05

druk: http://www.coppens-druk.be

Jaargang 23 • december 2005 - januari - februari 2006

Verschijnt driemaandelijks • Afgiftekantoor: Gent X V.U.: Paul De Corte • Beervelde-Dorp 39 • 9080 Lochristi

cover_decem.indd 2

4/05 08-12-2005 15:43:05

advertentie

®

dermolin

milde reiniging en verzorging, ook voor de probleemhuid

Voor België: uitsluitend verkrijgbaar bij uw apotheker NV TRAMEDICO, Pb 50, 9100 St.-Niklaas Telefoon: (03) 777 78 36

cover_decem.indd 3

08-12-2005 15:43:41

COVER Klassiek en nieuw. Het hoeft niet tegengesteld te zijn. Wat klassiek en goed was, moeten we koesteren. Wat nieuw en veelbelovend is, moeten we opnemen, integreren in ons leven. Dat principe geldt ook voor behandelingen. Zelfs voor de behandeling van psoriasis. Dromen mag nog altijd. Zo is dé droom van iedere psoriasispatiënt dat hij een ‘goed’ leven kan leiden. Maar ‘Wat versta je onder een goed leven voor een psoriasispatiënt?’ Wel, we zouden wat onze ziekte betreft, al een flink stuk opschieten met volgende twee zaken. Vooreerst moet de bestaande (symptoombestrijdende) medicatie verfijnder, efficiënter en indien mogelijk ook praktischer in gebruik zijn. Twee voorbeelden uit de praktijk. Een gel voor psoriasis op de hoofdhuid beantwoordt wellicht aan die 3 voorwaarden. Lasertherapie kan eveneens die rol op zich nemen voor een aantal patiënten (beperkt getroffen oppervlakte én op zichtbare plaatsen). Ten tweede zal iedere psoriasispatiënt je vertellen dat er nieuwe medicatie die verder gaat dan het louter symptomatische, nodig is. Medicatie die ingrijpt daar waar de ziektesymptomen ontstaan, lees ons immuunsysteem. Gelukkig, komt hier stilaan licht aan het einde van de psoriasistunnel. Anno 2005 zijn wetenschappers goed op weg om op beide gebieden betekenisvolle vooruitgang te maken. De klassieke lokale en lichttherapieën worden verbeterd en aangevuld, terwijl de nieuwe medicatie “de biologics” langzaam hun entree maken. We zijn trots dat ook ‘klassiek en nieuw’ samenkomt in dit tijdschrift. Prof. Dr. Hilde Beele neemt de klassieke lokale behandelingen voor haar rekening. Prof. Dr. Siegfried Segaert belicht de nieuwe medicatie. Nu hebben we nog één grote vrees. Is de samenleving bereid te betalen voor ‘een goed leven’ voor de psoriasispatiënt of stevenen we af op een gezondheidszorg voor twee soorten patiënten? Zij die het kunnen betalen en zij die er de centen niet voor hebben! Paul De Corte, hoofdredacteur

Een vlekkeloos 2006 ! INHOUD VAN DEZE PSORIANT : Blz. 3...... De kwestie Blz. 4...... Studie Blz. 5 .... JongPso Blz. 6...... Nieuwe behandelingen voor psoriasis (Prof. dr. S. Segaert) Blz. 16 ... Psoriasisstichting vzw.

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 1

Middenkatern: Lokale behandelingen Psoriasisbehandelingen

1 08-12-2005 15:47:03

Advertentie

DE DODE ZEE BEVAT NATUURLIJKE RIJKDOMMEN DIE UITERST GESCHIKT ZIJN OM PSORIASIS TE BEHANDELEN

WEINBERG TRAVEL organiseert kuren aan de Dode Zee. PSORIASISSTICHTING vzw verleende haar medewerking aan het volgend project: 3 weken HOTEL EIN GEDI (half pension) 4 weken HOTEL EIN GEDI (half pension)

€ 1542,65 € 1905,56

Daar zijn inbegrepen: de vluchten, onthaal en transfer naar de Dode Zee, half pension, btw, luchthaventaks, bijdrage garantiefonds.

Niet inbegrepen: persoonlijke uitgaven, bagagehandling, psoriasisbehandeling.

Psoriasisbehandeling: 3 weken = € 363,16 4 weken = € 455,88

Weinberg Travel-: Mevr. Sabine/ Mr. Rivel-: Tel. 03 221 12 12 Mevr. Rivel 0478 271212 Hoveniersstraat 37 te 2018 Antwerpen

2 pso_dec.indd 2

Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:47:13

DE KWESTIE Van een bizar clubje anno 1982 is onze vereniging stilaan (weliswaar tergend traag) uitgegroeid tot iets zichtbaars. Waarom was onze vereniging ‘bizar’ in 1982? Zij trok mensen aan die bij elkaar hulp en begrip zochten, die ze niet vonden in de samenleving. Die samenleving voelde koud, onbegrijpend en vijandig aan. Psoriasis was iets mysterieus en vies en daardoor week het af van de norm. Het was de tijd dat onze leden hun tijdschrift liever ontvingen met een brede band er rond en dat we vergaderden in obscure zaaltjes achteraan een café. Zeg maar onze psoriatische middeleeuwen! Toen we vorig jaar bij het aantreden van het nieuwe bestuur van EUROPSO beslisten rond ‘visibility’ te werken, dacht ik onwillekeurig terug aan de beginjaren van onze vereniging. En inderdaad, het wordt nu wel hoogtijd onze ziekte zichtbaar te maken. De Wereld Psoriasis Dagen van 2004 en 2005 zetten ons al op weg. Vlaanderen bleef niet achter om psoriasis in woord en beeld naar buiten te brengen. Het VRT nieuws van 29 oktober 2005 heeft psoriasis tweemaal zichtbaar gemaakt. We zijn trots mensen als Koen Frederickx onder onze leden te hebben. Deze man heeft zich zonder blikken of blozen getoond aan televisiekijkend Vlaanderen. Al op de persconferentie ging hij geen enkele vraag van journalisten uit de weg. Ja, Koen had al eens naast een job gegrepen omwille van zijn psoriasis, en ja, Koen had al scheldtermen als ‘pellekesvent’ en ‘schurftige boer’ naar zijn hoofd gekregen. So what? Toch kwam het hard aan als volwassen mensen hem aanstaarden en lelijke opmerkingen maakten. Even zag je boosheid in zijn anders guitige ogen. Dat kinderen zoiets deden, dat deerde hem niet. Maar volwassenen, hoe kan zoiets? Koen heeft geleerd om van

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 3

zijn psoriasis een ‘glinsterend pantser’ te maken. Dit is ook de titel van een roman van Simon Vestdijk, waarin psoriasis een prominente rol speelt. De ziekte blijft ook in het boek verborgen voor de lezer tot de allerlaatste bladzijden. Het kan niet allemaal toeval zijn! Toch nog een randbemerking. Bij de opening van de zelfhulpbeurs in Sint-Niklaas op 24 november vond een politica dat de openheid rond psoriasis een zeer goede zaak is. Goed bedoeld voegde ze eraan toe “gelukkig bedreigt psoriasis niet je leven zoals bij veel andere ziekten!” Ik doe niet mee aan het spelletje: welke ziekte is nu het ergst? Je kan ziektes qua impact op de levenskwaliteit onmogelijk vergelijken. Ik overdrijf niet als ik zeg dat psoriasis voor duizenden mensen een (zeer) groot probleem vormt. Ik wens dat ook niet te staven door onze ziekte te vergelijken met andere. Belangrijker is dat de medische wereld, de vorsers en de patiënten de handen in elkaar slaan om psoriasispatiënten een zo ‘goed mogelijk leven’ te bezorgen. We hopen dat evenzeer voor mensen met andere ziektes! Jullie voorzitter

