Grontmij is een multidisciplinair advies- en ingenieursbureau voor duurzame planning & ontwerp, infrastructuur & mobiliteit en water, energie & industrie. Wij leveren meerwaarde in het hele proces van advies, ontwerp, engineering, management en realisatie van projecten. Hierbij streven we sinds jaar en dag naar de meest globale duurzame oplossing. Grontmij heeft een brede ervaring met een zorgzame aanpak van openbare ruimte in België. Onze stedenbouwkundigen, verkeersdeskundigen en landschapsarchitecten werken samen aan kwalitatieve oplossingen.
@ Grontmij
WOONPROJECTEN
PORTFOLIO
@ Grontmij
PLANNING CONNECTING RESPECTING THE FUTURE
Grontmij is een multidisciplinair adviesen ingenieursbureau voor duurzame planning & ontwerp, infrastructuur & mobiliteit en water, energie & industrie. Vanuit een toekomstgerichte visie geven wij kwalitatief advies en realiseren we creatieve ontwerpen en projecten. Wij dragen zo bij tot een betere woon-, werk- en leefomgeving. Het is onze missie om het beste duurzame advies- en ingenieursbureau te zijn en meerwaarde te bieden, van A tot Z, in het hele proces van advies, studie, ontwerp, engineering, uitvoering en managment van projecten.
WOONPROJECTEN Vlaanderen is aardig op weg om zijn achterstand in te halen op het vlak van duurzaam bouwen. Grontmij helpt dit waar te maken. Met goed ingeplante en doordachte woningen streven we naar betaalbare oplossingen in duurzame en levendige woonwijken. Kwaliteitsvolle en duurzame woonprojecten getuigen van een innovatieve visie op wonen. In tegenstelling tot de klassieke manier van bijvoorbeeld verkavelen, worden duurzame woonwijken totaal anders opgevat. Daarom is het uitwerken van een lange termijnvisie op het functioneren van het woonproject in haar ruimere omgeving een belangrijke stap bij de start van een inbreidings- of een verkavelingsproject. Een toekomstgericht woonproject moet inspelen op nieuwe uitdagingen. Maatschappelijke evoluties zoals gezinsverdunning en vergrijzing vereisen aangepaste woonvormen. Zuinig ruimtegebruik, de aandacht voor de klimaatverandering, duurzaam energieverbruik en een goede waterhuishouding vinden we in onze kwaliteitsvolle woonprojecten terug in ‘dichter’ wonen, zongerichte oriëntatie, voorzieningen voor waterinfiltratie en waterbuffering, en het gebruik van duurzame bouwmaterialen. Voor Grontmij bepaalt een krachtig stedenbouwkundig ontwerp in grote mate de structurele randvoorwaarden op basis waarvan duurzaamheid in een project geïntegreerd kan worden. Juist op stedenbouwkundige schaal is veelal grote milieuwinst te boeken. Deze uitgangspunten brengen ons tot het ontwerpen van krachtige dragende structuren om de interne ruimtelijke kwaliteiten van stedelijke woonwijken aanzienlijk te verhogen: een robuuste groene structuur, een intelligent patroon van bouwblokken, een maatgevend netwerk van fietsroutes en wandelpaden. Een sterke ontwerpvisie is eveneens de basis van onze aanpak om alle betrokken actoren samen te brengen: de initiatiefnemer, het gemeenteof stadsbestuur en alle adviserende instanties. In een project van publiek-private samenwerking heeft het ontwerp een belangrijke rol als katalysator om alle PPS-actoren op één lijn te krijgen.
OMGEVINGSAANLEG CHANTIER ANDERLECHT - LENNIK 2009 - 2011
Het project heeft betrekking tot de omgevingsaanleg van een residentieel bouwcomplex van 200 sociale woningen en woningen voor middeninkomens in de gemeente Anderlecht, voor rekening van de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (BGHM). De gebouwen zijn opgevat als gebroken lijnen die samen een ring vormen rond een autovrij centraal park dat op die manier is afgeschermd van de geluidshinder uit de omgeving (RING) en waarop alle leefruimten uitkijken. Parkeerfaciliteiten zijn voorzien ter hoogte van beide ‘groene’ toegangen tot de site. Het volledige concept voor de omgeving werd door Grontmij uitgewerkt en opgevolgd met zowel een gedetailleerd onderzoek naar de wegeninfrastructuur alsook groenaanplantingen en een technische studie voor buffering van het regenwater. Dit alles met respect voor het milieu en de plaatselijke opgelegde wetgeving. De algemene vormgeving van het ontwerp bepaalt het uitzicht met respect en integratie van de architecturale vormgeving van de gebouwen. Er werd ook aandacht geschonken aan het grondverzet, waarbij in het belang van de milieubelasting gestreefd werd naar een minimaal aantal bewegingen. Er werd dan ook gestreefd naar een O-balans, waarbij de afgegraven grondmassa elders op het terrein kon gebruikt worden. Drainage en irrigatie zijn andere elementen die onderzocht werden binnen de studie. Waterbuffering is vandaag algemeen verplicht bij de bouw van dit type woonproject. Het studiewerk omvatte dan ook een onderzoek naar de verticale insijpeling van regenwater op het terrein, het gebruik van waterdoorlatende materialen, de regeling van een vertraagde afwatering naar de openbare riolering en het mogelijk gebruik van regenwater als sanitair water of voor irrigatiedoeleinden.
