Zkuste si dát ‰est svéhlav˘ch osobností dohromady a pfiinutit je, aby chvíli dûlaly, co po nich chcete. A tak, aãkoli se v‰em vysvûtlilo, kdy a jak na jevi‰tû pfiijdou, udûlali to samozfiejmû v‰ichni úplnû naopak. Slavn˘ Nooteboom navíc pût sekud pfied nástupem kamsi zmizel, aby se vzápûtí mohl vynofiit z opaãné strany a tak se vyãlenit z „davu“. Nervozita, zmatek, poslední úpravy, ale pak uÏ v‰echno jelo jako po drátku. Spisovatelé ãetli své úryvky, zatímco se pfieklad promítal na obrovské plátno v pozadí, odpovídali na otázky, obãas pronesli nûco vtipného, popíjeli kávu, víno ãi vodu, jak se to uÏ v kavárnû dûlá, a vyãkali potlesku z pfieplnûného sálu. Setkání to urãitû nebylo plané. Remco Campert se svûfiil, Ïe vystoupení s Vladimírem Javorsk˘m bylo to nejlep‰í, jaké kdy zaÏil. Ceese Nootebooma nadchl TopolÛv text a ihned jej navrhl svému nakladatelství. A Michala Viewegha zaujal jeho nizozemsk˘ protûj‰ek Grunberg. Nás vystoupení naprosto nadchlo a je velkou inspirací pro dal‰í projekty. A jaké dojmy si odváÏeli domÛ Nizozemci? Skromn˘, uváÏliv˘ Campert se radoval pfiedev‰ím z umûleckého záÏitku prvního vystoupení. Margriet de Moor byla ponûkud zklamána davy turistÛ, které podle ní zadupaly romantiku hlavního mûsta do zemû. A zatímco Nooteboom hltal historii a památky Prahy, nofiil se Grunberg pfiedev‰ím do jejích noãních tajÛ zkoumaje intimní Ïivot a barvu zubÛ ãeské populace. Proti gustu... znáte to. V. H.

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

•4•

NIZOZEMSKO-ČESKÉ

LITERÁRNÍ VEČER V G+G Mûsíc ãerven zaãal pro ãleny spoleãnosti NE-BE velice zajímavû: 1. ãervna v 17 hod 30 min jsme se poprvé od zaloÏení spoleãnosti 12. kvûtna 1999 se‰li na úterní schÛzce v na‰í kmenové literární kavárnû G+G v âerchovské ulici, abychom si vyslechli ukázky z pfiekladu knihy Geerta Maka „Malé dûjiny Amsterodamu“. Smyslem setkání bylo souãasnû tuto dal‰í publikaci z fiady Nizozemské edice nakladatelství Cinemax slavnostnû pokfitít. V roli pfiedãitatele vystoupil student Evangelické teologické fakulty UK TomበPavelka, kterému bychom tímto je‰tû jednou chtûli podûkovat za jeho ochotu a spolupráci. Sv˘m podmaniv˘m hlasem nám pfiiblíÏil drsn˘ Ïivot v Amsterodamu na pfielomu ‰estnáctého a sedmnáctého století v dobû povstání gézÛ a nizozemské revoluce, jak ho autor ve své knize zachytil prostfiednictvím ukázek z deníku augustiniánského pátera Woutera Jakobszoona. Poté pfiekladatelka Veronika Havlíková a paní Petra Schürová, pro tuto chvíli pfiedev‰ím zástupkynû nakladatelství Cinemax, knihu za asistence pana Muydermana pokfitily. Po slavnostním kfitu nám sleãna Havlíková vyprávûla, jak˘m zpÛsobem pfieklad vznikal, jaké musela pfiekonat potíÏe s dobov˘m jazykem, ale i o tom, jak se v Amsterodamu seznámila se samotn˘m autorem. Díky tomu se jí dostalo soukromé prohlídky mûsta s prÛvodcem nejzasvûcenûj‰ím. Veronika dnes fiíká, Ïe se od té doby dívá na Amsterodam úplnû nov˘ma oãima. Vûfiíme, Ïe podobn˘ záÏitek umoÏní její vynikající pfieklad i v‰em ãtenáfiÛm, které tfieba právû tato kniha k náv‰tûvû Amsterodamu inspiruje. Pfiekladatelãino vyprávûní plynule pfie‰lo v Ïivou diskuzi. Nejprve na dotazy odpovídala pouze Veronika, ale potom se diskutující sesedli do hlouãkÛ ke stolkÛm, a tak zaãala druhá ãást veãera ve znamení volné zábavy. Svou úãastí nás kromû jin˘ch mil˘ch hostÛ potû‰il i pan profesor Janota ãi paní Suldovská z nizozemského velvyslanectví. Nálada byla a zÛstala v˘borná a domÛ se v‰ech témûfi ãtyfiicet posluchaãÛ rozcházelo aÏ hodnû pozdû s pocitem velmi pfiíjemnû stráveného veãera. J. P.

NOVÉ

HUDEBNÍ DIVADLO

2000 JiÏ témûfi rok probíhá pfiíprava projektu Nizozemsko-ãeského hudebního divadla, kter˘ bude realizován v roce 2000. S ukázkou v˘sledkÛ tohoto úsilí se v˘bor spoleãnosti NE-BE mohl seznámit na koncertu pofiádaném organizátorem projektu, panem Menzem de Graafem, a Nizozemsk˘m souborem historického tance a divadla dne 24. ãervna 1999. Koncert probûhl v romantickém prostfiedí restaurované praÏské Vald‰tejnské zaharady, známé barokními bronzov˘mi sochami Adriaana de Vriese. Vedle nûkolika ãesk˘ch senátorÛ se ho zuãastnil i nizozemsk˘ velvyslanec a zástupci nizozemsk˘ch, belgick˘ch a nûmeck˘ch obchodních a prÛmyslov˘ch komor a velvyslanectví. Pfii této pfiíleÏitosti jsme navázali kontakt i se zástupci Památkové péãe z Nizozemí, aktivními i v âeské republice, a pfiipravujeme jejich pfiedná‰ku. O zmínûném divadelním projektu vás budeme informovat.

TVÁŘE NA ZASTUPITELSKÝCH ÚŘADECH

• Velvyslanectví Nizozemského království má nové obsazení: - nov˘m velvyslancem Jejího Veliãenstva je od konce minulého roku pan drs. R. J. van Houtum, - pan Franta Wijchers, kter˘ pÛsobil v âeské republice po dvû diplomatická období, ukonãil svoji misi - jeho nástupcem je od 1. srpna pan Henk Heikamp • Jeho Excelence pan Van Houtum je ãlenem NE-BE od samého poãátku, a ne ãlenem ledajak˘m. Díky jeho pochopení má spoleãnost pfiislíben˘ finanãní pfiíspûvek na vybavení knihovny základními slovníky (Van Dale atd.) a poãítaãem. Nejen to, pan velvyslanec pro nás zafiizuje prostor na ambasá-

dû, kam budeme jiÏ bûhem záfií moci knihovnu pfiestûhovat. • RovnûÏ na belgickém velvyslanectví do‰lo ke zmûnû: - pan Luc Jacobs ukonãil svoje pÛsobení v Praze, ale stále s námi zÛstává ve spojení, je na‰ím ãlenem a jistû do Prahy zavítá co nevidût. • Rádi bychom mu touto cestou podûkovali za jeho spolupráci, duchovní podporu i odborné pfiispûní ve fázi, jeÏ vzniku na‰í spoleãnosti pfiedcházela, a pfiejeme mu hodnû úspûchÛ v dal‰ím diplomatickém poslání. - jeho nástupkyní se stává paní France Chainaye - velvyslancem Jeho Veliãenstva zÛstává pan Bernard Pierre.

! ! ! DŮLEŽITÉ ADRESY ! ! ! Velvyslanectví Nizozemského království Gotthardská 6/27 225 40 Praha 6

