π thema: Publieke ruimte [ Stadhuis Grave ]

08PI005_Stadhuis Grave.qxp:Opmaak 1

π

16-10-2008

Pagina 16

thema: Publieke ruimte [ Stadhuis Grave ]

Hal met balies. (Foto: Christian Richters)

Ontvangstruimte Maasland. (Foto: Christian Richters)

16

16:33

PI, projekt & interieur 5/2008


16-10-2008

16:33

Pagina 17

Vesting van vloeiende vormen Tot afgelopen februari was het stadhuis van Grave gehuisvest in een historisch pand in het oude centrum. Pittoresk maar onpraktisch, omdat het besturen van het ongeveer 13.000 inwoners tellende stadje, inclusief de drie kerkdorpen Gassel, Velp en Escharen in de loop der jaren steeds meer ruimte eiste. Daarom liet het gemeentebestuur plannen maken om de bestaande huisvesting te verbouwen. Uiteindelijk koos men voor nieuwbouw en nu ligt het raadhuis trots aan de rand van het oude centrum, op de plaats van de vroegere vestingwallen. Dit gegeven leverde een vruchtbare metafoor voor de architectuur, ontworpen door (EEA) Erick van Egeraat associated architects die eerder een stadhuis ontwierp voor Alphen aan de Rijn.

Peter van Kester

De historische structuur en architectuur van het oude vestingstadje aan de Maas vormden een rijke inspiratiebron. Niet kitscherig-nostalgisch maar conceptueel. De vloeiende vorm van de nieuwbouw gaat onder meer terug op de stadswallen. Aan de voorzijde manifesteert het gebouw zich als een beschermende stadsmuur, die zich opent op de plek waar zich de raadszaal bevindt. Het omarmt het oude centrum dat tegelijk ontsloten wordt: het publiek kan door het gebouw naar het ervoor gelegen busplein wandelen. De natuurstenen tegels van de pleinen rond het gebouw lopen binnen door. De gebruikte materialen, hout, natuursteen en glas, en het verloop in hoogte ademen eveneens de rustieke sfeer van een burcht. De verticale geleding van de historische bebouwing in Grave keert terug in de mozaïekcompositie van de ramen in de gevel en vooral in de red cedar gevellamellen die zorgen voor halfschaduw. Ze bieden ook een gevarieerd uitzicht omdat je door de positie van de lamellen in steeds wisselende richtingen kijkt.

INBREIDING (Foto: Christian Richters)

het stadhuis aan de rand van de stad terecht, op het Zuidoostercomplex, vernoemd naar de remise van de vroegere gelijknamige busmaatschappij. Het gebouw huisvest drie gebruikers: de gemeente Grave, woningmaatschappij Mooiland Maasland en het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC). De eerste twee delen een royale gemeenschappelijke entree. Het archief heeft een eigen ingang, links in de voorgevel, enigszins verstopt. Erick van Egeraat ontwierp >> ook het interieur, waarin ovale vormen en rondingen de ruimten


WWW.PI-ONLINE.NL

Begin jaren negentig maakte architect Kees Rijnboutt een ontwerp voor de uitbreiding van het bestaande stadhuis. Hij deed dit in de geest van het plan dat de Engels-Zweedse planoloog-architect Ralph Erskine kort daarvoor ontwierp. Erskine riep de wildgroei van uitbreidingen een halt toe en pleitte voor ‘inbreiding’: het invullen van braakliggende terreinen. Met de terugkeer van historische rooilijnen, binnenpleintjes en sluipweggetjes, die zo typerend zijn voor Grave, zou het stedelijke weefsel hersteld kunnen worden. De gemeenteraad nam dit voorstel enthousiast als beleidsstrategie over. Toen de verbouwingsplannen voor het stadhuis te kostbaar werden en woningmaatschappij Mooi Maasland begin 2000 nieuwbouw wilde plegen en ruimte overhad, stapte de gemeente in. Zo kwam

