= 50 jaar!

2013 - 1963 =

50 jaar!

Raamsdonk, 15 april 2014.

Aan de verenigingen van het jubilerende Gewest Noord Brabant - Limburg - Zeeland.

Beste mensen, Waarschijnlijk zult u zich afvragen waarom dit voorwoord op deze manier begint. Het lijkt wel of het een formele brief is waarmee de start van dit voorwoord begint. U hebt als lezer volkomen gelijk; zo begin je een formele brief. Toch heb ik deze openingsmanier gekozen omdat ik hiermee een aantal zaken wil benadrukken. Allereerst geef ik met deze opening aan dat ik dit schrijf aan degenen waarvoor dit Gewest is bedoeld; de verenigingen met hun leden. Het bestaansrecht van een Gewest is er vooral om het schaatsen en inline-skaten voor de leden van de deelnemende verenigingen mogelijk te maken binnen de landelijke omgeving. Daarnaast is de reden voor dit schrijven gelegen in een heuglijk en officieel feit; het Gewest heeft met het bereiken van haar 50-jarig jubileum een mijlpaal bereikt waarmee u als leden van de vereniging Gewest Noord Brabant - Limburg - Zeeland best officieel gefeliciteerd mag worden. Door eendrachtige samenwerking heeft het geografisch grootste Gewest van de KNSB, soms wel eens gemakshalve KNSB “Zuid” genoemd, deze mijlpaal kunnen bereiken. Op diverse plaatsen in dit boekje kunt u teruglezen dat er in de voorbije 50 jaar veel is gebeurd. Meest opvallende gebeurtenis daarin is wellicht de vergroting van het Gewest met de provincie Zeeland een 10-tal jaren geleden. Daarnaast is zeker ook noemenswaardig het gegeven dat er in ons grote gebied, met relatief een lage bevolkingsdichtheid, maar liefst vier 400 meter banen zijn gerealiseerd. Sommigen noemen dat soms een negatief gegeven, voor de sporter is het vaak een voordeel dat men niet zo ver hoeft te reizen. Aan ons als Gewest de mooie opdracht om samen met haar verenigingen uit deze omstandigheden het meest optimale uit te ontwikkelen. 2

3

In een van de vele verhalen die u in dit boekje kunt teruglezen wordt u een doorkijkje in de geschiedenis van ons Gewest gegeven. Een van mijn voorgangers heeft daartoe zijn archief geopend en heeft dit prachtig gedocumenteerd voor u weergegeven. Daarnaast hebben een aantal disciplines vanuit hun eigen perspectief ook stil gestaan bij deze 50 jaar. Ik wens u veel leesgenot bij het doornemen van dit jubileumboekje. Ik hoop dat het bij u soms een oude herinnering doet opleven waarbij het vooral de bedoeling is om die te laten vergezellen van een glimlach. De glimlach die mensen - vaak zonder het te merken - op het gezicht toveren wanneer ze iets leuks, prettigs of ontroerends zich weer voor de geest halen. Ik feliciteer u namens het gewestelijk bestuur met de bereikte mijlpaal en spreek de verwachting en hoop uit dat ons Gewest nog eendrachtig met haar leden hier tenminste een volgend jubileum aan vast zal plakken. Als iets voor mij als voorzitter van dit Gewest is gebleken dan is het wel dat we in ons mooie zuiden van Nederland kampioenen zijn in het samen organiseren van leuke wedstrijden of nationale kampioenschappen, waarbij we de zo kenmerkende gemoedelijke samenwerking koppelen aan een hoge mate van inzet en betrokkenheid bij elkaar en de sporter. Ik wens u toe dat we dit nog vele jaren met elkaar in grote harmonie kunnen blijven voortzetten.

Proficiat!

Rob Smeulders, voorzitter.

Gewestelijke najaarsvergadering | Foto’s K. Verbeek 4

5

50 JAAR GEWEST Bij een halve eeuw Gewest kan een stukje geschiedenis natuurlijk niet ontbreken. Zeker in dit geval niet, want wie bestaat er eigenlijk een halve eeuw! Noord-Brabant - Limburg - Zeeland, dat is pas sedert enkele jaren, dat weet iedere ingewijde. Zeeland is er een paar jaar geleden bijgekomen, maar lang was dat een zelfstandig Gewest. Zeeland organiseerde zelfs wel eigen en hoogst officiële kampioenschappen in Eindhoven en bestond al lang toen Brabant - Limburg nog opgericht moest worden. Later annexeerde Zuid-Holland de Zeeuwen. In de ‘Schaatskroniek’, toen het bondsblad van de KNSB, stond namelijk al jaren een ‘lijst van correspondenten’. Omdat Zeeland geen eigen man of vrouw daarvoor had, nam de correspondent van Zuid-Holland er Zeeland gewoon bij. Dat ‘correspondent voor Zuid-Holland/Zeeland’ ging zozeer een eigen leven leiden, dat Zuid-Holland doodleuk contributie bleef vragen van de Zeeuwse clubs, ook toen die in Breda gingen trainen en rijden. Gelukkig was er een uitspraak van het bondsbestuur dat Zeeland zelf kon bepalen bij welk Gewest aansluiting werd gezocht. Reden voor dat besluit was het moment dat Gelderland zich Flevoland toedacht. Maar de clubs uit de polder wilden zelf kiezen voor een Gewest met minstens een 400-meterbaan. Op basis van deze jurisprudentie mocht Zeeland ook weer een zelfstandig Gewest worden indien gewenst. Maar de keuze viel op Brabant - Limburg. En hoe zat het eigenlijk met Limburg! In het voorjaar van 1963 was er immers in Tilburg een voorbereidende vergadering geweest van ruim 40 afgevaardigden van ijsclubs en boven het verslag daarvan staat - en ik citeer - : ‘OPRICHTING GEWEST BRABANT K.N.S.B.’ Niettemin was er ook een vertegenwoordiger van Geleen aanwezig en die heeft daar gemeld dat hij alles zou doen om ook de oprichting van een Gewest Limburg mogelijk te maken. Het is er niet van gekomen en bij de echte oprichtingsvergadering op 4 oktober 1963 werd het dus meteen al Gewest Brabant - Limburg. En terecht natuurlijk. Wij weten immers uit de geschiedenisboeken van wie Limburg al sedert 5 juni 1288 is. Toen won de Brabantse hertog Jan I de veldslag tegen de hertog van Gelre en de bisschop van Keulen die bij Woeringen moest beslissen over de erfopvolging in Limburg. (Alles 6

