01 What Design Can Do 2015 Projectplan design als katalysator van verandering
What Design Can Do (WDCD) is een organisatie die de kracht van design als factor voor maatschappelijke vernieuwing over het voetlicht brengt, stimuleert en bevraagt.
het adagium Communicatie=Content. Zo vormen de verschillende programma onderdelen, de publicaties en de communicatie via de offline en online kanalen samen één geheel.
Missie De missie van WDCD is tweeledig: 1) kennisverdieping van designprofessionals met als doel hen te stimuleren hun vaar digheden en kwaliteiten op maatschappelijk relevante manier in te zetten 2) informeren van het algemene publiek over de maatschappelijke betekenis van design.
Lustrum De WDCD conferentie beleeft in 2015 haar vijfde editie. Rond deze jubileumeditie worden nieuwe en/of groter opgezette publieksevenementen georganiseerd. Daarnaast wordt nu samen met masterstudenten van de HKU gewerkt aan het blog van WDCD dat een interactief platform zal worden.
Activiteiten WDCD is het hele jaar actief bezig om die missie in de praktijk te brengen. Wat in 2011 begon als een tweedaagse conferentie heeft zich ontwikkeld tot een internationaal gewaardeerd podium en mediakanaal met een groeiende gemeenschap van volgers en deelnemers. De conferentie vormt, met het publieksprogramma daaromheen (WDCD Film Festival, expositie en evenement in het Stedelijk Museum, Trotter billboard-expositie) en alle bijbehorende mediaaandacht, ieder jaar het hoogtepunt.
Big 5 Questions Om beter te kunnen inspelen op de behoeften van opdrachtgevers in het designveld, gaat WDCD de belangrijkste maatschappelijke vragen van bedrijven en instellingen in kaart brengen.
Media en kennis delen Maar WDCD is ook de rest van het jaar ‘in de lucht’ via het eigen blog, de nieuwsbrief, sociale media, andere publicaties al dan niet in samenwerking met nationale en internationale mediapartners en lezingen/presentaties. Al deze communicatie is onderdeel van een brede strategie om de missie van WDCD uit tedragen. De communicatie is niet enkel gericht op het ‘pluggen’ van de conferentie en kaartverkoop, maar wordt ingezet om de kennis te delen en discussies aan te wakkeren. Bij WDCD geldt
1
Challenge Om aan te tonen welk verschil design kan maken, wordt gewerkt aan het opzetten van een WDCD Challenge. Verschillende ontwerpteams worden daarin uitgedaagd oplossingen te bedenken voor een maatschappelijk vraagstuk dat door een stakeholder wordt aangedragen. The Future Department WDCD heeft aan de HKU The Future Department opgezet. Dit is een projectmatige onderwijsmodule waarin studenten onderzoek doen naar thema’s rond design en de maatschappij. Dit studiejaar wordt onder de titel “the future of politics” gezocht naar oplossingen voor de imagoproblemen van de politiek. De uitkomsten daarvan worden gepresenteerd tijdens de conferentie in mei 2015, als onderdeel van het thema ‘What Design Can Do for Politics’.
02 Doelgroepen de internationale creatieve industrie
cultureel en maatschappelijk geïnteresseerden
Zoals hiervoor aangegeven richt WDCD zich enerzijds op professionals in de creatieve industrie en hun afnemers. Anderzijds wordt ook een meer algemeen publiek van cultureel en maatschappelijk geïnteresseerden aangesproken.
website met bijvoorbeeld video’s van de presentaties tijdens de conferentie, digitale nieuwsbrieven, het blog, sociale media, en mediapartners als Designboom en Frame. • Challenge Rond en vooral na de komende editie wordt de professionele doelgroep ook actief betrokken bij de WDCD Challenge, waarover hierna meer.
Professionals • What Design Can Do is in belangrijke mate bedoeld als een appèl aan de designgemeenschap om verantwoordelijkheid te nemen en de aanwezige expertise te gebruiken voor maatschappelijke verandering. WDCD spreekt alle designdisciplines aan en biedt een actuele blik op ontwikkelingen in elkaars vakgebieden. Juist die uitwisseling leidt tot de reflectie, discussie, nieuwe ideeën en samenwerkingen die bijdragen aan kennisverdieping. • Bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden, die voortdurend bezig zijn hun positie in een veranderende wereld te bepalen, vinden bij WDCD de voorbeelden en inspiratie die hen daarbij houvast kunnen geven. Hetzelfde geldt voor beleidsmakers van overheden, die steeds meer de kracht van design ontdekken om hun beleidsdoelen te bereiken. • In de slipstream van deze primaire doelgroepen bevinden zich theoretici, designcritici en journalisten die het discours over de kracht en werking van design gaande houden. • What Design Can Do bereikt verder docenten en studenten uit het kunstvakonderwijs, die de toekomst van het vak vertegenwoordigen en op zijpodia de ruimte krijgen hun verfrissende ideeën te delen. Activiteiten gericht op deze doelgroep: • Conferentie De jaarlijkse conferentie is met name bedoeld voor deze doelgroep. Naast de presentaties op het hoofdpodium, biedt het programma elke dag 12 breakout sessies die zijn ingericht op interactie en verdieping van de thematiek die als rode draad door het programma loopt. • Publicatie De publicatie bij het evenement met essays die ingaan op de thema’s van de conferentie dragen bij aan interactie en verdieping. • Online communicatie De rest van het jaar verloopt de communicatie met de professionele wereld via de WDCD-
2
Algemeen publiek Aan het ‘grote publiek’ wil What Design Can Do duidelijk maken dat design niet synoniem is met kek ontwerp en styling alleen. Op verschillende manieren laat WDCD het geïnteresseerde publiek kennis maken met de maatschappelijke betekenis van design. Deze lijn is in de afgelopen jaren steeds sterker geworden en zal in 2015 nog steviger worden aangezet. Activiteiten gericht op deze doelgroep: • Nationale en internationale perspublicaties • De jaarlijkse WDCD-bijlage bij De Groene Amsterdammer • Samenwerking met BNR Nieuwsradio • Openbare breakouts en workshops in de Apple Store en De Balie op het Leidseplein • Een openbaar toegankelijk publieksevenement met het Stedelijk Museum onder de titel ‘WDCD for the Senses’ • Een billboard-expositie door de stad • Het WDCD Film Festival Al deze activiteiten zijn bedoeld om het algemene publiek bewust te maken dat design kan helpen problemen op te lossen, taboes te doorbreken en nieuwe vragen te stellen. Ook hier geldt dat de activiteiten een piek beleven in mei, maar dat het hele jaar door via het blog en tijdens andere publieksevenementen zoals de Dutch Design Week de missie van WDCD wordt uitgedragen.
