Wij treden biddend in uw licht

31ste jaargang nr. 1

Verschijnt 16x per jaar

zaterdag 16 januari 2016

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem

Wij treden biddend in uw licht Wij treden biddend in uw licht,

God, Zoon, die door uw offerdood

op U is onze hoop gericht,

de deur naar ‘t leven weer ontsloot,

dat alles wat op aarde leeft

wij vragen dringend altijd weer:

te allen tijd uw liefde geeft.

Bewaar ons in uw liefde, Heer.

God, Vader, die van eeuwigheid,

Goed, goede Geest van heiligheid,

het heil der mensen hebt bereid,

die ieder mens in liefde leidt,

geef dat uw alverlossend woord

brengt allen samen en bewerk

in groot vertrouwen wordt aanhoord.

de eenheid van de christenkerk. Gezangen voor Liturgie nr. 558. tekst J.C. van Leeuwen melodie Psalm 134

1

Colofon Kerkperspectief

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem verschijnt 16x per jaar

Uiterste kopijdatum: maandag 25 januari - 18.00 uur Kopij voor Kerkperspectief nr. 2 (van 6 - 27 februari 2016) mailen naar: [email protected]

Wijknieuws

Aanleveren via de wijkredacties. De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten.

Redactie

Rita Hop (tel. 026-3819135), Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out).

Abonnementen

Kerkelijk Bureau, telefoon: 026–4420987 e-mail: [email protected] Kosten per 1 januari 2016: Jaarabonnement: € 21,00 Digitaal abonnement: € 11,00 ING rekening: NL72INGB0002571164

Adverteren in Kerkperspectief

Info: Kerkelijk Bureau, telefoon: 026–4420987 e-mail: [email protected] Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV, Wijchen Kerkelijk Bureau PGA Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur

Bankrekeningen PGA

voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. website: www.pgarnhem.nl

Diaconaal bureau

Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl

Bankrekeningen diaconie

voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2016. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem.

2

Van de redactie. Because we have eyes! Omdat we ogen hebben!

Wat leven we toch in een verwarrende tijd! Kunnen we nog wel onbekenden vertrouwen? Is er onderhand niet veel reden voor angst? Hierbij komt me een situatie in de vakantie voor ogen. We werden in zo’n soort tuctucje rondgereden in een Poolse stad. Wat mij opviel was dat er door de vele automobilisten zo weinig, eigenlijk nooit, geclaxionneerd werd. Ik vroeg de jongeman hoe dat kwam. Zijn antwoord was veelzeggend: ‘Because we have eyes!’ Omdat we ogen hebben. Geweldig, een levenshouding in een notendop. We moeten onze ogen goed de kost geven, dan geeft het geen wrijving, geen irritatie en kunnen we allerlei onverwachte situaties beter aan. De burgemeester van Rotterdam heeft door zijn afkomst een bijzondere status in ons land. Because we have eyes. Zijn kijk op verschillende problemen in die grote stad is bijzonder. Hij schreef een mooi boekje: Droom & daad, waarin hij schrijft dat we veel kunnen leren van zowel de dromers als de doeners. Een echte eye-opener. In het artikel van ds. Yolanda Voorhaar leest u er meer over. In dit nummer ook veel aandacht voor de Week van gebed voor de eenheid van de christenen. In moeilijke tijden zoeken de verschillende religies elkaar steeds vaker op. Samen kijken we naar de problemen in de wereld en door de gesprekken komen er openingen. De verbondenheid tussen mensen wordt groter, we hebben elkaar nodig. Of, zoals Aboutaleb schrijft: We gaan van de ‘ik’ die vaak machteloos is, naar de ‘wij’ die veel wegen opent. We kregen een mooie reactie op de omslag van het kerstnummer. We willen hem u niet onthouden. Op de voorkant van dit nummer ziet u niet alleen de Eusebiuskerk, maar ook de Waag, waar vroeger het hervormde kerkelijk bureau in gevestigd was. We wensen u weer veel leesplezier toe. Hartelijke groeten, ook namens de andere redactieleden, Henny Kalisvaart, eindredactie. Geachte Redactie, Graag wil ik mijn waardering uitspreken voor pagina één van het ‘Kerstnummer’. De fotograaf,de heer Van de Lagemaat,heeft het juiste moment kunnen vastleggen ‘van ons op weg zijn naar het KERSTFEEST’. De vijf Kerkperspectieven in het rek van de Eusebiuskerk werden dezelfde dag door passanten meegenomen, het zegt alles over de zeggingskracht van de foto. Dank voor uw betrokkenheid om ons als lezers uit te dagen tot nieuwsgierigheid. Anneke van de Griend, Eusebiuskerk.