7

daarover leest U in Die Yeeste van den slag van Woeronc van tijdgenoot en episch dichter Jan van Heelu. Eigenlijk bestaat Brabant - Limburg dus niet 50, maar 725 jaar!) Op 4 oktober werden in de Koninklijke Harmonie Sociëteit in Tilburg 13 clubs lid van het nieuwe Gewest. Drie clubs hielden nog een slag om de arm. (maar werden spoedig alsnog lid). Er werd een bestuur gevormd met illustere namen: Paul Germanus, de eerste voorzitter, voorts met Ab Cappon, de latere eerste directeur van de kunstijsbaan Eindhoven, en met Jan Ketels die bijna tot zijn dood toe actief bleef bij het Gewest en bij zijn club: Haarsteeg. Ook werden Technische Commissies gevormd. Voor hardrijden met o.a. Wiebe Brouwer, Ben Scheperkamp en oud gewestelijk kampioen Tiny Verhees. Voor kunstrijden met Emile van Zinnicq-Bergmann. Wie heeft hem niet tot op zeer hoge leeftijd zijn rondjes zien maken op het Eindhovense kunstijs! Ook was er al meteen een Huishoudelijk Reglement. In Artikel 1 lezen we: ‘Het domicilie van het Gewest wordt gehouden ten huize van de secretaris.’ Het is maar dat de bedoelde functionaris het weet! In deze historische terugblik mogen o.i. de namen niet ontbreken van de clubs die op 4 oktober 1963 het Gewest in feite hebben gesticht. Dat waren, in alfabetische (plaatsnaam) volgorde: Breda (IJsvermaak), Boxtel (De Hardrijder), Eindhoven (YCE), Geldrop (De IJsbeer), Geleen (IJsclub Geleen), Haarsteeg (Jaap Eden), ’s-Hertogenbosch (B.IJ.C.), Hilvarenbeek (De Flaes), Lage Zwaluwe (IJsclub Lage Zwaluwe), Schijndel (De Schijndelse IJsclub), Sleeuwijk (Hermine), Sprang-Capelle (Het Eendennest), Terheijden (IJsclub Terheijden), Valkenswaard (Kunst en Vermaak), Vught (IJzeren Man) en Woudrichem (De Baanbreker). Het nieuwe Gewest manifesteerde zich weldra: op 29 november stond ‘Noord-Brabant’ (inderdaad zonder Limburg!) met een ploeg aan de start bij de 2e IJsselcup in Deventer. Jo van Heeswijk, Tiny Verhees, Bart van Son en Wim van Heijst werden 6e en lieten Overijssel en Zeeland (jawel) achter zich. Terug naar de geschiedenis. Want aan de stichting ging natuurlijk het een en ander vooraf. Voor de oorlog waren er al wel lokale en provinciale verbanden in het schaatsen bekend, maar wedstrijden werden centraal 8

9

geregeld vanuit het Bondsbureau. Daar werd zelfs bepaald hoeveel provinciale kampioenschappen er jaarlijks mochten komen en wie daaraan mee mochten doen. Als je al een titel ergens had gewonnen, mocht je in een ander provinciaal kampioenschap niet meer starten. In Brabant waren er dus ook ‘open‘ kampioenschappen. Toch was een Brabander onze allereerste Provinciale kampioen. Bernhard Bezemer uit Helmond won op 15 januari 1901 in ’s-Hertogenbosch. (Die Bezemer was natuurlijk niet de eerste-de-beste. Zo won hij in 1903 en in 1905 brons bij het Nederlands kampioenschap!). Alle (7) andere vóór 1950 gehouden titelwedstrijden leverden een kampioen van elders op, o.a. 1917 toen ex-wereldkampioen Coen de Koning in Tilburg de beste was. Pas rond 1949 werd in de reglementen de eis opgenomen dat je als deelnemer in de provincie waar je deelnam ook daadwerkelijk woonachtig moest zijn. In 1963 ging de belangstelling voor het schaatsen overal in Nederland met sprongen omhoog. Dat had natuurlijk te maken met de hoeveelheid ijs in die beruchte winter. Maar zeker ook met de publicitaire hausse vanwege de legendarische Elfstedentocht in dat jaar. Amper was het ijs gesmolten of de landelijke bond richtte (op 25 april 1963) een schrijven tot alle ‘bij de KNSB aangesloten en niet-aangesloten ijsclubs in Noord-Brabant’. Ook uit het zuiden heeft de landelijke bond allerlei vragen gehad over wedstrijden, over aanleg en onderhoud van banen, enz. en dus is er duidelijk behoefte aan onderlinge binding en structuur. Onder leiding van de secretaris van het Gewest Gelderland, tevens lid van het bondsbestuur Jan Klok (in ’83-’84 nog een tijdje waarnemend bondsvoorzitter) zal een vergadering belegd worden ‘om te komen tot een Gewest Brabant of Brabant/Limburg’. Die vergadering komt er, op 4 mei, ook in de Tilburgse Sociëteit. De vertegenwoordigers van de zuidelijke ijsclubs krijgen te horen wat de voordelen zijn van vorming van een KNSB-Gewest. En Klok verzuimt niet de grote angst voor de contributie aan te snijden. ‘Deze bedraagt echter slechts 30 cent voor leden boven de 18 jaar en 15 cent voor leden van 18 jaar en jonger, zodat dit beslist geen beletsel mag zijn om toe te treden.’ Als het in Tilburg tot daadwerkelijk oprichten van een Gewest komt, is er nog een argument. Er is kunstijs in Amsterdam en Deventer en ook in het zuiden willen de schaatsliefhebbers een kunstijsbaan. Al in 1966 wordt de bede verhoord. De bekende lampenfabriek uit Eindhoven bestaat 65 jaar en schenkt daarom een cadeautje aan de gemeente voor 10

11

de bouw van een kunstijsbaan. Een cadeau met zes nullen en dat zijn ze bij de gemeente blijkbaar allemaal vergeten, gezien de recente geluiden om de baan maar te sluiten. Wellicht gaan ze er daar nog van uit dat Sinterklaas gezorgd heeft voor de opening van de baan. Dat was immers op 6 december 1969. Vandaag is die baan er in elk geval nog. En met nu tevens banen in Breda, Tilburg, Geleen en ’s-Hertogenbosch (en mogen we Grefrath niet ook een beetje meerekenen, vanwege de inbreng daar vanuit Venlo!) is het gouden Gewest in het bezit van verreweg het meeste ijs per schaatser in ons land. Dat kan in de ‘grote’ schaatsgewesten alleen met stevige jaloezie geconstateerd worden. Zij mogen wat mij betreft altijd jaloers op ons blijven!