PPS MILITAIR HOSPITAAL ANTWERPEN 2006 - 2012 Voor de renovatie van het beschermd monument Militair Hospitaal in het plangebied Krijgsgasthuis-Arsenaal wordt een PPS-ontwikkeling opgezet. Op deze site van 7,7 ha wordt in samenwerking met de stad Antwerpen en de Vlaamse overheid een hoofdzakelijk residentieel project gerealiseerd. Er komt een woonpark met 400 wooneenheden (appartementen, lofts, stadswoningen, sociale woningen) en veel open ruimte. Ook commerciële centra, kantoren en openbare gebouwen voor socioculturele functies zijn voorzien. De beschermde delen, zoals de kapel en de ziekenzalen, worden behouden. In zijn ontwikkeling van gesloten domein naar een groene, openbare woonzone kreeg het al een nieuwe naam: ‘t Groen Kwartier.
BROWNFIELD ‘DE SLEUTEL’ BETEKOM - BEGIJNENDIJK 2007 - 2009 De site van de voormalige brouwerij ‘De Sleutel’ is een typische brownfield. Het terrein is grotendeels braakliggend en de ontwikkeling ervan wordt gehypothekeerd door de aanwezigheid van een bodemverontreiniging. Ook wordt het terrein nog gedeeltelijk gebruikt als bedrijventerrein. De ligging van de site nabij de dorpskern van Betekom maakt dat dit gebied uitermate grote potenties heeft voor een dorpskernversterkende ontwikkeling, zowel voor woonfuncties als commerciële en dienstverlenende functies. Omdat de moeilijkheden om het terrein te ontwikkelen het particuliere initiatief afschrikt, heeft het gemeentebestuur zelf een initiatief genomen in het kader van een brownfieldmanagement. Libost-Groep begeleidt de gemeente in het ruimtelijke en functionele onderzoek naar de mogelijkheden van de site. In dit kader zijn een aantal scenario’s uitgewerkt voor vernieuwende, kernondersteunende woonprojecten.
SINT-PIETERSMOLENWIJK BRUGGE 2010
De Sint-Pietersmolenwijk is één van de grootste bouwprojecten in Brugge sinds jaren. Het project ligt ten noordwesten van het centrum van Brugge, langsheen de Oostendsesteenweg en nabij het station van Brugge Sint-Pieter. Op een gebied van 22 hectare komen een kleine 440 sociale huur- en koopwoningen en private kavels. Voor het geheel is een masterplan opgemaakt door msdn-architecten. Grontmij werkt mee aan de uitbouw van de woonwijk met het ontwerp van de publieke en groene ruimte. Bij het ontwerp was er aandacht voor: •
de goede bereikbaarheid naar de verschillende bouwblokken;
•
een vlotte doorstroming van het openbaar vervoer;
•
veilige plaats voor voetgangers en fietsers;
•
een kwalitatief en speelvriendelijk openbaar domein;
•
toegankelijkheid voor ouderen, zorgbehoevenden en jonge gezinnen;
•
een groene en natuurlijke buitenomgeving;
•
lokale opvang van hemelwater (wadi’s).
