RAAD VA DE EUROPESE UIE
Brussel, 17 juli 2009 (27.07) (OR. en)
12185/09
CORDROGUE 52 COWEB 150
OTA van: aan: nr. vorig doc.: Betreft:
I.
het voorzitterschap het Coreper /de Raad 5062/2/03 CORDROGUE 3 COWEB 76 + COR 1 Ontwerp-actieplan inzake drugs van de EU en de Westelijke-Balkanlanden (20092013)
ILEIDIG
De EU en de Westelijke Balkan hebben er baat bij hun samenwerking te intensiveren om de gemeenschappelijke dreigingen van toegenomen drugshandel en drugsmisbruik aan te pakken, hetgeen geschraagd wordt door het gedeelde vooruitzicht van de Europese integratie van de regio. De smokkelroute, die begint in Afghanistan en via Iran, Turkije en de Zuidoost-Europese regio naar de Unie loopt, gaat ook via de landen van de Balkan.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
1
L
De Raad van de EU heeft op 5 juni 2003 een actieplan inzake drugs van de EU en de WestelijkeBalkanlanden1 aangenomen om de drugsgerelateerde problemen van de Balkanroute aan te pakken. Het plan beoogt de invoering van een coherent kader voor samenwerking tussen de EU, de kandidaat-lidstaten en de landen van de Westelijke Balkan bij de uitvoering van de verschillende EU-instrumenten ter versterking van de stabiliteit en veiligheid van de regio en de Europese Unie.
De EU heeft meermalen haar steun uitgesproken voor het Europees perspectief van de gehele Zuidoost-Europese regio ter bevordering van de eerbiediging van de mensenrechten, de democratische beginselen en de rechtsstaat als kernbegrippen van moderne, progressieve samenlevingen. Het beleid van de EU ten opzichte van de landen van de Westelijke Balkan staat geheel in het teken van de door de Europese Raad in 2003 goedgekeurde Agenda van Thessaloniki en van de toetredingspartnerschappen en de Europese partnerschappen in het kader van het stabilisatie- en associatieproces, die onder meer op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht actieprioriteiten bevatten welke die landen in staat moeten stellen zich nauwer aan te sluiten bij de Europese Unie.
In de Agenda van Thessaloniki van 2003, "Toenadering van de Westelijke-Balkanlanden tot de EU binnen een versterkt stabilisatie- en associatieproces" staat dat in antwoord op de betrokkenheid en bijstand van de EU de regeringen van de Westelijke-Balkanlanden hun oprechte betrokkenheid dienen te tonen; in concreto betekent dit dat zij de nodige hervormingen moeten doorvoeren, adequate administratieve capaciteit moeten scheppen, en onderling moeten samenwerken. In Titel 3 van de agenda over de bestrijding van georganiseerde misdaad en samenwerking bij andere thema's in verband met justitie en binnenlandse zaken wordt verklaard dat georganiseerde misdaad en corruptie werkelijk een belemmering vormen voor democratische stabiliteit, gezonde en verantwoordingsplichtige instellingen, de rechtsstaat en de economische ontwikkeling in de Westelijke Balkan, en een bron van grote zorg vormen voor de EU. De bestrijding ervan moet een hoge prioriteit krijgen van de regeringen uit de regio. Bijzondere aandacht dient uit te gaan naar het bestrijden van alle vormen van illegale handel, met name de handel in mensen, drugs en wapens, alsmede de smokkel van goederen.
1
Doc. 5062/2/03 REV 2 CORDROGUE 3 COWEB 76 + COR 1.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
2
L
In de in 2006 tijdens de negende bijeenkomst van de staatshoofden en regeringsleiders van het Zuidoost-Europees Samenwerkingsproces (SEECP) aangenomen verklaring van Thessaloniki heeft de EU nogmaals haar ondubbelzinnige steun uitgesproken voor het Europees perspectief van de landen op de Westelijke Balkan. De verklaring vermeldt ook dat toetreding tot de EU het voornaamste doel van de landen is. De landen van de regio zijn volledig bereid de EU-beginselen en -waarden over te nemen en aan de eisen en criteria van de EU te voldoen.
De Europese Raad heeft in juni 2008 opnieuw zijn volledige steun voor het Europees perspectief van de Westelijke Balkan betuigd, als vervat in de agenda van Thessaloniki en de verklaring van Salzburg. Het uitzicht op EU-lidmaatschap blijft essentieel voor de stabiliteit, de verzoening en de toekomst in de Westelijke Balkan (conclusies van het voorzitterschap van juni 2008).
In het EU-drugsactieplan voor 2009-2012 zeggen de lidstaten en de betrokken EU-instellingen en -organen toe de nodige technische en andere bijstand te zullen verlenen aan de kandidaat-lidstaten en de landen van het stabilisatie- en associatieproces om hen vertrouwd te maken met het EUacquis op drugsgebied en hen te helpen de vereiste maatregelen uit te voeren, inclusief die van het drugsactieplan met de Westelijke Balkan. Voorts zegden de Commissie en de lidstaten toe het actieplan voor de Westelijke Balkan te zullen actualiseren. Drugsgerelateerde problemen in de drugsproducerende landen en langs de (nieuwe) smokkelroutes, aanpakken met vraag- en aanbodbeperkende projecten, zoals maatregelen voor alternatieve ontwikkeling en acties die onrechtmatig gebruik van chemische precursoren moeten tegengaan, moeten ook worden opgelost.
II.
DOELSTELLIGE
Het voorgestelde ontwerp-actieplan is bedoeld om, zoals het vorige actieplan, een coherent kader te bieden voor samenwerking tussen de Europese Unie en de landen van de Westelijke Balkan. Een nieuwe doelstelling is bij te dragen aan de coördinatie van de uitvoering van verschillende EUprogramma's (Phare, Cards, IPA, etc.) en de regionale initiatieven (RCC, SECI, SEECP, etc.).
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
3
L
Met het nieuwe actieplan van de EU en de Westelijke Balkan wil de EU de samenwerking met de landen in de regio opvoeren overeenkomstig hun specifieke noden, eisen en prestaties. In overeenstemming met de beginselen van de bijzondere zitting van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (SAVVN) en de EU-drugsstrategie is dit een alomvattend, multidisciplinair en breed opgezet plan dat zich ook op het terugdringen van vraag en aanbod richt. Het is gebaseerd op eerbiediging van het internationaal recht, de mensenrechten en de fundamentele vrijheden.
