RAADSVERGADERING
Ad. 27
m
B«s!«sjng: -
Gemeente in Eergen op Zoom
Datum raadsvergadering
: 27 november 2003
Nummer
: SB/03/16
Onderwerp
: toekomst jumelages
Aan de gemeenteraad, Voorstel Concentratie op de stedenbandovereenkomst tussen de gemeente Bergen op Zoom en de gemeente Szczecinek. Met als gevolg: a) Het deelbudget van de jumelage met de gemeente Oudenaarde te handhaven in de vorm van een klein werkbudget, maar de vormgeving en inhoud via het maatschappelijk veld te laten lopen. Het vrijgevallen deel van het deelbudget Oudenaarde toe te voegen aan het deelbudget Szczecinek. b) De stedenbandovereenkomst tussen de gemeente Bergen op Zoom en de gemeente Szczecinek nieuw elan te geven door: - het organiseren van een werkconferentie in Polen waarin de vraag centraal staat hoe de stedenband inhoud kan worden gegeven (werkbezoek op verzoek van Polen). - communicatie met ambtenaren, collegeleden, bevolking verbeteren. - jaarlijks een bijeenkomst in de eigen gemeente te organiseren over de stedenband om te evalueren, aan te scherpen en 'het vuur brandend te houden'. c) Geen exclusieve jumelage-relatie met een stad of dorp in Marokko of Turkije op te bouwen. Inleiding In Nederland geeft ongeveer zo'n driekwart van de Nederlandse gemeenten op de een of andere manier invulling aan internationale samenwerking. Van de 69 gemeenten in de provincie Noord-Brabant hebben 38 gemeenten stedenbanden. Vanuit Den Haag wordt dan ook gesteld dat lokale banden onmisbaar zijn in het buitenlandse beleid van Nederland. Met Polen heeft Nederland meer stedenbanden dan met welk ander land in Midden en Oost-Europa ook (109 officiële stedenbanden1). De gemeente Bergen op Zoom heeft al geruime tijd officiële vriendschappelijke banden met twee buitenlandse gemeenten: het Belgische Oudenaarde en het Poolse Szczecinek. Bovendien heeft de gemeente een subsidierelatie met de Stichting Jumelage Bergen op Zoom en de Stichting Floriana, die de feitelijke activiteiten organiseren. Bovendien is in Bergen op Zoom een Stichting Steun Gehandicapte Jongeren Szczecinek actief. Daarnaast zijn er ook contacten met Marokko (met name Noord-Marokko) en Turkije (Karsiyaka). De wijze waarop onze gemeente met jumelages wenst om te gaan, is een terugkerende vraag. In de raadscommissie Bestuur en Veiligheid (mei 2003) is gevraagd om over dit onderwerp in breder verband te discussiëren. Wat zou de rol van onze gemeente moeten zijn in een toekomstige relatie met de gemeente Oudenaarde en met de gemeente Szczecinek in het bijzonder? Gevraagd is ook om aandacht te besteden aan de contacten met Marokko en Turkije. Op 20 oktober 2003 heeft in de raadscommissie Bestuur en Veiligheid de
1
Stedenbanden in het nieuwe Europa, VNG, 2002.