HET LEYMVELD (Opgenomen in het “werkboek kwaliteitsvol verkavelen” - 2008) DILSEN - STOKKEM 2004 Het verkavelingsconcept vertrekt van een centraal plein waarrond de nieuwe woningen zijn ingeplant. Ingericht op maat van de zwakke weggebruiker, fungeert dit plein als ontmoetingsplek. De verkaveling wordt ontsloten door een toegangsweg waar geen doorgaand autoverkeer mogelijk is. Zowel het plein als de toegangsweg zijn voorzien van een bomenrij als verlenging van de groene buffer rond de nabijgelegen de hoeve. De wanden van het plein bestaan uit privéwoningen. De woningen kijken uit op het plein en verzekeren zo een grotere beleving, maar ook een vorm van een sociale controle over het binnenplein. De verkaveling is zo geordend dat de (patio)woningen en alle tuinen zuidelijk georiënteerd zijn. De woningen ten noorden en ten zuiden van het plein zijn daarom ingeplant op de oostelijke perceelsgrens. Een beredeneerde positionering van de woonvolumes laat toe de private tuinen optimaal te benutten.
TREILLARMÉ GENT 2008 - 2010
De siteTreillarmé vormt een onderdeel van het zuidelijke gedeelte van de vroegere Arbed fabriek. Deze vormde de basis van de staalindustrie van de Gentse aggglomeratiegemeente Gentbrugge. Het noordelijk deel, de Trefil Arbedfabriek is gesloten in 1993, de Treillarmé (staaldraadtrekkerij) was nog werkzaam tot 2002. Voor beide sites is een herontwikkeling voorgesteld waarbij wonen, werken en ontspannen als basis worden gehanteerd. De site ligt momenteel volledig braak. Door de jarenlange exploitatie met zware industrie is er een bodem- en grondwaterverontreiniging. De herontwikkeling van de site gaat dus gepaard met een bodemsanering. Binnen het vigerende bpa is een masterplan opgemaakt door Stijn Peeters Architecten dat voorziet in een woninggedeelte, een park en een KMOzone. Nadien is de ontwikkelaar gewijzigd, maar is de basis lay-out van het plan behouden. Grontmij werkt voor de nieuwe ontwikkelaar, Re-Vive, aan het inrichtingsplan voor de openbare en groene ruimten van de site en maakt eveneens het meer gedetailleerd masterplan op voor de sociale verkaveling.
MASTERPLAN SITE OUDENAARDSESTRAAT GERAARDSBERGEN 2008 - 2009 In opdracht van een private ontwikkelaar werd een masterplan opgemaakt voor een nieuwe stedelijke woonomgeving aan de rand van Geraardsbergen. De nog onbebouwde site aan de Oudenaardsestraat is na verloop van tijd volledig omsloten geraakt door de ontwikkeling van meerdere verkavelingen. Niettegenstaande beschikt dit binnengebied over enorme potenties voor de ontwikkeling van een diversiteit aan woontypologieën. Bij de opmaak van het masterplan werd dan ook zoveel mogelijk ingespeeld op deze ruimtelijke kwaliteiten, zoals de markante terreinovergang van een vroegere steenbakkerij, het panoramische uitzicht op de binnenstad van Geraardsbergen, de nog aanwezige kleine landschapselementen, de nabijheid van het stadscentrum en het station,... Na een grondige ruimtelijke analyse werden een aantal ruimtelijke concepten vooropgesteld, waarvan een structuurschets de synthese vormt. Dit inrichtingsscenario vormt de basis voor verder overleg met de betrokken overheidsinstanties.
VERKAVELING ‘ACHTER DE KERK’ HAM - KWAADMECHELEN 2009 - heden De verkaveling gelegen nabij de kern van Kwaadmechelen is voorzien voor ongeveer 130 woningen. In dit binnengebied wordt een gedifferentieerde invulling beoogd binnen een globale woondichtheid van 15 woningen. Het ontwerp van Libost-groep voorziet in verschillende woningtypes die door verschillende projectontwikkelaars worden gerealiseerd. De woonwijk wordt als parkachtige aanleg opgevat. Bijzondere aandacht gaat naar de bestaande groen- en waterelementen en hun ecologisch functioneren als uitgangspunt van het inrichtingsconcept.
De gemeente Hemiksem wenst de omgeving van de Callebeek, gelegen aan de Scheldeboord, te ontwikkelen tot een aantrekkelijk woonproject waar ook plaats is voor veel groen en toeristisch-recreatieve activiteiten. Grontmij begeleidt deze omvorming van dit braakliggend oud industrieterrein naar een woongebied door het aanreiken van de juiste juridische instrumenten, zoals een ruimtelijk uitvoeringsplan. De bodemsanering van deze site en de respectvolle integratie van een bestaand bos en vijver vormen andere cruciale aspecten van de herontwikkeling. Het plangebied ligt aan de Scheldeoevers, aansluitend bij de dorpskom, in een van oudsher multifunctioneel gebied waar heel wat industriële activiteiten gevestigd waren. De vijver is een overblijfsel van de ontginning voor de oude steenbakkerijen. In de omgeving ligt ook de historische abdij van Hemiksem. De geplande woningen aan de Scheldeboord benadrukken de eigenheid van het wonen aan de waterkant. Door een specifieke typologie en morfologie dragen ze bij tot de differentiatie van het woningaanbod in de gemeente. Schaal en typologie worden afgestemd op het open karakter van het rivierfront. Aansluitend bij de bestaande bebouwing langs de Scheldestraat en ten westen van de Scheldeakker wordt een meer aaneengesloten typologie voorzien.