3 08-12-2005 15:47:14

GEVRAAGD Patiënten (m/v) vanaf 18 jaar met PSORIASIS op de hoofdhuid voor onderzoek naar een nieuw geneesmiddel in gelvorm. Voor informatie en eventuele deelname is telefoneren mogelijk tot 26 december 2005 naar: Kapellen: 03/665.32.32 Kortrijk: 056/25.26.50

Jongeren op kroegentocht 29 oktober 2005

4 pso_dec.indd 4

Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:47:14

KROEGENTOCHT 29 OKTOBER WERELD PSORIASISDAG Gent, 18.30u. Aan de ingang van het station staat onze Foreman ons op te wachten met een kleine affiche ‘kroegentocht jongPso’. Er is 1 iemand nieuw in de jongerenvereniging: Evita. (hierbij nogmaals: welkom!!) Ook onze penningmeester Benny is van de partij, die speciaal van zijn werk uit Duitsland is afgekomen. Na een halfuurtje is de groep compleet (we zijn met z’n 8) en trekken we met de auto’s richting Gent city. Een kroegentocht zou geen succes zijn als je niet eerst tweemaal dezelfde straatjes bezoekt en totaal verkeerd rijdt niemand van het gezelschap wist waar we waren en waar we heen gingen. Algemene hilariteit… Uiteindelijk slagen we erin een gezellige kroeg binnen te vallen en een tafel op

te eisen. We worden vriendelijk bediend door een ober die weet wat humor betekent. Tussen het bier, de fruitsapjes en ice-tea is er tijd voor een babbel, leuke anekdotes en de nodige (luchtige) discussies. Wel wordt er al nagedacht over een volgende bijeenkomst of activiteit: bijvoorbeeld een pannenkoeken namiddag (dit smakelijk project wordt verder uitgewerkt door Anja en mijzelf). Om dit alles te verwerken houden we even halt voor een lekker zakje friet. Daarna zijn de meesten weer klaar om de tocht verder te zetten. Helaas zonder mijzelf, ik vertrek richting Oostende, maar ik ben er zeker van dat er achteraf nog veel gelachen, geschaterd en gedronken is geweest… Santé! Foto's van onze tocht vind je op blz. 4. Tot ziens! Emy

Ook een eigen website gedeelte voor de jongeren komt eraan. Je hoeft niet ver te zoeken. Tik zoals altijd www.psoriasis-vl.be in. Bovenaan vind je het jongerenlogo en dat verbindt je met het jongerengedeelte van de site. Er is een homepage (met nieuws), een bladzijde ‘wat is psoriasis?’ voor jongeren, een nieuwsbladzijde, een rubriek contacten en het forum is hetzelfde als op de moedersite. De jongeren zullen zeker een systeem vinden om met elkaar te kunnen chatten. Die tests lopen al. Opdat de chat zo veilig mogelijk zou verlopen, moet je lid zijn van de vereniging. (Paul)

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 5

5 08-12-2005 15:47:22

NIEUWE BEHANDELINGEN NIEUWE INZICHTEN IN HET ONTSTAAN VAN PSORIASIS Tot pakweg 20 jaar geleden werd psoriasis gezien als een ziekte die zijn oorsprong vond in de opperhuid. De opperhuidcellen groeien ongeveer vijf keer sneller dan normaal en rijpen onvolledig uit. Hierdoor blijven de cellen aan elkaar klitten en vormen ze dikke witte schilfers in plaats van onzichtbaar af te schilferen zoals in normale huid. Deze veranderingen in de opperhuid – zo luidde de theorie verder – veroorzaakten vervolgens een ontstekingsreactie met breed openstaande bloedvaten wat de dieprode kleur van de psoriasisplekken verklaarde. Deze zienswijze kwam echter op de helling te staan door een aantal bevindingen. Zo kan een beenmergtransplantatie (waarbij het eigen afweersysteem vervangen wordt door dat van iemand anders) een psoriasis laten genezen wanneer de beenmergdonor geen aanleg voor psoriasis heeft of omgekeerd een psoriasis doen ontstaan bij beenmerg afkomstig van een psoriasis patiënt. Een tweede argument is dat er al geprikkelde witte bloedcellen teruggevonden worden in de huid één week voor een psoriasis plek ontstaat op die plaats. Ten derde zijn er een aantal krachtige anti-psoriasis medicaties (zoals cyclosporine) die enkel op witte bloedcellen en veel minder of niet op opperhuidcellen werken. Ten slotte kan men psoriasis uitlokken door niet aangetaste huid van een psoriasis patiënt over te planten naar een muisje en deze in te spuiten met geprikkelde witte bloedcellen, afgezonderd uit het bloed van dezelfde patiënt. Vandaag zien we psoriasis dan ook als een auto-immuunziekte, waarbij het afweersysteem (een leger van witte bloedcellen) zich keert tegen de eigen huid in plaats van tegen indringers zoals bacteriën, schimmels, virussen,… Het is een soort van reuma van de huid veroorzaakt door een erfelijke aanleg

6 pso_dec.indd 6

van de witte bloedcellen om ontsteking uit te lokken in de huid. Hierbij dienen lymfocyten (bepaalde witte bloedcellen) eerst uit de bloedbaan te treden om in de huid aan te belanden alwaar ze gaan ‘paren’ met antigeen-presenterende cellen (andere witte bloedcellen in de huid) via oppervlakte eiwitten. Hierbij komen cytokines (prikkelende eiwitten) zoals interleukine-23 vrij waardoor de lymfocyten vermenigvuldigen en op hun beurt cytokines aanmaken zoals tumor necrosis factor (TNF) dat de rol van orkestleider of spelverdeler van de ontstekingsreactie op zich lijkt te nemen. TNF en andere cytokines versterken de ontsteking nog door nieuwe witte bloedcellen aan te trekken. Tevens veroorzaken ze de veranderingen in de opperhuid (versnelde groei en onvolledige uitrijping) en in de bloedvaten (nieuwaanmaak van breed openstaande bloedvaten) die karakteristiek zijn voor de psoriasis plaque. Tot op vandaag weten we nog steeds niet waarom de witte bloedcellen zich abnormaal gedragen bij psoriasis. Behandelingen van psoriasis zijn dan ook onderdrukkend, niet genezend. Ze zijn gericht op de ontsteking (witte bloedcellen), de verdikking van de opperhuid (door versnelde groei en gestoorde uitrijping) en de nieuwaanmaak van bloedvaatjes.

Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:47:25

NIEUWE LOKALE BEHANDELINGEN VOOR PSORIASIS De meest gebruikte lokale behandelingen voor psoriasis zijn vitamine D derivaten (zoals calcipotriol of Daivonex®) en sterke cortisone preparaten (zoals betamethasonedipropionaat of Diprosone®). Vitamine D werkt vooral in op de veranderingen in de opperhuid en bezit een langzame maar langdurige werking. Cortisone grijpt vooral in op de ontsteking; het geeft snelle verbetering maar veroorzaakt gewenning van de huid waardoor het na een tijdje niet meer zo goed werkt en zelfs opstoten optreden bij stoppen; daarnaast kan langdurig cortisone gebruik verdunning van de huid en striemen doen ontstaan. Door deze eigenschappen vullen vitamine D en cortisone mekaar perfect aan bij de lokale behandeling van psoriasis: vitamine D zorgt voor gestage en langdurige verbetering terwijl cortisone in het begin van de behandeling gecombineerd wordt voor een snelle start. Daarom zullen vitamine D en cortisone in het begin van de behandeling meestal gecombineerd worden om geleidelijk over te schakelen naar onderhoudsbehandeling met enkel vitamine D wanneer de psoriasis beter gaat. Vitamine D en cortisone konden tot voor kort niet samen in één zalf gebruikt worden omdat ze mekaar afbreken. Dit zorgde ervoor dat in het begin van de behandeling steeds twee keer per dag gesmeerd moest worden. Enkele jaren geleden is men erin geslaagd om calcipotriol en betamethasonedipropionaat toch te combineren in één zalf onder de merk-

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 7

naam Dovobet® (Leo Pharma). Dit product combineert de voordelen van cortisone en vitamine D in één zalf waardoor één keer smeren per dag volstaat. De zalf werkt vooral heel snel (40% verbetering na één week; 70% na vier weken). Dovobet® is al sinds enige jaren verkrijgbaar maar niet terugbetaald; binnen enkele maanden zou daar verandering in komen en zal de zalf in brede kring beschikbaar worden. Binnen enkele jaren komt er wellicht ook Dovobet® gel op de markt voor behandeling van psoriasis van de behaarde hoofdhuid. Studieresultaten lijken in elk geval veelbelovend. Sinds enkele jaren is er ook een lokaal vitamine A op de Belgische markt met name tazaroteen of Zorac® gel. Dit product werkt traag maar langdurig zoals vitamine D maar is iets minder krachtig en prikkelt de huid veel vaker.

NIEUWE SYSTEMISCHE BEHANDELINGEN VOOR PSORIASIS Als de psoriasis onvoldoende reageert op of te uitgebreid is voor lokale therapie zal meestal lichttherapie opgestart worden (UVB of PUVA). Het aantal keer dat deze behandeling kan toegepast worden is beperkt omdat anders de kans op huidkanker te groot wordt. Voor ernstige vormen van psoriasis kunnen ook pilletjes ingenomen worden. Acitretine (Neotigason®) is een vitamine A derivaat dat vooral actief is voor puistige psoriasis of psoriasis van handpalmen of voetzolen terwijl de activiteit voor plaque psoriasis wisselend is. Bovendien mogen vrouwen niet

7 08-12-2005 15:47:26

Advertentie

DE DERMATOLOGISCHE WELDADEN VAN DE DODE ZEE Ontstaan uit de dermatologie en het onderzoek in thalassotherapie, bieden de Laboratoires Seaderm een dermatologisch gamma op basis van actieve bestanddelen uit de Dode Zee. De concentraten uit de Dode Zee staan bekend om hun kalmerende, keratolytische, zuiverende en verzachtende werking. Ze worden vaak gebruikt bij dermatologische en reumabehandelingen. De dermatologische producten van Seaderm bevatten geen parfum en geen kleurstoffen. Ze zijn bijzonder doeltreffend voor de dagelijkse verzorging van huidtypes met aanleg voor psoriasis en eczeem. Het Seaderm concept is opgebouwd rond een verzorgingsprogramma in 3 fasen: reinigen, voorbereiden en behandelen, verzorgen en beschermen.

1. Zeepvrije wastablet uit de Dode Zee Schuimende klei uit de Dode Zee 2. Kristallen uit de Dode Zee 3. Restructurerende crème met Criste marine Restructurerende emulsie met Criste marine

1

REINIGEN

2 VOORBEREIDEN

BEHANDELEN

3 VERZORGEN

BESCHERMEN

Seaderm • 10, Place Vendôme • F 75001 Paris Laboratoires Seaderm • 21, Koninginnegalerij • B 1000 Brussel www.seaderm.com • [email protected]

pso_dec.indd 8

HET DERMATOLOGISCH GAMMA

TRANSAD.BE

Verkrijgbaar in de apotheek

08-12-2005 15:47:27

zwanger worden tijdens en tot 2 jaar na inname van acitretine wegens heel schadelijk voor het ongeboren leven. Methotrexaat (Ledertrexate®) is zeer doeltreffend voor psoriasis maar is belastend voor de lever en de aanmaak van bloedcellen. Cyclosporine (Neoral®) is eveneens zeer krachtig bij de behandeling van psoriasis maar kan de nier beschadigen of de bloeddruk verhogen. De firma Novartis werkt aan een opvolger van cyclosporine die minder schadelijk is voor de nier met name pimecrolimus. Fumaarzuurderivaten zijn enkel in Duitsland maar niet in ons land verkrijgbaar. De werkzaamheid is vrij goed maar maagdarmlast, warmteopwellingen of daling van witte bloedcellen kunnen optreden. De firma Biogen werkt aan een verbeterde versie van fumaarzuur met minder nevenwerkingen onder de naam BG12. Sinds enkele jaren is er een totaal nieuwe generatie van geneesmiddelen voor psoria-

TRANSAD.BE

sis bijgekomen onder de noemer ‘biologics’. Biologics zijn eiwitgeneesmiddelen (antistoffen of receptoren) die op een zeer specifieke manier belangrijke eiwitten in het ziekteproces van psoriasis gaan remmen (meestal cytokines of oppervlakte-eiwitten van de witte bloedcellen). Doordat het om eiwitten gaat, kunnen biologics niet als pilletjes worden toegediend maar moeten ze ingespoten worden in de huid, spier of ader. Ze zijn niet schadelijk voor de lever of de nier. Het gaat om heel dure medicamenten (kostprijs meer dan 10.000 euro per jaar). Het gebruik ervan is dan ook voorbehouden voor patiënten met een ernstige psoriasis waarbij klassieke therapieën zoals lichttherapie, methotrexaat en cyclosporine falen. De meest succesvolle en beloftevolle biologics voor psoriasis zijn de tumor necrosis factor (TNF) remmers. Etanercept (Enbrel ®, Wyeth) is een menselijke oplosbare TNF receptor die in de huid twee keer per BIOLOGICS VOOR PSORIASIS: WERKINGSMECHANISME week wordt toegediend. Het medicament wordt Antigeen-presenterende cel al verscheidene jaren Endotheelcel gebruikt bij patiënten efalizumab met reumatoïde artritis alefacept (gewrichtsreuma) waarT-cel trafficking APC - T - cel interactie Interleukine-23 anti-II 23 door er ruime ervaring is bij 100.000’en patiënT-cel proliferatie ten. De werkzaamheid is T-CEL heel goed met ongeveer Cytokines (TNF) de helft van de patiënten die na 12 weken een Chemokines minstens 75% verbeteetanercept Neutrofiel infliximab ring ondervindt. Het is Keratinocyt adalimumab eveneens werkzaam op

