wonen
met de voeten in het zand
Bart Bronders, stad Oostende
Dit wordt het strand van morgen Stéphane Beel, architect
Architectuur als hefboom voor een intensere lifestyle Woonproject Militair Hospitaal Oostende
Zee van ge-tijd-en kort-weg.
zalig. De zilte smaak van
Zee. Eindeloze stroom van woorden. Zon, zand,
zout.Zeilen,zonnen,zoenen.Metdevoeteninhet zand.
Lopen en springen. Komen en gaan. Eb en
vloed. Flirten met de branding.
Golvend schuim. Champagne. Sprankelend. Spetterend. Spelen de kinderen.
Vliegeren. Zeemeeuwen in het blauw. Acrobaten in hun vlucht. Vuurwerk. Kleurengloed versmelt het water. Zacht pastel kleurt de nacht. Ensor en Spilliaert.
Momenten voor de eeuwigheid. Marine - blauw. Rood en marinara. Zeevruchten. Zuiders terras. Vissers en yslandvaarders. Kiezen voor het ruime sop.
Sappig de verhalen. Amandine. Met volle teugen. Jodium. En genieten. Ik woon. Rust. Punt.
2
wonen aan het strand van morgen 3
Trendsetter voor een nieuw stadsdeel Het ruimtelijk en stadsvernieuwingsbeleid van de
Zowel de ligging op een boogscheut van het stads-
stad Oostende heeft duidelijk de kaart getrokken
centrum, de nabijheid van de duinen en de zee als
van de reconversie van de Oosteroever. Naast
de goede bereikbaarheid van de Oosteroever voor
de renovatie van het Fort Napoleon en de opening
openbaar vervoer en autoverkeer, zijn de troeven
van Earth Explorer vormt de reconversie van het
bij uitstek. De Oosteroever biedt immers boeiende
Militair Hospitaal tot woonproject er de onomkeer-
ruimten voor een rijke variatie aan functies, com-
bare aanzet van een ontluikend stadsdeel.
plementair aan het bestaande centrum. Met de reconversie van de Oosteroever wordt daarenboven vermeden dat bijvoorbeeld water- en natuurrijke gronden worden verkaveld.
Oosteroever Havengeul
Met de voeten in het zand Als kop van de Oosteroever zal het Militair Hospi-
Oostende centrum
taal een ruimtelijk baken vormen dat als pilootproject de herontwikkeling van het gebied aankondigt. In het hart van deze ontwikkeling eigent dit project zich een unieke locatie toe op de eerste rij, met de voeten in het zand.
4
Dit is dé toekomst! Wie bezig is met stadsvernieuwing is bezig met de toekomst, zelfs op lange termijn. Stadsvernieuwing geeft aan in welke stad wij en onze kinderen in de toekomst willen leven en werken. Dit betekent ook dat men uitgaat van het bestaande, dat men wat goed is behoudt en versterkt. En dat men aanvult Het stadsontwerp voor het stedelijk ontwikkelings-
en vernieuwt waar nodig. Stadsvernieuwing gaat
gebied op de Oosteroever vormt het globale
niet over gebouwen, maar over mensen, nu en
stedenbouwkundig kader voor de realisatie van de
morgen.
verschillende projecten. Het geeft de gezamenlijke ambities aan met betrekking tot het programma
De inbreng van urbanisten en architecten is uiter-
en de architectuur van het betrokken gebied. Het
mate belangrijk. Bij de stadsvernieuwing streven
illustreert ook deze ambities in termen van identi-
wij naar integratie, kwaliteit en duurzaamheid. Bij
teit, samenhang, integratie en kwaliteit.
de keuze van onze private partners zijn dit geen holle begrippen. De ontwikkelingen op de histori-
Om bij de (her)inrichting en het beheer van het
sche site van het Militair Hospitaal zijn daar een
duinenlandschap en de verharde publieke ruimten
schitterend voorbeeld van. Hoogwaardige renova-
de nodige samenhang te creëren, wordt een mas-
tie gaan er hand in hand met parels van heden-
terplan publieke ruimte opgemaakt. Dit staat ga-
daagse architectuur door gerenommeerde archi-
rant voor de herwaardering van de unieke natuur in
tecten. De toekomst ziet er goed uit.
het gebied. Binnenkort wordt de bestaande doorsteek naar het strand vanaf het Militair Hospitaal gerestaureerd en verder afgewerkt. Filip Vanhaverbeke, Proces- en projectregie AGSO
Bart Bronders Schepen van Stadsvernieuwing
Zee van ge-tijd-en kort-weg.
zalig. De zilte smaak van
Zee. Eindeloze stroom van woorden. Zon, zand,
zout.Zeilen,zonnen,zoenen.Metdevoeteninhet zand.
Lopen en springen. Komen en gaan. Eb en
vloed. Flirten met de branding.
Golvend schuim. Champagne. Sprankelend. Spetterend. Spelen de kinderen.
Vliegeren. Zeemeeuwen in het blauw. Acrobaten in hun vlucht. Vuurwerk. Kleurengloed versmelt het water. Zacht pastel kleurt de nacht. Ensor en Spilliaert.
Momenten voor de eeuwigheid. Marine - blauw. Rood en marinara. Zeevruchten. Zuiders terras. Vissers en yslandvaarders. Kiezen voor het ruime sop.
Sappig de verhalen. Amandine. Met volle teugen. Jodium. En genieten. Ik woon. Rust. Punt.
6
een eeuw geschiedenis 7
Van historische site tot eigentijds woonproject In 1908 ging men van start met de bouw van een
Op 1 januari 1990 werd het hospitaal omgevormd
militair hospitaal in Oostende. In augustus 1913
tot polikliniek maar in 1993 zorgen de legerhervor-
opende het nieuwe hospitaal zijn deuren maar al in
mingen voor de volledige afschaffing van het
1914 moest het nieuwe gebouw aan de invallende
Militair Hospitaal in Oostende.
Duitse troepen worden afgestaan. Het gloednieuwe
Het AGSO, het autonoom gemeentebedrijf stads-
complex werd dan ook door het Duitse Leger als
ontwikkeling Oostende, nam in 2003 het initiatief
hospitaal gebruikt tot in 1918 een bommenaanval
om voor deze site een PPS (publiek private
op de haven te veel schade aan het gebouw berok-
samenwerking) op te zetten. Er werd een proce-
kende en de activiteiten er gestaakt moesten wor-
dure opgestart met als doel een ontwikkelaar voor
den. Pas in augustus 1926 kon het hospitaal weer
de site te vinden.
zijn normale rol hervatten.