50 jaar GTC hardrijden van het Gewest Noord Brabant - Limburg - Zeeland. De eerste 25 jaar, van 1963-1988 werkte de GTC hardrijden voor de verenigingen uit Noord Brabant en Limburg, Zeeland was in aantocht. De schaatssport in het Zuiden werd in eerste instantie bedreven in Den Bosch en Tilburg, na de oorlog in Breda en was daarna geconcentreerd rond de kunstijsbaan in Eindhoven. Eindhoven, een open 400m baan, met na de brand pas een moderne jurytoren ,tribune en kleedkamers. De overkapping werd een feit in de tweede helft van de 50 jaar. De baan in Geleen kwam in 1989 op gang. In de tweede helft ontstonden de banen in Breda en Tilburg. Tot op heden heeft alleen Geleen nog geen overkapping. Er was een GTC hardrijden en later (rond 1988) werd deze verdeeld in een GTC langebaan/kortebaan en een GTC marathon. Er waren hoogte - en dieptepunten in de relatie tussen het Gewestelijk Bestuur en de GTC. Gezocht werd naar een goede bestuurlijke vorm. De contacten naar de Bond en met name de LTC (Landelijke Technische Commissie) waren belangrijk voor de wedstrijdkalender, de selectieprocedures voor de NK’s, de reglementenaanpassingen en de selecties voor de rijd(st)ers voor Jong Oranje en de Kernploeg.

Karel Verbeek, oud voorzitter.

Met de kennis van de techneuten aan de TUE werd de tijdwaarneming ontwikkeld, het systeem Wil Streun en het systeem Jan Van der Plaats. Nog steeds wordt in dit gewest het systeem Van der Plaats gebruikt. Het systeem van Wil Streun is verder ontwikkeld en vermarkt en wordt gebruikt op o.a. nationale- en internationale wedstrijden. (Erik v.d. Boogert heeft vaak de regie.) In de eerste 25 jaar was de familie Janssen (ook na de brand in Eindhoven) erg actief in de GTC lb/kb. Mensen als Bart van Son, Jan van der Plaats, Adrie de Ruyter, Jan en Jellie Haanstra gaven veel kennis en kracht aan het bestuurlijk handelen. Financieel was er echter weinig armslag. Halverwege het 50 jarig bestaan van het Gewest was er een behoorlijk conflict van de GTC met het Gew. Bestuur. De zaak werd hard gespeeld, of de GTC gaat of het Gew. Bestuur treedt af. Uiteindelijk kwam de GTC 12

13

als bestuur weer terug en had de steun van de verenigingen en trainers. In het seizoen 1989-1990 was na de terugkeer van de GTC het organiseren van de NK junioren dan ook een totale boost voor het Gewest. Er kwam een Gewestelijk kopieer-apparaat en een jaar later kwam er een computer namens de KNSB! Met de komst van meer banen, Geleen - Breda en later Tilburg moest het jurycorps ook opgeleid en uitgebreid worden. Het organiseren van jurycursussen, technische cursussen, het opleiden van starters en scheidsrechters behoorde tot de taken van de GTC. Jan Haanstra was jarenlang internationaal scheidsrechter. Zoals 25 jaar geleden door de Gewestelijk voorzitter werd geconstateerd dat de gehele wedstrijd-en juryorganisatie nog zwak bezet was en dat de leden, verenigingen in het Gewest, daarin ook hun verantwoordelijkheid moesten kennen, moeten we dat nu, 25 jaar later helaas wederom vaststellen. De laatste jaren is het steeds moeilijker geworden om de vacatures in te vullen, zowel binnen de baancommissies als binnen de GTC lb/kb. Het werk rond de banen blijft vrijwilligerswerk maar is niet vrijblijvend. We zullen altijd moeten proberen gebruik te maken van ieders goede kwaliteiten. Wedstrijdorganisatie. Traditie op de baan in Eindhoven is sinds 1976 de organisatie van de Eindhoven Trofee. Deze wedstrijd Allround voor heren en na 1979 ook Sprint, heeft diverse namen gekend, zoals; Van 1976-1982 Brabant-plant Trofee, 1984-1985 DIP-Trofee, 1986 Brabant Trofee, 1987 Eindhoven-Trofy 1988-1989 VZB Trofy 1990-1992 Wiba Tools Trofy 1993-1996 Staffplanning Trofee 1997-2001 Eindhoven Cup 2002- heden Eindhoven Trofee. Eindhoven Cup eind jaren negentig | Foto: Nol Terwindt 14

15

Deze wedstrijd kende vele winnaars met bekende namen, zoals: Hans van Helden, Hilbert v.d.Duin, Gerard Kemkers, Falco Zandstra, Rintje Ritsma, Patrick van Falier, Jochem Uytdehaage, Sicco Janmaat, Ids Postma, Jarno Meijer, Ralf van der Rijst, Mark Tuitert enz. In seizoen 1990-1991 en werd voor de nieuwe ingestelde veteranen categorie een baankampioenschap georganiseerd met groot succes. Voor de pupillen was er het Kleine Banen Toernooi, met een Mini gewestelijk kampioenschap, met wisselend succes. De laatste jaren is de belangstelling van de verenigingen voor deelname weer toegenomen. Wedstrijden in Geleen begonnen in 1989-1990, echter met een grote beperking, na zes uur ’s avonds mocht er niet meer worden geschaatst, wat inhield dat de gewestelijke activiteiten nauwelijks mogelijk waren. Nadat er ook een 400 m baan in Breda en in Tilburg kwamen, werden de Gewestelijke kampioenschappen Allround, Sprint en Afstanden verdeeld over de 4 banen. Natuurijs. Natuurijs kwam helaas niet zo vaak voor. In de Gewestelijke voorjaarsvergadering worden uit de aangemelde verenigingen de organiserende verenigingen voor een mogelijke natuurijswedstrijd aangewezen. Voor zowel langebaan als marathon is dit enkele malen gelukt. Zowel de vereniging De IJsvrienden als de vereniging Thialf hebben een keer de eer gekregen. De wedstrijden in o.a. Breda van de Junioren Interland B/C waren een groot succes. De bekendheid met de scholenploegenachtervolging van enige leden van de baancommissie Breda werd goed gebruikt om deze wedstrijden te mogen organiseren.