17


π

16-10-2008

16:33

Pagina 18


Loungeplekken en poefelementen, gestoffeerd in twee kleuren. (Foto: Rob Hoekstra)

dynamisch doorboren. Zo hangt de eivormige raadszaal als een doos in het interieur. De gevel van de raadszaal loopt van buiten naar binnen door zodat hij een duidelijke en visueel herkenbare identiteit kreeg. Burgers kunnen zowel van binnen als van buitenaf zien of er activiteiten plaatsvinden. Hier en daar heeft EEA in het dak organische lichtopeningen aangebracht. In combinatie met het vele glas zorgen zij voor een prachtige lichtinval die de bijna barokke dynamiek versterkt. De organisch-gestroomlijnde interieurcompositie weerspiegelt niet alleen de talloze steegjes en binnenhoven van het oude centrum, maar roept ook herinneringen op aan de bewegelijke, expressionistische architectuur uit de jaren twintig van de vorige eeuw.

WWW.PI-ONLINE.NL

FORTIFICATIES Bij binnenkomst vallen rechts direct de vier monumentale taatsdeuren op die leiden naar het centrale plein en de receptiebalie van woningmaatschappij Mooiland Maasland. Door middel van repeterende vormen, materialen en kleuren heeft EEA eenheid aangebracht tussen de diverse ruimten. Bijvoorbeeld de verplaatsbare ‘Housing stores’, displays voor keukens- en sanitair. Het zijn massieve rechthoekige blokken, bestreken met antraciet rubberverf, waarin fel groen en geel gestreepte strookjes synthetische kunststof

18


Gang met spreekkamers. (Foto: Rob Hoekstra)

zijn verwerkt. In gesloten vorm werken ze als ruimtelijke sculpturen die naar believen kunnen worden weggereden. Hun hoekige vormen die in hun norsheid herinneren aan fortificaties, keren terug in de foyer van het stadhuis. Hier ontwierp EEA de receptiebalie en de >> zes gemeentelijke loketten die als een blokkendoos gestapeld en


20-10-2008

Spreekkamer. (Foto: Arjen van der Vegt)

16:46

Pagina 19

Hal met leestafel. (Foto: Arjen van der Vegt)

De raadzaal. (Foto: Arjen van der Vegt)


19


π

16-10-2008

16:33

Pagina 20


WWW.PI-ONLINE.NL

Balie met ontvangstplekken; bij geopende toestand worden de cijfers verlicht. (Foto: Van der Plas Meubel & Project)

aaneengeregen zijn. De donkerhouten volumes, verluchtigd met verticale stroken opaal plexiglas, bewegen via een hydraulische lift en openen zich als publieksbalies. In geopende stand wordt er een felgroene kleur zichtbaar die ook elders in het gebouw is toegepast. Achter de balies keren diezelfde blokken terug als archiefkasten voor de ambtenaren. EEA zou ook de overige ruimten van het stadhuis inrichten, maar het gemeentebestuur bepaalde anders. Men koos voor het Arnhemse Beijer Advies die uiteindelijk de totale conceptvorming, het inrichtingsontwerp en de Europese aanbesteding coördineerde. Voor de vormgeving werkte Beijer Advies samen met Buro Bogaarts Interieurarchitectuur. Voortbordurend op de ideeën van EEA tekende dit bureau voor de ovale Raadszaal. Zowel het speciaal ontworpen tapijt met afgeronde hoeken als de luxe, met wit leer beklede raadstafel met fraaie aluminium stoelen eromheen, weerspiegelen de gebogen vorm van de ruimte. De zaal kan door een schuifwand in tweeën worden gedeeld zodat er een aparte vergaderruimte ontstaat. Tijdens raadsvergaderingen wordt de wand geopend en transformeert de vergaderruimte tot publiekstribune.