Illustratie Popocini & Lootens
SCHELDEBOORD HEMIKSEM 2008 - 2010
MEULENBERG HOUTHALEN - HELCHTEREN 2003 - 2004 De wijk Meulenberg, gelegen in de zuidoostelijke hoek van de gemeente Houthalen-Helchteren, is een gerealiseerde sociale woonwijk uit de jaren ‘70. Meulenberg bestaat grotendeels uit eengezinswoningen. Daarnaast zijn er ook 4 appartementsblokken. Die kwamen in de plaats van de houten woningen van de mijnwerkersgezinnen. Deze appartementsblokken en de omgeving kennen de laatste jaren helaas een gebrek aan onderhoud. Deze verwaarlozing bracht ook heel wat vandalisme mee, zowel in de gemeenschappelijke ruimten binnen de gebouwen als in de publieke buitenruimte. De opdacht bestond in eerste instantie uit het oplossen van de problematiek van deze appartementsblokken. Libost-Groep onderzocht voor de CV Kempisch Tehuis diverse mogelijkheden, inclusief het ontwerpend onderzoek van nieuwe woongelegenheden om de bestaande appartementsblokken te vervangen. Er worden zo een honderdtal nieuwe woningen voorzien. In deze woonwijk zijn ook veel rest- en achterliggende percelen gelegen. Samen met de vele tussengelegen pleintjes en groenzones, zijn die ook onderhevig aan verwaarlozing. In het kader van de revitalisering van de wijk wordt onderzocht welke de meerwaarde kan zijn van deze plekken en hoe ze beter kunnen geïntegreerd worden met kansen op het handhaven van de belevingskwaliteit.
BARBARAHOF FASE 3 LEUVEN 2006 - 2011 Het Barbarahof bevindt zich in het centrum van Leuven. Op deze site worden sinds 2006 verschillende nieuwe woningen, appartementen en handelsruimtes gebouwd. Fase 3 omvat de renovatie van een oud kantoorcomplex tot appartementen. Enkel de bestaande draagstructuur wordt behouden en er wordt een nieuwe, goed geïsoleerde gevel geplaatst. Het behouden van de draagstructuur voorkomt onnodig materiaalgebruik en transport. Ook is er gekozen voor duurzame technieken. De gevels bestaan uit baksteen, zodanig gekozen dat ze binnen de stedelijke omgeving van de Leuvense binnenstad passen. Er is veel aandacht besteed aan comfort en akoestische islolatie. Ook is er een gemeenschappelijke binnentuin voorzien die sociale interactie kan bevorderen.
‘HET HOEKSKEN’ LOMMEL 2006 - 2009 Lommel wenst zich te ontwikkelen als dé centrumstad van NoordLimburg. Het voorzien van een goede huisvesting voor de verschillende bevolkingsgroepen is daarbij een eerste doelstelling. Het stadsbestuur opteert voor een versterking van het stadscentrum en de ontwikkeling van verschillende inbreidingsprojecten. De stad neemt nu directe acties om de bestaande hindernissen weg te nemen en de ontwikkeling van deze woonprojecten mogelijk te maken. Om te voldoen aan de vraag vanuit verschillende bevolkingsgroepen gaat de uitbouw van het woningaanbod eveneens gepaard met een differentiatie van woningen. Het binnengebied ‘Het Hoeksken’ is gelegen in het centrum van Lommel, in de onmiddellijke nabijheid van het stadscentrum, het stadhuis en het Adelbergpark. Om de bepalingen van het RUP te onderbouwen, werkte Libost-Groep een ontwerpend onderzoek uit waarbij diverse inrichtingsvoorstellen werden getoetst.
