Zelfcatheterisatie (CIC)
Via de arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor zelfcatherisatie (het zelf regelmatig ledigen van de blaas met behulp van een katheter, een dun plastic slangetje). Zelfcatherisatie vraagt oefening en is met de nodige begeleiding en aanpassing ook goed te leren door ouderen. Om zelf te leren cathteriseren wordt u een dag opgenomen in het TweeSteden ziekenhuis in Tilburg of Waalwijk. In deze folder wordt beschreven wat zelfcatheterisatie is en wat het voor u in het dagelijkse leven betekent. Ook wordt in het kort de procedure van zelfcatheterisatie beschreven. Zelfcatherisatie Catheterisatie is het leeg maken van de blaas met behulp van een catheter. Wanneer u dit zelf doet noemen we dit ‘zelfkatheterisatie’. Een catheter is een dun plastic slangetje dat speciaal voor dit doel is gemaakt. Er zijn veel verschillende soorten catheters. Meestal is het de arts die u vertelt dat u moet gaan catheteriseren. Zelfcatheterisatie wordt toegepast als u uw blaas niet meer spontaan kunt legen (retentie) of niet meer volledig kunt legen (residu). Hierdoor blijft er teveel urine in de blaas, waardoor u vaak kleine beetjes moet plassen en/of heftige aandrang hebt. Hierdoor is de kans groot dat er een blaasontsteking ontstaat. Doel van zelfcatheterisatie Het doel van zelfcatheterisatie is, dat u de blaas regelmatig en volledig leegt. Hierdoor worden complicaties als een blaasontsteking, incontinentie (urineverlies) of in het ergste geval nierlijden, voorkomen. Bovendien kunt u door zelf te catheteriseren een zo onafhankelijk mogelijk en normaal leven leiden ondanks u blaasproblemen. Het is belangrijk dat u het zelf catheteriseren leert inpassen in uw dagelijkse leven, zodat u kunt blijven genieten van uw vrije tijd zowel binnen- als buitenshuis. Opname U wordt een dag opgenomen in het ziekenhuis. De verpleegkundige op de afdeling geeft u uitleg en laat een instructie zien over catheriseren. Vervolgens oefent zij dit een aantal keer met u. Wanneer u de handeling goed beheerst mag u weer naar huis. U krijgt dan een starterspakket mee met daarin verschillende materialen. Het kan ook zijn dat u een kuur antibiotica meekrijgt. Hier vertelt de verpleegkundige u dan meer over. Bij ontslag krijgt u een vervolgafspraak mee voor de uroloog. Er wordt dan besproken hoe het gaat en of er dingen zijn waar u tegenaan loopt.
Hoe vaak catheteriseren? Het aantal keren per dag dat u moet gaan catheteriseren, is afhankelijk van uw aandoening. De arts bespreekt dit met u. Over het algemeen geldt: - bij vernauwing door littekenweefsel, minimaal één keer per week of per twee weken, zodat het littekenweefsel niet meer terugkomt. - Bij niet meer volledig uitplassen hangt het toepassen van zelfcatheterisatie af van de hoeveelheid urine die per keer achterblijft in de blaas. Het kan dan gaan om één tot vier keer per dag. - Als u helemaal niet meer kunt plassen, moet u vier tot zes keer per dag catheteriseren. De hoeveelheden mogen niet groter zijn dan 500 ml. Uw eigen ervaring geeft aan wat voor u het juiste aantal keren is. Uiteraard altijd in overleg met uw uroloog. Inbrengen van de catheter Als u ‘schoon’ catheteriseert hoeft u geen problemen te krijgen, zoals bijvoorbeeld infecties. ‘Schoon’ betekent dat u van tevoren uw handen goed moet wassen met water en zeep. Het gebied rondom uw plasbuis moet u goed schoonmaken met water met een washandje of reinigingsdoekje. Ook als u geholpen moet worden met catheteriseren, is schoon werken belangrijk. Elke catheter heeft zijn eigen gebruiksaanwijzing. Deze worden tijdens het aanleren met u besproken. Meestal kunt u de catheter gewoon vastpakken, met schone handen, en deze vervolgens inbrengen. Het is belangrijk te proberen de catheter zo min mogelijk vast te pakken, dit om infecties te voorkomen. De catheter zit goed als er urine uitloopt. Zodra er geen urine meer afloopt kunt u de catheter nog wat meer naar onder en boven verschuiven om zeker te weten dat de blaas leeg is. Wanneer dit het geval is kan de catheter verwijderd worden Hoe u dit allemaal precies moet doen en waar u rekening mee moet houden, wordt tijdens het oefenen met u besproken. U krijgt op de afdeling een DVDinstructie te zien met daarop de uitleg. In het starterspakket zit ook nog een folder met daarin de beschrijving van het inbrengen van de catheter. Kosten en materiaal Het vergoedingssysteem is onderhevig aan veranderingen. Tot op heden worden de catheters vergoed. Catheters worden geleverd door de firma Hoogland Medical. Hier ontvangt u ook het starterpakket van bij de opname.