De samenwerking zal gebaseerd zijn op de volgende beginselen: •
naleving van het internationaal recht, en eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden;
•
de door de bijzondere zitting van de Algemene Vergadering van de VN in juni 1998 over drugs aangenomen beginselen, inclusief gedeelde verantwoordelijkheid;
•
de beleidslijnen van de EU-drugsstrategie (2005-2012) en het EU-actieplan inzake drugs (2009-2012);
•
de bestaande stabilisatie- en associatieovereenkomsten tussen de EU en de landen van de Westelijke Balkan;
•
een geïntegreerde, evenwichtige aanpak, gebaseerd op partnerschap;
•
steun van de Europese Unie aan de landen van de Westelijke Balkan bij het nakomen van hun toezeggingen in verband met drugsbestrijding;
•
het besluit van de Raad van 13 juni 2002 tot wijziging van het besluit van de Raad van 27 maart 2000 houdende machtiging van de directeur van Europol om onderhandelingen aan te knopen over overeenkomsten met Albanië, Bosnië en Herzegovina, Kroatië, FYROM en Servië, om georganiseerde criminaliteit op een doeltreffende wijze via Europol te bestrijden; voor Montenegro is het Raadsbesluit van 15 februari 2007 van toepassing;
•
Verordening (EG) nr. 1920/2006 van 12 december 2006 betreffende het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving die voorziet in medewerking van derde landen aan de activiteiten van het Centrum;
•
de aanbeveling van de Raad betreffende de preventie en beperking van gezondheidsschade die samenhangt met drugsverslaving;
•
de nationale antidrugsstrategieën en -actieplannen van de landen van de Westelijke Balkan.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
4
L
De Europese Unie en de Balkanstaten bevestigen dat internationale samenwerking essentieel is bij de bestrijding van illegale handel en georganiseerde misdaad in verband met drugshandel in de gehele regio. Daartoe zullen zij alles doen om, waar nodig, de samenwerking te verbeteren tussen enerzijds de Raad en de Commissie, inclusief de deelname van Europol en het EWDD, en anderzijds andere regionale initiatieven (de Raad voor regionale samenwerking/RCC, het ZuidoostEuropees Samenwerkingsproces/SEECP en het Zuidoost-Europees Samenwerkingsinitiatief/SECI (het SECI-Centrum), het initiatief van de Adriatische en de Ionische Zee, en de activiteiten van internationale organisaties (VN en VN-organen, Raad van Europa, OVSE).
Op nationaal, subnationaal, regionaal en subregionaal niveau zullen activiteiten worden verricht, met name voor beleidsontwikkeling en het opzetten van instellingen, waardoor de landen van de Westelijke Balkan het drugsprobleem beter zullen kunnen aanpakken. De activiteiten worden gecoördineerd met andere EU-programma's en -organen (het EWDD, Europol, Eurojust, het Europees Justitieel Netwerk, het Europees netwerk inzake criminaliteitspreventie, etc.) rekening houdend met de voor een land specifieke prioritaire actiegebieden.
III. OVERZICHT
De drugshandel blijft één van de belangrijkste vormen van georganiseerde misdaad en de criminele activiteit met de hoogste opbrengst in de Westelijke Balkan. De zogeheten 'Balkanroute' is nog steeds het punt waarlangs de meeste heroïne uit Afghanistan de Europese markten bereikt. Geraamd wordt dat ongeveer 100 ton heroïne met een waarde bij aankomst op wholesaleniveau die de waarde van de economische productie van verscheidene Westelijke-Balkanlanden overtreft, elk jaar via de regio passeert. De regio zelf produceert cannabis en synthetische drugs en precursoren voor de Europese markt en daarbuiten.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
5
L
De afgelopen zes jaar heeft de regio een ander profiel gekregen omdat twee grote landen lid van de EU zijn geworden, twee kandidaat-lidstaat (Kroatië en de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië), en Albanië, Montenegro, Servië en Bosnië en Herzegovina een SAO gesloten hebben. In de context van Resolutie 1244 van de VN-Veiligheidsraad is Kosovo een gebied waar dringend veel vooruitgang moet worden geboekt, vooral in de bestrijding van georganiseerde misdaad, en waar EU-hulp nodig is. Het toetredingsproces heeft de toenadering tot het Europese acquis en de verbetering van het rechtskader op het gebied van strafrecht over het algemeen vergemakkelijkt, en ondertekening en bekrachtiging van alle VN-overeenkomsten versneld; er zijn aanmerkelijke verbeteringen aangebracht in het wettelijk kader voor transnationale georganiseerde misdaden, terrorismepreventie en corruptiebestrijding. Gerechtelijke instanties schieten echter tekort bij het ontwikkelen van hun organisaties en wat professionalisme betreft.
De Afghaanse oorsprong van opiaten Volgens het Werelddrugsverslag van het UNODC over 2008 breidt de markt voor opium en heroïne zich aan de productiekant steeds verder uit, terwijl de totale teelt net beneden het absolute mondiale productierecord van 1998 bleef. In 2007 is het areaal papaverteelt in Afghanistan met 17% uitgebreid, tot 193.000 ha, het grootste aller tijden. Afghanistan was in 2007 verantwoordelijk voor 82% van het mondiale papaverareaal. 92% van de wereldproductie kwam uit Afghanistan. De daling van de teelt in 2008 is bemoedigend, maar er moet meer gedaan worden om de trend te bestendigen. De groeiende lokale omzetting van opium in heroïne is mogelijk gemaakt door een grotere toestroom van precursoren naar het land en door de verbetering van de smokkelroutes met Pakistan, Iran en andere buurlanden. Het wordt vervolgens gesmokkeld en afgewerkt, en naar de meest lucratieve consumentenmarkt gebracht: Europa.
De Balkandrugsroute en drugsvangsten
De meeste opiaten uit Afghanistan die bestemd zijn voor Europa worden nog steeds via Pakistan, Iran, Turkije en de Westelijke Balkan gesmokkeld.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
6
L
Volgens de UNODC-verslagen zijn de smokkelaars door de verschuiving van de productie naar de zuidelijke provincies van Afghanistan eerder geneigd de Balkanroute te gebruiken, terwijl de zijderoute (via Centraal-Azië, Rusland of de Kaukasus en Turkije om uiteindelijk Europa te bereiken) aan belang inboet. In de vroege jaren 1990 vond 60% van alle opiumvangsten op de Europese Balkanroute op de Westelijke Balkan plaats. Deze route lijkt de afgelopen jaren opnieuw aan belang gewonnen te hebben: in 2006 vond bijna 60% van alle heroïne- en morfinevangsten in de landen op de Westelijke Balkanroute plaats, tegen 8% in 1996. De noordelijke Zwarte-Zeeroute, vanuit Iran via de Kaspische Zee, Azerbeidzjan, Georgië en Oekraïne naar Roemenië, lijkt ook vaker gebruikt te worden. Aangenomen wordt dat deze verschuiving veroorzaakt is door de betere controles aan de grenzen tussen Turkije en Bulgarije.
De grootste opiumvangsten ter wereld worden gedaan langs de uitgebreide Balkanroute (Pakistan, Iran, Turkije, Balkanlanden). Van alle opiaten bij elkaar (heroïne, morfine en opium uitgedrukt in opiumequivalenten) heeft Iran in 2006 37% van het wereldtotaal in beslag genomen, gevolgd door Pakistan (26%), Turkije (8%) en West- en Midden-Europa (6%). De totale opiumvangsten namen in 2006 met 46% toe in Pakistan, 47% in Iran, 24% in Turkije en 18% op de Europese Balkanroute (zonder Turkije).