VOORTSTRAAT (opgenomen in het “werkboek kwaliteitsvol verkavelen” - 2008) OVERPELT 2008 De grootte van het gebied biedt uitstekende kansen voor de verdichting van de zeer losse structuur van de woonkern van Overpelt. Het ontwerp streeft naar wonen in een hoge dichtheid in het gedeelte dat ten noorden van het woongebied ligt en een lagere dichtheid in het zuidelijke deel. Een plein, dat centraal gelegen is, vormt het scharnier tussen deze twee delen. Het autoverkeer krijgt twee ontsluitingen op de Lindensebaan. De fiets- en voetgangers kunnen gebruik maken van drie doorgangen naar de omliggende straten. Er is een grote variatie in typologie en in omvang van de kavels. Bij het ontwerpen van de patiowoningen is er extra aandacht besteed aan de oriëntatie van de woning. De bestaande en structurende groenelementen zijn zoveel mogelijk geïntegreerd in de verkaveling. Het openbaar domein is ontworpen op maat van de verkaveling. Sociale woningen zijn gegroepeerd in een hoekgebouw dat fungeert als wand van het centrale plein. Kleinere pleintjes worden ingeschakeld in het stratenpatroon en dienen als speel- en ontmoetingsruimten.
De Molenbeek doorkruist het plangebied en speelt een centrale rol bij de verdere uitwerking van de nieuwe stedenbouwkundige ontwikkeling van de site van een voormalige papierfabriek. Op andere plaatsen in de gemeente ligt de Molenbeek dikwijls aan de achterzijde van tuinen of gebouwen en is zodoende weinig beleefbaar. Grontmij verkreeg de opdracht om voor dit woonproject een globale visie uit te werken. Op de site wordt de Molenbeek aan de voorzijde gebracht en de landschappelijke kwaliteit van het water ten volle benut. Op die manier wordt een ruim park gecreëerd, niet alleen voor de nieuwe bewoners van de site, maar ook voor de bewoners van Sint-Genesius-Rode. Van op de site is er een mooi zicht op de groene valleiwanden. Door het centraal park af te werken met bomen wordt deze groene valleiwand verder gezet. Het valleigedeelte blijft open van karakter. Dit verhoogt tevens de sociale controle en vermijdt onveilige terreingedeelten. De valleistructuur laat eveneens toe om op de site een vrij hoge bouwhoogte te realiseren zonder dat dit storend werkt. Voor de bepaling van de bouwhoogtes worden twee principes gehanteerd. Enerzijds mag het bouwvolume de continuïteit van de groene valleiwand niet verbreken en anderzijds mag de bouwhoogte niet in conflict komen met de reeds bestaande bebouwing aan de rand van de site.
OUDE PAPIERFABRIEKSITE SINT-GENESIUS-RODE 2009 -
CLEMENTWIJK (Genomineerd voor de Publieke Ruimte 2011) SINT-NIKLAAS 2008 - 2010 Het project Clementwijk in Sint-Niklaas geldt als voorbeeld van een kwaliteitsvolle randstedelijke verkaveling. Het projectgebied van 28 ha voorziet 600 nieuwe energiezuinige woningen. Het inrichtingsconcept vertrekt van de bestaande groen- en grachtenstructuur en het bol akkerreliëf. De woonvelden worden hierin gemodelleerd. Een stadsdeelpark van 4 ha sluit aan op de open ruimte van de wijk. In de autoluwe Clementwijk gebeurt het parkeren gebundeld, een fiets- en wandelnetwerk wordt uitgebouwd. Voorts reserveert het concept ruimte voor collectieve voorzieningen (school, kinderopvang, buurtwinkel,... ). De Clementwijk beoogt een optimale sociale mix. Het project toont ook aan hoe belangrijk het is om vanuit de ontwerpvisie alle actoren op één lijn te krijgen. Het project is een publiek-private samenwerking (PPS) tussen de stad Sint-Niklaas, de intercommunale, twee sociale huisvestingsmaatschappijen en een private partner. Grontmij werkte mee aan het herkneden van het masterplan uit 2006 tot een duurzaam woonproject. De inrichting van de publieke ruimte en invulling van de woonvelden gebeurt in samenspraak met de partners, buurt en bewoners. Hieruit blijkt hoe cruciaal het is om vanuit de ontwerpvisie een breed draagvlak te creëren en een proceslogica op poten te zetten: Het ontwerp heeft een belangrijke rol als katalysator om alle PPS-actoren op een lijn te krijgen.