Geleen had de afgelopen jaren met een teruglopend aantal leden bij de verenigingen te kampen en had daardoor moeite om wedstrijden te organiseren. Sinds de laatste twee jaren trekt het enthousiasme voor schaatsen op de buitenbaan weer aan. Wie weet komt er ooit een overkapping?… De toekomst zal het ons leren. Aan Tilburg afgelopen seizoen de eer om de NK junioren te organiseren. Daar deze wedstrijd samen viel met de Olympische 3000m van Ireen Wüst was het voor de baancommissie van Ireen’s baan moeilijk om genoeg vrijwilligers te krijgen. Gelukkig werd het een prima wedstrijdweekend met nog een Brabantse kampioen bij de junioren C, Daan Baks. In de Gewestelijke technische vergadering wordt reeds jaren de wedstrijdkalender met de verenigingen besproken. De afgelopen 25 jaren gezamenlijk met marathon. De laatste jaren is er meer samenwerking gekomen tussen de sektie’s marathon, lb/kb en shorttrack bij het samenstellen van de wedstrijdkalender voor de 4 banen in het Gewest. Gewestelijke selectieploegen. De GTC lb/kb maakte diverse beleidsplannen in eerste instantie voor de opleiding naar Jong Oranje en daarna voorbereiding voor de Kernploeg(en). In de eerste 25 jaar van het Gewest kreeg Noord Brabant nationale bekendheid met de seniorenploeg o.l.v. trainer Bart van Son. De z.g.n. “Skollploeg” met jongens als Chris van der Plaats en Hajo Haanstra. De tweede generatie toppers werd opgeleid o.l.v. trainer-coördinator Leen Pfrommer. Daarna kwamen nieuwe talenten als Cor-Jan Smulders en Arie Loef. Arie Loef werd de snelste sprinter van Nederland en ging 2 keer naar de Olympische spelen, in 1992 in Albertville en in 1994 in Lillehammer.

Ook de NK Veteranen heeft een aantal keren op de wedstrijdkalender van het Gewest NB-L-Z gestaan. Een keer was deze wedstrijd in Breda een ware uitdaging voor de organisatie daar er buiten een behoorlijke “storm” woedde. In goed overleg met alle deelnemers was deze wedstrijd ingekort, maar de sfeer bleef prima.

Na 11 jaar Gewestelijk trainer te zijn geweest nam Anton Ganzeboom na het seizoen van1989-1990 afscheid van het Gewest. Het laatste jaar werd de bezetting van de selectieploeg uitgebreid met 5 marathonschaatsers. Margo van Dijk, de enige dame in de selectie van Ton de Loo ontving op basis van haar gereden tijden een uitnodiging voor enige buitenlandse wedstrijden, waar ze zich goed heeft laten zien. (jaarverslag TC-langebaan 1988-1989)

16

17

In 1991-1992 werd door de GTC een medische keuring verplicht gesteld. De Gewestelijke ploeg had een sponsor en werd de Staffplanning ploeg o.l.v. Cos Bakker, met assistentie van Aite de Jong-Ruben. Frouke Oonk en Ralf Bekers kregen een uitnodiging voor Jong Oranje. Er kwam een aantal drukke jaren aan voor de GTC lb/kb. Veel goede resultaten van rijd(st)ers betekende selecteren voor veel wedstrijden en goed overleg met de andere gewesten in het bijzonder met de Regio Zuid/ West. Het selectietrainingsuur voor de gewestelijke ploegen in Eindhoven werd tevens een selectie-uur voor junioren C en D. Sinds 1995 werd er in Eindhoven een jeugdtrainingsgroep gestart o.l.v. Margo van Dijk. In samenwerking met het NOC/NSF en de bondstrainer AB Krook hadden de GTC en Margo een “proefpilot” voor pupillen en junioren C ontwikkeld, met name, om een mogelijkheid te bieden voor de jongere rijd(st)ers een extra techniek -training te verzorgen. 5 jaar later werd er in Geleen ook voorzichtig met een jeugdtraingsgroep gestart. Er ontstonden in de afgelopen 20 jaar baanselecties en neo/ seniorenploegen op de banen in Eindhoven en Geleen, later ook in Breda en Tilburg. De laatste jaren werd het beleid veranderd en sinds 2013 bestond er 1 gewestelijke ploeg met voornamelijk junioren B, A en Neo senioren.

Mooi podium bij de 5 km dames in Sotsji (2014) | Foto: Robert Schoonhoven 18

Tijdens de laatste 25 jaar zijn er rijd(st)ers geweest die zeer goed landelijk en internationaal hebben gespresteerd. Frouke Oonk en Ralf Bekers gingen naar Jong Oranje, Tijn Ponjee een jaar later. De Regio-top gaf een aantal rijd(st)ers extra mogelijkheden, hier gingen heen, Jeroen Hairwassers, Carien Kleibeuker en Maaike Head. Ireen Wüst en Beorn Nijenhuis vertrokken naar Jong Oranje. Ireen is nu na 3 Olympische Spelen wel degelijk de beste schaatster ooit!!! Op de laatste Olympische Spelen in Sotsji stonden twee in Brabant opgeleide schaatsters op het podium van de 5000m, zilver en brons voor Ireen Wüst en Carien Kleibeuker, wie had dat ooit gedacht. Na de trainer Cos Bakker hadden we de volgende gewestelijke trainers: Dick Smitsman, Leon v.d.Wielen en Marnix van Beusekom (Breda), Jaap Swaagman en Edwin van der Tas (Eindhoven). De laatste twee trainers werden de opleiders van Ireen en Beorn. 19

Natasja Bruintjes kreeg na nog een jaar Gewestelijke ploeg o.l.v. Pascal van Asperdt en Patrick van Falier alsnog een uitnodiging voor Jong Oranje. Jurgen van der Velden en Floor van de Brandt volgden de afgelopen jaren naar Jong Oranje. Aan het einde van het seizoen 20132014 heeft de GTC afscheid genomen van Pascal van Asperdt en Dick Smitsman. Voor het komend seizoen, na 50 jaar Gewest, zullen er weer twee Gewestelijke trainers met 1 ploeg op het ijs staan te weten, Daan Rottier en Rens van Korven. Wie weet wat de toekomst ons zal brengen. In de afgelopen 50 jaar hebben velen zich ingezet in het Gewest Noord Brabant/Limburg/Zeeland de schaatssport te faciliteren. Ik ben mij heel wel bewust dat ik in dit korte verslag niet iedereen bij naam heb kunnen noemen. De GTC langebaan/kortebaan wil langs deze weg nogmaals allen hartelijk dank zeggen voor het vele werk dat er is verricht en spreekt de hoop uit dat we ook in de toekomst kunnen rekenen op een ondersteuning van zoveel vrijwilligers.

