Zonder water(s) geen bier (en..))
Chris Wisse, Sr. Brouwer Jopenkerk Bierbrouwerij.
Korte voorstelling van Jopenbier • • • • • •
Jopenbier is dit jaar exact 20 jaar jong. Ontstaan uit liefde voor de biercultuur, historisch Haarlem. 1992/93 proefbrouwsels KU Leuven adhv oude geschriften. Eerste bier 1994 replica stadskeur 1501; Hoppenbier. 1996 volgde replica van stadskeur 1407; Koyt. Overgang van stichting naar BV; opbouw van merknaam Jopen, uitbreiding productengamma. • 2005 aankoop Jacobskerk in Haarlem • 2010 verbouw en opening Jopenkerk; Horeca en Brouwerij. • 2014 1850 m2 nieuwbouw in Waarderpolder naast de bestaande 1500 m2 magazijnen; uitbreiding Lagering, bierverwerking en Botteling, ruimte voor tweede brouwzaal. Horeca; Taproom – lunch locatie.
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Na 20 jaar een logo restyling:
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Drankenindustrie als praktijkvoorbeeld • Drankenindustrie in zijn algemeen is zeer water intensief.
• Bier is welhaast de oudste drank, met een zeer lange geschiedenis. • Beschikking hebben over een goede kwaliteit water is altijd al de zorg van de brouwer geweest. • Kort stukje over de geschiedenis:
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Eerste geschriften 2000 v Christus
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
In de middeleeuwen: Bier in plaats van water. • Tot c.a. 1400 werd er bier gebrouwen met oppervlaktewater uit het Spaarne…..
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Haarlem 1646
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
c.a. 1600 Aanleg van de brouwersvaart
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Waterspecificaties van typische biersoorten… plaats bierstijl
Pilzen Dortmund Burton on Trent Munchen Pils Dort Pale Ale Helles - Bock
Dublin stout
Köln Kölsch
ppm- mg/l
Ca2+
7
262
352
75
115
104
Mg2+
2
25
45
18
4
15
Na+
2
70
55
2
12
52
CO32-
14
550
320
148
200
152
Cl -
5
107
25
2
19
109
SO42Hardheid dH
5 1,63
290 41,5
725 71,9
10 16,5
55
86
Pilsner type; bleek ondergistend, neutraal tot hopbitter; water arm aan opgeloste stoffen, geen alkaliserende werking omwille laag Carbonaat gehalte.
Dortmunder type; bleek ondergistend; volmondiger en zoeter dan pilsner door zoutrijk en hard water, rijk aan sulfaten, chloriden en natrium. Burton-type; sterk gehopt pale ale bovengistend bier, hoge gehalte calciumsulfaat neutraliseert hoge alkaliteit en geeft een droge smaak aan het bier. VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Waterverbruik voor Bier: • Vermouten van gerst/tarwe c.a. 6 – 9 ltr water per kilo mout. • Brouwen & afvullen c.a. 3 - 12 ltr water per liter bier. • Mouten en brouwen-verwerken-verpakken samen maakt voor een cat. S bier c.a. 5 – 15 liter water per liter bier. • Gerstverbouwing 100-250 liter water per liter bier. VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Het stads water in Haarlem
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Beoordeling als neutraal brouwwater Kwaliteit A Project: Ref:
Jopen bier -drinkwater onbehandeld
Ca2+ Mg2+ Na+ K+
ppm ppm ppm ppm
44,00 9,30 81,00 0,00
ClSO42HCO3NO3-
ppm ppm ppm ppm
102,00 56,00 154,00 1,81
SiO2 CO2
ppm ppm
7,00 2,15
Tot. hardh. TDS Geleidbaarheid pH
meq/l ppm µS/cm
2,98 456,00 653 8,06
hardheid ºD 8,33
• • • • •
Chloride aan de hoge kant Sulfaat aan de hoge kant Natrium aan de hoge kant pH aan de hoge kant Temperatuur loopt hoog op
• Ontoelaatbaar kiemgetal blijkt mogelijk.
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Verlaging door ontharding en O. Osmose Kwaliteit B Project: Ref:
Kwaliteit C
Jopen bier -Onthard drinkwater.