NIEUW STATIONSKWARTIER SINT - TRUIDEN 2006 De nieuwe woonwijk in de stationsomgeving van Sint-Truiden wordt opgevat als een stedelijk project met een hoge woondichtheid. De omgeving van het plangebied wordt gekenmerkt door een geleidelijke transformatie van de woonomgeving als gevolg van de wijzigende gezinssamenstelling en de hernieuwde interesse voor stedelijk wonen. Er is een sterke vraag naar kleine, aangepaste en goed gelegen woningen. De nabijheid van een hoogwaardig openbaarvervoersknooppunt en een kernwinkelgebied verhogen de attractie van het plangebied als nieuwe stedelijke woonomgeving. De nieuwe woonwijk wil de aandacht voor stedelijk wonen aanwenden om een eigentijdse duurzame woonwijk te creëren met veel aandacht voor de identiteit van de wijk en de herkenbaarheid van de individuele woningen. Appartementen worden daarbij sterk beperkt. De woningen zijn vooral grondgebonden ééngezinswoningen en stapelwoningen met een omvangrijke buitenruimte. Woningen, tuinen en buitenruimten zijn overwegend westwaarts georiënteerd. De wijk is gericht op het beperken van het autogebruik. Station en stadscentrum zijn immers gelegen op wandelafstand. De aanleg en het gebruik van de publieke ruime beklemtonen dit. Auto’s worden uitzonderlijk geduld voor laden en lossen. De parkeerterreinen zijn gelegen aan de rand van het woongebied. Deze terreinen zijn met een fijnmazig netwerk van straatjes en steegjes verbonden met het woongebied.
VERKAVELING WATERKASTEELSTRAAT UKKEL 2009 In de gemeente Ukkel, gelegen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heeft Grontmij, langs de Sint-Jobsesteenweg, een bijzondere verkaveling ontworpen. Aan de oostzijde van de verkaveling loopt de Waterkasteelstraat, een typische ‘holle weg’. Deze weg en een aangrenzende strook is beschermd. In het ontwerp is deze weg als een belangrijk structurerend element meegenomen. Ook het reliëf, oplopend naar de oostzijde, vormt een belangrijk uitgangspunt voor het ontwerp. Op het hoogste punt is het verschil met de Sint-Jobsesteenweg ca. 12,5 meter. Het woonprogramma wordt gevormd door appartementvilla’s. Deze topografie laat toe de schaal van deze woongebouwen goed in te passen. Niveauverschillen tussen de appartementsvilla’s worden door middel van taluds opgevangen en waar nodig (in verband met de hellingshoek) worden lage keerelementen geplaatst. De verkaveling is ontworpen om vanuit één samenhangende visie één parkbeleving te creëren. Het plangebied vormt een woongebied dat rondom rond in het groen is opgenomen. Langs alle randen is beplanting voorzien om een groen beeld naar de omgeving te creëren en zorg te dragen voor de privacy. De groene zoom langs de holle weg vormt hierin een zichtbaar vormend element. Het groen loopt tussen de bebouwing door naar de semipublieke binnenruimte en vormt zo een groen beeld in de binnenkoer. De inkom van elke appartementsvilla geeft telkens uit op een dergelijke groene binnenkoer.
BOOMSTEEG ZONHOVEN 2002 - 2005 Het gemeentebestuur van Zonhoven wenst de woningbehoefte in de gemeente verder in te vullen door gebiedsgerichte ontwikkeling van inbreidingsprojecten. Het binnengebied Boomsteeg, bestemd als woonuitbreidingsgebied, komt hiervoor in aanmerking. Het bijzonder plan van aanleg is evenwel vrij beperkend naar de mogelijk te realiseren woontypologieën. Dit BPA Boomsteeg voorzag immers een uniforme zone voor sociale woningbouw en hield weinig of geen rekening met de fysische structuur van het binnengebied, noch met de aanwezige natuurwaarde. Op basis van de fysische structuur kan de woningtypologie immers verrijkt worden door bijvoorbeeld ‘wonen aan het water’ als typologie verder uit te werken. De aanwezige vijvers bieden zo verschillende mogelijkheden en meerwaarden. Naast de wens tot differentiatie bestaat ook de noodzaak om na te gaan of bestaande elementen, zoals viskwekerijen, op een kwaliteitsvolle wijze kunnen geïntegreerd worden, alsook ruimtelijk verenigbaar zijn met de bestaande natuurwaarden. Deze elementen vormen de uitgangspunten voor de uitwerking van een inrichtingsvoorstel voor het binnengebied, dat op zich de basis vormt voor de verfijning van de stedenbouwkundige voorschriften bij de actualisatie van het BPA.