&
Gemeente jj Bergen oop Zoom eente /f
gewenste (uitgebreide) discussie plaatsgevonden. De daar opgedane inzichten zijn verwerkt in dit raadsvoorstel. Uitwerking voorstel A. Inhoud jumelages in vogelvlucht 1) Oudenaarde: cultureel en maatschappelijk Sinds 1986 heeft de gemeente Bergen op Zoom een stedenband met Oudenaarde. Doel van de jumelage is het bevorderen van culturele, toeristische, sportieve, sociale, bestuurlijke en economische toenadering en uitwisseling. De relatie met Oudenaarde betreft voornamelijk een uitwisseling tussen maatschappelijke organisaties. De gemeente heeft een meer faciliterende rol. Zij financiert activiteiten maar voert in feite geen actief beleid. Inhoud, vormgeving en coördinatie van de stedenband wordt overgelaten aan de Stichting Jumelage zelf. Ambtelijke ondersteuning (secretariaat) wordt verzorgd door de medewerkster kabinet van de gemeente. Deze invulling van de jumelage betekende niet dat er geen bestuurlijke contacten met Oudenaarde zijn onderhouden. Zo is in het kader van 15 jaar jumelage vanuit Bergen op Zoom een delegatie van het college naar Oudenaarde afgereisd. 2) Szczecinek: bestuurlijk en maatschappelijk Internationale contacten kunnen op verschillende niveaus worden onderhouden. De doelstelling die met het onderhouden van de betrekkingen wordt nagestreefd is vaak bepalend voor de aard en het niveau van de contacten. De opzet van de betrekkingen met Szczecinek was bij oprichting (1992) helder, edoch wat beperkt. De samenwerkingsdoelen werden zeer concreet bepaald en het accent lag vooral op het vlak van hulpverlening in de particuliere sfeer aan een school en een ziekenhuis. Daarnaast was het de bedoeling dat het stadsbestuur werd ondersteund bij de ontwikkeling naar een meer democratischer bestuursvorm. De jumelage bestaat 11 jaar. Het was op en af; soms was het vuurtje flink brandend, dan weer een waakvlammetje. Het gevoelen leeft wel dat de band zich gesteund wist door een solide en continu maatschappelijke draagvlak. In de afgelopen jaren zijn enkele hulpprogramma's uitgevoerd en zijn er over en weer bezoeken geweest van bestuurders en ambtenaren. Deze bezoeken bracht de Bergse bevolking in aanraking met een andere cultuur en een andere maatschappij; het nam daarmee vooroordelen weg en vergrootte de betrokkenheid bij mondiale ontwikkelingen. Ook is onze kennis en knowhow ter beschikking gesteld van de Polen. Het laatste bestuurlijke bezoek dateert van juli 2003. Parallel aan de gemeentelijke inspanningen gaven vele maatschappelijke organisaties op eigen wijze invulling aan de verbondenheid met en de ontwikkeling van Sczcecinek. Als één van de uitwerkingen is bijvoorbeeld gekozen voor een project dat zowel met onderwijs als met gezondheidszorg te maken heeft: het bevorderen van deelname van gehandicapte jongeren uit Szczecinek in de leeftijd van 12 tot 21 jaar aan het onderwijs. Hiertoe is een aparte stichfing opgericht; Stichting Steun Gehandicapte Jongeren Szczecinek. Bovendien bestaat er een stichting Fioriana die meer dan bewezen heeft een nuttige functie te vervullen. Zo heeft de stichting Fioriana een uitgebreid netwerk opgebouwd in de Poolse stad. Ze organiseert spelweken en verleent hulp aan arme gezinnen. 3) Overige contacten: Marokko en Karsiyaka Er vindt geen concrete uitwisseling plaats met een van de steden uit Marokko. Dat wil niet zeggen dat er geen onderlinge contacten zijn. Om de achtergrond en cultuur beter te leren kennen is in april 2002 een werkbezoek naar Marokko geweest. De gemeente Bergen op Zoom is ook lid van het Platform Marokkaanse en Nederlandse gemeenten van de VNG International. In het kader van de samenwerking wordt jaarlijks een
\a £k
Gemeente fl Bergen op Zoom