Na een lange onderhandelingsprocedure werd in mei 2005 de PPS-samenwerkingsovereenkomst
Tijdens WOII werd het bevel gegeven om het
ondertekend met de nv Vanhaerents uit Torhout.
Militair Hospitaal te ontruimen en werd het als op-
8
slagplaats gebruikt. Na de bevrijding in 1944 richt-
Het Militair Hospitaal is in zijn historische vorm
ten de Engelsen het domein weer in als hospitaal
niet bewoonbaar. Het vormt een introvert, geïso-
en in 1946 werd het Militair Instituut voor Zeekuur
leerd fragment. De site vraagt een benadering die
opnieuw een Belgische inrichting.
tegelijk respectvol is en niet te zachtzerig.
met een ziel Deze visie resulteerde in een ontwerp dat maxi-
Vanuit de nieuwbouwvolumes bepalen zichten op
maal inzet op de kwaliteiten van het bestaande en
de duinen, de skyline van Oostende, de polders en
in eenzelfde beweging het historische erfgoed
uiteraard het Militair Hospitaal zelf het panorama.
leefbaar en bewoonbaar maakt.
De ommuring van het Militair Hospitaal biedt de
De bestaande paviljoenen worden gekoppeld tot
enclave een zekere geborgenheid als woonomge-
bebouwingsclusters, waarbij de ruimte tussen de
ving en wordt als dusdanig zoveel mogelijk behou-
paviljoenen wordt ingericht als private tuinen. Deze
den. Het ontwerp doorbreekt op weloverwogen
clustering nuanceert het strakke militaire grid en
plaatsen de sterke wand aan de duinen en geeft
geeft schaal aan zowel de bestaande bebouwing
het complex op die manier een rechtstreekse be-
als de open ruimte.
trokkenheid op het duinenlandschap. Het strate-
De voetafdruk van deze paviljoenclusters is ook
gisch openen van de ommuring aan de duinen laat
bepalend voor de omvang van de nieuwbouwvolu-
de duinen visueel ‘binnenvloeien’ in de open ruimte
mes. Vanuit de bekommernis om het behoud van
binnen de ommuring.
het karakteristieke beeld van het Militair Hospitaal wordt nieuwbouw in hoofdzaak geconcentreerd in de randzones. Nieuwbouw en bestaande bebouwing worden in een nevenschikkende relatie geplaatst.
De ommuring van het Militair Hospitaal biedt de enclave een zekere geborgenheid als woonomgeving en wordt als dusdanig zoveel mogelijk behouden.
9
10
architectuur + omgeving
11
Het gedifferentieerd woningaanbod omvat een
bouwvorm creëren een continu en samenhangend
227-tal woongelegenheden (lofts, appartementen
publiek domein met een diversiteit aan schalen en
en woningen) ondergebracht in de bestaande ge-
sferen. Het landschapsontwerp verdiept deze in-
bouwen en aangevuld met nieuwbouwvolumes.
tenties in haar principes voor de groenaanleg, de
Vanuit de zorg om het behoud van het karakteris-
verharding en de ontsluitingsstructuur. De enclave
tieke beeld van het militair hospitaal wordt nieuw-
krijgt een uitgesproken landschappelijk karakter.
bouw in hoofdzaak geconcentreerd in de randzo-
Het landschap wordt binnengebracht.
nes. Op die manier blijven beide als duidelijk onderscheiden entiteiten zichtbaar.
Het groen binnen de enclave wordt in de eerste plaats gevormd door een collectieve groenstruc-
12
Het architectuurontwerp gaat een interactie aan
tuur. Deze structuur is continu en samenhangend
met de ruimere omgeving zonder de beslotenheid
en omvat twee grote groengehelen: een centraal
van de enclave aan te tasten. In het ontwerp wordt
gelegen groenzone met kruidgewassen, gras en
gestreefd naar een diversiteit aan buitenruimtes
smalle paden en een parkzone aan de zuidooste-
binnen de grenzen van de enclave. De clusters als
lijke zijde.
Beel & Achtergael A r chitecten - Master - A r chite ct voor M ilho
De reconversie van verlaten randstedelijke sites vormt een actueel thema. stad, zijn deze sites tot op vandaag vreemde frag-
door haar ligging doch ook door zijn architecturale
menten in het stedelijke weefsel.
eigenzinnigheid. Om van deze militaire site een
Na jarenlang een blinde vlek te zijn geweest in het
leefbare woonenclave te maken waren ruimtelijke
collectieve geheugen worden ze plots herontdekt
ingrepen nodig. De schakeling van de nieuwe en
en treden ze naar voor als strategische plekken in
bestaande open ruimtes rijgen de verschillende
de hen omringende uitbreidende stad. Op die ma-
gebouwen aaneen en doorbreken het militaire
nier gaan ze figureren als een complementaire
grid. Doorzichten, perspectieven, groen en duinen
stedelijke ruimte die niet alleen een bijsturing van
bepalen de inplanting en uitsnijdingen van de nieu-
en een meerwaarde voor de omgeving betekent,
we volumes. De precieze nevenschikking van deze
maar die tegelijkertijd ook als katalysator kan wer-
volumes brengen bestaand en nieuw in evenwicht.
ken voor stadsvernieuwing op een grotere schaal.
De massale aanwezigheid van rode baksteen wordt
Meer dan een louter zoeken naar een nieuwe func-
op een eigen manier aangevuld en versterkt. Dit
tie dient met de reconversie de juiste keuze te wor-
brengt eenheid in diversiteit of diversiteit in een-
den gemaakt voor een duurzame toekomst van de
heid.
plek en zijn omgeving.
Interne woonkwaliteit staat voorop de verschei-
Stéphane Beel J. GODE CHARLE
Het militair hospitaal is een uniek project enerzijds
©
Decennia geleden ingeplant aan de rand van de
Lieven Achtergael
denheid aan woonentiteiten. De bijzondere aanStéphane Beel, architect
dacht voor de aanleg van de publieke ruimte ondersteunt dit. Lieven Achtergael, architect
13
EE n g roene long voo r oostende toe komstplan kustzone ooster oever , bar t slabbinc k
De zee doet spontaan denken aan alle tinten blauw en beige tinten van wit tot zand. De masterarchitecten van het Militair Hospitaal in Oostende dachten ook spontaan aan...
groen Een logische reflex als je ziet hoe het groen uit de
leerd. Deze nieuwe strekdam die toegankelijk
omgeving de site als het ware binnenvloeit. De dui-
wordt voor iedereen - en ook voor sportvissers
nengordel die het Militair Hospitaal omarmt vormt
faciliteiten biedt - is maar een van de vele getuigen
vanaf de Oostendse vaargeul een continue land-
van de nieuwe dynamische aanpak.
schappelijke strook. De ‘duinenpromenade’ biedt spectaculaire panorama’s op de weidse omgeving
Natuurgebied
en komt in 2011 in verbinding met Oostende en de zeedijk via een splinternieuwe veerdienst over de
De projectcoördinator kustnatuurbeheer vertelt:
vaargeul.
