reformatorisch familieblad
DS. H.H. KLomp
Achterstandswijk
„Preken is als bedelen bij de Bron.”
„Wonen met een gezin valt hier best mee.”
Alinda naait al haar kleding
18 MEI 2016
» 33E JAARGANG » NUMMER 17
„In de
zending is
thuiskomen
moeilijker dan gaan” 18 mei 2016 . 33e jaargang nummer 17 . losse nummers € 3,95
“We zijn vergroeid geraakt met de gemeente; die was voor ons een soort familie”
*
6
Gezonden & terug-
geroepen Zending is werk van lange adem en vraagt daardoor continu om nieuwe werkers, die de aangevangen arbeid voortzetten. Wat vraagt de uitzending? En wat betekent de terugkeer? „Waar ik tegenop zie, is de sociale omschakeling.” tekst Huib de Vries beeld Sjaak Verboom
7
Tweemaal daags
een
rondje
Schelluinen Ze loopt met een poststuk naar de brievenbus naast de kerk. Haar haar is spierwit, haar kleding kleurrijk. Hoewel ze met een stok loopt, heeft haar tred iets kordaats. Zou dat mevrouw Leendertse zijn, de vrouw van 90 die nog trouwjurken naait? „Moet u soms op numero 5 zijn?” vraagt ze vriendelijk. „Ik ook. Kom maar mee.” tekst Neline Boogert-Floor beeld Anton Dommerholt
20
terdege • 18 mei 2016
interview
“Al jaren koken de buren voor me” dsaddasjkh sajhdhjkdjhksadsajhk dskjakjdakljdajsl
terdege • 18 mei 2016
21
Oogst rabarber door de stelen eraf te draaien, zonder mes
28
terdege • 18 mei 2016
Op het erf
Rabarber floreert na flinke laag mest Mijn man was met zijn vader bezig bij de mestput. Ze hadden mest overgepompt uit de put van de stal. Er stond een kruiwagen halfvol met vloeibare mest. „Kijk, dat kun je bij de rabarber gieten”, zeiden ze. tekst Jolanda Bloos beeld Jolanda Bloos en Istock
I
k vroeg vol verbazing: „Zo maar puur?” Want dat leek me wel erg gortig. Straks zouden ze misschien nog verbranden... „Ja hoor, dat kan gerust. Dan krijg je grote planten met veel stelen. Ome die-en-die deed het ook altijd.” Ik beluisterde hierin de overgeleverde wijsheid van vroeger, dus hield ik mijn weerwoord in. Ik reed de kruiwagen met klotsende inhoud tot in de moestuin, waar de rabarberplanten staan. Nou ja, de puntjes die net boven de grond uit kwamen. Probeer trouwens maar eens goed te doseren met zo’n lompe kruiwagen... Bij de eerste plant schoot de helft van de mest er al uit. Maar ik bedacht een beetje grimmig: Nou, bewijs dan maar eens dat je ’t goed doet met die mest! Voor de andere twee planten bleef er nog maar een beetje over.
taarten
Eerlijk is eerlijk: de rabarber die
de volle laag kreeg, deed het bést. Heerlijk: rabarber. Ik maakte vorig jaar voor het eerst een paar rabarbertaarten. Eerst wilde het jongvolk niet geloven dat het lekker zou zijn, het klonk zo gezond... Maar zelfs degenen die geen rabarbermoes lusten, probeerden het toch. Binnen een mum van tijd waren de schoteltjes leeg.
Oxaalzuur
Rabarber oogst je door de stelen eraf te draaien, zonder mes. Na juli oogsten we niet meer. Dan is het oxaalzuur in de plant hoger, en dit breekt de kalk in het lichaam af. Sowieso moeten er aan het eind van het seizoen zo’n drie stelen aan de plant blijven zitten. De plant houdt niet van roofbouw. Hij sterft af in de winter en loopt in het voorjaar opnieuw uit. Zo hebben we binnenkort weer verse rabarber.