20


STADSWAPEN Uit de koker van Buro Bogaarts komt ook de inrichting van de glazen bespreekkamers op de eerste verdieping. Felle kleuraccenten en muurhoge foto’s van klaprozen, vogels, graanvelden en natuurstenen geven deze ruimten karakter en sfeer. Zij zijn genoemd naar de onderdelen van het stadswapen van Grave en heten onder meer de Kroon, de Parel, de Burcht of de Balk. Kleurenfoto’s verlevendigen ook de kantoren van de ambtenaren. Fraai zijn ook de 3,5 meter hoge gangen, waarin de even hoge deuren begrensd worden door stroken glas zodat zij vrij in de ruimte staan. Buro Bogaarts ontwierp ook het meubilair in de centrale foyer. Naturelkleurige, zachte kunststof zitelementen op houten plinten, die met hun hoekige vormen de vloeiende, ruimtelijke beweging in de foyer enigszins onderbreken. De gemeente Grave liet een nieuw logo ontwerpen als alternatief voor het oude stadswapen. Het is ontworpen door Weijsters & Kooy Vormgevers en won inmiddels een European Design Award. Het is overal in het gebouw aangebracht, in combinatie met de nieuwe bewegwijzering, gebaseerd op de Cholla letter.


16-10-2008

16:33

Pagina 21

Informatiemeubelen, uitgevoerd in speciaal voor het project vervaardigde acrylaatplaten in groen en geel. (Foto’s: Van der Plas Meubel & Project)

Restaurant gestoffeerde zitmeubelen met zwevende tafel in het restaurant.

Plattegronden

(Foto’s: Van der Plas Meubel & Project) Legenda Opdrachtgever: Mooiland Maasland Architect: (EEA) Erick van Egeraat associated architects (incl. masterplan, interieur, landschap) Werkplekconcept en ontwerp Stadhuis raadszaal: Beijer Advies Arnhem i.s.m. Buro Bogaarts Interieurarchitectuur, Arnhem Landschapsarchitect: Michael van Gessel (samenwerking met EEA) Kunstenaar buitenruimte: Roberto Ruggio Los meubilair Maasland: M + R interieurarchitecten, Eindhoven (EEA in samenwerking met M+R) Interieurbouw (o.a. balies, informatiemeubelen, loungeplekken, zitmeubelen restaurant): Van der Plas Meubel & Project, 's-Hertogenbosch Meubilair raadzaal en grote vergaderruimtes: Ten Haaf Meubel- en Interieurbedrijf, Gassel Meubilair publiekshal: Ten Haaf Meubel- en Interieurbedrijf, Gassel; Quinze en Milan, Rotterdam Meubilair Raadzaal: Velto Interstuhl, Zoeterwoude Meubiliair kantoorruimtes: Gispen, Culemborg Meubilair BHIC: Eromes, ‘s-Hertogenbosch Aannemer: Bouwbedrijf gebr. Van der Heijden Bruto vloeroppervlak: 11.360 m2 totaal, waarvan: stadhuis Grave: 2.770 m2; Mooiland Maasland: 4.490 m2; BHIC (Brabants Historisch Informatie Centrum: 1.350 m2


WWW.PI-ONLINE.NL

In het gebouw zijn vooral natuurlijke materialen verwerkt. Een aantal binnenmuren is over hun hele hoogte bekleed met onbehandeld teakhout. Op de vloeren ligt parket of tapijt. De buitengevel is deels bekleed met ongepolijste platen marmer, die in een levendig ritme zijn aangebracht. De fraai gebogen ramen van de raadszaal zijn gezeefdrukt met motieven van wuivend riet. In de halfverdiepte, parkeergarage zijn met betonverf de geabstraheerde contouren van de historische wallen geschilderd. Behalve deze materialen, is ook de verlichting duurzaam. Hij past zich aan het veranderende buitenlicht aan en schakelt uit wanneer de gebruikers de ruimten verlaten. Op sommige daken liggen sedumtuinen. Landschapsarchitect Michael van Gessel ontwierp de buiteninrichting en speelde net als de overige partijen met het informele weefsel van de steegjes van de stad. Hij ontwierp ook een wal van afgebikte betontegels rond het ‘podium’, waarop het gebouw staat. In de loop der tijd zal het begroeid raken en zo de atmosfeer van rustieke Engelse steenwallen oproepen. Opnieuw een versterking van het vesting idee. /

21

π thema: Publieke ruimte [ Stadhuis Grave ]

Recommend Documents