Zorg, Wetenschap en Technologie

Eventverslag

Zorg, Wetenschap en Technologie Op woensdag 18 mei stond het Tilburgse Willem II stadion even niet in het teken van voetbal. Bijna 350 vertegenwoordigers uit de regionale zorg, het bedrijfsleven, wetenschap en overheid kwamen bij elkaar voor het eerste event ‘Zorg, Wetenschap en Technologie’. Programmadirecteur Frank Boss van Midpoint Brabant kijkt terug op een geslaagde bijeenkomst. “We hebben een daadwerkelijke start gemaakt voor een gezamenlijk regionaal programma om met Social Innovation de zorgeconomie in Midden Brabant te versterken.” Social Innovation, als ‘menselijke’ tegenhanger van technologische vernieuwing, wordt de belangrijkste motor voor nieuwe programma’s in de zorg, projectlijnen en samenwerkingsverbanden, zo hielden de sprekers hun publiek voor. Naast een plenair programma met lezingen en discussies, waren er verschillende workshopsrondes. Een opvallende in dat rijtje was de ‘dragons den’ waarin bedrijven hun ideeën voor innovaties konden pitchen voor een kritische jury. “We hebben samen piketpalen geslagen voor een Agenda voor de Zorg voor de komende jaren. Daar gaan we nog dit jaar een vervolg aan geven”, was de belofte waarmee Frank Boss het event afsloot. In dit verslag treft u een korte boodschap aan namens alle sponsoren. Maar ook de inhoudelijke samenvattingen van alle workshops. Kijk voor een sfeerimpressie en de presentaties op www.zorgwetenschapentechnologie.nl. Wij danken u voor uw komst en graag tot volgend jaar!

TIC Bij TIC helpen we ondernemers uit Midden-Brabant met hun innovatie (op het gebied van zorg, ICT en medische technologie) om hun groeiambities waar te maken. Dit doen we door gericht ondersteuning te bieden in de vorm van business coaching, huisvesting, financiering en het openstellen van ons netwerk. Onze deelnemers zijn goed in innovatie, wij zijn goed in groei. TIC speelt hiermee in op de behoefte van de provincie Noord-Brabant om een zeer interessante vestigingsplaats te worden voor nationale en internationale innovatieve bedrijven om zo het economisch werk- en leefklimaat positief te beïnvloeden. Om dit te bereiken, heeft het TIC een belangrijke bijdrage geleverd aan het Zorg, Wetenschap & Technologie congres middels het TIC plein en de workshop over TIC Innovatie Ecosysteem. Klik hier voor meer informatie over onze innovatieve deelnemers die op het TIC plein aanwezig waren. http://www.t-ic.nl/Page/436628_deelnemers-tic-plein-18-mei-2011.aspx

CbusineZ Er staan ons de komende jaren een aantal stevige uitdagingen te wachten. Juist in het samenspel van Zorg, Wetenschap en Technologie zoeken wij naar antwoorden op die uitdagingen. Tijdens het congres wilden wij graag laten zien dat CbusineZ als Partner in zorginnovatie zorginnovatie- en participatiemaatschappij dit soort initiatieven ontplooit en constant op zoek is naar nieuwe ideeën. Tijdens het congres hebben wij dan ook mensen opgeroepen om zich te melden met leuke ideeën. Wij zijn heel erg blij dat zowel tijdens als na het congres er een aantal hele goede ideeën zijn binnengekomen. We hopen dat jullie het net zo inspirerend hebben gevonden als wij.

Rabobank Rabobank Tilburg en omstreken voelt zich als lokale coöperatieve bank nauw betrokken bij ontwikkelingen in en rondom Tilburg. Jaarlijks reserveren wij een deel van onze winst voor het stimuleren van ontwikkelingen op maatschappelijk, sociaal, cultureel en economisch gebied. Daarin past ook onze ondersteuning aan het congres ZWT. Het is goed te zien dat vele geïnteresseerden dit congres hebben bezocht en gewaardeerd. Samen bouwen aan een betere wereld. Dat is het idee. www.tilburg.rabobank.nl