MOENSHOF ZONHOVEN 2006 Met het Moenshof wenst de sociale woningbouwmaatschappij in samenwerking met het gemeentebestuur een woonontwikkeling te realiseren die tevens een antwoord biedt op de mogelijkheden van de ruimtelijke context: de ligging in een parkachtige omgeving aan de kernrand van Zonhoven en tegen een primaire verbindingsweg. Het waterrijke gebied wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van vijvers en afwateringsgrachten. Beide structuren worden vandaag lokaal recreatief gebruikt. Door de percelering en de structuur van de ‘watering’ als basis te laten fungeren voor de ontsluiting wordt niet enkel een optimale invulling bekomen, maar tevens een maximale integratie met de fysische structuur. Bijkomend is door een contextuele benadering van de woontypologie een antwoord gegeven op aspecten zoals buffering, zichtbaarheid, bezonning, watertoets en architecturale korrel. Zo worden langsheen de primaire weg bufferwoningen ontwikkeld, waarbij de bosbuffer integraal deel uitmaakt van de privétuin. Anderzijds is ter hoogte van het park Meulenberg, aan de koppen van elke wooncluster, het park voorzien. Dit vergroot de woonkwaliteit van de groepswoningbouw en schept recreatieve mogelijkheden.
(HER)GEBRUIK VAN DE KLASSIEKE WOONWIJKEN UIT DE JAREN 1960 – 1980 VLAANDEREN 2007
In opdracht van de Vlaamse overheid, Departement RWO – Ruimtelijke Planning, onderzochten Grontmij, samen met de Hogeschool Gent en Xaveer De Geyter Architecten, de ruimtelijke mogelijkheden voor het (her)gebruik van de bestaande woningvoorraad in de klassieke woonwijken uit de jaren 1960 – 1980. De studie kaderde in een breder onderzoek naar het thema ‘wonen’, met aandacht voor het aanbod aan wonen, gewijzigde woonwensen, prognoses over woonbehoeften, migraties, enz. De studie reikt elementen aan voor de beleidsmatige vertaling naar het toekomstige Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Het onderzoek vertrok vanuit de veronderstelling dat de klassieke woonwijken, die gerealiseerd werden in de jaren 1960 – 1980, niet meer aangepast zijn aan de huidige woonwensen en bevolkingsgroepen. Het zijn meestal grote woonwijken, die gekenmerkt worden door de dominante aanwezigheid van één bepaald (open) woningtype en die gericht waren op het aantrekken van jonge gezinnen. De gezinssamenstelling van de oorspronkelijke bewoners is ondertussen gewijzigd: de kinderen zijn het huis uit, de ouders zijn zorgbehoevender, de omvang van de woningen is niet meer afgestemd op de gezinsgrootte, er is een gebrek aan buurtvoorzieningen, de woonwijk is sterk gericht op automobiliteit, enz.
Grontmij verkende de ingrepen die nodig zijn in deze woonwijken om het woningaanbod af te stemmen op de hedendaagse woonwensen en bevolkingsgroepen: het creëren van een bijkomend woningaanbod door verdichting (bv. kangoeroewonen, herbouw) of door aanpassing van woningen op maat van wijzigende woonbehoeften en –wensen (bv. opdelen van woningen, samenwonen). Daarnaast bestaat de mogelijkheid om nieuwe woonconcepten over de generaties heen toe te passen: intergeneratiewonen, kangoeroewonen, levenslang wonen, aanpasbaar bouwen, samenwonen, de zorgwoning, enz. Het stimuleren van levenslang wonen op het niveau van de buurt kan de woonmobiliteit op het niveau van de buurt bevorderen en voorkomen dat er nodeloos extra ruimte moet aangesneden worden om nieuwe, aangepaste woningen te voorzien. Dit lijkt eveneens noodzakelijk om een sociale mix en betaalbaar wonen te realiseren.