Meiskelien E. Kleibeuker-Kuiper, voorzitter GTC LB/KB a.i.

Historie Shorttrack in NB-L-Z Op 19 en 20 februari 2000 is in het Sportiom te ’s-Hertogenbosch het Nederlands Kampioenschap Shorttrack verreden. Het was de eerste keer dat dit evenement in ’s-Hertogenbosch werd gehouden. De organisatie was in handen van de schaatsverenigingen:  STC Willy van de Berk uit Haarsteeg,  De IJsvrienden uit Wijk en Aalburg,  Vughtse IJsclub VIJC. De voorbereidingen voor dit evenement startten al in november van het jaar 1999, toen de eerste vergadering van het organisatie comité werd belegd in het Sportiom. Het was even wennen voor de organiserende schaatsverenigingen, daar zij zich nog nooit met Shorttrack bezig hadden gehouden en velen dingen vreemd in de oren klonken. Maar alles went dus ook de Shorttrack vaktermen hadden de organiserende verenigingen snel onder de knie. De vertegenwoordigers van de organiserende verenigingen waren overigens Maarten Kindt en Bert van Ruitenbeek (beide VIJC), Hans van de Wiel (WvdB) en Eric van Bergeijk (IJsvrienden). Na de wedstrijd ontstonden plannen om met shorttrack verder te gaan ontwikkelen. De organiserende verenigingen kwamen al snel bij elkaar waaruit SDB ontstaan is.

20

21

Uitgangspunten van deze samenwerking waren: •

SDB wil geen eigen vereniging worden. Het shorttrack moet gedragen worden door de bestaande schaatsverenigingen binnen het gewest NB-L-Z.

•

SDB wil een overkoepelende organisatie zijn voor het aanbieden van de trainingen en organiseren van en deelnemen aan wedstrijden.

In de jaren die volgden sloten verschillende clubs zich bij deze samenwerking aan: Thialf Schijndel en IJsclub “De Vennen” Moergestel In het seizoen 2009-2010 werden er trainingen verzorgd op 3 ijsbanen te weten Den Bosch, Breda en Tilburg waardoor de naam veranderd diende te worden in STB (Shorttrack Brabant). In het seizoen 2011-2012 is er door een aantal enthousiaste ouders een club opgericht (STB) waar leden terecht kunnen om als hoofdsport het shorttrack te beoefenen.

Toon Peters, voorzitter GTC Shorttrack.

22

23

Het Marathon schaatsen in ons jarige Gewest Ons Gewest heeft ook een historie in het marathon schaatsen, maar toch wil ik hier niet op in gaan door het noemen van namen, heel snel vergeet je iemand of doe je iemand te kort hiermee.

DE Dries van Wijhe bezorgt persoonlijk de post bij de Gewestelijke sponsor STAFFPLANNING.

Gewestelijke Kampioenschappen Marathon op natuurijs (2010) | Foto: Martijn Spijkerman 24

Ondanks dat de marathon altijd in de schaduw heeft gestaan van het langebaan schaatsen zijn er in ons Gewest diverse NK wedstrijden verreden, aanvankelijk alleen op de ijsbaan in Eindhoven. Ook in Geleen werden landelijke marathons verreden maar helaas krijgen we dat de laatste jaren niet meer georganiseerd in Limburg. Later kwam hier de ijsbaan in Breda bij met een enorm groot achterland, Zeeland en een stuk van België. Op dat moment is Zeeland ook bij ons Gewest gekomen en sindsdien bestaat ons Gewest uit drie provinciën. Geografisch gezien zijn we het grootste Gewest, maar het aantal schaatsers staat daar helaas niet mee in verhouding. Maar met de komst van de ijsbaan in Breda en de komst van Zeeland bij ons Gewest, kreeg het marathon schaatsen een enorme impuls. Een paar jaar later kregen we ook Tilburg er bij, dit zorgde echter voor een splitsing tussen Eindhoven en Tilburg en heeft ons geen groei opgeleverd. Landelijke wedstrijden organiseren we op alle drie ijsbanen. Ook onze rijders presteren en presteerden landelijk heel erg goed zeker als we zien hoeveel van deze rijders hun toevlucht gezocht hebben in andere gewesten, deels door studie maar ook vanwege betere faciliteiten denk hierbij aan Heerenveen. Maar ondanks dat alles ontstond er een compleet zuidelijke ploeg in de Top divisie. Onze rijders wisten diverse ereplaatsen te behalen en in de top mee te draaien op zowel kunstijs als natuurijs. Ook zijn er mooie Gewestelijke kampioenschappen verreden op natuurijs de mooiste locaties waren hierbij de grachten in Heusden en de IJzeren man in Vught. Maar helaas wil dit niet meer lukken o.a doordat het weer niet mee wil werken, denk hierbij aan te warme winters of heel veel sneeuw. Dit heeft geresulteerd in een natuurijs kampioenschap op de 400 meter in Wijk en Aalburg ook al weer drie jaar geleden. Het mag duidelijk zijn dat onze voorkeur uitgaat naar een wedstrijd op een groter water. Gelukkig hebben we hiervoor een nieuwe locatie met dank aan RSNL uit Venlo, die hebben daar een mooie plas op de Venkoelen. RSNL zal het GK hier organiseren zodra het mogelijk is met 25

ondersteuning van ons. Maar dat wil niet zeggen dat we geen nieuwe locaties willen hebben, want we zullen rijden waar het kan. Een gemis is wel dat we geen landelijke natuurijs wedstrijd hebben, dit is iets wat we na 50 jaar ook nog een keer voor elkaar moeten krijgen. Inmiddels besteed ook de marathon veel aandacht aan de opleiding van jeugdige schaatsers, en dit resulteerde al podium plaatsen op het landelijke niveau bij de jeugd. Concluderen kunnen we dat de marathon in 50 jaar uitgegroeid is tot een volwaardige tak van de schaatssport. Maar we zijn er nog lang niet, er moet nog veel werk verzet worden om de volledige aansluiting tot stand te brengen. Hiervoor zullen wij ons blijven inzetten. Namens de GTC Marathon

Hans Uithoven, voorzitter GTC Marathon.

