Zet- en drukfouten voorbehouden Juni 2014 uitgave van Stichting Bommelse Kunst Route Oplage Bommelse Kunstkrant

Zet- en drukfouten voorbehouden

Juni 2014 u i t g a v e v a n S t i c h t i n g B o m m e l s e K u n s t R o u t e

[email protected] Oplage 25.000

Bommelse Kunstkrant C ONTEM P ORAR Y ART Juni 2014

de rode draad Het is dit jaar de 28e editie van de Bommelse Kunst Route, een evenement van en voor kunstminnend Zaltbommel en verre omstreken. Een evenement overigens waar al die jaren een rode draad doorheen loopt: de draad van kwaliteit. Dat betekent én kunst op hoog niveau én een bijpassende entourage.

Blij als ze zijn met hun prachtige plek organiseren ze diverse open dagen en heel Bommel komt kijken. Veel positieve reacties: ‘eindelijk een betaalbare plaats voor kunstenaars’, ‘de gemeente is gek als ze dit ooit slopen’, ‘wat een prachtig licht’, enzovoort, enzovoort. Zomer 2013 is de oude L.T.S. voor het eerst onderdeel van de Bommelse Kunst Route en Kunst Kiezel Klei. De kunstenaars stellen hun ateliers opnieuw open en nodigen gastkunstenaars uit.

enorme drukte en veel gezelligheid zijn het gevolg In de tussentijd is de gemeente aan het denken geslagen en in overleg gegaan met Woonlinie. Het plan is om het pand door Woonlinie te laten exploiteren en naast de kunstenaars ook maatschappelijke organisaties te huisvesten. Nu, juni 2014, is de onrust en onduidelijkheid achter de rug. Het gebouw zit vol. Met de opening van

2012 2014

2014

Najaar 2012. De Waard, het gebouw van Cambium College aan de Van Heemstraweg West, staat leeg. De gemeente brengt het onder bij Camelot, leegstandsbeheer. Een aantal kunstenaars nemen hun intrek: Sonja de Jongh, Annita Smit, Yvonne Labrujère en Annemieke Blokhorst. Er volgen meer kunstenaars en er ontstaat een ‘kunstenaarskolonie’. Beneden raakt het vol en ook op de eerste verdieping worden lokalen verhuurd. Al snel zijn er meer dan 15 kunstenaars gevestigd met prachtige ateliers in de praktijken theorielokalen van de voormalige school. Veel ruimte, veel licht en veel gezelligheid. De kunstenaars beïnvloeden elkaar en overleggen over elkaars werk.

21

28

JUNI

29

door: Kees van de Wal

Ik wens u een mooie route, Patrick Esveld Voorzitter Bommelse Kunst Route

22

van oude l.t.s. naar pand 9

Als kersverse voorzitter is het mij een genoegen u deze editie van de BKR van harte aan te bevelen. En dat niet alleen vanwege de prachtige exposities van bekende kunstenaars en van nieuwe jonge talenten, maar zeker ook vanwege de bijzondere extra’s die wij voor u in petto hebben. In het kwaliteitsprogramma, waarin het uiteraard allemaal om kunst draait, zult u veel nieuw twee- en driedimensionaal werk van uiteenlopende stijlen aantreffen. En ook dit jaar verwelkomen wij weer een aantal kunstenaars als gast, zodat we u een grote variëteit aan werk kunnen laten zien. Naast de foto met informatie over hun werk hebben de kunstenaars bijna allemaal een column geschreven, waarmee zij u binnen laten in hun persoonlijke wereld en verrassen met ideeën over hun opvattingen. Bovendien kunt u dit jaar voor het eerst een kijkje achter de schermen krijgen en over de drijfveren van de kunstenaar vernemen tijdens het kunstenaarsgesprek, een avondvullend programma op dinsdag 24 juni. Anders dan voorgaande jaren zal de bijzondere overzichttentoonstelling in de Gasthuiskapel (bijna) de hele week, van 21 tot en met 29 juni, geopend zijn. En om het u comfortabel te maken rijdt er tijdens de

weekenden tussen de Gasthuiskapel en Pand 9 een gratis pendeldienst. Ook voor de inwendige mens wordt goed gezorgd, met tijdens de opening heerlijke espresso’s van een echte barista en bijzondere Bulgaarse bubbels. Wilt u tijdens de route van een heerlijke lunch of een lekker afsluitend diner genieten, dan staan er voortreffelijke BKR menu’s voor u klaar bij 3 Zaltbommelse kwaliteitsrestaurants: een primeur! Het belooft wederom een bijzondere week te worden, waarbij ik u graag uitnodig om langs te komen. We hopen dat u de hele route aflegt, zodat u het diverse aanbod op de vele bijzondere locaties kunt bekijken en de rode draad zelf kunt ervaren. Aan de kunstenaars zal het niet liggen, ze zullen u met open armen ontvangen!

word vriend van de bkr

Als u de BKR een warm hart toedraagt kunt u vriend/vriendin worden. Voor een minimale bijdrage van € 25,- per jaar steunt u ons. U kunt zich aanmelden als vriend via www.bommelsekunstroute.nl of [email protected]. Een kaartje sturen mag ook; Bommelse Kunst Route - Postbus 96, 5300 AB Zaltbommel.

kringloopwinkel De Spullewaard, half maart, zijn alle ruimtes in gebruik genomen en de kunstenaars zijn blij met hun plek. Een aantal kunstenaars heeft samen Kunstzaken opgericht voor het geven van workshops en er zijn regelmatig open ateliers. De parkeerplaats van Pand 9 staat regelmatig vol. Pand 9? Ja, want dat is sinds de officiële opening van 12 april de nieuwe naam. Iedereen heeft zijn plek gevonden en de boel komt tot rust. En dat is mooi. Pand 9 kan volgens berekeningen nog 15 jaar blijven staan. Bij de opening van de Voedselbank, die ook huurt in het gebouw, grapte burgemeester Albert van den Bosch: ‘Ik durf bijna de voorspelling aan dat dit gebouw nooit meer weg gaat’. We zullen zien.

Jo King

Pagina 2

bommelse kunstkrant

Juni 2014

deelnemende kunstenaars baudoin terrazzobeton

joris

heidi

Heerewaarden www.jorisbeton.nl T. 0487 570 110

olieverf op linnen en zeefdrukken

Door verschillende technieken toe te passen ontstaan unieke vormen, die als hoofdbedekking draagbaar zijn maar ook op zichzelf staande objecten kunnen worden.

gerda

sonja

Gameren www.elfring-art.nl T. 06 125 172 58

beelden

maria

jo

ans

anneke

rob

liesbeth

Zaltbommel [email protected] T. 06 107 474 47

Titel van werk: ‘De bomen’ materiaal: acryl en olieverf op doek.

lehr materieschilderijen en kalligrafie Zaltbommel www.liesbethlehr.nl T. 0418 516 806

Rob werkt vanuit zijn atelier aan een gestaag groeiend oeuvre.

prenten, schilderijen, objecten

vormgeving in textiel/weven

‘Van Saskia ...’

Zaltbommel [email protected] T. 06 542 230 85

van der horst

klein Zaltbommel www.oogappelhandweverij.nl T. 0418 684 662

‘Mixed up and More’: mijn bouwsels ontstaan vanuit een zoektocht naar harmonie en waarheid. De innerlijke processen zijn zichtbaar in de autonome vormgeving.

mixed media

schilderijen

Portretten, Film Noir, naakten en diverse opdrachten van de laatste twaalf maanden.

Zaltbommel www.ansvanheel.exto.nl T. 06 206 426 99

heijman

king Zaltbommel www.jokingpaintings.com T. 0418 641 312

Verbonden en onbereikbaar: Maria geeft elke BKR dag om vijf uur een presentatie over de ontwikkeling van de piëta van 1998 tot nu.

mixed media

inktschilderijen

Mijn penseel laten dansen op papier, de inkt voelen en zien vloeien op het dunne Chinese Wenzhou papier, daar geniet ik van.

Zaltbommel www.mariavangerwen.nl T. 06 106 337 45

van heel

de jongh Zaltbommel www.sonjadejongh.nl T. 06 284 341 54

Mijn schilderijen zijn geïnspireerd op de natuur en kun je ervaren als kleursensaties, stemmingsmomenten of emotionele belevingen, maar evenzeer gaan ze over de effecten van verfgebruik en schilderstijl.

van gerwen

unieke hoeden en (licht)objecten Zaltbommel www.hoedanook.nl T. 06 308 232 83

Een beeld en ontwerp wordt in samenspraak met de opdrachtgever gemaakt, waarbij zijn inbreng mijn inspiratiebron is.

elfring

huyzendfeld

De stilte en de vergankelijkheid, de transcendentie, daar gaat het mij om.

anna

rien

van der loeff schilderijen, aquarellen Gameren www.rienvanderloeff.nl T. 0418 562 049

De natuur blijft een eeuwige inspiratiebron. Een speciale sfeer weergeven in mijn werken vind ik erg belangrijk.

bommelse kunstkrant

Juni 2014

Pagina 3

deelnemende kunstenaars van der meer schilderijen, portretten

jan

sabine

Zaltbommel www.janvandermeer.eu T. 06 514 856 34

​textielontwerp, textieldruk

Wie is hij, die kinderen vermoordt?

annemoon

robert

​ ordrecht D ​www.annemoonmulder.nl T. 06 252 315 66

schilderijen en objecten

anja

kees

annita

jos

jeroen

renee

Zaltbommel [email protected] T. 06 405 991 58

Mijn inspiratie vind ik in de wereld om me heen en mijn kijk op de wereld is terug te vinden in wisselende thema’s als natuur- en figuurcomposities en abstract werk.

wolters schilderijen, tekeningen, klei Zaltbommel www.reneewolters.nl T. 0418 540 502

‘Tegenlicht’, detail nr 2 van de wandinstallatie in mixed media, 2014.

schilder- en tekenkunst

collages en plastic objecten

Plastic wand- of vloerkleden en objecten, zoals ze nooit hebben bestaan en die als zodanig ook niet bruikbaar zijn, krijgen nu een podium tijdens de BKR 2014.