De illegale heroïne die op de markten in Europa beschikbaar is, komt uit Afghanistan en is via één van de twee hoofdroutes gesmokkeld: de Balkanroute of de zogeheten "zijderoute", via CentraalAzië naar Rusland en vandaar naar landen in Europa. De Balkanroute is nog immer de hoofdroute voor het smokkelen van heroïne naar Oost-Europa en verder, naar West-Europa. De zogeheten noordelijke Balkanroute via Turkije, Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Oostenrijk, is in 2007 vaker gebruikt, wat blijkt uit de meer dan 2,5 ton heroïne die op die route in beslag is genomen. De zogeheten zuidelijke Balkanroute via Griekenland, Albanië en de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië naar Italië lijkt in 2007 minder vaak gebruikt te zijn voor drugssmokkel dan de jaren ervoor.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
7
L
Door de periodieke verplaatsing van de laboratoria voor de omzetting van opium komen die op de smokkelroutes vaak verder naar het oosten te liggen en buiten Europa te liggen. Dat is echter geen reden om te zeggen dat de dreiging afneemt of minder gevaarlijk wordt, zoals de in Europa en op de Balkan in beslag genomen hoeveelheden aantonen.
Er zijn aanwijzingen dat bepaalde landen in de regio ten minste in sommige gevallen dienen als punten voor het overladen van drugs, waarbij grotere ladingen binnenkomen en kleinere hoeveelheden weer vertrekken.
De relatieve afname van het belang van de blauwe route van Albanië naar Zuid-Italië is bevestigd, maar geeft geen garanties voor de toekomst. De Westelijke Balkan is ook betrokken bij de cocaïnehandel, hoofdzakelijk als doorvoerzone. Daarnaast worden veel Zuidoost-Europeanen aangehouden wegens cocaïnehandel in WestEuropese landen zonder dat de drugs noodzakelijk via de Balkanlanden zelf zijn gesluisd. De betrokkenheid weerspiegelt de toename van het West-Europese cocaïnegebruik en de noodzaak voor criminelen om een alternatief te zoeken voor de klassieke route Zuid-Amerika-West-AfrikaSpanje. Er zijn ook aanwijzingen voor een toename van de productie van amfetamine (tabletten) in illegale laboratoria in Servië voor het Midden-Oosten en de EU.
Drugshandel en georganiseerde misdaad
De organisaties die zich bezighouden met drugshandel en die vaak ook actief zijn op andere gebieden zoals mensenhandel en smokkelen, vertonen een grote flexibiliteit. Zij passen hun routes aan aan de veranderingen in politiek, rechtshandhaving en economie.
Volgens de dreigingsevaluatie voor georganiseerde criminaliteit (OCTA) van Europol voor 2008 zijn drugs en mensenhandel de meest lucratieve vormen van handel richting EU, terwijl in de tegenovergestelde richting drugs en gestolen auto's het meest gesmokkeld worden. Alle transnationale georganiseerde criminele groeperingen die de Balkanroute moeten gebruiken, moeten gemene zaak maken met de criminele groeperingen van de Balkan. De centrale rol van de Balkanroute krijgt nog meer gewicht door het feit dat alle Zuidoost-Europese lidstaten grenzen aan niet EU-lidstaten.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
8
L
Misschien is het belangrijkste kenmerk van een netwerk van georganiseerde misdaad dat via die routes werkt wel het vermogen om op multinationale en multi-etnische basis te opereren. De reactie daarop van de rechtshandhavingsinstanties van de internationale gemeenschap moet een nog beter gecoördineerde regionale dimensie van de drugsbestrijding zijn.
Het exacte aandeel van de groeperingen uit Zuidoost-Europa aan de heroïnedistributie in WestEuropa lijkt qua tijd en gebied aanzienlijk te variëren. De misdaad in de Balkan was ook een bijproduct van de postcommunistische overgang en van de conflicten en de gevolgen daarvan na het uiteenvallen van Joegoslavië; deze omstandigheden zijn de laatste jaren ingrijpend gewijzigd. De regionale stabiliteit neemt toe, ook al moet er meer aandacht worden besteed aan het wijdverbreide, nog altijd voortdurende handjeklap tussen politiek, bedrijfsleven en georganiseerde misdaad, met corruptiebestrijding als eerste prioriteit.
Corruptie stimuleert het produceren van en de handel in drugs, en bemoeilijkt de economische ontwikkeling van de regio, mede doordat de gerechtelijke instanties nog in opbouw zijn en versterking behoeven, en de rechtsstaat tekortkomingen vertoont. Alle Zuidoost-Europese landen hebben een rechtskader opgezet om corruptie te bestrijden en binnen de instellingen zijn op verschillende niveaus corruptiebestrijdingsinstanties in het leven geroepen. Corruptie wordt echter nog steeds beschouwd als het grootste sociale probleem van de regio, met, in mindere of meerdere mate, contacten binnen onderwijs en gezondheidszorg, in de sector van de overheidsopdrachten en de particuliere sector, en bij de rechtshandhavingsinstanties en de gerechtelijke instanties.
Drugsproductie
Cannabis en synthetische drugs worden in de regio zelf geproduceerd. Criminele groeperingen uit Zuidoost-Europa zijn betrokken bij de illegale handel in en de verkoop van die drugs in eigen land en in West-Europa.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
9
L
Albanië lijkt de grootste cannabisproducent in de regio te zijn, ook al wijzen recente gegevens op een afname aan de aanbodzijde (het meest recente EU-voortgangsverslag over toetreding leert dat de binnenlandse teelt van cannabis met 70% is gedaald, en dat de prijs is gestegen).
De verklaring voor die resultaten kan gevonden worden in de samenwerking tussen de Albanese en de Italiaanse rechtshandhavingsautoriteiten die heeft geleid tot een vermindering van de drugsstroom tussen beide landen. Bovendien ging de trend in West-Europa naar een hogere consumptie van de sterkere "sinsemilla", die plaatselijk binnen gekweekt wordt, in plaats van het ingevoerde product, hetgeen van invloed kan zijn op de markt in de Westelijke Balkan.
Wat precursoren betreft, is in enkele landen van de Westelijke Balkan zure anhydryde in beslag genomen, terwijl geen van de landen de chemische stof fabriceert of legaal importeert. Er is in de Balkan ook efedrine voor de productie van metamfetamine in beslag genomen, en in Kroatië PMK bestemd voor Nederland en Italië, voor de productie van xtc.
Vraag naar drugs
De verslagen van de mini-vergaderingen van de Groep van Dublin geven aan dat de drugsconsumptie op de Westelijke Balkan een groeiend probleem is. Cannabis is populair, opium zit in de lift en ook synthetische drugs worden meer gebruikt. De statistieken over drugsmisbruik en -verslaving zijn soms niet accuraat of ontbreken helemaal. Volgens het laatste UNODC-verslag worden in de regio, in vergelijking met West-Europa, vrij weinig verdovende middelen geconsumeerd. Dat is een aanwijzing dat de handel in handen is van goed georganiseerde groeperingen die een maximale winst willen halen en niet zozeer van een diffuus netwerk van handelaars die met een deel van de producten in hun lokale gemeenschappen 'morsen'.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
10
L
Toch geeft de lokale consumptie aanleiding tot enige bezorgdheid. Volgens het HUMSEConderzoeksproject1 neemt het gebruik van cocaïne en amfetamine-achtige stimulantia (ATS) zoals xtc, amfetamine en metamfetamine toe. De consumptie van cannabis is wijdverbreid: over het algemeen staat de jeugd er tolerant tegenover. De toename in de plaatselijke consumptie van opiaten is een andere bron van zorg. De stroom van relatief goedkope heroïne via de regio, werkloosheid en slechte sociale zorg dragen bij aan de verspreiding van verslaving in de leeftijdscategorie 16-25 en een verhoging van het risico om hiv/aids op te lopen.