50 Jaar KUNSTRIJDEN in het GEWEST 4 oktober 1963 Het Gewest wordt een officieel orgaan. Onder de bezielende leiding en lid van de Technische Commissie Kunstrijden treedt Dhr. Emile Zinnicq – Bergman toe tot het bestuur, om ook deze discipline voor de provinciën Noord Brabant en Limburg op de kaart te zetten. En zoals dat in alle besturen gaat, ook de titel van deze commissie wil tijdens de afgelopen jaren wel eens van naam veranderen. Bijvoorbeeld de TCK (Technische Commissie Kunstrijden) totdat deze titel werd overgenomen door het landelijk bestuur kunstrijden van de KNSB. Nadat men was overgegaan tot de indeling van landelijke Regio’s is de naam aangepast naar RTC (Regionaal Technische Commissie Kunstrijden). Maar ook deze afkorting werd gekaapt voor de Regionale Training Centra (Kunstrijden). Tot op de dag vandaag heten we nu GTC Kunstrijden. Zelf ben ik de mening toegedaan, dat de titel van een dergelijke Commissie er niet zoveel toe doet. Wat er wel toe doet zijn de bergen werk die door vele mensen binnen ons Gewest geheel vrijwillig zijn verzet! Legendarische namen van weleer zoals van de heren Carl Ottemann en Cees van Gorp en vanuit het Limburgse de heer Leo Rademakers. Maar ook zeker de mensen die tot op heden als bestuurs en/of Commissielid Kunstrijden staan vermeld in het Gewestelijk Jaarboek maar van wie ik geen namen noem om dan per abuis een iemand te vergeten. Nou ja enkele dan; in de Gewestelijke verslagen van eind jaren tachtig komen we in de RTC Kunstrijden de namen van de heren Cees Beukers en Henk Spijkers tegen. Nu in 2013 zijn deze twee personen nog steeds actief binnen de GTC Kunstrijden en geven daar waar nodig hun ondersteuning binnen deze sectie. In vele gemeenten binnen ons Gewest werd het kunstrijden op de schaats beoefend, ondanks dat de faciliteiten die door de bestaande ijsbanen geboden werden er lang niet zo rooskleurig uitzagen als nu. Neem bijvoorbeeld Tilburg met de open Theresia IJsbaan welke in een strenge winter was ontstaan uit de welwillende zorg en arbeid van het bestuur van de speeltuinvereniging welke aldaar gevestigd was. Onder het motto “Als de kinderen maar winterpret hebben” werd er een mooi vloertje ondergespoten.

26

27

De Tilburgse IJssport - Club had reeds toen al sportieve kunstrijd(st)ers en was men bijvoorbeeld niet te lui om wanneer ’s morgens bij de vroege training er een groot pak sneeuw op de baan was beland dit eerst zelf met een schuiver keurig te reinigen (goede warming up). Pas daarna begon men met de trainingen. Daar moet je nu nog maar eens maar aankomen! Ook in Geleen heeft vanaf eind jaren zestig tot in de negentiger jaren een florerende afdeling kunstrijden bestaan die vele rijd(st)ers tot nationaal en internationaal niveau heeft gebracht. Deze vereniging heeft diverse malen een ijsshow georganiseerd, welke bijgedragen heeft aan de promotie van het kunstrijden in het zuiden van ons land. Uit deze gelederen zijn ook train(st)ers en juryleden voort gekomen. Velen onder ons hebben mee mogen maken dat het schaatsen in vele disciplines in Limburg zijn vlucht heeft genomen en men in 1988 uitgroeide van een super koude baan met houten bankjes naar het overdekte multifunctionele GLANERBROOK met in de buitenlucht een 400 meter baan. Ondanks dat het een tijd stil is geweest ontdekken wij nog iedere wedstrijd trainsters aan de boarding die in het Geleense groot zijn geworden. De GTC Kunstrijden van het Gewest probeert het kunstrijden in het zuiden van ons land weer nieuw leven in te blazen, middels het organiseren van KNSB wedstrijden in GLANERBROOK.

Het begin van een grootse carrière. | Annette Boeren - Maas (1965) 28

’s Hertogenbosch heeft medio 1967 het ijs van het oude ijsstadion “De VLIERT” moeten verdelen tussen maar liefst drie kunstrijverenigingen. Kunstrij Club Vught en de Bossche Kunstrij Club. Later werd hier ook Antilope aan werd toegevoegd. Daarnaast bestond er ook nog de Bossche IJsdans Club die zeer lange tijd en tot op hoge leeftijd werd bestuurd en getraind door Mevrouw Us van Erp die ons in 2005 is ontvallen. Begin jaren ‘80 heeft er een samensmelting plaatsgevonden van de drie kunstrijverenigingen. De nieuwe vereniging presenteerde zich als de Bossche Kunstrij Vereniging (B.K.V.). Dat aan de discipline kunstrijden omstreeks 1992 ook nog het synchroonschaatsen werd toegevoegd deed deze vereniging explosief groeien met teams in diverse categorieën waaronder een Senioren team dat enkele keren heeft mogen deelnemen aan het W.K. Bij aanvang van het seizoen 1999 – 2000 mochten wij er getuigen van zijn om samen met het bestuur van de B.K.V. de houten hekken van de oude VLIERT achter ons te sluiten, waarna de automatische schuifdeuren van een gloednieuw SPORTIOM voor ons open gingen. Alle reden om de traditie getrouw te blijven en jaarlijks ieder 29

seizoen in de maand juni af te sluiten met een grootse ijsshow. De show ontstaat uit een niet aflatende inzet van train(st)ers die vooral uit de eigen leden zijn voort gekomen. Ook Eindhoven wist zich met een geheel nieuwe ijsbaan binnen de GENNEPERPARKEN te profileren als “ijsstad” wat een prachtig thuis gaf aan de afdeling kunstrijden en ijsdansen. Hier werden vele jaren onder de bezielende leiding van Mevrouw Janny Polmans de (inter)nationale ijsshow van KIDS on ICE gepresenteerd, waar men vele toeschouwers uit binnen en buitenland mocht ontvangen. Zij werden immers nooit teleur gesteld. Gelukkig heeft de dochter van Mevrouw Polmans samen met het bestuur de schouders eronder gezet om de club te behouden, uit te breiden en het synchroonschaatsen toe te voegen. De laatste jaren stellen de kunstrijverenigingen uit Eindhoven zich ook weer beschikbaar tot het organiseren van KNSB wedstrijden en nemen deel aan nationale en internationale wedstrijden in zowel de discipline solorijden als synchroonschaatsen.