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 9

9 08-12-2005 15:47:31

de gewrichtsklachten. Bij het stoppen van de behandeling keert de psoriasis voor de helft terug na gemiddeld 3 maanden. Etanercept wordt goed verdragen; soms treedt een lichte reactie op op de plaats van inspuiting de eerste dagen. Etanercept is sinds september 2004 goedgekeurd voor de behandeling van psoriasis in Europa; waarschijnlijk zal het als eerste biologic voor psoriasis terugbetaald worden in België begin 2006. Infliximab (Remicade®, Schering-Plough) is een TNF-antistof van gemengde muis-mens oorsprong die als een baxter in de ader wordt toegediend in het ziekenhuis om de 2 tot 8 weken. Men past infliximab al enkele jaren toe voor de ziekte van Crohn (ontstekingsziekte van de darm) en reumatoide artritis waardoor ook hier ervaring is bij 100.000’en patiënten. Het is een zeer krachtig product (80% ervaart minstens 75% verbetering na 12 weken) dat tevens actief is op de gewrichtsklachten. Maar bij het stoppen is soms een ergere opstoot van de psoriasis waarneembaar. Tijdens het infuus ziet men ook soms zware allergische reacties optreden. Infliximab is pas zeer recent (oktober 2005) goedgekeurd voor de behandeling van psoriasis in Europa maar nog niet terugbetaald in ons land. Adalimumab (Humira®, Abbott) is een menselijke TNF-antistof die in de huid wordt ingespoten om de twee weken. Het is sinds enkele jaren beschikbaar voor gewrichtsreuma. De eerste studies bij psoriasis tonen dat meer dan de helft van de patiënten minstens 75% verbetering van de psoriasis vertoont na 12 weken. Gewrichtsontsteking reageert eveneens gunstig op de behandeling. Het

10 pso_dec.indd 10

medicament is nog niet goedgekeurd voor psoriasis; de laatste studies op patiënten zijn nog aan de gang. Certolizumab pegol (Cimzia®, UCB) is een bewerkt fragment van een bijna totaal menselijke TNF-antistof die in de huid wordt ingespoten om de vier weken. Het is nog niet beschikbaar maar in ontwikkeling voor de ziekte van Crohn en gewrichtsreuma. Vroege studies bij patiënten met psoriasis zijn aan de gang. Naast de TNF-remmers zijn er ook nog biologics die inwerken op de oppervlakte eiwitten van witte bloedcellen. Efalizumab (Raptiva®, Serono) is een bijna totaal menselijke antistof gericht tegen een oppervlakteeiwit van de lymfocyt, dat van belang is bij het uittreden van de bloedbaan naar de huid en het paren met de antigeen-presenterende cel. Het wordt wekelijks ingespoten in de huid. 28% van de psoriasis patiënten vertoont een verbetering van minstens 75% na 12 weken. Het werkt niet op de gewrichtsklachten en bij stoppen keert de psoriasis na 2 maanden voor de helft terug. Nogal vaak wordt hierbij een verergering van de psoriasis gezien. Grieperige symptomen met verhoogde witte bloedcellen worden soms gezien en bloednames zijn nodig om verlaging van bloedplaatjes op te sporen. Efalizumab wordt enkel voor psoriasis gebruikt en het totaal aantal behandelde patiënten is tamelijk beperkt. Het medicament is sinds september 2004 goedgekeurd voor gebruik bij psoriasis in Europa maar voorlopig nog niet terugbetaald in ons land. Alefacept (Amevive ®, Biogen Idec) is een menselijke biologic die het paren van de

Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:47:35

lymfocyt met de antigeen-presenterende cel remt via één van de oppervlakte-eiwitten. Het wordt wekelijks ingespoten in de spier waardoor ongeveer één derde van de psoriasis patiënten een verbetering van minstens 75% vertoont na 12 weken. Wanneer het gestopt wordt, duurt het gemiddeld 8 maanden voor de psoriasis terugkomt. Studies voor de effecten op de gewrichtsklachten zijn nog aan de gang. Vaak geziene nevenwerking is een daling van de lymfocyten, die heel goed in het bloed moet opgevolgd worden. Het medicament is op de markt in de Verenigde Staten maar is niet goedgekeurd voor gebruik in Europa.

Ten slotte vermelden we dat nieuwe, veelbelovende antistoffen ontwikkeld worden tegen interleukine-23. Dit is het cytokine dat de ontsteking bij psoriasis na het paren van de lymfocyt met de antigeen-presenterende cel in gang zet. De eerste resultaten van dit medicament bij psoriasis proeven in elk geval naar meer. De zoektocht naar nieuwe medicaties voor psoriasis staat gelukkig dus niet stil. Laat dit voor elke psoriasispatiënt een hoopvolle gedachte zijn! Prof. Dr. Siegfried Segaert Dienst Dermatologie UZ Leuven

Advertentie

Groot- en kleinhandel

Stichelbaut BVBA Lippenslaan 45-47-49 8300 Knokke-Heist tel: 050/60.13.94 - fax: 050/62.19.55

W

O

O

N

D

E

K

O

R

Stichelbaut Gentse Steenweg 138 - 9990 Maldegem tel: 050/71.25.52 - fax: 050/71.74.68 ■ VERVEN

■ BEHANGPAPIER

■ VOLTAPIJT

■ GORDIJNEN

Leden: 30% korting op verven en 20 % op diversen

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 11

11 08-12-2005 15:47:36

Advertentie

Jeuk? Vanaf nu gedaan! Een huid waarvan de beschermingsfunctie verstoord wordt, verliest vocht; de huid dehydrateert. Een jeukerig gevoel duikt op en de neiging zich te krabben is vaak oncontroleerbaar. Dankzij het duo Anti-jeuk Crème en Spray van Eucerin, is het vanaf nu mogelijk om de vicieuze jeuk-krabcirkel te doorbreken. De Anti-jeuk Crème, die verrijkt is met haverextracten, verzacht de huid en versterkt haar barrièrefunctie. Ze hydrateert de droge huid langdurig en voorkomt de opflakkering van jeuk. De Anti-jeuk Spray, op basis van Menthol en Polidocanol, kalmeert jeuk onmiddellijk en vermindert dus het verlangen zich te krabben. Aanbevolen in het geval van droge huid, eczema en atopisch dermatitis. De Anti-jeuk Crème en Spray zijn vrij van parfum en kleurstoffen en zijn geschikt voor volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar.

12

DERMATOLOGISCHE HUIDVERZORGING

Psoriant • 4/05 Exclusief in de apotheek.

pso_dec.indd 12

08-12-2005 15:47:36

Onze vereniging verliest een trouw lid. Op 6 november 2005 overleed Lucien LAPORTE, echtgenoot van Mariette Creces.

Het bestuur van de vereniging biedt Mariette, kinderen en kleinkinderen zijn oprechte deelneming aan. Het verlies van deze zeer beminnelijke man komt hard aan!