Data Kerkperspectief 2016

Nr. 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kopijdatum 25 januari 15 februari 7 maart 28 maart 8 april 9 mei 30 mei 20 juni 11 juli

Verschijningsdatum 6 februari 27 februari 19 maart Pasen 9 april 30 april Pinksteren 21 mei 11 juni 2 juli 23 juli 4 wk vakantie.

Voor het voetlicht 2016 Een nieuw begin

Een nieuw jaar begint altijd met veel goede voornemens. Meestal op het persoonlijke vlak en meestal al na een paar weken gestrand: niet meer roken, niet meer snoepen, meer sporten. Maar wat kunnen we nog meer? Hoe kunnen we wat meer licht brengen in de duisternis van de wereld waarin we leven? 2015 was vooral het jaar van veel ellende in de wereld: oorlog, geweld, mensen op de vlucht, aanslagen ver weg en dichtbij. Vluchtelingen: geen huis, geen werk – in Syrië is alles kapot en leven levensgevaarlijk. En als je kinderen in een kamp niet naar school kunnen, wat doe je dan? En zo kwamen ze, ieder met een eigen verhaal.

Hartelijk welkom

Ook in Arnhem kwamen ze. In de voormalige Koepelgevangenis, die nog van alles had: bedden, sporttoestellen. Het welkom was hartverwarmend. Al voor hun komst was er een platform opgericht van een groot aantal kerken, moskeeën, scholen en maatschappelijke instellingen. En zo zijn er vele, vele vrijwilligers actief die de mensen van elders een warm welkom bieden. Maaltijden, concerten, sportactiviteiten, colleges, om maar een paar dingen te noemen. Niets van de tegenstand, die in andere plaatsen te horen was.

Ontvangen door te geven

En van al die inzet word je als vrijwilliger zelf ook rijker: want door te geven krijg je vaak zelf net zoveel terug. Je wereld wordt groter. Mensen komen dichtbij. Het viel mij op, dat ook ouderen verrassend mild waren. Maar, zeiden ze: door al die beelden zie ik mezelf weer lopen, met alleen mee wat ik dragen kon. Want iedereen moest weg uit Arnhem. En dan hoefde je nog niet eens ver en kwam je terecht bij mensen die dezelfde taal spraken. Dit is allemaal nog veel ingrijpender. Voor de vluchtelingen en voor de ontvangende samenleving.

Angst

Tegelijk proef je bij veel mensen angst. Waar gaat het naar toe? Kan onze samenleving het wel aan? Nog zo veel mensen hebben te maken met de nasleep van de crisis, die ook ons land hard trof. Ik mijmer nog een beetje na over wat er de laatste tijd rond de Kersttijd aan de orde was. Ik bedacht, hoezeer wij mensen in de wereld van vandaag vaak de weg kwijt zijn. Zoeken naar een kompas. Een ster, die ons de weg wijst. Verlangen naar heil. Dat gold ook voor de wijzen. Ze gingen hun droom achterna, hun verlangen naar deze wereld nieuw, deze wereld anders. We leven in een donkere tijd. Het is al vele malen gezegd. Hoe gaan we daarmee om? Worden we angstig? Houden we ons krampachtig vast aan wat we hebben? Graven we ons in, hakken in het zand? Of proberen we te zoeken naar verbinding? Dit kind, dat de wijzen kwamen zoeken, heeft ons de weg van de liefde gewezen. Van samen delen, zo dat er genoeg is voor allen. Wanneer we in de kerk met elkaar Avondmaal vieren, weten we dat de kring altijd groter is, dan de groep die hier samen is.

In deze rubriek laten predikanten en andere kerkleden iets zien van wat hen bezighoudt. Ze publiceren volgens een door de redactie vastgesteld rooster.

Door onze gaven delen we op andere wijze. Maar kunnen we dat nog, in een samenleving waar het 'ik' centraal is komen te staan?