•5•

Velvyslanectví Belgického království Vald‰tejnská 6 Praha 1

Velvyslanectví âeské republiky Paleisstraat 4 2514 JA Den Haag Nizozemí

Velvyslanectví âeské republiky Engelandstraat 555 1180 Brussel Belgie

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

I N T E R V I E W S J A N E M S TA V I N O H O U „Jan Stavinoha! MuÏ, jenÏ jednou ranou srazí nebe na zem, aby je vyzvedl zase zpátky...“ vykfiikl jeden Ïurnalista poté, co zahlédl tohoto bohéma u stolu hospÛdky Welling v amsterodamském Oud-Zuid, kde je Jan ‰tamgastem. „Pfiipadám si tu jako v hospodû na Smíchovû,“ tvrdí pÛvodní hudebník, kter˘ jiÏ deset let tzv. Ïije z pera. Jan uprchl v osma‰edesátém do Anglie a o rok pozdûji se dostal do Nizozemska. Îije tu tedy uÏ tfiicet let a své knihy pí‰e nizozemsky. Aãkoli v tomto jazyce publikoval jiÏ pût románÛ, tfii sbírky povídek a jednu novelu, odmítá se fiadit k nizozemsk˘m spisovatelÛm. „Jen mi, proboha, nefiíkej holandsk˘ spisovatel, kdyÏ tak evropsk˘!“ Co mu na jeho nizozemsk˘ch kolezích tolik vadí? „Ta jejich samolibost, ta spokojenost sama se sebou, ta jejich domineescultuur, predikantská kultura, oni mají pocit, Ïe ostatním mÛÏou kázat, jak mají Ïít.“ Musí ale pfiiznat, Ïe se od HolanìanÛ nûco nauãil: „Stfiízlivost, stfiídm˘ styl, âe‰i vÏdycky v‰echno hroznû pfiehánûjí, Hrabal by byl je‰tû mnohem hezãí, kdyby se nûkteré pasáÏe pro‰krtaly.“ Bohumil Hrabal v‰ak patfií k jeho nejoblíbenûj‰ím spisovatelÛm a je spoleãnû s Franzem Kafkou pro Jana zdrojem inspirace, jejich knihy mu daly impuls k psaní. „Já o psaní a sv˘ch knihách hroznû nerad mluvím, pí‰u prostû, kdyÏ mû to chytne, a nikdy nevím, jak to dopadne.“ Jedno ale ví jistû, chce psát takové knihy, které by si sám rád pfieãetl. Velikou oporou je mu jeho Ïena, která s ním texty koriguje. Svou první knihu, PraÏsk˘ dixieland, jí Jan dokonce celou diktoval. Je pfiesvûdãen o tom, Ïe v Praze by se spisovatelem nikdy nestal. Tady v Holandsku je, aã se to na první pohled nezdá, daleko ukáznûnûj‰í. „A navíc Holanìani mají obrovsk˘ respekt k lidem, ktefií nûco dûlají, umûlci mají moÏnost vyuÏít nejrÛznûj‰ích stipendií a dál se vzdûlávat. Spisovatel se tu mÛÏe uÏivit jen psaním.“ V ãe‰tinû zatím jeho knihy publikovány nebyly, v dohledné dobû by mûla vyjít jeho novela Kolem vûãnosti (Langs de eeuwigheid). V nizozem‰tinû jsou jeho knihy k dispozici v na‰í knihovnû. V. H.

V¯ST¤IÎKOV¯ ARCHIV

‘NIZOZEMSKÉ DNY’ V PRAZE V KVùTNU 1999 V˘stfiiÏkov˘ archív spoleãnosti NE-BE obsahuje osm ãlánkÛ, t˘kajících se ãtyfi nizozemsk˘ch spisovatelÛ, ktefií v rámci kniÏního veletrhu Svût knihy ‘99 v kvûtnu nav‰tívili Prahu. âlánky byly publikovány v denících a literárních t˘denících v období mezi 20. kvûtnem a 21. ãervencem 1999. âlánek nazvan˘ Nizozemci se strefili do veletrÏního termínu (MF DNES 20. 5. 99) informuje o dohodû o kulturní spolupráci, kterou 21. 5. 99 v Praze podepsal ãesk˘ ministr kultury Pavel Dostál a nizozemsk˘ státní tajemník Rick van der Ploeg. Nizozemská Nadace pro ‰ífiení a pfiekládání nizozemské literatury pfiiváÏí v dobû veletrhu Svût knihy ‘99 do Prahy ãtyfii spisovatele: Arnona Grunberga, Remca Camperta, Ceese Nootebooma a Margriet de Moorovou. Jedná se o hojnû pfiekládané autory, ktefií vystoupí v praÏském divadle Archa, o nûmÏ informujeme na jiném místû. V ãlánku nazvaném Arnon Grunberg teì hodlá pomáhat bliÏním (MF DNES 9. 6. 99) vypráví Grunberg, jak vznikly Modré pondûlky, o svém vylouãení z gymnázia, vlastním nakladatelství Kasimir, o svém vztahu k Ïidovské problematice, o pobytu v New Yorku a o druhém románu Statisté. Dále ãtenáfiÛm oznamuje, Ïe otvírá internetovou stránku s názvem Univerzita lásky. Specializuje se na psaní milostn˘ch dopisÛ. âlánek Nooteboom: VÏdy jsem chtûl cestovat a psát (MF DNES 31. 5. 99) pfiiná‰í informace t˘kající se autorova Ïivota, jeho tvorby, záliby v cestování, literárních vzorÛ, ke

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

kter˘m patfií i Milan Kundera, a knihy Následující pfiíbûh, která byla právû pfieloÏena do ãe‰tiny. Nooteboom je v Praze poprvé. V literárním t˘deníku Nové knihy jsou nizozemsk˘m autorÛm vûnovány tfii ãlánky. Dva z nich jsou recenze. Jedná se o recenze knih Následující pfiíbûh (pfieloÏila Olga Krijtová) a Modré pondûlky (pfieloÏila Veronika Havlíková). Deník Lidové noviny vûnuje nizozemsk˘m spisovatelÛm dva ãlánky. První informuje pfiedev‰ím o kniÏním veletrhu, druh˘ ãlánek je recenzí Následujícího pfiíbûhu. V recenzi je mimo jiné zdÛraznûno, Ïe Nooteboom patfií k nejv˘znamnûj‰ím nizozemsk˘m spisovatelÛm. Znovu je také pfiipomenut autorÛv Ïivot a jeho záliba v cestování. V souvislosti s ‘Nizozemsk˘mi dny’ v Praze vychází rovnûÏ speciální ãíslo Literárních novin (ã. 20, 19. 5. 1999), které je vûnováno Nizozemsku a Belgii. Nûkolik ãesk˘ch nederlandistÛ ve sv˘ch pfiíspûvcích pí‰e o nizozemské a vlámské literatufie, jazyce, historii, kabaretu a praÏské nederlandistice na FFUK, která nedávno oslavila 75. v˘roãí svého zaloÏení. Nûkolik ãlánkÛ je vûnováno i nedávno publikovan˘m pfiekladÛm, ke kter˘m patfií UÏ se stalo... od Renate Rubinstein (pfieloÏila Jifiina HoleÀová), Belgick˘ labyrint (pfieloÏila Jana Irmannová-Pellarová) a Malé dûjiny Amsterodamu (pfieloÏila Veronika Havlíková). Poslední dva tituly vy‰ly v nizozemské edici nakladatelství Cinemax.

•6•

Z NIZOZEMSKÉHO TISKU

VLÁM·TINA JAKO JAZYK EU Zdá se, Ïe nizozem‰tinû je v nové budovû Evropského parlamentu ve ·trasburku pfiidûlena jen omezená role. Pfii v˘bûru z jedenácti oficiálních jazykÛ v Evropské unii si v‰ak v tiskovém sále parlamentu mÛÏete zvolit vlám‰tinu, za-

tímco nizozem‰tina na seznamu chybí. ¤ada nizozemsk˘ch ãlenÛ Evropského parlamentu nad tím vyjádfiila svÛj podiv. V˘bûr jazyka ukázal i rozpolcenost vlámsk˘ch novináfiÛ. Nûktefií pfiítomní Vlámové

nepovaÏují název jazyka „vlám‰tina“ za správn˘. Ostatní se pochechtávají nad faktem, Ïe nizozem‰tina není na seznamu interního tlumoãnického systému. NRC Handelsblad 20. 7. 1999

KYLIÁN VYTOâIL NEW YORK Choreografovi Jifiímu Kyliánovi, vedoucímu Nizozemského taneãního divadla, se dostalo v New Yorku nezam˘‰lené pocty ve formû velice kritické recenze v New York Times. Recenzentku spolu s ãástí publika velice rozãílilo „protiváleãné prohlá‰ení“ na závûr série jinak velmi úspû‰n˘ch taneãních vystoupení na festivalu v Lincoln Center. Ve finále slavnostního pfiedstavení Arcimboldo, s ohÀostrojem a padesáti taneãníky v ãerven˘ch flitrov˘ch kost˘mech na pódiu, právû v okamÏiku, kdy vybíravé newyorské publikum vstalo a chtûlo Kyliána odmûnit ovacemi, zhaslo svûtlo a z reproduktorÛ se ozval vzru‰en˘ hlas reportéra. Tónem fotbalového komentátora vylíãil bombardování Kosova. Taneãníci se zmûnili v obûti války. „Je to opravdové pfiesvûdãení nebo lacin˘ efekt?“ ptá se

Anna Kisselgoffová v New York Times. Je povaÏována za nejv˘znamnûj‰í taneãní kritiãku v USA. A ve své recenzi jen stûÏí skr˘vá rozãilení. “Normálnû toto pfiedstavení nekonãí zákefin˘mi naráÏkami na útoky NATO. Ty byly vyhrazeny pro newyorské publikum.“ Na otázku, proã pfiichází Kylián t˘dny po ukonãení bombardování s takov˘m „protiváleãn˘m prohlá‰ením“, odpovûdûl mluvãí divadla: “Není to vÛbec Ïádné prohlá‰ení.“ Arcimboldo, napsan˘ roku 1995, takhle konãí vÏdycky. Po veselém finále následuje aktuální úryvek ze zpráv pro kontrast. „Je to zchlazení radosti z oslav. Kyliánovi jde o to, aby lidi postavil obûma nohama na zem.“ Stejnû tak to mohla b˘t zpráva o pohfie‰ování Kennedyho, vysvûtlil mluvãí. Volkskrant 20. 7. 1999

