Witboek Jeugdzorg
Plus
Beste Lezer, voor u ligt het ‘witboek kort’ JeugdzorgPlus. JeugdzorgPlus biedt wat wettelijk ‘gesloten jeugdzorg’ wordt genoemd. De wet staat ons toe dwang en drang toe te passen om jongeren die een gevaar zijn voor zichzelf of hun omgeving tegen hun wil in te behandelen. Het gaat om jongeren met ernstige gedragsproblemen, gecombineerd met een stoornis of gebrek.
Jeugdzorg
Plus
Het ontnemen van de vrijheid van jongeren is een forse maatregel. Wij zijn ons daar volledig van bewust. Daarom stellen we hoge eisen aan onze behandeling en nemen we met Bureau Jeugdzorg en, als het maar even kan, ook met de ouders verantwoordelijkheid voor het hele traject. Wij sluiten aan bij dat wat de jeugdige nodig heeft. Soms is een kort verblijf in JeugdzorgPlus voldoende en soms heeft een jongere bij ons langer veiligheid, bescherming en behandeling nodig. JeugdzorgPlus is vooral een zeer intensieve vorm van jeugdzorg. Wij bieden jongeren die diagnostiek en behandeling die ze nodig hebben. Op maat. JeugdzorgPlus biedt dan ook een geïntegreerd aanbod vanuit de jeugdzorg, GGZ en de zorg voor Licht Verstandelijk Beperkten. JeugdzorgPlus is kortom intersectorale jeugdzorg.
omdat het resultaat telt Aan deze kant van het witboek leest u vijf voorbeelden van jeugdigen die na een kort verblijf in JeugdzorgPlus hun leven weer oppakken, vaak in combinatie met een vervolg op onze zorg. In het midden van dit boek vindt u onze visie en belofte. En bekijkt u het witboek ook eens - letterlijk - van de andere kant, de kant van die jeugdigen die met een zeer slechte uitgangspositie via JeugdzorgPlus een kans krijgen om na een langer durend traject in JeugdzorgPlus uiteindelijk toch aanvaardbaar te participeren in onze samenleving. Als bestuurders van JeugdzorgPlus nemen we ook voor hen graag onze verantwoordelijkheid. Namens deze bestuurders, Frank Candel, voorzitter instellingen JeugdzorgPlus
Celine is een 17-jarig meisje. Ze komt uit een
De situatie thuis bij haar moeder en stiefvader
gebroken gezin. Haar vader woont samen
loopt regelmatig uit de hand. Er is sprake
met zijn partner en haar broertje (15) . Celine
van huiselijk geweld. Tijdens de conflicten
zelf woont bij haar moeder, samen met haar
wordt zowel verbaal als fysiek geweld
stiefvader en halfbroertje van 2.
gebruikt. Haar moeder komt afspraken met
Haar leven Celine heeft ook een korte tijd bij haar vader
de hulpverlening niet altijd na en beëindigt
gewoond. Dat gaat redelijk goed. Haar vader
de ingeschakelde zorg meerdere malen
maakt zich wel zorgen om haar gedrag en
vroegtijdig.
wil een onderzoek aanvragen bij jeugdzorg. Haar moeder geeft daarvoor geen toestem-
Celine en haar broertje zijn opgenomen
ming.
geweest in een opvanggezin, de opvangmoeder wordt dan door haar stiefvader
Kort daarna trekt Celine weer bij haar moeder
bedreigd.
in. Haar ouders zijn niet in staat om met
Celine
elkaar over de kinderen te communiceren,
Celine heeft ADHD en een gedragsstoornis.
ze zijn te druk met hun onderlinge strijd.
Daardoor is ze vaak boos en erg opstandig. Door gebrek aan structuur, ouderlijk toezicht en zorg gaat Celine zwerven. Op een gegeven moment heeft ze geen vaste woonof verblijfplaats meer.
Plaatsing van Celine in JeugdzorgPlus is dringend noodzakelijk wegens ernstige opgroei- en opvoedproblemen. Haar ontwikkeling naar volwassenheid wordt ernstig Celine laat verschillende gezichten Celine kan zelf geen structuur aan-
zien, heeft moeite haar gevoelens
brengen in haar leven. Ze ontvlucht
te tonen en lijkt weinig geweten
ook aangeboden structuur, als zij
te hebben gevormd. Ook oorzaak
daar maar even de mogelijkheid
en gevolg zijn voor haar niet altijd
voor krijgt. Zij heeft weinig inzicht
duidelijk.
in eigen handelen en de consequenties daarvan op de lange termijn.
Er is onvoldoende inzicht in de oor-
Ze houdt zich niet aan de regels en
zaken en de ware aard van de pro-
afspraken, ze liegt, verzint verhalen
blematiek. Celine lukt het niet om
en heeft stiekem seks .
zich voor een langere tijd te binden aan iemand. Hierdoor komt er ook
Ze gaat over grenzen als het gaat
geen goed zicht op haar persoon-
over intimiteit en seksualiteit. Ze
lijkheid en de verstoringen daarvan.
is niet in staat om op een ‘leeftijds-
Ze onttrekt zich aan alle vormen
adequate’ manier contact te leggen
van hulp en ondersteuning. Daarom
met volwassenen of met leeftijds-
wordt voor haar een machtiging
genoten.
gesloten jeugdzorg aangevraagd en wordt ze behandeld in een Jeugdzorg
Plus
instelling.
belemmerd. Verblijf in een JeugdzorgPlus instelling is nodig om te voorkomen dat Celine zich aan de zorg die zij nodig heeft
Na die eerste periode gaat het een stuk
onttrekt of zich door anderen laat onttrekken.
beter met Celine. Door de plaatsing in de Jeugdzorg
Plus
instelling heeft ze niet de kans
Celine kan erg boos worden. Dat komt voort
om weg te lopen voor haar problemen en
uit haar gedragsstoornis en haar ADHD. In
komt men eindelijk toe aan het behandelen
Plus
de Jeugdzorg
instelling kunnen ze haar
dan een tijdje tot bezinning laten komen op
van Celine. Er komt steeds meer inzicht in oorzaken en de ware aard van haar proble-
Haar toekomst haar kamer of in de rustruimte. Dit komt in
matiek. Haar motivatie komt terug en ook
de eerste fase van haar verblijf - de observa-
uit ze zich steeds minder agressief. Langzamer-
tieperiode - meerdere malen voor. Gebrek aan
hand wordt er gewerkt aan weer thuis
motivatie en verbale agressie zijn meestal de
wonen.
redenen. Uiteindelijk kan Celine weer terug naar haar moeder. Ze heeft dan 6 maanden verbleven in JeugdzorgPlus.
De ouders van Johan scheiden als hij een half jaar oud is. Johan groeit op bij zijn moeder en heeft af en toe contact met zijn vader. Zijn moeder zoekt voor het eerst hulp als Johan 13 jaar is. Johan loopt zowel op school als thuis vast. Hij is steeds vaker agressief en opstandig.
Zijn leven Johan komt ook in aanraking met justitie:
op een open leefgroep in de reguliere jeugd-
hij steelt fietsen. Allereerst krijgt Johan
zorg. Uit onderzoek blijkt dat Johan een
ambulante spoedeisende hulp aangeboden.
gedragsstoornis heeft. Hij is tegendraads
Als dat niet het gewenste effect oplevert,
en opstandig en heeft een problematische
wordt hij - een half jaar later - geplaatst
relatie met zijn moeder. Al snel is ook de situatie binnen de open leefgroep niet langer hanteerbaar. Johan glijdt steeds verder af. Hij blijft weg van school, loopt weg, is betrokken bij vechtpartijen op
Johan
school en gebruikt flinke hoeveelheden wiet. Bovendien is er een sterk vermoeden dat hij betrokken is bij allerlei criminele activiteiten.
Na 3 maanden in JeugdzorgPlus krijgen Johan en zijn moeder hun ‘diagnose- en adviesbespreking’. Hierin worden de resultaten van het psychologisch onderzoek en de observaties
Daarom wordt Johan geplaatst in
Zijn toekomst Plus
een crisistraject van JeugdzorgPlus.
op de leefgroep en op school besproken. Dit
Na 4 maanden Jeugdzorg
De inzet van spoedeisende am-
Hij komt daar terecht vanwege de
resulteert voor Johan in een vervolg op maat.
weer thuis. Het gaat naar wens. De Jeugd-
bulante zorg en plaatsing op een
fysieke begrenzing die de crisis-
Zijn begeleiding is gericht op behandeling,
zorgPlus instelling bewaakt de voortgang van
open leefgroep binnen de reguliere
interventie van JeugdzorgPlus biedt.
begeleiding en scholing: thuis. Multi Sys-
de hulpverlening en biedt nazorg. En zowel
jeugdzorg is ontoereikend. Johan
Johan volgt een dagprogramma
teem Therapie wordt ingezet en Johan gaat
Johan als zijn moeder weet: als het nodig
loopt weg, is ongeremd agressief
en een individueel onderwijs-
wekelijks naar speltherapie.
is kan er gebruik worden gemaakt van een
en gebruikt flinke hoeveelheden
programma op de interne school
softdrugs.
van JeugdzorgPlus. Hij kan niet zomaar weglopen en mag alleen onder begeleiding naar buiten. Op de leefgroep en op school wordt hij geobserveerd. Daarnaast krijgt hij een psychologisch onderzoek, bij een gespecialiseerde polikliniek.
terugkeergarantie.
woont Johan
Richard
relatie met zijn moeder. Richard is beïnvloedbaar en erg gevoelig voor negatief gedrag van anderen. Hij laat weinig emotie zien en
Zijn leven De ouders van Richard (15) scheiden als hij
praat niet gemakkelijk over zijn gevoelens.