Advertentie

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 13

13 08-12-2005 15:47:41

Advertentie

www.Psotramil.be de kracht uit de dode zee Luxsel-Delaerestraat 37 - B-8800 Roeselare - tel.: (+32)51 24 46 65

ZOUT

WATER

> Psotramil Dode zee zout 10 kg : € 39,9

> Psotramil Dode zee water 1 liter : € 14,9

> Psotramil Dode zee zout 25 kg : € 82,9

> Psotramil Dode zee water 5 liter : € 44,6

MODDER > Psotramil Dode zee modder 1 kg : € 17,9 > Psotramil Dode zee modder 5 kg : € 56,6 > Psotramil Dode zee modder 20 kg : € 93,95

SHAMPOO

DOUCHE-CREME > Psotramil Dode zee douche (met dode zee zout) 250 ml : € 9,9 > Psotramil Dode zee douche 5 l : € 64,5

(met dode zee zout)

ZEEP

> Psotramil Dode zee shampoo (met dode zee zout) 0,5 l : € 11,9

> Psotramil Dode zee zeep (met dode zee zout) 0,5 l : € 11,9

> Psotramil Dode zee shampoo (met dode zee zout) 5 l : € 64,5

> Psotramil Dode zee zeep (met dode zee zout) 5 l : € 64,5

OLIE > Psotramil neutrale olie (amandel en jobaba) 0,5 l : € 19,9 > Psotramil neutrale olie (amandel en jobaba) 5 l : € 64,5

Grativsanaf

ng leveri 30 €

Stort het bedrag op FORTIS 285-0366248-05 14t.n.v. Lux-sel, Delaerestraat 37 - B-8800 Roeselare Psoriant • 4/05 pso_dec.indd 14

08-12-2005 15:47:51

Advertentie Net over de Nederlandse grens in Bad Bentheim. De weldadige en rustgevende werking van drie natuureigen kuurmiddelen!

Warme zoutwaterbronnen (27 %) Natuurlijke modderbaden - Zwavelbaden In Europa absoluut unieke methode van kuren: • specialistische en vooruitstrevende medische behandeling • één van de meest verzadigde zoutwaterbronnen in Europa • landelijke rust en bijzonder comfortabele accommodatie ■ Fachklinik Bad Bentheim ontwikkelde een eigen zoutbronlichttherapie voor de behandeling van psoriasis (psoriasis vulgaris en psoriasis pustulosa) met natuurlijk verzadigde warme zoutwaterbaden en aansluitend UV-lichtbestraling. ■ Uitstekende vooruitzichten in geval van psoriasis artritis (psoriasis gewrichtsontstekingen) ■ Optimale mogelijkheden door ruim veertig verschillende bestralingsapparaten voor zowel specifieke delen als voor het gehele lichaam. ■ Klinische en ambulante behandeling. ■ Gelegen temidden van 1000 ha. bosgebied voor rust en ontspanning. PSORIASISKLINIEK BAD BENTHEIM De warme zoutwater- en zwavelbron in de natuur! Am Bade 48455 Bad Bentheim Tel. 0049 5922 740 - Fax 0049 5922 74899 Internet: http://www.fk-bentheim.de

Psoriant • 4/05

pso_dec.indd 15

15 08-12-2005 15:47:53

PSORIASISSTICHTING vzw PSORIASISSTICHTING VZW (januari 2003) Opgericht in oktober 1982 onder de naam VVPP Maatschappelijke zetel: Hoogvennestraat 59 te Hasselt SITE: www.psoriasis-vl.be E-mail: [email protected] • Lid van EUROPSO (Europese Psoriasis verenigingen) • Lid van IFPA (International Federation of Psoriasis Associations) Voorzitter: Paul De Corte Beervelde-Dorp 39 9080 Lochristi Tel & fax: 09/355 08 13 E-mail: [email protected] LIDMAATSCHAP:

Ledenadministratie en secretariaat: Eddy Swolfs Hoogvennestraat 59 3500 Hasselt Tel. 011/24 32 86 Bankrelatie: 001-1866354-53

€15 - lid tot 1 april 2007

De vereniging is gemachtigd een Fiscaal Attest af te leveren aan schenkers van minimum €30 (lidgeld niet inbegrepen) op rekening 001-1866354-53.

FRANSTALIGE VERENIGING GIPSO: Jules Leroux Tél. & Fax : 04/342 37 92 PARTNERSCHAP: Bevoorrechte partners:

Geëngageerd partner:

Galderma Betrokken partner: Bad Bentheim (Psoriasiskliniek in Duitsland) Brico Tielt-Winge Dermolin - Tramedico Eucerin Luxsel- Psotramil Weinberg Travel

pso_dec.indd 16

08-12-2005 15:47:54

LOKALE BEHANDELINGEN DEEL II: PSORIASISBEHANDELINGEN Prof. Dr. H. BEELE Afdeling Dermatologie UZ Gent Aangezien psoriasis een chronische ziekte is, heeft de patiënt er alle belang bij zwaardere therapieën zo lang mogelijk uit te stellen. Sommige patiënten proberen hun arts onder druk te zetten om de zwaarste behandelingen snel in te zetten.Vooral bij kinderen en jongeren moet men zeer omzichtig te werk gaan. Bij ‘lichte’ psoriasis zijn lokale behandelingen aangewezen. Ook bij een ‘matige tot ernstige’ psoriasis kunnen lokale middelen goede diensten bewijzen in combinatie met andere therapieën.

Bewaar deze katern in een apart mapje. Na een paar jaar heb je een kanjer van een naslagwerk over psoriasis. Belangrijk vooral is dat je documentatie actueel blijft. En gratis bovendien!

Psoriant • 4/05

mid_4_5_december.indd 17

Lokale behandelingen

17

08-12-2005 15:35:30

18



Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:35

INLEIDING Psoriasis is een vaak voorkomende multifactoriële aandoening die ontstaat door een combinatie van oorzakelijke factoren, zoals erfelijke voorbeschiktheid, stressfactoren, infecties, medicatie inname, verwonding van de huid, etc. De ziekte uit zich op verschillende manieren. Dit gaat van relatief beperkte aantasting tot zeer uitgebreide letsels die zelfs levensbedreigend kunnen zijn. Ook de aard van de letsels kan sterk verschillend zijn, gaande van kleine druppelachtige letsels (guttata letsels) over plaques (klassieke letsels op de ellebogen en de knieën) en letsels in de plooien, tot pustuleuze en erythrodermievormen. Gezien de erfelijke voorbeschiktheid van de aandoening is het onmogelijk om psoriasis te behandelen, zodat de ziekte met zekerheid nooit meer terugkomt. Men kan echter wel, mits aangepaste behandeling, doeltreffend de ziekteverschijnselen van psoriasis opheffen. Dit kan o.a. door het gebruik van crèmes en zalven die men lokaal op de letsels aanbrengt. In de hierop volgende uiteenzetting worden de verschillende lokale of topische behandelingsvormen van psoriasis overlopen.