Kroatië is het eerste land van de Westelijke Balkan dat, in 2007, voor het EWDD een nationaal verslag over drugs heeft opgesteld. Daarin stond dat het percentage drugsverslaafden in het land van 0,9% per 1000 inwoners in 1990 gegroeid is tot 2,7% in 1999 (sinds 1999 worden in het systeem voor de behandeling van drugsverslaafden per jaar 850 nieuwe gevallen van opiumverslaving geregistreerd). In 2008 kwam Kroatië met een nieuw verslag. Albanië was het volgende land dat, in 2009, een nationaal verslag produceerde, dat door het EWDD is goedgekeurd.
In januari 2008 is een project van het EWDD gestart waarbij de andere Balkanlanden werden betrokken om de landen van de Westelijke Balkan te helpen een drugsinformatiesysteem op te zetten dat compatibel is met dat van het EWDD.
In dit verband moet ook gewezen worden op het Europese schoolproject voor onderzoek naar alcohol en andere drugs (ESPAD) dat nu in alle Westelijke-Balkanlanden, behalve Albanië, loopt. Doel is vergelijkbare gegevens te verzamelen over het drugsgebruik van 15/16-jarigen op Europese scholen om een idee te krijgen van de trends in de landen en de verschillen tussen de landen. Hoofddoel van het ESPAD-project is het drugsgebruik van jongeren in Europa in kaart te brengen en op grond daarvan beleid te ontwikkelen.
x
1
x
x
http://www.etc-graz.at/cms/fileadmin/user_upload/humsec/Workin_Paper_Series/ Working_Paper_Anastasijevic.pdf
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
11
L
De landen van de Westelijke Balkan hebben vorderingen gemaakt door het actieplan van 2003 te volgen met steun van EU-instrumenten als IPA, Cards, Phare, Taiex en in samenwerking met Europol, het EWDD, de VN-organen, de Raad van Europa, de WDO en de regionalesamenwerkingsinstanties. De nationale inspanningen gecombineerd met de internationale steun hebben de regionale capaciteit om het drugsprobleem en de daarmee samenhangende criminaliteit aan te pakken, nog vergroot. De grenscontroles zijn, mede dankzij een strategie voor geïntegreerd grensbeheer op luchthavens, havens, treinen en wegen, verbeterd, evenals de interregionale samenwerking tussen wetshandhavingsinstanties, waaronder de informatie-uitwisseling en operationele samenwerking. De landen van de Westelijke Balkan hebben echter nog steeds de medewerking en de steun van de EU nodig, die nog beter afgestemd moet worden op de eisen van een voortschrijdende Europese integratie van de regio en de toegenomen onderlinge samenwerking tussen de landen ervan. Dit herziene actieplan moet leiden tot een geactualiseerd kader.
IV.
ACTIVITEITE
Het uitdiepen van de regionale dimensie in de samenwerking is nodig om de multinationale georganiseerde criminele netwerken die het drugsaanbod in de regio controleren, efficiënter het hoofd te bieden. Regionale coördinatie op dit gebied verdient derhalve aanmoediging, waarbij dubbel werk voorkomen moet worden en gezorgd moet worden voor samenhang en coördinatie met de lopende initiatieven die door de EU gesteund en gefinancierd worden. De eigen inbreng van landen in de regio en de gehele regio is de sleutel tot het succes van elk initiatief op dit gebied.
12185/09
yen/PAU/hd DG H 3A
12
L
A.
Strategische planning
Een overzicht op internationaal, regionaal en nationaal niveau is essentieel om ervoor te zorgen dat alle facetten van het probleem aan bod komen en zowel nationale middelen als middelen uit publieke en particuliere externe bronnen voor prioritaire actiegebieden worden ingezet. Een structurele aanpak zal worden toegepast, waarbij alle lokale en internationale belanghebbenden actief samenwerken en doublures worden vermeden. De nationale drugsstrategieën moeten de landen helpen hun capaciteit te vergroten om het EU-acquis over te nemen en deel te nemen aan de internationale samenwerkingsstructuren; het potentieel aan regionale samenwerkingsstructuren zoals informatieplatforms, beleidsoverleg en coördinatie, moet volledig worden benut, ook met EUsteun.
De activiteiten van dit actieplan zullen, waar nodig, steun omvatten om: -
de regeringsinstellingen in overleg met andere actoren te helpen bij de ontwikkeling en uitvoering van nationale strategische masterplannen en actieplannen inzake het terugdringen van vraag en aanbod. De reeds bestaande strategieën moeten worden uitgevoerd;
-
de regeringen te helpen horizontale drugscoördinatie-instanties op te zetten of uit te bouwen, ook ter verbetering van de coördinatie tussen de instanties die zich bezig houden met het terugdringen van vraag en aanbod;
-
de regeringsinstellingen in overleg met andere actoren in de regio te helpen bij de ontwikkeling en uitvoering van een alomvattende strategie voor de regio; geschikte ijkpunten en indicatoren kunnen vastgesteld worden om de vorderingen in de regionale samenwerking te controleren en te evalueren; in dit verband kan het secretariaat van de Raad voor regionale samenwerking overeenkomstig zijn mandaat met die taak belast worden.
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
13
L
-
met alle betrokken partijen samen te werken met het oog op samenhang en complementariteit zodat de activiteiten, zonder doublures, doeltreffend worden uitgevoerd;
-
met passende EU-steun systematisch gezamenlijke vergaderingen te beleggen van antidrugsbureaus/nationale drugscoördinatoren uit de regio onderling en met de bevoegde EU-organen, zoals de trojkavergaderingen EU-Westelijke Balkan en /of de bevoegde autoriteiten van de EUlidstaten;
-
de landen van de Westelijke Balkan te helpen een netwerk van knooppunten op te zetten zoals de knooppunten van Reitox van het EWDD; er moeten een formeel netwerk en een regelgevingskader voor communicatie komen die gestructureerd en ondersteund worden;
-
de acties en prioriteiten uit te voeren die overeengekomen zijn op de conferentie over de georganiseerde criminaliteit in Zuidoost-Europa die op 25 november 2002 in Londen plaatsvond;
-
regelmatig evaluaties en beoordelingen te maken op basis van duidelijke criteria;
-
het delen van ervaring, kennis en praktijken in verband met het terugdringen van vraag en aanbod die in beide regio's zijn vergaard, te stimuleren.
B.