Zaltbommel www.jeroenstijlaart.com T. 06 206 205 81

venrooij

van der wedden Zaltbommel www.josvanderwedden.nl T. 06 127 852 33

Gevouwen driedimensionale kunstobjecten. Bijzonder en eigenzinnig. Fascinatie voor herhaling, textuur en structuur. Strakke ritmiek, subtiele kleurschakeringen. Verstilde sfeer van rust en orde.

autonome kunst

schilderijen

Verstilde abstracte landschappen. Herkenning maakt plaats voor abstractie. Een verstilde vormentaal is het resultaat.

Zaltbommel www.annitasmit.nl T. 06 428 856 27

stijlaart

van de wal Zaltbommel www.keesvandewal.nl T. 06 289 188 37

Met mijn werk wil ik verbazing oproepen door materialen en voorwerpen op verrassende manier naar mijn hand te zetten, met elkaar in harmonie te brengen en zo één beeld creëren.

vouwkunst

schilderijen

Delen van oude beelden en herinneringen voeg ik bij elkaar om een nieuwe wereld mee te scheppen.

Zaltbommel www.anjavanschijndel.com T. 0418 516 491

smit

volmer Zaltbommel [email protected] T. 0418 540 465

​Ik blijf gefascineerd door dessins, vorm, kleur en textiel.

van schijndel

schilderijen, tekeningen, etsen Zaltbommel www.sabinevess.nl T. 0418 516 061

Bij het verleggen van grenzen komen de belangrijkste vragen naar boven. Waar ben ik, en vooral waar wil het heen?

mulder

vess

‘Nun ist die Welt so trübe, der Weg gehüllt in Schnee’. Dit werk is onderdeel van ‘Die Winterreise’, een serie in opdracht voor het Schubertfestival, met Henk Neve en Hans Eysakker in de Doelen, Rotterdam, 2015

peter

mineke

woolschot SCHILDERIJEN Zaltbommel [email protected] T. 06 502 343 18

Mijn fascinatie voor de schoonheid en de vergankelijkheid van de natuur, mijn herinneringen, het licht, kleur en beweging spelen in mijn werk een sterke rol.

Pagina 4

bommelse kunstkrant

Juni 2014

gasten van den bosch gast van kees van de wal poëzie (en socratische dialogen)

annette

marja

fischer gast van liesbeth lehr keramische en bronzen beelden

Een grafisch taalbeeld: impressies van koppen met hun verhaal, in combinatie met Vlaamse taalflarden en poëtische teksten.

anneke

carolien

kagenaar gast van gerda elfring keramische beelden

loes

10x10

marjolijn

klaartje

Rosmalen www.sierbaar.nl T. 06 489 639 69

Zilveren sieraden, vaak in combinatie met bestaande materialen, zoals gekleurd blik.

lugt gast van sonja de jongh schilderijen Varik www.galeriecharlottelugt.nl T. 06 154 631 64

Grote thema’s als oorlog en verlies tot muziekcomposities op doek, het raakt aan de essentie van ons bestaan. Het brengt je terug naar de kern der dingen.

nieuwkomer Dorien Jacobs

Strijd. Emoties, gedachten, van alles in mijn hoofd strijdt om aandacht om op het doek te komen.

gast van anja van schijndel sieraden

gast van het bestuur project

Meer dan 75 (internationale) kunstenaars met een reizende expositie van 400 doekjes van 10 x 10 cm tonen tijdens de BKR hun verzameling voor de tweede keer.

Zaltbommel www.andersabstract.com T. 06 144 826 62

van leeuwen

artist Amsterdam www.10x10artist.com T. 06 547 554 54

Doorleefde indrukken van Aziatische cultuur en spiritualiteit verwerkt tot een authentieke sfeer van rust en stilte.

gast van liesbeth lehr schilderkunst, acryl op doek

gast van rien van de loeff beeldhouwen in steen

Abstracte beelden van Belgisch hardsteen, vorm gegeven op het thema Binnenste Buiten, gebaseerd op mijn nieuwsgierigheid naar de creativiteit van de mens.

Berlicum www.loeskagenaar.nl T. 073 503 70 38

koppelaars

wessels Nieuwegein/Culemborg www.annekewessels.nl T. 06 498 605 75

Zoelen www.carolienfischer.nl T. 06 331 050 11

Keramische vrouwenportretten, inspiratiebron: schilderijen uit de middeleeuwen en renaissance. Bronzen en terra cotta ‘aandoenlijke honden’.

gast van jos van der wedden schilderen, acryl op doek Zaltbommel www.marjaros.nl T. 0418 513 158

Zaltbommel www.annettevandenbosch.nl T. 06 534 574 87

Ik hou van de combinatie van kunstvormen: van beeld en geluid, van taal en beeld, van een enscenering die een ervaring teweeg brengt: een onderdompeling.

ros-michiels

charlotte

Ik was een nieuwkomer in Zaltbommel, verhuisd vanuit de Randstad tijdens een lange, koude winter. Nog niet wetend wat Zaltbommel te bieden had naast mooi stadje, rivier en uiterwaarden. Het ontdekken begon. Huis-aan-huisblad De Toren bleek mijn wegwijzer. Ik verwonderde me over het ruime aanbod van kunst, cultuur en verenigingsleven. Dat beviel me! Al snel stond ik via De Toren óp de toren, als vrijwillig torengids van de Sint Maarten. Vanaf de toren mocht Zaltbommel er óók zijn met bovenzicht op de oude binnenstad en de glinsterende Waal verdwijnend aan de einder. Aansluiting bij activiteiten was zo gevonden. Het inburgeren was begonnen en bleek makkelijk te gaan. De zomer kwam. Weekblad de Toren meldde over de BKR. Het zei me niets. Nieuwsgierig ging ik naar de overzichtstentoonstelling in de Gasthuiskapel. Wat een indruk maakte de Gasthuiskapel zélf al met z’n prachtige blauwe gewelf! Op stap met het routeboekje met handig plattegrondje en adressen van kunst in galeries, de Sint Maartenskerk en diverse privéadressen in de binnenstad. Een beetje beschroomd stapte

ik binnen, te gast bij de kunstenaars thuis of in hun atelier. Het maakte diepe indruk op me: de hoge kwaliteit van de kunst, de prachtige panden in de binnenstad, de ateliers, de Sint Maartenskerk en de gastvrijheid van de kunstenaars.

een hele nieuwe dimensie van zaltbommel openbaarde zich Ik herinner me tuinen met prachtige rozen. Geen wonder, er bleek een rozenkwekerij om de hoek te zitten. Ik herinner me gevilte wollen shawls, hangend voor een raam. Het zonlicht viel er door, zo prachtig. Ik herinner me een snikhete middag in een atelier waar ik in de stilte naar een schildering keek en een koel glas water aangereikt kreeg van de maker. Ik herinner me een persoonlijk verhaal van een kunstenaar naar aanleiding van gemaakt werk. Ik herinner me krachtige, energieke portretten naast verstilde, poëtische werken. Ik herinner me de afwisseling van abstract, figuratief, keramiek, brons en andere materialen. En ik wist: het tweede weekend ga ik wéér! En het volgend jaar óók. Met familie en vrienden. En zo gebeurde. De BKR- weekenden hield ik vrij om familie en vrienden uit te nodigen en samen de BKR te beleven. Ik zou iedereen willen zeggen: ga naar de BKR en heb een mooi weekend!

Juni 2014

bommelse kunstkrant

Pagina 5

leden

Bijna alle kunstenaars nemen ieder jaar deel aan de route. Een klein aantal van hen is om uiteenlopende, persoonlijke redenen niet in de gelegenheid om het werk, dat dit jaar tot stand kwam, te exposeren. Wij willen hen toch graag een podium bieden in deze editie van de Bommelse kunstkrant.

rené van dam

beelden in brons, keramiek en schilderijen Bruchem www.renevandam.nl T. 0418 642 773

hans heijman

schilderijen, etsen en objecten Zaltbommel www.hansheijman.nl 0418 513 933

janneke hillenaar

schilderen, grafiek, 3-d Zaltbommel www.jannekehillenaar.nl 0418 514 488

josien schouten olieverf

Zaltbommel T. 0418 514 834

gonneke verschoor objecten en installaties keramiek en staal Zaltbommel www.gonnekeverschoor.com T. 06 343 32888

pasklare dichtregels cadeau! door: Annette van den Bosch

Vooral Vlaamse dichters spreken mij aan vertelt Annette van den Bosch, want zij zijn Bourgondiërs. Dat merkte ik vooral toen ik Koen Stassijns interviewde. Hij vertelde over zijn voordrachten, over de Eerste Wereldoorlog en zijn woonplaats Pamel. Ons interview verliep zo geanimeerd dat we steeds nieuwe onderwerpen aansneden. Na afloop van het gesprek stelde Koen voor samen te genieten van een heerlijke fles wijn die hij nog in de kelder had liggen. De bordeaux smaakte inderdaad fantastisch en leidde tot confessies die ik hier niet zal verhalen, maar die me bijblijven. Naderhand liep ik over de begraafplaats naar mijn auto met een paar pasklare dichtregels in mijn hoofd. Op basis van alles wat Koen mij had verteld over het dorp waar hij leeft en werkt had ik het idee dat ik er zelf vandaan kwam. Het heeft geresulteerd in het gedicht “dorp P in vogelvlucht” dat hieronder is te lezen. Een fijn cadeau. dorp P in vogelvlucht alles is hier thuis, het huis, het kruis, de buren en de babbelaars sabbelend op elke nieuwe ochtend, die hun vlees verlamt op het plein dat uitkijkt naar de dood gevaren in een driehoek kadert

kunstraadsels 1. Welke kunstenaar had een rode en een blauwe periode? 2. In welk museum vindt u de Mona Lisa? 3. Welke kleur krijg je wanneer je rood en geel mengt? 4. Welke Duitse kunstschool voor architectuur en toegepaste kunst werd in 1919 door Walter Gropius te Weimar gesticht? 5. Uit welk land komt de schilder Rene Magritte? 6. Hoe noemde men de unieke tentoonstelling te Gent waarbij burgers hun privé-woningen ter beschikking stelden aan kunstenaars?