trainingsprogramma MMTP (Municipal Management Training Programma) gegeven: een gezamenlijk cursusdeel bij de VNG en een "stage" bij de gemeente zelf. In 2001 heeft de gemeente Bergen op Zoom hieraan medewerking gegeven. Drie Marokkaanse ambtenaren/bestuurders hebben in 2001 in Bergen op Zoom stage gelopen. Sinds 1998 hebben 6 basisscholen uit Bergen op Zoom Nederland om het jaar mogen vertegenwoordigen tijdens het kinderfeest in Turkije. Dit feest is door de Verenigde Naties (VN) uitgeroepen tot Internationaal Kinderfeest. Het jaar daarop komen schoolkinderen uit Karsiyaka naar Bergen op Zoom. De organisatie was de 1e jaren in handen van de Turkse oudervereniging van schoolgaande kinderen (TVOSK) in samenwerking met Stichting Traverse. Sinds vorig jaar is een Stichting (Internationale) Jeugdcontacten opgericht, die in samenwerking met de TVOSK de uitwisseling organiseert en formeel het subsidieverzoek indient. B). Overwegingen omtrent iumelaqes Vanuit bestuurlijk en ambtelijk oogpunt gezien leveren deze contacten veel op. De externe gerichtheid van gemeenten, het om zich heen kijken in de wereld werkt verhelderend, houdt de gemeente scherp en geeft een frisse blik. Het enthousiasme van burgemeester en wethouders, een positieve houding van de gemeenteraad en de ondersteuning van ambtenaren zijn essentiële ingrediënten voor een goed functionerende stedenband. Aan de ene kant geldt voor Szczecinek dat het belang van bestuurlijke ondersteuning bij het lokale democratiseringsproces in mindere mate aanwezig is. Polen heeft haar weg wat dat betreft wel gevonden. Binnenkort treedt Polen ook toe tot de Europese Unie. Over de jaren heen blijkt dat de invulling van de stedenband is veranderd. De basis van de band is en blijft steeds de vriendschap tussen de steden. Echter, in de vormgeving van de stedenband kan worden gesteld dat er sprake is van een accentverschuiving: van bestuurlijke ondersteuning bij het democratiseringsproces naar ervarings- en kennisuitwisselingen. Dit laatste wordt van steeds grotere betekenis aangezien de taken en vraagstukken waar gemeenten zich binnen de Europese Unie voor gesteld zien steeds sterker overeenkomen. Het laatste bezoek aan Szczecinek heeft een set concrete vragen opgeleverd op het vlak van ICT, milieu, vrijwilligerswerk. In de vormgeving van de stedenband (overdracht van kennis en ervaring) kan goed gebruik worden gemaakt van het opgebouwde netwerk van de Stichting Floriana Aan de andere kant blijkt op humanitair vlak ook een reden te bestaan om Szczecinek te blijven ondersteunen. Hoewel de levensstandaard langzaam begint toe te nemen, kan nog niet iedereen in Polen in de toenemende welvaart delen. Er is nog veel werk te verzetten. Zo kunnen we soms een steentje bijdragen om de ellende elders te helpen verlichten. De financiële bijdrage aan de kindervakantieweek draagt er bijvoorbeeld toe bij dat Poolse kinderen in staat worden gesteld om de misère ook eens even te kunnen ontvluchten. Tenslotte heeft hét laatste bezoek aan Polen ook uitgewezen dat Szczecinek graag de stedenband wil voortzetten (positieve houding). Voor wat Oudenaarde betreft wordt de jumelage met name vorm gegeven en ingekleurd door tal van maatschappelijke instellingen. De band weet zich gedragen in de samenleving. Hoewel de band met Oudenaarde zo zijn betekenis heeft gehad voor de gemeente Bergen op Zoom, zijn, zoals eerder is gesteld over de jaren heen de bestuurlijke banden niet als innig en intensief te typeren. Ter bevordering van de integratie is het zeer zinvol om alert ontwikkelingen te blijven volgen en om contact te houden met de Turkse en Marokkaanse cultuur2. Als gemeente hebben we vergaande dialogen met en 2
Momenteel is 20% van de Bergse bevolking van oorsprong vreemdeling, Landelijk is dat 18%. Beigen pp Zoom heeft wel opvallend veel meer Turken en Marokkanen dan andere gemeenten: 8%. Landelijk is dat slechts 4%. De gemeente telt 2883 mensen van Turkse, en 2562 van Marokkaanse afkomst
-
Gemeente ff Bergen op Zoom
*
ondersteuning van de vertegenwoordigende organisaties van allochtonen. Eveneens wordt samenwerking gezocht met de hulptroepen van de Stichting Traverse. De gemeente ziet deze organisaties van allochtonen als serieuze gesprekspartners om nog meer te betekenen in Bergen op Zoom voor de allochtonen. De organisaties van allochtonen zijn voor ons de toegangspoort tot een grote groep en dus zeer waardevol. Een band met een individuele gemeente in Turkije en Marokko is derhalve niet opportuun3. C. De toekomst van jumelages Het voorstel is om te concentreren op 1 stedenband: Szczecinek. Gesteld kan worden dat voor de stedenband met Szczecinek een stevige basis bestaat voor een zinvolle en plezierige invulling. Er is echter wel een roep om een soort van "update"; de stedenbandovereenkomst tussen de gemeente Bergen