Stadsontwerp Falconplein / Zeemanshuis
10 maart 2006
Inhoudsopgave 1 2
Inleiding Opgave
3
Planontwikkeling
4
Stadsontwerp
2.1 2.2 2.3 2.4 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 4.1
4.2 4.3 4.4
4.5
5
Ontwikkelingproces
6
Voorbeelduitwerkingen
3
5.1 5.2 5.3 5.4 6.1 6.2
Plangrenzen Historie Bestaande bebouwing Het zeemanshuis Randbebouwing Binnenterrein Invulling binnenterrein Inpassing functies Aanhelen achtergevels Programma binnenhoven Plankaart en doorsneden Projectgebied 4.1.1 Bebouwingstypen 4.1.2 Schematische profielen 4.1.3 Zijgevels en poorten 4.1.4 Hoofdmaatvoering 4.1.5 Bouwhoogten 4.1.6 Programma 4.1.7 Architectonische eenheden 4.1.8 Ontsluiting 4.1.9 Verkeer 4.1.10 Brandweer 4.1.11 Parkeren Openbare ruimte Bestaande bebouwing Gebouwtypologie 4.4.1 Algemeen 4.4.2 Grote gebouwen 4.4.3 Woningen als randbebouwing Beeldkwaliteit 4.5.1 Algemeen 4.5.2 Grote gebouwen 4.5.3 Randbebouwing en aan te helen bebouwing 4.5.4 Materiaal Proces- en kwaliteitsbewaking Kwaliteitsbewaking Ondergrondse bebouwing Fasering Randbebouwing Multifunctionele bebouwing
4
1. Inleiding Het Schipperskwartier is gelegen aan de rand van het stadscentrum van Antwerpen. De morfologie van de wijk sluit aan bij de middeleeuwse structuur van het centrumgebied. Met de herontwikkeling van het bouwblok Falconplein-Zeemanshuis en de herinrichting van het Falconplein wordt gekozen voor een structurele verbetering in het Schipperskwartier. Het stedenbouwkundig plan gaat uit van het herstel van de historische ruimtelijke structuur van het bouwblok. Het sluit hiermee aan op het stelsel van straten en pleinen van de middeleeuwse stad. In het plan wordt gekozen voor de afbraak van het bestaande Zeemanshuis. Het bestaande Zeemanshuis veroorzaakt door zijn maat en situering een schaalbreuk binnen het overigens fijnmazig weefsel van de stad. Afbraak ervan maakt oplossingen voor de omliggende wijk mogelijk waarbij negatieve elementen zoals schaduwwerking, blokkeren van zicht, inkijk, etc. kunnen worden opgelost.
Historische plankaart Antwerpen (ca 1800)
Door sloop van het Zeemanshuis ontstaat een bouwblok waarvan de randen weer kunnen worden bebouwd. Door opname van enkele grotere functies binnen het bouwblok wordt het binnenterrein op een natuurlijke wijze verdeeld in vier hoven met een verschillend karakter. Het stedenbouwkundig plan voorziet in een raamwerk om de ontwikkeling van het bouwblok in de toekomst te structureren. De stad beoogt met dit project een doordacht, kwalitatief, duurzaam en innovatief stadsproject te realiseren dat het beschadigde stedelijk weefsel herstelt en een hefboom vormt voor de herontwikkeling van het Schipperskwartier tot een verleidelijk stukje Antwerpen.
Luchtfoto’s plangebied 5
2. De opgave van het SP
in Van Schoonbekeple
Oude Leeuwenrui
Brouwersvliet
plein
Bebouwing met klooster (ca. 1500)
Generaal Belliardstraat
Ve rve rsr ui
Bebouwing met kazerne (ca. 1800)
u Falconr
Ko m
Boterham
Falconrui
me
ke n
ss tra a
straat
2.2 Historie Het bouwblok tussen de Falconrui en de Generaal Belliardstraat is ontstaan tijdens de stadsuitbreiding van 1410. Bij deze uitbreiding heeft men de stadswal verlegd van de Falconrui naar de Oude Leeuwenrui. Hierbij werd de maat van het bouwblok vastgelegd. Aan het Falconplein en de Oude Leeuwenrui werd het bouwblok perceelsgewijs verkaveld. Aan de Falconrui werd een klooster gesitueerd. Men oriënteerde de kerk van het klooster, zoals gebruikelijk, op het oosten. Hiermee werd een hoekverdraaiing ten opzichte van de Falconrui geïntroduceerd. Deze situering is waarschijnlijk vanwege de fundering overgenomen door de kazerne die omstreeks 1800 op de plaats van het klooster werd opgericht. De situering van het omstreeks 1950 gebouwde Zeemanshuis negeert volstrekt de historische of stedenbouwkundige context van het bouwblok.
Adriaan Brouwerstraat
Falco n
2.1 Plangrenzen Het bouwblok wordt begrensd door het Falconplein, de Falconrui, de Generaal Belliardstraat en de Oude Leeuwenrui. De bestaande bebouwing zal gedeeltelijk worden gesloopt. De inrichting van het openbaar domein betreft het Falconplein, het Van Schoonbekeplein en de Kaasbrug. Tevens zullen de binnenhoven in het bouwblok worden ingericht. Het nieuwbouwprogramma bestaat uit kantoren, gemeenschappelijke voorzieningen, commerciële ruimten, een hotel en woningen. De te behouden bebouwing wordt -waar mogelijkgerenoveerd en het openbaar gebied wordt aangelegd. De oude kloostermuur wordt geïntegreerd in het ontwerp van de openbare ruimte.
Godefriduskaai
Sint-Aldegondiskaai
t
at tra iks Hu
Legenda Kla
pdo
rp
herstructurering bouwblok openbaar domein
Huidige bebouwing (2004)
Plangebied 6
2.3 Bestaande bebouwing Wij gaan ervan uit, dat de aanwezige oude loodsen worden gesloopt, evenals de bedrijfsbebouwing op het noordelijk deel van het plangebied. Het kantoorgebouw aan de Oude Leeuwenrui voldoet niet aan de eisen die worden gesteld aan een hedendaags gebouw. Mede gezien de lage architectonische en historische waarde stellen wij voor, dit pand te slopen. De bestaande kleinschalige bebouwing aan het Falconplein en de Generaal Belliardstraat zal in deze visie zoveel mogelijk worden gerenoveerd. 2.4 Het Zeemanshuis De bouw van het Zeemanshuis in de jaren vijftig van de vorige eeuw heeft een schaalbreuk veroorzaakt tussen dit hoge solitaire gebouw en de kleinschalige percelen. Toegangen en tuinen rondom het gebouw vormen een restruimte zonder aanknopingspunt in de omgeving. Ook na een grondige renovatie van het bouwblok zouden er, bij behoud van het Zeemanshuis, ongewenste visà-vis-situaties blijven bestaan. Sloop en nieuwbouw van het Zeemanshuis opent de mogelijkheid, dat een op maat en schaal gesneden Zeemanshuis wordt teruggebouwd dat is voorbereid op de organisatorische en technische eisen van de moderne tijd. In de toekomst kan het hotel hierdoor op efficiënte wijze zijn bedrijfsvoering doorzetten. Voor een kwalitatieve verdere planvorming is het ons inziens onvermijdelijk om voor het Zeemanshuis uit te gaan van volledige sloop en nieuwbouw.
