:: Investeringsanalyse

:: Investeringsanalyse ∷ Patrick Henckes ∷ Business Development ∷ 19-03-2010

:: Inhoud ∷ Definitie ∷ Uitgangsprincipe ∷ Basisbegrippen ∷ Rendabiliteitscriteria ∷ TVT ∷ NPV ∷ KBE

∷ Invloedsfactoren investeringsanalyse ∷ Voorbeeld stookplaatsrenovatie

:: Gitschotellei 138 :: B-2600 Berchem :: +32(0)3/271.19.39 :: +32(0)3/271.03.59 :: [email protected] :: www.cenergie.be ::

p. 1

:: Definitie ∷ Investeren = Vastleggen van financiële middelen ∷ (die je anders ergens anders voor zou gebruiken) Hoe bepaal je of de investering rendabel is ? Wanneer investeer je in energie-efficiëntie ?

:: Definitie ∷ Investeringsanalyse = ∷ Een methode om de economische impact van een project te beoordelen

∷ Een methode om de economische rendabiliteit van projecten te vergelijken.

∷ Een methode om investeringen te verantwoorden (Wat zijn de werkelijke kosten en de werkelijke opbrengsten)


p. 2

:: Uitgangsprincipe ∷ In het dagelijkse leven, in het bedrijfsleven moeten voortdurend beslissingen genomen worden ∷ Vaak vergen beslissingen ook investeringen ∷ Om een goede keuze te kunnen maken tussen de verschillende alternatieven, moet men een juiste vergelijking kunnen maken tussen de resultaten van elk alternatief.

:: Uitgangsprincipe : voorbeeld ∷ Aanbod 1: de wagen kost 20.000 EUR, en je krijgt 1.000 EUR extra als je je huidige wagen inruilt.

∷ Aanbod 2: de wagen kost 20.000, maar je krijgt 10 % korting wegens salonvoorwaarden.

∷ Aanbod 3: de wagen kost 1.200 EUR per maand gedurende 5 jaar.

∷ Aanbod 4: de wagen kost 22.000 EUR, en je krijgt er gratis aluminium velgen, elektrische ramen, getinte ruiten, sneeuwkettingen en een GSM bij (waarde = 2.000 EUR).


p. 3

:: Uitgangsprincipe ∷ Om alternatieven juist te kunnen vergelijken moeten er correcties of transformaties worden uitgevoerd met betrekking tot: ∷ ∷ ∷ ∷

de waarde de koopkracht de tijd het risico

:: Doel van investeren ∷ Hoger rendement

∷ Hogere cash-flow


p. 4

:: Basisbegrippen ∷ Kapitalisatie ∷ Actualisatie ∷ Maandelijkse interest ∷ Gelijkheidsprincipe van geld

:: Basisbegrippen ∷ Kapitalisatie

T = B(1 + i) n ∷ Met:

T = Gekapitaliseerde waarde B = Belegd bedrag i = intrestvoet n = duur van de belegging


p. 5

:: Basisbegrippen ∷ Kapitalisatie Kasstroom

Duur van de kapitalisatie 0

1

2

3

n

Belegd kapitaal interesten

B

B

B(1+i)

B(1+i)2

B(1+i)n-1

0

iB

iB(1+i)

iB(1+i)2

iB(1+i)n-1

Gekapitaliseerde waarde

B

B(1+i)

B(1+i)2

B(1+i)3

B(1+i)n

∷ Voorbeeld : je belegt 100 EUR voor 5 jaar aan een interestvoet van 5%. Hoeveel krijg je na 5 jaar?

T = 100 * (1 + 0,05)5 = 100 *1,2763 = 127,63€

:: Basisbegrippen ∷ Actualisatie

AW = ∷ Met:

T (1 + a )n

AW = Actuele waarde T = Gekapitaliseerd bedrag a = actualisatievoet n = duur

1 € ontvangen in de toekomst is momenteel minder waard bij een hoge rentevoet (a) en bij lange termijn (n)


p. 6

:: Basisbegrippen ∷ Actualisatie Kasstroom

Tijdstip van beschikbaarheid

Geactualiseerde waarde

0

1

n-2

n-1

n

T/(1+a)n

T/(1+a)n-1

T/(1+a)2

T/(1+a)

T

∷ Voorbeeld : hoeveel geld moet je op een rekening plaatsen als de rente 5% bedraagt, om na 5 jaar 100 EUR te bezitten ?

