Zorgpad stomazorg Wit-Gele Kruis van Antwerpen: samen op weg naar een kwaliteitsvolle stomazorg Hilde Claessen – donderdag 21 november 2013 VLAS-congres
Inleiding
“Samen een warme kwaliteitsvolle zorg kunnen geven aan de patiënt.”
Inhoud • • • • • • • • •
Situering Doelstellingen Methodiek Randvoorwaarden Concrete realisaties Kwaliteitsindicatoren Praktische organisatie Planning Besluit
1. Situering (1) • Wit-Gele Kruis van Antwerpen (WGK-A) is een erkende dienst voor thuisverpleging. Enkele cijfers •15 afdelingen • (bijna) 1000 werknemers • dagdagelijks 5000 patiënten verzorgen Relevante informatie •Elke afdeling heeft afdelingshoofd, hoofd zorg en referentieverpleegkundigen/diabeteseducatoren •Referentiedomeinen wondzorg, diabetes, palliatieve zorg, dementie en rughygiëne •Zorgpaden wondzorg, diabetes, palliatieve zorg en geestelijke gezondheid •Departement zorgbeleid als coördinator
2. Doelstellingen (1) “Ontwikkelen van het zorgpad stomazorg binnen het WGK-A”
2. Doelstellingen (2) Een zorgpad is een complexe interventie om de gemeenschappelijke besluitvorming en organisatie van zorgprocessen te verwezenlijken voor een specifieke groep patiënten gedurende een gedefinieerd tijdskader (CBO).
Een zorgpad ontwikkelen is een langdurig proces. Het eindwerk is slechts het startpunt van dit zorgpad.
2. Doelstellingen (3) Welke ondersteuning kan je nog gebruiken om een patiënt met een stoma ten allen tijde kwaliteitsvol te verzorgen en begeleiden?
zorgkundigen verpleegkundigen referentieverpleegkundigen afdelingshoofden
hoofden zorg leden van departement zorgbeleid
2. Doelstellingen (4) 1. Problemen bij een patiënt met een stoma kunnen herkennen 2. Een doordachte keuze kunnen maken indien wijzigingen m.b.t. aangewende materialen noodzakelijk is 3. Gericht kunnen doorverwijzen naar andere professionele en niet-professionele hulpverleners 4. Medeverantwoordelijkheid kunnen opnemen bij een goede interdisciplinaire communicatie
3. Methodiek (1) Twee basisprincipes Zo veel mogelijk aansluiting vinden bij reeds bestaande structuren en documenten van het WGK-A
‘Evidence-based richtlijn Stomazorg Nederland’ (2012) zorgt mede voor wetenschappelijke onderbouw
3. Methodiek (2) • Problemen bij een stoma herkennen
• Materialen • Gericht doorverwijzen naar andere professionele en niet-professionele hulpverleners • Medeverantwoordelijkheid opnemen bij een goed interdisciplinaire communicatie
3.1 Problemen bij een stoma herkennen (1) “Je kan pas een probleem oplossen indien je er één herkent.” Problemen herkennen en trachten op te lossen maakt deel uit van kwaliteitsvolle zorg. Uit de richtlijn: “Gebruik eenduidige, gevalideerde omschrijvingen van complicaties. Werk vanuit deze gevalideerde definities verder naar uniformiteit in de verpleegkundige interventies.”
3.1 Problemen bij een stoma herkennen (2) Op basis van de ernst van het probleem “Matige probleemsituaties” met focus op zelf een adequate oplossing te bieden “Ernstige probleemsituaties” met focus op consulteren van derden en een faciliterende rol op te nemen in kader van een ev. doorverwijzing Een handig hulpmiddel: ‘Zakboekje voor stomaverzorging in de thuiszorg’ Na testperiode zal het Zakboekje geëvalueerd worden op gebruiksvriendelijkheid, volledigheid en effectiviteit.