“De ontwikkelingen zullen een enorme meerwaarde geven aan dit gebied. De komende maanden en
Uitgestrekte duinengordel
jaren worden diverse inrichtingsplannen gemaakt. Het komende jaar staan al heel wat acties gepland.
De uitgestrekte duinengordel vormt een van de
Zo komt er een wandelpad tussen het Militair Hos-
prioriteiten binnen het natuurtoekomstplan van de
pitaal en de Spinoladijk. Worden rijshout en strui-
Oosteroever. Ze maken immers deel uit van het
ken in de duinen achter het Militair Hospitaal ver-
Natura 2000-netwerk, een netwerk van de belang-
wijderd. Er is ook de opstart van een terugkerend
rijkste natuurgebieden in de Europese Unie. Deze
natuurbeheer met (wellicht) schapen in enkele
status danken de duinen in eerste instantie aan de
grote duinpercelen. Ga zo maar door. De specta-
typische duinflora en -fauna. Botanische hoog-
culairste werken worden binnen twee à drie jaar
standjes, zeggen de kenners.
verwacht op de Halve Maan. Eens alle windmolens van C-Power op zee draaien en de strekdam klaar
Vogels en vissen
is, wordt de werfzone omgevormd tot een uniek natuurgebied. De depressie rondom de duin wordt
14
Ook zeldzame trekvogels maken deel uit van het
terug uitgegraven. Hierdoor ontstaat een ‘schorre’
decor. Wie ze goed wil ‘spotten’ kan binnenkort te-
habitat aan zeezijde en een duinpanne (met wilde
recht op de heraangelegde strekdam, waar een
orchideeën) aan landzijde. Dé blikvanger van de
observatiepost voor zeevogeltrek wordt geïnstal-
nieuwe groene long rond Oostende!
15
©
R. Fr anç ois
gr oenplan: paul de roose - beel & ac hter gael
Het publiek en privaat groen op het Militair Hospitaal werd landschappelijk vormgegeven door Paul De Roose. In combinatie met de geclusterde architectuur en de afwezigheid van autoverkeer brengt dit een zee van
rust
De site van het Militair Hospitaal is ommuurd, be-
Het landschap binnen de ommuring omvat publiek
sloten en introvert. Ze heeft een eigen logica, een
en privaat groen. De collectieve groene ruimte zal
sterke interne samenhang en een beperkte toe-
bestaan uit twee grote groengehelen: een centrale,
gankelijkheid. Het ontwerp versterkt en verdiept
weinig betreedbare zone met wilde kruidengras-
deze waarneming en maakt van het militair hospi-
sen en een parkzone aan de zuidoostelijke zijde.
taal een enclave aan de duinen.
Op de site worden bomen aangeplant volgens een onregelmatig grid dat over het hele terrein doorloopt. Privaat groen wordt voorzien in de vorm van private tuinen, semi-collectieve binnentuinen en private groendaken. Deze laatste geven de daken van de nieuwbouwvolumes een groen aspect vanuit de hoger gelegen verdiepingen, werken als regenwaterbuffer en vormen groene dakterrassen met een prachtig uitzicht op de duinen. De streekeigen beplanting in zowel collectieve als private groene ruimten sluit perfect aan op de duinvegetatie. De tuinen krijgen afsluitingen in kastanjehout. Gezien de tuinen van Hoge Duin en Zeebries zich situeren in de bufferzone tussen woonzone en de duingordel wordt voor deze tuinen naast een kastanjehouten afsluiting ook een haag in Ulmus Minor (Veldiep) voorzien.
16
De verlichting van de open ruimte gebeurt in de eerste plaats door verlichting op de gevels van de gebouwen zelf. Onder de uitkragingen van de bebouwing worden uplights of downlights voorzien. Ook de groenzones krijgen een aangepaste verlichting.
17
Aantal parkeerplaatsen in ondergrondse parkeergarage P1= 90
Aantal bovengrondse parkeerplaatsen
Aantal parkeerplaatsen in ondergrondse parkeergarage P2= 147
binnen de site = 68
P2
P1
Totaal aantal parkeerplaatsen = 305 Totaal aantal wooneenheden = 227 Aantal parkeerplaatsen per woning = 1,34
18
De wereld in uw achtertuin De toegankelijkheid van de site voor autoverkeer
De carferry verzorgt de enige directe kanaalverbin-
wordt bewust beperkt gehouden. Parkeren ge-
ding (voor u en uw wagen) tussen Engeland en Bel-
beurt in hoofdzaak in twee ondergrondse parkeer-
gië. U kunt kiezen uit 3 ferry-overtochten per dag
garages, ingeplant in de randzones van het terrein.
in beide richtingen. Wie het graag wat verderop
Voor bezoekers worden een aantal bovengrondse
zoekt zal in zijn nopjes zijn met de internationale
parkeerplaatsen voorzien.
luchthaven, die Oostende met tal van vakantiebestemmingen verbindt.
Vanop de site heeft u vrijwel directe aansluiting op
Of u neemt zelf het roer in handen. De Oostendse
de snelweg naar het binnenland en naar Frankrijk.
jachthaven ligt op wandelafstand.
> DE HAAN blankenberge KNOKKE
Maar u kunt de wagen evengoed thuislaten. Met de fiets bent u in geen tijd in centrum Oostende. Er
ND
wordt momenteel hard gewerkt aan de veerdienst
STRA
over de havengeul die de stad nog dichterbij brengt.
bredene bad
l
nk ni ko an ba
Deze veerdienst zal bovendien makkelijk toegankelijk zijn voor minder mobiele mensen. Wie niet graag fietst of stapt neemt gewoon de
e ijk
MILHO
TRAMHALTE DUIN en zee
Noordzee
kusttram die pal voor de ingang stopt. In een mum
EARTH EXPLORER
van tijd brengt deze u op bestemming. In het prachtige Oostendse stationsgebouw bijvoorbeeld,
weg-bestemming spoort. Het station, dat trouwens vlakbij een ferryterminal ligt, heeft een Thalys-
k
dij
e vanwaar u naar uw werk of uw geliefkoosde even- ze
MIDDELKERKE De PANNE <
station
verbinding met Frankrijk, Duitsland en Nederland.