• AKADEMICK¯ KOUTEK • AKADEMICK¯ KOUTEK • MoÏnost studovat nizozem‰tinu existuje v âechách uÏ od roku 1922. Pfied 77 lety byla totiÏ na FFUK v Praze zaloÏena katedra nederlandistiky. PraÏská nederlandistika mûla od té doby desítky studentÛ a odchovala fiadu pfiekladatelÛ, tlumoãníkÛ a uãitelÛ nizozem‰tiny. Od roku 1994 se obor pro velk˘ zájem otvírá kaÏdé dva roky, tzn. Ïe v akademickém roce 1998-1999 studovali nizozem‰tinu posluchaãi prvního, tfietího a pátého roãníku, celkem 35 studentÛ. Do prvního roãníku b˘vá zpravidla pfiijato asi 15 studentÛ, ale ne kaÏd˘, resp. kaÏdá (protoÏe studentky jsou zde v drtivé pfievaze) absolvuje cel˘ch pût let. Nizozem‰tinu nelze studovat izolovanû - kombinace s jin˘m oborem je po-

vinná. A tak se nizozem‰tina obvykle studuje v kombinaci s germanistikou, anglistikou a amerikanistikou a pfiekladatelstvím a tlumoãnictvím nûmãiny nebo angliãtiny. Je v‰ak tfieba zdÛraznit, Ïe se jedná o plnohodnotné obory a Ïe nizozem‰tina nikdy není pouze oborem vedlej‰ím. Studenti nav‰tûvují pfiedná‰ky a semináfie z nizozemského jazyka (fonetika a fonologie, morfologie, syntax, historická gramatika, praktick˘ jazyk), literatury, historie a reálií. Obãas jsou pozváni pfiedná‰ející z Nizozemska a Vlámska. V kvûtnu napfiíklad nav‰tívil Prahu prof. dr. J.G. Wilmots z Limburského univerzitního centra v Diepenbeeku, aby na zdej‰í katedfie pfiednesl svÛj rozbor básnû Máj od Hermana Gortera.

Vedoucí katedry nederlandistiky v Praze je prom. fil. Zdenka Hrnãífiová (lingvistika, praktick˘ jazyk, reálie), která tuto funkci pfievzala po doc. PhDr. Olze Krijtové (literatura). Dal‰ími vyuãujícími jsou prof. PhDr. Pfiemysl Janota, CSc. (fonetika a fonologie, historická gramatika), paní Johanna Visser (lektorka praktického jazyka a literatury) a drs. Aukje Spoelstra (lektorka moderní nizozemské literatury). V âeské republice se nizozem‰tinû vyuãuje je‰tû na dvou dal‰ích univerzitách, na Masarykovû univerzitû v Brnû (vedoucí katedry: dr. Leopold R.G. Decloedt) a na Palackého univerzitû v Olomouci (vedoucí katedry: drs. Wilken W.K.H. Engelbrecht).

Univerzita Karlova Filozofická fakulta Katedra germanistiky, nederlandistiky a nordistiky Námûstí Jana Palacha 2 116 38 Praha 1 Tel.: +420-2-216 192 92 Fax: +420-2-216 192 41

Masarykova univerzita Filozofická fakulta Ústav germanistiky a nordistiky, odd. nederlandistiky Arne Nováka 1 660 88 Brno Tel.: +420-5-41 121 106 Fax: +420-5-41 121 406

Univerzita Palackého Katedra germanistiky a nederlandistiky FF, sekce nederlandistiky KfiíÏkovského 10 771 80 Olomouc Tel.: +420-68-567 3206 Fax: +420-68-522 9162

•7•

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

ZAHRANIâNÍ P¤ÍSPùVKY

VNTS VNTS znamená Vereniging Vrienden Nederland - Tsjechie¨ & Slowakije / Spoleãnost Pfiátel Nizozemska a âeska & Slovenska). Byla zaloÏena roku 1984. K dne‰nímu dni má spoleãnost na 900 ãlenÛ z celého Nizozemska. 15 ãlenÛ Ïije v zahraniãí. Máme kolem 60 sponzorÛ (firmy, nadace a spoleãnosti). Cílem VNTS je - jak je uvedeno ve stanovách - „roz‰ifiovat znalosti o Ïivotû a kultufie v ãesku a/nebo na Slovensku a podporovat pfiátelské vazby mezi Nizozemskem, âeskou a Slovenskou republikou“.

PRO KOHO? VNTS je spoleãnost otevfiená kaÏdému, kdo má jak˘koliv vztah k âeské nebo Slovenské republice. Kdo má v tûchto zemích nûkoho z rodiny, pfiátele, známé nebo obchodní partnery, kdo udrÏuje kontakty v oblasti ‰kolství, kultury, vûdy nebo sportu, kdo jezdí do tûchto zemí rád na dovolenou, kdo se zajímá o dûjiny a bohatou kulturu obou zemí, ten najde ve VNTS spfiíznûné du‰e. I úãast v nûkterém z mnoha partnerství mezi mûsty, na projektech poskytujících pomoc nebo vzájemnou v˘mûnu je ãasto dÛvodem k ãlenství ve VNTS. Minimální ãlensk˘ pfiíspûvek je pro rodiny roãnû 45,- guldenÛ a pro jednotlivce 30,- guldenÛ (od roku 2000 52,50 a 35,-). Minimální sponzorsk˘ pfiíspûvek je 75,- guldenÛ.

SCHÒZKY Kromû fiádn˘ch v˘roãních ãlensk˘ch schÛzí na jafie organizuje spoleãnost kaÏd˘ podzim schÛzku pro ãleny, jejímÏ cílem je v˘mûna zku‰eností a poznatkÛ. Tfii z na‰ich ãlenÛ pfiipravují na schÛzku 9. fiíjna t.r. pfiedná‰ky o ãeském a slovenském filmu, o církevních kontaktech mezi Nizozemskem a âeskou a Slovenskou republikou v dobách komunismu.

âASOPIS Desetkrát roãnû vychází ãasopis Ahoj. Tento ãasopis informuje ãleny o dûní v obou zemích a také o tom, co se dûje v Nizozemsku v souvislosti s âeskou a Slovenskou republikou. Stálé rubriky má napfiíklad hudba, literatura a v˘stavy. Zvlá‰tní pozornost v ãasopisu Ahoj je vûnována kontaktÛm mezi mûsty. V Ahoji také publikuje Svaz nizozemsk˘ch mûst a obcí. âasopis podává sv˘m ãlenÛm informace o ãinnosti spoleãnosti. âlenové mohou vyuÏít moÏnosti inzerce.

Cesty KaÏdoroãnû pofiádá spoleãnost cestu do âeské nebo Slovenské republiky. V roce 2000 budou cílem v˘pravy Severní âechy. Stálou souãástí cest je náv‰tûva mûsta, které udrÏuje kontakt s nizozemsk˘m mûstem nebo obcí, a pfiijetí na radnici.

INFORMACE A VZDùLÁVÁNÍ Pro pfiípravu pfiedná‰ek, písemn˘ch prací a jin˘ch pfiíleÏitostí je k dispozici velké mnoÏství video-nahrávek, filmÛ a dal‰ích informaãních materiálÛ o âeské a Slovenské republice. V majetku VNTS je v˘stava z Prahy o dûjinách âeskoslovenska. Souãástí v˘stavy jsou napfiíklad i moravské kroje nebo ukázka z díla a Ïivota Alfonse Muchy. Spoleãnost se snaÏí propagovat nizozemskou literaturu v ãeském pfiekladu, mimo jiné nabídkou knih vydan˘ch v Nizozemské edici sv˘m ãlenÛm i jin˘m zájemcÛm.

Spolupráce Spolupráce s jin˘mi spoleãnostmi je povaÏována za velice dÛleÏitou. Jsme v kontaktu s âesk˘m stfiediskem v Nizozemsku (nedávno probûhla v˘stava o Bohumilu Hrabalovi), s v˘‰e zmínûn˘m âesko - slovensk˘m národopisn˘m sdruÏením (spolupracujeme na tématickém dnu o péãi o handicapované obãany v âeské a Slovenské republice 3. prosince t.r.), s Nadací âechÛ a SlovákÛ v Nizozemsku (konají se pfiípravy na setkáni v lednu) a s dal‰ími organizacemi. Máme dobré kontakty s ambasádami tûchto zemí v Nizozemsku a s nizozemsk˘mi ambasádami v Praze a v Bratislavû. UdrÏujeme také kontakty s oddûleními nederlandistiky na univerzitách v âeské a Slovenské republice. V budoucnosti chceme vûnovat zv˘‰enou pozornost kontaktÛm se zahraniãními sestersk˘mi spoleãnostmi.