Ca2+ Mg2+ Na+ K+
ppm ppm ppm ppm
0,10 0,10 149,00 0,00
ClSO42HCO3NO3-
ppm ppm ppm ppm
SiO2 CO2 Tot. hardh. TDS Geleidbaarheid pH
hardheid ºD 0,04
Project: Jopen bier Ref: -Osmosewater uit onthard drinkwater Ca2+ Mg2+ Na+ K+
ppm ppm ppm ppm
0,00 0,00 6,09 0,00
102,00 56,00 154,00 1,81
ClSO42HCO3NO3-
ppm ppm ppm ppm
1,68 0,33 12,44 0,41
ppm ppm
7,00 2,15
SiO2 CO2
ppm ppm
0,36 2,15
meq/l ppm µS/cm
0,00 456,00 653 8,06
Tot. hardh. TDS Geleidbaarheid pH
meq/l ppm µS/cm
0,00 21,30 21 6,9
hardheid ºD 0,00
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
In mengverhouding een goed basis brouwwater Mengwater kwaliteit D Project: Ref:
Jopen bier -hard drinkwater 2,0 m3/h
onthard permeaat 1,0 m3/h
mengsel 3,0 m3/h
Ca2+ Mg2+ Na+ K+
ppm ppm ppm ppm
44,00 9,30 81,00 0,00
0,00 0,00 6,09 0,00
29,33 6,20 56,03 0,00
ClSO42HCO3NO3-
ppm ppm ppm ppm
102,00 56,00 154,00 1,81
1,68 0,33 12,44 0,41
68,56 37,44 106,81 1,34
SiO2 CO2
ppm ppm
7,00 2,15
0,36 2,15
4,79 2,15
Tot. hardh. TDS Geleidbaarheid pH
meq/l ppm µS/cm
2,98 456,00 653 8,06
0,00 21,30 21 6,9
1,98 311,10 442,33
hardheid ºD 5,55
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Watercorrectie’s in de brouwzaal: • Lichte pH correctie Warmwater tank met Zwavelzuur foodgrade. Decarbonisatie effect neutraliseren – positief effect op drogere hoppige bieren.
• pH correctie maisch beslag door inzet van zuurmout. • Andere addities voor enkele specifieke biertypes b.v.: • Toevoegen Calciumcarbonaat voor Stout; benadering Dublin water. • Burtoniseren voor Engels Ale types: Calciumsulfaat additie. VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Bedenkingen voor de Horeca • • • • • • • •
Filtratie – ontkieming wenselijk. Inzet van verschillende waterkwaliteiten mogelijk. Volledig Onthard water voor Stoomgenerator. Mengwater 5 dH beste voor Koffie. RO water beste voor Thee. RO water beste voor Glazen- en Vaatwasser. RO water het beste voor ijsklontjes. Publiek water best stadswater. VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
De waterkamer van de Kerk 4
3
2
PWN
1
Ontharding installatie
Kwaliteit A
Kwaliteit B
Osmose installatie Kwaliteit C
c TT
c
LT
TT LT
Buffer R.O. 1000 ltr
C.w. C.w.
Koud water tank 2500 ltr
C.w. C.w.
Koude wort
m Hete wort
PFADUCO
c c
1 = Breektank installatie 2 = Actief kool filter 3 = Fijn filter 4 = U.V. Filter
Kwaliteit D TT
LT
Buffer 1000 ltr
TT LT
Heet water tank 4500 ltr
Stoom Condensatie
C.w. C.w.
Brouwerij c
Horeca koud
Horeca heet
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Water A, stadswater. Kwaliteit A Stadswater
Begane grond Publiek Sanitair werkkast schoonmaak
Eerste Verdieping Publiek Sanitair
tweede Verdieping Douche-Sanitair personeel Brandslanghaspel
Brandslanghaspels Begane grond en eerste etage.
Slangpunt Bierbostelhok
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Water B, volledig onthard. Kwaliteit B Volledig onthard.
Begane grond Voedingswatertank Stoomgenerator brouwerij.
Eerste verdieping Keuken Horeca; Combisteamers.
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Water C, Osmose water. Kwaliteit C Osmosewater
Begane Grond; Bar Kerk: glazenspoelmachine 2 x, Quooker koffiebar.
Eerste verdieping; Bar Restaurant: glazenspoelmachine.
Eerste verdieping Keuken; Vaatwasser.
BG; Debrass: Ijsblokjes machine.
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Water D, Mengwater. Kwaliteit D Mengwater Begane grond: Bar Kerk: Koffiezet machines, 3x spoelbak, 4x glazenspoelkruis.
Eerste verdieping, Bar Restaurant: Koffiezetmachine, spoelbak, glazenspoelkruis.
Eerste verdieping Keuken: aanrecht "Mis en Place", fontijntjes handenwas; spoelkeuken; Aligator, Werkkast schoonmaak.
Begane grond: Debrasseer; spoelbak. Bar Pastorie; spoelbak, glazenspoelkruis.
Tweede verdieping; wasmachines, pantry kantoor
Zolder verdieping; warmwaterboiler. VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Water D Warm, mengwater. Warmwaterboiler zolderverdieping
Tweede verdieping; kleedruimte douches personeel.
Eerste verdieping; Keuken; aanrecht "Mis en Place", spoelkeuken, handenspoelbakken, Werkkast schoonmaak .
Begane grond: Debrass spoelbak, Werkkast schoonmaak.
Warmwatertank Brouwerij
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Uitvoering waterbehandeling
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Sturing geïntegreerd in brouwerij automatisering.
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Brouwerij faciliteert de Horeca
RECIPE1407 26
RECIPE1407 27
Buiten de Kerk
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Emrikweg 21
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
Tegeltjeswijsheid
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014
VTM - EHEDG water in de fabriek 2-12-2014