E-
40
>
br
us
se
l
19
K u nst in per manentie op de site van het militair hospitaal interview met k u nstenaar N I c k e r vinc k - www. nic k e rvin c k . com
SIUTOBS
Niet alleen de architecten waren begeesterd door de site van het Militair Hospitaal en de kans om er een unieke woonlocatie van te maken. Ook beeldend kunstenaar Nick Ervinck vond er inspiratie en transformeerde visuele elementen in
kunst
pure woonkunst Wat heeft er u toe aangezet het militair hospitaal
soort architectuur, terwijl de oude architectuur van
te gebruiken als inspiratiebron ?
het woonhuis zich openvouwt om het nieuwe leven te schenken, een openklappend huis waarin een
Nick Ervinck: Zoals vaak in het leven is dit vrij toe-
geel ei tevoorschijn komt. Architectuur die sculp-
vallig ontstaan. Ik kreeg de opdracht van Vrijstaat
tuur wordt en sculptuur die architectuur wordt.
O. om een artistieke plattegrond te ontwerpen voor
Na Siutobs volgden nog meerdere sculpturen,
bij de tentoonstelling Freestate die er in 2006
animaties, prints, werktekeningen en maquettes
plaatsvond. Daardoor verzamelde ik heel wat info
geïnspireerd op het militair hospitaal in Oostende
over de site, plattegronden, gevels, foto’s, … Ik was
zoals Colbatrops, Chorechnots, Triafu-
al lang op zoek naar een typische Vlaamse 19de
tobs, Zeriust, Retpocius, ….
eeuwse gevel. En die gevels waren voor mij ideaal om te verwerken in mijn plannen. Zo ontstond de
Is architectuur een constante in uw werk?
sculptuur SIUTOBS. De eerste sculptuur die direct
20
verwijst naar mijn bewegende beelden; in feite is
Ik tast de grenzen tussen diverse media af, waar-
het werk een momentopname die ik in onze wer-
onder de beeldhouwkunst en de architectuur. Ik
kelijkheid concreet realiseer. Je zou het dus ook
zoek naar een intense wisselwerking tussen virtu-
kunnen bekijken als een weergave van een beeld-
ele constructies en handgemaakte sculpturen. Re-
scherm, als een videostill, een maquette, een
cent ben ik meer en meer gefascineerd door hoe
sculptuur, een gebouw, als nog veel meer. Si-
de computer ons in staat stelt op een nieuwe ma-
utobs is een hybrideachtige sculptuur die bestaat
nier te ontwerpen en te denken. Hoe we via de
uit een bovenmaats geel ei in een traditioneel
computer tot een nieuwe (vormen)taal komen.
woonhuis waarvan de voorgevel is opengewerkt. Ik
Het doel is uiteindelijk het aanzetten van de kijker
bekijk ons gebruikelijke concept van het huis van-
tot een nieuwe blik op ‘de wereld’. Concreet ge-
uit een nieuw perspectief. De binnenmuren van het
bruik ik daartoe een waaier aan uitdrukkingsmid-
huis worden weerspiegeld in het glanzende, gele
delen: digitale prints, video, tekeningen en, mis-
oppervlak en simuleren de buitenkant van het ei.
schien in de eerste plaats, sculpturale vormen
Het ei binnenin het gebouw toont ons een nieuw
gemaakt uit beschilderd gips, polyester en hout,
detail van sy nthese met Si utobs, Cho r ec hnots , Colbatrops , Tr iaf u tobs
die op een precieze wijze binnen een gegeven
ook de kans krijgt om het werk terug te linken aan
‘ruimte’ worden gepresenteerd. In mijn digitale
deze context. Voor mij is het een gelukzalig gevoel,
prints en animaties creëer ik een surrealistische
het voelt alsof het kunstwerk is thuisgekomen. En
ruimte die ontstaat door de vreemde combinaties
ergens is dat ook letterlijk zo.
van vormen en het spelen met volumes, verhoudingen en kleuren. Polymorfe, synthetische vor-
Welk beeld koos u voor in de inkomhal van de
men dringen ‘schijnbaar’ werkelijke ruimtes bin-
Commanderie en waarom?
nen, monumentale gebouwen worden losgekoppeld van de grond en veranderen in levende sculpturen
Het beeld is een gigantische muurprint van wel
of gewaagde combinaties van vaartuigen; kerken
408 x 1464 cm groot. Het versterkt de ruimte en
en wolkenkrabbers drijven over een eindeloze zee.
biedt u een raam naar een andere dimensie.
Deze wereld is fictief, geconstrueerd en hervormd.
Op deze print ziet u een virtueel landschap waarin
Moe van anderen hun spel te spelen, creëer ik mijn
ik een compositiebeeld schets van mijn wereld en
eigen wereld.
gedachten. We zien er een synthese met verschillende werken zoals Siutobs, Chorechnots,
Hoe voelt het om een van uw werken permanent
Colbatrops, Triafutobs.
aanwezig te hebben op de site? Welke boodschap geeft u mee aan de bewoners Werk ontstaat bij mij nog steeds vaak uit een loca-
van het militair hospitaal ?
tie of omgeving, of bedenk ik specifiek voor een bepaalde locatie. Het gebeurt maar zelden dat je
Dat mijn werk een verrijking mag zijn in hun leven. En dat het hen er toe aanzet onze wereld op een andere manier waar te nemen. Dat het hen concentratie mag bijbrengen. Dat het hen tot denken mag aanzetten. Dat het hen mag toelaten weg te dromen in deze andere vaak surrealistische wereld.
Triafutobs
21
Zee van ge-tijd-en kort-weg.
zalig. De zilte smaak van
Zee. Eindeloze stroom van woorden. Zon, zand,
zout.Zeilen,zonnen,zoenen.Metdevoeteninhet zand.
Lopen en springen. Komen en gaan. Eb en
vloed. Flirten met de branding.
Golvend schuim. Champagne. Sprankelend. Spetterend. Spelen de kinderen.
Vliegeren. Zeemeeuwen in het blauw. Acrobaten in hun vlucht. Vuurwerk. Kleurengloed versmelt het water. Zacht pastel kleurt de nacht. Ensor en Spilliaert.