Cofely Samen de zorg verbeteren Cofely Healthcare, en ons team van mensen met kennis van de cure en care, is dagelijks in gesprek met de zorg en technici. Innovaties en nieuwe conceptideeën ontstaan vaak in co-creatie met opdrachtgevers, marktpartijen en/of kennisinstituten. Aangezien Zorg-Wetenschap en Techniek in onze dagelijkse praktijk samen komt, was onze participatie tijdens het congres samen met TNO voor ons vanzelfsprekend. Voor het ZWT congres hebben we onze virtuele mantelzorger Ashley gedemonstreerd. Een aantal zorgorganisaties is enthousiast geworden. Daarmee praten we over innovatieve projecten. De technologische ontwikkelingen gaan heel snel. Dit vraagt om een strategische aanpak waarbij we het einddoel inzichtelijk maken en beginnen bij het begin. Samen met de zorg. Voor meer informatie: [email protected]

Aerde advies & bouwmanagement: Gedreven, deskundig, betrokken! Vanuit onze jarenlange ervaring in de gezondheidszorg, zijn wij een deskundige speler geworden op het gebied van vastgoedadvies en bouwmanagement binnen deze sector. Om te begrijpen hoe het vastgoed de uiteindelijke zorgverlening ondersteunt, verdiepen wij ons voortdurend in hoe de te leveren zorg tot stand komt. Het ondersteunen van het event Zorg, Wetenschap en Technologie is een logische keuze, die ligt in het verlengde van de betrokkenheid bij ons werkveld. Om onze kennis en deskundigheid te optimaliseren, blijven wij graag in gesprek met alle betrokken partijen in de zorg. Kijk op www.aerde.nl voor meer informatie.

Verslaglegging workshops Zorg, Wetenschap & Technologie ‘11 Workshop A1: Sociale innovatie in zorg, scholing en werk Thema: Arbeidsmarkt en scholing Workshopleider: Peter van Dinther, ANDERzinZORG Binnen de gehele gezondheidszorg is een behoefte ontstaan aan een zorg die daadwerkelijk de cliënt centraal stelt. Deze vraag neemt alleen maar toe, het aanbod heeft hier onvoldoende antwoord op. ANDERzinZORG heeft een concept ontwikkeld waarin de bewoner/klant echt centraal staat: kern is de klant zolang mogelijk regie laten houden over eigen leven, zo dicht mogelijk aanschuiven tegen de behoeften van de klant om op deze manier de zin en het levensplezier van de bewoners te borgen. De invulling van dit concept vraagt om andere werkprocessen, taken, functies en werkomstandig­ heden binnen de zorg. Het vraagt een ander soort medewerker. Daarom is het belangrijk bij het uitrollen van het concept het onderwijs in een vroeg stadium te betrekken. Immers, het concept vraagt om het verbeteren van de instroom van medewerkers, het verdiepen en verbreden van kennis en vaardigheden (brede inzetbaarheid), maar ook het aantrekkelijker maken van zowel de opleiding als het werk. Ervaring leeft dat zowel de klanttevredenheid als de medewerkerstevredenheid sterk stijgt. Om een dergelijke ontwikkeling te effectueren zijn een aantal zaken belangrijk: • Ga uit van een heldere visie en een duidelijk concept • Creëer draagvlak bij alle partijen • Zorg voor sturing • Creëer flexibiliteit in het onderwijsproces • Zorg voor echte samenwerking en besteed daar aandacht aan

Workshop A2: Zorgacademie, samen opleiden in en met het werkveld Thema: Arbeidsmarkt en scholing Workshopleiders: Marjan van der Meer, ROC Tilburg; Mirjam Heinsbroek, De Wever; Esther Kluiver, Transvorm. De arbeidsmarktprognose m.b.t. de zorg in Brabant is duidelijk: de vraag is groter dan het aanbod, vooral voor de sector Verpleging en Verzorging, opleidingsniveau 3. Ook blijkt uit de cijfers dat binnen Brabant onvoldoende potentieel aanwezig is om dit tekort te compenseren. Daarom is duidelijk: er zal gezocht moeten worden naar nieuwe vormen van werven en opleiden om meer jongeren en volwassenen te interesseren voor werken in de zorg. Het Zorginnovatieprogramma 2.0 is hiertoe opgesteld. Werkveld en onderwijs gaan samen werven en opleiden. In het programma is opgenomen: • het inrichten van een loopbaancentrum ‘zorg’ • het ontwerpen van een doorlopend begeleidingsmodel • het inrichten van een opleidingscontinuüm Nu zijn er in Midden-Brabant voorbeelden van samen opleiden, zoals het opleiden in de setting van een ZIC: zorginnovatiecentrum. Binnen een zorginnovatiecentrum, gesitueerd in het werkveld, worden studenten van niveau 2 tot en met 5, mbo en hbo, in de context van de echte praktijksituatie opgeleid

