Winfried van Zeeland Van den Berg Kruisheer Elffers Architecten l april 2014
Inhoud
• • • • • • • • • • •
Inleiding Aanleiding Cornelis Elffers Vergelijkbare werken Historische betekenis van de school Het pand Kunstwerken Het huidige gebouw Stedenbouwkundige programma van eisen Invullingsvoorstel behouden Invullingsvoorstel uitbreiden
Gerrit Rietveld College Utrecht
Inleiding Erfgoed van den Berg Kruisheer Elffers Architecten: een nieuwe kans voor een bijzonder gebouw
Het Gerrit Rietveld College is in 1964-65 gebouwd als Reformatorisch College Blaucapel door architect Cornelis Elffers. De school is een karakteristiek voorbeeld van een middelbare school uit de jaren zestig, opgezet volgens de nieuwste onderwijskundige inzichten. Het schoolgebouw ondergaat onzekere tijden. Er heerst sloopgevaar. In dit boekje, opgesteld door Van den Berg Kruisheer Elffers architecten, wordt nagegaan wat de historische, huidige en mogelijke toekomstige waarde van het bouwwerk was, is, en kan zijn.
Tuindorp Oost – Utrecht Winklerlaan 373
Gerrit Rietveld College Utrecht
Aanleiding Het Gerrit Rietveld College is vanwege haar architectonische vormtaal en programma een beeldbepalend pand dat een kenmerkend onderdeel vormt van het stadsgezicht in de gemeente Utrecht. Opvallend aan de school is de ruimtelijke opzet, de glazen erkers en trappenhuizen. Met de komst van de nieuwbouwschool waar het Gerrit Rietveld College zich zal vestigen, komt het huidige gebouw leeg te staan. Op de huidige plek moet er ruimte gemaakt worden voor ongeveer 80 woningen. In het kader van herbestemming van oude gebouwen en behoud van cultureel erfgoed, wordt onderzocht of het huidige gebouw kansen biedt voor hergebruik en transformatie naar woningen.
Gerrit Rietveld College Utrecht
Transformatie en herbestemming
Cornelis Elffers
•
Geboren op 18 september 1898 , te Rotterdam en kwam uit een gezin met 11 kinderen.
•
Vanaf 1914 volgt Elffers naast zijn werk gedurende 6 jaar de avondopleiding MTS, en daarna de Academie voor Beeldende Kunsten te Rotterdam.
•
Voor de oorlog heeft Elffers een reeks belangrijk gebouwen gerealiseerd, zoals een nieuwe fabriek voor Schop’s Vleeschwaren, een tehuis voor bejaarde zeelieden in Egmond aan Zee en het bankgebouw NHM aan de Blaak te Rotterdam.
•
Na de oorlog werkte Elffers aan een reeks kleine en grote opdrachten, waaronder een aantal scholen, kerken, fabrieken en kantoorgebouwen. De kroon op zijn werk was de Economische Hogeschool Rotterdam.
•
Kenmerkend is de functionele stijl, met een zichtbaar betonskelet waarin uitgekiende maatverhoudingen en rechte vlakken belangrijk zijn.
•
De strakheid van de gevels, werd voortgezet in de rationele, praktische plattegronden. Het interieur was in de architectuur van Elffers altijd het uitgangspunt. Hij besteedde veel aandacht aan de inrichting.
•
Zijn evenwichtig ontwikkelde stijl is een zeer mooie, duidelijke afspiegeling van een halve eeuw architectuur. Hij verwerkte de heersende tijdsgeest op persoonlijke wijze in zeer degelijke, solide bouwwerken.