VA = 100/ (1 + 0,05)5 = 100 / 1,2763 = 78,35€

:: Basisbegrippen ∷ Maandelijkse interest versus jaarlijkse intrest:

i e = (1 + i m )12 − 1 ∷ Met:

i m = 12 (1 + i e ) − 1

ie = effectieve jaarlijkse intrestvoet im = maandelijkse intrestvoet

∷ Voorbeeld 6: Welke lening is de interessantste? Een lening met een effectieve jaarlijkse intrestvoet van 6,1 % of een lening met een maandelijkse intrestvoet van 0,5 %?


p. 7

:: Basisbegrippen ∷ Gelijkwaardigheidsprincipe van geld:

Kasstroom

Tijdstip van beschikbaarheid 0

Beginsom Obligatielening Annuïteitenlening Eindsom

1

2

3

…

n-1

n

iB

iB

iB

iB

iB

iB+B

A

A

A

A

A

A

B

T

:: Rendabiliteitscriteria ∷ Terugverdientijd - TVT of PB ∷ Netto Contante Waarde - NCW of NPV ∷ Intern Rendement - IR of IRR ∷ KBE


p. 8

:: Terugverdientijd - TVT of PB ∷ Terugverdientijd - TVT of PB

∷ De terugverdientijd is de tijd die nodig is om het geïnvesteerde bedrag terug te verdienen.

TVT =

I Oj

∷ Met:

I = Begininvestering Oj = Jaarlijkse netto opbrengsten ∷ Het project is rendabel indien de TVT kleiner is dan een vooropgesteld periode (bv. 2 of 5 jaar) ∷ Vooropgestelde periode kan = levensduur van het project

:: Terugverdientijd - TVT of PB ∷ Terugverdientijd - TVT of PB + Eenvoudige berekening - Er wordt geen rekening gehouden met de tijdswaarde van geld en met de levensduur van het project. - Kasstromen na de terugverdientijd worden niet in rekening gebracht. - Er wordt geen rekening gehouden met de grootte van de investering. => je neemt soms economisch onjuiste beslissing


p. 9

:: Terugverdientijd - TVT of PB ∷ Terugverdientijd - TVT of PB Indien de opbrengsten variëren => gebruik de geactualiseerde TVT

∷ Bereken de gemiddelde opbrengst over de periode rekening houdend met de actualisatievoet

∷ Voorbeeld : je investeert 375.000 EUR en dit levert volgende kasstromen op J1

J2

J3

J4

J5

Scen 1

50.000

60.000

95.000

110.000

200.000

Scen 2

200.000

110.000

95.000

60.000

50.000

TVT : scen 1 = 5,9 jaar, in scen 2 = 4,9 jaar (a=15%)

::

Bestaande gebouwen optimaliseren: wat?

∷ Energie-audits: aandachtspunten ∷ Maximale TVT

Type maatregel

Levensduur (jaar)

TVT hoge rendabiliteit (jaar) (*)

TVT rendabel (jaar) (**)

Maatregelen mbt elektrische apparaten (bv. energiezuinige pompen, elektrische apparaten,...)

15

9

12

Installatiemaatregelen (bv. stookplaatsrenovatie, relighting,...) en nieuwe ramen

25

12

18

Isolatiemaatregelen (bv. plaatsen dak- of muurisolatie)

40

13

23

(*) Berekend uitgaande van een reëel financieel rendement van 7% per jaar, dit is het rendement op lange termijn van aandelen. Een investering die precies de vermelde TVT heeft zal dus even rendabel zijn als een belegging op lange termijn in aandelen. (**) Berekend uitgaande van een reëel financieel rendement van 3% per jaar, dit is het lange termijn rendement van overheidsobligaties.


p. 10

:: Netto Contante Waarde - NCW ∷ Netto Contante Waarde - NCW of NPV

NCW = ∑ AW (opbr.) -∑ AW (kosten) -Inv . n

n n Oj Kj Cj NCW = ∑ −∑ =∑ j j j j= 0 (1 + a) j= 0 (1 + a) j= 0 (1 + a)

∷ Met:

O = Opbrengsten; K = Kosten C = Netto kasstromen of Cash-flow CRITERIA : De investering is rendabel indien NCW > 0

:: Netto Contante Waarde - NCW ∷ Netto Contante Waarde - NCW of NPV

∷ Alle baten én kosten worden geactualiseerd naar het beginjaar van de investering.

NCW = − Investerin g +

t=0 t=1 t=2 t=3

Besparing (1 + r )

1 (1 + r )

1

+

Besparing

(1 + r )2

1 (1 + r ) 2

2

+

Besparing

(1 + r )3

3

+ ...

1 (1 + r ) 3

Als NCW > 0 dan levert het project geld op!


p. 11

:: Netto contante waarde Netto Contante Waarde corrigeert voor tijdswaarde van geld: n

t NCW = − Investerin g + ∑ Besparing (1+ a ) j

t =1

NCW = − Investerin g +

Besparing 1 (1+ a )

+

Besparing 2

(1+ a )2

+

Besparing 3

(1+ a )3

+ ...