op Zoom en de gemeente Szczecinek is als het ware toe aan 'nieuw elan' door: V Het deelbudget van de jumelage met de gemeente Oudenaarde te handhaven in de vorm van een klein werkbudget, maar de vormgeving en inhoud via het maatschappelijk veld te laten lopen; Het vrijgevallen deel van het deelbudget Oudenaarde toe te voegen aan de het deelbudget Szczecinek V Om de verwachtingen tussen de verschillende partijen op 1 lijn te krijgen (politiek, ambtenaren, maatschappelijke organisaties uit beide landen) is het zinvol om gezamenlijk een werkplan te ontwikkelen (werkconferentie in Polen). Wat willen de beide overheden en de deelnemende partners bereiken in het komende jaar? En wie is daarvoor verantwoordelijk? Kortom de balans opmaken voor de toekomst, waarbij ook aandacht wordt geschonken aan het werven van fondsen, want de stedenbanden staat een grote hoeveelheid fondsen ter beschikking. Overigens is de gemeente hiertoe ook uitgenodigd door Polen. V Vanuit humanitair oogpunt en de opgebouwde traditie het uitwisselingsprogramma voor Poolse kinderen (kinderyakantieweek) te blijven subsidiëren. V Verschillende partijen blijven betrekken. Het minimaal 1 keer per jaar organiseren van een bijeenkomst in de eigen gemeente over de stedenband om te evalueren, aan te scherpen en 'het vuur brandend te houden'. V Intensivering communicatie om zo de maatschappelijke, politieke en ambtelijke bezieling te voeden (berichtjes intranet, website, persberichten). Voor wat de overige internationale contacten betreft: V Ten aanzien van Turkije en Marokko zijn er goede contacten via allochtone zelforganisaties; derhalve geen exclusieve jumelage-relatie met een stad of dorp in Marokko of Turkije op te bouwen.
3
Vanuit Karsiyaka is overigens wel eens de vraag gesteld om met Bergen op Zoom een stedenband aan te gaan. Zowel ambtelijk als bestuurlijk wilde men toen "het initiatief zo veel mogelijk bij het onderwijs laten liggen" en dus geen officiële stedenband aangaan.
Gemeente t} Eergen op Zoom
Financiële overwegingen & Dekking Onderwerp - Szczecinek - Oudenaarde - Stichting Jumelage totaal
Bedrag in euro's4 volgens concept-begroting 2004 4.421
Voorgestelde herverdeling 6.522 500* 2.421** 9.443
2.601 2.421 9.443
* Werkbudget. Resterend budget is overgeheveld naar budget Szczecinek ** Vooralsnog blijft het budget van de Stichting Jumelage in tact. Wij treden met de Stichting Jumelage in overleg om te bekijken welke toekomstige rol voor de stichting is weggelegd in het gemeentelijk jumelagebeleid. Afhankelijk van de uitkomst van dit overleg zal u apart worden geïnformeerd over eventuele budgettaire consequenties (handhaven budget dan wel verschuiving van het budget naar de post Szczecinek). Bijlagen
Geen Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Het college van burgemeester en wethouders van Bergen off Zoom, De secretaris,
V Mr. P.B.J.M. Thomassen.
4
Dhr. PiïSMrtén der Velden
In de notitie: "Jumelage een frisse blik" staan nog de bedragen genoemd waarin het BTW-compenstattefonds niet was meegenomen.
"A
ii*
Gemeente tl Bergen op Zoom
De raad van de gemeente Bergen op Zoom; gezien het voorstel van het college van 28 oktober 2003, nr. SB/03/16 ; gelet op; BESLUIT: Concentratie op de stedenbandovereenkomst tussen de gemeente Bergen op Zoom en de gemeente Szczecinek. Met als gevolg: a) Het deelbudget van de jumelage met de gemeente Oudenaarde te handhaven in de vorm van een klein werkbudget, maar de vormgeving en inhoud via het maatschappelijk veld te laten lopen; Het vrijgevallen deel van het deelbudget Oudenaarde toe te voegen aan het deelbudget Szczecinek. b) de stedenbandovereenkomst tussen de gemeente Bergen op Zoom en de gemeente Szczecinek nieuw elan te geven door: - het organiseren van een werkconferentie in Polen waarin de vraag centraal staat hoe de stedenband inhoud kan worden gegeven (werkbezoek op verzoek van Polen). - communicatie met ambtenaren, collegeleden, bevolking verbeteren. - jaarlijks een bijeenkomst in de eigen gemeente te organiseren over de stedenband om te evalueren, aan te scherpen en 'het vuur brandend te houden'. c) geen exclusieve jumelage-relatie met een stad of dorp in Marokko of Turkije op te bouwen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van De griffier,
F.P.deVos