Gerrit Rietveld College Utrecht
Vergelijkbare werken
Gerrit Rietveld College Utrecht
•
Reformatorisch College, Zaandam
•
Christelijk Lyceum, Voorburg
•
Jan van Nassaukweekschool, Utrecht
Reformatorisch College, Zaandam
Zuidoostzijde
Begane grond
Westgevel van de lokalenvleugel aan binnenhof
Gerrit Rietveld College Utrecht
Christelijk Lyceum, Voorburg
Zuidwestelijke wand van het schoolgebouw en dwars daarop de aula
Begane grond Noordgevel met gevelplastiek van Dick Elffers op de muur van de gymzaal
Gerrit Rietveld College Utrecht
Jan van Nassaukweekschool, Utrecht
Zuidwestelijke wand van het schoolgebouw en dwars daarop de aula
Begane grond
Noordgevel met gevelplastiek van Dick Elffers op de muur van de gymzaal
Gerrit Rietveld College Utrecht
Historische betekenis van de school
Reformatorisch college Blaucapel Rond 1965 opende het Reformatorisch College Blaucapel, nu Gerrit Rietveld College haar deuren voor ruim 1000 schoolkinderen. De interne organisatie van het schoolgebouw was vernieuwend voor de jaren '60. De ruimtes werden gegroepeerd rondom een binnenhof, welke symbool staat voor de schoolgemeenschap. De theorielokalen zijn ondergebracht in een vleugel van vier lagen, De praktijklokalen, schoolzaal en gymnastiekzaal werden ondergebracht in vleugels van twee lagen.
Gerrit Rietveld College Utrecht
Maquette reformatorisch college Blaucapel
Het pand
architect: Cornelis Elffers bouwjaar: 1960/65 bouwterrein: 19.000m2 bebouwd oppervlak: 3.630m2 vloeroppervlak: 9.600m2
Gerrit Rietveld College Utrecht
Plattegronden
Gerrit Rietveld College Utrecht
Begane grond
Plattegronden
Gerrit Rietveld College Utrecht
Eerste verdieping
Plattegronden
Gerrit Rietveld College Utrecht
Overige verdiepingen
Kunstwerken & interieur
Er bevinden zich vier kunstwerken in het Gerrit Rietveld College 1. vier losse glas-in-loodramen van J. Overbeeke. 2. een geëtst raam van J. Overbeeke. 3. een groot glas-in-loodraam van G. Kristensen. 4. een tegeltableau van D. Elffers aan de buitenzijde van de fietsenstalling.
Glas in lood – J.Overbeeke & G. Kristensen
Kinderfantasieën – Dick Elffers
Gerrit Rietveld College Utrecht
Kapel
Detail hoofdtrappenhuis
Het huidige gebouw
Gerrit Rietveld College Utrecht
Stedenbouwkundig programma van Eisen Volgens het nieuwe bestemmingsplan, kunnen er circa 80 woningen gerealiseerd worden, waarbij het accent ligt op eengezinswoningen in de middel dure en dure koop. Het programma bestaat uit: - circa 65% eengezinswoningen - circa 35% meergezinswoningen - circa 1200m2 publieke voorzieningen - circa 30% van de woningbouw zal gerealiseerd worden in de sociale sector. - circa 180 parkeerplaatsen
Huidige situatie
Gerrit Rietveld College Utrecht
Situatie nieuwbouw woningen
Situatie herbestemming schoolgebouw
Invullingsvoorstel : Behouden Het gebouw wordt verkaveld in 78 woningen, van verschillende typologieën, uitlopend van maisonnettes gelegen aan het hof tot seniorenappartementen of starterswoningen. - 3 grondgebonden eengezinswoningen rondom het hof - 16 appartementen rondom het hof - 60 appartementen in het hoge bouwdeel. - 390m2 voor publiektoegankelijke doeleinden - 28 parkeerplaatsen op terrein exclusief parkeerplaatsen aan de straat
Gerrit Rietveld College Utrecht
Invullingsvoorstel: Uitbreiden Dit voorstel gaat uit van gedeeltelijke toevoeging op het terrein van het Gerrit Rietveld College. Zo ontstaan er twee hoven. Rondom de hoven zijn de eengezinswoningen gepositioneerd. Het geheel wordt verkaveld in 66 woningen, van verschillende typologieën: - 27 grondgebonden eengezinswoningen rondom het hof - 39 appartementen in het hoge bouwdeel. - 1040m2 voor publiektoegankelijke doeleinden - parkeerplaatsen in omgeving langs de wegen oplossen
Gerrit Rietveld College Utrecht
Transformatie
Huidige situatie binnenhof
Gerrit Rietveld College Utrecht
Transformatie
Impressie transformatie binnenhof
Gerrit Rietveld College Utrecht
Gerrit Rietveld College Utrecht