Wat gebeurt er met de huid bij psoriasispatiënten? De klassieke letsels bij psoriasis bestaan uit rozige, licht verheven vlekken die scherp afgelijnd zijn. In de meeste gevallen zullen de letsels ruwer aanvoelen dan de normale huid. Als de patiënt recent geen zalven of crèmes gebruikt heeft, kunnen er bovendien zilvergrijze schilfers aanwezig zijn, die min of meer

Psoriant • 4/05



19

08-12-2005 15:35:38

Fig. 1. typische psoriasis letsels met roodheid, verdikte huid en zilvergrijze schilfering

gemakkelijk kunnen weggekrabd worden (fig. 1). Deze huidletsels bij psoriasis worden veroorzaakt door een verandering in de snelheid van celdeling van de opperhuidcellen (ongeveer 20 keer sneller dan bij de normale huid). Het proces waarbij de opperhuid vernieuwt en dat normaal gezien ongeveer 1 maand in beslag neemt (cfr. artikel over droge huid PSORIANT 2/05 middenkatern p. 3), vergt bij psoriasispatiënten slechts 4 dagen. Deze verandering in de stofwisseling van de cellen uit zich als een verdikking van de huid met een abnormale verhoorning en een versnelde afschilfering van de huidcellen zoals we die opmerken bij psoriasispatiënten. Om al deze fenomenen in detail te bestuderen, kan men dunne coupes (doorsnedes) maken van een biopsie (stukje huid uitgesneden ter hoogte van een huidletsel). Als men deze coupes van de huid bij een psoriasispatiënt

20



Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:38

Fig. 2: doorsnede van de huid van een patiënt met psoriasis, in vergelijking met normale huid (opperhuid is het donkergekleurde deel)

onder de microscoop bekijkt en vergelijkt met de doorsnede van normale huid, dan bemerkt men een verdikking van de opperhuid, veel meer cellen die aan het vermenigvuldigen zijn, en een schilfering die anders van aspect is dan bij een normale huid (cfr.fig. 2). De laatste jaren neemt men meer en meer aan dat deze afwijkingen van de opperhuid bij psoriasis veroorzaakt worden door een onderliggend ontstekingsproces in de lederhuid. Dit verklaart waarom behandelingen die de neiging tot ontsteking verminderen, ook werkzaam zijn bij psoriasis. Globaal kan men stellen dat de psoriasisbehandelingen zullen ingrijpen op de aspecten die afwijkend zijn bij psoriasis.

Psoriant • 4/05



21

08-12-2005 15:35:40

Bepaalde behandelingsvormen zullen rechtstreeks inwerken op de abnormale vermenigvuldiging in de opperhuid, andere behandelingen zullen vooral gericht zijn op het verwijderen en/of verzachten van de ruwe schilferende opperhuid, en nog andere behandelingen zullen inwerken op de ontstekingsprocessen in de lederhuid en de opperhuid. Heel wat behandelingsvormen werken in op meerdere van deze aangrijpingspunten. In het vervolg van de uiteenzetting zal voor de verschillende behandelingsvormen aangegeven worden op welke aangrijpingspunten ze werkzaam zijn.

LOKALE/TOPISCHE BEHANDELING Er bestaan verschillende lokale behandelingsvormen. Bij elke behandelingsvorm zijn er steeds twee elementen van belang. Enerzijds is er de basis (ook genoemd vehikel of excipiëns) en anderzijds het actief bestanddeel. Met de basis, vehikel of excipiëns bedoelt men de vloeistof, de crème of de zalf waarin het actief bestanddeel verwerkt is, om het gemakkelijker te kunnen aanbrengen op de huid. De actieve bestanddelen daarentegen zijn meestal vaste stoffen, bijvoorbeeld onder de vorm van een poeder, die een concrete geneeskundige werking hebben. We zullen achtereenvolgens de verschillende vehikels, en de verschillende actieve bestanddelen bespreken welke relevant zijn bij lokale behandeling van psoriasis.

22



Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:43

A. BASIS (VEHIKEL / EXCIPIËNS)

dan van een olie. Men maakt onderscheid tussen minerale vetten, zoals vaseline, die nauwelijks in de huid indringen en die volledig afsluitend zijn.

De keuze van het excipiens of vehikel hangt samen met een aantal factoren: • de aard van de huidletsels (bijvoorbeeld droog en schilferend versus nattend), • de locatie van de huidletsels (in de plooien gaan we liever geen vette excipientia gebruiken), • de vettigheidsgraad van de huid, en • de gewenste diepte van inwerking.

Hierdoor zijn ze quasi niet bruikbaar in de behaarde hoofdhuid. Natuurlijke vetten, zoals lanoline daarentegen, kunnen water absorberen, daardoor zijn ze minder sterk afsluitend en kunnen ze dieper in de huid doordringen. Unguentum simplex is een preparaat dat voor de helft bestaat uit lanoline en voor de helft uit vaseline.

2. Crèmes 1. Zalf/olie Een zalf is een vehikel dat uit vetten of vetachtige stoffen bestaat. Het gaat om een sterk afsluitend product dat bijgevolg bruikbaar is om schilfers en korsten los te weken. De consistentie van een zalf is afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Bij hogere temperatuur wordt het product meer vloeibaar. Men spreekt

Psoriant • 4/05


Crèmes zijn emulsies van water in olie of olie in water. Omdat ze minder vettig zijn dan zalven, zijn ze makkelijker aan te brengen en te verwijderen en zijn ze cosmetisch beter aanvaardbaar. Een olie in water emulsie betekent dat de olie of het vet in water geëmulgeerd is. Het product heeft de consistentie van een dagcrème en is


23

08-12-2005 15:35:43

relatief makkelijk aan te brengen. Doordat er vooral water aanwezig is, heeft het product ook een afkoelend effect, en is er ook een zeker uitdrogend effect. Omgekeerd heeft de hogere concentratie aan water als nadeel dat het product makkelijker beschimmelt; bijgevolg is het nodig om bewaarmiddelen als additief aan de emulsie toe te voegen. Sommige patiënten kunnen een eczeemreactie ontwikkelen op de plaats waar de emulsie aangebracht wordt. Dit komt omdat ze overgevoelig of allergisch zijn voor de emulsie zelf, of, wat nog vaker voorkomt, voor een van de additieven die aan de emulsie toegevoegd zijn. Typische voorbeelden van olie in water emulsies zijn: hydrofiele crème en beeler base. Een water in olie emulsie daarentegen betekent dat een kleine hoeveelheid water in een vettige basis geëmulgeerd is. Het product heeft de consistentie van een nachtcrème.

24



Door de grotere hoeveelheid aan vetten kunnen de actieve bestanddelen van de crème makkelijker binnendringen in de diepte van de huid. Het product is echter weinig stabiel, en gevoelig aan temperatuursschommelingen. Typische voorbeelden van een water in olie emulsie zijn coldcream en lipofiele crème.

3. Lotions Lotions zijn vloeibare vehikels waar soms een beperkte hoeveelheid alcohol aan toegevoegd is, om het product sneller te laten verdampen. Deze producten zijn vooral bedoeld voor gebruik in de behaarde hoofdhuid.