03 kennisverdieping Eye magazine - “WDCD is not one of those sit back and let others do the thinking-events” Het internet biedt ons toegang tot alles wat er te weten valt, alle nieuws, alle actuele ontwikkelingen. Tegelijk heeft vrijwel niemand de tijd om alles te volgen en in de gaten te houden. In de praktijk bewandelt iedereen vaste paden door het web en is de gevonden informatie vaak vluchtig van aard. Voor gedrukte media, radio en tv geldt hetzelfde: wat we daaruit oppikken berust hoe langer hoe meer op toeval. Juist professionals blijven gidsen (lees: redacties) nodig hebben die hen in die informatie-overload de weg wijzen. WDCD is zo’n gids.
nale sleutelfiguren de rol van het designvak te bespreken binnen actuele thema’s als stedelijke ontwikkeling, duurzaamheid, synthetische biologie of politieke vernieuwing. Die kruisbestuiving tussen disciplines en professionele rollen (ontwerpers, opdrachtgevers, onderzoekers) is uniek in Nederland en gezien het overkoepelende thema – What Design Can Do – ook in de wereld.
Referentiekaders Door diverse onderzoeksonderwerpen en actuele ontwikkelingen in de designsector te tonen en te bevragen, draagt WDCD bij aan de kennisverdieping van designprofessionals. Door actuele thema’s op het podium te brengen en sleutelfiguren in die domeinen zelf aan het woord te laten, biedt WDCD designprofessionals de mogelijkheid hun referentiekaders te verbreden en te verdiepen. In de breakout sessies hebben bezoekers de mogelijkheid die kaders in direct contact met sprekers en collega-professionals verder op te rekken. Via eigen mediakanalen (blog, conference publicatie) mediapartners (Designboom, Groene Amsterdammer) worden thema’s en verhalen verder uitgediept.
Daisy Ginsberg, ontwerper, schrijver en onderzoeker stelde: “With a critical eye and a sense of humour, WDCD brought together a mix of designers who are implicitly questioning political, social, and economic structures around us. It’s idealistic to imagine that design is going to change the world, but WDCD showed that design is uniquely placed to both reveal and transform the world around us. I was inspired.”
Thema’s WDCD wil een platform zijn voor alle partijen uit de creatieve industrie die de maatschappelijke impact van design hoog in het vaandel dragen. Uiteraard adresseren al die partijen binnen eigen kring deels dezelfde thema’s die WDCD aankaart. WDCD brengt alle partijen samen in een multidisciplinair, cross-sectoraal programma, met als ‘flagship’ de conferentie. Bij WDCD krijgen zij de kans met elkaar en met nationale en internatio-
3
Reveal and transform Die functies van gids en platform voor kennisuitwisseling van WDCD worden ook herkend.
In een artikel over WDCD in The New York Times verwoordde Paola Antonelli van het MoMA New York het zo: “Een conferentie zoals deze is voor mij fantastisch, omdat die laat zien dat de hele designwereld samen kan komen om de maatschappij te verbeteren. Het gaat hier niet om mensen die grappige stoelen kopen, maar mensen die op een andere manier denken en leven.” “WDCD is not one of those sit back and let others do the thinking-events”, schreef het Britse Eye magazine. WDCD daagt uit, zet mensen aan het denken, stimuleert uitwisseling en draagt met dat alles bij aan de ontwikkeling van het designvak en aan de belangstelling voor de maatschappelijke meerwaarde van vormgeving. Nationaal en internationaal.
04 Conferentie heden & toekomst van design en innovatie Het hoofdprogramma van de conferentie bestaat uit presentaties van een twintigtal sprekers uit alle delen van de wereld en uit verschillende disciplines. Een zijprogramma voorziet in breakout sessies waarin discussie met het publiek mogelijk is en waar veel sprekers uit het hoofdprogramma aan meedoen. De conferentie brengt veel mensen en organisaties samen, allemaal verschillende partijen uit de creatieve industrie én daarbuiten, ook internationaal. Na vier edities komt het percentage buitenlandse bezoekers uit op een gemiddelde van 30 procent. Aan de afgelopen editie werd deelgenomen door kunstacademies, ontwerpbureaus, TU Delft, Kamer van Koophandel, D&AD Londen, Culture.pl Polen, Design Managers Network, Stedelijk Museum, Platform Internet Bureaus Nederland. Ook commerciële organisaties als Vlisco, IKEA, Antalis, Nike en Xerox waren als bezoeker of partner van de partij. WDCD draagt zo bij aan een crosssectorale kennisuitwisseling en samenwerking binnen en buiten de landsgrenzen.
Hoofdprogramma Het hoofdprogramma is ingedeeld langs een aantal actuele thema’s. Het is een live magazine waarin veel input gegeven wordt. Daarbinnen wordt een afwisseling nagestreefd tussen bredere visies, best practices en meer conceptuele presentaties. En – wat WDCD echt onderscheidt van andere evenementen – tussen disciplines. Zowel op het podium als in de zaal zijn alle disciplines vertegenwoordigd: grafisch, product, interactie, game, mode, interieur, architectuur. Uit de reacties blijkt steeds weer hoezeer deelnemers het op prijs stellen op deze manier kennis te nemen van ontwikkelingen in andere disciplines. Onder de sprekers zijn gevestigde namen en onbekende vernieuwers, designers, denkers en doeners. De gemeenschappelijke factor is de benadering van actuele vraagstukken vanuit een designvisie.