3.1 Problemen bij een stoma herkennen (3) In het Zakboekje worden enkel fysiologische problemen beschreven holistische benadering van de patiënt Noodzaak om naast fysiologische problemen ook andere problemen aan bod te laten komen Gezondheid gerelateerd gedrag
Fysiologie
Psychosociaal
Omgeving
Bij de verdere ontwikkeling van het EVD, zullen de verpleegproblemen van al deze domeinen verder uitgewerkt worden
3.2 Materialen (1)
3.2 Materialen (2) Een adequaat antwoord kunnen bieden op probleemsituaties, vereist een goede productkennis Overzicht van stomamaterialen met onderverdeling gebaseerd op de richtlijn • systeem • huidplaat • opvangzakje • sluiting • volume • hulpmiddelen Voorlopig enkel te consulteren via papieren versie, binnenkort ook te consulteren op intranet en elektronisch verpleegkundig dossier
3.2 Materialen (3) Stomabox per afdeling met • demomateriaal teaching aan hoofden zorg en verpleegkundigen • staaltjes mogelijkheid om aan de patiënt aan te bieden tijdens testfase indien er nood is aan verandering van en/of bijkomend stomamateriaal Nood aan wetenschappelijk onderzoek omtrent indicatiestelling omtrent stomazorg. Uit richtlijn: “Met betrekking tot materialen ontbreekt het aan objectieve informatie over de samenstelling van de materialen en de daarmee kennis over de eigenschappen zoals vochtopnamecapaciteit, draagduur enzovoort… Daarnaast zou onderzoek gewenst zijn om evidence te krijgen over welke stomamaterialen en stomahulpmiddelen nodig zijn bij welke problemen of complicaties
3.3 Gericht doorverwijzen (1) • Waarom? Specifiek karakter en complexiteit van potentiële onderliggende oorzaken van sommige problemen bij stoma’s Beleidskeuze WGK-A: focus leggen op kwaliteitsvolle gerichte doorverwijzing, zeker bij “ernstige probleemsituaties”
• Wie? – Professionele hulpverleners – Niet-professionele hulpverleners Nood aan een sociale kaart
3.3 Gericht doorverwijzen (2) • Professionele hulpverleners – – – – –
Bandagisten (wachtende op toestemming RIZIV) Firma’s met stomaproducten (ok) Tweedelijn (ok) Seksuologen (ok) …
• Niet-professionele hulpverleners – Patiëntenverenigingen (ok) – …
3.4 Goede interdisciplinaire communicatie (1) Bij de zorg voor een patiënt met een stoma zijn verschillende hulpverleners betrokken Een goede communicatie (intern en extern) bij een kwaliteitsvolle stomazorg is echt nodig! Uit richtlijn, bij rubriek nazorg: “Zorg, in overleg met de stomadrager, voor een volledige overdracht met als doel het waarborgen van continuïteit van deskundige stomazorg.”
