Overzicht kringgesprekken september
“Wist-je-weetjes”
Natuur: Poezen (Evelien): Katten zijn zoogdieren en dus gewervelde dieren. Er
zijn heel veel soorten katten en katachtigen. Eigenlijk verschillen katachtigen vooral in grootte, en in kleur of vlekkenpatroon. De vorm van kop, het lijf en de poten, aan alles kun je zien dat het om één grote familie gaat. Ze hebben een brede, afgeplatte schedel en een korte, ronde neus. Ze besluipen allemaal geruisloos hun prooi. Ze doen dat heel geconcentreerd; ze volgen elke beweging van de vogel, de muis of het hoefdier waarop ze het gemunt hebben. Op het juiste moment gaat de kat in de aanval over. De prooi wordt eerst doodgebeten en pas daarna opgepeuzeld. Zo doet onze huiskat dat met muizen, merels en mussen, en de leeuw met zebra's, gnoes of antilopen. Wie zelf een kat in huis wil nemen, moet zich vooraf goed documenteren over hoe je dat dier moet verzorgen en opvoeden. Struisvogels (Roxane): Een struisvogel is een vogel en dus een gewerveld dier. Ze leggen eieren, weliswaar heel grote. Ze worden gehouden in speciale boerderijen. Broedmachines helpen er om de eieren uit te broeden. Na een jaar zijn de kuikens bijna even groot als hun ouders. De albatros (Seppe): De albatros is één van de grootste zeevogels. Met een vleugelbreedte tot 3,2 meter, kan hij zich uren met de wind laten meedrijven zonder ook maar een inspanning te doen. Het grootste deel van zijn leven, brengt hij al vliegend of zwevend boven de oceaan door. In een paar maanden legt het dier meer dan 7000 kilometer af. Ze komen enkel op het land om eieren te leggen en te broeden. Er bestaan 23 soorten albatrossen, waarvan er 6 voorkomen op Antarctica. Minstens 19 albatrossoorten worden met uitsterven bedreigd omdat ze zich vastbijten in de vislijnen van de langelijn-visserij. Op deze manier komen er jaarlijks meer dan 100.000 albatrossen om het leven. Haaien (Faber): Haaien zijn vleesetende vissen. Ze komen voor in alle zeeën van de wereld. Er bestaan meer dan 400 soorten. Het zijn allemaal roofvissen met uitzondering van de walvishaai en de reuzenhaai die plankton eten. De Meeste haaien zijn volstrekt ongevaarlijk voor de mens. Amper een 10tal soorten valt soms een mens aan. De meest gevaarlijke haaien zijn de tijgerhaai, de witpunthaai, de stierhaai en de witte haai. De mens is vooral een grote vijand van de haai. Jaarlijks sterven naar schatting 100 miljoen!!! haaien in visnetten, vaak geraken ze onbedoeld in de netten verstrikt! Enorm veel haaien sterven terwijl enkel de vinnen worden opgegeten (= minder dan 5% van de vis).
De ozonlaag (Jules): Ozon is een speciale vorm van zuurstof. De ozonlaag is een laag in de atmosfeer, tussen ongeveer 15 en 30 kilometer hoogte, waarin relatief veel ozon aanwezig is. Dit ozon, houdt een belangrijk deel van de gevaarlijke stralen van de zon tegen. De dikte van de ozonlaag is vooral sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw afgenomen. Boven de zuidpool is steeds in het voorjaar enige tijd ruim de helft van het ozon verdwenen. Ook boven Nederland en België is de ozonlaag dunner geworden, al is de afname veel minder. Ook hier is deze ozonafname het grootst in het voorjaar, terwijl in de herfst nauwelijks minder is gemeten. Ozonafbrekers zijn bijvoorbeeld CFK's, stoffen die onder meer in koelkasten en piepschuim zijn verwerkt. Omdat het zo slecht gaat met de ozonlaag, heeft men werledwijd besloten daar iets aan te doen en ozonafbrekende stoffen te verbieden. Maar vermoedelijk duurt het tot de tweede helft van de eenentwintigste eeuw vóór de ozonlaag volledig hersteld is. Een dunnere ozonlaag zorgt onder andere voor huidkankers.
Ruimte: Ons zonnestelsel + de planeten (Evelien):
Als je vertrekt van de zon, dan kom je achtereenvolgens volgende 8 planeten tegen: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus. Tussen Mars en Jupiter ligt een band of gordel met planetoïden. Dit zijn grote brokken steen. Op de foto zie je zo’n planetoïde. Voorbij Neptunus liggen nog een aantal ‘dwergplaneten’ waaronder Pluto. De aarde is de enige waarvan we weten dat er leven op voorkomt. De andere planeten zijn veel te heet of veel te koud voor leven zoals wij dat kennen. Enkel op aarde komt vloeibaar water voor.