Loodsen op het binnenterrein
Plan Voisin: Le Corbusier
Het Zeemanshuis in het bouwblok
Te slopen bebouwing 7
3. Planontwikkeling Bij de ontwikkeling van het bouwblok Falconplein-Zeemanshuis is het herstel van het historisch weefsel het uitgangspunt. De rooilijnen van de bebouwing worden vastgesteld en er ontstaat een weefsel van pleinen, straten en hoven dat aansluit op de bestaande middeleeuwse structuur. Hierna wordt gezocht naar een juiste korrelgrootte om de nieuwe bebouwing af te stemmen op de maat en schaal van de omgeving. 3.1 Randbebouwing Om het bouwblok af te maken stellen wij voor, het bouwblok rondom te voorzien van een randbebouwing. De straatprofielen van de Falconrui en de Generaal Belliardstraat worden hierbij hersteld.
Het plangebied zonder te slopen bebouwing
Randbebouwing aan de straten
Generaal Belliardstraat
Generaal Belliardstraat
Falconrui
8
3.2 Het binnenterrein De maat van de randbebouwing -de 'stedenbouwkundige korrel'- wordt afgestemd op de maat van de bestaande bebouwing aan de Falconrui, het Falconplein en de Generaal Belliardstraat. Aan de Oude leeuwenrui kan, gezien de maat van deze laan, een groter gebouw in het bouwblok worden ingevoegd. Door de grote maat van het bouwblok staat de invulling van het binnenterrein ter discussie. De maat van het binnengebied biedt mogelijkheden voor een aanzienlijk programma.
140 m
100 m
Binnengebied van het bouwblok
Parcelering bouwblok
9
3.3 Invulling binnenterrein Voor de bebouwing van het binnenterrein willen wij aansluiten bij de traditie van hoven en pleinen zoals die in Vlaanderen en Nederland bestaat. Omstreeks 1200 werden de eerste Begijnhoven in de Vlaamse en Hollandse steden gesticht. Ook in Antwerpen zijn hiervan voorbeelden terug te vinden. Door de groei van de steden ontstond behoefte aan meer grootschalige functies, als weeshuizen en ziekenhuizen, die werden opgenomen in het fijnmazige weefsel van de binnensteden. Deze complexen werden ontsloten middels een systeem van hoven, pleinen en galerijen. Tot op de dag van vandaag zijn voorbeelden hiervan terug te vinden in de historische binnensteden. Het bouwblok aan het Falconplein kan worden verdeeld in een aantal hoven. De omringende bebouwing wordt middels deze hoven voorzien van licht en lucht. Ze zijn groot genoeg om als openbare ruimte te functioneren.
Verdeling binnengebied in hoven
Burgerweeshuis Amsterdam; referentie groot gebouw in de stad
Referenties binnenhoven 10
3.4 Inpassing functies De grotere multifunctionele gebouwen worden, ondanks het grotere ruimtebeslag, opgenomen in de parcelering van de straten rondom het bouwblok. Door de relatief smalle kavels worden deze functies in de diepte van het bouwblok ontwikkeld. Op een natuurlijke wijze ontstaat hierdoor een verdeling van het binnengebied in een viertal hoven. Door de meer grootschalige bouwmassa’s wordt een stelsel van hoven geïncorporeerd in het stedelijk weefsel. Binnenhof universiteit Antwerpen
Inpassing grotere functies in het bouwblok
Binnenhof huis Plantin en Moretus 11
3.5 Aanhelen achtergevels De achtergevels van de bestaande panden voldoen niet als gevel voor de hoven op het binnenterrein. Wij stellen voor om de achterkanten van deze panden zodanig aan te helen dat een hofgevel wordt geformeerd. De hofgevels maken met betrekking tot functie en uitstraling een duidelijk front naar de hoven. De hoven worden aldus aan vier zijden omzoomd door voorgevels.
Aanhelen achterkanten randbebouwing
Referentie geparceleerde bebouwing
Referentie geparceleerde bebouwing 12
3.6 Programma binnenhoven De hoven op het plangebied zijn openbaar. Om deze publieke functie verder te versterken wordt de begane grond van de multifunctionele gebouwen voorzien van uitnodigende openbare functies. Een tentoonstellingsruimte of een lezingenzaal, maar ook een restaurant of een kunstgalerie kan deel uitmaken van deze programmering. Hierdoor wordt het begane-grondniveau op een adequate wijze ingevuld en krijgen de hoven een zekere aantrekkingskracht. De hoven worden onderling verbonden door poorten. Het binnenterrein vormt hierdoor een stelsel van openbare hofjes die naar wens gedurende de nacht kunnen worden afgesloten. Plattegrond Hackesche Höfe: Berlijn
Hackesche Höfe: Berlijn
Referenties binnenhoven 13
Referenties poorten
14
I
X
A
T
3.7 Plankaart Op de overzichtplattegrond zijn de bebouwingsmogelijkheden weergegeven. voetgangers
Brouwersvliet
i
Generaal Belliardstraat
Falco nplein
Oude Leeuwenru
B U
Ver
S ver
sru i
B U S Falconrui
t
asb Ka
15
rug
at
Overzichtsplattegrond
mstraat Boterha
Ko mm eke nss tra a
i Falconru
Generaal Belliard straat
Falconplein
16
Falconplein
17
Generaal Belliard straat
Falconrui
Oude Leeuwenrui
18
19
4 Stadsontwerp voetgangers
4.1 Projectgebied Brouwersvliet
Oude Leeuwenrui
Zoals blijkt uit de planontwikkeling wordt het binnenterrein van het bouwblok onderverdeeld in vier hoven (nummer 1 t/m 4). De te ontwikkelen bebouwing rondom de hoven kan worden verdeeld in vier typen. De stedenbouwkundige maatvoering van de gebouwen is vastgelegd in de hoofdmaatvoering op pag. 23 (zie ook maatvoering per hof pag. 24 t/m 31). De maximale bouwhoogten zijn vastgelegd in 4.1.5 bouwhoogten (pag. 32). Hof III
B U
Ver
ver
Hof IV
Generaal Belliardstraat
S
Hof I
Hof II
sru i
B U S me ken sst r aa
Falconrui
straat Boterham
A. De grote multifunctionele gebouwen (L-vormig en C-vormig volume) In het bouwblok zijn twee grotere multifunctionele gebouwen opgenomen. De gevels van deze gebouwen worden op de rooilijn gebouwd. De gevel dient gehanteerd te worden als een rechte, doorgaande gevellijn die de ruimtelijkheid van het hof ondersteunt. Conform de hoofdmaatvoering kan de rooilijn van de grote gebouwen in hof II en hof III, binnen marges, worden bepaald door de architectonische uitwerking. De bouwhoogte wordt beperkt tot 4 bouwlagen voor het L-vormig volume en 5 bouwlagen voor het C-vormig volume. De atmosfeer in de hoven wordt voor een groot deel bepaald door de twee grote multifunctionele gebouwen. Om deze redenen worden hoge eisen gesteld aan de architectonische en ruimtelijke uitwerking van deze volumes (zie ook hoofdstuk beeldkwaliteit). De relatie tussen het interieur van de gebouwen en de hoven is tezamen met de uitwerking van de poorten een aandachtspunt voor het ontwerp van deze gebouwen. Het gelijkvloers van deze gebouwen heeft een minimale verdiepingshoogte van 5 meter, De verdiepingen hebben een minimale verdiepinghoogte van 4 meter. Dakvlakken worden uitgewerkt als een vijfde gevel. Bij voorkeur wordt een hellend dak toegepast met een metalen of keramische dakbedekking. Opbouwen tbv liften en/of installaties boven de maximale bouwhoogte zijn niet toegestaan.