door werkers in het werkveld en experts vanuit de scholen. De begeleiding is een co-productie van werkveld en school; de tutor vanuit school is aanwezig op de werkvloer. Het werkveld is verantwoordelijk voor de profielbeschrijving, de beschrijving van de werkprocessen en de inzet van deskundigheid en expertise. De school is verantwoordelijk voor het didactische en pedagogische leerproces en het bewaken en verantwoorden van de totale kwaliteit van het opleidingsproces.

Workshop A3: Zorgacademie, wat biedt het uw organisatie? Thema: Arbeidsmarkt en Scholing Workshopleiders: Pierre de Kok, ROC Tilburg, Chris Nieveen, Tweestedenziekenhuis en Esther Kluiver, Transvorm De arbeidsmarktprognose m.b.t. de zorg in Brabant is duidelijk: de vraag is groter dan het aanbod, vooral voor de sector Verpleging en Verzorging, opleidingsniveau 3. Ook blijkt uit de cijfers dat binnen Brabant onvoldoende potentieel aanwezig is om dit tekort te compenseren. Daarom is duidelijk: er zal gezocht moeten worden naar nieuwe vormen van werven en opleiden om meer jongeren en volwassenen te interesseren voor werken in de zorg. Het Zorginnovatieprogramma 2.0 is hiertoe opgesteld. Werkveld en onderwijs gaan samen werven en opleiden. In het programma is opgenomen: • het inrichten van een loopbaancentrum ‘zorg’ • het ontwerpen van een doorlopend begeleidingsmodel • het inrichten van een opleidingscontinuüm Een voorbeeld van samenwerking tussen werkveld en onderwijs is de VOZ-opleiding: de Verpleegkundige Opleiding voor de Ziekenhuizen. ROC Tilburg, Elisabeth Ziekenhuis en Tweestedenziekenhuis hebben samen een opleidingsmodel ontwikkeld dat aansluit bij de veranderende opleidingsbehoeften qua kennis, vaardigheden, cultuur en maatschappelijke vraag. Het is een model waarin wordt opgeleid voor verschillende functies in het ziekenhuis, van opleidingsniveau 2 t/m 5 (HBO). De opleiding vindt plaats zowel op school als in de praktijk, binnen een combinatie van bol en bbl. Zowel de hele bouw van het opleidingsmodel als de uitvoering ervan is een co-productie tussen school en ziekenhuizen, hetgeen betekent: • uitwisseling van inhoud (modulen), inventaris en gebouwen • uitwisseling m.b.t. inzetbaarheid van personeel • snellere update en inpassing van innovaties binnen het curriculum • betere en geïntegreerde begeleiding vanuit school en werkveld • betere afstemming tussen theorie en praktijk • meer maatwerk binnen opleidingstrajecten, incl. HBO Het geheel leidt tot een betere kwaliteit en directe inzetbaarheid van het personeel en biedt betere aanknopingspunten voor het doortrekken van het loopbaanbeleid en een leven lang leren van de medewerkers in de zorg. Kritische noot is het gegeven dat de huidige wet- en regelgeving beperkend werkt bij het volledig uitrollen van het concept.