Turkije + het Bosporuskanaal (Lejs):
Turkije is voor een deel gelegen in Europ, maar voor het grootste deel in Azië. Sinds 1923 is Ankara de hoofdstad van Turkije. Een andere belangrijke stad is Istanbul. De Bosporus, een smalle zeestraat tussen de Zwarte Zee en de Middellandse Zee, splitst Istanbul in twee delen.
Vroeger noemde men deze stad Byzantium en daarna Constantinopel. Constantinopel was zelfs een tijd hoofdstad van het Romeinse Rijk. In de tijd van de kruistochten trokken ridders op kruistocht naar deze stad om er te vechten tegen de Moslims. Momenteel komen in Istanbul Oosterse en Westerse invloeden samen: grote moskeeën en moderne winkels. De Turkse keuken gebruikt vaak verse groenten en fruit. Vis en vlees worden meestal op smaak gebracht met heerlijke kruiden zoals kaneel en komijn. De hoogste bergen (Nathan): De hoogste bergen van Europa zijn: 1. De Elbrus: ligt in het Kaukasus-gebergte in Rusland en is 5642m hoog. 2. De Mont Blanc: ligt in de Franse Alpen en is 4810m hoog. (de foto is getrokken op de top van deze berg) 3. De Dufourspitze: ligt in de Zwitserse Alpen en is 4638m hoog. 4. De Matterhorn: ligt eveneens in de Zwitserse Alpen en is 4477m hoog. De hoogste berg ter wereld is de Mount Everest. Die ligt in het Himalaya-gebergte op de grens tussen Nepal en Tibet (Azië) en is wel 8848m hoog. Surf naar http://www.panoramas.dk/Fullscreen2/Full22.html en je staat zelf bovenop deze berg! De Noordzee (Faber): Bosnië (Lejs): De hoofdstad van Bosnië is Sarajevo. Veel Bosnische woorden hoor je ook in het Turks. Dat komt omdat er vroeger Turken waren. Wereldoorlog I ontstond in Sarajevo toen prins Ferdinand er werd vermoord.
Tijd: Fossielen (Seppe): Geschiedkundigen leren heel veel uit fossielen. Dat zijn versteende afdrukken van dieren of planten. Egypte en zijn farao’s (Seppe): Griekse oorlogen (Lejs): De stadstaten
in het oude Griekenland hadden regelmatig oorlog met elkaar. Vooral Athene en Sparta vochten nogal eens tegen elkaar. Maar het kon ook zijn dat alle stadstaten samenwerkten om een buitenlandse vijand tegen te houden. Het Perzische Rijk was het grootste rijk uit die tijd en grensde aan Griekenland. De Perzen kwamen uit Perzië (Iran nu) en onder de leider Darius werd het rijk steeds groter. Dit zou leiden tot de ‘Perzische Oorlogen’ die uiteindelijk door de Grieken gewonnen zou worden, dankzij een slim plan en hun sterke oorlogsvloot. Een Griekse soldaat droeg een borstpantser ter bescherming van zijn bovenlichaam tijdens het gevecht. Het bestaat uit 2 bronzen platen, die de vorm hebben van het menselijk lichaam. Ze werden aan de zijkanten vastgezet met leren riemen. Een Griekse soldaat die tot het voetvolk behoorde werd vanwege zijn schild (hoplon) een hopliet genoemd. Hij moest zijn eigen spullen en wapens zelf betalen. Zijn ronde schild en zijn helm waren gemaakt van brons. Soms droegen hoplieten ook beenbeschermers (scheenplaten). De Spartaanse hoplieten waren goed getrainde krijgers. Ze waren keihard. Soms sloeg de vijand al op de vlucht als ze de schilden zagen van de Spartanen. Als hoplieten in rijen naast elkaar aanvielen, noem je dat een ‘falanx’. Een falanx was meestal 8 rijen dik, beschermd door een muur van schilden. Napoleon en de Slag bij Waterloo (Nathan): Napoleon leeft rond 1800, dus ongeveer 200 jaar geleden, in Frankrijk. Het is daar een tijd van grote onrust en geweld. De Franse koning wordt zelfs onthoofd. De ene groep Fransen vecht tegen de andere.Engelse troepen maken gebruik van die onrust en vallen Frankrijk binnen. Ze krijgen Franse steden in handen, zoals Toulon. Frankrijk lijkt verslagen. Maar Napoleon, een officier in het Franse leger, lukt het om de Engelsen uit Toulon te verjagen. De jonge Napoleon wordt beroemd! En hij wordt generaal. Als generaal van het leger trekt hij met de troepen naar Italië en behaalt daar overwinningen. Napoleon gaat met zijn leger ook naar Oostenrijk. Stukken van Oostenrijk komen nu in handen van Frankrijk. Heel Frankrijk is trots op Napoleon. Maar Napoleon wil méér. Hij wil de macht over Frankrijk. Een paar jaar later, als de Fransen heel ontevreden zijn over hun regering, grijpt Napoleon zijn kans. Hij werpt de regering omver. De bevolking is blij. Napoleon gaat zelf regeren. In Frankrijk is er nu orde en rust. Napoleon maakt allerlei