4
Breakout sessies Ook de breakout sessies zorgen op uiteenlopende manieren voor verdieping. Dat gaat van reflectie op de betekenis en ontwikkeling van het designvak tot praktische workshops, demonstraties en brainstorms. De breakouts worden samen georganiseerd met partnerorganisaties uit de designwereld en daarbuiten, die zo een bijdrage kunnen leveren aan de inhoudelijke programmering van What Design Can Do. WDCD Academy In 2015 wordt zeker vervolg gegeven aan de in 2014 succesvol gebleken WDCD Academy Series, waarin sprekers worden uitgedaagd met elkaar in discussie te gaan. Sessies met Alexandra Daisy Ginsburg en Rachel Armstrong en met Paola Antonelli en Teddy Cruz leverden niet alleen het publiek, maar ook de gesprekspartners nieuwe inzichten op. Ook de reacties op de breakout sessies geven ieder jaar opnieuw aan hoezeer deze voorzien in de behoefte aan gedachten-uitwisseling, verdieping en interactie. Publicaties De conferentie gaat gepaard met verschillende eigen publicaties. Naast het blog, wordt van de conferentie verslag gedaan in een ter plaatse geproduceerde publicatie, die in twee dagen in elkaar wordt gezet, geprint en uitgedeeld. Alle presentaties worden bovendien op camera vastgelegd, waarvan een deel na afloop via de WDCD-website en sociale media wordt gedeeld. Waarom? Om content vast te leggen, kennis te delen, te reflecteren en nieuwe discussies op te starten.
05 publieks programma Zelfde boodschap, groter bereik In vijf jaar is de randprogrammering rondom de WDCD conferentie steeds met kleine stappen uitgebreid. In het jubileumjaar kan voor het eerst met recht van een publieksprogramma worden gesproken gericht op het bevorderen van de pulieke belangstelling. Daarin krijgt het algemene publiek op verschillende aansprekende manieren informatie aangeboden over de kracht van design als antwoord op maatschappelijke vraagstukken. Het publieksprogramma bestaat uit: WDCD Film Festival Voor de tweede keer presenteert WDCD in samenwerking met De Balie een openbaar toegankelijk filmfestival met films en documentaires waarin de maatschappelijke impact van design wordt getoond. De gekozen films staan in relatie tot het programma van de WDCD conferentie, maar zijn los daarvan en zonder voorkennis te bekijken. Door de ervaringen en de contacten opgedaan tijdens het samenstellen van de eerste editie, kan dit jaar een nog steviger programma worden aangeboden. Straatexpositie In 2013 had WDCD groot succes met een expositie op mobiele Trotter-billboards op het Leidseplein. De borden lieten met krachtige beelden en korte teksten letterlijk zien wat design kan doen. Voor komend jaar wordt ingezet op een billboard-expositie van Leidseplein naar het Stedelijk Museum langs de route die deze twee event-locaties verbindt. Zo komt een breed – ook internationaal – publiek in aanraking met de boodschap van WDCD. Groene Amsterdammer Het opinieweekblad De Groene Amsterdammer maakte al drie keer een speciale What Design Can Do-bijlage die in een oplage van 20.000 wordt verspreid onder abonnees en kopers van losse nummers. De redactie van het weekblad neemt daarvoor het programma van WDCD als uitgangspunt, maar houdt verder zelf de verantwoordelijkheid voor de inhoud. Het resultaat is een bundel langere, diepgravende en kritische verhalen, waar ieder jaar opnieuw veel goede reacties op komen.
5
Stedelijk Museum De samenwerking met het Stedelijk Museum wordt in 2015 verder uitgebreid met een gratis toegankelijk publieksevenement op donderdag 21 mei onder de Badkuip, onder de titel ‘What Design Can Do for the Senses’. Verschillende WDCD-sprekers zullen aan dit evenement bijdragen. Zo zal de nummer 4 topchef in de wereld Alex Atala gerechten klaarmaken met authentiek Braziliaanse ingrediënten. Het Britse duo Bompass & Parr zal aanwezig zijn met een culinaire kunstinstallatie en geurexpert Sissel Tolaas prikkelt het reukzintuig. Ook van WDCD-alumni zoals het Zwitserse duo Honey & Bunny en eet-designer Marije Vogelzang zijn hier bijdragen te verwachten. Net als de afgelopen twee jaren, zal het Stedelijk Museum in zijn designafdeling weer een tijdelijke expositie inrichten in samenwerking met WDCD. Nieuwsbrieven en social media Via e-mail, Facebook, Twitter, Pinterest en andere social media platforms wordt een groeiend bestand van mensen bereikt met nieuws en informatie over sprekers, thema’s, breakouts, festivalfilms en met verwijzingen naar blogposts. Al die informatie is inhoudelijk van aard en draagt daardoor bij aan de kerndoelen van WDCD: het algemene publiek bewust maken en professionals stimuleren tot maatschappelijke verantwoordelijkheid. Mediapartners De afgelopen jaren hebben we gemerkt dat de impact van aandacht in de Nederlandse en internationale media niet te onderschatten valt. Om die reden sluiten we partnerships met professionele media als Designboom, FRAME en Dezeen. Daarnaast zoeken we contact met een breed publiek via De Volkskrant, De Groene Amsterdammer en BNR Nieuwsradio. PR Free publicity is waardevolle aandacht. Op PR zetten we daarom stevig in: nationaal is Bob Witman verantwoordelijk, internationaal is dat de Britse Rhiannon Pickles. Beiden zorgen voor een brede ‘coverage’ in de media, met afgelopen jaar als hoogtepunt een volledige pagina gewijd aan WDCD in The New York Times.