Momenten voor de eeuwigheid. Marine - blauw. Rood en marinara. Zeevruchten. Zuiders terras. Vissers en yslandvaarders. Kiezen voor het ruime sop.
Sappig de verhalen. Amandine. Met volle teugen. Jodium. En genieten. Ik woon. Rust. Punt.
22
met de voeten in het zand 23
fotografie: DaniËl de k ievith
locatie lo Een unieke ligging Drie woorden die je nooit uit het oog mag verliezen
locatie
garantie voor de toekomst De aankoop van een woning, loft of appartement
dit project gerealiseerd aan de vooravond van een
doet u in de eerste plaats voor uzelf en uw gezin.
reeks ambitieuze ontwikkelingen op de Oostendse
Om er mooie momenten te beleven en er mooie
Oosteroever. Terwijl de diverse projecten - denk
herinneringen op te bouwen.
maar aan de aanleg van de nieuwe strekdam, de ontwikkeling van natuurgebied, de restauratie van
Vergeet echter niet dat de aankoop van vastgoed
de hele zone rond Fort Napoleon, de ontwikkeling
aan de kust op langere termijn ook een goede
van de nabijgelegen jachthaven, enz. - in het
investering is. En dan is een topligging zoals die
gebied voor bijkomende troeven zorgen, nemen wij
van het Militair Hospitaal Oostende zeker niet te
alvast een zitje op de tribune.
onderschatten. Het is niet voor niets dat professionele vastgoedinvesteerders blijven hameren op de
Kortom: een vastgoedproject van dit niveau en met
drie kernwoorden: locatie, locatie en locatie.
deze ligging is een zekere en waardevaste investering. Geniet er nu zelf van, of profiteer van een aan-
We overdrijven niet als we zeggen dat de ligging
trekkelijke opbrengst bij verhuring... één ding is
met de voeten in de duinen en een directe toegang
zeker, later kijkt u ongetwijfeld tegen een aanzien-
tot het strand unieke troeven zijn. Bovendien wordt
lijke meerwaarde aan.
‘De ligging van de oude site van het Militair Hospitaal in de duinen is een unieke opportuniteit in Vlaanderen’
24
ocatie
25
26
twins sur f and sailclub
Het Militair Hospitaal staat letterlijk met de voeten in de duinen. Een directe toegang brengt je op het strand. Een honderdtal meter verderop ligt een van mooiste surf- en sailclubs van het land.
Het is als zeilen in je eigen tuin Elisabeth-Marie: “Ik ben al veertien jaar gepas
het harde zand. De wind op het gezicht, de zilte
sioneerd catsailer. Ik heb dan ook al heel wat clubs
geur van de zee, het geluid van de golven in de
bezocht in binnen- en buitenland. Maar de sfeer
branding... dat is telkens opnieuw zalig genieten.
hier op het strand is werkelijk uniek. Het zicht
Een permanent vakantiegevoel.
op de machtige duinenstrook die de club verbindt met de stad en de Oostendse skyline is toch wel
Mijn kinderen delen mijn passie voor de zee. Met
uitzonderlijk.”
hun surfplank in de aanslag houden ze de golven in de gaten, op zoek naar de goede ‘surf’. De directe
“Maar je ziet me hier wel vaker op het strand
toegang tot het strand geeft mij een geruststellend
dan enkel om te zeilen. Ik kom hier ‘s morgens of
gevoel. Het is alsof ze kunnen surfen en zeilen in
‘s avonds vaak wat joggen langs de waterlijn. Bij
eigen tuin.
laag water fiets ik soms met de mountainbike op
©
P. KINDT TWINS C LU B
27
lofts + woningen+ Oceaan
Hoge Duin Zeebries
Kapel
Beaufort
Armada
28
+ appartementen Commanderie
Duinpaviljoenen
Spinnaker
29
Paviljoenwoningen, Hoge Duin, De Commanderie, Oceaan
1
fase
In de eerste fase kende de site een sterke opwaardering door de
renovatie van de historische panden die in relatie werden gebracht met enkele parels van hedendaagse architectuur. Er werd gestreefd
naar een coherentie van de ingrepen in de bestaande structuren en uniformiteit tussen hoofdgebouw, paviljoenen en officierswoning. Aan de hand van engelse koeren, inpandige terrassen, balkons, erkers, verzonken dakvlakvensters en dakinsnijdingen werden de gebouwen omgevormd tot gedroomde woonplekken. De ingrepen zijn plaatselijk en kleinschalig. Toegangen, daglichttoetreding, zichten op de omgeving en goed georiënteerde buitenruimten liggen aan de basis van deze ingrepen. Alle technieken werden ondergebracht in de schouwen of verluchtingskappen. Om de diversiteit van de buitenruimte te bewaren en het karakter van de site te respecteren werd geopteerd om de bestaande annexen aan de paviljoenen maximaal te bewaren en te benutten.
30
31
32
verdeling loftappartementen niveau 1
de Commanderie Het hoofdgebouw – de “Commanderie” - telt 20
Meerwaarde creëren door middel van goede archi-
loftappartementen en een kantoorruimte. Door de
tectuur, zowel exterieur als interieur, was een
kelderverdieping en de ruimte onder het dak te
absoluut uitgangspunt bij dit project. We beogen
benutten ontstaan ruimtelijk interessante duplex-
trendsettende architectuur waarin het aangenaam
appartementen. De hoge verdiepingshoogtes, de
leven en werken is. We denken na over de woon-
zichtbare dakstructuur en de vrijgezette metsel-
kwaliteit van morgen. Functionaliteit, tijdloze
werkmuren geven de appartementen een loftka-
vormgeving en duurzame materialen vormen be-
rakter en een riant ruimtegevoel. De bovenste ver-
langrijke sleutelwoorden. Obumex tekende in over-
diepingen geven bovendien een adembenemend
leg met de interieurarchitecten van Vanhaerents
zicht op zee, de duinen en de skyline van Oostende.
een schitterend interieurprogramma.
De oppervlaktes variëren van 70 tot 237 m². Elke
Ook mensen spelen bij ons een centrale rol. Daar-
entiteit heeft een unieke private buitenruimte.
om bent u van bij de aankoop van uw entiteit actief betrokken in het bouwproces om samen van uw huis een thuis te maken.
loftappartement voorbeeld 1
loftappartement voorbeeld 2
33
fotografie: Daniël de k ievith filip delanghe , bewoner ‘ hog e d u i n ’ en ve r a mee r sman , bewoner ‘d e comma n d e r i e ’
Sommige plekken oefenen een heel bijzondere aantrekkingskracht uit. Zo ook de duinen-enclave van het Militair Hospitaal. Een gesprek met twee bewoners.