nieuwe wetten. Toch is niet iedereen het eens met Napoleon. Iemand probeert hem te vermoorden. Napoleon overleeft de aanslag en blijft de baas. Hij wil nog meer. Keizer worden! In de Notre Dame, de belangrijkste kerk van Parijs, kroont hij zichzelf en zijn vrouw tot keizer en keizerin van Frankrijk. Hij heeft nu alle macht in handen. Hij wordt al snel alleenheerser. Oostenrijk wordt uitgeschakeld, Pruisen wordt verslagen. Spanje en Portugal. Ook Nederland. Voor Napoleon is het nog niet genoeg. Hij wil heel Europa veroveren. De Franse legers trekken op door Duitsland en Polen richting Moskou, de hoofdstad van Rusland. Maar de Russische troepen vechten niet, ze trekken zich terug. De Fransen bereiken Moskou. Ook hier trekken de Russen weg. Ze steken hun stad zelfs in brand. Dan wordt het winter. En de Russen weten hoe ijzig koud het dan kan zijn. De Fransen zijn daar niet op voorbereid. Hun kleren zijn te dun. Geweren en kanonnen doen het niet meer. Ze moeten wel terugtrekken. Honderdduizenden Franse soldaten sneuvelen. Napoleon begrijpt dat de grote landen van Europa plannen maken om hem voorgoed te verslaan. Een paar jaar later gebeurt dat ook. Het leger van de Engelsen en de Pruisen verzamelen zich in de Zuidelijke Nederlanden. Napoleon wacht niet tot ze optrekken naar Parijs. Hij trekt met een groot Frans leger naar de Zuidelijke Nederlanden. Vlakbij Brussel, op de uitgestrekte velden bij Waterloo, vindt de grote slag plaats. Het geluk is niet langer met Napoleon. Hij wordt in Waterloo op 18 juni 1815 volledig verslagen. Napoleon wordt gevangen genomen. Hij moet zijn verdere leven doorbrengen op een eilandje, heel ver weg (Sint-Helena, gelegen in het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan). Hij kreeg bewakers mee zodat hij zeker niet kon vluchten. Daar is hij zes jaar later eenzaam gestorven.
De prehistorie (Evelien): Doorheen de geschiedenis is de mens heel langzaam verandert tot wie we nu zijn. Onze voorouders in de prehistorie zagen er anders uit. De mens deed er 6 à 7 miljoen jaar over om te leren rechtop lopen en zijn handen te gebruiken om werktuigen te maken.
Actualiteit: Mogen kinderen alcohol kopen? (Evelien): meer en meer jonge mensen drinken alcohol, er is
het probleem van het ‘indrinken’ voor het uitgaan, sommige steden voerden al een verbod in op de verkoop van alcohol in nachtwinkels tussen 23uur en 8u
Vleeseters zorgen voor vervuiling / Schapenscheten (Roxane): Kinderen teruggevonden in Portugal (Seppe): Ongeval met vrachtwagen (Faber): Roofmoord / proces moord Joe Van Holsbeeck (Jules): In april
2006 werd Joe Van Holsbeeck (17jaar) in een station in Brussel brutaal neergestoken. Op het proces is de ene dader schuldig bevonden aan ‘roofmoord’ en de andere aan ‘diefstal met geweld met de dood tot gevolg’. Het verschil tussen beide uitspraken is de intentie tot het willen doden: wou de dader zijn slachtoffer echt dood? Andere: Snelheid (Seppe): Seppe bracht een boek mee waarin we konden zien hoe snel mensen, dieren
en voertuigen zijn. We stelden vast dat er ook heel snelle dieren zijn.
hobby “woord” of “dixie” (Evelien): Iemand die als hobby “woord” of “dixie” doet bij een muziekschool, leert juist te spreken, leert te spreken voor een publiek en oefent kleine toneeltjes. doof / slechthorend (Maud): Maud vertelde ons dat zij een apparaatje nodig heeft om ons
goed te verstaan. Ze kan ook iemand verstaan door goed te kijken naar iemand als die spreekt. Dat noemen we liplezen. Maud heeft toen ze nog klein was eerst gebarentaal geleerd. Leren spreken is heel moeilijk als je de woorden niet of niet goed hoort.