één jaar oud is. Met zijn biologische vader
Hij gebruikt grove, seksueel getinte taal naar
heeft hij geen contact. Richard heeft vanaf
leeftijdsgenoten en raakt snel gefrustreerd.
jonge leeftijd ernstige gedrags- en gezagsproblemen. Hij vertoont grensoverschrijdend
Door zijn ontwikkelingsstoornis lukt het
gedrag en hij heeft grote problemen in de
Richard maar moeilijk om in contact te
relatie met zijn moeder. Zij is ook erg bang
komen met zijn omgeving. Op sociaal niveau
voor de escalaties tussen haar en Richard,
schiet Richard tekort, ook verbaal is hij niet
die regelmatig eindigen in slaan en vechten.
sterk. Zijn forse lichaamsbouw en kracht
Richard krijgt vaak zijn zin, de enige manier
geven hem de mogelijkheid om op zijn eigen
om een ruzie te voorkomen. In haar onmacht
specifieke wijze grip te houden op de omge-
verliest ook zijn moeder vaak de controle. Ze
ving; door middel van fysiek geweld.
schreeuwt en slaat terug. De verhouding tussen Richard en zijn moeder is nogal dubbel;
Omdat Richard relatief weinig correctie
ze zijn gek op elkaar, maar maken heel vaak
heeft kunnen verdragen, is ook zijn gewetens-
ruzie. Op school is Richard niet meer te
ontwikkeling verstoord verlopen. Hierdoor is
corrigeren; hij intimideert klasgenoten
hij agressief en zoekt hij prikkels. In combina-
en dealt drugs.
tie met zijn beïnvloedbaarheid leidt dat tot problemen.
Richard heeft een aandachttekort- en een gedragsstoornis. Hij is hyperactief, onoplettend en opstandig. Hij heeft een problematische
Eenmaal in de JeugdzorgPlus instelling start
Ook in de therapie die hij krijgt wordt een
een intensieve behandeling. Richard wordt
positieve lijn gezien: geleerde principes
gezien door een kinder- en jeugdpsychiater.
past hij toe. Richard gaat erg goed om met
Die stelt de diagnose ADHD, waarvoor hij nu
de vrijheden die hem worden geboden. Hij
medicatie krijgt. Ook wordt er een persoon-
houdt zich netjes aan de regels. Richard
lijkheidsonderzoek afgenomen en volgt
heeft in de JeugdzorgPlus instelling veel
Als hij 4 jaar is krijgen Richard en
Richard psychomotore therapie. Op de leef-
vooruitgang geboekt. Hij geeft daarmee het
zijn moeder gezinsbegeleiding
groep werkt Richard hard aan zijn doelen.
signaal af al na korte tijd voldoende in staat
thuis en semi-residentiële hulp. In 2009 volgt een crisisplaatsing en behandeling in de jeugdzorg.
Richard heeft baat bij een sterk gestructureerde, beschermende
Zijn toekomst
Het is van belang dat Richard
en ondersteunende opvoedings-
voldoende mogelijkheden krijgt
situatie. Hij heeft regels en duide-
alternatief gedag te leren en uit te
lijke grenzen nodig die consequent
Richard laat binnen 6 maanden een goede
te zijn goed te functioneren buiten een
voeren, binnen verschillende om-
gehandhaafd worden. Richard heeft
ontwikkeling zien. Hij groeit in zijn zelfstan-
gesloten kader met mogelijkheid voor
standigheden. Tijdens een tijdelijke
een omgeving nodig waarbinnen
digheid, durft zich meer te laten horen en
dwang en drang.
thuisplaatsing manifesteert
hij kan leren omgaan met grenzen,
komt meer voor zichzelf op. Richard toont
Richard zich op een negatieve
beperkingen en mogelijkheden.
initiatief om dingen te ondernemen (ook
Het verblijf van Richard in Jeugdzorg
manier. Hij loopt samen met een
Om die reden is er een machtiging
met anderen) en is heel zelfbewust bezig
inmiddels beëindigd. In totaal verblijft hij
andere jongere weg, wordt opge-
gesloten jeugdzorg voor hem aan-
met zijn behandeling. Ook op school maakt
5 maanden in deze intensieve vorm van
pakt vanwege fysieke agressie naar
gevraagd en wordt er een plek voor hem gevonden in JeugdzorgPlus.
hij behoorlijke vorderingen. Richard doet
jeugdzorg. Hij gaat naar school en woont
zijn moeder, steelt geld van oma
actief zijn best. Hij stoort zich minder aan
weer bij zijn moeder.
en is op zijn voormalige behandel-
anderen. Hij vindt het leuk mee te doen aan
groep verbaal en fysiek agressief.
activiteiten en weet ook anderen te motiveren.
Ook wordt Richard opgepakt door de politie en brengt hij een nacht in de politiecel door.
Plus
is
Sylvie (17) accepteert geen gezag van haar ouders en loopt met regelmaat weg als zaken niet zo gaan als zij wil. Zij zoekt spanning en risicovolle situaties op. Sylvie heeft contacten met jongens uit het criminele circuit, ze is beïnvloedbaar en heeft weinig probleembesef.
Sylvie
Haar leven Sylvie kan zeer zelfbepalend zijn. Haar emoti-
Het gaat vanaf dat moment in een snel tempo
onele ontwikkeling lijkt niet optimaal te zijn
achteruit met haar. Ze raakt betrokken bij een
verlopen. Er zijn aanwijzingen dat ze onder
schietincident en is daarna een paar dagen
invloed staat van loverboys.
spoorloos. Haar ouders zijn alle grip op haar kwijt, ze gaat ook niet meer naar school.
Sylvie geeft zelf aan dat ze overspannen en
Haar huisgenoten klagen over geluidsoverlast
depressief is. Ze kan niet langer thuis blijven
en zeggen dat Sylvie prostituees en wisse-
en gaat zelfstandig ‘op kamers’ in Maastricht
lende mannen op haar kamer ontvangt. Ook
wonen.
steelt ze - volgens haar huisgenoten - spullen van hen. Kort daarna is zij weer een week spoorloos, als ze daarna weer op haar kamer wordt gesignaleerd, weigert ze haar deur te openen voor ouders of hulpverleners. Wel stuurt ze haar ouders een afscheidsmail, waarin zij aangeeft dat ze zelfmoord wil plegen.
Tijdens haar verblijf in de JeugdzorgPlus instelling werkt Sylvie aan haar behandeldoelen. Ze heeft baat bij de intensieve begeleiding. Ze volgt therapie, leert een Haar eerste psychiatrisch onder-
Haar toekomst
zoek krijgt Sylvie als ze 13 is. De
Begin 2010 wordt ze opgenomen op
diagnose: ADHD en een verstoorde
een open leefgroep, maar daar loopt
relatie met haar ouders. Ook zijn er
ze tot tweemaal toe weg. Sylvie
factoren bij Sylvie aanwezig die het
woont daarna tijdelijk bij de moe-
tot stand komen van een adequate
der van een vriendin. Na een korte
weekplanning maken en doet een budget-
Sylvie heeft daarbij wel hulp nodig van
hechting belemmerd hebben. Ze
periode thuis (met behandeling) en
training. Ook pakt ze haar gang naar school
anderen. Als zij open blijft staan voor de
maakt een bovengemiddeld intel-
weer terug bij die moeder van een
weer op. Dankzij hard werken gaat zij over
aangeboden hulp en als ze haar doelen voor
ligente indruk.
vriendin gaat Sylvie zelfstandig op
naar havo 5. Sylvie heeft in een relatief korte
ogen blijft houden, kan ze een mooie toe-
kamers wonen. Ze krijgt persoon-
periode enorme vooruitgang geboekt. Zeer
komst tegemoet zien.
Op verzoek van Bureau Jeugdzorg
lijke begeleiding van jeugdzorg,
belangrijk in haar ontwikkeling is dat Sylvie
krijgt Sylvie kort na het onderzoek
met name gericht op het beheren
tegenwoordig probleembesef kent. Boven-
Via een meer open jeugdzorginstelling
ambulante hulp, die een half jaar
van haar geld.
dien is ze nu gemotiveerd om te werken aan
probeert Sylvie weer op zichzelf te wonen.
haar problemen.
Ze is in totaal 6 maanden behandeld in
later wordt afgesloten. Ze krijgt medicatie voor haar ADHD, maar
Na enige tijd ‘op kamers’ schrijft ze
vanwege allergische reacties stopt
haar afscheidsmail. Na deze zorge-
ze daarmee.
lijke ontwikkelingen is voor haar een machtiging gesloten jeugdzorg
Sylvie start met systeemtherapie
aangevraagd. Kort daarna wordt
en haar ouders volgen een cursus
Sylvie geplaatst in JeugdzorgPlus.
omgaan met ADHD.
