Wet van 19/12/05 betreffende precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten Op 18.01.2006 verscheen in het Belgisch Staatsblad de “Wet betreffende de precontractuele informatie bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten”. Laat U vooreerst, ondanks de pogingen van onze wetgever daartoe, niet misleiden betreffende de datum van inwerkingtreding van deze wet. De Nederlandse tekst van de Wet voorziet dat deze wet in werking treedt op 1.09.2008, de Franse tekst vermeldt echter 1.09.2005 als datum van inwerkingtreding en beoogt aldus retroactiviteit. Hier werd door de wetgever een mouw aangepast door in artikel 80 van de Programmawet van 27.12.2005 te bepalen dat de Koning de datum zou vastleggen voor de inwerkingtreding van de Wet. Een en ander is gebeurd bij K.B. van 12.01.2006 waarin 1.02.2006 wordt weerhouden als datum van inwerkingtreding van de Wet. In artikel 2 van de Wet wordt de toepassing ervan als volgt omschreven: “Deze wet is van toepassing op commerciële samenwerkingsovereenkomsten gesloten tussen twee personen, die elk in eigen naam en voor eigen rekening werken, waarbij de ene persoon het recht verleent aan de andere, die daarvoor een vergoeding van welke aard dan ook, rechtstreeks of onrechtstreeks betaalt, om bij de verkoop van producten of de verstrekking van diensten een commerciële formule te gebruiken onder één of meerdere van de volgende vormen: - een gemeenschappelijk uithangbord; - een gemeenschappelijke handelsnaam; - een overdracht van know-how; - een commerciële of technische bijstand;” Hoewel de Wet hoofdzakelijk geïnspireerd lijkt door de betrachting de precontractuele fase (of onderhandelingsfase) van de franchiseovereenkomst te regelen, geeft de tekst van de Wet zelf aan dat haar toepassingsgebied veel ruimer is: 1) De Wet is van toepassing op commerciële samenwerkingsovereenkomsten tussen 2 personen. - Hoewel niet gedefinieerd wordt wat hier met “commerciële samenwerkingsovereenkomsten” wordt bedoeld, mag worden aangenomen dat de wetgever de samenwerking tussen 2 handelaars beoogde. - Deze handelaars kunnen natuurlijke of rechtspersonen zijn.
Brussel - Tel. 02/234 67 10
Hasselt - Tel. 011/28 15 00
Kortrijk - Tel. 056/26 83 83
Gent: 09/224 44 28
1
- De tekst van de Wet geeft aan dat enkel de samenwerking tussen 2 handelaars wordt beoogd. De rechtspraak zal ongetwijfeld verduidelijking brengen, maar op basis van de letter van de Wet dient aangenomen te worden dat overeenkomsten waar 3 partijen tekenen niet meer binnen haar toepassingsgebied vallen… 2) Beide personen werken in eigen naam en voor eigen rekening. - Gezien beide partijen in eigen naam en voor eigen rekening moeten werken, lijkt de tussenkomst van een commissionair uitgesloten; - De voorbereidende werken van de Wet geven aan dat de wetgever niet de bedoeling had deze wet van toepassing te maken op de handelsagentuur nu de handelsagent niet voldoet aan de vereiste betreffende het optreden in eigen naam en voor eigen rekening. Evenwel gaan in de rechtsleer reeds stemmen op die dit in vraag durven stellen. 3) De ene partij kent aan de andere, tegen vergoeding van welke aard ook, het recht toe een commerciële formule te gebruiken onder de vorm van (1 is voldoende) een gemeenschappelijk uithangbord of handelsnaam, de overdracht van know-how of het verlenen van commerciële of technische bijstand. Met andere woorden: - Moet de vergoeding niet uit geld bestaan; - Zou elke overeenkomst waarbij er een overdracht van know-how is hieronder kunnen vallen; - Algemeen gesteld is het toepassingsgebied van de Wet uiterst ruim, zo dreigen, behalve franchisecontracten, ook distributiecontracten, licentiecontracten, makelaarscontracten en brouwerijcontracten onder de nieuwe wettelijke regeling te vallen; 4) Het gebruik van de commerciële formule wordt gegeven met het oog op het verkopen van producten of het verlenen van diensten. De Wet geeft niet aan om welke producten of diensten het hier zou moeten gaan noch aan wie deze moeten worden verkocht of verleend. Op basis van de tekst van de wet zouden zelfs transacties tussen beide contractspartijen onder toepassingsgebied van de Wet kunnen vallen. Hoewel mag worden aangenomen dat de wetgever voornamelijk beoogde de precontractuele fase
Brussel - Tel. 02/234 67 10
Hasselt - Tel. 011/28 15 00
Kortrijk - Tel. 056/26 83 83
Gent: 09/224 44 28
2