Geen roofbouw!
terdege • 18 mei 2016
29
interview
De
preek Deel 2
30
terdege • 18 mei 2016
Preken en bedelen „Preken is als bedelen bij de Bron. Je moet als een bedelaar je hand ophouden, wachtend op de bediening van Gods Geest, uitziend naar het openvallen van de tekst.” tekst Jan van ’t Hul beeld Tineke van der Eems
D
s. H.H. Klomp, christelijk gereformeerd predikant te Veenendaal, is eind dit jaar veertig jaar dominee. Meer dan zesduizend maal moet hij de kansel hebben beklommen, de Schriften hebben uitgelegd, verklaard, aan het hart gelegd. „Maar als predikant blijf je bedelaar. De Schrift moet openvallen. Je kunt de hele week op een preek gestudeerd hebben, maar daarmee heb je nog geen preek. Die moet de Heilige Geest op zondag geven. Je moet het van Boven ontvangen, van de enige Bron Die geven en helpen kan. Maar deze Bron staat nooit droog. En na veertig jaar moet ik zeggen dat de schatten uit het Woord nog steeds dieper zijn dan dat ik ze kan zien.” Iedere preek vraagt intensieve studie, zegt ds. Klomp. „Tijdens mijn opleiding aan de predikantsopleiding in Apeldoorn heb ik eerbiedig leren luisteren naar Gods Woord. Studeren in de Schrift is onontbeerlijk. Je moet daarbij je verstand gebruiken, kon het zijn verstand met Goddelijk licht bestraald, maar je verstand mag niet gaan heersen over de Schrift. Het maken van een preek is geen technische aangelegenheid, maar een gave van Boven.” Het lijkt een tegenstrijdigheid. „Ik
moet er alles aan doen opdat er een goede preek ontstaat, en toch moet ik wachten op de bediening van Boven. Je moet je inzetten tot en met, tegelijkertijd moet de Heere alles geven, voor de volle honderd procent.”
voor zijn administratie en voor het bijhouden van zijn prekenarchief. De dinsdagmorgen is het moment waarop hij aan de nieuwe preek voor komende zondag begint. „Ik voel me dan weer gemotiveerd om aan de slag te gaan.”
Maandagmorgen
Hooglied
Op maandagochtend staat ds. Klomp altijd met een wat leeg gevoel op. Op zondag heeft hij gepreekt. „De preek waarop je lang gestudeerd had, is gehouden, is doorgegeven aan de gemeente. Wat ik van Boven ontvangen had, ben ik dan kwijt. Dat bepaalt dat lege gevoel op maandagmorgen. Daarbij past wel de nodige nuchterheid. Om knecht te kunnen zijn, is het nodig om kind te worden, altijd weer opnieuw.” In die maandagochtendleegte komen er tal van vragen op de predikant af: „Heb ik gisteren wel voldoende gezegd? Heb ik de gemeente genoeg gewaarschuwd? Was er voldoende voedsel voor Gods volk, heb ik me wel echt vrijgemaakt van de gemeente, heb ik de Heere wel genoeg als rechtvaardig en barmhartig voorgesteld? Op maandagmorgen ben ik zelden tevreden, er was altijd veel tekort.” De maandag gebruikt ds. Klomp
De eerste vraag die dan op zijn bureau ligt, is waar de preek de komende zondag over zal gaan. „Het kerkelijk jaar bepaalt voor een groot deel de tekstkeuze. Als het gaat om bij voorbeeld de zeven zondagen in de lijdenstijd, preek ik ieder jaar eenmaal uit het Oude Testament en zesmaal uit het Nieuwe Testament. Dat doe ik bewust, om ervoor te zorgen dat ook lijdensstoffen uit het Oude Testament aan de orde komen.” Tussen Pasen en Pinksteren preekt ds. Klomp veel over teksten uit de brieven van Paulus die aansluiting hebben op Pasen, zoals: ‘Opdat ik Hem kenne, en de kracht Zijner opstanding.’ (Filippenzen 3:10) Na Pinksteren kiest hij elk jaar voor een prekenserie aan de hand van een bepaald Bijbelboek. Vorig jaar preekte hij twaalfmaal over de Brieven van Johannes, een jaar eerder twaalfmaal over het Bijbelboek Ruth. „Ik leg dat mezelf op. Dan weet je
terdege • 18 mei 2016
31
Biddagweek vaak erg druk De wens van klanten om op zondag te rijden, is in veel gevallen een ondoordachte keuze. Johan Methorst van transportbedrijf Dimetra, dat zelf op zondag niet vervoert, probeert hen dan op andere gedachten te brengen. „Het is vaak goedkoper om de wagens die dag aan de kant te houden.” tekst Ad Ermstrang beeld Anton Dommerholt
Waar werkt u en waarom dit beroep?