4. Andere vehikels en behandelingsvormen Naast de hoger vermelde basissen of vehikels bestaan er nog andere vormen, zoals pasta’s, waterpasta’s, gels, welke echter minder in aanmerking komen voor gebruik bij psoriasisbehandeling. Bij psoriasis wordt daaren-

Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:43

tegen wel af en toe gebruik gemaakt van een speciale verbandtechniek, namelijk een afsluitend verband. Deze techniek bestaat erin dat de behandelende huid afgedekt wordt met een ondoordringbare stof, zoals plastiek. Door gebruik te maken van een dergelijk afsluitend verband kan men de werking van het aangebracht product verhogen. Hierdoor kan men met

een beperkte hoeveelheid zalf (bv. een cortisonehoudend product) toch een zeer goed effect bekomen worden. Het product kan immers niet in de plastieklaag dringen, en wordt genoodzaakt om dieper in de huid te dringen. Het afsluitend verband mag echter nooit gebruikt worden bij besmette letsels, gezien anders de woekering van bacteriën kan bevorderd worden.

B. ACTIEVE BESTANDDELEN 1. Salicylzuur Als men psoriasis huidletsels wil behandelen, zal men in eerste instantie proberen om de huidschilfers weg te krijgen. Enkel dan immers kan men voldoende diep in de huid inwerken met andere producten. Om de schilfers te verwijderen zal men meestal gebruik maken van salicylzuur houdende preparaten. Meestal zal men het salicylzuur verwerken in relatief vettige produc-

Psoriant • 4/05


ten zoals zalven of oliën. Bij de meeste patiënten volstaat een korte gebruiksduur van enkele dagen om de schilfers volledig weg te krijgen. Als de schilfers grotendeels verdwenen zijn kan men overgaan tot andere lokale therapievormen. Men kan de salicylzuurhoudende producten dan wel nog in lagere concentraties, of nog af en toe eens gebruiken om de nieuwvorming van schilfers zo goed mogelijk onder controle te houden.


25

08-12-2005 15:35:43

2. Vitamine D analogen Vitamine D analogen worden sedert een aantal jaren ook vaak gebruikt in de behandeling van lichte tot matige plaques psoriasis. Vitamine D heeft ook een tegenhoudende werking op de vermenigvuldiging van cellen en stimuleert bovendien de evolutie van de levende huidcellen naar verhoornde cellen toe.

vaak gebruikt in combinatie met een topisch corticoïd of in combinatie met UV behandeling.

3. Corticoïd preparaten

De topische corticoïden hebben voornamelijk een antiinflammatoir (anti-ontsteking) effect. Dit zal zich uiten door een vermindering van de roodheid van de psoriasisletsels. Door vermindeDe vitamine D producten ring van de ontsteking zal er zijn behoorlijk effectief in de secundair ook een afname zijn behandeling van psoriasis en van de huidverdikking alsook hebben relatief weinig bijwer- van de neiging tot schilfering. kingen. Als de maximale dosis Er bestaan zeer veel verschiloverschreden wordt, kan er lende soorten topische cortiwel hypercalcemie (verhoog- coïden. Zij verschillen inzake de calciumconcentratie in het het vehikel (cfr. hoger); anderbloed) optreden. Concreet zijds is er ook een verschil in mag er bv. niet meer dan 100 de sterkte van het gebruikt gram calcipotriol per week corticoïd preparaat. Bepaalde corticoïden zijn veel krachgebruikt worden. tiger dan andere. Meestal zal Bepaalde vitamine D analo- men in de beginfase starten gen kunnen wel irriterend zijn, met een relatief krachtig prevooral als ze gebruikt wor- paraat dat men één of meerden op de dunne huid van bv. dere keren per dag smeert of het gelaat of in de plooien. aanbrengt. Naarmate de huidVitamine D analogen worden letsels verbeteren, zal men

26



Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:43

de frequentie van de applicatie verminderen en eventueel overgaan naar een lichter product. Door gebruik te maken van een afsluitend verband, kan men het effect van een topisch corticoïd verhogen. Vooral sterke corticoïden kunnen geresorbeerd worden, en bij gebruik van grote hoeveelheden is er risico voor stijging van de cortisone in het bloed. Dit risico doet zich voornamelijk voor als men meer dan 50 g van een sterk corticoïd zalf appliceert per

Psoriant • 4/05


week. Als men onder deze hoeveelheid blijft, is het risico op algemene bijwerkingen relatief beperkt. Er zijn echter wel een aantal lokale bijwerkingen zoals: huid atrofie (verdunning van de huid), striae distensae ’striemen’, oppervlakkige onderhuidse bloedingen, etc. Bij gebruik van cortisone in het gelaat ziet men het ontstaan van uitgezette bloedvaatjes in het gelaat, alsook van een soort eczeem rond de mond (peri-orale dermatitis).


27

08-12-2005 15:35:44

Men spreekt dan van bv. het Goeckerman regime of het Steigleder schema. Het nadeel van deze behandelingen, is dat ze resulteren in een bruine verkleuring, wat het minder aangewezen maakt om dergeCorticoïden worden vaker lijke behandeling in ambulante gebruikt in combinatie met setting te gebruiken. Het is andere topische producten, wel een zeer veilige behanvooral vitamine D-prepara- delingsvorm. Er bestaat ook ten, waarbij er dan bv. ’s mor- een extract van koolteer in gens een corticoïd preparaat vloeibare vorm. Dit product gebruikt wordt en ’s avonds wordt vaker toegevoegd aan een vitamine D preparaat of magistrale bereidingen voor psoriasis hoofdletsels. omgekeerd. Bovendien zien we op plaatsen waar corticoïden gebruikt worden soms het ontstaan van secundaire besmettingen, zoals bacteriële (follicilitis), virus- en schimmelinfecties.

28

4. Koolteer

5. Ditranol

Koolteer wordt reeds lang gebruikt in de behandeling van psoriasis. Koolteer heeft vermoedelijk een remmende werking op de aanmaak van DNA en gaat op die manier de te snelle celdeling bij psoriasis vertragen. Meestal gebruikt men koolteerhoudende preparaten binnen een ziekenhuissetting. De koolteer zalven of baden worden daar meestal gecombineerd met UV-behandeling.

Ditranol heeft ongeveer een analoge werking als de koolteerderivaten. Ook dithranol houdt de versnelde nieuwvorming van huid bij psoriasispatiënten onder controle. Door de neiging tot verkleuring wordt het product ook hoofdzakelijk gebruikt in een hospitalisatie setting. Bovendien is er een belangrijk risico op irritatie. Bijgevolg kan men slechts lage concentraties gebruiken.



Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:49

Als men toch opteert voor hogere concentraties, dient men de applicatietijd sterk te reduceren tot enkele minuten. Men spreekt dan van de korte Ditranol-therapie.

6. Topische retinoïden Vitamine A derivaten onder de vorm van pillen, worden gebruikt in de behandeling van ernstige psoriasis.

Psoriant • 4/05


Recent werd een topisch vitamine A preparaat geïntroduceerd, namelijk tazaroteen, dat lokaal kan aangebracht worden op psoriasis letsels. Net zoals de systemische retinoïden werkt tazaroteen voornamelijk in op de overdreven verhoorning van de huid bij psoriasis. Het product kan soms wat irritatie veroorzaken.


29

08-12-2005 15:35:50

KEUZE VAN DE LOKALE BEHANDELING De keuze van de lokale behandeling van psoriasisletsels zal sterk samenhangen met de aard van de letsels en de uitgebreidheid van de letsels. Indien de letsels sterk schilferend zijn zal men altijd beginnen met een preparaat met salicylzuur om te decaperen1.