NE-BE PfiestoÏe NE-BE existuje teprve velice krátce, uÏ probíhá v˘mûna informací (mimo jiné prostfiednictvím ãasopisu Ahoj a bulletinu NE-BE) a odoborn˘ch materiálÛ (napfiíklad pro pfiedná‰ky). Marijke van Dorst pfiedsedkynû VNTS

Adresa sekretariátu VNTS: Hennie van der Burg- Meijer, Nieuwendamlaan 274, 2547 JR Den Haag tel: fax: 0031-70-325 86 79 Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

•8•

NOVÉ P¤EKLADY VYDANÉ KNIHY LEDEN - ZÁ¤Í 1999: Renate Rubinstein, UÏ se stalo (Nee heb je), pfieloÏila Jifiina HoleÀová, Arca JiMfa, Tfiebíã 1999, 84 str. Geert Mak, Malé dûjiny Amsterodamu (Een kleine geschiedenis van Amsterdam), pfieloÏila Veronika Havlíková, Cinemax 1999, 300 str. Cees Nooteboom, Následující pfiíbûh (Volgend verhaal), pfieloÏila Olga Krijtová, Mladá fronta, Praha 1999, 100 str. Arnon Grunberg, Modré pondûlky (Blauwe maandagen), pfieloÏila Veronika Havlíková, Aurora, Praha 1999, 250 str.

PRÁVù VYCHÁZÍ: Annie M. G. Schmidt, Mici (Minoes), pfieloÏila Jitka RÛÏiãková, Albatros, Praha 1999. Annie M. G. Schmidt, Viplala (Wiplala), pfieloÏil kolektiv katedry Germanistiky Masarykovy univerzity v Brnû veden˘ Emy Máãelová-Van den Broecke, Albert, Boskovice 1999, 127 str.

DO KONCE ROKU VYJDE: Tonke Dragt, Dopis pro krále (Brief voor de koning), pfieklad Jana Pellarová, Albatros Benno Barnard, Bohem zplozená, Evropou zrozená (Uitgesteld paradijs), pfieklad Jana Pellarová, ELK Leon de Winter, HofmanÛv hlad (Hofman’s honger), pfieklad Ruben Pellar, Rybka Publishers Cees Nooteboom, Rituály (Rituelen), pfieklad Veronika Havlíková, Prostor Margriet de Moor, Nejdfiív ‰edá, potom bílá, potom modrá (Eerst grijs dan wit dan blauw), pfieklad Madla de Bruyn, Mladá fronta

I N T E R N E T ZAJÍMAVOSTI PRO VÁS www.ned.univie.ac.at • informace o nederlandistice v Evropû www.letteren.nl • niz. literatura www. boeknet.nl • kniÏní obchod www.vandale.nl • slovník Van Dale www.adamnet.nl • amsterodamské knihovny www.nl-menu.nl • seznam niz. internetu www.stack.nl • niz. pfiísloví a úsloví www.dds.nl/~ljcoster • niz. klasická literatura www.pezzi.nl • kniÏní magazín www.konbib.nl • Královská knihovna www.geocities.com/~nl/film • niz. filmy (niz. znamená nizozemské i vlámské)

KNIHOVNA NE-BE V následujícím ãlánku uvádíme jen velmi struãné informace o knihovnû, protoÏe její podoba ani umístûní nejsou zatím definitivní. Knihovna pfiedbûÏnû sídlí na adrese Seifertova 47, Praha 3, 130 00, v kanceláfii NE-BE. Díky laskavosti nizozemského velvyslanectví, které zapÛjãí spoleãnosti NE-BE za tímto úãelem místnost, se v‰ak pfiemístí od záfií tohoto roku na nizozemskou ambasádu, na adresu Gotthardská 6/27, Praha 6, 160 00. Tehdy také budou nové náv‰tûvní hodiny a v˘pÛjãní podmínky. Knihovna vyuÏívá této pfiíleÏitosti, aby srdeãnû podûkovala v‰em dárcÛm, ktefií vûnovali své knihy do jejích fondÛ. Pfiedev‰ím díky jim má knihovna k dne‰nímu dni jiÏ asi 150 knih! Jedná se pfiedev‰ím o pÛvodní beletrii v nizozem‰tinû a ãeskou beletrii pfieloÏenou do nizozem‰tiny. Pokud byste i vy rádi pfiispûli, obraÈte se na na‰i kanceláfi. R.P.

INZERCE NáruÏiv˘ nizozemsk˘ sbûratel knih Willema Elsschota hledá první ãesk˘ pfieklad jeho díla: S˘r - Vrabeãek. Praha 1936 a nabízí nemalé finanãní vyrovnání. (Nabídky zasílejte do redakce)

NAŠI SPONZOŘI Velvyslanectví Nizozemského království firma. XPi, s.r.o. nakladatelství CINEMAX •9•

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

EEN WOORD VAN DE VOORZITTER Geachte leden van NE-BE, beste vrienden, Met plezier kan ik u vermelden, dat wij al met meer dan zestig zijn! U hebt in de hand het eerste nummer van ons bulletin, waarin wij u op de hoogte zullen brengen over interessante gebeurtenissen die al plaatsvonden of op komst zijn. Met genoegen krijgen wij informatie van u en uw aansporingen, die wij in regelmatige rubrieken zullen plaatsen. Wij bereiden ook een serie voor met de titel „Jak jsem potkal/a nizozem‰tinu (Nizozemsko, Belgii/ Flandry)“ en „Hoe ik naar Tsjechie¨ kwam“, die vooral van uw bijdragen zou uitgaan. Deelt u met ons uw belevenissen en ervaringen! Hoe begon dat eigenlijk? In het najaar 1968 kwam aan de Filosofische fakulteit van de Karelsuniversiteit in Praag een groep van de eerste gewone studenten van de neerlandistiek samen. De euforie van het feit, dat wij aangenomen werden, werd alleen door de omstandigheid gestoord dat kort voor ons door de ruimtes van de universiteit de troepen van Tartaarse aanvallers dwaalden. Toch, de zee reikte ons onder kniee¨n, ze zouden zeker niet lang blijven. Maar nee, ze bleven wel, en lang. Wij kwamen bijeen. Ten eerste tijdens de colleges (wat voor studenten niet erg typerend is) - omdat ze door professor Janota en docente Krijtova gegeven werden. Dan kwamen wij bijeen al in de eerste vakantie, in de zomer 1969. Voor het eerst (en voor lange tijd ook voor het laatst) waren wij allen in de Lage Landen. Onze ontmoeting vond plaats in Amsterdam op het Rembrandtplein. De ene kwam op de fiets uit Hilversum, de andere liftend uit Putte, van zijn tante, iemand ging even weg van de papierfabriek in Sloterdijk, iemand kwam van een vriend vit s’Hertogenbosch - er kwamen allen. Zo is het gebleven. In de tijden, toen de werkgevers van het lachen barstten konden na het antwoord op hun vraag, waarin de sollicitant afgestudeert is, kwamen wij elk jaar samen. Er kwamen ook onze liefste pedagogen en de geduldige gastvrouw schreef op de taart de lettertekens NL het B. Zoals het landschap na een lange droogte namen wij het nieuws over de fakulteit op - neerlandistiek bestaat nog. Het hele jaar verheugden wij ons op de volgende bijeenkomst. Dan veranderde er iets. Ze lachten niet meer. Wij konden eindelijk onze ervaringen in ons vak uitwisselen. Aanvankelijk stijf, zoals het lichaam na een lange ziekte

op gang gebracht wordt. Wij maakten een reis naar de Lage Landen, dit maal tezamen. Onze lieve pedagogen verbonden ons met de jongere collega’s en aan onze verbazing kwam geen einde - de innige relatie tot het Nederlands was geen generatieprobleem maar drong continueel alle leeftijdgroepen door. In de nieuwe formatie met het overwicht van verse krachten kwamen wij vaker samen, elke maand. Maar dat was niet voldoende, tussendoor werd er flink gebeld, gefaxt en dan ook ge-e-maild. Wat er afgesproken werd, werd ook uitgevoerd. Soms bracht iemand nieuws uit de Lage Landen. De opkomende vertalers-sterren vertaalden, lazen, overwogen en studeerden. Alleen de uitgevers hadden geen zin om van het bestaan van de Nederlandse cultuur kennis te nemen. Dat kon ons niet schelen, wij zouden de boeken zelf uitgeven. In de loop van de afgelopen vijf jaar ontstond er spontaan een team: Heeft iemand een juridisch woordenboek? Ik heb correcties nodig, heeft iemand tijd? Kan voor me iemand uit Belgie¨ een naslagboek van correspondentie brengen? Doe maar in Amsterdam groeten aan XY en zeg hem, dat ik volgende maand zou komen. Hebben jullie al de nieuwe Nederlandse film gezien? Ik heb een interessant aanbod gekregen maar kan het niet accepteren, wie wil dat overnemen? In het najaar verschijnt al het boek van de Vlaming, die oorspronkelijk een Nederlander is. Hij zal komen, willen jullie hem zien? Ik ga trouwen, komen jullie maar langs. Op een winteravond zei één van de veelbelovende Neerlandici: „En als wij een VERENIGING zouden oprichten, ook voor de anderen?“ Het idee werd absoluut vanzelfsprekend aangenomen. Sinds dat moment kwamen wij elke week voor enkele uren bijeen en permanent bleven wij in contact. De ideee¨n verschenen in hozen en werden onmiddelijk bijgewerkt. De onvermoeidheid was grenzeloos. Er werden ook familieleden, vrienden en kennissen ingeschakeld, iedereen greep zijn eigen taak. Met het naderende termijn van de eerste vergadering namen de zenuwachtigheid en vrees toe. Zou iemand komen? Zou dat überhaupt voor iemand interessant kunnen zijn? In de uiterste nood kunnen wij de tante uit Hole‰ovice of de neef uit Smíchov uitnodigen om althans rond één tafel te zijn. Hoe dat uitkwam, weet u al. Vele aangename ogenblikken in een goed gezelschap wenst u Petra Schürová

LEDENRUBRIEK Op 21 augustus 1999 telde de Vereniging 63 leden. Tot de leden horen niet alleen nederlandici en vertegenwoordigers van de universiteiten, maar bijvoorbeeld ook zakenlui (Tsjechen, Nederlanders en Vlamingen) bij. Meteen na de oprichting van de Vereiniging werden zijn actieve leden ook de nieuwe Nederlandse ambassadeur in Tsjechie¨, meneer R. J. van Houtum, en de voormalige raad van de Belgische ambassade, meneer Luc Jacobs.