JeugdzorgPlus.
Sander
Sander is een 15-jarige jongen. Hij groeit
Zijn moeder vlucht hierna het huis uit, ze kan
op in een gebroken gezin. Zijn vader woont
de situatie niet langer aan. Ze maakt zich veel
kort na de geboorte van Sander apart van het
zorgen en geeft aan zich niet langer veilig te
gezin en bemoeit zich niet met de opvoeding.
voelen als Sander in de buurt is. Zijn moeder
Sander heeft een goed maar onregelmatig
en halfbroer vrezen dat Sander binnenkort
contact met hem. Hij is loyaal naar zijn vader
doordraait en zichzelf of iemand anders iets
en zijn familie aan die kant. Sander komt uit
aan zal doen.
Zijn leven een groot gezin. Hij heeft twee zussen, een
Sander gebruikt veelvuldig softdrugs en wil
halfzus en een halfbroer. Zijn halfbroer woont
en kan hier niet mee stoppen. Het vermoeden
eind 2009 weer tijdelijk bij moeder. Eén oude-
bestaat dat hij ook harddrugs gebruikt, maar
re zus van Sander is alcoholverslaafd geweest,
Sander ontkent dit. Het veelvuldig blowen
vaak weggelopen en woont in een begeleide
zorgt voor apathie, lusteloosheid en somber-
woonvorm. Sanders jongste zus woont thuis.
heid. Sander gaat naar school, maar hij spijbelt regelmatig. Ook is hij agressief tegen
Vanaf begin 2009 zijn er veel spanningen in
leerlingen en leraren. Uiteindelijk wordt hij
het gezin, die uiteindelijk in december 2009
geschorst.
escaleren. Sander valt zijn halfbroer meermalen aan. De halfbroer zet hem daarop zonder pardon op straat. Sander reageert door hun portiek ‘kort en klein’ te slaan.
Sander heeft gedragsproblemen, is opstandig, impulsief en agressief. Eind 2009 wordt voor het eerst een
Hij heeft symptomen van ADHD
ondertoezichtstelling uitgespro-
maar niet het ziektebeeld daarvan.
ken voor Sander. Hulpverlening
Hij heeft een gebrekkige gewetens-
thuis mislukt. Sander bedreigt de
ontwikkeling en heeft problemen in
hulpverlener met een broodmes
de relatie met zijn ouders.
en dreigt zichzelf te verwonden. Sander wordt voor één nacht in een
Sander komt meerdere keren in
crisisopvang geplaatst. Hij staat
aanraking met de politie en verricht
nog wel onder behandeling voor
in verband met mishandeling en
zijn softdrugs gebruik.
wapenbezit twee taakstraffen. Hij krijgt een jeugdreclasseringsmaat-
Nadat de situatie is geëscaleerd
regel opgelegd en wordt begeleid
laat zijn moeder weten dat San-
door Bureau Jeugdzorg.
der niet langer thuis kan wonen. Bureau Jeugdzorg regelt een nood-
Er zijn ernstige zorgen over de ont-
bed. Sander wil dat niet. Hij leeft
wikkeling van Sander. Hij blijft zich
meestal op straat en gaat om met
destructief gedragen en de hulpver-
verkeerde vrienden. Deze ‘vrienden’
lening in vrijwillig kader slaat niet
zetten Sander aan tot blowen en
aan. Sander onttrekt zich aan hulp
criminaliteit en bedreigen hem als
en glijdt steeds verder af.
zijn gedrag hen niet bevalt. Sander accepteert geen regels en gezag van
Vanwege de fysieke begrenzingen
volwassenen en gaat volledig zijn
die JeugdzorgPlus kan bieden, wordt
eigen gang.
er daar een plek voor hem gevonden.
Begin 2010 wordt Sander opgenomen in een JeugdzorgPlus instelling. Bij de start van de behandeling wil hij niet meewerken en gedraagt hij zich agressief.
Zijn toekomst Na ongeveer 2 maanden verandert zijn
Samen met Sander en zijn moeder wordt een
gedrag in positieve zin. Sander geeft aan dat
traject uitgezet om weer naar huis te kun-
hij in de Jeugdzorg
Plus
instelling tot het besef
nen. Besloten wordt dat Sander snel stappen
is gekomen dat zijn huidige gedrag hem niet
kan maken om weer thuis te wonen, maar
vooruit helpt en dat hij iets van zijn leven wil
dat bij elke stap bekeken wordt of Sander
maken. Hij is gemotiveerd om te werken aan
zijn positieve gedragsverandering kan vol-
de mogelijkheid om weer thuis te wonen
houden in een omgeving met minder fysieke
en zet zich hier op positieve wijze voor in.
begrenzingen. Vanuit Jeugdzorg
Sander blijkt zeer veel sterke eigenschappen
Sander door naar meer openheid.
Plus
stroomt
te bezitten. Deze worden in de behandeling gebruikt om hem de juiste keuzes te
Om hem intensief te laten oefenen met
laten maken. Door intensieve gesprekken en
vrijheden en het contact met moeder op te
verschillende behandelmodules leert Sander
kunnen bouwen wordt hij intensief bege-
vaardigheden om met zijn problematiek om
leid. Er wordt onder meer therapie gestart
te gaan.
die hij volgt nu hij weer thuis woont. Sander verblijft in totaal 5 maanden in Plus
Jeugdzorg
.
Regelmatig zijn de jongeren ook in het onderwijs de weg kwijtgeraakt. De onderwijsmotivatie is laag, schooluitval is meer regel dan uitzondering. Het ontbreekt hen aan een goede dagbesteding. Jongeren met een verstandelijke beperking worden, vaak door toedoen van ‘vrienden’, aangemoedigd verkeerde keuzes te maken. Op straat komen zij met de politie in aanraking. Veel van hen hebben een strafblad. Anderen komen al op jonge leeftijd met prostitutie in aanraking. Vaak is er sprake van een lange hulpverleningsgeschiedenis.
Deze problemen bij de jongeren - maar ook bij de ouders - zijn meestal groot en komen vaak in combinatie voor. Ze kunnen bestaan uit psychiatrische klachten, zoals aan autisme verwante stoornissen en ADHD, een (licht) verstandelijke beperking, verslaving aan alcohol of drugs of ervaringen met ernstige mishandeling, met seksueel grensoverschrijdend gedrag of met geweldpleging.
Wanneer JeugdzorgPlus? Jongeren - jongens en meisjes - komen in de intensieve JeugdzorgPlus terecht nadat de situatie thuis of binnen de instelling waar zij verbleven ernstig uit de hand is gelopen. Soms komen jongeren binnen die gedrag vertonen waarmee zij zichzelf schade berokkenen. Het gaat altijd om jongeren van wie de toekomst wordt bedreigd en bij wie vrijwel altijd sprake is van hardnekkige problemen.
JeugdzorgPlus zet - zo veel mogelijk gebruikmakend van de eigen kracht van het gezin en de jongere zelf - trajecten uit die jongeren in staat stellen betekenisvol deel te nemen aan de samenleving. Een plaats binnen JeugdzorgPlus is kortom een plaats met perspectief.
Binnen JeugdzorgPlus wordt - waar mogelijk - ruimte geboden en worden - waar nodig - grenzen gesteld. JeugdzorgPlus werkt aan de toekomst van jongeren. Elke behandeling van een jeugdige (ook die in geslotenheid in het kader van dwang en drang) heeft veel meer kans van slagen wanneer tegelijkertijd wordt gewerkt aan een verbeterde thuissituatie. Daar ligt de toekomst van de jongere, daar ook ligt de toekomst van JeugdzorgPlus.
JeugdzorgPlus is een intensieve vorm van Jeugd en Opvoedhulp. JeugdzorgPlus is er voor jongeren met ernstige gedragsproblemen die zich aan de noodzakelijke behandeling dreigen te onttrekken. Hulp met dwang en drang voor jongeren voor wie een machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven door de kinderrechter.
“Plaatsen met perspectief”
JeugdzorgPlus houdt ook rekening met een terugslag. Bij een ernstige terugval in oud gedrag kan - als de rechterlijke machtiging daarin voorziet de jongere weer tijdelijk in een meer of minder gesloten setting worden geplaatst. Een plaatsing in JeugdzorgPlus zal altijd zo kort mogelijk zijn, maar zolang als noodzakelijk. Door vanaf het begin toe te werken naar een concreet einddoel worden houvast en duidelijkheid gegeven aan de jongere en zijn omgeving.
De behandeling wordt gestart binnen JeugdzorgPlus. Zodra dat verantwoord is, wordt deze via ambulante zorg en behandeling op de beoogde permanente verblijfplaats voortgezet. Dat is immers de plek waar de (gedrags)veranderingen moeten beklijven. Wanneer de situatie daarom vraagt wordt voor een tussenstap in een open jeugdzorginstelling gekozen.