Wetgeving en het opzetten van instellingen
De verklaring van de SAVVN en het acquis van de Europese Unie in de strijd tegen drugs, wat wetgeving en operationele middelen en acties betreft, moeten de basis voor het actieplan vormen. Een omschrijving, zowel via wetgeving als via procedurevoorschriften, van de rol van de verschillende betrokken rechtshandhavingsinstanties, zodat zij complementair zijn en doeltreffend kunnen samenwerken, is essentieel, evenals het wetgevingskader voor grensoverschrijdende samenwerking van de instanties, zoals in het geval van gecontroleerde aflevering. Voorts moet er bij het strafbeleid een onderscheid worden gemaakt tussen degenen die ernstige strafbare feiten hebben gepleegd en verslaafden, die wellicht meer gebaat zijn bij medische hulp dan bij gevangenisstraf.
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
14
L
De activiteiten kunnen het volgende omvatten:
-
hulp blijven verlenen om de wetgeving aan te passen aan de EU-normen en uit te voeren;
-
bijstand aan de uitvoering van de VN-verdragen, zoals het Verdrag tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad;
-
steun aan de justitiële apparaten bij de aanpak van drugskwesties, bijvoorbeeld door verbetering van hun organisatie en het geven van opleiding aan officieren van justitie en rechters, en door onder andere eerbiediging van de mensenrechten;
-
capaciteitsopbouw om de plaatselijke autoriteiten te steunen in hun strijd tegen de georganiseerde misdaad en drugs;
-
hulp om de civiele samenleving bewust en actief te maken voor preventie, schadebeperking, rehabilitatie, maatschappelijke re-integratie en drugsbestrijding in het algemeen, inclusief de uitvoering van projecten;
-
programma's opstellen ter verbetering van de integriteit van justitiële rechtshandhavings- en overheidsfunctionarissen; nationale anticorruptieplannen in verband met drugshandel uitwerken en uitvoeren;
-
onafhankelijke instanties in het leven roepen of versterken om een onderzoek in te stellen tegen rechters en officieren van justitie die verdacht worden van criminele activiteiten;
-
verbetering van het gevangeniswezen en opstellen van regels voor penitentiair beheer.
C.
Terugdringing van de vraag en monitoring
Alle programma's en maatregelen in het kader van dit actieplan worden gebaseerd op de door de SAVVN aangenomen verklaring over de richtsnoeren inzake terugdringing van de vraag en het daarmee verband houdende actieplan. Daarnaast kunnen de ervaring van de EU en haar lidstaten op het gebied van de terugdringing van de vraag alsmede de analyses en ervaringen van het EWDD en de doelstellingen van het EU-drugsactieplan wellicht als waardevolle basis voor samenwerking worden aangewend.
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
15
L
Andere factoren waarmee bij het ontwikkelen van activiteiten rekening gehouden dient te worden zijn: - de economische en sociale ontwikkeling, die van grote invloed kan zijn op de vraag naar drugs; - het vermogen van dealers en smokkelaars om de vraag naar drugs te creëren; -
een relatief tekort aan informatie over de vraag naar drugs dat de analyse die vereist is voor een doeltreffend optreden ondermijnt;
-
de noodzaak van een blijvende eigen inbreng in de activiteiten.
Een belangrijke ontdekking in de studie van de Europese Commissie over de mondiale drugsmarkt sinds 1998, die in maart 2009 uitkwam, is het duidelijke onvermogen van het internationale systeem om gegevens en informatie over het mondiale drugsprobleem te verzamelen. De EU heeft grote sommen geld geïnvesteerd in de verdere ontwikkeling van haar monitoringactiviteiten via het EWDD, maar die informatiemechanismen zijn wereldwijd niet realistisch uitvoerbaar.
Tot de specifieke activiteiten uit hoofde van dit plan kunnen behoren: -
ondersteuning van acties die vermindering van de vraag ten doel hebben, en op bevolkingsgroepen met een hoog risico zijn afgestemd;
-
betere medische voorzieningen voor gevangenen, maatregelen voor rehabilitatie en preventie voor drugsdelinquenten, en opstellen en uitvoeren van alternatieven voor de penitentiaire wetgeving;
-
ondersteuning van drugspreventie, sociale bescherming, rehabilitatie van drugsverslaafden, risicovermindering;
-
informatie-uitwisseling over indicatoren van drugsgebruik en drugsverslaving en van hun invloed op de volksgezondheid en de samenleving;
-
uitwisseling van informatie over programma's voor vroege interventie en preventie via de bestaande kanalen, bijv. via het EWDD en het Reitox-netwerk; de Commissie blijft het EWDD steunen om landen te helpen nationale knooppunten en nationale drugsinformatienetwerken op te zetten/te versterken, en de voorbereidende stappen te zetten waardoor het land kan deelnemen aan het EWDD;
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
16
L
-
steun voor voorlichtings- en bewustmakingsprogramma's en -campagnes over de risico's van drugs, met projecten die de gehele civiele samenleving aangaan;
-
methodologische, financiële en wetenschappelijke steun voor het invoeren van elektronische systemen voor het verzamelen van drugsgerelateerde gegevens;
-
steun voor een algemeen bevolkingsonderzoek naar drugsgebruik in verband met de EWDDindicator "Druggebruik onder de bevolking";
-
steun voor meer capaciteit van elk land om betrouwbare, vergelijkbare gegevens over drugsproblemen te verzamelen (productie, inbeslagneming, drugsgerelateerde misdaad, vraag naar drugs);
-
steun voor investeringen van landen, onderzoekscentra en universiteiten in onderzoek naar misdaadgerelateerde kwesties, capaciteitsopbouw, drugshandel en criminologie, met als einddoel een beter inzicht in de verschijnselen en beter gerichte reacties;
-
nieuwe projecten moeten, waar mogelijk, voortbouwen op de samenwerkingsacties uit het verleden.
D.
Rechtshandhaving en justitiële samenwerking
De samenwerking tussen de Europese Unie en de staten van de Westelijke Balkan op het gebied van rechtshandhaving en justitiële samenwerking moet in overeenstemming zijn met de waarden en normen van de VN inzake strafrecht, met name het Verdrag tegen de sluikhandel in verdovende middelen en psychotrope stoffen (Verdrag van Wenen van 1988) en de door de bijzondere zitting van de Algemene Vergadering van de VN aangenomen maatregelen ter bevordering van justitiële samenwerking (uitlevering, wederzijdse rechtsbijstand, overdracht van strafvervolging, opleiding en andere vormen van samenwerking, gecontroleerde aflevering, enz.) De rechtshandhavingsinstanties vormen de voorhoede bij de bestrijding van drugsproductie en drugshandel. Voor de drugsgebruikers vormen deze vaak ook het eerste contact met de officiële instanties. Voor de bestrijding van de criminele aspecten van drugs is de efficiëntie van de wetshandhavingsinstanties en van de ondersteunende forensische laboratoria, cruciaal. Het justitiële stelsel in de landen van de regio moet een consequente aanpak volgen tegen delinquenten, zodat de strafmaat - door het ontstaan van zwakke schakels in en tussen de landen geen negatieve invloed heeft op de strijd tegen de drugshandel en de daarmee verband houdende misdrijven.
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
17
L
Uit onderzoek blijkt dat voor de belangrijkste problemen in verband met de hulpprogramma's van de EU steun van de plaatselijke handhavingsinstanties vereist is met het oog op de toepassing van technische innovatie en opleidingen, alsook teneinde innovatieve en proactieve methoden en een regionale aanpak in te voeren.