van contracten zoals franchiseovereenkomsten en licentieovereenkomsten te regelen, is voorzichtigheid geboden bij het onderhandelen van overeenkomsten die, gelet op de bewoordingen ervan, mogelijks onder het zeer ruime toepassingsgebied van de Wet kunnen vallen. De verplichtingen die door de Wet worden opgelegd zijn immers niet gering: - Minstens één maand voor het sluiten van de uiteindelijk overeenkomst moet diegene die het recht verleent tot gebruik van een commerciële formule (schriftelijk) een ontwerp van overeenkomst overmaken aan verkrijgende partij; - Eveneens binnen die termijn moet aan de verkrijgende partij een afzonderlijk document (op materiële drager) worden overhandigd waarin verplicht een aantal “belangrijke” contractuele bepalingen nog eens moeten worden opgesomd, hetgeen dus als een soort van waarschuwing voor de verkrijgende partij moet dienen. Tevens dienen aan de verkrijgende partij binnen de termijn van minstens één maand voor het sluiten van de overeenkomst gegevens te worden verstrekt t.b.v. de correcte beoordeling van de commerciële samenwerkingsovereenkomst, zoals onder meer de historiek, de staat en de vooruitzichten van de markt waarop de activiteiten worden uitgeoefend, en, in voorkomend geval, de jaarrekeningen van de laatste drie boekjaren van de onderneming die het recht verleent. - Vervolgens mag geen enkele verbintenis worden aangegaan en mag er geen enkele vergoeding, bedrag of waarborg worden gevraagd of betaald voor het verstrijken van de termijn van een maand volgend op de afgifte van het ontwerp van overeenkomst en het bijzonder op te stellen document, En zijn verbonden aan ernstige sancties: - In geval van enige tekortkoming aan de verplichting tot het voorleggen van het ontwerp van overeenkomst of het bijhorende document of in geval van schending van wettelijk voorzien wachttermijn van 1 maand, kan (enkel) de rechtsverkrijger de nietigheid van de overeenkomst vorderen en dit tot 2 jaar na het sluiten ervan; - De Wet voorziet verder dat, indien het bijzonder op te stellen document, wel wordt overgemaakt doch niet alle verplichte bepalingen bevat, de verkrijgende partij de nietigheid kan vorderen van de desbetreffende bepalingen die alsnog in de definitieve overeenkomst werden opgenomen. Gezien hier geen bijzondere termijn wordt bepaald, mag worden
Brussel - Tel. 02/234 67 10
Hasselt - Tel. 011/28 15 00
Kortrijk - Tel. 056/26 83 83
Gent: 09/224 44 28
3
aangenomen dat de gemeenrechterlijke termijn van 10 jaar van toepassing is. Concreet wil dit zeggen dat: - Onderhandelingen nu klaarblijkelijk verplicht één maand moeten duren; - Geen waarborgen meer kunnen worden betaald en voorschotten kunnen worden gevraagd; - Geen voorcontracten meer kunnen worden gesloten binnen die periode van één maand, dus geen confidentialiteitsovereenkomsten, niet-afwervingsovereenkomsten, memorandums of understanding… Het feit dat in principe geen confidentialiteitsovereenkomsten kunnen worden afgesloten, wordt enigszins getemperd door artikel 6 van de Wet dat stelt dat personen gehouden zijn tot de geheimhouding met betrekking tot de inlichtingen die zij verkrijgen met het oog op het sluiten van commerciële samenwerkingsovereenkomsten, al voorziet de Wet niet in een sanctie en zal eventuele schade dus gemeenrechterlijk moeten worden bewezen. Het bovenstaande wordt evenwel gematigd door de vaststelling dat: - Nergens in de Wet wordt bepaald dat het uiteindelijk getekende contract hetzelfde moet zijn als het ontwerp dat overhandigd wordt; - Nergens in Wet wordt gezegd dat in de finale overeenkomst geen punten mogen voorkomen die niet in het ontwerp werden vermeld; - Nergens een sanctie is voorzien op het opnemen van onjuiste informatie in het afzonderlijk op te stellen document (de gemeenrechterlijke sanctionering terzijde gelaten); - Na het verstrijken van de termijn van 1 maand lijkt dus alles weer te kunnen wat in strijd is met wat de Wet beoogt, met name het beschermen van de zwak geachte verkrijgende partij; Verder dient nog gemeld te worden dat in de Wet voorzien is dat contractuele afwijkingen niet mogelijk zijn en dat in geval van twijfel aangaande de draagwijdte van bedingen in de commerciële samenwerkingsovereenkomst of het afzonderlijk op te stellen document, de voor de verkrijger meest gunstige interpretatie primeert. Tenslotte bepaalt artikel 9 van de Wet dat de Belgische rechtbanken steeds bevoegd zijn om, met toepassing van Belgisch recht, kennis te nemen van vorderingen betreffende de precontractuele fase van commerciële samenwerkingsovereenkomsten voor zover de persoon die het recht verkrijgt zijn activiteit waarop de overeenkomst betrekking heeft hoofdzakelijk in België uitvoert. Het voorgaande betekent uiteraard dat, zelfs indien het gesloten contract aan buitenlands recht wordt onderworpen, men toch steeds in België als rechtsverkrijger een procedure zal kunnen inleiden. Het voorgaande zal bij buitenlandse contractspartijen uiteraard op
Brussel - Tel. 02/234 67 10
Hasselt - Tel. 011/28 15 00
Kortrijk - Tel. 056/26 83 83
Gent: 09/224 44 28
4
weinig begrip kunnen rekenen… De vele onduidelijkheden in de Wet zullen ongetwijfeld gedeeltelijke worden uitgeklaard door de jurisprudentie. Bovendien is voorzien dat de wetgever in de zomer van 2006 deze Wet zal evalueren. Intussen is, gelet op het bovenstaande, de grootste voorzichtigheid geboden bij het onderhandelen van contracten die mogelijks onder het toepassingsgebied van de Wet kunnen vallen. Uiteraard kan U steeds bij ons terecht voor verder advies terzake. ___________________
Monard-D'Hulst
Hasselt - Brussel - Kortrijk - Gent Timothy Van de Gehuchte Advocaat +09 224 44 28
[email protected] on the net : www.monard-dhulst.be
Matthias Gesquière Advocaat
27/01/2006- copyright © 2009 Monard- D'Hulst
Brussel - Tel. 02/234 67 10
Hasselt - Tel. 011/28 15 00
Kortrijk - Tel. 056/26 83 83
Gent: 09/224 44 28
5