3.4 Goede interdisciplinaire communicatie (2) • Intern Wondzorgdossier is wettelijk verplicht bij verzorging van patiënt met stoma met welomschreven criteria Voldoet het wondzorgdossier aan de inhoudelijke eisen van een kwaliteitsvol stomadossier
neen
Nieuw dossier ontwikkelen, specifiek voor stomazorg, mee te nemen bij de inhoudelijke invulling van het EVD
3.4 Goede interdisciplinaire communicatie (3) Het (wondzorg)dossier voor stomapatiënten van Wit-Gele Kruis van Antwerpen
3.4 Goede interdisciplinaire communicatie (4) Het papieren ontwerp van het nieuwe stomadossier voor stomapatiënten van WitGele Kruis van Antwerpen
3.4 Goede interdisciplinaire communicatie (5) • Extern – Via papier en/of telefonisch contact ! Wondzorgdossier en VLAS-boekje – Naar de toekomst toe via veilige digitale wijze (cfr. projecten als Vitalink, e-Health, …)
3.4 Goede interdisciplinaire communicatie (6) Er is ruimte voor verbetering…
4. Randvoorwaarden (1) • Bekendmaking zorgpad stomazorg binnen WGK-A – Hoe? • Algemeen via afdelingsvergaderingen, intranet, tijdschrift ‘t Kruis • Bijkomende toelichting op maat aan specifieke groepen, m.n. hoofden zorg, referentieverpleegkundigen wondzorg, verpleegkundigen en zorgkundigen – Wat? • Hanteren van Zakboekje voor stomaverzorging in de thuiszorg • Bepalen van DET- en SACS-score • Toelichting benodigdheden voor stomazorg
• Bekendmaking zorgpad stomazorg aan extern betrokken hulpverleners
4. Randvoorwaarden (2) • Systematische jaarlijkse update van overzichten
• Kwaliteitsinstrument ontwikkelen
• Inhoudelijke invulling EVD gefinaliseerd
5. Concrete realisaties (1) • Stomadossier • Wegwijzer stomazorg > overzicht van materialen – + algemene stomazorg – + tips en tricks – + overzicht tegemoetkomingen
• Overzicht professionele en niet-professionele hulpverleners
6. Kwaliteitsindicatoren (1)
“Het zorgpad stomazorg beoogt een patiënt met een stoma ten allen tijde KWALITEITSVOL te verzorgen en begeleiden.” Het zorgpad moet regelmatig geëvalueerd worden aan de hand van kwaliteitsindicatoren
6. Kwaliteitsindicatoren (2) Samenwerking • Aantal doorverwijzingen van professionele hulpverleners naar WGK-A; • Aantal doorverwijzingen naar professionele hulpverleners van WGK-A; • Aantal stomapatiënten die besproken worden op een intern overleg, ons “patiëntenteam”
6. Kwaliteitsindicatoren (3) Deskundigheid • Aantal patiënten met “goed lopende” stomazorg versus patiënten met “problematische” stomazorg; • Aantal en soort verpleegproblemen bij “problematische” stomazorg; • Aantal en soort interventies bij “problematische” stomazorg; • Aantal patiënten met een stoma die overgaan op zelfzorg; • Kennisenquête m.b.t. stomazorg.
6. Kwaliteitsindicatoren (4) 1. Methode ontwikkelen om gegevens te registreren samen met stafmedewerker kwaliteitszorg 2. Uitvoeren van een nulmeting en systematische vervolgmetingen
3. Op basis van statistische analyses conclusies trekken en eventueel bijsturingen doen.
7. Praktische organisatie (1) • Bekendmaking zorgpad via verschillende beschikbare media na overleg met dienst communicatie • De ontwikkelde tools na bekendmaking ter beschikking stellen • Systematische (jaarlijkse) update van de ontwikkelde tools (! overzichten materialen en hulpverleners) • (Bij)bestellen van zakboekjes, VLAS-boekjes en staaltjes van stomamateriaal => afdeling (HZ) => provinciaal secretariaat (HC)
8. Planning (1) Een kwaliteitsvol zorgpad ontwikkelen en implementeren, vraagt tijd… 2013: verder uitwerken van tools Voorjaar 2014: • testfase in twee afdelingen na nulmeting en teaching • tussentijdse evaluatie en ev. bijsturing • start gefaseerde uitrol zorgpad in overige afdelingen Najaar 2014: evaluatie en ev. bijsturing
9. Besluit (1) Het eindwerk is slechts het beginpunt van een lange boeiende tocht… Interne evaluaties en ontwikkelingen voor optimalisering kwaliteitsvolle zorg
Levenslang leren (vormingen volgen, literatuur raadplegen, praktijkervaring, …)
Onderhouden en uitbreiden van contacten met alle betrokkenen Verder uitwerken van tools
9. Besluit (2) Samen op weg naar een kwaliteitsvolle stomazorg…
Dankjewel voor uw aandacht en…
Zijn er nog vragen? Bedankt voor uw aandacht!