Tussen droom en daad

Ik was deze dagen onder de indruk van het boekje van Ahmed Aboetaleb, burgemeester van Rotterdam. Hij schreef een boekje: 'Droom en daad'. Daarin pleit hij ervoor dat we van een ‘ik’-samenleving op weg gaan naar een ‘wij’-samenleving. Hij zoekt naar voorbeelden uit de geschiedenis van Rotterdam, ‘zijn stad’. Hij was deze dagen voor mij een soort ‘vierde wijze’. Hij vertelt het verhaal van de orgelzolder in de Breepleinkerk, waar gedurende de tweede wereldoorlog 36 maanden lang Joden achter het orgel zaten ondergedoken, in leven gehouden door de koster en zijn vrouw en de dominee en zijn vrouw. Toen er een kind geboren werd, gebeurde dat in de kosterswoning, waar het kind de rest van de oorlog bleef. Want een huilend kind op de orgelzolder, dat kan natuurlijk niet. Bij de geboorte hielp een Surinaamse oogarts, die zich voor de gelegenheid in de verloskunde verdiept had. Uit dit verhaal trekt Aboutaleb lessen voor de huidige tijd. Wat zijn deugden voor de tijd die komt? Dat zijn bijvoorbeeld: Tegen de stroom in durven gaan Moed en koelbloedigheid Respect voor verschillen Onderling vertrouwen Discipline Hoop en geduld Delen Blijven dromen Bijzondere deugden, die ons ook vandaag kunnen inspireren. De drie wijzen lieten alles achter om de ster te volgen. Want met deze ware koning, die geboren was, verwachtten ze een andere tijd: vrede, liefde, een einde aan onrecht. Ook in onze samenleving zijn er mensen nodig die blijven zoeken naar licht, naar gerechtigheid, naar vrede. En in de kerk wordt dat ook gedaan. En daar hebben we elkaar bij nodig. In het delen van dromen en idealen. In het samen aanpakken van wat nodig is. In elkaar de verhalen blijven vertellen die ertoe doen. Durven we op weg te gaan, met alles wat in ons is als geschenk voor het kind, dat ons is voorgegaan en ons de weg gewezen heeft? Op die weg wens ik u allen veel heil en zegen in het nieuwe jaar. ds. Yolanda Voorhaar

3

De eerste dag Zondag 17 januari – Johannes 2: 1 – 11 Deze zondag is de 2e na Epifanie. Het is ook de eerste zondag van de Week van Gebed voor de Eenheid van Christenen. Deze vieringen hebben doorgaans hun eigen liturgie die landelijk wordt vastgesteld. De lezing die bij deze zondag hoort is de aangegeven lezing uit Johannes 2: 1 -11. Alleen Johannes heeft dit epifanieverhaal en alleen hij vertelt hoe Jezus zijn weg begint met het wonder van het water dat wijn wordt. Hij typeert dit teken als ‘het eerste’, als een oerteken. Een wonder dat verwijst naar het geloof dat Jezus de Messias is. Mooi dat dit het eerste openbare optreden is van onze Heer Jezus Christus. In heel zijn optreden zal het dus gaan om de levensvreugde van mensen! Wie beweert er nog dat christenen zwartkijkers zijn? We mogen het leven vieren!! Zondag 24 januari - Lucas 4: 14 – 21 In deze lezing komen we een volwassen Jezus tegen in de synagoge in Nazareth. Tussen twee haakjes, daar heb ik me altijd over verwonderd, dat er zo weinig in de Bijbel staat over de puberteit van Jezus. Hij wordt geboren en kort daarna lezen we al over zijn werkzame leven, en dan met name de laatste drie jaren van zijn leven. Jezus leest hier voor het eerst in de openbaarheid uit de Tora, in de synagoge van Nazareth. Het doet me denken aan het feest van Bar Mitswah, dat vieren de joden als een jongen in het gezin de leeftijd van 13 jaar heeft bereikt. Hij wordt dan Bar Mitswah, of zoon der wet, zoals meisjes bat mitswah worden… Voor het eerst mag hij dan uit de Tora lezen en dat is groot feest in de joodse familie! Zoals gevierd bij de Klaagmuur in Jeruzalem. Dansend en zingend komen joodse families met hun zoon naar de Klaagmuur en voor het allereerst mag hij dan in het openbaar uit de Tora lezen. Doorgaans het gedeelte wat voor die week op het joodse leesrooster staat. Jezus zal ongetwijfeld ouder geweest zijn bij zijn eerste optreden in de synagoge van Nazareth, maar het is wel zijn eerste optreden als lector… Jezus leest uit de profeet Jesaja en Hij herkent zichzelf in die messiaanse gestalte waarover Jesaja schrijft: ‘De geest van God, de Heer, rust op mij, want de Heer heeft mij gezalfd.’ En net als in Jesaja wil Jezus blij nieuws verkondigen aan de armen, gevangenen, blinden en verdrukten van zijn tijd. Voor ons de uitnodiging om in Zijn spoor verder te werken. Zondag 31 januari – Lucas 4: 21 – 30 Natuurlijk is er onder de inwoners van Nazareth en onder de gelovigen in de synagoge instemming met deze woorden van Jezus (van vorige week…). ‘Hun’ Jezus, die opgroeit in hun Nazareth. Wat zullen de mensen trots geweest zijn! Tot het moment dat ze door krijgen dat die boodschap van bevrijding