7. Wie schilderde ‘De Aardappeleters’? 8.  Hoe heet het schilderij waarop Rembrandt de Compagnie van kapitein Banningh-Cocq afbeeldde? 9. Hoeveel mensen zitten er aan ‘Het Laatste Avondmaal’ van Da Vinci? 10. Welke artiest creëerde ‘De Schreeuw’? 11. Wat zijn de drie primaire kleuren? 12. Wie schilderde de ‘Mona Lisa’? 13. Wat is het grootste museum ter wereld? 14. Hoe noem je een beeld van Maria met haar dode zoon op schoot? 15. Welke schilder zei over zijn werk: “Ik rotzooi maar wat aan”?

zo strak de blauwte en het verboden pas gemaaide: uiting van een kinderwens rimpels trekken door het dorp met veel te grote voet, het grind slaat aan jaagt ganzen op de vlucht het gezaaide zet zich voort tot aan de hemel graaft een poort onder het gazon ondertunnelt grauwe zerken gekwetste mollen uit de streek leggen hun roze handjes naast de spade

Antwoorden 1. Pablo Picasso 2. Louvre 3. Oranje 4. Bauhaus 5. België 6.Chambres d’amis 7. Vincent van Gogh 8. De Nachtwacht 9. Dertien 10. Edward Munch 11. Rood, blauw en geel 12. Leonardo da Vinci 13. Het Louvre in Parijs 14. Een piëta 15. Karel Appel

bommelse kunstkrant

Pagina 6

Juni 2014

verhaal van de kunstenaar anja van schijndel De kunstcollectie van Würth inspireert mij. Als beeldend kunstenaar wil ik op diverse manieren bezig zijn met kunst. Zo ben ik naast mijn werk in het atelier ook actief als vrijwilliger bij de Kunstlocatie Würth ‘s-Hertogenbosch. Het is heel inspirerend en leerzaam om mij bij elke nieuwe tentoonstelling weer te verdiepen in deze bijzonder mooie bedrijfskunstcollectie. En wat mij ook fascineert zijn de mensen die ik rondleid langs de tentoonstelling van hedendaagse kunst. Regelmatig delen we boeiende en leuke ervaringen. Zo vroeg een bezoekster, een oudere dame, mij om haar een hand te geven. Toen ik dat deed vertelde ze me dat ze Picasso ooit een hand had gegeven toen ze als jong meisje bij haar tante in Zuid Frankrijk logeerde. Daarop vertelde ik haar dat ik Mick Jagger een hand had gegeven, maar dat maakte duidelijk minder indruk op haar dan op mij, Mick wie?

Tijdens een tentoonstelling van de kunstenaar Christo ontmoette ik mensen die de Reichstag in Berlijn of de Pont Neuf in Parijs, door Christo ingepakt, met eigen ogen hebben gezien. Terwijl zij hun verhaal vertelden kon ik van hun gezichten aflezen, hoe bijzonder deze ervaringen moeten zijn geweest. Dít is wat Christo wil, dacht ik toen. Twee weken een gigantisch kunstwerk laten zien en dan… weg…!

wat rest is de emotie Terwijl ik de nieuwe tentoonstelling van de Oostenrijkse kunstenaar Hundertwasser aan het inlezen was verscheen er voor het eerst een vrucht aan onze tulpenboom. De grillig gekronkelde hard groene vrucht sprong open en in een spleet zag ik een knalrood balletje, het leek op een Hundertwasser oog, zo geplukt van een van zijn schilderijen. Het toeval wilde, dat ik las dat hij in Nieuw Zeeland begraven ligt, jawel, onder een tulpenboom, zoals hij zelf gewenst had. Zomaar een greep uit leuke en inspirerende ervaringen.

langs de lat van de culturele geschiedenis Jos van der Wedden

Ik begon mij te interesseren voor filosofie en geschiedenis. Wat ik beeldend niet meer voor elkaar kreeg, daarvoor vond ik woorden. Taal, dat werd steeds meer mijn wereld. Ik maakte gedichten, schreef een boek en dacht dat mijn wereld aan beelden ineen gestort was. Twijfel alom over mijn werk. Maar er komt altijd een omslag en zo beland ik

In mijn jeugd bouwde ik vlotten van oud hout om er mee te spelen en op het water te varen. Na veel in het water gelegen te hebben zocht ik een drogere hobby. Het werden bouwsels van oude planken en takken in bomen. Maar na een aantal keren uit een boom gevallen te zijn was de lol er snel af. Een nieuwe uitlaatklep voor mijn creativiteit vond ik in de weilanden aan de rand van Den Haag, waar veel fietswrakken gedumpt werden. Bruikbare onderdelen werden er vanaf gesloopt en gebruikt om zeepkisten en een fiets van samen te stellen. Ik heb de term ‘recycling’ niet bedacht, maar hij stamt waarschijnlijk wel uit die tijd. Tijdens mijn studietijd brak een nieuwe fase aan. Als creatieve student probeerde ik met weinig middelen mijn omgeving

zo leuk mogelijk te maken. Rond 1975 werd in Den Haag een keer per maand het groothuisvuil buiten gezet en opgehaald door de reiniging. Ik vond het zonde dat zoveel nog bruikbare dingen vernietigd werden. Oud hout, meubilair en stenen kregen een nieuwe bestemming in mijn studenteninterieur. (Een ander argument was, dat ik geen geld had om alles nieuw te kopen.) Uit gewoonte gebruikte ik ook bij de latere verbouwingen in Zaltbommel oude materialen om er een nieuwe woonomgeving mee te creëren.

het altijd maar denken: ‘hoe kan ik van oude delen iets nieuws maken’ heeft mijn werk als beeldend kunstenaar steeds duidelijker beïnvloed. Delen van oude beelden en herinneringen voeg ik bij elkaar om er een nieuwe wereld mee te scheppen. Samen vormen ze een onuitputtelijke bron van waaruit nog veel nieuwe werken kunnen ontstaan.

dolgelukkig in pand 9! Mijn hele leven al ben ik bezig met creëren. Ik kan me geen leven zonder voorstellen. Als klein kind was ik altijd bezig met knutselen en tekenen. Ik maakte outfits voor de Barbies door lapjes te knippen en deze met plakband of met de nietmachine om het lijfje van de Barbie heen te modelleren. Het was dus ook niet meer dan logisch, dat ik voor een kunstopleiding koos, toen ik ging studeren: Textiele Vormgeving in Amsterdam.

Mijn domein was aanvankelijk vooral het beeld. In de tuin bracht ik de poes in beeld met een houtskooltje. Daarmee begon mijn kunstzinnige ontwikkeling, net zo als bij de grotbewoners in Lascaux, die afbeeldingen van hun stieren en dieren in de rotsen kerfden. Via tal van schildercursussen die nogal een primitief soort schilderwerken opleverden kwam ik in aanraking met de drukkunst: etsen. Ineens kon ik meerdere werken afdrukken en productie maken. Voor de Middeleeuwers was de drukkunst een enorme ontwikkeling. Kunstenaars konden nu afdrukken van hun werk maken en daarmee laten zien waartoe ze in staat waren. Het pamflet was geboren.

de denkende mens werd het uitgangspunt van mijn wereld

Het hergebruiken van oude materialen om er in een andere samenstelling iets nieuws van te maken loopt als een rode draad door mijn leven.

Annita Smit

Ik zit in de trein op weg naar een collegereeks filosofie in Amsterdam. Luisteren naar Bert Keizer, die vertelt over het leven en het werk van Wittgenstein, een Oostenrijkse filosoof die zich bezig hield met de betekenis van taal. Taal en beeld zijn aan elkaar verwant, wat taal niet kan zeggen, toont het beeld en andersom.

Ik schilderde in die tijd Gotische bouwvormen. De kerken vormden mijn middeleeuwse fase, en daarmee kom je onvermijdelijk God tegen, waarvan het bestaan onbetwijfeld leek. Met het tekenen van portretten en modellen verdween het mystieke denken uit mijn gotische periode.

robert volmer

Nu alweer zo’n 30 jaar later heb ik echt mijn stekje gevonden. Jaren zat ik op onze zolder te werken in een ruimte van nog geen vijftien vierkante meter. Op zich was ik al blij met een eigen ruimte, maar ik groeide eruit en grote kunstwerken maken of aan meer dan één kunstwerk tegelijk werken was onmogelijk.

voor mijn gevoel in de Postmoderne tijd. Alles kan en alles mag lijkt het motto van deze periode te zijn. In de geschiedenis van de kunst ontstaan veel stromingen, die allemaal hun eigenheid hebben. Ik beperk mij tot het maken van collages: eerst fragmenteren en daarmee nieuwe constructies maken. Het sluit prachtig aan bij mijn levensmotto: leven bij de gratie van tegenstellingen. Mijn werk wordt losser, ik leer nieuwe technieken beheersen en ik ga geleidelijk speelser met onderwerpen om. Langzaam voel ik dat ik een hedendaagse kunstenaar in de tijd van nu geworden ben. Mijn geschiedenis is klaar. Het is tijd voor nieuwe ondernemingen. Ik beraad mij nog op welke dat zullen worden. Taal of beeld? In ieder geval neem ik woensdag weer de trein naar Amsterdam, dan is Nietzsche aan de beurt. Het nihilisme, daarover zal het dan gaan…