Verbonden met een bezielde plek Wat gaf de doorslag om hier te komen wonen?
Vera Meersman: “Voor mij is het de realisatie van een droom die ik reeds jaren koesterde. Aan de
Filip Delanghe: “Wij waren eigenlijk helemaal niet
kust wonen stond al langer op mijn verlanglijstje.
op zoek naar een woning of weekendverblijf aan
Evenals de wens een historisch pand met een ziel
zee. Wij waren tevreden met onze woonst in het
te vinden en te renoveren. Door omstandigheden
centrum van Antwerpen. Maar we lieten ons verlei-
stond de zoektocht een tijd op een lager pitje. Tot ik
den door de inspirerende aantrekking van de site
tijdens het bladeren in een magazine iets las over
en hebben de kans gegrepen. Wat ons zeer aan-
het nieuw woonproject op de site van het vroegere
spreekt is het unieke karakter van dit project. Een
Militair Hospitaal in Oostende. De latente zoek-
combinatie van veel factoren. De historische site
tocht werd plots weer heel levendig. Een week la-
en de herkenbaarheid. Een besloten en bescherm-
ter zat ik in de wagen richting kust om ter plaatse
de enclave tegen de duinen en de zee, ideaal voor
de sfeer op te snuiven. Na een rondleiding op de
spelende kinderen. Dit op een plaats waar de kust
site en in de ronduit prachtige ‘Commanderie’ was
niet overbevolkt is, waar je niet tussen-de-massa-
ik verkocht.”
en-in-de-rij woont, maar een plek waar de kust juist beschermd, leeg en heel rustig is en dus een
Twee dromen in één klap, behalve het zelf kunnen
klein beetje van ons alleen. De evenwichtige mix
renoveren dan?
van oud en nieuw, de nabijheid van de metropool
34
aan zee, het openbaar vervoer voor de deur, de mix
Vera Meersman: “Toch wel. Tijdens de renovatie-
van permanente en weekendbewoning, de hoge
werken aan het pand heb ik heel wat inspraak
graad en kwaliteit van detaillering, de indeling van
gekregen. Zo heb ik toch mijn eigen accenten kun-
de woning. Maar ook de opportuniteit als investe-
nen leggen. Dankzij de professionele en correcte
ring, gezien de hele Oosteroever in de komende
aanpak van de ontwikkelaar kon ik me focussen op
jaren tot ontwikkeling gaat komen, wat op zich tot
de ‘leuke kant’ van de renovatie zonder me zorgen
meerwaarde zal leiden... Vele redenen dus.”
te moeten maken over de technische aanpak.”
Is de nabijheid van de veelzijdige stad Oostende
kende luxe en voorrecht om een stek aan zee te
een pluspunt?
hebben waar je tijdens het weekend lucht kan gaan happen. Deze site geeft daarbij de mogelijkheid om
Filip Delanghe: “Uiteraard, maar eigenlijk ben je
dat een beetje weg ‘van alles en iedereen’ te doen.
overal redelijk dichtbij met auto, fiets of tram:
Maar tegelijk zit je vlakbij alles wat je nodig hebt en
Knokke, Brugge, de polders,...”
ben je goed bereikbaar... als je het wil. Wij hebben
Vera Meersman: “Ik bracht een stuk van mijn jeugd
die onafhankelijkheid, dat eigenzinnige van die
door in Oostende, dat maakt het wel bijzonder.
plek, ook bewust opgezocht. Een heel positieve er-
Maar na een drukke dag ben ik wel heel blij dat ik
varing.”
hier kan thuis-komen. Veel rust, sfeer en toch de nabijheid van andere bewoners in de geborgenheid
Hoe zou je in drie trefwoorden je nieuwe woon-
van de site... zalig.”
plek omschrijven?
Hoe ervaart u de nabijheid van duinen en zee?
Filip Delanghe: “Ik vind dat het zich best verwoordt in duo-trefwoorden: open/licht, compact/efficiënt,
Vera Meersman: “De sterke aanwezigheid van de
stijlvol/eenvoudig. Het is die balans die de uniciteit
zee en eigenlijk van de natuur in het algemeen
van de site weerspiegelt.”
geeft een heel intens gevoel. Het is heel verras-
Vera Meersman: “Ik associeer deze plek ook met
send, maar eigenlijk is de ervaring van de zee hier
trefwoorden die in balans staan: historisch/trend-
sterker dan wanneer je in een pand op de zeedijk
settend, openheid/geborgenheid. Misschien valt
zit.”
het nog best te vatten in één woord: sfeer.”
Filip Delanghe: “De nabijheid van zee en duinen is fantastisch. We hebben zicht op het beschermde duinenlandschap. We horen en ruiken de zee en zien het zeelicht boven de duinen. Het is een onge-
35
36
37
38
Oceaan Het concept van dit gebouw vloeit voort uit een reeks condities van geometrische, economische en bouwkundige aard. Het volume gaat een relatie aan met het hoofdgebouw en haar ruimere context. Tussen de dragende kern en de vliesgevel ontstaat een randzone die vrij kan worden ingevuld. De plaatsing van de terrassen staat los van de bouwkundige structuur en laat toe dat elke woning van een zo ideaal mogelijk uitzicht en bezonning geniet. Er ontstaan boeiende zichten op de duinengordel, de Noordzee, de skyline van Oostende en het al dan niet verstedelijkte polderlandschap achter de duinenstrook. Door de steeds wisselende verschijningsvorm afhankelijk van de weersomstandigheden, het uur van de dag, de gevelritmiek en de invalshoek is het een gebouw dat blijft boeien. De voorziene inrichting is even exclusief als het gebouw zelf. De grootte van de 23 appartementen varieert tussen 85 en 113 m².
