ZORG VOOR STERVENDEN TOEKOMST PALLIATIEVE ZORG IN NEDERLAND
overheidsbeleid en strategie Cilie Alberda November 2006 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Inhoud presentatie Tweedelige inhoud A. • Waar staan we nu • Toekomstig beleid B. • Politiek en beleid • Strategie
1
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Geschiedenis overheidsbeleid • 1996: eerste VWS beleidsbrief • ZON-programma ‘palliatieve zorg in de terminale fase’ • 1998: stimuleringsprogramma Palliatieve Zorg • Toetsingscommissie COPZ: 6 Centra voor de Ontwikkeling van Palliatieve Zorg • Projectgroep Integratie Hospicezorg (PIH) • Rapport Toetsings commissie • Rapport ZonMW
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Uitgangspunten overheidsbeleid • géén apart onderdeel van de zorg, voorkeur voor eerste lijn • generalistische insteek • ondersteuning en advisering door consultatie • bekostiging via reguliere kanalen • verdere verbetering van de palliatieve zorg
2
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Overheidsbeleid palliatieve zorg beleidsmaatregelen Stimuleren netwerkontwikkeling • ophoging en uitbreiding CVTM-regeling (vanaf 2007 via VWS) • nu ca. 72 netwerken • VTZ en coördinatie vrijwilligers Regionale ondersteuningspunten • 9 afdelingen palliatieve zorg bij IKC’s • landelijke dekking per 1 januari 2004 • bekostiging via bestaande beleidsregels IKC’s • Bekostiging Consultatiefunctie Landelijk ondersteuningspunt • Agora • begin 2002 subsidie
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Waar staan we nu • Van achterloper naar voorloper • Voorbeeld van goede ketenzorg in Nederland • Verder verbeteren noodzakelijk: want stilstand is achteruitgang • Vervolgprogramma ZonMW • Blijven nadenken over positionering en uitgangspunten
3
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Palliatieve Zorg en eerste lijn • 60% niet acute zorg sterft thuis • Eerstelijnszorg centraal –zorg thuis • VWS beleid gericht op versterken en verbreden eerstelijnszorg • Dus: beter samenwerken binnen eerste lijn (Zvw, Awbz en Wmo) + mantelzorg e vrijwilligers • Samenwerken met 2e lijn • Doel sluitende zorgketen palliatieve zorg
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Actueel Indicatiestelling en PTZ voorzieningen: discussie in Tweede Kamer • Indicatiestelling via CIZ aangepast •
•
• •
Goed nadenken over functies PTZ straks: – Hoogwaardige specialistische zorg – Respijtzorg Twee verdiepingsstudies: Onderzoek rol zorgkantoren NIVEL (mei 2006 TK) Onderzoek financiële knelpunten PTZ (Berenschot) Doel onderzoeken: completer beeld krijgen van aanbod en ervaren van financiële problemen Standpunt Staatssecretaris
4
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Standpunt • Rol Zorgkantoren – geen uniform beleid • Rol netwerken – geen adviesfunctie • Financiële positie instellingen (high care hospices, BTH) • Scenario’s: – Apart subsidie verlenen – PGB – Reguliere zorg via Wtzi verblijf kleinschalig woonvoorzieningen – Integraal tarief => extramurale ZZP
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Palliatieve zorg en politiek • • • • •
Politieke invloed belangrijk op beleidsproces Start stimuleren palliatieve zorg afgedwongen door TK Wens TK was achterstand inhalen Druk werd opgevoerd => rapportages Vanaf 2004 implementatie van beleid
5
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Hoofdlijnenakkoord huidig kabinet Passage: “Wat betreft de laatste fase van het leven is meer aandacht nodig voor palliatieve zorg en de opleiding daarvoor”.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Programma tekst politieke partijen •
•
Passage palliatieve zorg en euthanasie bij : – CDA – SGP – SP – GroenLinks – D66 Ontbreekt: VVD, PvdA!!
6
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Programma CDA 2.4.20. • Goede zorg aan het einde van iemands leven is van groot belang. Naast professionele hulp is er veel inzet van mantelzorgers. Echte palliatieve zorg voor degenen die zijn uitbehandeld in het ziekenhuis gaat deel uitmaken van de AWBZ. Mensen moeten kunnen kiezen of en waar zij palliatieve zorg willen krijgen: thuis, in een hospice of in een verpleeghuis of -instelling. Verschillen in vergoedingen zullen daarmee verdwijnen. 2.4.28. • Een goede zorg, begeleiding en ondersteuning van mensen voor wie de stervensfase is aangebroken, moeten gegarandeerd zijn. Palliatieve zorg moet breed beschikbaar zijn. Zorgverleners en patiënten moeten bekend worden gemaakt met de richtlijn bij palliatieve sedatie. Het Openbaar Ministerie ziet toe op strikte handhaving van de wettelijke normen bij euthanasie.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
SGP
Euthanasie en palliatieve zorg Waar mensen het recht van God over het leven in eigen hand nemen, gebeuren er ongelukken. Dat wil niet zeggen dat er geen schrijnende noodsituaties kunnen zijn waarbij je verstand stil staat: ondraaglijke pijn, onpeilbaar leed en onbeschrijflijke eenzaamheid. Euthanasie, actieve levensbeëindiging, en hulp bij zelfdoding bieden daarvoor echter nooit een echte oplossing. Voor een groot deel kan die oplossing wél gevonden worden door een goede pijnbestrijding en liefdevolle zorg aan het (sterf)bed. In hospices en vergelijkbare huizen gebeurt dat al, en op dit terrein kan er nog véél en véél meer. De regering zou er een eer in moeten stellen mensen en organisaties tegemoet te komen om goede initiatieven op dit punt te ondersteunen. Zowel bij de verzorgers als bij de verzorgden zijn de mogelijkheden van de palliatieve zorg nog te weinig bekend. -Als levensbeëindiging op verzoek al onaanvaardbaar is, geldt dat nog eens temeer voor levensbeëindiging van mensen die hun wil níet (hebben) kunnen uiten. Dat laatste geldt wel heel speciaal voor gehandicapte pasgeborenen (‘Groningenprotocol’). -‘Klaar-met-het-leven-zijn’ en dementie mogen nooit een euthanasiemotief zijn. -Voorzover terminale sedatie in de praktijk een ‘mooie’ uitweg is om onder de Euthanasiewet uit te komen, moet die weg worden afgesloten. -Er moet nóg meer (structureel) worden geïnvesteerd in palliatieve zorg en de beschikbaarheid van allerlei vormen en middelen om de pijn te bestrijden, ook voor groepen met bijzondere kenmerken, zoals kinderen, gehandicapten en mensen die dementeren. -Initiatieven en projecten met als doel om mensen in hun laatste, vaak moeilijke en zware levensfase te begeleiden, moeten financiële en andere steun ontvangen. -In de opleiding van artsen en verzorgenden moet meer aandacht komen voor hoogwaardige palliatieve zorg.
7
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Waarom regeerakkoord belangrijk • Regeerakkoord is politiek uitgangspunt voor te voeren beleid over kabinetsperiode • Palliatieve zorg binnen VWS bij verschillende directies (Curatieve Zorg en Langdurige zorg) • Verschilende wetgevende kaders: Zvw, Awbz, Wmo • Departement moet gezamenlijk activiteiten ontplooien • Kan soms drukmiddel zijn om extra geld vrij te spelen • Verantwoording afleggen
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Advies: •
Palliatieve zorg op politieke agenda krijgen!
•
Nog belangrijker is => REGEERAKKOORD
8