Falco nplein
4.1.1 Bebouwingstypen
Falconrui
t
K
B. Randbebouwing De randbebouwing heeft een bouwdiepte van ca. 20 meter en wordt verkaveld in kavels met een breedte die varieert van 5 tot 12 meter. De gevels van de bebouwing van deze kavels dienen met een minimale hoogte van twee bouwlagen op de rooilijnen te liggen. Zowel aan de straat- als aan de hofzijde heeft de bebouwing een representatieve gevel met minimaal 50% gevelopening. Het gelijkvloers van deze bebouwing heeft een minimale verdiepingshoogte van 3,5 meter. De verdiepingen hebben een minimale verdiepingshoogte van 3 meter. Dakvlakken worden uitgewerkt als een vijfde gevel. Bij voorkeur wordt een hellend dak toegepast met een metalen of keramische dakbedekking. Opbouwen tbv liften en/of installaties boven de maximale bouwhoogte zijn niet toegestaan.
Soorten bebouwing in het bouwblok Grote gebouwen Randbebouwing Aan te helen bebouwing Uitbreidingsmogelijkheid bestaande bebouwing
C. Aan te helen bebouwing
20
De aan te helen bebouwing sluit aan op de achterzijden van de reeds bestaande bouwvolumes aan de straat of aan het plein. Voor deze bebouwing geldt dat de hofgevels op de rooilijn dienen te worden gebouwd. De representatieve hofgevel bestaat voor minimaal 50% uit gevelopeningen. Het gelijkvloers van de aan te helen bebouwing heeft een minimale verdiepingshoogte van 3,5 meter. De verdiepingen hebben een minimale verdiepingshoogte van 3 meter. De daken van de nieuwe bebouwing dienen op een representatieve manier of als een dakterras te worden afgewerkt. Ontwikkeling van deze kavels zal in eerste instantie samenhangen met de aangrenzende bebouwing aan de straat- of pleinkant. Indien dit niet mogelijk blijkt, behoort een afzonderlijke ontwikkeling tot de mogelijkheden. D. Ondergrondse bebouwing Onder hof II bestaat de mogelijkheid om ondergrondse bebouwing toe te voegen. Deze ondergrondse bebouwing kan een positief effect hebben op het multifunctionele karakter van het aangrenzende grote L-vormige gebouw. De bovenzijde van het dak van de ondergrondse bebouwing onder hof II heeft een maximale aanleghoogte van anderhalve meter boven het straatniveau van de Falconrui/Belliardstraat. Onder hof III wordt een 2-laagse, ondergrondse parkeergarage gerealiseerd.
Straatzijde
Hofzijde Volume in gebruik door een eigenaar
Volume in gebruik door meerdere gebruikers
Figuur 1
Straatzijde
Hof II
Hof II
Mogelijk ondergrondse functie
Mogelijk ondergrondse functie
Bebouwing hof II in combinatie met randbebouwing
4.1.2
Schematische profielen
Randbebouwing De hofgevel en de straatgevel van deze bebouwing worden beide als een voorgevel afgewerkt. Waarschijnlijk zal in het volume een patio moeten worden voorzien(fig. 1). Onder hof II kan ondergrondse bebouwing worden toegevoegd. Dit zal gevolgen hebben voor de te ontwikkelen randbebouwing (fig. 2). Aan te helen bebouwing (fig. 3) Op diverse plaatsen in het bouwblok kan het bouwvolume aan de hofzijde worden uitgebreid (aan te helen bebouwing). Deze bebouwing wordt hierdoor voorzien van een adres aan zowel de straat/pleinzijde als aan de hofzijde. Omwille van lichten luchttoetreding zal deze bebouwing waarschijnlijk moeten worden voorzien van een patio. Indien de patio per verdieping wordt omsloten door slechts één gebruiker worden hieraan geen nadere eisen gesteld (fig3. A en B) Indien de bestaande en de nieuwe bebouwing niet tot dezelfde gebruiker/eigenaar behoren bedraagt de minimale afstand tussen de bestaande en de nieuwe bebouwing 8 meter.
Figuur 2
Straatzijde
Hofzijde
volume ontwikkeld voor een gebruiker met patio
Figuur 3A
Een gebruiker per laag rondom patio
Figuur 3B
Min 8 meter
Meerdere gebruikers per laag rondom patio
Figuur 3C
21
Bebouwing hof II in combinatie met randbebouwing
Min 8 meter
Meerdere gebruikers per laag rondom patio
Figuur 3D
22
4.1.3
Zijgevels en poorten
A. Zijgevels In het zicht blijvende zijgevels worden bij een lagere naastliggende bebouwing over de volledige bouwdiepte afgewerkt met hetzelfde materiaal als het gevelmateriaal van de straatgevel. Zogenaamde wachtgevels dienen als tijdelijke voorziening op een representatieve wijze te worden afgewerkt. B. Poorten De poorten dienen met een minimale doorgang van 4 x 4 meter op de in de hoofdmaatvoering aangegeven plaatsen te worden gemaakt.
Referentie geleding grote volumes: Prof. H. Kollhoff
Referenties geleding Hoofdmaatvoering 23
24
voetgangers
6 5
I
X
A
T
4.1.4 Hoofdmaatvoering Voor de hoofdmaatvoering van de randen van het bouwblok is uitgegaan van de bestaande profielen van de Falconrui en de Generaal Belliardstraat. De grotere volumes schikken zich volgens een orthogonaal grid (afgeleid van de Oude Leeuwenrui) in het bouwblok. Hierbij treden op de kopgevels aan de Falconrui en de Generaal Belliardstraat hoekverdraaiingen op ten opzichte van de straat. Deze vormen een aanleiding om het straatprofiel in breedte te variëren.