Wie:
Johan Methorst Woonplaats:
Scherpenzeel Leeftijd:
43 Gezin:
gehuwd, zes kinderen Kerk:
Gereformeerde Gemeente
40
terdege • 18 mei 2016
„Ik ben mede-eigenaar van Dimetra. Dit transportbedrijf vervoert een breed pakket aan goederen. Mijn opa deed al bodediensten en mijn vader is met één vrachtwagen begonnen, nu bijna veertig jaar geleden. Hij richtte zich aanvankelijk op Duitsland, Polen en Hongarije. Na de val van de Muur en om te kunnen groeien, heeft hij bewust gekozen voor Zwitserland. Doorslaggevend daarbij was dat we onze liefde voor internationaal transport willen combineren met het behoud van de zondagsrust. Dan kun je geen bestemmingen kiezen die te ver weg zijn. Zwitserland vergt ongeveer negen rij-uren. Dimetra bezit nu 46 vrachtwagens. We werken met meer dan 60 fulltime chauffeurs en ongeveer 25 parttimers.”
Weten uw collega’s en/of klanten van uw achtergrond? „Enkele jaren was ik zelf ook als chauffeur werkzaam. Door een ongeval ben ik noodgedwongen overgestapt naar kantoor. Maar misschien was ik door de groei van het bedrijf
toch voor die keus komen te staan. Met collega’s had ik in het verleden weinig tot geen diepgaande gesprekken. Bij klanten komt vooral ter sprake dat we op zondag niet rijden. Als ze willen weten waarom niet, kunnen we dat uitleggen.”
Leidt dat tot gesprekken?
„Klanten die er moeite mee blijven houden dat we op zondag niet vervoeren, gaan naar een ander. In de praktijk blijkt er in overleg veel mogelijk. We hebben ook enkele Duitse chauffeurs in dienst, in de buurt van de Zwitserse grens. Dat is handig bij het wisselen van vracht. Daar zijn ze zondagsrust gewend. In Duitsland, Zwitserland en Frankrijk mogen vrachtwagens zondags niet de weg op. De cultuur daar is sterk beïnvloed door het rooms-katholicisme. De gedoogsituatie in Nederland is in feite een uitzondering.”
Hoe probeert u de christelijke beginselen over te brengen?
„In ieder geval door betrouwbaar te zijn. Anders word je in deze branche
INTERVIEW
“Vissers en transporteurs geven de voorkeur aan een ruime
keihard afgestraft. Bovendien mag je gezien onze identiteit het leveren van kwaliteit ook verwachten. Dat is natuurlijk niet de basis voor succes, je werk moet gezegend worden. Van onze werknemers heeft bijna de helft een kerkelijke achtergrond. Heel breed, niet alleen reformatorisch. Het feit dat ze in het weekend thuis zijn, wordt door iedereen gewaardeerd. We merken dat als er hier werknemers komen die voorheen wel op zondag moesten rijden of het weekend van huis waren. Die willen meestal niet graag meer terug. Op bid- en dankdagen kunnen werknemers vrij nemen. We houden daar in het rooster rekening mee. Dat zijn daardoor vaak de drukste weken van het jaar. We hebben, afgezien van de enkele Duitse collega’s, uitsluitend Nederlandse chauffeurs in dienst. We zien dat als onze plicht. Een gezond resultaat is belangrijk, maar winst mag nooit een doel op zich worden.”
Aan welke vorming heeft u het meest gehad?
„Mijn lagere schoolperiode, dan ben je jong en ontvankelijk. Ook mijn
opa van moeders zijde heeft me beïnvloed. Hij was visser in Scheveningen. Toen daar voor het eerst de kotters op zondag uitvoeren, voorzag hij het einde van de visserij. Die uitspraak is me altijd bijgebleven. Ik heb gezien dat veel bedrijven waarvan de eigenaren best wisten dat ze dag van de Heere misbruikten, in de voorbije jaren failliet zijn gegaan. Dat heeft ons wel wat te zeggen.”
Moet er, bijvoorbeeld in de preek, meer aandacht zijn voor het christen-zijn in de praktijk?