In 2012 diende zich de unieke kans aan om ‘anti-kraak’ een ruimte te betrekken in de toen nog oude LTS. Ik kon mijn geluk niet op: een enorm groot lokaal met heel veel licht en ook nog eens hele leuke en inspirerende kunstenaars om mij heen. Er was alleen één ding wat enorm knaagde: hoelang mag dit duren, moet ik binnenkort weer terug naar mijn zoldertje? Deze onzekerheid heeft een klein jaar geduurd. Gelukkig heeft de gemeente wijs besloten om het pand nog 15 jaar te behouden en ons kunstenaars een kans gegeven om hier ook een ruimte te betrekken. Wel moest ik verhuizen van de begane grond naar de eerste etage. Maar mij hoor je niet klagen, het is er beslist niet minder om geworden. Ik heb de ruimte kunnen opknappen en er echt mijn eigen atelier van gemaakt. Hier wil ik gerust 15 jaar blijven! Naast kunst maken heb ik veel andere mogelijkheden met de ruimte.

zo geef ik onder de naam atelier 101 naailessen en geef ik geregeld workshops In allerlei disciplines en voor heel verschillende doelgroepen: uit het onderwijs, particulieren maar tegenwoordig ook uit het bedrijfsleven. Dit laatste bied ik aan met een heel stel andere kunstenaars uit Pand 9, onder de naam Kunstzaken. De kruisbestuiving tussen de kunstenaars is geweldig. We inspireren elkaar, helpen elkaar. Werken samen. Lang leve Pand 9!

tegenlicht Jeroen Stijlaart

Jaren achtereen ben ik toegewijd bezig met de totstandkoming van schilderijen, films en foto’s. Nu komt alles te samen in één beeldend werk, de wandinstallatie ‘Tegenlicht’. Mijn natuurlijke manier van werken ervaar ik als euforisch, bepaald niet rationeel, maar geheel tot stand gekomen vanuit mijn werkproces. Deze ervaring zou mij nooit zijn overkomen, als ik me niet met grote persoonlijke toewijding op mijn beeldende werk stort. Van denkproces tot structuurmatig werken, van het bezoeken van tentoonstellingen en het lezen van teksten, dialogen voeren met collega kunstenaars en simpelweg aanwezig zijn in mijn atelier, dat alles fulmineert uiteindelijk in de volgende wandinstallatie, die al vorm begint te krijgen. Komt allen tot zien: de wandinstallatie ‘Tegenlicht’ en meer, in Atelier 105 in Pand 9.

bommelse kunstkrant

Juni 2014

Pagina 7

verhaal van de kunstenaar het rivierenlandschap als muze Gerda Elfring

Geboren in Haaften, een dorpje aan de Waal tegenover Zaltbommel, keek ik vanuit ons huis zo op de rivier. Mijn moeder zei dan vaak: “Kijk eens hoe mooi het is, en wat een mooie luchten.”

mijn droom van een eigen atelier en de realisatie ervan Anneke Wessels In 2005 begon ik met de zoektocht naar een eigen atelier, waar het geven van cursussen en workshops ook een belangrijk onderdeel van zou moeten worden, op voorwaarde natuurlijk dat er ook voldoende tijd zou zijn om zelf te kunnen blijven beeldhouwen. Ik stelde hoge eisen aan mijn droom: het moest een atelier worden op een bijzondere plek, in een bijzonder gebouw, liefst iets ouds. In 2006 kwam de Stichting Werk aan het Spoel in Culemborg op mijn pad, een organisatie die zich inzette om van een verwaarloosd fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie een culturele ontmoetingsplaats te maken. Bij het lezen van het ondernemingsplan van de Stichting kwam ik tot de ontdekking dat zij nog geen invulling hadden voor het Bomvrij Gebouw Noord uit 1878. Het was alsof er een klik in mijn hoofd omging. Het fort en het gebouw in kwestie kon ik nog niet in het echt zien, dat werd in die tijd gekraakt en was niet toegankelijk. Ik moest het dus puur hebben van mijn en doorzettings- en voorstellingsvermogen. Om te beginnen werd ik actief als vrijwilliger en adviseur voor de Stichting. Ontelbare vergaderingen, brainstormsessies en werkgroepavonden later zag ik uiteindelijk in juni 2009, nadat de krakers vertrokken waren, het gebouw voor het eerst. Ik was meteen verliefd: totaal vervallen, kapot, overwoekerd, één groot oerwoud, maar óh zó mooi vond ik het. Geen moment van twijfel, dit moest en zou het worden, dan nog maar wat harder werken en nog meer geduld hebben voor het zover was, maar dit moest het worden. Uiteindelijk kon ik in de zomer van 2011 beginnen met het inrichten van mijn eigen atelier en een jaar later was het gehele fort klaar. Het werd in juni 2012 officieel geopend door de toenmalige staatssecretaris Halbe Zijlstra met een groots Spoelspektakel. Vorig jaar september ben ik aan mijn derde jaar op het fort begonnen en nog steeds als ik daar ‘s morgens aankom, ben ik mij ervan bewust hoe speciaal het is dat ik hier nu mijn stenen beelden kan maken. Het geeft me echt een kick om dagelijks van bezoekers te horen hoe mooi mijn atelier en hoe bijzonder de plek is.

van die opmerking zal ik wel nooit genoeg krijgen.

Toch was het niet altijd even leuk, want met hoog water stroomde de rivier ons huis binnen, zo de huiskamer en keuken in. Met een gezin met 8 kinderen was dat altijd even spannend. Gelukkig duurde de hoge waterstand nooit lang, want daarna moest alles wel weer opgeknapt worden, in de hoop dat het volgende hoge water even op zich zou laten wachten. Ik speelde vaak in de uiterwaarden langs

de rivier, waar de koeien en schapen om mij heen graasden. Het is dan ook geen wonder dat dit landschap mijn muze is geworden. Wat als plezierige hobby begon, kreeg al snel een professioneel karakter, vooral nadat ik de Nieuwe Akademie voor beeldende kunsten te Utrecht had afgerond. Mijn werk, dat ik als expressionistisch omschrijf, bleek door veel mensen gewaardeerd te worden. Ik werk het liefst met olieverf en op grote brede formaten, dat de weidsheid van het landschap benadrukt. Een belangrijke mijlpaal in mijn loopbaan was de opening van mijn eigen galerie, alweer 12 jaar geleden, aan de Oeverstraat te Wijk bij Duurstede, ook al zo’n prachtige plek in het

rivierenlandschap. Ik startte in een heel klein pandje, vond het erg spannend, maar mijn werk werd gelukkig goed ontvangen. In bladen als het Landleven werd veel aandacht aan mijn werk en de galerie besteed. Al gauw werd het pandje te klein, maar gelukkig kreeg ik de mogelijkheid om naar de overkant in diezelfde straat te verhuizen. Dit pand moest flink opgeknapt worden, maar het is nu dan ook helemaal mijn plek. De eerste zondag van iedere maand hebben we in Wijk bij Duurstede het bekende Culturele Rondje, waar veel mensen uit het gehele land op af komen. Er zijn dan extra activiteiten en vaak zijn de winkels ook open. Op zaterdag en zondag is mijn galerie geopend van 13.30 uur tot 17.00 uur.

het begin van een groep kunstenaars, die neerstreek in zaltbommel Janneke Hillenaar

Begin jaren zeventig maakte ik kennis met Zaltbommel. Samen met een paar mede studenten van de Bossche kunstacademie huurden wij het voormalige zogenaamde stationskoffiehuis aan de Oude Stationsweg. Het was een oud huis met ‘weinig luxe’, maar de huren in Zaltbommel waren een stuk lager dan in Den Bosch. Alle basisvoorzieningen waren aanwezig en bovendien had je hier ook werkruimte tot je beschikking. De hoofdhuurder van de groep was kunstenaar Jan Radersma, die al vanaf zijn vijfde in Zaltbommel woonde. De andere huurders waren de beeldhouwer Edy Broekkamp, de schilder Fred Dozeman en Kees Mertens die grafische vormgever was. Ikzelf bewoonde de benedenverdieping en studeerde grafische en ruimtelijke vormgeving. Boven in het huis woonde verder Karouhani Bouzza, een bevriende Marokkaan, die erg lekker kon koken. Eigenlijk was hij de enige in huis die echt kon koken. Jan Radersma gaf het kunstklimaat in Zaltbommel een flinke impuls door regelmatig samen met collega kunstenaars exposities in

marjolijn koppelaars schrijft … Aan het eind van de zomer van 2013 ontving ik een e-mail vanuit Italië: ‘Wil je exposeren in Bologna? Met vier kleine doeken,’ vraagt Paola Trevisan, ‘want ik vind je werk mooi en krachtig.’ Heerlijk om zo’n mail te ontvangen, maar het leek me bijna te mooi om waar te zijn. Zou ik dat wel durven? Maar ik heb het gedaan: mijn werk opgestuurd, bij de opening geweest en kennis gemaakt met veel internationale kunstenaars. Het was geweldig inspirerend en een grote stimulans om vooral door te gaan met schilderen. En nu ben ik lid van Trevisan International Art, kortweg TIA. Ook leuk, toch?

het toenmalige Maarten van Rossummuseum en in het stadhuis aan de Markt te organiseren. Niet de minsten waren overtuigd van zijn artistieke kwaliteiten, zoals blijkt uit de aankoop van een zeer groot schilderij door burgemeester Broekens (nu overleden), die destijds aan het Kerkplein woonde. Het werk was zeker zo’n 3 meter breed bij ruim een meter hoog, en bijzonder gewichtig door het gebruik van vele materialen. Het doek moest met zwaar materieel het burgemeestershuis binnengetakeld worden! Kees Mertens, de publiciteitsman, zette samen met Hannes de Jong wekelijks de marktkramen op om een beetje geld bij te verdienen. Hannes kwam in die tijd nog wel eens langs om te horen of er geen orgiën waren, want daar was hij wel in geïnteresseerd. Helaas moesten we hem teleurstellen, wij waren brave, hardwerkende kunstenaars. Fred Dozeman, de schilder, was in de omgeving niet alleen bekend om zijn ruimtelijke schilderijen. Hij deed ook regelmatig aan yoga, d.w.z. dat hij als een standbeeld, in zijn zwembroek, geruime tijd op zijn hoofd in de voortuin stond. Met zijn lichte huidskleur

viel zijn gestalte nogal op, tussen het groen.