Soms kunnen jongeren niet meer terug naar huis. In dat geval wordt met ouders en jongere besproken welk ander soort verblijf het best bij de jongere past. Dat kan zijn een verblijf in een pleeggezin, een gezinshuis of zelfstandige kamerbewoning. Ook dan kan voor ambulante jeugdzorg en voor begeleiding worden gezorgd. Wanneer beperkingen of de eerder opgelopen schade te groot zijn, kan ook een verblijf in een residentiële setting binnen de psychiatrie of binnen de verstandelijk gehandicaptenzorg nodig zijn.
Dat perspectief bestaat altijd uit: • een verbeterde relatie tussen ouders en kinderen, • het hebben van werk of het volgen van een opleiding, • een ondersteunend sociaal netwerk, • een positieve vrijetijdsbesteding, • vermindering van de afhankelijkheid en verhoging van de weerbaarheid, • een einde aan de verslaving en aan het plegen van strafbare feiten, en • zo mogelijk een permanente terugkeer naar huis, waarbij ook vanuit de gemeente begeleiding kan worden geboden.
Met de school wordt nagegaan op welke wijze onderwijs zo snel mogelijk weer wordt opgepakt of hoe aansluiting wordt gevonden bij de arbeidsmarkt. Op basis van dat beeld wordt in gesprek met de ouders, de jongere en indien van toepassing de gezinsvoogd een zo reëel mogelijk perspectief bepaald.
De eerste fase van het verblijf van de jongere wordt gebruikt om de problematiek in kaart te brengen en een hulpverleningsplan op te stellen. De Plus richten zich nadrukkelijk ook op de omgeprofessionals van Jeugdzorg ving van de jongere. Ze kijken naar de mogelijkheden, maar ook naar de beperkingen en die zijn vaak niet gering.
De jongere wordt bij het begin van het traject geplaatst in een JeugdzorgPlus instelling. Bij voorkeur zo veel mogelijk in de buurt van zijn of haar woonplaats. De jongere mag in de eerste fase van de behandeling de instelling alleen onder begeleiding verlaten. Wanneer dat nodig is kunnen ook andere beperkingen, bijvoorbeeld een urinecontrole bij een vermoeden van drugsgebruik, worden opgelegd. Het is zeker bij een crisisplaatsing eerste prioriteit rust te creëren voor de jeugdige.
Plus instelling zorgt dat zij (desgewenst met inschakeling Iedere Jeugdzorg van partners) beschikt over alle expertise die nodig is om de jongere de ondersteuning te geven die nodig is. JeugdzorgPlus beschikt over de mogelijkheden, bevoegdheden én competenties om te zorgen dat jongeren zich niet onttrekken aan behandeling.
Het JeugdzorgPlus traject Door de breedte en ernst van de problematiek heeft alleen een volhardende, intensieve en integrale aanpak kans van slagen. Meerdere disciplines uit verschillende sectoren moeten zo nodig betrokken worden. Een trajectmatige aanpak met een vaste begeleider maakt het mogelijk de aanpak voort te zetten tot een stabiele situatie is ontstaan.
JeugdzorgPlus wordt dus binnen afzienbare tijd volledig op deze nieuwe manier uitgevoerd en zal uitgroeien tot dé multidisciplinaire ketenzorg voor jongeren met zeer ernstige gedragsproblemen voor wie een machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven.
Ontwikkeling Op dit moment breiden de JeugdzorgPlus instellingen hun werk uit naar de omgeving van de jongere en vinden ze partners die daarbij helpen. De zorgtrajecten worden inhoudelijk uitgewerkt, de eerste resultaten geëvalueerd. In het eerste jaar zal ten minste 20 procent van de jongeren die instroomt volgens de nieuwe filosofie worden geholpen. De daaropvolgende jaren komt daar steeds tenminste 20 procent bij, zo is het streven.
In een aantal gevallen kan JeugdzorgPlus die zelf op een andere locatie bieden, in andere gevallen zal de hulp van andere organisaties worden ingeschakeld. Als duidelijk is dat ook op langere termijn maatschappelijke ondersteuning geboden zal moeten worden, betrekt JeugdzorgPlus de gemeente bij het traject. De gemeente zorgt voor de organisatie van de begeleiding binnen het gezin of van de jongere wanneer hij zelfstandig gaat wonen.
Om voor deze resultaten verantwoordelijkheid te kunnen dragen treedt JeugdzorgPlus in overleg met Bureau Jeugdzorg en wijst de instelling een mentor aan die de jongere tot een half jaar na beëindiging van het traject begeleidt. Ook zorgt JeugdzorgPlus er voor dat alle voorzieningen en expertise die voor de diagnose en de behandeling noodzakelijk zijn tijdig beschikbaar komen. Dat geldt ook als er een andere, meer geschikte verblijfsplaats moet komen.
Als een traject eindigt in een residentiële voorziening is het traject pas geslaagd als tijdig plaatsing in een voor de jongere geschikte (L)VG of GGZ-voorziening heeft plaatsgevonden en de gedragsproblematiek zover is teruggedrongen dat de jongere zich in zijn nieuwe leefomgeving ook na een half jaar nog weet te handhaven.
Verantwoordelijkheid nemen JeugdzorgPlus is resultaatverantwoordelijk en kijkt verder dan het moment waarop de directe bemoeienis met de jongere eindigt. Een JeugdzorgPlus traject is pas geslaagd wanneer de jongere ook een half jaar na beëindiging van het traject nog op de afgesproken plek verblijft, onderwijs volgt of een baan heeft, de verbeterde relatie met de ouders in stand heeft weten te houden en terugval in verslaving, afhankelijkheid van verkeerde relaties en crimineel gedrag zijn uitgebleven.
lang
De foto’s in deze publicatie zijn bedoeld als illustratie. De afgebeelde personen hebben geen directe relatie met het onderwerp. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van Jeugdzorg Nederland. Utrecht, oktober 2011 Witboek JeugdzorgPlus Uitgave Jeugdzorg Nederland • Postbus 85011 • 3508 AA Utrecht T 030 - 298 34 00 F 030 - 298 34 04 E
[email protected] www.jeugdzorgnederland.nl • www.jeugdzorgplus.nl Concept en creatie O2 Communicatie, Maarssen Druk Libertas, Bunnik Colofon
Jeugdzorg
Plus
JeugdzorgPlus Colofon Witboek JeugdzorgPlus Uitgave Jeugdzorg Nederland • Postbus 85011 • 3508 AA Utrecht T 030 - 298 34 00 F 030 - 298 34 04 E
[email protected] www.jeugdzorgnederland.nl • www.jeugdzorgplus.nl Concept en creatie O2 Communicatie, Maarssen Druk Libertas, Bunnik Utrecht, oktober 2011 De foto’s in deze publicatie zijn bedoeld als illustratie. De afgebeelde personen hebben geen directe relatie met het onderwerp. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van Jeugdzorg Nederland.
Verantwoordelijkheid nemen JeugdzorgPlus is resultaatverantwoordelijk en kijkt verder dan het moment waarop de directe bemoeienis met de jongere eindigt. Een JeugdzorgPlus traject is pas geslaagd wanneer de jongere ook een half jaar na beëindiging van het traject nog op de afgesproken plek verblijft, onderwijs volgt of een baan heeft, de verbeterde relatie met de ouders in stand heeft weten te houden en terugval in verslaving, afhankelijkheid van verkeerde relaties en crimineel gedrag zijn uitgebleven. Als een traject eindigt in een residentiële voorziening is het traject pas geslaagd als tijdig plaatsing in een voor de jongere geschikte (L)VG of GGZ-voorziening heeft plaatsgevonden en de gedragsproblematiek zover is teruggedrongen dat de jongere zich in zijn nieuwe leefomgeving ook na een half jaar nog weet te handhaven. Om voor deze resultaten verantwoordelijkheid te kunnen dragen treedt Plus in overleg met Bureau Jeugdzorg en wijst de instelling een Jeugdzorg mentor aan die de jongere tot een half jaar na beëindiging van het traject begeleidt. Ook zorgt JeugdzorgPlus er voor dat alle voorzieningen en expertise die voor de diagnose en de behandeling noodzakelijk zijn tijdig beschikbaar komen. Dat geldt ook als er een andere, meer geschikte verblijfsplaats moet komen. In een aantal gevallen kan JeugdzorgPlus die zelf op een andere locatie bieden, in andere gevallen zal de hulp van andere organisaties worden ingeschakeld. Als duidelijk is dat ook op langere termijn maatschappelijke ondersteuning geboden zal moeten worden, betrekt JeugdzorgPlus de gemeente bij het traject. De gemeente zorgt voor de organisatie van de begeleiding binnen het gezin of van de jongere wanneer hij zelfstandig gaat wonen.
Ontwikkeling Op dit moment breiden de JeugdzorgPlus instellingen hun werk uit naar de omgeving van de jongere en vinden ze partners die daarbij helpen. De zorgtrajecten worden inhoudelijk uitgewerkt, de eerste resultaten geëvalueerd. In het eerste jaar zal ten minste 20 procent van de jongeren die instroomt volgens de nieuwe filosofie worden geholpen. De daaropvolgende jaren komt daar steeds tenminste 20 procent bij, zo is het streven. JeugdzorgPlus wordt dus binnen afzienbare tijd volledig op deze nieuwe manier uitgevoerd en zal uitgroeien tot dé multidisciplinaire ketenzorg voor jongeren met zeer ernstige gedragsproblemen voor wie een machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven.