„Iedere dominee heeft zijn eigen achtergrond. Dat merk je en dat is begrijpelijk. Wat je hebt meegemaakt, laat je niet los. Daarom is het goed als je op een andere plek in de samenleving werkzaam bent geweest. Er schuilt wel een gevaar in als steeds meer predikanten dat niet hebben gedaan. Een goede mix, ook qua afkomst, vind ik belangrijk.”
Kunt u een bijzondere ontmoeting noemen?
„Sinds 2004 rijden wij voor het
deputaatschap Israël ieder jaar een vrachtwagen vol goederen naar de Joods Messiaanse gemeenschap in Zhitomir. Aanvankelijk hulpgoederen, de laatste jaren meer zaken van medische aard. Die ritten vind ik heel verrijkend. Ik ben er al een keer of tien geweest. Dan kom je in aanraking met mensen die anders denken, maar wel op hetzelfde fundament. Sommige zaken die voor ons taboe zijn, zijn daar gewoon en andersom. Er ontstaat een band en het leert je naar twee kanten te kijken. Daar houd ik wel van. Zoals al gezegd, stam ik uit een vissers- én een transportfamilie. Die hebben gemeen dat ze de voorkeur geven aan een ruime blik.”
Wordt het moeilijker om voor uw christen-zijn uit te komen?
„In deze omgeving valt dat wel mee. Scherpenzeel is een loyaal dorp, waar nog steeds respect voor elkaars opvattingen bestaat. Dat uit zich bijvoorbeeld in een gemeenschappelijke voorzieningen voor bejaarden, waarin met alle opvattingen op een goede wijze rekening wordt gehouden.”
terdege • 18 mei 2016
41
Lapje, doekje of
kleedje Op de beurs een poosje geleden hebben we verscheidene mooie accessoires gezien, waaronder een veelzijdig lapje. Was het een vaatdoekje? Een klein kleedje? In ieder geval inspireerde dit doekje ons tot het breien van deze lapjes. Wat een rustgevend werkje. Ons dienblad is er in ieder geval mee opgefleurd! tekst Maaike Schiphorst en Arjanne van der Meer beeld Marianne Witvliet
42
terdege • 18 mei 2016
Creatief
Dit heb je nodig Breinaalden pen 2 of 3 Katoen
Zo maak je het Zet zo veel steken op, dat je een lapje kunt breien van ongeveer 25 x 25 cm. Dit waren voor mij 60 steken. Brei eerst 6 ribbels. Brei dan steeds aan de beide uiteinden 6 steken recht, zodat dat ook ribbels blijven. Brei een lapje met de gerstekorrel: 1 recht, 1 averecht, verspring elke toer: averecht boven recht, recht boven averecht. Eindig aan de bovenzijde weer met 6 ribbels. Brei ook een lapje met een blokje: Na de ribbels 4 steken recht, 4 steken averecht, na 6 pennen recht boven averecht, averecht boven recht. Natuurlijk kunt u allerlei verschillende lapjes breien.
terdege • 18 mei 2016
43
Op de foto (met de klok mee): Prinses Beatrix; het Zweedse koningspaar; prinses Sofia en prins Carl Philip; koningin Margrethe en koning Carl Gustaf; kroonprinses Victoria, prinses Estelle and prins Daniel.
52
terdege • 18 mei 2016
koningshuis
Het Zweedse koningspaar verlaat het paleis.
Koning Carl Gustaf 70 jaar Op 30 april vierde koning Carl Gustaf van Zweden zijn zeventigste verjaardag. Niet zomaar met een gebakje, maar met een concert, een dankdienst en een groot feest op het paleis. tekst Josine Droogendijk beeld ANP en AFP
terdege • 18 mei 2016
53
Actief W. Kooman, die bij zijn zoon en een van zijn vier dochters woont, is het oudste lid van de Gereformeerde Gemeente in Spijkenisse, de groeistad waar hij zijn loopbaan als adjudant besloot. Op tal van terreinen is hij actief geweest. In Schoonhoven, Krimpen en Capelle was hij bestuurslid van de SGPkiesvereniging. Toen het Reformatorisch Dagblad werd opgericht, bracht hij 126 abonnees aan. „Ik heb de hele streek hier afgegraasd. Als ik dan thuiskwam, kwam m’n jongste dochter de trap af: Pa, hoeveel heeft u er?” Nadat de Nederlandse Patiëntenvereniging van de grond was gekomen, hielp Kooman met het oprichten van plaatselijke afdelingen.