Nazorg Het is belangrijk om voldoende te drinken, minimaal anderhalve liter per dag. De eerste dagen nadat u bent gestart met catheteriseren, moet u extra drinken, dit om urineweginfectie te voorkomen. Ook het gebruik van cranberry tabletten en/of sap kan helpen een blaasontsteking te voorkomen. Deze zijn verkrijgbaar bij de drogisterijen. Complicaties Ondanks dat u schoon werkt, voldoende drinkt en regelmatig ontlasting hebt kan het toch voorkomen dat u een urineweginfectie krijgt. In dat geval: RAADPLEEG U HUISARTS!!! Symptomen van een urineweginfectie kunnen zijn: koorts, pijn bij het plassen, troebele urine, moeheid en algemeen gevoel van niet lekker zijn. Veelgestelde vragen
Waar kan ik catheteriseren?
Dit kunt u overal waar water en zeep in de buurt zijn en waar u enige privacy hebt. Dit kan zijn thuis, bij familie/vrienden en op een toilet in openbare gelegenheden waar een fonteintje binnen handbereik is. Invalidentoiletten zijn hiervoor uitermate geschikt.
Hoeveel moet ik drinken?
Het is aan te bevelen om ongeveer anderhalve tot twee liter per dag te drinken. Als er een vochtbeperking door uw arts is aanbevolen geldt dit vanzelfsprekend niet voor u.
Gaan seks en zelfcatheterisatie samen?
Zelfcatheterisatie hoeft seksueel verkeer niet in de weg te staan. In het algemeen kunt u het beste vóór de geslachtsgemeenschap de blaas legen.
Kom ik er ooit vanaf?
Soms is zelfcatheterisatie een tijdelijke oplossing en blijkt de blaasfunctie zich spontaan te herstellen. Dit kunt u zien, doordat u steeds minder urine aftapt. In dat geval wordt, in overleg met de uroloog, het aantal handelingen afgebouwd en eventueel gestopt. Bij sommige aandoeningen is spontaan herstel niet mogelijk. Dan zult u zelfcatheterisatie de rest van uw leven moeten toepassen.
Kan het kwaad voor mijn blaas?
Nee. Zelfcatheterisatie is een veilige manier om de blaas te legen en is te verkiezen boven een verblijfscatheter. Een verblijfscatheter, die permanent in uw blaas blijft zitten, geeft meestal een verschrompeling van de blaas en
verhoogt de kans op het ontstaan van blaasstenen. De verblijfscatheter irriteert, bemoeilijkt het geslachtsverkeer en veroorzaakt altijd een chronische blaasinfectie met soms urinelekkage langs de catheter. Vragen Het kan zijn, dat u na het lezen van deze folder nog vragen hebt. Neem dan gerust contact met ons op. Dit kan op werkdagen van 08.30 tot 16.30 uur via telefoonnummer 013-4655400.