de srv man, die melk kwam brengen, vroeg zich dan ook af wat dat voor een wit beeld in onze tuin was... Edy Broekkamp woonde en werkte in de beneden voorruimte, die hij had ingericht met grote aquariumbakken en zand op de vloer. Kunstenaars gingen en kwamen in het koffiehuis. Als laatste kwam Hans Heijman erbij, die al jaren een vaste bezoeker was. Hans heeft nu een galerie in de Gamerschestraat in Zaltbommel. Kees Mertens is momenteel vooral bezig in de entertainment. Van Fred Dozeman heb ik nooit meer iets vernomen. Edy Broekkamp woont wellicht in Friesland en Jan Radersma woont en werkt momenteel in Oirschot. Hij heeft vorig jaar als een groot sponsorproject voor Pracht in de Gracht belangeloos schilderijtjes gemaakt. Ikzelf woon en werk aan de Marten van Rossemsingel in Zaltbommel en organiseer mede Pracht in de Gracht, de tweejaarlijkse kunstmanifestatie in het grachtenwater rond het centrum van Zaltbommel.

huilbuien Maria van Gerwen

In mijn academietijd had ik soms huilbuien. Intense lange huilbuien in de nacht. Diep verdriet om schijnbaar niets. De volgende dag was ik altijd weer opgewekt. Ik vond het prima, zat er niet mee. Het klopte met mijn gevoel en ik werd er sterker van. Misschien was het eenzaamheid. Er gaapte een gat tussen veranderingen in mij en hoe te verwoorden of te verbeelden. Zowel naar mezelf als naar de ander. Wellicht was het gewoon een groeistuip. Een gapend gat, maar

wel een eigen ruimte. Een soort groeilaag, zoals het cambium onder de schors. Het brengt me in beweging, het is mijn inspiratie. Die onbereikbaarheid en toch verbonden zijn zie ik ook in de piëta. Er is tijdens de BKR een overzicht te zien van de ontwikkeling van de piëta van 1998 tot nu. Ik geef elke BKR dag om vijf uur een presentatie over de piëta: “Verbonden en onbereikbaar”. De piëta is een beeld van de moeder Maria met haar gestorven zoon Jezus op haar schoot. Deze verbeelding inspireert al eeuwen veel kunstenaars.

Pagina 8

bommelse kunstkrant

Juni 2014

verhaal van de kunstenaar op de fiets naar rome, met de tent achterop en een aquarelblok in de rugzak Jan van der Meer Het leek me zo maar een leuk idee: in 3 etappes op de fiets naar Rome. Maar dan wel met het doel mijn tentje op te slaan bij mensen met een huis langs de route in ruil voor een portret van de gastvrouw c.q. -heer. Kortom: avontuur, mensen ontmoeten en verder maar zien wat de dag brengt en vooral waar hij eindigt. 2011: van Boschstraat 69 Zaltbommel naar Straatsburg. 2012: van Straatsburg naar de Po-vlakte. 2013: van de Po naar Rome.

joris baudoin Van jongs af aan heb ik altijd veel geknutseld en getekend. Mijn vader, Piet Baudoin, die het vak schilderen onderwees, nam regelmatig tekenpapier, karton of stukjes hout voor me mee. Hij liet mij de tekenopdrachten zien die hij moest maken voor zijn onderwijsdiploma’s. Hij ontwierp onder andere ex librissen, een persoonlijk eigendomsmerk voor op de binnenzijde van een boekband. Ik keek mee over zijn schouders.

Het was een geweldige ervaring. Gezegd moet zijn dat mijn geheugen gezond selectief werkt. Mijn dagboekje meldt wat minder prettige zaken, maar die maken het verhaal mooier, toch? Je zult maar met volle bepakking tegen een lange berghelling omhoog ploeteren, als er

een vrachtwagen vlak voor je stilhoudt. ‘Moet die nu precies hier z’n plasje doen!’ De chauffeur gebaart in het Italiaans, dat ik iets verloren heb. Ik check mijn bagage, maar alle tassen hangen netjes aan mijn fiets, er mankeert niets. ‘7 km!’ wijst hij terug naar omlaag. Ik geloof hem niet, zwaai nog na, maar rij toch terug, draai dan weer om en denk: ‘bouwvakkersgrap natuurlijk!’ Uiteindelijk ga ik toch terug, je weet maar nooit... Hangt daar mijn rugzak (die mis je immers niet bij controle van je fiets) bij een postdepot aan een hekje! Blijkbaar bij een pauze laten liggen, opgepikt door een postbode, die vervolgens bij z’n depot een vrachtwagenchauffeur aanhoudt met: ‘Als je een fietser ziet’... Fijne mensen. Het ruilprincipe werkte over het algemeen heel goed: slapen, maar ook eten (zelfs in een restaurant), drinken, reizen, alles kan in ruil voor een portretje. Aan het eind van elke dag moest een plek ge-

daarmee begon het beeldenwerk in beton en terrazzobeton Na vele omzwervingen kwam ik in 1991 op goed geluk in Zaltbommel terecht. Ik weet het nog goed, het was een zonnige voorjaarsdag: samen met Evelien op zoek naar een goede plek. Overal hingen we advertenties op: ‘gezocht atelier-woonruimte’. In de oude binnenstad van Zaltbommel parkeerde ik de auto. We liepen langs terrasjes op de Markt. Het was er een drukte van jewelste, een ongedwongen provinciale sfeer. We hingen de advertentie op in de supermarkt. Toen we daar tegenover een zijstraatje inliepen zag ik een grote schuur leegstaan en informeerde van wie die was. Weer met de zon in ons gezicht reden we verder naar het westen. We passeerden een wit hotel-restaurant. ‘Ilovit’ las ik in de achteruitkijkspiegel. Terug in Amsterdam belde ik de eigenaar van de schuur om te vragen of ik hem kon huren. Dat kon. Toen ik als beginnend beeldhouwer in 1991 in Zaltbommel ging wonen wist ik nog niet dat mijn atelier de kraamkamer zou worden van een groot aantal beeldjes. Een vis op een paaltje op de stoep in de Kerkstraat was de aanleiding voor de eerste van die serie beeldjes, bestemd voor op een dak. Het werden de gootspoken.

Een riante slaapplaats onderweg...

loes kagenaar Ik vind het niet gemakkelijk om over mijn werk, mijn beelden, te praten. Gelukkig ‘spreken’ die vaak voor zichzelf. Ik luister wel graag naar anderen, hoe zij mijn beelden beleven, ongeacht of ze die nu mooi of minder mooi vinden. Vaak krijg ik de vraag van mensen, hoe het toch komt, dat alles wat ik gemaakt heb zo onmiskenbaar van mij is, zo duidelijk werk van Loes Kagenaar.

eerlijk gezegd kan ik daar zelf ook alleen maar naar gissen maar ik denk dat het eigene van mijn beelden voortkomt uit de persoonlijke beleving van sferen, mensen en gebeurtenissen in de landen waar ik graag ben en vaak was. Landen als Nepal, waar de vaak harde omstandigheden in de Himalaya in schril contrast staan met de zachtheid van de mensen en waar het leven doordrenkt is

heel gezellig, maar niet best voor het gemiddelde aantal kilometers per dag! Bij Roma-kermisexploitanten beleefde ik weer iets aparts. De gastheer, een man met een ruig postuur, was eerst afwachtend, maar naarmate het portret vorderde werd hij steeds uitbundiger. Onderwijl had de mamma-familias een bord pasta voor mij opgewarmd. Een wijntje erbij natuurlijk en wat zelfgestookte spullen in kleine glaasjes (ook mee voor onderweg). Ondertussen beet een hond mijn tent kapot! Hij had worst geroken. Twee dagen later ben ik bezig met een portret en ondertussen heeft de handige gastheer mijn tent perfect gerepareerd! Zo gaat dat. Aan het eind van de eerste etappe in Straatsburg wilde ik de terugweg per trein maken. Hoewel, een treinmachinist is natuurlijk niet zo ‘in’ voor mijn ruilhandel, maar dacht ik: Straatsburg ligt aan de Rijn; Zaltbommel aan hetzelfde water… Op naar de haven. Na twee dagen en nachten varen op een enorm containerschip en vier portretjes en talloze schippersverhalen verder werd ondergetekende keurig afgezet aan de kade in Dordrecht. Tot slot in Rome: Klooster Norbertijnen (tevoren logies geregeld); hartelijke ontvangst, een kamer met bed (!), 4 dagen te gast inclusief maaltijden in ruil voor een portret van de Abt, een hartelijke en interessante persoonlijkheid. Zo veel vriendelijke mensen! Aldus een kleine indruk van 3 maal een maand avonturen.