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

• 10 •

WAT KOMT? • Na een warme en ontspannende zomer zullen wij de traditie van onze ontmoetingen op de eerste dinsdag van de maand voortzetten om 17.30 uur in het café G+G (âerchovská 4, metro Nám. Jifiího z Podûbrad). Zo zullen wij op 7 september 1999 weer de gelegenheid hebben om elkaar in deze „ongebruikte“ toestand te ontmoeten. • Als premie voor onze leden hebben wij een bezichtiging van de werken van de Nederlandse en Vlaamse schilders in de Nationale Galerie in Praag georganiseerd. Deze zal op zaterdag, 23 oktober 1999 onder de leiding van de deskundige, mevrouw Kotková, plaatsvinden. Wij ontmoeten elkaar om 14.45 uur bij de ingang tot het Sternberg Paleis (Hradãanské námûstí 15). Omdat de capaciteit niet onbeperkt is, zullen wij graag van degenen die van te voren weten dat zij zeker zullen deelnemen, een korte bevestiging krijgen. Natuurlijk zijn alle spontane aankomers ook welkom. Kunt u ons ook laten weten als u eventueel help van tolk nodig hebt?

UITNODIGING Wij zouden u graag willen uitnodigen op de tentoonstelling van illustraties van Pavel ·uk, waarmee hij zo charmant twee publikaties van de Editie Nedboek aangevuld heeft: Vlaamse sprookjes en Toon Tellegen’s Toen niemand iets te doen had. De tentoonstelling vindt in Grafick˘ kabinet van Mûstská knihovna in Rumburk, Tfiída 9. kvûtna plaats. De vernissage van de tentoonstelling is op 5 november 1999 om 18 uur in de aanwezigheid van de illustrator en andere personen, die in betrekking tot de Vlaamse en Nederlandse cultuur staan. In het kader van de tentoonstelling zullen enkele programmas verlopen, die tematisch met de activiteiten van NE-BE samenhangen, en een tentoonstelling van de productie van de uitgeverij Cinemax. De tentoonstelling zal t.e.m. 5 december 1999 duren.

• 11 •

K U LT U R E N E N S O C I A A L LEVEN DROOM Archa, 20 en 21 mei 1999 Nog een paar jaar geleden zouden we het niet eens durven dromen: Nederlandse schrijvers in Praag, en gelijk vier. Dichter, humorist, columnist Remco Campert, bereisde wereldburger en denker Cees Nooteboom, een jonge, brutale, wondertalent Arnon Grunberg en romantische zangeres Margriet de Moor. Dank zij het Nederlandse Literaire Productie en Vertalingenfonds, dat het hele ondernemen betaalde, kwamen deze meest gelezen schrijvers van Nederland naar Tsjechie¨. Voor hun optreden werd het theater Archa in Praag gekozen. „Wat moet ik hier met die Hollanders?“ beklaagde zich de directeur van het theater, die zich niet kon voorstellen, dat er iemand was die dit viertal zou willen zien. „Wat moeten we hier met die Hollanders?“ piekerden wij, leden van NE-BE, die zich wel konden indenken, dat er interesse voor de bovengenoemde zou kunnen zijn, maar hoe we ze allemaal samen nog met hun Tsjechische collega’s Michal Viewegh en Jáchym Topol in één avond moeten stoppen, wisten we nog niet. „Het komt wel uit,“ stelde ons en zichzelf de directeur gerust met de nonchalance van een ervaren improvisator. Het resultaat was een grote verrassing, ook voor ons. De eerste avond, waaraan we het meest twijfelden, was fascinerend. Remco Campert onder muzikale begeleiding van Maarten Altena orchestra las zijn gedicht Mijlpaal, er trilt iets voor en zijn rhytmische Nederlandse taal ging ongedwongen in het Tsjechisch over - de voordracht van Vladimír Javorsk˘. De vertaling werd met bravure door een groepje derdejaars studenten neerlandistiek gemaakt. Vladimír Javorsk˘ bracht vervolgens het publiek, net zoals de dichter zelf, in verrukking door zijn paraatheid waarmee hij de voor hem geheel onbekende en voor de meeste Tsjechen onuitspreekbare woorden herhaalde, die hem als het ware toegespeeld werden door een soliste uit het orkest. De tweede avond onder de titel Op weg naar het verhaal ontmoetten de vier Nederlandse en twee Tsjechische schrijvers elkaar in het efektvol gearangeerde literaire café op het toneel. De profesionaliteit van het technisch personeel van Archa speelde ongetwijfeld een grote rol. Deze avond was veel drukker en voor ons organisatoren meer gespannen. Probeer maar zes eigenaardige persoonlijkheden bij elkaar te brengen en forceren een poosje dát te doen wat jij wilt. En zo kwam het, dat ondanks alle instructies betreffende de aankomst op het toneel, iedereen het andersom deed. Bovendien verdween de beroemdheid Cees Nooteboom vijf seconden voor het begin om vervolgens van de andere kant op te duiken en zich zelf zodanig uit de „massa“ af te zonderen. Zenuwen, chaos, laatse verzorgingen, en daarna ging het al soepel. De auteurs lazen voor, terwijl de vertaling van hun teksten op een reusachtig scherm op de achtergrond geprojecteerd werd, beantwoordden vragen, zeiden af en toe iets grappigs, dronken koffie, wijn of water, zoals het in een café hoort, en wachtten het aplaus van de overvolle zaal af. Hun ontmoeting was zeker niet onvruchtbaar. Remco Campert vertrouwde ons toe, dat het optreden met Vladimír Javorsk˘ het beste was dat hij ooit meemaakte. Cees Nooteboom was heel enthousiast over de tekst van Jáchym Topol en stelde hem gelijk bij zijn uitgeverij voor. En Michal Viewegh toonde interesse voor zijn Nederlandse tafelgenoot Arnon Grunberg. We waren zeer tevreden met het optreden en het is een grote inspiratiebron voor onze volgende aktiviteiten geworden. En wat voor impressies namen de Nederlanders mee naar huis? De bescheiden Remco Campert was vooral blij met de belevenis van de eerste avond. Margriet de Moor was nogal teleurgesteld door de horden toeristen, die volgens haar de romantiek van de hoofdstad letterlijk in de grond sloegen. En terwijl Cees Nooteboom gulzig van de geschiedenis en bezienswaardigheden van Praag genoot, diepte zich Arnon Grunberg vooral in zijn nachtgeheimen, en onderzocht keurig het intieme leven en de tandkleur van van de Tsjechische bevolking. Iedereen naar zijn zin... V.H.