De Europese Unie zal de landen van de Westelijke Balkan volledig steunen, zowel economisch als technisch en door het delen van deskundigheid, om hun veiligheidssector en rechtssysteem te hervormen.
In deze context overwegen de partners, rekening houdend met de bestaande initiatieven die gesteund worden door de EU en met name de communautaire projecten voor financiële bijstand, het volgende -
steun voor operationele projecten voor het terugdringen van het drugsaanbod en het ontbinden van georganiseerde criminele groeperingen die zich bezighouden met drugshandel;
-
steun voor de modernisering van wetshandhavingsinstanties en wijzen van functioneren (strategische en operationele analyse van informatie, risicoanalyse, onderzoeksprocedures en het verzamelen, analyseren, uitwisselen, verspreiden en gebruiken van informatie, invoering van een uniform model voor statistieken over drugsvangsten);
-
steun, via projecten en programma's, voor de verbetering van grensoverschrijdende veiligheidsmaatregelen, zoals een strategie voor geïntegreerd grensbeheer op luchthavens, havens, treinen en wegen, met name verkeersknelpunten;
-
bevordering van de interregionale samenwerking tussen wetshandhavingsinstanties, waaronder de uitwisseling van informatie en operationele samenwerking ter verbetering van het wederzijdse vertrouwen tussen de wetshandhavingsinstanties van de landen van de Westelijke Balkan, onderling en ten aanzien van de autoriteiten van de EU-lidstaten;
-
het inzetten van gemeenschappelijke onderzoeksteams stimuleren om specifieke opleidingsprogramma's voor wetshandhavingspersoneel uit te breiden, in te voeren, te ontwikkelen of te verbeteren, ook voor officieren van justitie, onderzoeksrechters, douanepersoneel en ander personeel dat belast is met het voorkomen, opsporen en controleren van misdrijven van de georganiseerde misdaad;
-
steun voor de modernisering, bevordering van samenwerking en uitwisseling van informatie tussen de forensische laboratoria van de EU en de landen van de Westelijke Balkan;
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
18
L
-
opzetten van een netwerk voor de uitwisseling van informatie over drugs tussen de Europese instanties, namelijk Europol en Eurojust, en de plaatselijke organen voor de bestrijding van drugshandel;
-
steun aan opleidingen, uitwisseling van beste praktijken en studiebezoeken over en weer van de wetshandhavingsinstanties in de regio;
-
organiseren van gezamenlijke operaties met grote impact ter bestrijding van drugssmokkel via de Balkanroutes in de regio, volledig gebruik makend van Europol en andere regionale initiatieven, mits wettelijk haalbaar;
-
aanmoedigen en faciliteren van samenwerking tussen verschillende diensten (politie, douane, justitie, gezondheidszorg);
-
bevordering van het gebruik van de "gecontroleerde aflevering" en andere bijzondere onderzoeksmethoden en, waar nodig, invoering van nationale wetgeving, en bevordering van opleiding en steun voor rechtshandhavings- en justitiële instanties;
-
steun voor krachtig optreden tegen personen en criminele bendes, zoals het beslag leggen op vermogensbestanddelen en speciale kamers van de rechtbank voor drugsdelicten en andere zware misdrijven;
-
invoering van een netwerk voor justitiële samenwerking. De oplichting van instrumenten voor wederzijdse rechtshulp bevorderen om de justitiële samenwerking op regionaal niveau te faciliteren;
-
opzetten van nationale knooppunten voor handhaving van de drugswetgeving, met inbegrip van coördinatie-eenheden op drugsgebied en de oprichting van nationale centra voor documentatie, informatie en communicatie inzake drugs;
-
invoering van een systeem voor de uitwisseling van informatie over nieuwe psychoactieve stoffen in de Westelijke Balkan;
-
hulp aan capaciteitsopbouw (opleiding, mentoraat en ontwikkeling van infrastructuur) en logistieke steun voor grens- en douanepersoneel.
E.
Controle op precursoren en essentiële chemische stoffen
Alle in het kader van dit actieplan ontwikkelde maatregelen moeten in overeenstemming zijn met artikel 12 van het Verdrag van Wenen van 1988 en de in de politieke verklaring van de Savvn aangenomen maatregelen. Bij de uitvoering speelt het Internationaal Comité van Toezicht op verdovende middelen (INCB) een speciale rol.
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
19
L
Precursoren kunnen door hun aard moeilijk te controleren zijn, aangezien de meeste nodig zijn voor legitieme en wijdverbreide toepassingen. De juridische en technische steun die de Europese Unie verleent, vooral via het Phare-programma, is bijzonder nuttig voor de Balkanstaten. Douanediensten hebben, samen met de vergunningverlenende en zorgautoriteiten en de politie, een belangrijke taak bij de bestrijding van oneigenlijk gebruik van precursoren. Zij kunnen met name: -
zorgen voor degelijke controle vooraf van partijen precursoren vóórdat deze het douanegebied verlaten;
-
informatie inwinnen en analyseren om inlichtingen te verzamelen en te anticiperen op trends in het oneigenlijk gebruik;
-
informatie uitwisselen op nationaal, regionaal en internationaal vlak;
-
bijstand aanmoedigen en verlenen aan de Balkanlanden die besloten hebben de vrijwillige gedragscode voor de chemische industrie van het INCB toe te passen, ook voor het sluiten van MoU's met de belanghebbenden, om te voorkomen dat chemische stoffen gebruikt worden als precursoren voor het illegaal aanmaken van drugs en psychotrope stoffen, en om verdachte zendingen op te sporen;
-
een lijst opstellen van de bevoegde autoriteiten en een netwerk van personen die verantwoordelijk zijn voor de controle op precursoren, die regelmatig wordt bijgewerkt.
Steun kan worden verleend voor: -
opleiding in de landen van de Westelijke Balkan van ambtenaren die belast zijn met precursorencontrole in de bestuurlijke en de rechtshandhavingssfeer. Die opleidingen, bij voorkeur stoelend op passende wetgeving, moeten met name gewijd zijn aan kennis over de wetgeving inzake precursorencontrole en forensische technieken ter bestrijding van oneigenlijk gebruik van precursoren (de rol van Europol is van bijzonder belang);
-
het versterken van nationale en regionale systemen voor de controle van precursoren, vooral op het gebied van informatie, zoals mechanismen voor het ramen van de productiecapaciteit van stoffen die aan vergunningen onderhevig zijn, de werkelijk geproduceerde hoeveelheden, en de behoeften van het legitieme bedrijfsleven;
-
met bevorderen van informatie-uitwisseling en verdere ontwikkelingen van systemen voor het toezicht op en het onderzoek van oneigenlijk gebruik, met vooral de nadruk op de activiteiten van regionale instanties;
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
20
L
-
onderzoek naar de herkomst van een zending precursoren en met name steun voor een snelle informatie-uitwisseling, internationale samenwerking, onderzoek naar de antecedenten van partners en een multidisciplinaire aanpak;
-
bevordering van de uitwisseling van praktische ervaring inzake precursorencontrole om efficiëntere samenwerking binnen de regio en met de EU te vergemakkelijken;
-
advies over juridische en operationele toezichtsmechanismen om oneigenlijk gebruik van en handel in precursoren te voorkomen.