Workshop B1: Ketenzorg vanuit het perspectief van de huisarts Thema: Organisatie Ketenzorg Workshopleiders: Theo Bisschops, directeur RCH Midden-Brabant Angela van Liempd, huisarts en bestuurslid RCH Midden-Brabant Theo Bisschops Bisschops geeft een toelichting op de DiagnoseBehandelCombinatie. Een DBC is een code in de gezondheidszorg die het geheel van een geleverd zorgproduct omschrijft, waarbij tijd, infrastructuur toegerekend wordt naar prestatie. Dit systeem is overgenomen voor de eerste lijn: de huisartsen. De huisarts en al zijn ‘onderaannemers’ krijgen met deze structuur te maken. Landelijk is bepaald voor welke onderwerpen een DBC kan worden afgesproken. Inmiddels kent de diabetes zorggroep een DBC, en sinds 2011 ook de COPD zorggroep. Regionaal wordt bekeken of men er met de zorgverzekeraars uit komt. In Midden-Brabant werken we met UVIT en CZ. Zij bepalen hoe de DBC wordt ingevuld. Het gaat hier om 140 huisartsen die een contract afsluiten. Dit wordt gecontroleerd. Er ligt een grote verantwoordelijkheid bij de huisartsen. Zij mogen hier aan mee doen, het is niet verplicht. Angela van Liempd Voor de DBC COPD is haar praktijk per 1 april ingestroomd. Meer dan de helft van de patiënten loopt bij de longarts. Als we middels de DBC dit verantwoord gaan vormgeven, kan binnen 2 jaar 80% bij de huisarts in behandeling zijn. De valkuil is………wat is uiteindelijk de meerwaarde voor de patiënt en voor de zorgverleners? Het DBC contract Hierin staan afspraken over: • de minimale kwaliteitseisen van de zorg op basis van een zorgstandaard; • een integraal (vrij onderhandelbaar) tarief; • de verantwoordingsinformatie ten behoeve van zorgverzekeraars. De zorggroep levert de gecontracteerde zorg zelf, of sluit hiervoor overeenkomsten met individuele zorgaanbieders of -instellingen. De ‘onderaannemersovereenkomst’ heeft afspraken over: • de minimale kwaliteitseisen van de gecontracteerde zorg (afgeleid van het door de zorggroep opgestelde multidisciplinaire protocol); • het tarief, de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden; • de verantwoordingsinformatie ten behoeve van de zorggroep.

Workshop B2: Zorgdomotica naast huidige processen is onbetaalbaar, het vraagt om ketenregie en een andere business case Thema: Organisatie Ketenzorg Raad van Bestuur De Wever, Peter Castenmiller, Cofely, Johan van Baardwijk, TNO, Ronald van Buuren Peter Castenmiller (De Wever) Een andere aanpak van de ouderenzorg is wenselijk is. De zorgsector staat onder druk. De kosten stijgen enorm, goed personeel is moeilijk te krijgen. Het is daarom steeds moeilijker cliënten tevreden te stellen en de verwachtingen van de families te managen. Er liggen veel kansen en uitdagingen om aan deze verwachtingen in de toekomst te kunnen voldoen. De ambitie is: zo lang mogelijk leven en bij voorkeur zo lang mogelijk in de eigen omgeving. De zorg kan dit niet alleen. Ook de arbeidsproblematiek kan niet door de zorg alleen worden aangepakt. Er dienen veranderingen plaats te vinden bij de overheid, de verzekeraars, maar ook bij de zorgaanbieders. Dit vraagt om oplossingen die bijdragen aan kostenbeheersing, kwaliteit, veiligheid en comfort. Daarom slaan de zorg, technologie en de wetenschap de handen ineen, nl. als volgt. De Wever, Cofely (dé Europese marktleider op het gebied van duurzame energie en milieuoplossingen), en TNO vormen samen een 3-eenheid om dit te realiseren. Als we er in slagen de 3 factoren bij elkaar te brengen, is dat van grote meerwaarde voor de cliënten. Deze drie sectoren moeten elkaar ontmoeten, de wensen van de cliënten bespreken en zichtbaar maken en dan aan de slag! Knelpunten zijn: • Rol van Zorgdomotica is nog lastig; kostendrager en belanghebbende zijn vaak niet dezelfde partij -• Iedere zorginstelling bedenkt haar eigen oplossing • Nog geen “proven technologie” Johan van Baardwijk (Cofely) Hem is gevraagd deze 3 factoren aan elkaar te knutselen. Deze dag is al geslaagd: er zitten nl. personen uit alle 3 de sectoren in de zaal. Van Baardwijk heeft zijn kennis en eigen ervaringen in de praktijk gebracht. Het bedrijf doet aan Zorgdomotica: technische aanpassingen in huis (zoals automatisch in- en uitschakelen van verwarming, verlichting of elektrische apparaten), maar ook mogelijkheden voor inbraakbeveiliging en alarmering, zodat oudere mensen of mensen met een beperking in hun eigen woning kunnen blijven wonen. Een voorbeeld van zo’n technische aanpassing is het virtuele karakter ASHLEY, dat geïnstalleerd kan worden door Cofely, en (mede) ontwikkeld wordt door TNO. Ronald van Buuren (TNO) Van Buuren vertelt over ASHLEY, een virtueel karakter als hulp in huis of in de zorginstelling. Zij is geen vervanging, maar een aanvulling. Dit levert kwaliteit, geld en tijd op. Maar hoewel de techniek mogelijk is, is deze techniek niet altijd nodig. Deze potentie zal moeten worden getest. Is het nodig/de bedoeling dat ASHLEY overal wordt geïnstalleerd? Of alleen wanneer men hierom vraagt? Dit moet allemaal nog worden uitgezocht. Een groot deel van het publiek staat hier positief tegenover.