In een tweede tijd, als de schilfers grotendeels verwijderd zijn, zal men bij klassieke plaque psoriasis2 meestal gebruik maken van een combinatie van Vitamine D preparaten met een topisch corticoïd. Tazaroteen, korte ditranol of een behande1 2

30

schilfers verwijderen witschilferende, lichtjes verdikte psoriasisvlek, bv. op de elleboog



Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:56

ling met koolteer is ook niet uitgesloten. Bij zeer uitgebreide plaque psoriasis zal meestal een bijkomende systemische3 behandeling en/of UV-behandeling nodig zijn. Bij psoriasis guttata4 zal men gebruik maken van topische corticoïden. Koolteer in combinatie met UVB is hier ook zeer efficiënt. Bij psoriasis in de plooien en op het gelaat: zijn topische corticoïden aangewezen. De meeste andere producten kunnen irriterend zijn. Bij palmoplantaire psoriasis5 gaat men meestal een krachtig corticoïd gebruiken. Hier is er meestal ook nood aan systemische behandeling. Hetzelfde geldt voor de behandeling van veralgemeende pustuleuze6 psoriasis. Bij psoriasis van de behaarde hoofdhuid zal men, zolang er veel schilfering is, gebruik maken van een salicylzuurpreparaat maar dan meestal in olie. Naderhand kan overgeschakeld worden op een crème of een lotion met corticoïden of vitamine D.

3 4 5 6

medicatie via de mond ingenomen druppelpsoriasis (psoriasis met kleine druppelgrote vlekjes) psoriasis op handpalmen en/of voetzolen psoriasis gekenmerkt door pustels (met etter gevulde blaasjes)

Psoriant • 4/05



31

08-12-2005 15:35:58

TIPS BIJ LOKALE THERAPIE •

• • •

•

•

•

•

32

Het letsel zal niet sneller verbeteren door een dikke laag zalf of crème aan te brengen, integendeel. Breng zorgvuldig het preparaat in een dun laagje op de huid aan en wrijf het product goed in. Probeer zoveel mogelijk de gave huid rond het letsel vrij te houden van zalven of crèmes. Het is aan te raden om na het smeren de handen te wassen, zo vermijdt u dat het product in de ogen komt. Sommige patiënten kunnen zich behelpen met “weekend therapie”. Tijdens het weekend gebruiken ze dan een sterk corticoïd en de rest van de week behandelen ze de letsels dan met emolliërende of niet-steroïde antipsoriasis middelen. Sterke corticosteroïden moeten vermeden worden op gevoelige plaatsen als aangezicht, de lies en de oksels. Ook het gebruik van minder sterke cortisone-preparaten moet op die plaatsen beperkt worden. Bij combinatie van lokale therapie met UV-behandeling, is het mogelijk dat bepaalde preparaten het UV licht blokkeren, terwijl het UV licht ook de activiteit van voordien geappliceerde topica kan beïnvloeden. Roodheid en irritatie bij lokale behandeling wijst niet steeds op allergie. Bij de start van een lokale behandeling met cortisone, dithranol en vitamine D preparaat kan irritatie optreden. Ook de basis van het product kan verantwoordelijk zijn voor de irritatie. Men stopt dan tijdelijk de behandeling en men herbegint eens de irritatie voorbij is. Men kan lokale behandelingen onderling combineren: Een paar voorbeelden: • Van een bepaald product (bv. een vitamine D preparaat) kan men overdag de crème en ’s avonds de zalf gebruiken • Om overtollige schilfers vlot te verwijderen kan men ’s avonds een olie-basis met salicylzuur aanbrengen op de hoofdhuid, en ’s morgens het haar wassen met een zachte shampoo. Overdag kan zo nodig een lotion aangebracht worden • Actieve topische behandelingen, met bv. vitamine D preparaten of corticoïden, kunnen afgewisseld of aangevuld worden met emolliërende producten. Lokale behandelingen


Psoriant • 4/05

08-12-2005 15:35:59

advertentie

CETAPHIL®

Cetaphil is speciaal ontwikkeld voor de reiniging en hydratatie van de gevoelige, kwetsbare en geïrriteerde droge huid, zoals bij psoriasis.

Het Cetaphil-gamma bestaat uit: • 2 reinigende producten: Cetaphil reinigende lotion en Cetaphil zeepblokje • 2 hydraterende producten: Cetaphil hydraterende crème en Cetaphil hydraterende lotion Welk voordeel hebben deze producten voor u? Cetaphil zorgt ervoor dat uw huid soepel, zacht en aangenaam aanvoelt. Al deze producten zijn hypo-allergeen en worden uitstekend getolereerd, waardoor ze zeer aangenaam en comfortabel zijn in gebruik. Hoe moet u deze producten gebruiken? Cetaphil reinigende lotion Op de huid aanbrengen en lichtjes masseren. Verwijderen met een zachte doek, tissue of vochtig washandje. Cetaphil mag ook met water afgespoeld worden. Cetaphil blokje Te gebruiken als een klassiek zeepblokje, maar met als voordeel dat de natuurlijke beschermende laag van de huid (hydrolipidenfilm) gerespecteerd wordt. Cetaphil hydraterende crème De crème wordt aanbevolen voor de droge huid met een kleiner oppervlak zoals ellebogen, knieën en gelaat. 1 à 2 maal daags aanbrengen. De huid vooraf reinigen met een milde reiniger. Cetaphil hydraterende lotion Geschikt voor het ganse lichaam. Cetaphil hydraterende lotion mag zoveel gebruikt worden als gewenst. De huid vooraf reinigen met een milde reiniger. In een onderhoudstherapie bij psoriasis kan u Cetaphil als hydratatie 1x per dag aanbrengen en dit eventueel in combinatie met een lokale psoriasisbehandeling. Het Cetaphil-gamma is verkrijgbaar bij uw apotheker. Galderma N.V. – Fountain Business Center – Gebouw 5 – Bus 205 Van Kerckhovenstraat 110 – 2880 Bornem

cover_decem.indd 4

08-12-2005 15:43:43

MAATSCHAPPELIJKE ZETEL: Hoogvennestraat 59, 3500 Hasselt

ANTWERPEN

OOST-VLAANDEREN

■ Roger Geys Veldstraat 62 2310 Rijkevorsel Tel. 03 314 35 67 [email protected]

■ Paul De Corte Beervelde Dorp 39 9080 Lochristi Tel. 09 355 08 13 [email protected]

LIMBURG

WEST-VLAANDEREN

■ Agnes Hoeven Kosterstraat 10 3510 Kermt Tel. 011 25 16 01 [email protected]

■ Véronique Sijs Brieversweg 16 8340 Moerkerke Tel. 050 33 78 75 GSM 0476 92 19 87 [email protected]

VLAAMS BRABANT ■ Geert Laenens Laukensstraat 13 3210 Lubbeek Tel. 016 64 01 57 [email protected]

BEVOORRECHTE PARTNERS:

cover_decem.indd 1

Lid van:

IFPA

druk: http://www.coppens-druk.be

REGIONALE VOORZITTERS

08-12-2005 15:41:45

05

Recommend Documents