ZonMw project Tools ter bevordering effectieve samenwerking preventiecuratie in de wijk 1 november 2013, Congres Eerste Lijn verbinden preventie en curatie
Ilse Storm (beleidsonderzoeker, AWPG, RIVM) Anke van Gestel (epidemioloog, AWPG, GGD Brabant-Zuidoost) Hans van Oers (projectleider, AWPG, RIVM)
Betrokken partijen
•
verbinden preventie en curatie
Inhoud • Doel project en pilotwijken • Werkwijze pilotwijken • Eerste ervaringen samenwerken • Discussie verbinden 0e en 1e lijn
verbinden preventie en curatie
Doel project Door ontwikkelen en ontsluiten van ‘wijktools’ de verbinding tussen preventie, curatie en inwoners in de wijk initiëren en faciliteren met als einddoel plan van aanpak om te komen tot een gezondere wijk of dorp Wijktools: • Uniforme basismodule wijkprofiel • Flexibele aanvullende modules wijkprofiel • Werkwijzen voor beleidsdialoog (van profiel naar plan van aanpak)
Zeven pilotwijken participeren in project Wijktools preventiecuratie om ervaringen op te doen met diverse wijktools verbinden preventie en curatie
Zeven pilotwijken in project Wijktools preventie-curatie
Drimmelen
EttenLeur
Bernheze
Tilburg
Boxtel
GemertBakel
Eindhoven
verbinden preventie en curatie
Doel pilotwijken • Zeven experimenten waarin verbinding preventie-curatie op wijkniveau wordt gestimuleerd volgens bepaald stappenplan • Samen met wijkactoren werken aan een gedragen wijkplan door het inzetten van wijktools zoals wijkprofielen en beleidsdialogen • Om uiteindelijk te komen tot gezonde en participerende burgers in de wijk of dorp Het is meer een proces/traject dan een project
verbinden preventie en curatie
Figuur 1. Architectuur Wijktools Preventie-Curatie Agendasetting integraal project
Traject 7 wijkteams
1 Kiezen van wijk
Fase 1 Voorbereiding
2 Samenstellen wijkteam klein
3 Analyseren wijk (data en actoren) Fase 2 Formulering
Training netwerken en samenwerken in de wijk
•
Aan de slag met stappenplan (modeldraaiboek)
•
Gebruik tools passend bij wijk of dorp (maatwerk per pilot)
•
Realisatie uitvoerbaar wijkplan (tbv gezonde inwoners in wijk of dorp)
4 Samenstellen wijkteam groot
5 Opstellen procesontwerp Fase 3 Uitvoering
6a Opstellen wijkprofiel (dataverzameling)
Training werken met beleidsdialogen en wijkprofielen (tools)
6b Interpreteren wijkprofiel (knelpunten)
7a Uitvoeren Beleidsdialogen (prioriteiten)
7b Uitvoeren Beleidsdialogen (oplossingen) Fase 4 Bepaling
8 Schrijven wijkplan
9 Monitoring integraal project
Presenteren wijkplan
Training omgaan resultaten dialogen en profielen in wijkplan
Wijkteam = GGD epidemioloog, GGD beleidsadviseur en Robuust adviseur
Voorbeelden wijkprofiel
verbinden preventie en curatie
Voorbeeld beleidsdialogen
verbinden preventie en curatie
Aandachtspunten Wijkprofielen: • Leren van bestaande wijkscans/-analyses • Kansen voor samenwerken • Betrouwbaarheid van cijfers (wanneer is bron goed genoeg) • Landelijke beschikbaarheid • Compact houden, overzichtelijk, leesbaar Beleidsdialogen: • Wijkprofiel als uitgangspunt gebruiken • Aansluiten bij versterken preventie - curatie • Beleidsdialoog als middel voor concreet plan • Denken in netwerken (strategieën/basisregels) • Expliciete rol voor burgers verbinden preventie en curatie
Leerpunten soortgelijke projecten Bevorderende factoren zijn: • stappenplan/methode beschikbaar • hele actieve huisarts • beschikbaarheid van een procesmanager (voor integraal werken) • veel onderzoekscapaciteit beschikbaar • praten met mensen in de wijk, wijkmanager kan een rol hebben • medeverantwoordelijk maken en meedoen • klein houden (niet te groot en alles willen) Belemmerende factoren zijn: • gebrek aan tijd • veel tijd om toestemming te krijgen voor data
verbinden preventie en curatie
Een voorbeeld: wijk in Gemert-Bakel
Drimmelen
EttenLeur
Bernheze
Tilburg
Boxtel
GemertGemert Bakel -Bakel
Eindhoven