Workshop B3: Als ‘meer van hetzelfde’ geen optie is: het Chronic Care Model (CCM) Thema: Organisatie Ketenzorg Bert Vrijhoef, bijzonder hoogleraar chronische zorg UVT De zorg voor mensen met chronische ziekten kent veel uitdagingen. Er is sprake van een suboptimale kwaliteit van deze zorg, een stijgende zorgvraag en krapte aan de aanbodzijde. ‘Niets doen’ of ‘meer van hetzelfde’ zijn geen opties. Dus moet er iets anders gebeuren. Een bruikbaar raamwerk hiervoor is het Chronic Care Model. Het CCM is in de VS ontwikkeld door een huisarts die als onderzoeker is gaan werken. Voor Amerikaanse begrippen levert dit microsysteem goede kwaliteit zorg. Bert Vrijhoef bestudeert dit concept. Toegelicht wordt wat de essentie is van dit framework, en waar men strategische en inhoudelijke keuzes dient te maken bij de invulling ervan in de praktijk. Als organisaties worden geplaagd door chronische problemen biedt leiderschap een oplossing. Als chronische zorg wordt geplaagd door organisatieproblemen biedt ketenzorg een oplossing. Het Chronic Care Model richt zich op de wijze van zorg verlenen en het samenwerken hierbij. Als het gaat om zulk soort innovaties in de zorg, dan durven we niet veel. Het systeem en/of de financiële regelgeving houden ons tegen. Toch moeten we hier naar toe in de toekomst, anders komen er steeds meer patiënten met chronische ziekten. De problemen bestaan bijvoorbeeld uit te weinig aandacht voor preventie. Er wordt pas actie ondernomen als de ziekte is gediagnosticeerd. Door allerhande leefstijladviezen kunnen chronische ziekten worden voorkomen of vertraagd. Het is ook belangrijk in te springen op de wensen en behoeften van de patiënt: proactief zijn. Conclusie: er moet een betere interactie komen tussen patient en het team van zorgverleners, die zich nu nog te veel richten op hun eigen handelen. Deze interactie is nodig voor de toekomst.

Workshop C1: Workshop Zorginnovatieplatform Midden-Brabant Thema: Bevordering innovatiekracht Workshopleiders: Jan Rietsema, Minase & Annemarie Cromwijk, ZNMB Ontmoetingsplaats voor zorgaanbieders waar men kennis en ervaring uitwisselen. Leveren projectondersteuning, Projecten ZIP Midden-Brabant: samenwerking tussen zorgnetwerk Midden-Brabant en Minase Pilots en Conclusies: 3 onderwerpen onderzocht: 1. Digitale dagaanduiding De Wever 2. Sleutelproblemen in de thuiszorg bij Thebe 3. Extramurele medicijnverstrekking bij Thebe Innovatie betreft niet altijd wereldschokkende zaken maar betekent ook het implementeren van bestaande projecten. Knelpunten bij het project: innovatie in de zorg een langzaam proces, binnen zorginstellingen kennis beperkt aanwezig. Innovatie-projecten blijven steken in de pilotfase. Begonnen aan de kant van de zorg en niet eerst naar de bedrijf. Zorginstellingen en bedrijfsleven vinden elkaar moeizaam. Zijn er ideeën en kennis beschikbaar: in Brabant bestaande kennis gebruiken.