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

NEDERLANDS -TSJECHISCH MUZIEKTHEATER 2000

LITERAIRE AVOND IN HET CAFÉ G+G

Het begin van de maand juni was voor de leden van de vereniging NE-BE zeer interessant: 1 juni om half zes s’avonds kwamen we de eerste keer sinds de oprichting van de vereniging op 12 mei 1999 in ons stamcafé G+G in âerchovskástraat bijeen, om enkele hoofdstukken van het vertaalde boek van Geert Mak „Een kleine geschiedenis van Amsterdam“ te beluisteren. Tegelijkertijd was het de bedoeling dat deze vertaling - een nieuwe publicatie van de reeks Nededitie van de uitgeverij Cinemax - feestelijk gedoopt zou worden. In de rol van de voorlezer trad de student van de Evangelische theologische fakulteit van de Karelsuniversiteit TomበPavelka op, die we nog een keer ook op deze manier willen bedanken voor zijn inzet en samenwerking. Dankzij zijn kleurrijke stem konden we kennis maken met de barre levensomstandigheden in Amsterdam van de zestiende en zeventiende eeuw - de tijd van de geuzen - zoals de auteur het in zijn boek beschreef door middel van het citeren uit een dagboek van de Amsterdamse augustijnenbroeder Wouter Jakobszoon. Daarna doopten de vertaalster Veronika Havlíková en mevrouw Petra Schürová, voor dit ogenblik vooral vertegenwoordiger van de uitgeverij Cinemax, het boek onder de assistentie van meneer Muyderman. Na de feestelijke doop vertelde Veronika Havlíková, op welke manier de vertaling ontstond en welke moeilijkheden ze had, vooral met het oude taalgebruik. Maar ze vertelde ook daarover, hoe ze in Amsterdam de auteur persoonlijk had leren kennen en hoe ze van hem een privérondleiding door de stad kreeg. Vandaag zegt Veronika, dat ze dankzij deze ontmoeting met heel andere ogen op Amsterdam kijkt. We geloven, dat haar prachtige vertaling een soortgelijke ervaring voor de lezers zou betekenen. Wie weet, misschien zou juist dit boek voor hen een aansporing zijn om een bezoek aan Amsterdam te brengen. Het vertellen van de vertaalster ging in een levendige discussie over. Eerst was het alleen Veronika, die de vragen beantwoordde, maar daarna gingen de mensen bijelkaar aan de tafels zitten om verder te kunnen praten, en zo begon de tweede helft van de avond. We waren blij dat er bijna veertig gasten kwamen om deze avond bij te wonen, o.a. ook heer professor Janota of mevrouw Suldovská van de Nederlandse ambassade. De sfeer was en bleef zeer gezellig en naar huis gingen we die avond laat met het gevoel van een heel aangenaam besteede tijd. J.P.

N IEUWS

Sinds bijna één jaar wordt een Nederlands-Tsjechisch Muziektheater project voorbereid, dat in het jaar 2000 plaats zal vinden. Het bestuur van de Vereniging werd op 24 juni 1999 uitgenodigd, om de actuele resultaten van dit werk te leren kennen - er vond een concert plaats in de romantische, gerestaureerde Wallenstein Tuin in Praag, georganiseerd door de projectleider, meneer Menze de Graaf, en door het Nederlands Historisch Dans- en Theaterensemble. Deze locatie is door de bronzen barokke beelden van Adriaan de Vries bekend. Als gasten hebben aan het concert enkele Tsjechische senatoren, de Nederlandse ambassadeur en vertegenwoordigers van Nederlandse, Belgische en Duitse kamers van koophandel en ambassades deelgenomen. Op deze avond kwamen wij in contact met mensen van de Nederlandse Monumentenzorg die ook in Tsjechie¨ actief zijn. Wij bereiden voor onze leden een lezing van hen voor. Wij zullen ook meer informatie over het theaterproject brengen.

VAN DE AMBASSADES

• De ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden heeft een nieuwe bezetting: - de nieuwe ambassadeur Hr. Majesteits is sind het eind van verleden jaar dhr. Drs. R. J. van Houtum, - dhr. Franta Wijchers, die in de Tsjechische Republiek gedurende twee diplomatieke periodes werkte, heeft zijn missie bee¨indigd, - zijn opvolger is sind 1e augustus dhr Henk Heikamp • Zijne Excellentie dhr Van Houtum is lid van NE-BE van de eerste ogenblikken. Dankzij zijn begrip kan de Vereniging met een finacie¨le bijdrage voor de inrichting van de bibliotheek met basiswoordenboeken (Van Dale etc.) en een computer

rekenen. Niet alleen dat, maar wij krijgen in september ook een ruimte voor de bibliotheek op de ambassade. • Eveneens op de Belgische ambassade kwam er een verandering: - dhr. Luc Jacobs heeft zijn missie in Praag bee¨indigd, maar hij blijft met ons in contact en zal zeker binnekort in Praag verschijnen. • Wij zouden hem graag willen bedanken voor zijn mederwerking, geestelijke steun en raadplegende bijdrage in de voorafgaande fase van het ontstaan van de vereniging. Wij wensen hem veel succes in zijn verdere diplomatieke zending, - zijn opvolgster wordt mevr. France Chainaye, - de ambassadeur Zr.Ms. blijft dhr. Bernard Pierre.

! ! ! BELANGRIJKE ADRESSEN ! ! ! Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden Gotthardská 6/27 225 40 Praha 6

Belgische ambassade Vald‰tejnská 6 110 00 Praha 1

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

Tsjechische ambassade Paleisstraat 4 2514 JA Den Haag

Tsjechische ambassade Engelandstraat 555 1180 Brussel

• 12 •

I N T E R V I E W M E T J A N S TA V I N O H A „Jan Stavinoha, „de man, die met een ruk de hemel naar beneden haalt om hem vervolgens weer omhoog te tillen...“ riep een journalist, nadat hij deze bohémien aan een tafeltje in het café Welling in het Amsterdamse Oud-Zuid had zien zitten. Jan behoort tot de stamgasten. „Ik vindt het hier net een kroegje in Smíchov,“ zegt de oorspronkelijke muzicus, die nu zogenaamd van de pen leeft. Jan vluchtte in 1968 naar Engeland en een jaar daarop kwam hij naar Nederland. Hij woont hier al dertig jaar en zijn boeken schrijft hij in het Nederlands. Alhoewel hij in deze taal al vijf romans, drie verhalenbundels en een novelle publiceerde, wil hij niet tot Nederlandse schrijvers gerekend worden. „Noem me in godsnaam geen Nedelandse schrijver, als het moet dan een Europeese!“ Wat stoort hem zo aan zijn Nederlandse collega’s? „Dat zelfgenoegen van hen, tevredenheid over zichzelf, die domineescultuur van hen, ze denken, dat ze anderen kunnen preken, hoe ze moeten leven.“ Hij moet echter toegeven, dat hij van Nederlanders iets geleerd heeft. „Nuchterheid, sobere stijl, Tsjechen overdrijven altijd, Hrabal zou veel mooier zijn als er enkele passages weggelaten zouden worden.“ Toch is Bohumil Hrabal een van zijn lievelingsschrijvers en samen met Franz Kafka is hij voor Jan een inspiratiebron, hun boeken betekenen voor hem een impuls voor zijn eigen werk. „Ik vindt het ontzettend lastig om over mijn eigen schrijverschap en boeken te praten, ik schrijf gewoon zoals het komt, en weet nooit wat daarvan uitkomt.“ Één ding weet hij wel zeker, hij wil zulke boeken schrijven, die hij zelf zou willen lezen. Een grote steun stelt voor hem zijn vrouw Ilja voor, die zijn teksten corrigeert. Zijn eerste boek heeft haar Jan zelfs geheel gedicteerd. Jan is daarvan overtuigd, dat hij in Praag nooit schrijver had kunnen worden. Hier in Nederland is hij, naar eigen zeggen, ook al lijkt het zo niet, veel gedisciplineerder. „En bovendien hebben Nederlanders een enorm respect voor mensen, die iets doen, kunstenaars hebben hier alle soorten beurzen, opleidingen. En als schrijver kan je hier enkel maar van je boeken het hoofd boven het water houden.“ Zijn boeken zijn tot nog toe niet in het Tsjechisch verschenen. Binnen afzienbare tijd zal zijn novelle Langs de eeuwigheid gepubliceerd worden. In onze bibliotheek zijn de volgende titels verkrijgbaar: Praagse dixieland, Adams uniform, Het nut van een paradijs, Interval, Aroma, Zegenrijke jaren V. H.

KNIPSELARCHIEF

‘NEDERLANDSE DAGEN’ IN PRAAG, MEI 1999 Het knipselarchief van NE-BE telt acht artikels die betrekking hebben tot vier Nederlandse schrijvers die in het kader van de boekenbeurs Boekenwereld 99 in mei hun bezoek aan Praag hebben gebracht. De artiekelen verschenen in twee dagbladen en twee literaire kranten, in de periode tussen 20 mei en 21 juli 1999. Het artikel getiteld Nederlanders troffen de datum van de boekenbeurs (MF DNES 20. 5. 99) informeert over het culturele verdrag tussen Nederland en Tsjechie¨ dat 21. 5. 1999 in Praag wordt ondertekend door de Tsjechische minister van cultuur Pavel Dostál en de Nederlandse staatssecretaris Rick van der Ploeg. Op initiatief van het Nederlandse Literaire Productie- en Vertalingenfonds bezoeken vier Nederlandse schrijvers Praag, in het kader van de boekenbeurs Boekenwereld 99. De schrijvers in kwestie zijn: Arnon Grunberg, Remco Campert, Cees Nooteboom en Margriet de Moor. Wat de vier schrijvers gemeen hebben is dat ze tot de meest vertaalde Nederlandse auteurs gerekend worden. Alle vier schrijvers treden op in het Praagse theater Archa. In het artikel getiteld Arnon Grunberg is nu van plan zijn medemensen te helpen (MF DNES 9. 6.99) vertelt Grunberg over de ontstaansgeschiedenis van Blauwe maandagen, zijn verwijdering van het gymnasium, de eigen uitgeverij Kasimir, zijn verhouding tot het jodendom en over zijn verblijf in New York. Ook zijn tweede roman Figuranten komt ter sprake. Tot slot laat Grunberg de lezers weten dat hij de website ‘Universiteit van liefde’ opgericht heeft, waarin hij zich op het schrijven van liefdesbrieven richt. In het artikel Nooteboom: Reizen en schrijven wilde ik altijd (MF DNES 31. 5. 99) komt o.a. Nootebooms leven, een aantal van zijn boeken, zijn liefde voor het reizen, literaire vo-