39
40
41
42
DU INEN
©
K. ROGIS TER
2
fase
Daar waar in de eerste fase het accent vooral lag op
De positionering en volumetrie van de gebouwen in
de renovatie en herbestemming van de historische
de tweede fase zijn opgevat vanuit een maximaal
panden, ligt in de tweede fase de focus op de bijzon-
behoud van zichten en doorgangen, vanaf de open
der sterke architectuur van de nieuwbouwvolumes.
ruimte van de site, naar de duinen toe. De volumes gaan zowel onderlinge relaties aan als relaties met
De nieuwbouwvolumes richten zich op de bebouwde
de bestaande gebouwen en hun ruimere context. Dit
en de onbebouwde ruimte binnen de enclave. Be-
uit zich in materiaalgebruik, ritmiek en volumetrie.
staande en nieuwe bebouwing worden in een neven-
In het ontwerp bestaat het grootste deel van de
schikkende relatie geplaatst. Op die manier blijven
nieuwbouw uit volumes met 2 à 3 bouwlagen, waar-
ze leesbaar als duidelijk onderscheiden entiteiten en
door de hoogtes van de bestaande paviljoenen aan-
tegelijkertijd versterken beide – net in deze neven-
gehouden worden. Hoogteaccenten markeren be-
schikking – elkaar.
paalde punten in de site.
Zeebries, Beaufort, Armada, Spinnaker 43
44
‘ Z EEBRi e s’ A r chitect: beel & ac hter gael
01
Zeebries
Een zachte zeebries strijkt door het helmgras dat de toppen van de duin bekleedt. De zachte vloeiende lijnen contrasteren mooi met de strakke architectuur van de duinenwoningen. U voelt de nabijheid van de zee en de zilte lucht, in de geborgenheid van de duinen. Het volume van drie bouwlagen met 12 appartementen is een verderzetting van de vorm- en beeldtaal van Hoge Duin. De positionering en volumetrie van het gebouw zijn opgevat vanuit een maximaal behoud van zichten en doorgangen vanaf de open ruimte van de site naar de duinen toe. Ook het zicht vanaf de duinen op de site en de afstand tussen Zeebries en de kopse zijde van de duinenpaviljoenen speelde een belangrijke rol in het vastleggen van het volume van het gebouw. De appartementen zijn opgebouwd met de volledige lengte van de leefruimte gericht op de duinen. Elke woning heeft een specifieke buitenruimte naargelang haar positie in het gebouw en haar relatie tot de omgeving. Er zijn duintuinen en inpandige terrassen. De gevelopeningen zijn gepositioneerd in functie van privacy, bezonning en zicht op de duinen. De toegangen tot de 2 traphallen bevinden zich aan de straatzijde. Beide liften lopen door tot in de parkeergarage, slechts één trap loopt door tot in de parkeergarage. Elke wooneenheid beschikt over minstens één bergruimte in de woning. Er kan een extra berging in de ondergrondse parkeergarage aangekocht worden. Er is een gemeenschappelijke kinderwagenberging, afvalberging en fietsenbergruimte voorzien in de ondergrondse parkeergarage. De fietsenbergruimte kan worden bereikt via de trap voorzien van een ‘loopgoot’ langs de hellingbaan.
45
46
47
Zeebries
N
niv.
00
niv.
01
niv.
02
48
voorbeeldplan appartement 2 slaapkamers
✓ master bedroom ✓ ruime bijkomende slaapkamer ✓ ingerichte open keuken met toestellen ✓ badkamer met bad, dubbele wastafel ✓ afzonderlijk toilet met handenwasser ✓ ruime bergruimte ✓ ruim terras
49
50
‘ bea ufo r t ’ A r chitect: beel & ac hter gael
02
Beaufort
Beaufort verwijst met zijn footprint naar de Commanderie maar neemt de honneurs waar aan de andere zijde van de site. Elegant maar krachtig geniet het gebouw van zijn gepriviligeerde positie vlakbij duinen en zee. In de verte lonken de lichtjes van de Oostendse skyline. Beaufort is een lang volume met een bouwhoogte die varieert van 5 bouwlagen aan de zeezijde tot 2 bouwlagen aan de zuidzijde. Beaufort beëindigt net als Oceaan het doorzicht in de straat tussen Hoge Duin en Zeebries en de duinenpaviljoenen. Met uitzondering van de appartementen aan de kopse zeezijde zijn alle units oost-west georiënteerd. Leefruimtes en terrassen bevinden zich hier aan de westzijde met zicht op de skyline van Oostende of op de private tuin die zich bevindt tussen de tuinmuur en het gebouw. De 2 appartementen aan zeezijde richten zich met hun leefruimtes en terrassen maximaal naar de duinen en de zee. Beaufort bevat 23 grote wooneenheden. De toegangen tot de traphallen bevinden zich aan de oostzijde. Op de noordelijke kop van het gebouw is er een circulatiekern waarvan de lift en trap doorlopen tot in de parkeergarage. Elke wooneenheid beschikt over ten minste één bergruimte in de woning. Er kan een extra berging in de ondergrondse parkeergarage aangekocht worden. Er is een gemeenschappelijke kinderwagenberging, afvalberging en fietsenbergruimte voorzien in de ondergrondse garage. De fietsenbergruimte kan worden bereikt via de trap voorzien van een ‘loopgoot’ langs de hellingbaan.
51
52
53
Beaufort
54
N
niv.
niv.
00
01
niv.
niv.
niv.
02
03
04
voorbeeldplan appartement 3 slaapkamers
EXTENSIEF GROENDAK
EXTENSIEF GROENDAK
TERRAS
INTENSIEVE GROENBAK
TERRASBERGING MET LUIK
✓ master bedroom met badkamer met bad, douche en dubbele wastafel ✓ twee bijkomende ruime slaapkamers ✓ ingerichte open keuken met toestellen ✓ douchecel met wastafel ✓ afzonderlijk toilet ✓ ruime bergruimte ✓ riant dakterras
55
56
‘AR M A DA’ A r chitect: beel & ac hter gael
03
Armada
Knus geborgen tussen de historische gebouwen en nieuwbouw ligt Armada. Een architecturale compositie van strakke volumes en speelse overbruggingen omsluit een royaal binnengebied. De opengewerkte sokkel aan de kant van duinen en zee zorgt voor sublieme perspectieven. Het gelijkvloerse en eerste niveau van de zuidelijke en westelijke vleugel van Armada bevatten een reeks duplexwoningen, die rechtstreeks toegankelijk zijn vanaf het binnengebied. In het oostelijk been bevinden zich op de gelijkvloerse verdieping een viertal woningen, ook rechtstreeks toegankelijk via het binnengebied. De overige appartementen in Armada zijn bereikbaar via buitenpasserelles die grenzen aan één van de twee traphallen. Alle woningen op het gelijkvloers zijn voorzien van een tuin. De appartementen hebben een inpandig terras of een ruim dakterras. Door de geringe bouwdiepte is elke wooneenheid onlosmakelijk verbonden met zowel het binnengebied van het gebouw als de ruimere omgeving. De plaatsing van de terrassen zorgt voor een zo ideaal mogelijke combinatie tussen uitzicht en zon. Er ontstaan boeiende zichten op de duinengordel en de skyline van Oostende. Armada telt 34 woonentiteiten met een ruime differentiatie aan types. Er worden zowel 1-, als 2-, als 3-slaapkamerunits voorzien. De twee lifthallen bedienen de passerelles op de eerste en tweede verdieping. Eén lift en vluchttrap lopen door tot in de ondergrondse parkeergarage. Elke wooneenheid beschikt over ten minste één bergruimte in de woning. Er kan een extra berging in de ondergrondse parkeergarage aangekocht worden. Er is een gemeenschappelijke kinderwagenberging, afvalberging en fietsenbergruimte voorzien in de ondergrondse parkeergarage. De fietsenbergruimte kan worden bereikt via de trap voorzien van een ‘loopgoot’ langs de hellingbaan. Er wordt ook een open fietsenstalplaats voorzien onder de luifel. Het duinenfietspad brengt u in een mum van tijd in het centrum van Oostende.