Thomas Kennes - Nederlands Kampioen Senioren Heren 2014 (Foto: Piet van Es)

Eva Lim -Nederlands Kampioen Senioren Dames 2014 (Foto Piet van Es)

K Tilburg

Pri

ing ON jsuitreik

30

(2011)

Het westen van onze provincie had in de jaren ’80 tot begin jaren ’90 een ijsbaan in Roosendaal. Een mooie ijsbaan waar bijna alle disciplines van het schaatsen werden beoefend, ook het kunstrijden. LEIJSDREAM heeft binnen zijn gelederen jonge dametjes gehad die later door over te stappen naar een andere vereniging toch hun stempel in het Roosendaalse hebben nagelaten door tijdens hun carrière de titel Nederlands Kampioene te behalen. Helaas…Roosendaal moest sluiten, maar in Etten - Leur lag ook nog een kleine ijsbaan welke niet aan de reglementaire afmetingen voldeed. Vanaf 1999 tot 2006 hebben de Banakker Yeti’s op deze baan het kunstrijden recreatief beoefend. Gelukkig vond in 2004 Magic Skate Breda een thuis bij de Kunstijsbaan Breda. Er werd ingezet op een mooie recreantengroep, maar men had ook de ambitie om mee te doen met de Open Nederlandse Kampioenschappen Kunstrijden. Beiden doelen zijn bereikt. De vereniging heeft zich later nog uitgebreid met een team wat zich bekwaamt in het synchroonschaatsen. En dan Tilburg. Zoals eerder vermeld moest men daar in 1963 zelf het baantje vegen, maar er moest ook degelijk getraind worden. In 1964 kreeg men de beschikking over de prachtig overdekte Pellikaanhal, een riante locatie om deze sport te beoefenen. Via het bestuur van de 31

afdeling ijshockey werd er contact gelegd met de Tsjechische Mevrouw Vera Pokorna. Met haar als trainster voor de afdeling kunstrijden was de eerste wedstrijdgroep geboren. Niet zonder resultaat, al snel verschenen er dames en heren op de diverse podia bij landelijke – Districts - en Regiokampioenschappen om de prijzen in ontvangst te nemen. In de vakanties ging een gedeelte van deze groep op trainingskamp in Duitsland, zoals in 1969 bij Dhr. Schönmetzler. Later werd het Regiokampioenschap weer omgedoopt in Gewestelijk Kampioenschap. Ook heeft men er in Tilburg voor gezorgd, dat het Gewest trots de neus in de wind kon steken wanneer er over kunstrijden werd gesproken. In 1994 heeft de afdeling kunstrijden van de Tilburgse IJssport – Club zelfstandig een weg naar de toekomst gezocht en is verder gegaan onder de naam Tilburgse Kunstrij Vereniging. Met de grote ijsshows van de jaren 60 in het achterhoofd werd onder het toeziend oog van de Stichting WORLD on ICE - de Heer Henk Jacobs en consorten de ijsshow nieuw leven ingeblazen. Een jaarlijks terugkerende 3 daagse show was het gevolg. Vele toekomstige Europese en wereldkampioenen hebben opgetreden in deze shows en wisten de media en het publiek uit binnen en buitenland te prikkelen. Toen in 1992 de Junioren Kampioenen Precision Skating (later synchroonschaatsen genoemd) uit het Canadese Delhi zich spontaan aanboden om aan deze show deel te mogen nemen, was de introductie van deze discipline op het vaste continent van West Europa een feit. Daar plukken we nu nog steeds de vruchten van. In Tilburg mocht men in 2000 wederom een nieuw IJSSPORTCENTRUM in gebruik nemen en een tweede kunstrijvereniging verwelkomen, SKY wat staat voor Schaatsvereniging voor Kunstrijden en IJsgala. Deze vereniging heeft de presentatie van het ijsgala overgenomen zij het dan in afgeslankte vorm. SKY presenteert op één zaterdagavond in april zijn ijsgala, waar ook daar een eigen synchroonteam als rode draad het gala als een lopend geheel aan elkaar smelt.

Sychroonschaatsen tijdens het Gewestelijk Kampioenschap Kunstrijden 2014 te Tilburg. Foto’s Piet van Es. 32

Het zo toegewijd en idolaat omgaan met deze tak van sport heeft sommige doorzetters geen windeieren gelegd. In de 50 jaren die achter ons liggen zijn diverse kunstrijd(st)ers welke in Tilburg zijn opgeleid doorgegroeid tot goede coaches welke wij tegenwoordig nog langs de boarding tegenkomen. En daar waar wij al vroeg in de jaren namen van ouders binnen de T.C. Kunstrijden ontdekken, vinden wij deze namen op latere data terug als nationaal of internationaal en zelfs ISU jurylid, Technical Specialist, Technical Controller of Referee, te noemen Berthie Rademakers, Hermi 33

Ottemann, Greonne Bol - van Duppen, Merylin Vekemans - van Duppen, Tineke Posno, Lia Huisman, Sandra Schreuders – Beukers, Karin van der Bruggen – Janssens, Thomas Hopman, Linda Moraca, Nicole van Gerwen – Maas en Annette Boeren – Maas. Deze laatste is in 1997 benoemd tot Lid van Verdienste van de KNSB. Helaas heeft zij in 2012 afscheid genomen en is door het bestuur benoemd tot Erelid van het Gewest. De sectie kunstrijden van het Gewest Noord Brabant - Limburg Zeeland heeft er zeker toe bijgedragen het kunstrijden zowel landelijk als internationaal op de kaart te zetten. Binnen ons Gewest zijn vele landelijke Kampioenstitels geoogst en hebben velen aan buitenlandse wedstrijden EK’s en WK’s mogen deelnemen. Sinds het toetreden van de provincie Zeeland in seizoen 2007-2008 hebben wij daar helaas bij gebrek aan accommodatie het kunstrijden nog niet kunnen introduceren, maar wat zou dat het plaatje compleet maken! De afgelopen 50 jaar hebben we veel meegemaakt. We hebben een rijke historie opgebouwd met behulp van vele vrijwilligers die allemaal een ding gemeen hadden, namelijk een passie voor kunstrijden. Hoe de komende 50 jaar eruit gaan zien kunnen we niet voorspellen, maar we hopen dat de passie zal voortleven, hetgeen opgebouwd is gekoesterd zal worden en we ooit nog eens gaan kunstrijden in Zeeland…

Marij Spijkers - van Gils, secretaris a.i. Stephan Brockbernd, voorzitter GTC Kunstrijden.