• 13 •

orbeelden, waartoe ook de Tsjechische schrijver Milan Kundera gerekend kan worden, aan bod en het boek Het volgende verhaal dat net in het Tsjechisch is verschenen. Dit is zijn eerste bezoek aan Praag. In het literaire blad Nové knihy („Nieuwe boeken“) verschijnen in verband met de Nederlandse schrijvers drie artikelen. Twee daarvan zijn recensies, m.n. van Het volgende verhaal (vertaald door Olga Krijtová) en Blauwe maandagen (vertaald door Veronika Havlíková). Het dagblad Lidové noviny („Volkskrant“) wijdt twee artikelen aan de Nederlandse schrijvers. Het eerste is meer algemeen en gaat over de boekenbeurs, het tweede is een recensie van Het volgende verhaal. In het laatste wordt Nooteboom een van de voornaamste Nederlandse schrijvers genoemd. Weer komt het levensverhaal van de auteur en zijn belangstelling voor het reizen ter sprake. In verband met de „Nederlandse dagen“ in Praag verschijnt ook een speciaal nummer van het literaire blad Literární noviny („Literaire krant“) dat aan Nederland en Belgie¨ is gewijd. Een aantal Tsjechische neerlandici en vertalers schrijft over de Nederlandse en Vlaamse literatuur, taal, geschiedenis, cabaret en de Praagse neerlandistiek aan de Karelsuniversiteit die onlangs haar 75-jarige lustrum heeft gevierd. Ook de recentelijk verschenen vertalingen komen ter sprake: van Renate Rubinstein (vertaald door Jifiina HoleÀová), Het Belgisch labyrint van Geert van Istendael (vertaald door Jana Irmannová-Pellarová) en Een kleine geschiedenis van Amsterdam van Geert Mak (vertaald door Veronika Havlíková). De twee laatstgenoemde boeken zijn verschenen in de reeks van de Nederlandstalige editie van de uitgeverij Cinemax. V.K. Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

UIT DE NEDERLANDSE KRANTEN

VLAAMS ALS EU-TAAL! Het Nederlands lijkt slechts een beperkte rol toebedeeld te zijn in het nieuwe gebouw van het Europees Parlement in Straatsburg. Bij de keuze voor elf officie¨le talen in de Europese Unie kan in de perszaal van het parlement wel voor Vlaams

worden gekozen, terwijl het Nederlands op de lijst ontbreekt. Verschillende Nederlandse Europarlementarie¨rs hebben hierover hun verbazing uitgedrukt. De taalkeuze brengt ook een verdeeldheid onder Vlaamse journalisten aan het licht. Som-

mige aanwezige Vlamingen vinden de keuze voor het Vlaams als taal niet correct. Anderen lachen in hun vuistje over het feit dat het Nederlands niet in het interne tolkensysteem is vermeld. NRC Handelsblad, 20. 7. 1999

KYLIÁN ZET NEW YORK OP VERKEERDE BEEN Choreograaf Jiri Kylián, leider van het Nederlands Dans Theater (NDT), heeft in de VS een onbedoeld eerbetoon gekregen in de vorm van een zeer kritische bespreking in de New York Times. De recensente heeft zich samen met een deel van het publiek danig opgewonden over de „anti-oorlogsverklaring“ aan het slot van een, overigens zeer succesvolle, serie dansvoorstellingen op het Lincoln Center Festival. In de finale van het feestelijk dansstuk Arcimboldo, met vuurwerk en vijftig dansers in rode glitterkostuums op het podium en juist als het kieskeurige New-Yorkse danspubliek Kylián wil belonen met een staande ovatie, dooft het licht en klinkt er een opgewonden ABC-verslaggever uit de luidsprekers. Hij verlaat een bombardement op Kosovo op de toon van een voetbalcommentator. De dansers veranderen in oorlogsslachtoffers. „Ware overtuiging of een goedkope stunt,“ vraagt Anna Kis-

selgoff in de New York Times zich af. Zij geldt als de belangrijkste dansrecensente in de VS en kan in haar bespreking haar boosheid nauwelijks verhullen. „De voorstelling eindigt nooit met een steek onder water over de NAVO-bombardementen. Die is gereserveerd voor het New-Yorkse publiek.“ Op de vraag waarom Kylián weken na bee¨indiging van de bombardementen, met zo’n anti-oorlogsverklaring komt, antwoordt NDT-woordvoerder: „Het is helmaal geen statement.“ Arcimboldo, gemaakt in 1995, eindigt altijd op deze manier. Na de vrolijke finale volgt een actueel nieuwsfragment als contrast. „Het is een domper op de feestvreugde. Het gaat Kylián erom je met beide benen op de grond zetten.“ Het had net zo goed een nieuwsbericht over de vermissing van Kennedy jr. kunnen zijn, zegt de woordvoerder. Volkskrant, 20. 7. 1999

• EVEN AKADEMISCH • EVEN AKADEMISCH • Al vanaf 1922 kan men ook in Tsjechie¨ Nederlands studeren. Het is immers 77 jaar geleden dat de leerstoel neerlandistiek aan de Faculteit der Letteren van de Karelsuniversiteit te Praag werd opgericht. De Praagse neerlandistiek heeft tientallen studenten gehad en gedurende haar lange bestaan heeft zij een aantal vertalers, tolken en leraren Nederlands voortgebracht. Sinds 1994 wordt het vak vanwege grote belangstelling om het jaar geopend, d.w.z. dat er in het academische jaar 19981999 studenten in het eerste, het derde en het vijfde jaar waren, in totaal een stuk of 35. In het eerste jaar worden + 15 enthousiaste studenten aangenomen, maar niet iedereen geniet zijn, resp. haar (omdat studentes hier in de meerderheid zijn) studie de hele vijf jaar. Het is niet mogelijk alleen Nederlands te studeren - een combina-

tie met een ander vak is verplicht. Studie neerlandistiek wordt dan vaak gecombineerd met de studie germanistiek, anglistiek en amerikanistiek en vertaalkunde Duits of Engels. Het is echter belangrijk te benadrukken dat beide talen op hetzelfde niveau liggen en dat Nederlands nooit slechts een bijvak is. De studenten volgen hoor- en werkcolleges Nederlandse taal (fonetiek en fonologie, morfologie, syntaxis, historische grammatica, praktische taal), literatuur, geschiedenis en colleges over het ‘land en volk’. Af en toe worden hier colleges door gastdocenten uit Nederland en Vlaanderen gegeven. Zo is b.v. prof. Dr. J.G. Wilmots uit het Limburgs Universitair Centrum in Diepenbeek in mei gekomen om een lezing over Herman Gorter’s Mei te geven.

Het hoofd van de afdeling Neerlandistiek te Praag is mw. Dr. Zdenka Hrnãífiová (taalkunde, praktische taal, ‘land en volk’) die in deze functie mw. doc. PhDr. Olga Krijtová (literatuur) is opgevolgd. De overige docenten verbonden aan de vakgroep Neerlandistiek zijn prof. PhDr. Pfiemysl Janota, CSc. (fonetiek en fonologie, historische grammatica), mw. Johanna Visser (lectrice praktische taal, literatuur) en mw. drs. Aukje Spoelstra (lectrice moderne Nederlandse letterkunde). In de Tsjechische Republiek zijn nog twee universiteiten waaraan Nederlands wordt gedoceerd, namelijk de Masaryksuniversiteit te Brno (hoofd van de afdeling: dr. Leopold R.G. Decloedt) en de Palack˘ universiteit te Olomouc (hoofd van de afdeling: drs. Wilken W.K.H. Engelbrecht).

Univerzita Karlova Filozofická fakulta Katedra germanistiky, nederlandistiky a nordistiky Námûstí Jana Palacha 2 116 38 Praha 1 Tel.: +420-2-216 192 92 Fax: +420-2-216 192 41

Masarykova univerzita Filozofická fakulta Ústav germanistiky a nordistiky, odd. nederlandistiky Arne Nováka 1 660 88 Brno Tel.: +420-5-41 121 106 Fax: +420-5-41 121 406

Univerzita Palackého Katedra germanistiky a nederlandistiky FF, sekce nederlandistiky KfiíÏkovského 10 771 80 Olomouc Tel.: +420-68-567 3206 Fax: +420-68-522 9162

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

• 14 •

BUITENLANDSE BIJDRAGEN

VNTS

VNTS staat voor Vereniging Vrienden Nederland-Tsjechie¨ & Slovakije en is opgericht in 1984. Op dit moment telt de vereniging zo’n 900 leden verspreid over heel Nederland. 15 leden wonen in het buitenland. Er zijn circa 60 donateurs (bedrijven, stichtingen en verenigingen). Het doel van de VNTS is om, zoals de statuten zo mooi omschrijven „de kennis over en het begrip voor de samenleving en cultuur van Tsjechie¨ en Slowakije en de versterking van de vriendschapsbanden tussen Nederland, Tsjechie¨ en Slowakije te bevorderen“.