06 DOORLOPENDE ACTIVITEITEN research, educatie en kennis delen What Design Can Do is een platform voor de gedachtebepaling over de impact van design. WDCD geeft een podium aan best practices op dit gebied, stimuleert de discussie en de uitwisseling van ideeën. WDCD blog Mede daarom is WDCD in januari 2014 begonnen met de publicatie van een eigen blog. Met beperkte middelen is een succesvol blog opgezet dat nu al 4.000 bezoekers per maand trekt. Het blog is tot nu toe vooral signalerend geweest. WDCD gaat hier de komende maanden een interactief platform van maken waar de WDCD-community, inclusief het netwerk van sprekers, actief aan gaat bijdragen. Om die doelstelling handen en voeten te geven is een samenwerking aangegaan met het Master-programma Creative Design for Digital Cultures van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Binnen dit programma werkt een groep van zeven interna-tionale studenten Editorial Design in opdracht van WDCD aan een onderzoek hoe de blog kan worden omgevormd tot een podium dat uit-nodigt tot reageren en bijdragen. Uitvoering van de voorstellen is mede afhankelijk van de fondsen die ervoor gevonden kunnen worden.
Masterclass Mediafonds@Sandberg In de masterclass van Mediafonds en Sandberginstituut worden onderzoeksjournalisten/ documentairemakers gekoppeld aan ontwer-
6
pers. WDCD heeft al twee keer eerder een inhoudelijke inbreng aan deze masterclass geleverd. De samenwerking bestaat eruit dat een aanstaande spreker van WDCD in maart een bijdrage levert aan de masterclass. In 2013 was het Britse duo Hellicar & Lewis te gast, in 2014 WDCD-presentator David Kester. Dezelfde avond (in maart) geeft de gast een openbare presentatie als voorproefje van de WDCD conferentie. De masterclass en publieksavond zijn ook weer bronnen voor het blog en social media, waarmee de inhoud verder wordt verspreid. De masterclass is bovendien een bron voor potentiële sprekers: in 2014 vertelden de deelnemers Niels Klomp en Shuchen Tan bij WDCD over hun documentaire Big Data, die zijn oorsprong vind in deze masterclass.
The Future Department What Design Can Do heeft bij de HKU het project ‘The Future Department’ opgestart. In dit project zoeken mediastudenten naar nieuwe vormen voor mediaproducties die kunnen bijdragen om imagoproblemen van urgente maatschappelijke kwesties te adresseren. Samen met WDCD buigen de studenten zich het komende seizoen over ‘The Future of Politics’. Centrale vragen: Hoe kan het imago van de politiek worden verbeterd? en Hoe kan de betrokkenheid van de burger bij de politiek worden vergroot? Onderdeel van het project zijn bijdragen van mensen als schrijver David van Reybroek, Groene-hoofdredacteur Xandra Schutte en ontwerpster Nikki Gonnissen. Het eindproduct van dit project wordt op WDCD 2015 getoond binnen het thema WDCD for Politics. Dit thema wordt verder uitgewerkt in samenwerking met debatcentrum De Balie en BKB Het Campagnebureau.
07 UITDAGING VOOR DE DESIGNGEMEENSCHAP van tonen en bevragen naar mogelijk maken
van discussie naar oplossingen
The Big Five Om de betrokkenheid van bedrijfsleven, instellingen, NGO’s, overheden en publiek bij WDCD te vergroten en WDCD voor deze partijen relevanter te maken werkt WDCD aan een eigen onderzoeksproject met als werktitel The Big Five.
voorbereiding. De intentie is tijdens WDCD 2015 de eerste Challenge te lanceren.
• Het project is er op gericht de vijf belang rijkste probleemvragen die bij deze partijen leven en waar design een antwoord op zou kunnen geven in kaart te brengen. • In de programmering van de conferentie, op het blog en in andere onderdelen van WDCD kan met deze actuele vragen rekening worden gehouden. • In het bijzonder zullen de uitkomsten worden gebruikt om een briefing op te stellen voor de WDCD Challenge. • De komende maanden trekt WDCD met een mobiele WDCD BIG 5 videobooth het land in om vertegenwoordigers van organisaties en bedrijven in uiteenlopende domeinen als energie, water, food, mobiliteit, stad, zorg, vergrijzing, economie, politiek en kunst/cultuur de vraag voor te leggen: ‘Wat is de grootste maatschappelijke uitdaging waar je nu met je organisatie voor staat?’ • Uit de antwoorden stelt WDCD een top 5 samen van de meest prangende vraagstukken van het moment waar de creatieve wereld potentieel oplossingen zou kunnen aandragen. • De videobeelden kunnen op de WDCD blog worden gezet, waar bezoekers het onderzoek als een work in progress kunnen volgen. Het hele onderzoek gebeurt zoveel mogelijk in de openbaarheid en de uiteindelijke WDCD BIG 5 wordt ook via het blog gedeeld. • Op die manier kan iedereen van dit onderzoek profiteren en meedenken over oplossingen voor de meest prangende vragen van onze tijd. WDCD Challenge De WDCD Challenge wordt een uitnodiging aan ontwerpers om met voorstellen te komen voor een lastig maatschappelijk vraagstuk, gedestilleerd uit de resultaten van The Big 5. De bedoeling is de Challenge zo op te zetten dat er uiteindelijk een werkbaar project uit voort komt dat daadwerkelijk zal worden geïmplementeerd. Dat vraagt om een zorgvuldige
7
• Elke Challenge wordt georganiseerd in samenwerking met een probleemeigenaar en een sponsor. In de eerste fase wordt de internationale designgemeenschap in een open call uitgenodigd met voorstellen voor oplossingen. Een jury bestaande uit onder meer de probleemeigenaar, de sponsor en voormalige WDCD-sprekers selecteert uit alle inzendingen een aantal projecten dat naar de tweede ronde mag. • In die tweede ronde krijgen de indieners van de geselecteerde plannen een budget om hun voorstellen verder uit te werken tot uitvoerbare projecten. WDCD, de probleem eigenaar en de sponsor verbinden zich aan de belofte om tenminste één van deze projec ten daadwerkelijk in praktijk te brengen. • Een voorbeeld kan zijn dat het ministerie van Volksgezondheid en Unilever zich ver binden aan de challenge What Design Can Do for Obesitas. Andere voorbeelden: WDCD for Malaria (Rode Kruis/Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking), WDCD voor Dierenwelzijn (Wakker Dier/Ministerie van Landbouw). Een challenge in deze vorm laat heel concreet zien wat design kan betekenen voor de lastigste maatschappelijke vraagstukken van dit moment. Het competitie-element, de betrokkenheid van maatschappelijke partijen en sponsoren en de uitkomsten zorgen voor extra publiciteit die bijdraagt aan de belangrijkste doelstelling van WDCD: laten zien dat design daadwerkelijk het verschil kan maken. Weten wat er speelt WDCD ontwikkelt The Big Five en de Challenge om niet alleen te informeren en te discussiëren, maar ook de designgemeenschap uit te dagen in actie te komen. WDCD wil weten wat er echt speelt en daar vervolgens programma’s bij ontwikkelen. Er is daarbij geen vooropgezet plan, er wordt niets voorgekauwd. In dit geval zullen de vraagstukken en de oplossingen daarvoor echt uit de samenleving en de designgemeenschap zelf moeten komen.