25
Brouwersvliet
Oude Leeuwenru
25
6
14
19,5
i
22
15 22 7
43
In het algemeen geldt dat de gevels op de rooilijn gebouwd dienen te worden. Bij de gevels van de grote, multifunctionele gebouwen in hof II en hof III kan hier, met een zekere marge, van worden afgeweken. Dit impliceert dat de aangrenzende bebouwing pas kan worden ontwikkeld wanneer de maatvoering van de grote gebouwen is vastgelegd. De straatgevels worden, volgens de plankaart, aaneengesloten gerealiseerd.
Hof III
175°22'
5
7,9
Hof IV
20 15
14
2
Falco nplein
18
Generaal Belliardstraat
175,10°
9,5
Hof I
Hof II
sru i
60,5
185,09°
S ver
9,3
B U
Ver
183° 44'
12 14
Een meer gedetailleerde maatvoering wordt op de volgende pagina’s per hof weergegeven.
4
183°33'
,2
6°
8,9 94
B U S
Nieuwe bebouwing Marge rooilijn grote volumes asb Ka
25
rug
at
Falconrui
mstraat Boterha
t
i Falconru
9,5
8
7,4
5,5
Bestaande bebouwing
Ko mm eke nss tra a
85 ,55 °
20,8
el Multifunctione
30
5,5
gebouw
Bebouwing
4
7,6
7,1 37,1
33,5 12,6
B 50,9
U S
4
lein Falconp 7,7
37,1
5,6
7
3,4
6,1
7,4
20
6,7
8
5
12,1
Falconrui
Maatvoering hof I
26
3/9
4/12.09
A
Falconrui
Mogelijke doorsnede aan te helen bebouwing
B Falconplein
Mogelijke doorsnede aan te helen bebouwing
B A
27
50,5 el Multifunctione
gebouw
11
3
Generaal Belliardstraat
16 2 9,4
3,9
18,8
6 3
4
22,7
4
30,7
3,6
3 6
78,5
5
4
20 9,7
m Boterha
Falconrui
12,1
20
175,27°
3, 9
5
3°
8
,7
3
6,9
94
11
5
8
Referentie ondergronds bouwen: Bazel Maatvoering hof II
28
A
B
Generaal Belliardstraat
Mogelijke doorsnede randbebouwing
C
Generaal Belliardstraat
Mogelijke doorsnede tpv poort met bebouwd binnenhof
29
Generaal Belliardstraat
Mogelijke doorsnede randbebouwing met bebouwd binnenhof
i Oude Leeuwenru
18
2
25
18 4
4
4,6
11,1
6,5
19,5 79
18,1
4
33,2
3,6
5,9
24,1
19,5
5,9
5,6
5,2
12,4
14
6,6
4
5,3
Maatvoering hof III
30
B
A
Falconplein
Mogelijke doorsnede aan te helen bebouwing
Falconplein
Mogelijke doorsnede aan te helen bebouwing
A B
31
i Oude Leeuwenru
6,5
10,1
4,7
41,5
5,4
15,6
79 4 5,8
6
15,9
52,3
3,3
4,5 12,1
33,5
7
4,1
4 20
19,5
Generaal Belliardstraat
25
Maatvoering hof IV
32
A
B
Oude Leeuwenrui
Generaal Belliardstraat
13
Mogelijke doorsnede bestaande bebouwing
12
Mogelijke doorsnede aan te helen bebouwing
Generaal Belliardstraat
A
B 3 5
3
C
Generaal Belliardstraat
Mogelijke doorsnede randbebouwing
33
C
34
I
X
A
voetgangers
Brouwersvliet
i Oude Leeuwenru
Hof III
Hof IV
Falco nplein
0.0m
Generaal Belliardstraat
De minimale verdiepingshoogte van de grote gebouwen bedraagt 5 meter voor het gelijkvloers en 4 meter voor de verdiepingen. De minimale verdiepingshoogte voor de overige bebouwing bedraagt 3,5 meter voor het gelijkvloers en 3 meter voor de verdiepingen. In de randbebouwing is bebouwing boven de kroonlist, terugliggend van de gevel, toegestaan. Bebouwing boven de kroonlijst vormt tezamen met de onderliggende bebouwing één samenhangend ontwerp. Daken dienen op een representatieve manier of als dakterras te worden afgewerkt. Opbouwen boven de beschreven hoogte zijn niet toegestaan (ook niet voor toegang, liften of installaties).
T
4.1.5 Bouwhoogten Bij de herontwikkeling van het bouwblok wil het stedenbouwkundig plan aansluiting vinden bij de maat en de schaal van de omringende bebouwing. De bouwhoogte van de randbebouwing en de aan te helen bebouwing dient aan te sluiten bij de bouwhoogte van de middeleeuwse stad. De twee multifunctionele gebouwen worden als grotere gebouwen geïncorporeerd in het bouwblok. Hiermee wordt bewust gezocht naar een zeker contrast in maat ten opzichte van de randbebouwing. De grotere gebouwen vinden dan wat de bouwhoogte betreft aansluiting bij het nabijgelegen oude havengebied.
B U
Ver
ver
S
Hof0.0m I
Hof II
sru i
5 bouwlagen(K.L. max. 21m); Bebouwing boven kroonlijst niet toegestaan 4 bouwlagen(K.L. max. 17m); Bebouwing boven kroonlijst niet toegestaan
B U S
2-3 bouwlagen: K.L. min 6,5m-max. 11m Nokhoogte max. 12,5m Ko mm eke nss tra a
Falconrui
t
Bouwhoogte als bestaande bebouwing Bouwhoogten aangegeven t.o.v. straatpeil
Facetkaart bouwhoogten 35
mstraat Boterha
2 bouwlagen: K.L. min 6,5m-max. 7,5m Nokhoogte max. 9,5m
Falco
Het programma voor het ontwerpgebied bestaat uit een mix van functies. Hierdoor is het mogelijk een stuk stad te herstellen met ruime mogelijkheden voor de toekomst. De twee grote volumes worden ontwikkeld als multifunctionele gebouwen waarin meerdere, verschillende functies gelijktijdig onderdak kunnen vinden. Ook kunnen deze gebouwen door hun overmaat gedurende de tijd functiewisselingen ondergaan. Een monofunctionele ontwikkeling voor deze gebouwen is uitgesloten.
I
X
A
T
4.1.6 Het programma
voetgangers
Brouwersvliet
i Oude Leeuwenru
Falco nplein
U Ver
ver
S sru i
Ko mm eke nss tra a
Falco
Falconrui
t
Woningbouw
mstraat Boterha
Multifunctioneel
B
B U S
Het L-vormige, multifunctionele gebouw aan de Belliardstraat en de Falconrui wordt gerealiseerd met een adres aan deze straten. Het gebouw kan efficiënt worden opgezet en aan een wisselend programma onderdak bieden. Een slimme opzet van de draagstructuur kan flexibiliteit met betrekking tot eventuele toekomstige functiewisselingen verzorgen. Het gebouw kan verschillende functies huisvesten waarbij geen van deze functies het maximum van 60% van het vloeroppervlak mag overschrijden.Het Zeemanshuis kan in dit gebouw een nieuwe behuizing vinden.