F.
Witwaspraktijken
De verbintenissen die overeenkomstig de desbetreffende bepalingen van het Verdrag van Wenen van 1988 zijn aangegaan, en de door de Savvn gestelde streefdata voor de nationale wetgeving en programma's inzake witwassen, alsook de specifieke maatregelen, blijven relevant.
De meeste landen in Zuidoost-Europa hebben een antiwitwaswetgeving ingevoerd en financiële inlichtingeneenheden opgericht. Er moet echter nog werk verricht worden voor de uitvoering van de wetgeving en de coördinatie van de activiteiten van de financiële inlichtingeneenheden (FIE).
De volgende concrete maatregelen zijn het overwegen waard: -
steun voor bestrijding van witwaspraktijken en opsporing, bevriezing, inbeslagneming en confiscatie van opbrengsten van de productie, distributie en verkoop van drugs.
-
uitvoering van de verbintenissen tegen witwassen die op de Londense conferentie van 25 november 2002 zijn aangegaan;
-
uitvoering van de aanbevelingen van de FATF (Financiële Actiegroep witwassen van geld) en de huidige EG-wetgeving, en verlenen van steun aan de versterking van FIE's;
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
21
L
-
steun voor de uitvoering van de aanbevelingen die de Raad van Europa heeft gedaan tijdens het beraad van Moneyval over witwassen van geld;
-
het verschaffen van passende opleiding voor zowel de overheid als de bancaire en financiële sector;
-
samen met Europol organiseren van studiebijeenkomsten over financiële analyse, analyse van financiële transacties en witwaspraktijken.
X
X
X
Dit actieplan zal worden aangevuld met een werkprogramma/tijdschema van de activiteiten die voor de afzonderlijke voorzitterschappen zijn gepland, en de uitvoering ervan zal in eerste instantie worden besproken tijdens de dialoog tussen de partners van de Westelijke Balkan en de HGD-trojka en andere fora. Voor 2013 zou een bijeenkomst op hoog niveau kunnen worden gepland om de algehele uitvoering van het actieplan sinds 2003 te evalueren.
________________
12185/09
yen/PAU/yh DG H 3A
22
L
BIJLAGE LOPEDE BIJSTADSPROGRAMMA'S OP REGIOAAL IVEAU
De EU behandelt de drugsproblematiek in de Westelijke Balkan aan de hand van concrete programma's en acties.
Zij heeft in haar mededeling van maart 2008 over de Westelijke Balkan herhaald dat zij het Europese perspectief en de stabiliteit en de veiligheid van het gebied is toegedaan.
In het stabilisatie- en associatieproces is het Europese perspectief van de betrokken landen zichtbaarder en concreter gemaakt, en beijvert de Commissie zich speciaal om de rechtsstatelijkheid te helpen versterken. Een groot deel van de totale communautaire bijstand voor de regio zal daarom aan justitie, vrijheid en veiligheid worden besteed. Binnen dit kader blijft drugsbestrijding een belangrijke prioriteit.
In de toetredings- en de Europese partnerschappen voor deze landen staan specifieke prioriteiten op het gebied van drugsbestrijding, met name de vaststelling en uitvoering van nationale strategieën en actieplannen; betere opleiding, leiding en uitrusting van de bevoegde rechtshandhavingsinstanties; betere nationale en internationale coördinatie met ander betrokken instanties; grotere transparantie bij inbeslagname.
Alle kandidaat- en potentiële kandidaat-lidstaten worden, met financiële bijstand van de EU, begeleid op de weg naar implementatie van het desbetreffende acquis van de EU. Sinds 2007 verloopt de pretoetredingsfinanciering via één enkel instrument, het Instrument voor pretoetredingssteun (IPA). Dit nieuwe IPA is het voornaamste kanaal waarlangs de kandidaat- en de potentiële kandidaat-lidstaten steun van de EU ontvangen. In het lopende financiële kader (2007-2013) bedraagt de totale pretoetredingssteun 11,5 miljard €. Met het IPA worden landen gesteund in hun transitie van potentiële kandidaat-lidstaat naar kandidaat-lidstaat en, via het stabilisatie- en associatieproces, naar het lidmaatschap van de Unie. Het IPA is bedoeld om deze landen te helpen aan de toetredingscriteria te voldoen.
12185/09 BIJLAGE
sav/PAU/rv DG H 3A
23
L
Het IPA telt vijf componenten: de drugsproblematiek wordt vooral behandeld door de afdeling Omschakeling en institutionele opbouw (IPA-I), waarbij voornamelijk maatregelen inzake institutionele opbouw worden genomen. Deze component omvat nationale projecten en projecten met meerdere begunstigden. In feite volgt de Commissie bij het ondersteunen van de drugsbestrijding in de Westelijke Balkan twee sporen, een regionaal en een bilateraal. De Westelijke Balkan heeft in het kader van de regionale programma's van Cards1 en het IPA steun ontvangen waarmee de deelname aan het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving (EWDD) moet worden voorbereid. De acties die met het EWDD voor Kroatië worden ondernomen, voorzien in het opzetten of versterken van nationale knooppunten (NFP) en nationale drugsinformatienetwerken in de betrokken landen, en hun verdere integratie in het Reitoxnetwerk. v In het Cards-project zal het EWDD een evaluatie maken van de capaciteit van de overige landen van de Westelijke Balkan tot het invoeren van een drugsinformatiesysteem dat compatibel is met het EWDD. Verwacht wordt dat deze landen een eerste nationaal drugssituatieverslag zullen kunnen opstellen, dat als basis zal dienen voor een regionaal verslag over de drugssituatie in de Westelijke Balkan, en dat zij gerichte steun voor het organiseren van complementaire gegevensverzameling zullen hebben ontvangen. v Voorts zal in het project worden beoordeeld of in de landen van de Westelijke Balkan een nationaal knooppunt kan worden opgezet of versterkt, met het oog op deelname aan de werkzaamheden van het EWDD.
Dankzij de hierboven vermelde projectsteun is het EWDD in alle landen van de Westelijke Balkan actief. Het heeft een partnerschapsovereenkomst met Kroatië.
1
De communautaire bijstand voor wederopbouw, ontwikkeling en stabilisatie bestreek de periode 2000-2006. Alle nieuwe pretoetredingsacties vallen onder het nieuwe Instrument voor pretoetredingssteun. De programma's en projecten van voor 2007 in Cards-verband zullen tegen 2010 geleidelijk zijn afgewerkt.
12185/09 BIJLAGE
sav/PAU/rv DG H 3A
24
L
Europol heeft strategische overeenkomsten met Albanië, de FYROM, Bosnië en Herzegovina en Servië, en een operationele overeenkomst met Kroatië, om, vooral door uitwisseling van strategische en technische informatie, de preventie, opsporing, bestrijding en onderzoek van ernstige vormen van internationale criminaliteit die binnen de bevoegdheid van Europol vallen, ter hand te nemen.