Het JeugdzorgPlus traject Door de breedte en ernst van de problematiek heeft alleen een volhardende, intensieve en integrale aanpak kans van slagen. Meerdere disciplines uit verschillende sectoren moeten zo nodig betrokken worden. Een trajectmatige aanpak met een vaste begeleider maakt het mogelijk de aanpak voort te zetten tot een stabiele situatie is ontstaan. Iedere JeugdzorgPlus instelling zorgt dat zij (desgewenst met inschakeling van partners) beschikt over alle expertise die nodig is om de jongere de ondersteuning te geven die nodig is. JeugdzorgPlus beschikt over de mogelijkheden, bevoegdheden én competenties om te zorgen dat jongeren zich niet onttrekken aan behandeling. De jongere wordt bij het begin van het traject geplaatst in een JeugdzorgPlus instelling. Bij voorkeur zo veel mogelijk in de buurt van zijn of haar woonplaats. De jongere mag in de eerste fase van de behandeling de instelling alleen onder begeleiding verlaten. Wanneer dat nodig is kunnen ook andere beperkingen, bijvoorbeeld een urinecontrole bij een vermoeden van drugsgebruik, worden opgelegd. Het is zeker bij een crisisplaatsing eerste prioriteit rust te creëren voor de jeugdige. De eerste fase van het verblijf van de jongere wordt gebruikt om de problematiek in kaart te brengen en een hulpverleningsplan op te stellen. De professionals van JeugdzorgPlus richten zich nadrukkelijk ook op de omgeving van de jongere. Ze kijken naar de mogelijkheden, maar ook naar de beperkingen en die zijn vaak niet gering. Met de school wordt nagegaan op welke wijze onderwijs zo snel mogelijk weer wordt opgepakt of hoe aansluiting wordt gevonden bij de arbeidsmarkt. Op basis van dat beeld wordt in gesprek met de ouders, de jongere en indien van toepassing de gezinsvoogd een zo reëel mogelijk perspectief bepaald.
Dat perspectief bestaat altijd uit: • een verbeterde relatie tussen ouders en kinderen, • het hebben van werk of het volgen van een opleiding, • een ondersteunend sociaal netwerk, • een positieve vrijetijdsbesteding, • vermindering van de afhankelijkheid en verhoging van de weerbaarheid, • een einde aan de verslaving en aan het plegen van strafbare feiten, en • zo mogelijk een permanente terugkeer naar huis, waarbij ook vanuit de gemeente begeleiding kan worden geboden. Soms kunnen jongeren niet meer terug naar huis. In dat geval wordt met ouders en jongere besproken welk ander soort verblijf het best bij de jongere past. Dat kan zijn een verblijf in een pleeggezin, een gezinshuis of zelfstandige kamerbewoning. Ook dan kan voor ambulante jeugdzorg en voor begeleiding worden gezorgd. Wanneer beperkingen of de eerder opgelopen schade te groot zijn, kan ook een verblijf in een residentiële setting binnen de psychiatrie of binnen de verstandelijk gehandicaptenzorg nodig zijn. Plus . Zodra dat verantDe behandeling wordt gestart binnen Jeugdzorg woord is, wordt deze via ambulante zorg en behandeling op de beoogde permanente verblijfplaats voortgezet. Dat is immers de plek waar de (gedrags)veranderingen moeten beklijven. Wanneer de situatie daarom vraagt wordt voor een tussenstap in een open jeugdzorginstelling gekozen.
JeugdzorgPlus houdt ook rekening met een terugslag. Bij een ernstige terugval in oud gedrag kan - als de rechterlijke machtiging daarin voorziet de jongere weer tijdelijk in een meer of minder gesloten setting worden geplaatst. Een plaatsing in JeugdzorgPlus zal altijd zo kort mogelijk zijn, maar zolang als noodzakelijk. Door vanaf het begin toe te werken naar een concreet einddoel worden houvast en duidelijkheid gegeven aan de jongere en zijn omgeving.
“Plaatsen met perspectief” JeugdzorgPlus is een intensieve vorm van Jeugd en Opvoedhulp. JeugdzorgPlus is er voor jongeren met ernstige gedragsproblemen die zich aan de noodzakelijke behandeling dreigen te onttrekken. Hulp met dwang en drang voor jongeren voor wie een machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven door de kinderrechter. Binnen JeugdzorgPlus wordt - waar mogelijk - ruimte geboden en worden - waar nodig - grenzen gesteld. JeugdzorgPlus werkt aan de toekomst van jongeren. Elke behandeling van een jeugdige (ook die in geslotenheid in het kader van dwang en drang) heeft veel meer kans van slagen wanneer tegelijkertijd wordt gewerkt aan een verbeterde thuissituatie. Daar ligt de toekomst van de jongere, daar ook ligt de toekomst van JeugdzorgPlus. JeugdzorgPlus zet - zo veel mogelijk gebruikmakend van de eigen kracht van het gezin en de jongere zelf - trajecten uit die jongeren in staat stellen betekenisvol deel te nemen aan de samenleving. Een plaats binnen JeugdzorgPlus is kortom een plaats met perspectief.
Wanneer JeugdzorgPlus? Jongeren - jongens en meisjes - komen in de intensieve JeugdzorgPlus terecht nadat de situatie thuis of binnen de instelling waar zij verbleven ernstig uit de hand is gelopen. Soms komen jongeren binnen die gedrag vertonen waarmee zij zichzelf schade berokkenen. Het gaat altijd om jongeren van wie de toekomst wordt bedreigd en bij wie vrijwel altijd sprake is van hardnekkige problemen. Deze problemen bij de jongeren - maar ook bij de ouders - zijn meestal groot en komen vaak in combinatie voor. Ze kunnen bestaan uit psychiatrische klachten, zoals aan autisme verwante stoornissen en ADHD, een (licht) verstandelijke beperking, verslaving aan alcohol of drugs of ervaringen met ernstige mishandeling, met seksueel grensoverschrijdend gedrag of met geweldpleging. Regelmatig zijn de jongeren ook in het onderwijs de weg kwijtgeraakt. De onderwijsmotivatie is laag, schooluitval is meer regel dan uitzondering. Het ontbreekt hen aan een goede dagbesteding. Jongeren met een verstandelijke beperking worden, vaak door toedoen van ‘vrienden’, aangemoedigd verkeerde keuzes te maken. Op straat komen zij met de politie in aanraking. Veel van hen hebben een strafblad. Anderen komen al op jonge leeftijd met prostitutie in aanraking. Vaak is er sprake van een lange hulpverleningsgeschiedenis.
Rachel is 16 jaar als ze wordt opgenomen in de Plus
Een instelling in Frankrijk is bereid om Rachel op
een psychiatrische afdeling van een ziekenhuis.
jeugdzorg en andere hulpverleningsinstellingen.
nieuwe suïcidepoging wordt ze opgenomen op
in de psychiatrie, op verschillende plekken in de
poging en belandt ze in het ziekenhuis. Na een
Rachel verblijft sinds haar 12e jaar afwisselend
zuiden. Al de eerste dag daar doet ze een suïcide-
enorm lange geschiedenis van hulpverlening.
te nemen en op 2 maart 2009 vertrekt zij naar het
Jeugdzorg
instelling. Daarvoor heeft ze al een
De Franse instelling stopt de behandeling. Rachel rensische observatie- en begeleidingsafdeling.
stelling voor jeugd GGZ. Ze verblijft daar meer dan
wordt terug in Nederland opgenomen in een fo-
Begin 2007 wordt Rachel opgenomen in een ineen jaar op verschillende afdelingen. Ze zit met
de behandelaars en naar haar groepsgenoten.
instelling. Haar problematiek is dan bijzonder
vreemde mannen. Rachel is agressief naar
stelling wordt ze opgenomen in een jeugdzorg-
moedens van drugsgebruik en heeft ze seks met
daar gaat het fout. Met een spoedondertoezicht-
het gesprek aan te gaan. Bovendien zijn er ver-
Ze is een aantal dagen bij haar moeder, maar ook
aan de behandeling door weg te lopen en niet
houden, wordt ze uit de GGZ-instelling ontslagen.
ommekeer in haar gedrag. Rachel onttrekt zich
geen grondslag is om haar tegen haar wil daar te
met Rachel. Rond de zomer komt er dan weer een
verder behandeld worden en omdat er tijdelijk
Begin 2010 gaat het kortstondig een stukje beter
name vaak en lang in de isoleercel. Rachel wil niet
Tijdens het verblijf in JeugdzorgPlus boekt Rachel vooruitgang. Ze heeft zichzelf beter onder controle. Ze is in staat om aan te
Haar toekomst geven wanneer ze spanningen heeft en kan
begrensd kan worden.
ze is momenteel bezig met haar toekomst-
agressief dat ze alleen via fysiek ingrijpen
Rachel is zeer gemotiveerd voor school en
Soms gedraagt ze zich ook naar anderen zo
bezoekt ze haar ouders. Dit verloopt positief.
poeder en brandt zichzelf met deodorant.
dat moment nodig heeft. Tijdens haar verlof
Ze snijdt zichzelf, eet glasstukjes en was-
met de groepsleiding overleggen wat ze op
perspectief. Incidenten blijven zich echter Rachel redelijk. De ingezette behandeling
te verstikken en te verdrinken.