Generaal Belliardstraat
Het multifunctionele gebouw aan de Oude Leeuwenrui is in de eindfase C-vormig. Door de mogelijkheid om de vleugels met een verschillende bouwdiepte te ontwikkelen, ontstaat een flexibel en efficiënt gebouw. Het gebouw kan verschillende functies huisvesten waarbij geen van deze functies het maximum van 60% van het vloeroppervlak mag overschrijden. Op de begane grond zijn publieke en levendige functies met een minimale oppervlakte van 700m² gesitueerd.
Representatieve ruimte Begane grond plattegrond 36
Brouwersvliet
lein Falconp
B U
Verv er
11370 m² 700 m²
Totaal BVO schatting
1130 m² 12070 m²
L-blok (noot 2 en 3) Multifunctioneel Gemeenschappelijke voorzieningen Totaal L-blok
5100 m² 2700 m²
Mogelijke onderbouwing Onder hof II Totaal onderbouwing
1150 m²
1850 m² 7800 m²
S
B U S
Falconrui
Falconrui
aat
straat Boterham
Kom mek enss tr
Programma BVO 12000 m²
srui
Kaa
De randbebouwing en aan te helen bebouwing Plattegrond verdieping hebben als hoofdbestemming wonen. De bouwkavels kunnen worden ontwikkeld door verschillende partijen. Zowel ontwikkeling van particuliere woonhuizen als kleine appartementengebouwen behoren tot de mogelijkheden. Het is mogelijk sommige van de woningen te ontwikkelen als lofttype. Door een grote bouwdiepte kunnen relatief goedkoop grote oppervlakten worden gerealiseerd. Bij andere woningtypen kan middels binnenhoven extra licht tot diep in de woningen doordringen. sbru
g
37
Woningen (noot 1)
Oude Leeuwenrui
C-blok (noot 2) Multifunctioneel Representatieve ruimte Totaal C-blok
at
Referentie multifunctioneel gebouw: Amsterdam
I
X
A
T voetgangers
Generaal Belliardstraat
De begane grond en eerste verdieping bestaan voor minimaal 2700m² uit gemeenschappelijke, publieke socio culturele functies. Het is mogelijk om het L-vormig gebouw te voorzien van een kelder. Programma dat vanwege zijn functie geen gevel behoeft, moet worden ondergebracht in ondergronds volume. De ambitie bestaat om dit gebouw zeer divers te programmeren. De exploitatie van deze verschillende functies zal hierbij centraal moeten worden gedragen. De expeditie voor dit gebouw wordt in het volume opgenomen.
In randbebouwing Seniorencentrum Totaal seniorencentrum Totaal Parkeergarage Noot 1: Te realiseren woonoppervlakte afhankelijk van te realiseren VOT
Totaal programma
Referentie ondergronds bouwen: Zurich
1150 m²
150 m² 150 m² 24150 m² 8000 m²
I
X
A
T
4.1.7 Architectonische eenheden De grotere volumes in het bouwblok worden elk door een architect uitgewerkt. Deze gebouwen presenteren zich door hun uitwerking afzonderlijk als een eenheid. De kleinschalige bebouwing wordt door meerdere architecten uitgewerkt. Zo krijgt de bebouwing van het bouwblok een gemêleerd karakter.
voetgangers
Brouwersvliet
Generaal Belliardstraat
Falco nplein
i Oude Leeuwenru
B U
Ver
ver
S sru i
1 architect
1 architect B U S
1 architect per bouweenheid
Falconrui
t
mstraat Boterha
Ko mm eke nss tra a
Falco
Facetkaart architectonische eenheden 38
I
X
A
T
4.1.8 Ontsluiting De randbebouwing is toegankelijk vanaf de straten rondom het bouwblok. De hoven zijn, naast de bestaande Falconpoort, toegankelijk door middel van poorten met een minimale maat van 4x4 meter. In de binnenhoven bevinden zich de entrees van de gemeenschappelijke en commerciële functies. De woningen kunnen aan het hof een tweede entree krijgen. De expeditiehoven dienen zoveel mogelijk in het gebouw te worden weggewerkt.
voetgangers
Brouwersvliet
Generaal Belliardstraat
Falco nplein
i Oude Leeuwenru
B U
Ver
ver
S sru i
Mogelijke entree multifunctioneel gebouw entree woning/woongebouw entree parkeergarage entree binnenhoven
B U S
toegang expeditie
Falco
stopplaats touringcars Ko mm eke nss tra a
Falconrui
t
Facetkaart ontsluiting 39
mstraat Boterha
laad- en losplaatsen onderdoorgang
I
X
A
T
4.1.9 Verkeer
voetgangers
Brouwersvliet
Generaal Belliardstraat
Falco nplein
i Oude Leeuwenru
B U
Ver
ver
S sru i
Autoverkeer (met rijrichting) Voetgangers-/fietsersverkeer Voetgangers-/fietsersverkeer Afhankelijk ondergrondse bebouwing B U S Falconrui
t
mstraat Boterha
Ko mm eke nss tra a
Falco
Facetkaart verkeer 40
I
X
A
T
4.1.10 Brandweer
voetgangers
Brouwersvliet
i Oude Leeuwenru
5
8,6
15
11
11
15
7,6
7,8 11
15
8,5
15
11
5,9
Falco nplein
Generaal Belliardstraat
10,1
15 11
B U
Ver
ver
routing brandweer
S sru i
Brandhydranten
7,4
B U S
Falco
11 15 Falconrui
t
4 ,4
Facetkaart routing brandweer 41
mstraat Boterha
Ko mm eke nss tra a
42
4.1.11 Parkeren Oude Leeuwenrui
Oude Leeuwenrui
Onder het bouwblok wordt een ondergrondse parkeergarage van ca. 8000 m² in twee lagen gerealiseerd. Door de orthogonale bovenbouw is de opzet van de garage uitermate efficiënt. De fasering van deze parkeergarage dient vanwege de maat de fasering van de bovenbouw te volgen. De entree van de parkeergarage bevindt zich aan de Oude Leeuwenrui. Voetgangerstoegang tot de parkeergarage kan zowel vanuit het C-vormige als vanuit het L-vormige multifunctionele gebouw plaatsvinden. B
B
U S
U S
Falconrui
Parkeergarage level -1
43
Falconrui
Parkeergarage level -2
4.2. Openbare ruimte De opdracht vermeldt een culturele as die loopt vanaf het Muhka in het zuiden naar het toekomstige MAS in het noorden. Deze as loopt door het projectgebied heen, is vooral bestemd voor voetgangers en moet een aangenaam karakter bieden met zeer veel groen. De stad Antwerpen heeft er al voor gezorgd, dat de straatprofielen tot aan de Mutsaertstraat en de Stadswaag volledig vernieuwd zijn. Wij stellen voor om hier op aan te sluiten met een zelfde soort bestratingsmateriaal en verder door te trekken tot aan het toekomstige MAS. Op deze wijze wordt een eenvormige en naadloze aansluiting verkregen. Het bestaande Falconplein heeft een karakteristieke, middeleeuws organische vorm. Door een middenvak te vormen met een randzone waar de auto te gast is, komt deze vorm meer tot uiting. Het middenvak wordt omsloten door een dubbele granieten band, bestraat met eenzelfde materiaal als de omgeving. Op het middenvak wordt een nieuwe kiosk vormgegeven waarin de bestaande frituur wordt opgenomen. Tevens zijn een aantal banken en bomen toegevoegd. Antwerpen wordt gekenmerkt door een