Thuis naast de voordeur was een glas-in-loodraam geplaatst met afbeeldingen van schildersgereedschap. Later in het eerste jaar van de kunstacademie maakte ik voor het vak kunstgeschiedenis een scriptie over de Bossche SintJanskathedraal. De bekende luchtboogbeeldjes kregen daarin speciale aandacht. Na het behalen van het diploma verhuisde ik naar Amsterdam en daar maakte ik de eerste betonnen stoelen in mijn kamer. Toen ik in de media meubelmaker werd genoemd, maakte ik een betonnen fiets: ‘Kunnen ze me fietsenmaker noemen.’

vonden worden voor de nacht. Als men akkoord ging, maakte ik zo vlug mogelijk het portretje, dat gaf vertrouwen. Altijd leuke reacties en vrijwel zeker een uitnodiging om aan tafel bij te schuiven. Met een speciaal wijntje uit de kelder werd het dan al vlug (veel te) laat.

van respectvolle eenvoud en spiritualiteit. Of India, waar het kleurrijke dagelijks leven zich afspeelt tegen het decor van geschiedenis, religie en tempels met oude tekens en geschriften. En Jemen met zijn primitieve architectuur en stedenbouw, dat zo harmonieus versmelt met het schitterende ruige landschap. Dit soort impressies roepen een ongrijpbaar, maar diep gevoel bij mij op van affiniteit en verbondenheid met de dingen van daar. Eigenlijk is het dus niet verwonderlijk, dat die emotie via mijn handen op de een of andere manier herkenbaar in mijn beelden tot uiting komt. Door het onderwerp, de vorm, of de structuur, maar ook door de afwerking, het kleurgebruik of door de beweging of de uitstraling die het werk krijgt.

werk van Loes Kagenaar

openbaar kunstbezit Rien van der Loeff Wie kent ze nog, die serie grijsblauwe klappers van Openbaar Kunstbezit? Een soort encyclopedie voor de kunst was het. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw stond deze serie in menige huiskamer. Zo ook bij mij thuis. En op de zondag, zonder PC, tv. of ander social media vermaak, koos ik als klein kind één van de klappers uit om er er eindeloos in te zitten bladeren. Heerlijk vond ik dat om me mee te laten nemen door al die tijden en verschillende beelden. Nu ik daar op terugkijk was dat toch een voorteken! Mijn liefde voor de kunst is alleen maar gegroeid.

bommelse kunstkrant

Juni 2014

Pagina 9

verhaal van de kunstenaar mijn moedertaal is het vlaams

dubbelop Renee Wolters

Wat moet een mens toch met twee beroepen, die zo op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben? Bij ‘kunst’ ben je zelf aan het woord en bij psychiatrie is dat toch vooral de ander! Als ik aan het modeltekenen ben, dan kijk ik naar het model, en eigen stemmingen en gedachtes kleuren ongegeneerd die tekening. Dat in tegenstelling tot het medische model: daar is het toch echt niet de bedoeling dat eigen gevoelens de boventoon gaan voeren.

staan beide disciplines werkelijk haaks op elkaar of hebben ze ook iets gemeenschappelijks? Welnu, het is echt niet zo dat ik na een ingewikkeld therapeutisch gesprek als

beelden Rob Heijman

In een notitieboek heb ik het volgende stukje krantenartikel geplakt: “…in de tweede helft scoort aanvoerder Alex uit een schitterende vrije trap, waar bij ook het zweefvermogen van doelman Verhoeven twijfels opriep. De bal was hard ingeschoten maar niet onbereikbaar…” Het zwevend vermogen van een doelman, of nog specifieker: zweefvermogen van een doelman. En dat dat twijfels oproept. Pfhoe... de bal was hard ingeschoten maar niet onbereikbaar… Mooi omschreven. Ben dan wel benieuwd of het zweefvermogen van een doelman getraind wordt. En hoe je dat kunt trainen, voor zover dat bestaat: zweefvermogen bij doelmannen. Dan denk ik toch aan bijvoorbeeld meeuwen die een prachtig zweefvermogen hebben, zoals in het verhaal van Jonathan Livingstone Seagull. Jonathan, die zich als meeuw verveelt en allerlei vlieg- en zweeftechnieken uitprobeert om zich te onderscheiden binnen de meeuwensamenleving.

meeuwen en jonathan blijven zweven

Marja Ros-Michiels Renee Wolters is fan van Francis Bacon

prettige ontspanning eens lekker ga schilderen. Bij beide vakken is aandacht en concentratie nodig, concentratie zonder overdreven doel gerichtheid, zonder te veel te moeten of te willen. Verbeelding en voorstellingsvermogen, ja, die horen ook bij beide vakken. En heerlijk in de psychiatrie is dat het geen eenzaam vak is; je doet het altijd samen met je cliënt. Je maakt het als het als het ware samen, geeft eigenlijk betekenis voor en aan elkaar. In de kunst moet ik dat alleen doen: steeds opnieuw mezelf en de wereld uitvinden, herdefiniëren, opnieuw betekenen. Hoe heeft mijn moeder me toch Renée kunnen noemen?

Mijn wieg stond in Vlaanderen. Ik ben geboren en getogen in de buurt van Antwerpen, waar ik ook mijn kunstenaarsopleiding voltooide. Vlaams is dus mijn moedertaal. Op school werd Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) gesproken, natuurlijk met een Vlaamse tongval. In het Vlaamse taalgebied werd veel aandacht besteed aan de taallessen. Zelfs voor elk “vreemd” woord werd een Nederlands alternatief gezocht. Een punaise werd een duimspijker en een paraplu een regenscherm. Voor de liefde verhuisde ik in de jaren 70 van Antwerpen naar Noord-Holland. Tot mijn verbazing kwam ik in een totaal ander taalgebied terecht, een wereld van verschil. Wennen aan de Nederlandse

mentaliteit was één ding, maar ABN spreken op z’n Hollands was lastiger. Ik heb een nieuwe taal geleerd. Woorden als amai, ambetant, goesting en beleke begreep niemand en moesten geschrapt worden uit mijn vocabulaire. Ze maakten plaats voor: nou nou, vervelend, zin en foto!

het vlaams heb ik met pijn in het hart opgeborgen Mijn spreektaal werd het ABN van de Nederlanders. Maar voor mij als kunstenaar is het Vlaams niet verdwenen, Vlaamse woorden vinden al jaren als grafische elementen hun weg in mijn kunstwerken. Frakskse, ambetant, foert, rekkerke, pelsefrak…

liesbeth lehr vertelt… Als kind en jong meisje was ik altijd aan het tekenen en handwerken. Kunstgeschiedenis en tekenen hadden dan ook mijn speciale belangstelling op de middelbare school.

de Spaanse materieschilder Antoni Tàpies.

door mijn fascinatie voor materieschilderen ontwikkelde Daarna volgde ik de H.B.O.-opleiding teke- ik een eigen techniek nen en textiele werkvormen, waarna ik jaren met dik gegoten papier lang voor de klas stond. Mijn eigen creativiteit kwam door het les geven behoorlijk in het gedrang. Ik besloot meer rust en de stilte in mijn leven toe te laten. De heilige stilte werd mijn bron van inspiratie, waardoor er jaren van grote productie konden volgen. Stilte is een grote vriend van de ziel, in stilte maken wij contact met de levensbron. Ieder mens heeft een stromende lichtbron in zich vol kwaliteiten zoals liefde, mildheid, zuiverheid, schoonheid en creativiteit. Contact daarmee geeft vreugde en authentieke kracht, een gevoel van heelheid, van waaruit ik een evenwicht zoek tussen het aardse en het kosmische. In de jaren 70 van de vorige eeuw was ik geïnspireerd geraakt door de tentoonstellingen van de Poolse weefkunst die in ons land gehouden werden. Ik ontmoette Paula Dietz en bij haar leerde ik het weefvak. Later werd zij mijn schoonmoeder. Er kwamen al snel weefopdrachten voor kerken, stiltecentra en openbare gebouwen uit voort. Na de geboorte van mijn zoon verhuisde ons gezin naar Zaltbommel, een prachtig historisch kunststadje aan de Waal. In de jaren 80 hervond ik mijn belangstelling voor

De huid van de materie is doorleefd, de oppervlakte structuur ontstaat door zand en pigmenten, die ik toevoeg. Met behulp van caseïne en eierdooier als bindmiddel maak ik de verf. Mijn gevoelsbeelden worden vervolgens doorwerkt met kalligrafische tekens en schrift. Zij suggereren verstilling en spelen een grote rol in mijn werk. De formele kalligrafie heb ik achter me gelaten, ik neem de vrijheid om te experimenteren met het Bastarda en het Gotische schrift, dat ik met Oost- Indische inkt of sepia en met een kroontjespen aanbreng. Mijn leven lang heb ik mij verdiept in de mystiek van Bijbelse en wereldse dichters, maar ook joodse en christelijke mystici heb ik bestudeerd. Al deze bevindingen werden opgetekend in vele dagboeken en voorzien van tekeningen en ontwerpschetsen. Ik gebruik zowel religieuze als poëtische teksten, die ik vaak opnieuw bekijk, totdat ze in mijn geheugen gegrift staan. Het goud en het blauw in mijn schilderijen zijn geïnspireerd door renaissanceschilderingen en geven het werk een devote uitstraling.

Doelmannen in hun zweefvermogen storten neer. Het zweefvermogen van doelman Verhoeven roept twijfels op in geciteerd stukje. Jonathan de meeuw heeft nog nooit op doel gestaan en zal met zijn zweefvermogen, vanuit het verhaal, wellicht geen bal uit de weg gaan; zonder twijfel.

Sabine Vess

koude nachten, hoogten passerend die voor mijn ogen hemel en aarde doen bloeden. Niet in slaap vallen, hoor ik, niet in slaap vallen.

Moet ik ineens denken aan een voetbalwedstrijd, waar ooit door een doelman een veel te hoge bal het stadion werd uitgetrapt, waarna een meeuw zich te pletter viel op het veld. Voor 60.000 toeschouwers. Niks geen zweefvermogen meer, wel kijkers.