:: Netto contante waarde ∷ Netto Contante Waarde - NCW of NPV + Er wordt rekening gehouden met de tijdswaarde van geld. + De opbrengsten over de volledige levensduur van het project worden in rekening gebracht. - Ingewikkelde berekening - Herinvesteringsassumptie: er wordt verondersteld dat lenen en ontlenen aan dezelfde interestvoet kan (a=i)


p. 12

:: Relatie NCW en TVT Bij constante cash-flows zijn beide methoden vergelijkbaar; bij een bepaalde levensduur en rendement. Bij NCW = 0, hoort één specifieke TVT (zie tabel) Rendement in % 10

12.5

15

17.5

20

25

Levensduur (jaren) 5 6 7 8

3.8 4.4 4.9 5.3

3.6 4.1 4.5 4.9

3.4 3.8 4.2 4.5

3.2 3.5 3.9 4.1

3.0 3.3 3.6 3.8

2.7 3.0 3.2 3.3

9

5.8

5.2

4.8

4.4

4.0

3.5

10 15 20

6.1 7.6 8.5

5.5 6.6 7.2

5.0 5.8 6.3

4.6 5.2 5.5

4.2 4.7 4.9

3.6 3.9 4.0

:: Oefening 1: rendabiliteit Projectgegevens: ∷ ∷ ∷ ∷

Levensduur van het project is 5 jaar Rentevoet lening = a = 15% Jaarlijkse besparing (cash flow) = €10.000,Aanvangsinvestering is € 35.000,-

Vraag 1: Bereken de TVT en de NCW Vraag 2: Is het project rendabel volgens de criteria: - TVT < 5 jaar en NCW > 0 ?


p. 13

:: Oefening 1: rendabiliteit Netto contante waarde corrigeert voor tijdswaarde en risico van geld (via rentevoet):

NCW = − Investering +

besparing 1 (1+ a )

+

besparing (1+ a )2

2

+ ...

000 + 10 . 000 + 10 .000 + 10 . 000 + 10 .000 NCW = − 35 .000 + 101.,15 1,15 2 1,15 3 1,15 4 1,15 5

NCW = − 35 .000 + 8696 + 7561 + 6575 + 5717 + 4972

NCW = − 1 .500

:: Oefening 1: rendabiliteit ∷ Simpele TVT:

∷ TVT = Investering / besparing per jaar ∷ 35.000 / 10.000 = 3,5 jaar

∷ Netto contante waarde:

NCW = −1.500 EUR Als NCW > 0 dan levert het project geld op!


p. 14

:: Intern Rendement ∷ Intern Rendement - IR of IRR

∷ Het intern rendement van de investering is de actualisatievoet waarvoor de NCW = 0.

∷ De IR of IRR wordt berekend door middel van de iteratiemethode. ∷ De IR of IRR wordt vergeleken met een vooropgestelde rentevoet i*. ∷ De investering is rendabel indien IR > i*.

:: Intern Rendement ∷ Intern Rendement - IR of IRR Wat is i* ? Volgens de convenanten mag je rekenen met een “vermogenskostenvoet” van 15% voor energieinvesteringen


p. 15

:: Intern Rendement ∷ Intern Rendement - IR of IRR + Er wordt rekening gehouden met de tijdswaarde van geld. + De opbrengsten over de volledige levensduur van het project worden in rekening gebracht. - Ingewikkelde berekening via iteraties - Herinvesteringsassumptie: er wordt verondersteld dat positieve kasstromen kunnen belegd worden aan de IRvoet

:: Kost van Bespaarde Energie ∷ Definitie KBE KBE =

kostprijs maatregel (EUR/jaar) − vermeden kost(EUR/jaar) energiebesparing (kWh/jaar)

∷ De kostprijs van de maatregel wordt omgezet in annuïteiten over de levensduur van de maatregel. ∷ De maatregel is rendabel indien de KBE kleiner is dan de eenheidsprijs (EUR/kWh).


p. 16

:: Kost van Bespaarde Energie + Eenvoudige berekening + Er wordt rekening gehouden met de tijdswaarde van geld. + Er wordt rekening gehouden met de levensduur van de maatregel. - Er wordt geen rekening gehouden met de grootte van de investering.

:: Invloedsfactoren ∷ Welke actualisatievoet = a ?