BREEAM COMMUNITIES Duurzaamheid wordt bekomen door een veelheid van kwaliteiten geïntegreerd na te streven. Voor Grontmij is duurzaamheid een overkoepelende onderzoeksvraag en ontwerpopgave, over de grenzen van bouwkundige, ruimtelijke, infrastructurele, verkeerskundige en landschappelijke disciplines heen. Duurzaamheid vergt tevens een integrale aanpak doorheen alle fases van een stedelijke ontwikkeling. Bij het ontwerpen van een stedelijke ontwikkeling wordt gekeken naar de identiteit van de locatie en intrinsieke kwaliteiten van de plek in het geheel van de stad. Een krachtig stedenbouwkundig ontwerp bepaalt in grote mate de structurele randvoorwaarden op basis waarvan duurzaamheid in een project geïntegreerd kan worden. Juist op stedenbouwkundige schaal is veelal grote milieuwinst te boeken, bijvoorbeeld door een optimale robuste hoofdstructuurzonering en flexibele gebruikszonering. Deze uitgangspunten brengen ons tot het ontwerpen van krachtige dragende structuren om de interne ruimtelijke kwaliteiten van de stedelijke ontwikkeling aanzienlijk te verhogen. De realisatie van een duurzaam stedelijk project is eveneens de resultante van de inbreng van vele actoren en partners, voorafgaand, tijdens en na de realisatie van de ontwikkeling. Dit alles via een goed gestructureerd werkproces met duidelijke afbakening van programma van eisen, ambities en uitgangspunten, een contextuele en plekgebonden benadering. Een methodische en open werkwijze biedt garanties om tot een draagvlakvormende en integrale aanpak te komen. In duurzame bouwopgaven hanteren Grontmij en Libost-Groep ‘BREEAM Building’, een keurmerk dat de duurzaamheidsprestatie van gebouwen bepaalt. Duurzaamheid van stedelijke gebiedsontwikkelingen sturen we aan met een methodiek in de visie van ‘BREEAM Communities’. Grontmij heeft een evaluatiesysteem ontwikkeld waarbij de duurzaamheid van gebieden kan getoetst worden op acht criteria: klimaat & energie, bronnen, mobiliteit, ecologie, economie, sociale structuur, ruimtelijke kwaliteit en groene gebouwen.
© AWG-architecten
Een inspirerend voorbeeld het is de duurzame stadswijk Hammarby Sjöstad. Hier werkte Grontmij mee aan één van de grootste stedelijke herontwikkelingen in Stockholm van de afgelopen jaren. Dit voormalige industrieterrein zal na voltooiing van de sanering en nieuwbouw plaats bieden aan 25.000 inwoners. Duurzaamheid was een primaire focus bij de vormgeving van deze nieuwe watergerelateerde wijk. Alle gebruikte elektriciteit is afkomstig van duurzame bronnen. Nieuwe typen van brandstofcellen, zonnecellen en zonnepanelen worden in het gebied getest. Gebaseerd op de strategie van een compacte groene stad is er een goede balans gevonden tussen bebouwing en openbare ruimte. De afwezigheid van hekken en de aanwezige publieke ruimte en wandelpaden creëren een wijk met diverse sferen. Met een dichtheid vergelijkbaar met die van de binnenstad van Stockholm is er een trendy en leefbare stadswijk ontstaan.
CONTACT MAATSCHAPPELIJKE ZETEL
Groot-Bijgaarden
Louvain-la-Neuve
Gossetlaan 28-28A
Avenue Athéna 6
Brussel
1702 Groot-Bijgaarden
1348 Louvain-la-Neuve
Kunstlaan 3/4/5
T +32 2 383 06 40
T +32 10 24 19 03
B-1210 Brussel
F +32 2 380 36 08
F +32 10 24 20 70
T +32 2 209 07 76
[email protected]
[email protected]
Hasselt
Mechelen
Herckenrodesingel 101
Stationsstraat 51
3500 Hasselt
2800 Mechelen
T +32 11 26 08 70
T +32 15 45 13 00
F +32 11 26 08 80
F +32 15 45 13 10
LOCATIES
[email protected]
[email protected]
Antwerpen
Herentals
Zelzate
Nieuwe Weg 1
Herenthoutseweg 236 M
Michel Gillemanstraat 5
2070 Zwijndrecht
2200 Herentals
9060 Zelzate
T +32 3 560 11 90
T +32 14 28 27 20
T +32 9 345 70 67
F +32 3 560 11 99
F +32 14 28 27 29
F +32 9 345 53 67
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Brugge
Kapellen
Oostendse Steenweg 146
Starrenhoflaan 44-19
8000 Brugge
2950 Kapellen
T +32 50 45 79 80
T +32 3 664 21 71
F +32 50 45 79 90
F +32 3 664 00 39
[email protected]
[email protected]
Gent
Leuven
Meersstraat 138A
Diestsesteenweg 52, bus 0101
9000 Gent
3010 Kessel-Lo
T +32 9 241 59 20
T +32 16 89 34 40
F +32 9 241 59 30
F +32 16 89 57 83
[email protected]
[email protected]
F +32 2 209 07 71
[email protected]
www.grontmij.be april 2012