Toepassing hardsteen in openbaar gebied
Groene binnenhoven
Accent in materiaal op het Falconplein 44
secundair voetgangersnetwerk door de bouwblokken heen, met daaraan gekoppeld patio’s en hoven. Het bekendste voorbeeld hiervan vinden we terug bij de universiteit van de Ufsia. Deze opeenvolging van groene publieke hoven is bij de Antwerpenaren goed bekend en wordt door hen in de zomer gebruikt als een (groene) oase van rust middenin de stad. In deze optiek hebben we gekozen voor een opeenvolging van groene hoven in het bouwblok van het Zeemanshuis. Zo wordt rond de hoven een vermenging van functies verkregen, wat een gunstig effect heeft op de leefbaarheid en de sociale controle. De hoven zijn onmiddellijk waarneembaar vanuit de omliggende straten en liggen zo dus op het al eerder vermelde secundaire voetgangersnetwerk. De sfeer van de hoven is zeer verschillend. Op deze wijze ontstaat er een boeiende ontdekkingsreis door dit bouwblok. De hoven zijn steeds voorzien van een strakke, rechthoekige omlijsting waarbinnen een thema is uitgewerkt. Het bestratingsmateriaal rondom de rechthoekige vlakken is steeds hetzelfde als in de toekomstige omgeving. De verschillende sferen van de hoven worden als volgt gekenmerkt: een strak hof met een waterelement; een hof voorzien van een rooskleurig dak van Japanse kerselaars; een hof met een grote kastanjeboom en het hof met een historische muur met een boomgaard. Ze dienen tevens als uitloopzone tijdens de pauze van de omliggende kantoren. De seizoenen worden als thema beleefbaar gemaakt door o.a. de bloesem van de kersentuin en de spiegelvijver. In hof I wordt een speelruimte opgenomen.
Invulling binnenhof met een kastanjeboom
45
Kersenboomgaard
Waterelement
Mogelijke afwerking oude kloostermuur
4.3 Bestaande bebouwing De bebouwing van het stadsproject FalconpleinZeemanshuis is gevarieerd in maat, schaal en architectonische uitwerking. Deze variatie draagt in belangrijke mate bij aan het aangename karakter. Voor de bestaande bebouwing wordt waar mogelijk uitgegaan van renovatie.Veel locaties zijn reeds gerenoveerd of worden momenteel verbeterd. Bij de verdere renovatie dient extra aandacht te worden besteed aan de architectonische details die karakteristiek zijn voor de afzonderlijke panden. Gezien de herinrichting van het Falconplein, de herstructurering van het bouwblok en de verbetering van het Schipperskwartier als geheel wordt verwacht dat, vanwege de vraag uit de markt, de overige bebouwing grotendeels vanuit particulier initiatief zal worden opgeknapt. Voor de opengevallen geveldelen of eenlaagse bebouwing aan het Falconplein en de Falconrui adviseren wij nieuwbouw.
Panden met karakterisieke architectonische details
Falconpoort
Op de begane grond is aan het Falconplein ruimte voor commerciële functies. Mogelijke horeca kan terrassen vormen op de brede stoepen of, buiten marktdagen, op het centrale deel van het Falconplein. Op de verdiepingen kunnen voornamelijk woonfuncties hun plaats vinden. Opslag- of garagefuncties aan het Falconplein zijn niet toegestaan. In verband met de avondsituatie dienen eventuele rolluiken een grote mate van openheid te hebben. Aan het Falconplein bevindt zich het geboortehuis van de Belgische architect Henri van de Velde. Dit kan een aanleiding zijn voor initiatieven.
1
3
5
7
9
11
13
15
Geboortehuis van Henri van de Velde
17-19
21
23
25
27
29
31
33
35
37
39
41
43
45
Gevel Falconplein oostzijde
46
Oude Leeuwenrui
Falconrui
Generaal Belliardstraat 47
48
voetgangers
Brouwersvliet
Ver
Generaal Belliardstraat
Falco nplein
Oude Leeuwenrui
B U S
ver sru i
B U S mm eke nss tra a
Falconrui
t
Beschermde monumenten Inventaris van waardevolle gebouwen
Waardevolle bebouwing 49
straat Boterham
Ko
Falconrui
4.4 Gebouwtypologie 4.4.1 Algemeen Het stedenbouwkundig plan voor het bouwblok Zeemanshuis-Falconplein gaat uit van het herstel van de oude structuur van bouwblokken, straten en pleinen. Dit betekent dat ook de functionele structuur van dit stukje stad gedeeltelijk kan worden hersteld. De theorie van de stedenbouw die aanleiding gaf tot de bouw van het bestaande negen lagen hoge Zeemanshuis ging uit van een verregaande scheiding van functies. Een scheiding waarop we thans terugkomen. Door functies in het bouwblok met elkaar te vermengen ontstaat een stukje Antwerpen dat iets toevoegt aan de stad: een plek die zo is opgebouwd dat er in de openbare ruimte iets te doen valt; waar je mensen kunt ontmoeten en waar je op een terras kunt uitrusten; een stukje stad waar wonen, werken en recreëren kan worden gecombineerd . In deze filosofie moeten gebouwen in staat zijn, meerdere stedelijke functies tegelijkertijd en door de jaren heen te huisvesten. Als referentie willen we daarbij het centrum (de grachtengordel) van Amsterdam aanhalen. De hier oorspronkelijk als koopmanshuis ontwikkelde panden hebben gedurende de eeuwen pakhuizen, woningen, kantoren en bedrijfsruimten gehuisvest. Wij stellen voor om gebouwen te realiseren met een zekere overmaat. Geen maatpak voor dat ene bedrijf, maar een duurzaam concept dat lange tijd functioneert. Dit leidt tot flexibele plattegronden, grotere verdiepingshoogten en duurzame concepten voor de parkeeroplossing. De gebouwen hebben een hoogwaardige uitstraling die tot uitdrukking komt in de architectuur.