Haalbaarheidsonderzoeken: maar ook kijken naar financiële onderzoeken. Er wordt gekeken naar marktpartijen die samen met zorginstellingen kunnen optrekken. Faciliteren en bij elkaar brengen. Buidelijke geformuleerde zaken van de zorg. Problemen van de zorg op lossen door de marktkant al meteen in te zetten. Het ZIP Midden-Brabant wordt sterk als het focus op zorginstelling wordt verbreed. Deelnemers ZIP Midden-Brabant heeft de focus op de zorg in de regio maar verbindt landelijke Life Science en health netwerk. Samenvatting t.b.v. Care Avenue programma Betere samenwerking door drie O’s creatieve proces samen aangaan, om krachten te bundeling, sence of urging. Er spelen veel zaken, niet onmiddellijk oplossing voor te bedenken.

Workshop C2: Betere prestaties en meer welzijn met dynamische verlichting Thema: Bevordering innovatiekracht Workshopleider: Toine Schoutens, Davita B.V. Innovatie op het gebied van verlichting in de gezondheidszorg. Doelgroep: topsport en oudere mens Opdrachtgevers: NOC NSF, TVM Schaatsploeg, KNGU, KNWU, KNZB Projecten IAB-4 project Helder: gezonde verlichting thuis: meer welzijn, betere slaap, Uitstel opname verpleeghuis, Werkgelegenheid, economische groei Project = ingediend bij BOM Initiatieven in Brabant Licht in de zorg: Onderzoek bij Viutalis Eindhoven 60 mensen gedurende 1,5 jaar gevolgd. Een andere groep krijgt veel licht. Na half jaar wisselt de groep. Conclusie: Mensen met gezonde verlichting gingen significant beter slapen. (logische) eigenaar van het initiatief Davita B.V. Deelnemers Technische Universiteit Eindhoven / St. Onderzoek licht en gezondheid Samenvatting t.b.v. Care Avenue programma Niet blind staren op subsidies maar gewoon doen, samen creativiteit delen.

Workshop C3: TIC Innovatie Ecosysteem Thema: Bevordering innovatiekracht Workshopleider: Aschwin Geerts, TIC TIC - innovatie naar de markt brengen: centraal staan: ondernemers, ondernemers, ondernemers. 3 O’s zijn heilig. Focus: zorg en ICT. Rol ICT ondernemers ondersteunen bij groei. Projecten Tilburg Textiles Een op een matchen (relatiebeheerprogramma) IPC - Innocatie PrestatieContract) Events om 3 O’s bij elkaar te brengen: smart city, oncologiecampus, Alpe d’Huzes Culturele Hoofdstad Businessconnectiing Changzou Open Innovatiefestival Social Innovation.Crossover innovation / Sociale overwaarde Workshops Eigenaar van het initiatief TIC Deelnemers 20 bedrijven, subsidie 30.000 euro Dr. Verbeeten Instituut Samenvatting t.b.v. Care Avenue Wat moeten we doen om innovaties samen met zorginstelling op te pakken: Organisch organiseren: mensen enthousiasmeren dat men voor je product gaan lopen. Ontmoetingen met zorginstellingen, cliënten, familieleden, verdiepen in elkaars werelden (ook in de zorginstellingen) en eindgebruiker betrekken bij ontwikkeling. Samenvatting t.b.v. Care Avenue van Marielle Swinkels: begin bij de innovaties die er al zijn, help hen bij het laten landen van die innovatie.