VOOR WIE? De VNTS staat open voor iedereen die op een of ander manier een band heeft met Tsjechie¨ en/of Slowakije. Wie in deze landen familie, vrienden of zakelijke relaties heeft, wie contacten onderhoudt op het gebied van onderwijs, cultuur, wetenschap of sport, wie er graag op vakantie gaat, wie geinteresseerd is in de markante geschiedenis en de rijke cultuur van beide landen, die vindt bij de VNTS geestverwanten. Ook betrokkenheid bij een van de vele stedenbanden, bij hulpverleningsprojesten of uitwisselingen is vaak een reden om lid worden van de vereniging. De minimum contributie van de VNTS bedraagt voor gezinnen per jaar f 45,- en voor alleenstaanden f 30,- (vanaf 2000 respectievelijk f 52,50 a f 35,-). De minimumbijdrage voor donateurs is f 75,-.

BIJEENKOMSTEN Naast de gebruikelijke jaarlijkse ledenvergadering in het voorjaar organiseert de vereniging ieder najaar een bijeenkomst voor de leden. Uitgangspunt daarbij is dat gebruik gemaakt wordt van de kennis en ervaring van de leden. Zo zal een drietal leden tijdens de bijeenkomst op 9 oktober a.s. lezingen verzorgen over de Tsjechische en Slowaakse film, over de kerkelijke contacten tussen Nederland en Tsjechie¨ en Slowakije ten tijde van het communisme.

TIJDSCHRIFT Tien keer per jaar verschijnt het tijdschrift Ahoj. Dit magazine informeert de leden over de ontwikkelingen en activiteiten in de beide landen en ook wat er in Nederland geschiedt ten aanzien van Tsjechie¨ en Slowakije. Muziek, literatuur en tentoonstellingen kennen bijvoorbeeld vaste rubrieken. Aparte aandacht in Ahoj krijgen de activiteiten van de stedenbanden. De Landenkring Tsjechie¨ en Slowakije van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten publiceert haar informatie ook in Ahoj. Het magazine is dé plaats waar verslag gedaan wordt van het verenigingsgebeuren. De mogelijkheid bestaat om te adverteren.

REIZEN Ieder jaar verzorgt de vereniging een reis naar een van beide landen. Het ene jaar is Tsjechie¨ aan de beurt, het jaar daarop reist men naar Slowakije. In 2000 zal de vereniging Noord-Bohemen als reisdoel hebben. Een vast onderdeel van de reis is altijd een bezoek aan een stad die een stedenband onderhoudt met een Nederlandse gemeente. Het reisgezelschap valt altijd een ontvangst op het gemeente huis ten deel.

INFORMATIE EN EDUCATIE Een scala aan video’s, films, dia’s en ander informatiemateriaal is beschikbaar voor ondersteuning van lezingen, scripties en manifestaties over Tsjechie¨en Slowakije. De VNTS is in het bezit van de uit Praag afkomstige tentoonstelling over de geschiedenis van Tsjecho-Slowakije. (Moravische) klederdrachten en de schilder Alphons Mucha zijn voorbeelden van onderwerpen waarover expositiemateriaal voorhanden is. De vereniging probeert de Nederlandse literatuur in Tsjechische vertaling te promoteren door onder andere de uitgaven van Nedboek aan te bieden aan de leden en andere belangstellenden.

SAMENWERKEN Samenwerken staat hoog in het vaandel van de vereniging. Zo wordt samengewerkt met het Tsjechisch Centrum in Nederland (onlangs in het kader van de Hrabal-tentoonstelling in Nederland (voorbereidingen worden getroffen voor een bijeenkomst in januari a.s.) en diverse andere organisaties. Er zijn goede contacten met de desbetreffende ambassades in Nederland en de Nederlandse ambassade in Praag en Bratislava. Ook met afdelingen Neerlandistiek van de universiteiten in Tsjechie¨ en Slowakije wordt contact onderhouden. Contacten met de buitenlandse zusterverenigingen zullen in de toekomst nadere aandacht krijgen.

NE-BE In de korte tijd dat NE-BE bestaat wisselen we al informatie (onder andere via beide magazines) en expertise (bijvoorbeeld via het verzorgen van lezingen etc.) uit.

Marijke van Dorst voorziter

Adres secretariaat VNTS: Hennie van der Burg-Meijer, Nieuwendamlaan 274, 2547 JR Den Haag

• 15 •

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

NIEUWE VERTALINGEN UITGEGEVEN BOEKEN VANAF JANUARI TOT SEPTEMBER 1999: Renate Rubinstein, UÏ se stalo (Nee heb je), vertaald door Jifiina HoleÀová, Arca JiMfa, Tfiebíã 1999, 84 p. Geert Mak, Malé dûjiny Amsterodamu (Een kleine geschiedenis van Amsterdam), vertaald door Veronika Havlíková, Cinemax 1999, 300 p. Cees Nooteboom, Následující pfiíbûh (Volgend verhaal), vertaald door Olga Krijtová, Mladá fronta, Praha 1999, 100 p. Arnon Grunberg, Modré pondûlky (Blauwe maandagen), vertaald door Veronika Havlíková, Aurora, Praha 1999, 250 p. NET UITGEGEVEN: Annie M. G. Schmidt, Mici (Minoes), vertaald door Jitka RÛÏiãková, Albatros, Praha 1999. Annie M. G. Schmidt, Viplala (Wiplala), vertaald door colectief van de leerstoel Nederlandestiek van de Masaryk universitet in Brno onder de leiding van Emmy Máãelová-van der Broecke, Albert, Boskovice 1999, 127 p. IN 1999 WORDEN NOG UITGEGEVEN: Tonke Dracht, Dopis pro krále (Brief voor de koning), vertaling Jana Pellarová, Albatros Benno Barnard, Bohem zplozená, Evropou zrozená (Uitgesteld paradijs), vertaling Jana Pellarová, ELK Leon de Winter, HofmanÛv hlad (Hofman’s honger), vertaling Ruben Pellar, Rybka Publishers Cees Nooteboom, Rituály (Rituelen), vertaling Veronika Havlíková, Prostor Margriet de Moor, Nejdfiív ‰edá, potom bílá, potom modrá (Eerst grijs dan wit dan blauw), vertaling Madla de Bruyn, Mladá fronta

INTERESSANT OP INTERNET www.ned.univie.ac.at • Neerlandistik in Europa www.letteren.nl • Nederlandse literatuur www. boeknet.nl • boekhandel www.vandale.nl • woordenboek Van Dale www.adamnet.nl • amsterdams bibliotheekwebnet www.nl-menu.nl • Nederlands menu op internet www.stack.nl • Nederlandse spreekwoorden en gezegden www.dds.nl/~ljcoster • Ned. klassische literatuur www.pezzi.nl • boekenmagazijn www.konbib.nl • Koninklijke bibliotheek www.geocities.com/~nl/film • Ned. speelfilms (Ned. betekent Nederlands en Vlaams)

BIBLIOTHEEK VAN NE-BE

In het volgend artikel vermelden wij alleen een zeer beknopte informatie over onze bibliotheek, daar de gedaante en plaatsing ervan nog niet definitief zijn. De bibliotheek zetelt voorlopig op het adres Seifertova 47, Praag 3, 130 00, in het kantoor van NE-BE. Dankzij de vriendelijkheid van de Nederlandse Ambassade, die aan de vereniging NE-BE voor dit doel een ruimte ter beschikking zal stellen, zal de bibliotheek vanaf september a.s. naar de ambassade worden overgeplaatst, aan het adres Gotthardská 6/27, Praag 6, 160 00. Dan zullen ook de nieuwe openingstijden en de uitleningsvoorwaarden worden vastgesteld. De bibliotheek maakt graag gebruik van de kans om hartelijk te danken aan alle donateurs die hun boeken aan de bibliotheek hebben geschonken. Vooral dank hen heeft de bibliotheek per de huidige dag reeds ruim 150 boeken in haar fondsen! Het gaat meestal om Nederlandse literatuur in het Nederlans en Tsjechische wereken in de Nederlandse vertaling. Als u ook een bijdrage aan onze bibliotheek wilt leveren, neemt u gelieve contact met ons kantoor. R.P.

ONZE SPONZOREN Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden firma XPi uitgeverij CINEMAX Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE

• 16 •

XPi, s. r. o. Karl‰tejnská 271, 252 28 âerno‰ice Tel.: +420-2-90051108, Tel./Fax: +420-2-51640411 E-mail: [email protected]

Tento bulletin je prezentován díky firmû XPi s. r. o., distributorovi programÛ ROUTE 66, FloorPlan 3D Design Suite a dal‰ích softwarov˘ch produktÛ

FILMOVÉ NAKLADATELSTVÍ CINEMAX Seifertova 47, 130 00 Praha 3 Tel.: 02-627 8395-6, Fax: 02-6278239 E-mail:[email protected] • 17 •

Spoleãnost pro ‰ífiení vlámské a nizozemské kultury

NE-BE