Alles overziend verloopt de ontwikkeling van
voordoen: Rachel doet pogingen om zichzelf
Plus
binnen Jeugdzorg
Rachel kan niet omgaan met de vrijheid binnen
digend gedrag en is ook een bedreiging voor de
blijft nodig. Gezien de
ernst van haar problematiek is de inschatting dat het verblijf van Rachel binnen de
zorgwekkend. Ze vertoont extreem zelfbeschade psychiatrie en behandeling daar blijkt niet
omgeving.
JeugdzorgPlus instelling zeker 18 maanden zal bedragen.
meer mogelijk. Ze vraagt zelf om een plek met
opgenomen in een JeugdzorgPlus instelling.
duidelijk dat het niet beter gaat. Ze verblijft nog
voelen. Na de zomer van 2010 wordt ze dan ook
gramma, maar begin september 2008 wordt
fysieke beperkingen, zodat ze zich weer veilig kan
Ze komt terecht in een zeer intensief zorgpro-
steeds veel en lang in de separeer en laat nog steeds ernstig zelfbeschadigend gedrag zien. Ze bonkt met haar hoofd tegen muren, bijt zichzelf en zegt dat ze dood wil.
Rachel
geregeld op het Centraal Station in Utrecht.
in verschillende (psychiatrische) instellingen.
veelvuldig weg te lopen. Ze zwerft ‘s nachts
hulpverlening. Ze verblijft sinds haar 12e jaar
Rachel onttrekt zich aan de behandeling door
Rachel heeft een lange geschiedenis in de
Ze gebruikt dan alcohol, hard- en softdrugs.
verschijnselen.
af op haar omgeving. Ze scheldt, bedreigt,
is er sprake van verslaving en ontwennings-
angsten en spanningen. Ze reageert zich dan
de gedrags- en psychiatrische problematiek
zelfbeeld. Rachel kan overspoeld raken door
alcohol om haar angsten te dempen. Naast
gen tot zelfmoord. Ze heeft een verstoord
diensten aan mannen. Ze slikt pillen en drinkt
verwondt zichzelf en doet meerdere pogin-
Die krijgt ze door het verlenen van seksuele
Rachel kan haar emoties vaak niet de baas, ze
spuugt, is agressief en vernielt haar omgeving.
Haar leven
dadige situaties terecht komt.
en ze vertoont ernstige gedragsproblemen.
‘misbruikcircuit’ of gemakkelijk in geweld-
teitsontwikkeling wordt daardoor verstoord
dat ze zomaar zou kunnen verdwijnen in het
school. Ook wordt ze veel gepest. Haar identi-
volledige ontsporing. Haar omgeving is bang
maken. Ze wordt daardoor overvraagd op
heid brengt een groot risico met zich mee op
over, maar kan de verwachtingen niet waar-
haar willen misbruiken. Die beïnvloedbaar-
persoonlijkheidsstoornis. Ze komt intelligent
weerstand kunnen bieden aan mannen die
vertoont veel kenmerken van een borderline
zich bij haar in een hang naar drugs en geen
opgedaan. Rachel is 6 als dit begint. Ze
Rachel is ernstig beïnvloedbaar. Dat uit
Ze heeft traumatische seksuele ervaringen
in eerste instantie niet.
rug. Zo wordt hij begeleid door maatschappelijk
terug te brengen naar de crisisopvang. Dat lukt
flinke geschiedenis in de hulpverlening achter de
de familie probeert de hulpverlening om Pedro
van JeugdzorgPlus terecht komt heeft hij al een
dan inmiddels op de ‘telex’ en via contacten met
kingen. Voordat Pedro bij de intensieve hulp
hulpverlening er weet van heeft. Pedro staat
geïndiceerd. Dat lukt alleen met fysieke beper-
gaat dan naar familie, stiekem. Zonder dat de
van Pedro, is een persoonlijkheidsonderzoek
Ze vindt dat hij behandeling nodig heeft. Pedro
Om zicht te kunnen krijgen op de problematiek
goed af. Zijn moeder wil Pedro niet thuis hebben.
wegloopt uit verschillende behandelvormen.
op de hielen zit te ontlopen. Dit loopt maar net
instelling. Dat is nodig omdat Pedro steeds
een rijdende trein om de groepsleiding die hem
omgeving - opgenomen in de JeugdzorgPlus
gehouden. Op het station springt hij dan voor
wordt hij - ter bescherming van zichzelf en zijn
groepsgenoot kort in de wurggreep heeft
pen van huis. Als hij weer wordt teruggevonden
Hij loopt ook daar weer weg, nadat hij een
Pedro is een tijdje onvindbaar, hij is weggelo-
De behandeling van Pedro duurt relatief lang. Zijn complexe en meervoudige problemen kunnen niet allemaal tegelijkertijd worden behandeld. Met vallen en opstaan
Zijn toekomst 21 maanden.
is dat het nog zeker 3 tot 4 maanden duurt
van zijn behandeling in Jeugdzorg
de behandeling regelmatig. De verwachting
den, dat is al wel duidelijk. De totale lengte
moeizame relatie met zijn moeder stagneert
Dat zal zeker niet thuis bij zijn moeder wor-
komt hij steeds een stukje verder. Door de
Plus
is dan
voordat Pedro klaar is om naar een andere plek te gaan.
werk en komt hij meerdere malen in aanraking
besloten groep geplaatst. Twee dagen later mag
kunnen plaatsvinden.
delijk toch bij zijn familie opgehaald en in een
voogd. Tot nu toe heeft er nergens behandeling
Door een tip bij de politie wordt Pedro uitein-
met de jeugdreclassering. Hij krijgt een gezins-
hij - onder begeleiding - in de tuin wandelen.
meld en opgenomen.
opvang volgt.
sieve JeugdzorgPlus - wordt hij daar weer aange-
meisje. Overplaatsing naar een andere crisis-
- 3 maanden na de eerste plaatsing in de inten-
onhoudbaar. Hij loopt weg en mishandelt een
blijft onvindbaar. Uiteindelijk, als hij net 16 is
de crisisopvang. Ook daar is de situatie al snel
Zijn plek wordt een week vrijgehouden, maar hij
naar huis. Later dat jaar wordt hij geplaatst op
nadat hij aankomt neemt hij opnieuw de benen.
op die plek te behandelen. Hij gaat weer terug
instelling wordt geplaatst. Dat lukt. Maar kort
digd. Zijn gedragsproblemen zijn te zwaar om
gezinsvoogd wil dat hij nu in een JeugdzorgPlus
geplaatst. Die plaatsing wordt vrij snel beëin-
blijkt dat hij toch bij zijn moeder logeert. Zijn
wordt hij in 2009 al in een jeugdzorgvoorziening
Hij loopt opnieuw weg. Een paar weken later
Vanwege zijn agressieve gedrag naar zijn moeder
Pedro
en gebruikt regelmatig cocaïne en alcohol.
zorgen.
man grote schulden gemaakt. Ze is depressief
op alle leefgebieden baart momenteel veel
blemen. Ze heeft na het overlijden van haar
van zwakbegaafdheid. Zijn functioneren
De moeder van Pedro heeft psychische pro-
Pedro is een 16-jarige jongen, op het randje
Als ze een nieuwe partner krijgt verslechtert
contact met justitie.
mes gesneden. Pedro is heel angstig. Hij over-
omgeving bieden. Ze komt regelmatig in
en heeft zichzelf al een aantal keer met een
vaak bij haar. Helaas kan oma hem geen veilige
daardoor beïnvloedbaar door zijn omgeving
speelt een belangrijke rol voor Pedro. Hij is
zelf bepalen. Hij gebruikt dagelijks wiet, is
de relatie tussen Pedro en zijn moeder. Oma
Hij laat probleemgedrag zien, Pedro wil alles
ziet situaties niet, waardoor hij snel in paniek voor. De zus van Pedro die tijdelijk thuis
aan mensen.
In het gezin doen zich herhaaldelijk crises
raakt. Pedro heeft moeite met zich te hechten
Zijn leven
woont vertoont veel gedragsproblemen. Ze aanvaardt haar moeders gezag niet en die is op haar beurt weer erg veranderlijk in haar gedrag. Het verblijf van de zus van Pedro leidt tot spanningen en ruzies. Die worden ‘opge-
garet uit op de wang van een 16-jarig meisje.
vader is nog niet zo lang geleden overleden.
langdurig in de wurggreep en drukt hij een si-
Opvoeden gaat haar niet makkelijk af. Zijn
leeftijdsgenoten. Zo houdt hij een jongen
door háár moeder gedwongen om te stelen.
Pedro is agressief. Naar zijn moeder en naar
met criminaliteit. Zijn moeder is jarenlang
lost’ met verbaal geweld en woonoverlast.