58
“Mijn wapen heb ik jaren bewaard”
Verzetsman werd politieagent Verzetswerk tijdens de Tweede Wereldoorlog zorgde ervoor dat de Haagse winkelier W. Kooman bij de politie terechtkwam. Het geallieerde vergissingsbombardement op de wijk Bezuidenhout had zijn vorige werkplek weggevaagd: „Mijn winkel lag plat. Er was niets van terug te vinden.” tekst L. Vogelaar beeld Sjaak Verboom
terdege • 18 mei 2016
59
“Ook felle kleuren zijn geschapen”
„Maak ik een rok zelf, dan kan ik ook de lengte zelf bepalen.”
„Bij huis loop ik altijd op klompen.”
74
terdege • 18 mei 2016
Jongeren
x
xxxxxxxxx
Naaien met vrolijk gekleurde stoffen
Terwijl haken en breien helemaal hip is, kiest Alinda Visscher (19) uit Genemuiden ervoor om haar eigen kleding te naaien. Misschien is haar kledingstijl nog wel het best te typeren als eigenzinnig. „’s Zondags in de kerk val ik op met mijn kobaltblauwe hoedje.” tekst Neline Boogert-Floor beeld Tineke van der Eems
T
oen ze 12 jaar was, leerde Alinda de eerste beginselen van het naaien van haar oma. Sinds september vorig jaar zit ze officieel op naailes. De fleurige sjaal die ze vandaag draagt, was het eerste kledingstuk dat ze maakte. Daarna volgde een zachtroze jurk en nu is ze bezig met een rok. „Alleen de rits wil nog niet helemaal lukken. Maar als ik ergens niet uitkom, stap ik op de fiets en ga ik naar mijn oma. Die naaide vroeger kleren voor ons allemaal. Voor zichzelf doet ze het nog steeds. Ze vindt het heel leuk om mij nu te helpen.” Er zijn meer familieleden die goed kunnen naaien. „Verschillende tantes doen het ook en mijn schoonzus heeft vorig jaar haar eigen trouwjurk gemaakt.” Via haar kwam ze op naailes terecht, een keer in de twee weken op donderdagavond, bij
een vrouw die al meer dan vijftig jaar in het vak zit. „Het is altijd heel gezellig. Er komen nog vier andere vrouwen. Allemaal wel van een jaar of 35 of nog ouder”, lacht ze. „De naailerares vindt het helemaal geweldig dat er nu zo’n jong iemand bij gekomen is.”
Geen bevlieging
Op het Hoornbeeck College in Kampen, waar Alinda inmiddels bijna twee jaar als interieurverzorgster werkt, reageerden collega’s verbaasd toen ze vertelde dat ze op naailes ging. Maar ze liet zich niet van de wijs brengen. Al snel kocht ze haar eigen naaimachine. „Ik mocht die van mijn zus lenen, maar die maakte enorm veel lawaai. Mijn moeder zei: ‘Zou je dat wel doen, gelijk zo’n machine aanschaffen?’ Zelf vindt ze naaien helemaal niks en ze kon
zich niet voorstellen dat ik het zou blijven doen.” Maar Alinda was er zeker van dat het geen bevlieging was. „Het is even een investering, maar die heb je er zo weer uit.” Pas nog, toen ze ergens een avondje moest oppassen, vroeg ze haar broer om haar naaimachine even langs te brengen. „Het is best een zwaar ding, dus je
“Ik heb echt een hekel aan kleren kopen”
“ ik zit nu op de 10.000.000 foto's”
terdege terdege 2016 • 18 mei 2015 • 24 december
75
84
*
*
terdege • 18 mei 2016
reportage
Thuis in de
Tarwewijk Nog niet zo lang geleden was het de meest onveilige wijk van Rotterdam. De Tarwewijk krabbelt weer enigszins uit het dal. Rumoerig zal het er altijd blijven. De kleine groep oorspronkelijke bewoners die bleef, ligt daar niet wakker van. Erger vinden ze het commentaar van derden. „Alsof je een beetje raar bent als je hier woont.” tekst Ad Ermstrang beeld Henk Visscher
terdege • 18 mei 2016
85 85