Workshop D1: Eigen regie Thema: Zorgcliënt Workshopleiders: Peter van Splunteren en Roland Emmaneel In deze workshop is een toelichting gegeven op een web applicatie ‘Eigen Regie, je eigen weg zoeken naar herstel’, die bedoeld is voor mensen met een psychotische kwetsbaarheid, hun behandelaars en mantelzorgers. Het doel hierbij is het bevorderen van meer eigen regie van de cliënt. Er wordt informatie verstrekt en er kan op een snelle manier informatie uitgewisseld worden tussen cliënt, diens hulpverlener en diens mantelzorger(s). Uitgangspunt is dat de cliënt hiervoor toestemming dient te

geven. De portal Eigen Regie is naar verwachting kosteneffectief; de kosten verschuiven naar korte contacten terwijl de kwaliteit van zorg stijgt. Bovendien neemt de duur van de periode van remissie toe. Het Trimbos Instituut en GGz Breburg hebben de ambitie uitgesproken om de portal geschikt te maken voor meerdere doelgroepen. De eerste resultaten van de pilot (afgerond in juli 2011) laten zien dat cliënten overwegend positief zijn. Mantelzorgers waarderen de betrouwbare informatie, maar moeten nog wennen aan het gebruik van de portal Eigen Regie. Hulpverleners zijn positief kritisch, maar ervaren ook nadelen als extra tijd, wennen aan andere manier van werken (cultuuromslag) bij de hulpverleners en waarschuwen voor de privacy gevoeligheid. Discussie Alle deelnemers, met uitzondering van ‘Beveiliging’ zien mogelijkheden voor toepassing van ‘Eigen Regie’ in hun eigen werkveld. Enkele citaten zijn: ‘het zou een goed middel kunnen zijn om bij arbeidsintegratie mensen te stimuleren’, ‘het kan binnen de verstandelijk gehandicaptenzorg ondersteuning bieden aan de hulpverlener bij het opstellen van doelen, waardoor er meer handen aan het bed kunnen staan (efficiency vergroting)’, ‘voor de zorg in het algemeen geldt dat het een middel kan zijn bij het doorbreken van culturen en om als hulpverleners van elkaar te weten wat je doet‘, ‘geen vervanging van contact’, ‘voor de ouderen is eigen regie bekend. Dit kan een antwoord zijn op de vraag hoe je een geautomatiseerd dossier bij de klant krijgt’. ‘het zou voor mensen met borstkanker een zeer goed middel kunnen zijn om informatie uit te wisselen’. Suggesties voor Midpoint: • Midpoint kan ondersteuning bieden bij het beantwoorden van de vraag: ‘Hoe kun je de cultuuromslag in organisaties bewerkstelligen?’ (het vergoeden van de extra tijd is niet voldoende). • Midpoint kan ondersteuning bieden om de portal breder toepasbaar te maken en verder uit te rollen. • Verbind grote namen met autoriteit aan het project om zo de nee’s van professionals te parkeren. • Acceptatie kan bevorderd worden door het nut voor de gebruiker te accentueren.

Workshop D2: Clusters cliënten Thema: Zorgclient Workshopleiders: Jeanette Kamps en Bibian Hopmans De Workshop Clusters cliënten is gebaseerd op een onderzoek van Dierdre Beneken genaamd Kolmer. Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar. Elk ongelukkig gezin is ongelukkig op z’n eigen manier. Met dit citaat van Tolstoj opende Jeanette een inspirerende workshop. Zij presenteerde in het eerste gedeelte de resultaten van een onderzoek van Dierdre. Mantelzorgers zijn in te delen in drie clusters. Cluster 1: Samen zorgen, cluster 2: Individu zorgt, cluster 3: Overheid zorgt. Mantelzorgers uit cluster 1 (41%) doen zoveel mogelijk zelf, maar schakelen anderen in als het niet meer gaat. Gevaar bij dit type mantelzorger is, dat onderschat wordt, hoe kwetsbaar zij kunnen zijn. Als het niet meer gaat, is er ook direct hulp nodig. Mantelzorgers uit cluster 2 (31%) doen alles zelf, vaak ingegeven, door slechte ervaringen met zorgverleners in het verleden. Het zijn vaak zorgmijders,