Pedro is van kinds af aan geconfronteerd
Pedro heeft niet echt de kans gekregen om te rouwen om het verlies van zijn vader.
Begin 2009 wordt ze overgeplaatst naar een andere JeugdzorgPlus instelling, haar vrienden en kennissen zit.
levensjaar niet meer thuis. Haar moeder
omdat ze dan meer in de omgeving van
Naomi woont al vanaf haar eerste draagt haar over aan een vrouw die in het
vrijheden om te gaan. De situatie wordt
ook andere kinderen in het pleeggezin.
goed. Naomi vindt het lastig om met de
pleegmoeder alleen voor Naomi. Er zijn
verloopt vanaf het eerste moment niet
vader overlijdt in 2001, sindsdien zorgt de
groep in de reguliere jeugdzorg. Dit
officiële pleegmoeder wordt. Haar pleeg-
Een jaar later gaat ze naar een behandel-
tweede levensjaar van Naomi ook haar
Plaatsing in JeugdzorgPlus is noodzakelijk. In de open jeugdzorg onttrekt Naomi zich aan de behandeling door weg te lopen, agressief te reageren op correcties en instructies te negeren.
Haar toekomst
gaat Naomi mee in de drukte van de groep
sluit niet aan bij haar wensen...
volwassenen. Als het erg druk is op de groep
Naomi zich niet volledig inzet. De school
ruzie met een groepsgenoot, bedreigt en
groepsgenoten en verbaal agressief naar
andere externe school mislukt doordat
onhoudbaar. Naomi loopt weg, heeft
de instelling, is verbaal en fysiek agressief naar
interne school en het intakegesprek op een
vernielt spullen van zowel groepsgenoten als
begeleiding geven. Naomi wil niet naar de
zowel groepsgenoten als de instelling, ze
Haar oude school kan haar niet de juiste
Naomi heeft meerdere malen gestolen van
Momenteel zit Naomi niet op een school.
Naomi snel onrespectvol als zij haar zin niet
waarbij ze de risico’s van onveilige seks
en wordt ze baldadig. Daarnaast wordt
aan de regels.
drinkt, blowt en heeft contact met jongens
slaat een ander meisje. Ze houdt zich niet
gedragsproblemen. Ze spijbelt, rookt,
In het pleeggezin vertoont Naomi
regelmatig en vooral overmatig alcohol-
wordt ze verdacht van stelen.
Incident op incident vindt plaats. Na
niet ziet. Ook loopt ze regelmatig weg en
krijgt. Ze blijft geregeld nachten weg. Niemand weet waar zij dan is.
gebruik wordt Naomi in oktober 2010
maanden in JeugdzorgPlus.
jeugdzorginstelling. Uiteindelijk komt ze
geplaatst en zit op dit moment bijna 24
JeugdzorgPlus.
eerst geplaatst in een open groep van een
nog niet haalbaar. Naomi is dus gesloten
uiteindelijk opnieuw wordt geplaatst in
pleegmoeder onhoudbaar. Naomi wordt
Dit maakt behandeling in een open setting
geplaatst op een crisisplek, waarna ze
In 2008 blijkt haar plaatsing bij de
terecht in een JeugdzorgPlus instelling.
Naomi
zwangerschap en in haar eerste levensjaar.
vader is drugsverslaafd. Na enkele maanden
verwaarlozing en mishandeling tijdens de
de prostitutie. Zowel haar moeder als haar
een hechtingsstoornis. Het gevolg van ernstige
Als Naomi wordt geboren zit haar moeder in
geeft haar moeder haar ter verzorging aan
grenzeloze omgang met jongens past ook
rol speelt, maar dat haar biologische moeder
doet ze er nog een ‘schepje bovenop’. Haar
Naomi haar biologische moeder nog wel een
Heeft dit nog niet het gewenste effect, dan
matig. Dit zorgt er voor dat in het hoofd van
verward, labiel, zielig, boos en hysterisch.
meer wil zien. Dit patroon herhaalt zich regel-
ogen - juiste manier geven dan reageert ze
incidenten zelfs aan dat ze Naomi ‘nooit’
Als volwassenen dit niet op een - in haar
De biologische moeder geeft na een aantal
heid en troost bieden.
biologische moeder.
dat de mensen om haar heen aandacht, nabij-
heeft slechts sporadisch contact met haar
aparte wijze contact met mensen. Ze verwacht
Naomi overlijdt door zelfmoord en Naomi
Door haar stoornissen maakt Naomi op een
een pleegmoeder. De biologische vader van
Haar leven verlof een vriendin tegenkomt, besluit ze om
te spelen in haar leven.
een uiting van haar ADHD. Als Naomi tijdens
nauwelijks betrokken is bij, of een rol wenst
binnen deze problematiek. Ze is impulsief,
(die uit het ouderlijk gezag ontheven is) zelf
nog even tijd met haar door te brengen in
volwassenen. Ook loopt ze regelmatig weg.
hyperactief, heeft ADHD, is opstandig en
bepalen en heeft een grote mond tegen
Ze heeft een aandachtstekortstoornis, is
instelling. Ze is vaak opstandig, wil alles zelf
meisje en heeft veel verschillende problemen.
plaats van terug te keren naar de JeugdzorgPlus
Naomi is een 15-jarig normaal begaafd
heeft een gedragsstoornis die past binnen
verwondt met een mes.
Het pleeggezin wil hem niet meer
tuinmeubels en doet alsof hij zich
Na een tijdje gaat het ook hier fout.
hij slaat zijn moeder, gooit met
enden mag hij naar een pleeggezin.
dat wordt al snel weer stopgezet;
onder voogdij te staan. In de week-
weekenden naar zijn moeder, maar
jeugd GGZ instelling. In 2005 komt hij
plaatsing op een MKT. Hij mag in de
escaleren wordt hij opgenomen in een
op de groep. Uiteindelijk volgt de
gendraadse gedrag. Als de conflicten
van seksueel ontoelaatbaar gedrag
instellingen behandeld voor dit te-
dreigt mensen en er is een vermoeden
gedragen en wordt in verschillende
gedrag van Jaap steeds verder. Hij be-
Hij weet zich thuis maar moeilijk te
zich wachten. Intussen escaleert het
Jaap begint al op een jonge leeftijd.
De doorplaatsing laat echter lang op
De hulpverlening in het gezin van
De problemen van Jaap zelf hebben er toe geleid dat hij onaangepast gedrag vertoont en al op jonge leeftijd veel afwijzing en irritatie krijgt vanuit zijn omgeving. Maar dat is niet alleen het probleem. Er is sprake
Zijn toekomst deling in JeugdzorgPlus. Een omgeving waar
selwerking tussen zijn thuissituatie en zijn
Om die redenen is er gekozen voor de behan-
geweest van een vicieuze cirkel en een wis‘eigen’ problemen.
een time-out mogelijkheid voor handen is, in de omgeving van de woonplaats van zijn
opvangen vanwege seksueel getinte
staaf tegen alles wat hij tegenkomt,
hun regels.
draagt - Jaap slaat met een ijzeren
zich niet lijkt te kunnen houden aan
Nadat hij zich ook op het MKT mis-
en racistische uitspraken en omdat hij
gooit met bakstenen naar kinderen en
Jeugdinrichting. Vanuit daar komt hij
ander gezin gezocht.
hij overgeplaatst naar een Justitiële
leven van Jaap wordt er niet naar een
in de crisisopvang. Eind 2005 wordt
Totdat er meer stabiliteit is in het
naar haar keel - wordt hij opgenomen
in een andere leefgroep opgevangen.
personeel en grijpt een groepsleider
Jaap wordt voorlopig in het weekend
uiteindelijk terecht bij JeugdzorgPlus.
niet haalbaar is.
huis (MKT) om hem te behandelen
‘open groep’ in de reguliere jeugdzorg
plaatst naar een Medisch Kinderte-
wel duidelijk dat behandeling op een
hechten. Hij wordt daarom doorge-
Hij heeft behandeling nodig en het is
Jaap heeft een groot probleem met
Jaap is een angstige jongen die machogedrag vertoont, maar geheel overspoeld kan raken door gebeurtenissen. Hij voelt zich bijvoorbeeld snel bedreigd door andere kinderen maar ook door insecten. Jaap is impulsief, overbeweeglijk en snel afgeleid.
ouders. Voor Jaap is het belangrijk dat zijn ouders intensief bij de behandeling worden betrokken. Zijn ouders moeten daarbij rekening houden met het feit dat er duidelijke afspraken moeten worden gemaakt en dat deze ook moeten worden nagekomen, zodat Jaap niet steeds teleurstellingen te verwer-
Jaap zoekt met zijn heftige gedrag afwijzing
ken krijgt.
op. Hoewel hij orthopedische behandeling nodig heeft is een open setting op dit moment niet toereikend. Jaap functioneert goed wanneer er voldoende afgrenzing is en de omgeving is toegerust om zijn agressie te hanteren.
De behandeling in Jeugdzorg
Plus
blijft
nodig voor Jaap. De lengte van de behandeling zal - inclusief zijn verblijf in de geslotenheid van de Justitiële Jeugdinrichting - zeker 48 maanden bedragen.
in een orthopedagogische setting.