Referentie: gebouwtype: Groothandelsgebouw Rotterdam
Referentie: Amsterdamse grachtengordel 50
4.4.2 Grote gebouwen In het bouwblok zijn een tweetal grotere architectonische eenheden opgenomen. Hierin kan een verscheidenheid aan functies zijn plaats vinden. Het gebouwvolume aan de Oude Leeuwenrui wordt ontwikkeld als een multifunctioneel gebouw. Het wordt aanbevolen om flexibiliteit zodanig te verstaan dat na verloop van tijd tevens andere functies in het gebouw gehuisvest kunnen worden. Dit vertaalt zich naar het bouwkundig casco als een weloverwogen gebouwdiepte, een uitgekiende positionering van de stijgpunten en een ruime verdiepingshoogte. Het L-vormige multifunctionele volume wordt ontwikkeld als een gebouw waarin uiteenlopende functies hun plaats vinden. Bij het ontwerp van dit blok staat het ontwikkelen van een flexibel bouwkundig casco centraal. Voor beide gebouwen geldt dat een deel van de begane grond ingevuld dient te worden als een representatieve bedrijfsruimte met een publieke uitstraling.Voor het Cvormige gebouw wordt gedacht aan kleinschalige (bijv. 300m²) commerciële ruimten.Voor het multifunctionele gebouw wordt gezocht naar een meer publieke invulling van het gelijkvloers. 4.4.3 Woningen als randbebouwing De randen van het bouwblok, alsmede de randen van de binnenhoven hebben als hoofdbestemming wonen; stadswoningen of praktijkruimten met een grote bouwdiepte die front maken naar zowel de straat als het binnenhof. De woningen worden als ruime lofts ontwikkeld met een bouwdiepte van 20 meter. In dit bouwvolume kan een binnenkoer voor het huis worden opgenomen. Door de verschillende kavelbreedtes kunnen de woningen worden ontwikkeld als kleine appartementblokken en als individuele stadswoningen met een loftachtig karakter.
Referentie flexibel gebouw: Interieur
Woningtypologie met grote bouwdiepte
Referenties: woningtypologie 51
Referentie gebouwtype:Witte dame Eindhoven
4.5 Beeldkwaliteit 4.5.1 Algemeen Het stedenbouwkundig plan gaat uit van een duidelijke opbouw van de stad in straten, pleinen en hoven en bouwt hiermee voort op de principes van de oorspronkelijke stadsuitleg. Een duidelijke begrenzing van het bouwblok en aansluiting van de schaal van de nieuwbouw op de bestaande situatie zijn hiermee onlosmakelijk verbonden. Ook architectonische middelen dienen ingezet te worden om het weefsel van straten, pleinen en hoven te versterken. Rooilijnen worden bebouwd en de gebouwen maken een duidelijk front naar de aanwezige publieke ruimten. 4.5.2 Grote gebouwen De eenvoudige volumes van de grote gebouwen hebben een duurzaam en massief karakter. Plasticiteit en geleding van de gevel wordt gerealiseerd door een gelaagde gevelopbouw en grotere neggedieptes. Over het algemeen geldt dat de gevels een rustige uitstraling hebben. De gewenste massieve uitstraling en de behoefte aan transparantie vanwege daglichttoetreding staan bij de uitwerking op gespannen voet. Hierbij zijn binnen het stedenbouwkundig plan voor de uitwerking van de gevels verschillende strategieën mogelijk. - Het benadrukken van de wandkarakteristiek van de gevel, waarbij de maat en de proporties van de raamopeningen zodanig gekozen zijn dat de eenheid van de wand gewaarborgd blijft. De verhoudingen van de ramen en penanten, roedeverdelingen en neggedieptes zijn hierbij van doorslaggevend belang. De continuïteit van de wand vormt het hoofdmotief. - Het bekleden en daarmee tonen van de structuur van het gebouw. De cascostructuur vormt voor deze geveluitwerking het uitgangspunt. Structurerende elementen zoals balken en kolommen worden bekleedt met steenachtig materiaal. gevelvlakken kunnen worden ingevuld met glasopeningen of gevelmateriaal. Verschillende functies die in het gebouw hun plaats krijgen zijn niet afleesbaar uit het gevelbeeld. Uitpandige galerijen en uitkragende balkons zijn niet toegestaan.
Appartementengebouw Parijs
appartementengebouw Parijs
4.5.3 Randbebouwing en aan te helen bebouwing Gezien de korrelgrootte van deze bebouwing kan
52
de architectonische uitwerking hier een duidelijk gevarieerder karakter hebben. Er dient hierbij echter op de rooilijnen te worden gebouwd. De bebouwing maakt een duidelijk front naar de binnenhoven en de straten en pleinen. De architectonische uitwerking vindt aansluiting bij de bestaande situatie in het Schipperskwartier. Voor de dakbedekking wordt, vanwege de uitzichtsituatie van de grotere volumes, gedacht aan keramische pannen of een metalen dakbedekking. Platte daken worden volledig afgewerkt met beloopbare vlonders of betontegels. 4.5.4 Materiaal. De uitstraling van het materiaal van de gebouwen ondersteunt het robuuste en duurzame karakter. Er wordt gedacht aan steenachtige materialen met een levendige uitstraling. Stucwerk is slechts toegestaan op een steenachtige ondergrond. Specifieke dakbedekkingmaterialen zoals metalen beplating worden niet toegestaan als gevelafwerking.