08 partners
09 sprekers
het hele designveld bijeen
Visies, statements, concepten
Een belangrijke drijfveer van What Design Can Do is om het hele designveld bijeen te brengen, tussen disciplines en sectoren kennis uit te wisselen en gezamenlijk de kracht van design te etaleren. Als samenbindend evenement wil What Design Can Do een platform zijn voor alle partijen in Nederland die zich op een of andere manier inzetten voor de belangen van de designwereld. Zij worden uitgenodigd mee te denken, breakouts te organiseren, inhoudelijke informatie te verspreiden of op andere manieren bij te dragen aan het gemeenschappelijke doel: tonen hoe design de wereld kan veranderen.
Visie = verdieping Statement = inspiratie Concepten = toekomst
Inhoudelijke partners: BKB Het Campagnebureau, Creative Council, Sandberg Instituut, Media-fonds, BNO, Het Nieuwe Instituut, PIBN, Capital D, Design Academy Eindhoven, HKU, WDKA, RIetveld Academie, Amsterdam, British Design Council, Adamawiekci Inst. Warschau. Iedere editie nodigen we deze partners uit om binnen de thema’s en met de aanwezige sprekers inulling te geven aan de breakout sessies en onderdelen van de randprogrammering. Samenwerkende partners Stadsschouwburg Amsterdam, Stedelijk Museum, De Balie, Apple Store, De Melkweg Capital D, TAXI-E, Athenaeum Boekhandel. Ondersteunende partners Wij hopen op steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Stichting Doen, Gemeente Amster-dam, Lenoir Schuring, Pictoright, GOC, Antalis, Trotter, De Vorm, BeamSystems, Amsterdams Fonds voor de kunst, Dutch Creative Council, De Vorm en Adobe.
Bij de opbouw van de sprekerslijst voor What Design Can Do wegen we een aantal factoren mee. Naast voldoende afwisseling in disciplines, thematiek en herkomst, kiezen we sprekers op hun rol in het geheel. Er zijn sprekers die een brede visie op het vak in het algemeen of een deelonderwerp in het bijzonder kunnen neerzetten, sprekers die met concrete projecten een statement maken en sprekers die hun nog verder uit te werken concepten met de zaal delen. De brede context, de stand van zaken en toekomstvisies komen zo gelijkelijk aan bod.
> Paul Hekkert In het komende programma vervullen gasten zoals Paul Hekkert, professor aan de TU Delft en ontwerper/auteur Michael Johnson de rol van ‘visie-sprekers’. De Campana-broers en topchef Alex Atala zijn goede voorbeelden van sprekers die aan de hand van hun concrete projecten laten zien tot waar de ontwikkeling van het vak inmiddels is gekomen. Neri Oxman en Robert Wong (Google Creative Lab) horen tot de sprekers die in meer conceptuele presentaties zullen schetsen in welke richting de wereld en het designvak in het bijzonder zich beweegt.
Mediapartners De Volkskrant, BNO, Design Indaba, Wetransfer, Fontanel, De Groene Amsterdammer, Het Parool, FRAME, Designboom, Dezeen, It’s Nice That, Blueprint, Uncube, Designlines
> Neri Oxman
8
10 Thematiek nieuwe inzichten
Het alles overkoepelende thema van What Design Can Do ligt besloten in de titel. In al haar activiteiten en uitingen brengt WDCD de potentie van design voor de samenleving over het voetlicht. Daarbinnen zijn verschillende subthema’s te noemen die steeds terugkeren, zoals educatie, gezondheid, communicatie, mobiliteit, economie, voedsel, natuur, de stad, overheid of sociale samenhang. Thema’s De eerste jaren had What Design Can Do! overkoepelende thema’s die terugkwamen in social media, publicaties, samenwerkingen met partners en de conferentie. Zo’n thema geeft houvast, maar is ook een keurslijf gebleken. De afgelopen twee jaar hebben we verschillende thema’s gehanteerd. Dat werkte beter. Helemaal omdat dit de mogelijkheid biedt gedurende het jaar op actuele gebeurtenissen in te gaan of aan te haken bij onderwerpen die partners aanbrengen. Ook voor het komende jaar zien we daarom af van één overkoepelend thema voor onze activiteiten. We kiezen voor een indeling rond thema’s die al langere tijd de actualiteit domineren. Telkens bekijken we wat de impact van design op die thema’s is. Met zowel een vraagteken als een uitroepteken stelt What Design Can Do aan de orde wat de titel al aangeeft, namelijk hoe design en, meer in het algemeen, creativiteit het verschil kunnen maken. Het uitroepteken geldt de voorbeelden van best practices die WDCD over het voetlicht brengt. De vraag wordt gesteld in meer beschouwende bijdragen en in discussies die door WDCD worden uitgelokt. Elk jaar wordt dit hoofdgegeven van WDCD uitgewerkt binnen een aantal actuele thema’s. Het komend jaar zijn dat in ieder geval What Design Can Do for Politics, What Design Can Do for the Senses, What Design Can Do for Urban Issues en What Design Can Do for Cultural Conciousness.