Inline Skaten Reeds rond 1700 werd door een onbekende Nederlander de skeeler bedacht om in de zomer te kunnen schaatsen. Dit was niet meer dan een schaats waarvan de ijzers waren vervangen door een frame met houten cilinders, waarop gereden kon worden. In 1760 kwam Joseph Merlin op een feest met een eigen creatie van schoenen met ijzeren wielen. Zijn beoogde spectaculaire entree kreeg hij wel, maar de schoenen werden snel weer vergeten. Pas in 1818 werden voor het eerst inlineskates gebruikt, en wel bij een balletuitvoering in Berlijn, om de illusie te wekken dat de ballerina’s over ijs gleden. Een jaar later werd het eerste patent voor een rolschaats met 2 of 4 wielen in lijn aangevraagd door een zekere Petibledin. Enkele jaren later, in 1824, werden inlineskates met vijf wielen gepatenteerd. Door de jaren heen werden de inlineskates verbeterd, met als hoogtepunt de toepassing van het lager in 1884. In de jaren 60 en 70 werden de kunststofwielen toegepast, waarmee vooral het comfort wordt verhoogd. Pas in 1979 ontstond de huidige skate, uitgevonden door twee broers (Scott en Brennan Olson). Zij bouwden een oude rolschaats om tot een ijshockeyschaats op 4 wielen, om zo in de zomer te kunnen trainen voor het ijshockey. Op hetzelfde moment ontwikkelde de firma Zandstra haar skates met 5 wielen en bedacht daarvoor de naam “skeelers” om deze inliners te onderscheiden van “skates”. Anno 2007 worden er bijna geen vijfwielers meer gemaakt. Wedstrijdrijders bleken sneller te zijn op vier wielen, mits die wielen dan wel veel groter zijn: een diameter van 100 tot 110 mm in een lang frame. Vier grote wielen worden nu ook steeds vaker door toertocht-skaters gekozen omdat ze comfortabeler rijden: een hobbeltje, takje of steentje van enkele millimeters geeft veel weerstand op kleine wielen en veel minder op de grotere. Ondanks dat de vijfwielers uit de mode raken, zullen de woorden “skeelers” en “skeeleren” waarschijnlijk niet in vergetelheid raken; een skate met een lang frame zal, ongeacht hoeveel wieltjes erin zitten, een skeeler worden genoemd. Er zijn ook speciale skates stunt skates, die heten inlines in het engels.

34

35

In het verleden werd er in Brabant al geskeelerd en werden er verschillende wedstrijden georganiseerd. Ondanks dat wij als inline skeeleren maar kort bij het gewest zitten wil in het kort iets vertellen over inline skeeleren in ons gewest. Inline skeeleren is al langer onder de naam SBN actief, maar is gefuseerd en onder de KNSB naar buiten gekomen. Wij zitten nu 2 jaar bij het Gewest Noord - Limburg - Zeeland. Wij organiseren diverse regionale wedstrijden in ons gewest door heel het gewest heen van Venlo, Stevensbeek, Puttershoek, Goes, Brakel, Schijndel, Breda en Nieuwkuijk toe. Wij hebben ook al een Gewestelijk Kampioenschap gehouden in; • 2012 in Breda • 2013 in Brakel In ons gewest is er nog veel te doen op het gebied van Inlineskaten.

Wim van Wijnen, voorzitter Inlineskaten

Foto: Wikipedia

Inline Skaten | Foto: Dirk Ingo Frank 36

37

De ledenraad van de KNSB, een “Bestuurlijke verandering” Op 27 mei 2010 werden de 3 Ledenraadvertegenwoordigers van het Gewest Noord Brabant - Limburg - Zeeland voor de eerste keer verkozen. Vier personen werden door hun vereniging voorgedragen te weten: Wouter den Dulk, (SVIJ en SVZL uit Geleen) Aitske Ruben, (IJCE uit Eindhoven) Bert van de Water, (BKV uit ’s Hertogenbosch) Jan-Hein Willemse, (IJCT uit Tilburg)

De leden van de Ledenraad zitten zonder last of ruggespraak en zijn dus zelf verantwoordelijk voor hun vragen en te geven stem. Dat neemt natuurlijk niet weg, dat de belangen van ons Gewest zwaar worden meegewogen. Op de Algemene Vergaderingen van het Gewest doet een Ledenraadslid verslag van de afgelopen vergaderingen van de Ledenraad.

Namens de Ledenraad Aïtske Ruben

Na een spannende verkiezing, werden de eerste drie benoemd en werd Jan-Hein Willemse reserve. Op 26 juni 2010 was de eerste Ledenraad van de KNSB. Na ruim een jaar moest helaas Bert van de Water wegen ziekte afscheid nemen van de ledenraad maar kon Jan-Hein Willemse gelukkig het stokje overnemen. Hoe functioneert nu de ledenraad en wat is het belang voor het Gewest. Twee keer per jaar is er een officiële Ledenraad waar als vaste punten het jaarplan en begroting worden goedgekeurd. De leden van het Algemeen Bestuur worden door de Ledenraad benoemd of herbenoemd. Verder komen aan de orde reglementswijzigingen en samenstelling van de diverse commissies. Voorafgaande aan de officiële Ledenraad zijn er 2 of 3 maal per jaar informele informatieve Ledenraden, waarbij het AB en de directie van de KNSB uitleg geeft over de gemaakte plannen en het gevolgde beleid. Daar kunnen vragen worden gesteld en eventueel plannen worden bijgesteld. Onze Gewestelijke vertegenwoordigers zijn actieve leden van de Ledenraad en laten regelmatig hun stem horen.

38

39