verbinden preventie en curatie
Filmpje Riky de Veth van Robuust over pilot Gemert-Bakel
verbinden preventie en curatie
Ervaringen pilots: Context integraal project Variabelen Bereidheid tot integraal project
Ervaringen Gemeenten streven naar samenwerking 0e en 1e lijn Eerste lijn ziet meerwaarde niet altijd, via gezondheidscentra vaak wel
Beschikbare middelen en menskracht
Menskracht kernteam vooral gehaald uit standaard taken Tijdsinvestering voor project is groter dan ingeschat Geen budget voor externe cijfers of ontwikkelen digitaal platform
Politiek en bestuurlijk draagvlak
Wisselend: soms als voorwaarde, soms achteraf Wijkgericht werken is wel actueel binnen gemeenten, maar transities ook
Verantwoordelijkheid
Opdrachtgever/eigenaarschap in veel pilots nog niet concreet Gemeenten in beeld, maar ook afhankelijk van gekozen thema’s
Verbindingen met andere initiatieven in de wijk
Eindhoven: Slimmer met zorg en WIJ-Eindhoven Gemert-Bakel: werkgroep Korte lijnen (samenwerking 1e lijn) Etten-Leur: Gezondheidsvoorlichter GGD (vraaggericht werken) Tilburg: Interventies rond overgewicht bij jongeren Boxtel: Wijkontwikkelplan gemeente (sociale as) Bernheze: Home-team (samenwerking 1e lijn en andere partijen)
Wijk of dorp is een werkbare eenheid (geografisch en organisatorisch) verbinden preventie en curatie
Ervaringen pilots: Samenwerken in kernteam Variabelen Rol en taken kernteam
Ervaringen GGD contact gemeente, Robuust eerste lijn Samen optrekken en neuzen dezelfde kant op
Betrokkenheid en motivatie
Samenwerken positief GGD en robuust Contextueel maken van cijfers Aansluiten ontwikkelingen wijkgericht werken en transities
Inzet en mate van participatie
Weinig uren beschikbaar Passend maken binnen eigen werkzaamheden
Competenties en expertise
Hangt samen met de functies Inzet expertise in wijken
Kennis en informatie
Presentatievormen wijkprofielen Traject beleidsdialogen nog redelijk nieuw Voorbeelden samenwerking 0e en 1e lijn
Verwachtingen
Haalbare dingen afspreken tussen 0e en 1e lijn Werkwijze ook toepasbaar op andere wijken
Representativiteit
Wijkactoren hangen samen met de focus Sleutelfiguren inzetten
Verantwoordelijkheden
Initiatief nemer zowel vanuit 0e en 1e lijn Eindverantwoordelijke wijkplan bespreken verbinden preventie en curatie
Werelden van samenwerkingspartners Epidemiologen: onderzoek, analytisch, onderbouwde uitspraken, kritisch, … Robuust: zelfstandig, solitair, regio-verband, samenwerken, netwerken, gids, …
GGD: beleefd, verantwoordelijk, veel samenwerken, niet commercieel, evidencebased werken, ….
Elkaars taal leren spreken, geldt ook voor andere wijkactoren
verbinden preventie en curatie
Invulling vervolgtraject komende maanden • Analyseren wijk (actoren en data) en plan maken met wijkactoren uit 0e en 1e lijn • Bepalen van de focus en afspreken wat klaar is na afronding pilot (met relevante wijkactoren) • Inzetten wijkprofiel vooral als middel in het traject en niet als doel op zich, geldt ook voor dialogen in de wijk
• Het wijkplan moet ook uitgevoerd worden, ook al stopt feitelijk het ZonMw traject (zorgen voor borging van het plan) Evaluatie succes- en faalfactoren door onderzoekers verbinden preventie en curatie
Discussie punten • Samenwerking tussen 0e en 1e lijn op wijk/dorpniveau vereist het delen van de (beschikbare) cijfers tussen relevante actoren • Realisering van een gezonde wijk stelt kwalitatieve data (verhalen in de wijk) boven kwantitatieve data (cijfers in wijkprofiel)
verbinden preventie en curatie
Meer informatie: Ilse Storm (
[email protected] of 030 274 3151) Anke van Gestel (
[email protected] of 088 0031 454)
Zie ook nog: - Position paper sturingsinformatie Robuust (
[email protected]) - Interview in blad Eerste Lijn met Hans van Oers (
[email protected])
verbinden preventie en curatie
Betrokken partijen
•
verbinden preventie en curatie