9
what design can do for politics Waarom dit thema? De politiek, dat behoeft geen betoog, is in crisis. Al geruime tijd. De grote tegenstellingen en daarmee de duidelijke profielen van verschillende politieke partijen zijn verdwenen. Partijen zijn hun achterban kwijtgeraakt, het electoraat voelt geen binding meer en zwalkt heen en weer tussen partijen die steeds meer versplinteren. Politici zijn slecht in staat een brede visie te schetsen en mensen werkelijk te inspireren. Het vertrouwen in de politiek is navenant gedaald. Deze tendensen zijn in heel Europa zichtbaar. Om over het Europese project nog maar te zwijgen. De Europese Unie is nooit erg sterk geweest in het zichzelf verkopen aan de burgers van Europa, maar heeft in de afgelopen decennia echt alle glans wel verloren en roept bij steeds grotere groepen mensen weerstand op. Het zou aanmatigend zijn te beweren dat design dit vraagstuk kan oplossen. Maar de vraag wat design voor de politiek kan doen mag zeker worden gesteld. Dat gebeurt dan ook in het project ‘The Future of Politics’ waarin WDCD samenwerkt met The Future department van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Studenten mediadesign onderzoeken in dat project het imagoprobleem van de politiek en verwerken hun bevindingen en mogelijke oplossingen in een innovatief mediaproject dat tijdens WDCD wordt gepresenteerd. Het thema wordt ook uitgediept in een samenwerking met De Balie en BKB Het Campagnebureau. > Beoogde / bevestigde sprekers Alejandro Magallanes, Guy Verhofstadt, Herman Wijffels, BKB, Daniel van de Velden, Femke Herregraven, Aram Bartholl, Sergio Fajardo, Michael Johnson > Beoogde / bevestigde partners HKU, debatcentrum De Balie, BKB Het campagnebureau en De Groene Amsterdammer
10 Thematiek what design can do for politics Een keynote spreker uitgelicht:
Een partner uitgelicht:
Sergio Fajardo is de wiskundige die journalist werd en uiteindelijk als burgemeester van Medellín (2003-2007) deze stad uit de greep van de drugskartels wist te bevrijden en met een onverschrokken en ambitieus plan voor de publieke werken de stad nieuwe leven inblies. ‘Onze mooiste gebouwen moeten in onze armste stadsdelen staan’, was een van zijn motto’s. Fajardo verhoogde het budget van Medellín voor onderwijs naar 40 procent van de totale begroting en verhoogde ook de uitgaven aan openbaar vervoer en microkredieten voor kleine ondernemingen. Het meest bekende project dat Fajardo realiseerde is de kabelbaan naar de sloppenwijken in de bergen rond de stad. Maar de bouw van vijf bibliotheken, een groot science center en andere architectonisch verantwoorde openbare gebouwen en publieke ruimten hebben de stad een enorme impuls gegeven. Tegenwoordig is Fajardo gouverneur van het departement Antioquia waar Medellín de hoofdstad van is.
BKB Het Campagnebureu van Lennart Booij, Alex Klusman en Erik van Bruggen, ontwikkelt strategische campagnes voor overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties. De kracht van het bureau ligt in de combinatie van onderzoek, advies, online en offline communicatie, vrije publiciteit en evenementen. BKB organiseert maatschappelijke evenementen, discussies en campagnes, van De Nacht van de Vluchteling en Movember Nederland (prostaatkanker) tot de President’s Night & All American Breakfast rond de Amerikaanse presidentsverkiezingen. BKB wordt gekenmerkt door een sterke politiek-maatschappelijke betrokkenheid en door de verrassende verbanden die het bureau weet te leggen tussen politiek, bedrijfsleven, wetenschap, cultuur en media. In een eigen BKB Academie krijgen elk jaar 25 aanstormende talenten de kans zich te ontwikkelen, terwijl zij op hun beurt het bureau helpen een scherp gevoel voor de tijdgeest te houden.