57
Armada
N
niv.
00
niv.
01
58
voorbeeldplan woning met tuin en 3 slaapkamers
bovenverdieping
gelijkvloers met tuin ✓ master bedroom ✓ twee bijkomende ruime slaapkamers ✓ ingerichte open keuken met toestellen ✓ badkamer met bad, dubbele wastafel ✓ douchecel met wastafel ✓ afzonderlijk toilet met handenwasser ✓ ruime bergruimte ✓ ruime tuin
59
Armada
N
niv.
02
✓ master bedroom ✓ ingerichte open keuken met toestellen ✓ badkamer met bad, dubbele wastafel ✓ afzonderlijk toilet met handenwasser ✓ ruime bergruimte ✓ ruim terras
60
voorbeeldplan appartement met 1 slaapkamer
61
62
‘ spin Na k e r ’ A r c hitect: beel & ac hter gael
04
Spinnaker Op de hoek van het park met de Moreauxlaan staat een monumentaal gebouw met een doordachte architectuur. In de sokkel van het gebouw is er ruimte voorzien voor winkels en diensten. De bovenste verdiepingen bieden een adembenemend zicht op de zee en de stad Oostende. Krachtig als een spinnakerzeil dat de wind in de zeilen heeft troont dit gebouw boven de site uit. In de sokkel bevinden zich commerciële ruimtes. Omwille van de goede zichtlocatie aan de Moreauxlaan is er vóór de entiteit aan de parkzijde in de tuinmuur een opening gemaakt. Tussen de sokkel van het gebouw leidt een brede trap ons naar een hoger niveau, die toegang geeft tot de bovenliggende woningen en appartementen. In de toren aan de straatkant en het aangrenzende lager volume zijn alle woningen met hun leefruimtes en terrassen naar de westzijde georiënteerd. De ‘parktoren’ aan de zuidelijke parkzone bevat doorzonappartementen met terrassen zowel aan de west- als aan de oostzijde (parkzijde). Heel bijzonder zijn de glaspanelen aan de terrassen. Een architecturale knipoog naar Oceaan. In het lagere volume aan de parkzijde zijn de appartementen met hun leefruimtes en terrassen gericht naar het park. Spinnaker telt 49 woonentiteiten met een gedifferentieerd aanbod voorzien van een of twee slaapkamers. Elke wooneenheid beschikt over ten minste één bergruimte in de woning. Er kan een tweede berging in de ondergrondse parkeergarage aangekocht worden. Er is een gemeenschappelijke kinderwagenberging en afvalberging voorzien in de kelder. Het commerciële gelijkvloers bestaat uit 5 mogelijks nog opdeelbare entiteiten met uiteenlopende oppervlaktes. Er is een grote open ruimte tussen de 5 entiteiten die de doorwaadbaarheid en visibiliteit ten goede komen. Er zijn doorzichten naar Armada en verder naar de duinenovergang en doorzichten naar het park. De binnengevels zijn volledig beglaasd.
63
64
65
Les Dunes du Golf - Wimereux
Erasmus Zuid - Anderlecht
Museum Boulevard - Brussel
‘t Groen Kwartier - Antwerpen
Picanol - Ieper
De Waterkant - Terhagen
‘t Groen Kwartier (voormalig militair hospitaal) - Antwerpen
66
Meerwaarde creëren door middel van goede architectuur is het uitgangspunt bij elk project van Vanhaerents. Wij beogen een vooruitstrevende en trendsettende architectuur, waarin het aangenaam leven en werken is. Onze gebouwen zijn energiezuinig, onderhoudsvriendelijk en staan akoestisch op punt. De samenwerking met nationaal en internationaal gerenomeerde architecten resulteert in hedendaagse gebouwen met een evenwicht tussen nut, schoonheid, functionaliteit en context. Innovatie en inventiviteit zijn daarbij sleutelwoorden. Het portfolio van Vanhaerents bevat heel wat toonaangevende projecten in binnen- en buitenland. Met meer dan 85 jaar ervaring als aannemer en ontwikkelaar staan wij borg voor een weldoordachte indeling en een hoogstaande afwerking met oog voor detail.
VANHAERENTS
VANHAERENTS nv is als project ontwikkelaar gegroeid uit een West-Vlaams aannemersbedrijf en kan bogen op een ervaring van 80 jaar in de bouw- en immowereld. Het bedrijf, dat kwaliteit en vakmanschap hoog in haar vaandel draagt, beschikt over een ISO-9001 kwaliteitscertificaat en een VCA**- veiligheidslabel. Tevens wordt de inbreng van architecturale meerwaarde nooit uit het oog verloren. De kennis en know-how van het aannemersbedrijf zijn een sterke troef bij de ontwikkeling, het ontwerp en de realisatie van de meest gediversifieerde complexen.
67
© 02-2010 www.gevaertgraphics.be
info en verkoop Verkoopkantoor in de Commanderie op de site. Godtschalckstraat 1 (zijstraat N34 Oostende-Knokke), Oostende We nodigen u graag uit voor een bezoek tijdens de openingsuren of op afspraak: Rik Pype, tel. 0477 82 52 09, e-mail:
[email protected]
Deze brochure werd met zorg samengesteld. nv Milho kan echter niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele onnauwkeurigheden of fouten.
Contact: Oude gentweg 81, 8820 Torhout, tel. 050 21.50.21, fax 050 21.68.40 e-mail:
[email protected] - www.milho.be