Ik houd van Peru sinds mijn eerste verblijf ginder aan de oever van de machtige Ucayali, in sompige hitte, dag en nacht. Dan word ik verzocht de creativiteit van wevers, goud- en zilversmeden en pottenbakkers uit de Andes te stimuleren, in ijle lucht, brandende middagen,

Weer rijden we van Lima naar het noorden door die eindeloos grijze woestijn grenzend aan zee. Hier en daar een pijl naar plekken van weleer, wat kruisen voor doden van nu, dan soms een woord, een gebaar in de stilte tussen ons. De steden langs de kust stinken naar vis. De weg de Andes in

ode aan peru

Werk van Marja Ros met tekst van Annette

wat moet een gedicht zijn Annette van den Bosch

Het liefst lees en schrijf ik gedichten die ruimte laten voor de verbeelding en meerdere interpretaties mogelijk maken. Mijn gedichten cirkelen altijd om vrouw zijn, relaties, ouder worden. Soms gebruik ik traditionele dichtvormen, maar meestal schrijf ik in vrij vers, met daarin wel vaak binnenrijm en alliteraties.

daarbij laat ik de klanken graag gelden in het gedicht Ik hou van de combinatie van kunstvormen: van beeld en geluid, van taal en beeld, van een enscenering die een ervaring teweeg brengt: een onderdompeling. Mijn gedichten presenteer ik daarom het liefst in een omgeving. Bijvoorbeeld geprojecteerd op een schilderij, verwerkt in een foto of bevestigd op een stoel. Met mijn man Hans Paardekooper werk ik eraan om een totaalervaring mogelijk te maken. Mijn inspiratie vind ik bij het jaarlijkse kunstenfestival in Watou (B) en bij het bezoeken van tentoonstellingen. leidt door Bibberstad (Tembladera), waar malaria heerst die mensen voor goed doet bibberen. Twee weken later, als we de grijze woestijn bij Trujillo weer binnenrijden, is het plots donker; de woestijn zwart met af en toe wat lampjes. Nog zes uur. We zingen. Je vertelt over de dode vrouwen, die rond middernacht hun graven verlaten, de Panamericana oversteken, truckers verleiden. Tegen middernacht bereiken we Lima.

bommelse kunstkrant

Pagina 10

Juni 2014

1 Centrale Expositie Gasthuiskapel 5 10 21 Gasthuisstraat 34 3 kunstenaars 1 24 2 Joris Baudoin 1 De TorenTuin Vogelenzang 12-18 11 3 Gerda Elfring 3 30 De Kloosterkapel 1 4 2 Kloosterstraat 2a 19 16 gel 32 4 Maria van Gerwen 12 sin 2 s u 29 ie 25 Lange Strikstraat (naast nr. 1) 14 Vir 5 Ans van Heel 6 26 27 31 Grand-Café Restaurant 13 35 ‘De Verdraagzaamheid’, Waalkade 6 6 Rob Heijman Oliestraat 45 7 Anna van der Horst Pand 9, Van Heemstraweg West 9 el ing s m 8 Heidi Huyzendfeld se os R Pand 9, Van Heemstraweg West 9 n va en 9 Sonja de Jongh t r Ma Pand 9, Van Heemstraweg West 9 10 Jo King 2 20 Lange Steigerstraat 30 11 Anneke Klein van binnenstad naar Pand 9, 17 minuten wandelen 21 Robert Volmer Oogappel Handweverij Bloemendaal 3 32 Klaartje van Leeuwen Kerkstraat 24 22 Kees van de Wal Sint Maartenskerk 12 Liesbeth Lehr Pand 9, Van Heemstraweg West 9 Kerkplein 1 Sint Maartenskerk 23 Jos van der Wedden Kerkplein 1 33 Charlotte Lugt Pand 9, Van Heemstraweg West 9 Pand 9 13 Rien van der Loeff 24 Renee Wolters museumcafé van Museum Van Heemstraweg West 9 Kerkstraat 5 Stadskasteel Zaltbommel 34 Marja Ros-Michiels 25 Mineke Woolschot Nonnenstraat 5 - 7 Pand 9 Sint Maartenskerk, Kerkplein 1 14 Jan van der Meer Van Heemstraweg West 9 jonge kunstenaars Boschstraat 69 35 Anneke Wessels 15 Annemoon Mulder 26 Marloes Meijburg museumtuin van Museum Stadskasteel Zaltbommel Pand 9, Van Heemstraweg West 9 de Poorterij, Nieuwstraat 2 Martine van den Oever Nonnenstraat 5 - 7 27 16 Anja van Schijndel de Poorterij, Nieuwstraat 2 36 10x10 Artist Sint Maartenskerk Kerkplein 1 gasten Pand 9, Van Heemstraweg West 9 17 Annita Smit 28 Annette van den Bosch Pand 9, Van Heemstraweg West 9 Pand 9, Van Heemstraweg West 9 restaurants 3 7 18 Jeroen Stijlaart 29 Carolien Fischer 1 La Folie Pand 9, Van Heemstraweg West 9 Sint Maartenskerk, Kerkplein 1 Gamerschestraat 45 kunsthaltes 19 Peter Venrooy 30 Loes Kagenaar 2 La Provence 1 Halte 1, Gasthuiskapel Sint Maartenskerk, Kerkplein 1 De Kloosterkapel, Kloosterstraat 2a Gamerschestraat 81 2 Halte 2, Gisbert Schairtweg 20 Sabine Vess 31 Marjolein Koppelaars 3 De Eetgelegenheid Gisbert Schairtweg 62 de Poorterij, Nieuwstraat 2 Waterstraat 31 3 Halte 3, Pand 9 at tra ks Aa

plattegrond

at tra ks Aa

ZWEDEN ZIJN ZUINIG

18 17 34 15 33 9 28 8 23 22 36

3-gangen BKR Menu € 35.00 p.p. inclusief gratis feestelijk aperitief

DE VOLVO V40 T2 BENZINE

B Keuken geopend

€ 24.995 / € 445 Vanafprijs / Lease p/m.

WWW.VOSAUTOBEDRIJVEN.NL • Zaltbommel • Gorinchem • Veghel • Oss

T (0418) 51 51 72 T (0183) 62 05 77 T (0413) 25 40 00 T (0412) 62 35 55

3-gangEn BKR mEnu € 32.50 2-gangEn BKR lunchmEnu incl. KoffiE/ThEE € 25.00 Tijdens de BKR hanteren wij de volgende openingstijden: Zaterdag 21 en 28 juni: arriveren voor lunch tussen 12.00 - 15.00 uur arriveren voor diner vanaf 17.00 uur. Extra geopend op zondag 29 juni: vanaf 13.00 - 19.00 uur doorlopend geopend. Reserveren gewenst onder vermelding van BKR menu Gamerschestraat 45, 5301 AR Zaltbommel Tel. 0418 - 684626, www.restaurantlafolie.nl

Dinsdag t/m vrijdag van 12.00 tot 22.00 uur. Zaterdag van 17.00 tot 22.00 uur. Zondag en maandag gesloten, grote gezelschappen in overleg. Besloten ruimte voor Uw vergaderingen, Dinsdag t/m vrijdag van 12.00 tot 22.00 uur. Zaken- en familiediners.

Zaterdag van 17.00 tot 22.00 uur. Diverse en Zondagcatering en maandag gesloten. op locatie-mogelijkheden.

Reservering onder vermelding van BKR menu.

Gamersestraat 81 5301 AR Zaltbommel Gamerschestraat 81, 5301 AR Zaltbommel Tel. 0418 - 514070 Tel. 0418 - 514070 [email protected] www.la-provence.nl [email protected], www.la-provence.nl

bkr menu 3-gangen à € 29.50 p.p. Ongedwongen genieten van culinaire gerechten in ons sfeervolle restaurant. Bij mooi weer ook welkom vanaf 12 uur voor koffie en gebak op ons gezellige terras. Reserveer om teleurstellingen te voorkomen. Waterstraat 31, 5301 AH Zaltbommel Tel. 0418 - 515018 www.de-eetgelegenheid.nl

bommelse kunstkrant

Juni 2014

Pagina 11

KUNSTZAKEN! Nieuw initiatief in Pand 9 Zaltbommelse kunstenaarsbent richt KUNSTZAKEN op om gezamenlijk workshops te organiseren in hun ateliers in Pand 9, de voormalige LTS, in Zaltbommel!

Groepen deelnemers kunnen een dagdeel komen werken onder leiding van geschoolde kunstenaars met een eigen kunstpraktijk en jarenlange ervaring als docent. De kunstenaars van KUNSTZAKEN.nu willen deelnemers door zowel vorming als verdieping in contact brengen met kunst en cultuur. De workshops op gebied van beeldende kunst zijn zo ingericht dat zowel beginners, die kennis willen maken met de basistechnie-

Hergebruik draadzuilen op de overzichtstentoonstelling in de Gasthuiskapel

De tentoonstellingscommissie heeft ook dit jaar gekozen voor een verbindende wijze van presenteren. Deze welbewuste keuze stelt ons in staat om zo harmonieus mogelijk gebruik te maken van de fraaie ruimte van de Gasthuiskapel, waarbij in een esthetisch en rustig totaaloverzicht het werk van elke deelnemende kunstenaar volledig tot zijn recht komt. Het strakke, rechthoekige lijnenspel van de draadzuilen zorgt voor een verrassend ritmisch, ruimtelijk en transparant beeld, waarbij in tegenstelling tot vorig jaar alleen de ruimte buiten de staven gebruikt mag worden. Het gaat het er nu om de binnenruimte juist léég te laten. Deze binnenruimte vormt a.h.w. de ziel van het kunstwerk, terwijl ook in de totaalopstelling sprake is van een lege kern. Het ontwerp van deze variant is gemaakt door Anna van der Horst.

ken, als ook gevorderden die zich verder willen bekwamen en verdiepen in hun discipline een interessante en leerzame bijeenkomst beleven.

Verdeeld over meerdere workshops kunnen groepen tot 60 personen geplaatst worden. Ook voor kleinere en zelfs voor grotere groepen zijn bijzondere afspraken mogelijk. Op verzoek van de groep wordt de catering verzorgd door het Spijsatelier, dat voor de inwendige mens culinaire hoogstandjes dan wel een eenvoudige koffietafel kan bieden. De workshops duren elk 2,5 uur, kosten € 30,per persoon en beslaan met een stukje catering al gauw een dagdeel van 4 uur. U kunt diverse

project 10X10 ARTIST met meer dan 400 kunstwerken te zien in pand 9 10X10 ARTIST is een nieuw project van Atelier Open uit Amsterdam waaraan internationale kunstenaars meedoen. De deelnemers maken kunstwerken van 10x10 cm voor exposities op bijzondere locaties. Met de kunstwerken van de deelnemende kunstenaars kunnen kopers hun eigen kunstwerk samenstellen. De kunstwerkjes hebben een vaste prijs en Atelier Open heeft exclusieve lijsten laten maken waarin de kunstwerken met magneten kunnen worden geplaatst. Er doet een flink aantal kunstenaars van de Bommelse Kunst Route mee, o.a. Hans Heijman,

Zaterdagochtend 21 juni opening van de 28e Bommelse Kunst Route in de Gasthuiskapel, Gasthuisstraat 24 van 10.00 - 11.00 uur, toegang gratis Een vooralsnog met mysteriën omklede wereldberoemde kunstenaar zal van zich laten horen. In de weekenden van 21-22 en 28-29 juni zijn de ateliers van de Bommelse Kunst Route open van 11.00 - 17.30 uur, toegang overal gratis Op de overzichtsexpositie in de Gasthuiskapel zijn looproutes te verkrijgen.