Jaap
wordt zijn moeder opgenomen in een
houdt van gezelligheid en vanuit zijn
Een scheiding volgt. In zijn peuterperiode
instanties letterlijk en figuurlijk weg. Hij
jaren slaat zijn vader zijn moeder regelmatig.
moeder als bij meerdere hulpverlenings-
gebeurtenissen mee. In zijn eerste twee levens-
geschiedenis. Hij vecht zich zowel bij zijn
Jaap maakt in zijn leven meerdere ingrijpende
Jaap heeft een lange hulpverlenings-
enthousiasme zoekt hij veel contact en vraagt hij veel aandacht. De manier waarop hij dat doet valt niet altijd even goed bij andere mensen, waarschijnlijk door zijn
Zijn leven
gebrek aan sociaal inzicht. Als Jaap aandacht moeder gescheiden en in een andere omge-
of aan wie.
psychiatrische inrichting. Hij wordt van zijn
wil, dan vraagt hij die. Ongeacht het moment
ving geplaatst. Jaap heeft zijn moeder toen Jaap kan niet goed inschatten wat zijn gedrag
geruime tijd niet gezien.
oproept bij zijn omgeving. Hij ziet maar
klachten als buikpijn en obstipatie. De over-
waardoor hij anderen irriteert.
gedrag. Daarnaast heeft hij lichamelijke
streeks en gaat te lang door met zijn gedrag
stoornis en een stoornis van emoties en
zen van zijn omgeving. Hij is vaak erg recht-
een hechtingsstoornis, een aanpassings-
uitgelachen worden. Hij overschrijdt gren-
Hij heeft een aan autisme verwante stoornis,
moeizaam het verschil tussen toegelachen en
belaste situatie thuis zorgt er voor dat hij
heid is om bij Jaap op bezoek te gaan.
en wordt hij agressief.
geopereerd wordt en dus niet in de gelegen-
gen en onduidelijkheid raakt hij gefrustreerd
weinig. Zeker nadat ze haar heup breekt,
Bij onverwachte veranderingen, teleurstellin-
jeugdzorginstelling en hij ziet zijn moeder
grote groepen: hij overziet de situatie niet.
uit huis geplaatst wordt. Jaap gaat naar een
Ook heeft Jaap moeite zich te handhaven in
Van jongs af aan kan Jaap zich moeilijk alleen bezighouden. Het contact met andere kinderen verloopt moeizaam en hij heeft regelmatig woede-uitbarstingen.
specialistische behandeling die ze
resultaat.
terecht. Vanwege de intensieve en
Helaas vaak zonder het gewenste
Cheyenne in een JeugdzorgPlus instelling
professionals helpen haar en haar ouders.
of afgebroken. Uiteindelijk komt
stoornis. De jeugd GGZ en andere
Cheyenne ongewild werd onderbroken
voor kinderen met een autistische
menten waarop de behandeling van
1-jarige leeftijd met een behandeltraject
breuken in de hulpverlening: mo-
hulpverleners betrokken. Ze start al op
In totaal zijn er acht zogenaamde
Bij het leven van Cheyenne zijn veel
nodig heeft.
gemakkelijk een vervolgplek te vinden voor
niet weer nieuwe hulpverleners in haar leven.
ingewikkelde problematiek is het niet
instelling. Ze voelt zich veilig en wil het liefst
woonplek. Gezien haar leeftijd (17) en haar
behandeling binnen de JeugdzorgPlus
instelling op zoek naar een geschikte
Cheyenne wil graag doorgaan met de
Plus
kan en wil ze
project met intensieve individuele begelei-
school en op zoek naar een baantje.
Ze heeft behoefte aan een begeleid wonen
vervolgstappen maken. Ze wil weer naar
Cheyenne binnen de reguliere jeugdzorg.
Vanuit Jeugdzorg
Haar toekomst
inzet van aanvullende zorg, ook na haar 18e
nu ook naar een diëtist.
afspraken met lokale zorgaanbieders voor de
haar. Ze wil gezonder eten en gaat daarvoor
ontoereikend. JeugdzorgPlus maakt daarom
volwassenen. Dat duurt nu nog heel lang bij
de volwassenzorg wordt geboden is vaak
goede relatie op te kunnen bouwen met
aanvullende begeleiding. De hulp die vanuit
doelen gesteld. Cheyenne wil leren om een
haar 18e worden voortgezet door aanbod van
mentor voor de komende tijd een aantal
ding. De hulp voor Cheyenne moet ook na
Ze heeft samen met haar Jeugdzorgplus
verjaardag. De behandeling in de JeugdzorgPlus instelling maanden in een JeugdzorgPlus instelling.
aan. Cheyenne heeft een talent voor piano-
Cheyenne zit op dit moment meer dan 12
werpt vruchten af. De muziektherapie slaat spel, zo is onlangs ontdekt. Bovendien wordt Cheyenne zorgzamer en spontaner naar haar leeftijdsgenoten. Terug naar huis is geen optie meer. Cheyenne logeert regelmatig bij haar grootouders. Die krijgen daarvoor onder meer gezinsmaatschappelijk werk aan huis. Cheyenne is samen met de JeugdzorgPlus
Cheyenne
vrienden en vindt het moeilijk om zichzelf te
bij haar grootouders.
zelf en eet ongezond. Cheyenne heeft geen
kwijt over Cheyenne. Ze verblijft de weekenden
zelfmoordpogingen. Ze zorgt slecht voor zich-
elkaar over de opvoedingsstijl. Ze zijn de regie
Cheyenne snijdt zichzelf en doet meerdere
van de hulpverlening en zijn het oneens met
van zowel Cheyenne als haar moeder gevaar.
Haar ouders zijn heel kritisch ten opzichte
gegeven moment loopt de veiligheid thuis
16e wordt ze opgenomen in JeugdzorgPlus.
Ze gaat niet meer naar school en op een
Cheyenne is een meisje van 17 jaar. Op haar
vermaken. Ze sport niet en heeft maar weinig Hulpverlening voor Cheyenne start al als ze
hobby’s.
net 1 jaar oud is. Ze wordt opgenomen in een jeugdzorginstelling en wordt behandeld voor een stoornis in het autistisch spectrum.
Haar leven Cheyenne is gemiddeld intelligent. Ze heeft het syndroom van Asperger, een ontwikkelingsstoornis. Ze is beperkt in haar sociale interacties en heeft weinig interesses en activiteiten. De relatie met haar ouders is verstoord, ze heeft angstklachten en een persoonlijkheidsstoornis die veel kenmerken van borderline in zich draagt. De problemen thuis worden steeds groter. Haar ouders kunnen niet omgaan met haar gedrag. Hulpverlening biedt weinig uitkomst.
JeugdzorgPlus omdat
Beste Lezer, voor u ligt het ‘witboek lang’ JeugdzorgPlus. JeugdzorgPlus biedt wat wettelijk ‘gesloten jeugdzorg’ wordt genoemd. De wet staat ons toe dwang en drang toe te passen om jongeren die een gevaar zijn voor zichzelf of hun omgeving tegen hun wil in te behandelen. Het gaat om jongeren met ernstige gedragsproblemen, gecombineerd met een stoornis of gebrek. Het ontnemen van de vrijheid van jongeren is een forse maatregel. Wij zijn ons daar volledig van bewust. Daarom stellen we hoge eisen aan onze behandeling en nemen we met Bureau Jeugdzorg en, als het maar even kan, ook met de ouders verantwoordelijkheid voor het hele traject. Wij sluiten aan bij dat wat de jeugdige nodig heeft. Soms is dat een kort verblijf in JeugdzorgPlus en soms heeft een jongere bij ons langer veiligheid, bescherming en behandeling nodig. JeugdzorgPlus is vooral een zeer intensieve vorm van jeugdzorg. Wij bieden jongeren die diagnostiek en behandeling die ze nodig hebben. Op maat. JeugdzorgPlus biedt dan ook een geïntegreerd aanbod vanuit de jeugdzorg, GGZ en de zorg voor Licht Verstandelijk Beperkten. JeugdzorgPlus is kortom intersectorale jeugdzorg.
het resultaat telt Aan deze kant van het witboek leest u vijf voorbeelden van jongeren die met een zeer slechte uitgangspositie via JeugdzorgPlus een kans krijgen om toch aanvaardbaar te participeren in onze samenleving. Hun traject mag pas eindigen als ze daadwerkelijk weer verantwoord hun leven opgepakt hebben. In het midden van dit boek vindt u onze visie en belofte. En bekijkt u het witboek ook eens - letterlijk - van de andere kant, de kant van de jeugdigen die met een kort verblijf in JeugdzorgPlus - vaak in combinatie met vervolgzorg - hun traject buiten de instelling kunnen voortzetten en zo snel worden geholpen aanvaardbaar te participeren in onze samenleving. Als bestuurders van JeugdzorgPlus nemen we ook voor hen graag onze verantwoordelijkheid. Namens deze bestuurders, Frank Candel, voorzitter Instellingen JeugdzorgPlus
Witboek
lang
JeugdzorgPlus
