Module 9 : Integratie van de spoorinfrastructuur in de stedelijke omgeving (deel 2) 9.A. – Werken spoorvernieuwing Nationalestraat + ontwerpvisie traminfrastructuur Antwerpen Ontwerpvisie inrichting publieke ruimte met traminfrastructuur
Inhoud Situering openbaar domein binnen stad Antwerpen Instrumentarium heraanleg/ontwerp publieke ruimte Concrete vertaling naar inrichting en materiaalgebruik tramstraten + knelpunten
Stadsontwikkeling
1
Situering openbaar domein binnen stad Antwerpen
Stadsontwikkeling
Situering openbaar domein binnen stad Antwerpen Bestuurlijke organisatie o 1983 fusie stad > 9 districten o 2001 decentralisatie > 1 gemeenteraad + 9 districtsraden o bevoegdheid openbaar domein: zowel lokaal als bovenlokaal → Beeldkwaliteit: grote verscheidenheid en ‘erfenis’ aan ontwerpoplossingen, materiaalgebruik → Onderhoud en beheer: kostprijs, beheersbaarheid…
Stadsontwikkeling
2
Berendrecht Zandvliet Lillo
Ekeren 9 districten 2 500 hectare straten & pleinen Merksem
Deurne
Antwerpen
Borgerhout Berchem
Hoboken
Wilrijk
Situering openbaar domein binnen stad Antwerpen Stedelijke administratie o 9 bedrijfseenheden o openbaar domein binnen bedrijfseenheid stadsontwikkeling o eigen afdeling voor ontwerp en uitvoering o daarnaast ook afstemming nodig: •
interne afdelingen (vb. mobiliteit, monumentenzorg…)
•
andere bedrijfseenheden (beheer en onderhoud, sport en jeugd…)
•
autonome bedrijven (AG Vespa)
•
verkeerspolitie
•
andere overheden en bouwheren (De Lijn, AWV, Riolink, NMBS…)
•
private ontwikkelingen en overdrachten
•
externe studiebureaus/prijsvragen
•
…
→ Hoe eenvormigheid bewaren? Stadsontwikkeling
3
Situering openbaar domein binnen stad Antwerpen Behoefte aan instrumentarium en richtlijnen voor inrichting publieke ruimte Vanuit beheer en onderhoud: o Beheersbaarheid en duurzaamheid o Kostprijs en efficiëntie o …
Vanuit ontwerp o Beeldkwaliteit o Leesbaarheid en beleefbaarheid o Verkeersveiligheid o …
Stadsontwikkeling
Instrumentarium heraanleg/ontwerp publieke ruimte
Stadsontwikkeling
4
Instrumentarium heraanleg/ontwerp publieke ruimte Generiek o Draaiboek openbaar domein o Lichtplan o Straatmeubilaris o Groenplan & waterplan
Gebiedsgericht o Beeldkwaliteitsplannen o Masterplannen
Stadsontwikkeling
Instrumentarium heraanleg/ontwerp publieke ruimte Generiek – draaiboek openbaar domein Doel: - kwaliteitsvolle inrichting - verkeersveilige inrichting Wat niet? - projectmatige aanpak - geen beeldkwaliteitsplan, geen masterplan - geen kant-en-klare ontwerpen, wel maatvoering
Stadsontwikkeling
5
Instrumentarium heraanleg/ontwerp publieke ruimte Generiek – draaiboek openbaar domein
6
Instrumentarium heraanleg/ontwerp publieke ruimte Generiek – straatmeubilaris
Generiek – groenplan en waterplan Generiek - lichtplan
Stadsontwikkeling
Instrumentarium heraanleg/ontwerp publieke ruimte Gebiedsgericht – beeldkwaliteitsplannen en masterplannen Doel: - versterken ruimtelijke samenhang voor specifieke ‘afgebakende’ omgevingen (bv historische stad, het Eilandje, Prestibel…) - generieke richtlijnen voor toekomstige ruimtelijke ingrepen - ook uitspraken over materiaalgebruik en typeprofielen (dus ook tramstraten)
Stadsontwikkeling
7
Uittreksel BKP Historische stad Stadsontwikkeling
Uittreksel BKP Historische stad
8
Vertaling in ontwerp publieke ruimte
Stadsontwikkeling
Concrete vertaling in ontwerp publieke ruimte ‘Standaard’ straten met tramverkeer o Aftoetsing generiek instrumentarium (draaiboek, straatmeubilaris, lichtplan…) o Materiaalgebruik • Vrije trambanen: maximaal vergroenen • Vrije trambannen + hulpdiensten: grindgazon of kassei • Vrije trambusbaan: beton • Gemengd verkeer: asfalt
Stadsontwikkeling
9
Concrete vertaling in ontwerp publieke ruimte ‘Beelbepalende’ straten met tramverkeer o Aftoetsing generiek instrumentarium (draaiboek, straatmeubilaris, lichtplan…) o Afstemming/opmaak beeldkwaliteitsplan of masterplan
Stadsontwikkeling
Concrete vertaling in ontwerp publieke ruimte Overzicht toepassing beeldkwaliteitsplannen o BKP Historische stad • tramstraten niet op P-route > gekapte mozaïekkei • Tramstraten op P-route > asfalt o BKP Binnenstad • Kassei of asfalt o BKP Campuswijk • Vrije trambedding: graniettegels of –kasseien • Gemengd verkeer: asfalt • BKP Eilandje • vergroenen of kassei
Stadsontwikkeling
10
Concrete vertaling in ontwerp publieke ruimte Case Nationalestraat 1
- Deels onderdeel van BKP Historische stad - Keuze gebruik kassei voor tramstraat 3
2 4
5
1. 2. 3. 4. 5.
BKP Eilandje BKP Hisorische stad BKP Campus BKP Binnenstad Zuid
Stadsontwikkeling
INITIELE MATERIAALKEUZE NATIONALESTRAAT – Rijweg en voetpad (BKP) granieten kassei (gezaagd en gebouchardeerd) groot formaat 0,14 m x 0,20 m x 0,12 m
Stadsontwikkeling
11
Concrete vertaling in ontwerp publieke ruimte Knelpunten/ervaringen BKP’s o beeldkwaliteitsplannen tussen Leien en historisch centrum vaak nog te fragmentarisch of ontbrekend, zoals: •
Nationalestraat valt slecht deels onder BKP
•
Lus Lange Nieuwstraat > Sint-Jacobsmarkt onderdeel van 3 BKP’s
o Materiaalkeuzes BKP: •
Technische haalbaarheid natuursteen – tramsporen (vb. Nationalestraat, Sint-Katelijnevest)
Stadsontwikkeling
Concrete vertaling in ontwerp publieke ruimte Hoe verder? Nog nieuwe heraanleg van ‘beelbepalende’ tramstraten gepland (op korte – of langere termijn) met voorkeur voor natuursteen/kassei o Nationalestraat (fase 2) – Handschoenmarkt – Huidevetterstraat o Cogels-Osylei o Marnixplaats o Lange Nieuwstraat – Sint-Jacobsmarkt o …
Stadsontwikkeling
12
Concrete vertaling in ontwerp publieke ruimte Zoeken naar oplossingen/alternatieven o Keuze monoliet beton > keuze voor Nationalestraat o Prefabplaten met natuursteen in gestort (cf. toepassingen Gent) o Printbeton o Andere uitvoeringsmethode (vb. opsluiting natuursteen buiten spoorzone?) o Asfalt o ??
Stadsontwikkeling
13