Tijdens de Bommelse Kunst Route zijn de mooie, bijzondere en vaak verrassende 10 x 10 cm werkjes te zien in Pand 9 in Zaltbommel. Kijk ook op www.10x10artist.com

hoog bezoek

foto Han Looijen

Hoog bezoek in de ateliers van de oude LTS aan de Van Heemstraweg. Een oprecht geïnteresseerde staatssecretaris Dekker kwam op werkbezoek.

Kunstmarkt

boter bij de vis In het centrum van Zaltbommel is een prachtige oude vismarkt en al een aantal jaren loopt René van Dam met het idee rond daar een kunstmarkt te organiseren. Inmiddels hebben zijn plannen vorm gekregen. Op zondag 24 augustus (zie agenda hieronder) vindt de Kunstmarkt plaats. Naast schilderkunst is er ook fotografie, keramiek, grafiek, gemengde technieken, terazzo beton, brons en poëzie. Er is nog ruimte voor een muzikant die ± een half uur een passend optreden wil verzorgen. Ben jij muzikant of ken je er die graag mee willen doen, mail dan naar: [email protected].

100 aquarellen van

Günter grass

mein jahrhundert

uit de verzameling würth

CNC KANTEN

Specialist in toeleveren

www.metaalservice.nl

CNC VERSPANEN

JWM Metaalservice BV - Nijverheidsweg 14 - 5061 KL Oisterwijk

draagt de BKR een warm hart toe!

In de week van 16 t/m 21 juni is het Open Week in de Balletschool van Paulette Willemse Er zijn kijk- en mee-doelessen en u kunt de prestaties van uw kind volgen. Kijk voor informatie en mogelijkheden op de website www.paulettewillemse.nl of bel 0418-518256 Dinsdagavond 24 juni De Drijfveer Aanvang 20.00 uur, entree € 6,In de Gasthuiskapel vindt een debat plaats tussen kunstenaars en publiek o.l.v. Han Borrias, gastheer en Merel van den Nieuwenhof, kunstcritica. Kaarten te verkrijgen bij Jeroen Stijlaart 06-2062 0581 en Rob Heijman 06-54223085 Dinsdagavond 24 juni Filmhuis Cinemaarten: Film IDA In de Poorterij, aanvang 20.15 uur Als extra service naar onze filmgasten die ook naar het kunstenaarsgesprek (Drijfveer) willen wordt de film ook om 18.15 vertoond. IDA is een oogverblindend mooi geschoten zwart-witfilm over een Poolse novice die plots een tante en een ijzingwekkende geschiedenis blijkt te hebben. Een ontroerend en intiem drama van de veelbekroonde regisseur Pawel Pawlikowski

het stadsproject

OOG DEN BOSCH

i.s.m. stichting nieuwe helden

OOGINOOG mijn eeuw-mijn stad Het Sterrenbeeld 35 - 5215 MK ’s-Hertogenbosch T (073) 629 19 11 - www.wurth.nl/kunstlocatie

T: +31 (0)13 - 50 30 591 - F: +31 (0)13 - 50 30 589 - E: [email protected]

Bommelse Kunst betrokken bij de Bommelerwaardse gemeenschap. Verbreding en bezinning, actie en samenwerking, de pijlers van de vernieuwde Bommels Kunst.

Vrijdagavond 20 juni CultuurCafé, 20.00 uur, toegang gratis locatie zie: www.cultuurcafe.wordpress.com In het CultuurCafé wordt een socratisch gesprek georganiseerd met Miriam van Reijen

Sonja de Jongh, Jos van der Wedden, Annette van den Bosch, Anna van der Horst en Kees van de Wal. De meeste van hen hebben hun atelier in Pand 9 (de oude L.T.S.).

LASER SNIJDEN

agenda Op de door-de-weekse dagen en avonden tussen de weekenden van de Bommelse Kunst Route zijn er weer interessante activiteiten ontwikkeld in de Gasthuiskapel, Gasthuisstraat 34, Zaltbommel. Ook op andere plaatsen in Zaltbommel en in de periode rondom de Bommelse Kunst Route kunt u aan kunstgerelateerde acties en evenementen deelnemen.

soorten kunst beoefenen: Chinees inktschilderen, hoeden of collages maken, een schilderij op doek creëren in diverse technieken, maar ook kennismaken met hedendaagse kunstgeschiedenis of binnenhuisarchitectuur behoort tot de mogelijkheden. Uw familiefeest, jubileum, personeelsbijeenkomst, vrijgezellenavond wordt met bijzondere luister bijgezet door een workshop bij KUNSTZAKEN.nu in Zaltbommel. Voor informatie en afspraken belt u met Sonja de Jongh: 06-28434154. Of kom eerst eens langs tijdens de Bommelse Kunst Route, laat je voorlichten en maak vrijblijvend kennis met dit nieuwe initiatief.

Woensdagochtend 25 juni Vrouwen en kleurrijke kunst, 9.00 tot 11.30 uur, Gasthuiskapel Alle vrouwen zijn van harte welkom en gaan creatief en experimenterend aan het werk. I.s.m. Sonja de Jongh en Sabine Vess, Voor info: [email protected] tel. 0418-516061 en [email protected] tel. 0418-512656 Donderdagmiddag 26 juni Cambium bezoekt met kunstklas 3 de overzichtstentoonstelling van 13.00 - 15.00 uur. Besloten bijeenkomst. De kunstklas heeft eerder al een bezoek gebracht aan enkele kunstenaars in hun atelier.

Zaterdag 28 juni van 14.00 – 14.30 uur In de Sint Maartenskerk treden vioolleerlingen van het Muziek Onderwijs Collectief Zaltbommel op o.l.v .viooldocent Martin de Winter Zondag 24 augustus van 10.00 - 17.00 uur Kunstmarkt ‘Boter bij de vis’ Vismarkt, Toegang gratis Er zijn 13 kramen waar diverse kunstenaars hun werk aanbieden en al dat werk moet met VIS te maken hebben. Naast wat bekende Bommelerwaardse kunstenaars zijn er ook van buiten ons gebied en het aanbod is gevarieerd Kunst Kiezel Klei, de kunstroute door de Bommelerwaard Voor informatie over openingstijden kijkt u op www.kunstkiezelklei.nl

Donderdagavond 26 juni Vrienden, sponsoren en vrijwilligersavond. Aanvang 20.00 uur. Toegang op uitnodiging. Tijdens deze avond zullen alle kunstenaars de partijen die de Bommelse Kunst Route mogelijk maken ontvangen met een feestelijk programma

12 t/m 14 september, Emmy Verhey Festival, Gasthuiskapel, gratis concerten Voor verdere informatie: zie www.emmyverheyfestival.nl

Dinsdag 24 juni van 13.00 - 17.00 uur Woensdag 25 juni van 13.00 - 21.00 uur Donderdag 26 juni van 13.00 - 17.00 uur Vrijdag 27 juni van 13.00 - 21.00 uur Op de bovengenoemde middagen en avonden is de Gasthuiskapel open gesteld voor geïnteresseerden. U kunt zonder opgave vooraf gratis binnenlopen, een kopje koffie gebruiken en de overzichtsexpositie bekijken

Zaterdag 15 november KZM-Belcanto koor voert de Messiah van Handel uit. Om 20.00 uur in de St. Martinuskerk, Oliestraat 26, Toegangsprijs (incl. consumptie) € 20,Solisten: Irene Maessen (sopraan),  Liesbeth van der Loop (alt), Sebastian Brouwer (tenor) en Hans de Vries (bas). I.s.m. de muziekschool Zaltbommel en o.l.v. Corné Mooibroek, dirigent

20 september, Kindervoorstelling Emmy Verhey Festival, De Poorterij, toegang gratis Voor verdere informatie: zie www.emmyverheyfestival.nl

geeft mensen de ruimte ‘t Rond 1 4285 DE Woudrichem Thorbeckestraat 1 5301 NC Zaltbommel 088 520 4000 [email protected] www.woonlinie.nl

Rabobank en de Bommelse Kunstroute.

Een inspirerende combinatie.

Over smaak valt niet te twisten (over al het andere wel)

Trotse sponsor van de Bommelse Kunstroute 2014 Wij willen kunst en cultuur toegankelijk maken voor iedereen. Daarom zijn we trotse sponsor van de Bommelse Kunstroute. Wij wensen alle deelnemers en bezoekers veel plezier en een inspirerende route toe!

www.rabobank.nl/bommelerwaard Samen sterker

Bezoekadres:

t: 0418-202 003

Van Heemstraweg West 2-c te Zaltbommel

i: www.mb-advocaten.com

o.a. collecties van: Leolux Flexform Montis Zanotta Vitra Gelderland Pastoe B&B Italia

Puur genieten Kiviet Design Waaldijk 91 . 4214 LC Vuren T. 0183 - 630272 [email protected] www.kivietdesign.nl geopend: di t/m za, vr koopavond

5301 KP ZALTBOMMEL Tel.

op elk moment van de dag Van Voordenpark 9d-e | Zaltbommel | 0418-510632 | www.dasilva-beansandleafs.com

SACHEM Europe B.V Van Voordenpark 15 0418-682000 www.sacheminc.com

SACHEM Europe B.V. is gevestigd in Zaltbommel, heeft 80 medewerkers en houdt zich bezig met de ontwikkeling, productie en de verkoop van hoogzuivere organische fijnchemicaliën. In de bedrijfsprocessen van SACHEM Europe B.V. staan kwaliteit, efficiency en veiligheid centraal. Onze produkten worden wereldwijd verkocht.

ontwerp en drukwerk

w w w . b l o o m o n t w e r p. n l kerkdriel