∷ 3 mogelijkheden ∷ Geld moet ontleend worden ∷ Intrestvoet = rentevoet van de lening ∷ Geld is beschikbaar ∷ Intrestvoet = financieel rendement (bv rentevoet op spaarrekening, obligatielening,…)

∷ Geld moet deels ontleend worden ∷ Intrestvoet = gewogen gemiddelde van rentevoet van de lening en het financieel rendement van de belegging


p. 17

:: Invloedsfactoren ∷ Investeringsbedrag

∷ Als men moet investeren = de meerprijs die men moet betalen voor energiezuinige technieken

∷ Als investeringen niet nodig zijn = de totale investeringskost + de afbraakwerken ∷ De maatregel + de bijkomende aanpassingswerken vb decentrale stookplaats = ketel + brandveiligheid + gasleiding,…

:: Invloedsfactoren ∷ Stijgende energieprijzen

∷ Verwachte prijsstijgingen kan je mee in rekening nemen ∷ Elektriciteit 3%/jaar ∷ Brandstof 3 à 6%/jaar ∷ Inflatie 2 à 3% /jaar

(1+p)/(1+a) vervangt de factor 1/(1+a) Met a = de actualisatiefactor p= de verwachte prijsstijging


p. 18

:: Invloedsfactoren ∷ Stijgende energieprijzen ∷ Formule NCW wordt

NCW = ∑ AW (opbr.) -∑ AW (kosten) -Inv . n

NCW = ∑ j= 0

Met:

C j * (1 + p) (1 + a) j

C = Netto kasstromen of Cash-flow

Rendabel indien NCW > 0

:: Invloedsfactoren ∷ Afschrijvingsbedragen

∷ Indien niet onderworpen aan de belastingen : ∷ Worden niet in rekening gebracht want geen fiscale implicaties

∷ Indien er fiscale effecten zijn door de investering ∷ De kasstromen van deze effecten worden in rekening gebracht

∷ Subsidies

∷ Subsidies worden verrekend in de investeringsanalyse ∷ Naarmate ze sneller worden verkregen hebben ze meer effect op de rendabiliteit van een project


p. 19

:: Voorbeeld ∷ Stookplaatsrenovatie

∷ Ketel 350 kW, 15 jaar oud, rendement 65% ∷ Verbruik 45.000 liter stookolie ∷ Prijs 0,6 EUR/liter ∷ Mogelijke maatregelen ∷ Scen 1 : Ketel met aangeblazen brander 92% rendement, investeringskost 26.000 EUR

∷ Scen 2 : Condensatieketel 101% rendement, investeringskost 32.000 EUR ∷ Scen 3 : Brandervervanging, rendement 80%, investeringskost 15.000 EUR

:: Voorbeeld ∷ Verbruik (huidig verbruik/toekomstig rendement*huidig rendement)

∷ ∷ ∷ ∷

Actueel Scen 1 Scen 2 Scen 3

: 45.000 liter : 31.800 liter : 29.500 liter : 36.500 liter

∷ Besparing

∷ Scen 1 : 13.200 l of 7.920 Eur ∷ Scen 2 : 15.500 l of 9.300 Eur ∷ Scen 3 : 8.500 l of 5.100 Eur


p. 20

:: Voorbeeld ∷ TVT

∷ Scen 1 : 26.000/7.920=3,2 jaar ∷ Scen 2 : 32.000/9.300=3,4 jaar ∷ Scen 3 : 15.000/5.100=2,9 jaar ∷ TVT van de ecologische meerinvestering (condensatie tov traditioneel) ∷ Meerinvestering ∷ Hogere besparing ∷ TVT van de meerinv.

6.000 EUR 1.380 EUR = 4,3 jaar

:: Voorbeeld ∷ NPV

∷ Scen 1 : 62.058 EUR ∷ Scen 2 : 71.401 EUR ∷ Scen 3 : 7.704 EUR


p. 21

:: Voorbeeld ∷ KBE

∷Scen 1 : 1,7 cEUR/kWh ∷Scen 2 : 1,8 cEUR/kWh ∷Scen 3 : 3,9 cEUR/kWh

Prijs brandstof 60 cEUR/kWh Scenario 1 heeft de laagste kost om 1 kWh te besparen = meest interessant

:: Conclusie ∷ Economie is en blijft een menswetenschap. Een exacte bepaling van besparing, levensduur en rentevoet is normaal gezien niet mogelijk.

∷ Diverse methodes om de rendabiliteit van een project te bepalen: ∷ TVT ∷ Netto contante waarde ∷ IRR ∷ KBE

∷ Hou rekening met de waarde van geld, de koopkracht, het tijdsaspect en het risico bij elke analyse


p. 22

:: Meer info : ∷ www.cenergie.be ∷ [email protected]


p. 23

:: Investeringsanalyse

Recommend Documents