10
10 Thematiek what design can do for the senses Waarom dit thema? De mens is uitgerust met vijf zintuigen en volgens sommigen zelfs met zes. Desondanks is in onze wereld en zeker in het designdomein het visuele dominant. Dat maakt dat de andere zintuigen minder aandacht krijgen en dat mensen zich ook minder bewust zijn van de invloed van die zintuigen. Kortom, tijd om alle zintuigen open te zetten en een keer te horen, ruiken, proeven en voelen hoe creatieve geesten in verschillende domeinen de verschillende zintuigen beroeren en vooral, wat ze daar mee bereiken. Ondertussen zijn technologische ontwikkelingen als Google glass, SixthSense technology en de Oculus virtual reality bril hard op weg onze zintuigelijke waarneming te veranderen of op zijn minst te beïnvloeden. Wat kan het betekenen als smartphones straks standaard met een infrarood camera zijn uitgerust? Of met een richtmicrofoon? Samenwerking Stedelijk Museum De samenwerking met het Stedelijk Museum wordt in 2015 verder uitgebreid met een gratis toegankelijk publieksevenement op donderdag 21 mei onder de luifel van de Badkuip, onder de titel ‘What Design Can Do for the Senses’. Verschillende WDCD-sprekers zullen aan dit evenement bijdragen. Dit project moet nog in detail uitgewerkt worden. > Beoogde / bevestigde sprekers Paul Hekkert, Alex Atala, Bompass & Parr, Sissel Tolaas, Fritz Haeg, Chris Milk > Beoogde / bevestigde Partners Stedelijk Museum Amsterdam, Design Academy, DesignLab Rietveld Academie en TU Delft Keynote sprekers uitgelicht: Alex Atala De Braziliaanse chef Alex Atala opende in 1999 zijn restaurant D.O.M. in São Paulo, waar hij in plaats van de klassiekers uit de gastronomische wereld zoals caviaar en foie gras gerechten serveert met authentieke ingrediënten uit alle windstreken van Brazilië inclusief het Amazonegebied. Atala’s doel is dan ook “uit de comfortzone te
11
stappen en een nieuwe gastronomische ervaringen te bieden, waarbij de meest authentieke smaken uit de Braziliaanse keuken worden gered.” Die boodschap stelde hij ook te boek in zijn D.O.M. Rediscovering Brazilian Ingredients. Naast zijn werk als chef is Atala ook een activist – een fervent voorstander bijvoorbeeld van het eten van insecten als oplossing voor het wereldvoedselprobleem – en curator van allerlei soorten evenementen. Atala wordt tot de absolute wereldtop gerekend.
Sissel Tolaas In haar studio in Berlijn werkt de Noorse geurexpert Sissel Tolaas temidden van een groot archief aan geuren aan het op moleculair niveau reconstrueren van de geuren van de werkelijkheid. Tolaas heeft een achtergrond in wiskunde, chemie en taalkunde, waardoor ze als ‘professionele tussenfiguur’ als geen ander een visionaire verkenning van het olfactorische domein kan uitvoeren. Tolaas exposeerde in het MoMA en werkte voor zowel NASA als grote commerciële klanten zoals Adidas, Comme des Garçons en Luis Vuitton. Tolaas staat kritisch tegenover alle geuren waar mensen zich mee bedekken: ‘We worden met deodorant in de hand geboren’, stelt ze. Ze gebruikt haar eigen dochter als proefkonijn, vertelde ze in een interview, door vanaf haar babyjaren ieder jaar haar lichaamsgeur vast te leggen. De nu 17-jarige is de enige in de wereld met een olfactorische tijdlijn van zichzelf.
10 Thematiek what design can do for urban issues Waarom dit thema? Met nu al de helft van de wereldbevolking en straks een nog groter deel levend in steden is het evident dat overal ter wereld stedelijke samenlevingen met steeds urgentere vraagstukken komen te zitten. Vraagstukken op het vlak van huisvesting, mobiliteit, voedselvoorziening, zorg – in Nederland nu helemaal actueel –, luchtkwaliteit en energievoorziening. Maar ook vraagstukken als toenemend toerisme in steden vraagt om slimme oplossingen. En die worden ook bedacht. De kruising van technologische ontwikkelingen en creatieve koppen heeft al menig alles veranderende vernieuwingen opgeleverd, zoals Airbnb en UberPOP. De introductie van zulke game changing diensten gaat overigens niet zonder slag of stoot. Er staat ons veel meer te wachten: levende gebouwen, zelfrijdende auto’s, drone delivery, stedelijke voedselproductie. Wat kan design doen om het allemaal leuk te houden? > Beoogde / bevestigde sprekers Joe Gebbia (Airbnb), Robert Wong (Google), Ole Scheeren, Thomas Heatherwick, Neri Oxman , Liam Young Keynote sprekers uitgelicht: Neri Oxman De Mediated Matter onderzoeksgroep van MIT Media Lab, die is opgericht en wordt geleid door Neri Oxman, onderzoekt hoe digitaal ontwerp en productietechnologie de brug kunnen slaan tussen materialen en het milieu. Ontwerp en constructie van objecten, gebouwen en systemen kunnen daardoor radicaal veranderen. Oxman bedacht de term ‘material ecology’ voor de studie en het ontwerp van producten en processen die milieubewuste, computergestuurde, vormgenererende processen integreren met digitale fabricage. Haar doel is om de relatie tussen de gebouwde en de natuurlijke omgevingen te versterken door designprincipes in te zetten die zijn ontleend aan de natuur en die toe te passen in nieuwe digitale designtechnologieën. Het werk waarmee Oxman in de grootste musea is vertegenwoordigd en dat haar tot de meest invloedrijke scheppers van de toekomst maakt laat zich het best omschrijven als organisch-
mythologisch-futuristische objecten uit de 3D printer. Met mode-ontwerpster Iris van Herpen ontwikkelde Oxman in 2013 een 3D-geprint gewaad voor haar show ‘Voltage’. Dat zowel harde als zachte materialen in het ontwerp konden worden verwerkt was cruciaal voor de beweging en de textuur van de creatie.
Robert Wong Ooit was hij accountant, maar op een dag besloot Robert Wong – geboren in China, opgegroeid in Nederland – van Toronto naar New York te vliegen en grafisch ontwerper te worden. Sinds dat moment heeft hij voor een aantal van de meest smaakmakende merken mogen werken, zoals Apple, Harely-Davidson, Jack Daniel’s, Timberland, ESPN en MTV. Tegenwoordig is Wong creatief directeur van Google Creative Lab, de innovatiemotor en het interne reclamebureau van Google, waar projecten als Google Glass en de zelfrijdende auto worden uitontwikkeld en afgestemd op de gebruiker. “Wij richten ons uitsluitend op wat de eindgebruiker ziet, hoort en voelt”, vertelde Wong in een interview. “Als je je daarop focust en je weet er echt iets onweerstaanbaars van te maken, dan inspireert dat mensen om een product daadwerkelijk te gaan maken.” Precies zo is Glass ontstaan. De visie op de interface en het gebruik van de bril overtuigde zozeer dat Google besloot het apparaat inderdaad te gaan maken.