waarbij bemoeizorg noodzakelijk is. Mantelzorgers uit cluster 3 (28%) vinden dat de overheid voor alles moet zorgen. Deze groep komt vaak over als lastig, zijn zeer kwetsbaar, maar willen vaak met de juiste begeleiding toch verantwoordelijkheid dragen. Deze typering kan helpen bij het realiseren van het overheidsbeleid, waarin het begrip ‘kanteling’, een sleutelbegrip is. Voor de invulling van de kanteling zijn mantelzorgers uit cluster 1 het meest ideale type. Elk type mantelzorger vraagt om een specifieke benadering. In een levendig, interactief deel, zijn, met deelnemers uit de zaal, deze benaderingen gedemonstreerd. De wijze waarop Jeanette en Bibian dit gedeelte presenteerden, was niet alleen illustratief, maar was tevens een goede demonstratie van de wijze waarop het Expertisecentrum Familiezorg te werk gaat.

Workshop D3: WMO in de wijk Thema: Zorgcliënt Workshopleiders: Stefanie Boland, Gemeente Tilburg en Ellen Willemse, Expertisecentrum Familiezorg In workshop 3 ‘WMO in de wijk’ vertelt drs. Stéfanie Boland, projectleider WMO in de wijk in de Gemeente Tilburg dat het in deze workshop draait om mensen. Mensen die ondersteuning nodig hebben en mensen die ondersteuning bieden, zoals mantelzorgers, vrijwilligers en beroepskrachten. In Tilburg is een aantal trends zichtbaar: er wordt veel hulp gegeven, er komen meer ouderen en mensen met een beperking, die langer in de wijk wonen, terwijl het budget krimpt. Tegelijkertijd hebben burgers en beroepskrachten last van versnippering van ondersteuning en bureaucratie. Dit vraag om een nieuwe visie en aanpak. Nieuwe visie Aan burgers wordt in eerste instantie gevraagd zelf zaken te regelen en op te pakken, eventueel met hulp van hun eigen netwerk of van vrijwilligers. Burgers kunnen hierbij ondersteund worden door beroepskrachten. In tweede instantie kunnen mensen een beroep doen op algemene voorzieningen, zoals het WMO loket, of een organisatie als het maatschappelijk werk of welzijnsorganisaties. Tot slot is er voor de mensen die het echt nodig hebben de mogelijkheid om gebruik te maken van individuele voorzieningen. Het bevorderen van de samenhang tussen deze informele zorg en de formele zorg is hierbij een belangrijke doelstelling voor de gemeente. Een andere aanpak In Tilburg willen we de hulp aan ouderen en mensen met een beperking anders organiseren. We willen dat er overzichtelijke wijkteams komen van beroepskrachten, die de wijk en de wijkbewoners kennen. De wijkteams krijgen de verantwoordelijkheid om, samen met vrijwilligers, goede hulp te bieden aan ouderen en mensen met beperkingen. Daarbij staat centraal wat de klant nodig heeft, dus niet het organisatiebelang of de financieringsregels. Om de samenwerking te bevorderen, worden alle beroepskrachten geschoold in de methode familiezorg. Het wijkgericht werken is in 2010 gestart in Korvel en in 2011 in Stokhasselt. En moet in 2013 in zes wijken draaien. In de Documentaire ‘de kracht van relationeel werken’ wordt een portret getoond van een Tilburgs gezin, dat wordt ondersteund volgens de methode familiezorg. De methode wordt hierin uitgelegd en toegelicht.

Midpoint Voor bedrijven en werkgevers is het van belang om te onderkennen dat één op de acht werknemers thuis of binnen hun familie zorg verlenen. Open communicatie hierover komt ten goede van zowel werknemer als werkgever. Suggestie voor Midpoint ‘De kern van deze workshop behelst het wijkgericht (re)organiseren van verschillende vormen van ondersteuning. Midpoint zou ‘Wijkgericht werken in bredere zin’ (dus bijvoorbeeld ook veiligheid, preventie, economische ontwikkeling) tot thema kunnen maken en ‘WMO in de wijk’ daarin op kunnen nemen.’

Bedankt voor uw komst!