Europol heeft diverse operationele projecten voor de Balkanlanden, waaronder Europol AWF "Copper" (georganiseerde misdaad bij etnische Albanezen), Europol AWF "Mustard/Heroin" (Turkse georganiseerde misdaad), Europol AWF "Fortum" (gewone criminaliteit in de Balkanlanden), het Cospol-project "Georganiseerde misdaad in de Westelijke Balkan" en het Interpol-project "Project Kanun" (Albanese georganiseerde misdaad).
a)
steun op nationaal niveau • In de verschillende landen van de Westelijke Balkan (en, wat dit overzicht betreft, in Turkije), alsook in Kosovo op grond van VNVR-resolutie 1244, wordt in Cards- en in IPAverband steun verleend om de institutionele capaciteit bij de misdaad- en drugsbestrijding te versterken. Aldus zal men de drugshandel langs de Balkanroute beter kunnen aanpakken. • De nationale hulpprogramma's, die in de vaststelling en uitvoering van een nationaal drugsstrategie- en actieplan voorzien, en die noodzakelijk zullen zijn als basis om aan de vraag- zowel als de aanbodzijde verdere voortgang te kunnen maken, alsmede de coördinatie tussen instanties en in internationaal verband, zijn hierbij van bijzonder belang.
12185/09 BIJLAGE
sav/PAU/rv DG H 3A
25
L
b)
steun op regionaal niveau • Ontwikkeling van de capaciteit om de georganiseerde misdaad op regionaal niveau te bestrijden is een belangrijk onderdeel van de regionale strategie van de EU voor de Balkan. Het omvat politiële en justitiële procedures en de gehele drugsthematiek. Aan elke specifieke steunactie zal echter de voorwaarde verbonden zijn dat de basale capaciteit tot samenwerking op rechtshandhavingsgebied moet zijn versterkt (of, in bepaalde gevallen, moet worden opgebouwd). De regionale projecten in Cards- en IPA-verband beogen in te werken op de drugsbestrijdingscapaciteit. Hier volgen enkele voorbeelden: Van januari 2005 tot april 2007 liep een tweejarig project inzake reïntegreerd grensbeheer, "Steun voor en coördinatie van geïntegreerde grensbeheerstrategieën in de Westelijke Balkan" (Cards 2002-2003, EU-subsidie van 2 miljoen €); Van maart 2004 tot juni 2007 liep een project politiële samenwerking: "Ontwikkeling van betrouwbare en effectieve politiesystemen, alsook betere bestrijding van de voornaamste criminele activiteiten en betere politiële samenwerking (Carpo)" (Cards 2002, EU-subsidie van 4 miljoen €); Een prestigieus, 30 maanden durend project in het kader van Cards 2005, uitgevoerd door het Oostenrijkse ministerie van binnenlandse zaken: "Internationale eenheden voor rechtshandhavingscoördinatie (Ilecus)" (EU-subsidie van 2 miljoen €); Een tweejarig project in het kader van Cards 2006 voor justitiële samenwerking, "Steun voor het netwerk van openbare ministeries", dat tot april 2010 loopt, wordt uitgevoerd door de Raad van Europa (EU-subsidie van 1,5 miljoen €); In februari 2009 begon een tweejarig project in het kader van Cards 2006 voor regionale samenwerking, "Ontwikkeling van instrumenten voor institutiebewaking in justitiële en binnenlandse aangelegenheden in de Westelijke Balkan"; het wordt uitgevoerd door het UNODC (EU-subsidie van 1 miljoen €); In juni 2009 is een nieuw tweejarig project voor geïntegreerd grensbeheer in het kader van IPA 2007 "Geïntegreerd grensbeheer in de Westelijke Balkan en Turkije" gestart (EU-subsidie van 1,5 miljoen €);
12185/09 BIJLAGE
sav/PAU/rv DG H 3A
26
L
Het project, "Politiële samenwerking: strijd tegen de georganiseerde misdaad, in het bijzonder tegen de illegale drugshandel, en preventie van terrorisme", in het kader van IPA 2008 zal 30 maanden belopen en naar verwachting in het laatste kwartaal van 2009 een aanvang nemen (EU-subsidie van 2 miljoen €); In 2008 is uit het IPA steun toegekend voor versterking van de capaciteit van het SECI-Centrum/Selec (hieraan is de voorwaarde verbonden dat de EU een nieuwe overeenkomst aanneemt en fiatteert, die beantwoordt aan de conclusies van de Raad). In het IPA is in 2008 dus een belangrijke plaats voor drugsbestrijding ingeruimd; In de nabije toekomst zal een belangrijk deel van de IPA-pogramma's op JBZgebied verder worden gericht op capaciteitsopbouw, en verbetering van de regionale politiële en justitiële samenwerking. De meeste landen van de Westelijke Balkan situeren drugsbestrijding op het terrein van veiligheid en binnenlandse zaken en niet van volksgezondheid. Meestal beschikken zij al over, of voorzien zij zich van interministeriële coördinatiecommissies of -instanties, die namens hun land een belangrijke rol zouden kunnen gaan spelen in een soort horizontale groep drugs voor de Westelijke Balkan.
Regionale coördinatie-initiatieven •
In 2006 en 2007 heeft de Commissie (Taiex) 3 regionale workshops met nationale coördinatoren van de nationale drugsstrategieën gefinancierd.
•
In 2008 vond op 9 en 10 oktober in Ankara een studiebijeenkomst over de behandeling van drugsverslaving met betrekking tot de diensten voor voorwaardelijke invrijheidsstelling plaats. Ten behoeve van deskundigen uit Bosnië en Herzegovina, Turkije en Kroatië werden verscheidene studiebezoeken in lidstaten van de EU georganiseerd.
•
Eigen inbreng en betrokkenheid van de regionale actoren moeten de sleutelbegrippen zijn bij regionale coördinatie. Het Kroatische initiatief Seedc opent in dit verband interessante perspectieven. Het beoogt de regionale samenwerking te verbeteren door middel van een forum voor de uitwisseling van informatie en optimale praktijken. Zijn institutionele positie ligt nog niet vast: de Raad voor regionale samenwerking sluit vooralsnog uit dat hij de Seedc als suborganisatie opneemt.
12185/09 BIJLAGE
sav/PAU/rv DG H 3A
27
L
a)
interregionale acties
In het kader van het oude drugsbegrotingsonderdeel oord-Zuid wordt voorts mede door de Commissie een capaciteitsopbouwprogramma in de Westelijke Balkan en het Middellandse Zeegebied gefinancierd; het betreft een door het Unodc uitgevoerd programma van gerichte uitwisseling van rechtshandhavingsfunctionarissen op drugsgebied. De bedoeling is dat in de Westelijke Balkan en in het Middellandse Zeegebied capaciteit wordt opgebouwd door gespecialiseerde rechtshandhavingsfunctionarissen op drugsgebied uit geselecteerde instanties van de doellanden uit te wisselen met ambtgenoten uit de lidstaten van de EU. Het project is op 1 juli 2006 van start gegaan en duurt 24 maanden. (1,265 miljoen € ; de EC draagt 0,9 miljoen € bij via begrotingsonderdeel noord-zuidsamenwerking 2005).
______________________
12185/09 BIJLAGE
sav/PAU/rv DG H 3A
28
L