Referentie woongebouw Bazel
Referenties kleinschalige bebouwing 53
54
55
Afhankelijkheden planning stadsproject Falconplein-Zeemanshuis Actie Randbebouwing en aan te helen bebouwing hof I Bouwrijp leveren grond
Afhankelijk van
Sloop Zeemanshuis
Realisatie of tijdelijke huisvesting nieuw Zeemanshuis met 50 kamers
L-vormig multifunctioneel gebouw
Planvormig rondom onderbouwing binnenhof definitief Sloop bestaand Zeemanshuis Slopen bestaande bebouwing Westerlund site Realisatie parkeergarage ivm functioneren
Randbebouwing hof II
Tbv bouwkavels naast L-vormig gebouw: Rooilijnen L-vormig gebouw definitief Planvormig rondom onderbouwing binnenhof definitief
C-vormig multifunctioneel gebouw
Slopen bestaande bebouwing Westerlund site Aanleg parkeergarage Aanleg parkeergarage Tbv bouwkavels aan de Oude Leeuwenrui: Rooilijnen C-vormig gebouw definitief
Aan te helen bebouwing rondom hof III
voetgangers
I
X
A
T
I
X
A
Bouwrijp leveren grond Slopen bestaande bebouwing
T
Bebouwing rondom hof IV
voetgangers
voetgangers
voetgangers
Brouwersvliet
Oude Leeuwenrui
Oude Leeuwenrui Brouwersvliet
Falconp lein
in Falcon ple
in Falcon ple
B U S
Verv ersr ui
Kom mek enss traa
Falconrui
Falconrui
t
Kom mek enss tr
Falco
Falconrui
aat
straat Boterham
straat Boterham
B U S Falconrui
t
B U S
Falconrui
straat Boterham
B U S straat Boterham
Falconrui
t
Kom mek enss traa
S vers rui
B U S
Falconrui
B U
Ver
Kom mek enss traa
Oude Leeuwenrui
Generaal Belliardstraat
B U S
Verv ersr ui
Brouwersvliet
Generaal Belliardstraat
Generaal Belliardstraat
Generaal Belliardstraat
B U S
Verv ersr ui
Oude Leeuwenrui
Falcon plein
Brouwersvliet
Kaa
Inrichting Falconplein
g sbru
at
Bestaande situatie
Mogelijke locatie Zeemanshuis
Eindfase 56
5. Ontwikkelingsproces 5.1 Proces- en kwaliteitbewaking De verschillende planonderdelen kunnen onafhankelijk van elkaar worden ontwikkeld. Het Cen L-vormige volume kunnen door een particulier ontwikkelaar of door de stad Antwerpen worden gerealiseerd. De woningen kunnen per kavel of meerdere kavels door een ontwikkelaar of zelfs door particulieren worden uitgewerkt. Ondanks de flexibiliteit bestaat er een grote samenhang tussen de architectonische en stedenbouwkundige kwaliteit van de verschillende ontwikkelingen. De uitwerking van elk plan dient daarom zowel op de afzonderlijke kwaliteiten als op het totaalbeeld te worden beoordeeld. 5.2 Kwaliteitbewaking Het voorliggende stedenbouwkundig plan schept een kader voor een meer gedetailleerde planvorming. De stedenbouwkundige randvoorwaarden en de maximale bouwvolumes zijn hierin vastgelegd. Dit stedenbouwkundig plan kan als basis dienen voor de opmaak van een juridisch bestemmingsplan (BPA of RUP). In de latere planfasen zal, bij een nadere uitwerking van de bebouwingseenheden, het accent meer bij ontwikkelende partijen en opdrachtgevers komen te liggen. Supervisie op de uitwerking van de bestemmingsplannen en op de verdere planvorming zal naast de normale vergunningverlenende instanties (brandweer, Arohm, etc.) plaatsvinden middels de Kwaliteitskamer stadsproject Falconplein-Zeemanshuis. daar worden de plannen getoetst aan het stedenbouwkundig plan en beoordeeld op esthetische kwaliteiten. Om de totale ontwikkeling van het stadsproject Falconplein-Zeemanshuis te beoordelen zullen regelmatig workshops worden georganiseerd. Daar kan de gezamelijke stand van de planvorming door de Kwaliteitskamer worden beoordeeld. Ondanks een gefaseerde realisatie van het stadsproject verdient het aanbeveling om de planvorming van de afzonderlijke plannen gelijktijdig uit te voeren. 5.3 Ondergrondse bebouwing De mogelijkheid bestaat om ondergrondse bebouwing aan te brengen onder hof II. Dit leidt tot een grote mate van afhankelijkheid in de planning en uitwerking van de bebouwing rondom dit hof. Het multifunctionele volume kan eventueel worden gerealiseerd in combinatie met de funderingen van de randbebouwing. Die dan hierna vanaf deze fundering worden opgetrokken. 5.4 Fasering Bij de fasering van de bouwactiviteiten in het bouwblok wordt ernaar gestreefd om steeds de definitief gewenste inrichting te realiseren. Tijdelijke oplossingen of noodverbanden worden zoveel mogelijk voorkomen. De inrichting van het Falconplein en de binnenhoven wordt zo vroeg mogelijk aangelegd om de leefbaarheid van het bouwblok te waarborgen. Voor het 50 kamers tellende Zeemanshuis wordt voor de sloop een tijdelijke locatie gezocht. Op termijn wordt het Zeemanshuis opgenomen in het L-vormige volume. Opname in de rijbebouwing aan de Belliardstraat of aan de Falconrui kan worden overwogen.
57
6.Voorbeelduitwerkingen De nieuwe bebouwing in het bouwblok Falconplein-Zeemanshuis biedt verschillende mogelijkheden tot huisvesting van diverse functies. Op de volgende pagina’s zijn verschillende voorbeelduitwerkingen gemaakt voor de volumes. Deze zijn afhankelijk van de exacte programmering van de gebouwen.
1 woning x 176 m2
1 woning x 236 m2
1 woning x 176 m2
1 woning x 176 m2
1 woning x 236 m2
1 woning x 243 m2
12
atelier / winkelruimte 117 m2
20
00
0
atelier / winkelruimte176 m2
0
0
00
00
00
20
80
55
atelier / winkelruimte 82 m2
20
00
0
00
Voorbeelduitwerking randbebouwing
58
Voorbeelduitwerking L-vormig multifunctoneel volume
Exp.
Theater / Bioscoop
Praktijkruimte
ADIC
Voorzieningen
Voorzieningen
Theater / Bioscoop
Hotel
Hotel
Hotel
Hotel
Gelijkvloers / -1
Eerste verdieping
Tweede verdieping
Derde verdieping
Doorsnede
Hotel ADIC Theater / Bioscoop Voorzieningen Praktijkruimte Totaal
59
Oppervlak 4100 900 1350 1050 450 7850
m² m² m² m² m²
Voorbeelduitwerking L-vormig multifunctoneel volume, met onderbouwing hof II
Voorzieningen
Voorzieningen
Voorzieningen
Voorzieningen
ADIC
ADIC
Multifunctionele zaal
Hotel
Hotel
Hotel
Tweede verdieping
Derde verdieping
Hotel
Exp.
Gelijkvloers / -1
Eerste verdieping
40
32
Woning
Doorsnede
Multifunctionaliteit onderbouwing
Hotel ADIC Multifunctionele ruimte Voorzieningen Totaal
Oppervlak 3200 1800 1450 2400
m² m² m² m²
8850 m²
60
Voorbeelduitwerking L-vormig multifunctoneel volume, met onderbouwing hof II
Theater Voorzieningen
Theater Praktijkruimte
ADIC
Praktijkruimte
Voorzieningen
ADIC
Multifunctionele zaal
Hotel
Hotel
Hotel
Hotel
Tweede verdieping
Derde verdieping
Exp.
Gelijkvloers / -1
Eerste verdieping
40
32
Woning
Doorsnede
Multifunctionaliteit onderbouwing
Hotel ADIC Multifunctionele ruimte Cafe restaurant Voorzieningen Theater Praktijkruimte Totaal
61
Oppervlak 3200 1800 1450 450 750 950 450 9050
m² m² m² m² m² m² m²
Voorbeelduitwerking C-vormig multifunctioneel volume
Multifunctionele ruimte
Multifunctionele ruimte
Multifunctionele ruimte
Representatieve ruimte
Gelijkvloers
Eerste verdieping
Tweede-vierde verdieping
Oppervlak Multifunctionele ruimte 11370 m² Representatieve ruimte 710 m² Totaal
12080
Doorsnede 62