10 Thematiek what design can do for cultural conciousness Waarom dit thema? Een terugkerend thema bij What Design Can Do: hoe geven ontwerpers een boost aan het culturele bewustzijn van hun landgenoten en weerwoord tegen de internationale eenheidsworst. Ontwerpers zien de schoonheid en de waarde van authentieke cultuuruitingen en weten daar in hun werk aandacht voor te wekken. Niet zelden helpen ze verdwenen ambachten en technieken nieuw leven in te blazen. > Beoogde / bevestigde sprekers Francis Kere, Emily Pilloton, Campana Brothers > Beoogde / bevestigde sprekers Vlisco, Prins Clausfonds Waarom deze sprekers? Campana Brothers De simpele workshop midden in São Paulo van waaruit de broers Fernando en Humberto Campana hun iconische meubelontwerpen de wereld in sturen is tekenend voor de eenvoud die deze sterontwerpers hebben weten te bewaren. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn de Braziliaanse ontwerpers beroemd om hun ambachtelijke ontwerpen voor meubels, interieurs en sculpturen, die doortrokken zijn van humoristische verhalen. In hun ontwerpen vervagen de grenzen tussen design, kunst en gewone producten, tussen massaproductie en handwerk, tussen afval en luxe. De Campanas halen hun inspiratie zowel uit de natuur als de stad en spreiden een onconventionele methode ten toon voor het vermengen van stijlen, mate= rialen en werelden die op het eerste oog onverenigbaar zouden lijken. Tegelijk stralen hun ontwerpen ook een verrassende verbeeldingskracht en futuristische kijk op het leven uit.
13
Francis Kere Als oudste zoon van het dorpshoofd van Gando, een klein dorp in Burkina Faso, mocht Diébédo Francis Kéré als enige van zijn familie naar school. Met een beurs kon Kéré later naar Duitsland om er architectuur te studeren. Na afronding daarvan besloot hij zijn kennis te gebruiken om de gemeenschap van zijn geboortegrond te ontwikkelen. Als architect ontwikkelde hij strategieën voor innovatieve bouwmethoden door traditionele bouwtechnieken uit zijn geboorteland te combineren met moderne constructietechniek. Daarbij zorgde hij ervoor dat hij nauw met de dorpelingen samenwerkte om ze te laten hoe die innovaties het dorp in de toekomst van voordeel zouden kunnen zijn. Op die manier zijn in Gando verschillende scholen en andere publieksgebouwen neergezet, waar Kéré zich mee wist te onderscheiden. In 2005 richtte hij zijn eigen bureau Kéré Architecture op, dat zich toelegt op duurzame architectuur voor lokale gemeenschappen in Burkia Faso en de rest van de wereld. Maar de portefeuille omvat ook grootschalige stadsontwikkelingsprojecten in Duitsland. Kéré werd onderscheiden met de Global Award for Architecture, de BSI Swiss Architectural Award, de Marcus Prize and de Global Holcim Gold Award 2012. Het American Institute of Architects maakte hem ere-fellow en Kéré is ook lid van het Royal Institute of British Architects.
11 Ten slotte Kwalitatieve uitbreiding
De uitwisseling tussen professionals, probleemeigenaren en een breed publiek is hard nodig in een tijd waarin economische en milieucrises, samen met een tomeloze technologische innovatie zorgen voor fundamentele transities.
In 2015 zetten we in op kwalitatieve uitbreiding: het Big 5 project en de Challenge. Hier gaat het dus niet om meer en groter, het zal gaan om de urgentie van de vragen en de rol die WDCD als katalysator kan spelen.
Vooruitgang is nu in hoge mate afhankelijk van de uitwisseling van gedachten, ervaringen en ideeën, waarbij het meeste kan worden verwacht van de wisselwerking tussen verschillende contexten. Dat is ook de basisgedachte van WDCD, dat een katalysator wil zijn voor de ontmoeting van alle designdisciplines uit alle delen van de wereld.
Een spil in deze uitbreiding is het blog. Het biedt alle mogelijkheden om te communiceren en te delen met ons netwerk. Het blog wordt daarom nu ontwikkeld tot een interactief platform waar deze en de andere activiteiten van WDCD samenkomen.
BIJLAGE
Vorig jaar hebben we zodoende de conferentie uitgebreid met een randprogrammering gericht op een breder publiek.
MATRIX ACTIVITEITEN/DOELSTELLINGEN/DOELGROEPEN
MASTER CLASSES
FUTURE DEPARTMENT HKU
SANDBERG MEDIAFONDS
WDCD CHALLENGE
Al deze activiteiten zijn voorbeelden van WDCD’s continue inspanning om haar missie te verwezenlijken en de boodschap te verkondigen dat creativiteit in het algemeen en design in het bijzonder bij kunnen dragen aan een betere wereld. KENNISONTWIKKELING/RESEARCH
In 2014 zijn de eerste stappen gezet om WDCD meer te laten zijn dan alleen een conferentie. Een conferentie is per slot van rekening een middel, geen doel op zich.
Last but not least is WDCD bezig met verkennende gesprekken in Sao Paulo over internationale samenwerking.
BIG 5 QUESTIONS
CONFERENTIE
BREAK OUT SESSIES PROFESSIONALS
WDCD BLOG
WDCD PUBLICATIE
ALGEMEEN PUBLIEK
SPECIAL GROENE
CONFERENTIE
PROGRAMMA MAINSTAGE
SOCIAL MEDIA
FILM FESTIVAL
KENNISDELEN/AWARENESS
PERS & PR EXPOSITIE STEDELIJK MUSEUM
EXPO MOBIELE BILLBOARDS