niet alleen voor hen, maar voor alle mensen bedoeld is! Jezus is niet gekomen om de mensen te bevrijden uit de macht van de Romeinen, maar Hij is gekomen voor jood en heiden. Dat is nog wat anders dan wat sommige theologen ervan maken, dat de liefde van God voor het joodse volk voorbij zou zijn en dat het verbond met dat volk achterhaald zou zijn en vervangen door een verbond met de hele wereld… Natuurlijk is het zo dat God Zijn Zoon voor ieder mens gegeven heeft, maar dat neemt niet weg dat er daaronder nog steeds die onopgeefbare verbondenheid met het joodse volk is! Menno Leistra

Bar mitswa bij de Klaagmuur.

Januari:

Alle zeven dagen 2016

za 16 Exodus 2:11-22 zo 17 Exodus 2:23–3:10 ma 18 Exodus 3:11-22 di 19 Exodus 4:1-17 wo 20 Exodus 4:18-31 do 21 1 Korintiërs 10:1-13 vr 22 1 Korintiërs 10:14-22 za 23 1 Korintiërs 10:23–11:1 zo 24 1 Korintiërs 11:2-16 ma 25 1 Korintiërs 11:17-34 di 26 1 Korintiërs 12:1-11 wo 27 1 Korintiërs 12:12-31 do 28 1 Korintiërs 13:1-13 vr 29 Psalm 71:1-13 za 30 Psalm 71:14-24 zo 31 Lucas 4:14-30

Verdeeldheid Opdracht Nadere uitleg Tegenwerpingen Bloedbruidegom Leer uit de geschiedenis Samen in de naam van Jezus Grenzen Hoofd-zaken Avondmaal vieren Gave gaven Gaven gebruiken De hoogste gave Schuilplaats Niet zwijgen Sabbatsonrust

ma 1 Lucas 4:31-44 di 2 Lucas 5:1-11 wo 3 Lucas 5:12-16 do 4 Lucas 5:17-26 vr 5 Lucas 5:27-39 za 6 Lucas 6:1-11 zo 7 Hebreeën 1:1-14 ma 8 Hebreeën 2:1-18 di 9 Hebreeën 3:1-19

Machtswoord Goede vangst Aanraking Iets ongelooflijks Eten en drinken Heer en meester over de sabbat God spreekt door zijn Zoon Meer dan de engelen Aandacht voor de hogepriester

Februari

4

Foto: Menno Leistra

Protestantse Gemeente Arnhem

Algemene Kerkenraad: voorzitter: Jan Liebeton, [email protected] secretaris: Lyska van der Elst, tel. 3818557 College van Kerkrentmeesters: voorzitter: Geert Beltman, [email protected] College van Diakenen voorzitter: Jacob Kooistra, [email protected] penningmeester: Joop Vos Predikanten in algemene dienst van de PGA: ds. Elsje Pot, tel. 3637338, [email protected] Taakgroep Communicatie Taakgroep Jeugd en Jongeren ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833, [email protected] Taakgroep Vorming en Toerusting Taakgroep Missionair werk.

Nieuws uit de Algemene Kerkenraad Op de eerste maandag van januari was onze nieuwjaarsbijeenkomst, ditmaal in de Diaconessenkerk met een welkom aan alle leden van onze gemeente. Met een goede opkomst tot gevolg. We hebben stilgestaan bij wat er het afgelopen jaar allemaal is gebeurd. Een indrukwekkende hoeveelheid gebeurtenissen. Het wordt je dan ook duidelijk dat we als PGA een zeer rijk geschakeerde verzameling van gemeenschappen herbergen, danwel nauw mee verbonden zijn. Rondom de gewone en bijzondere wijkgemeenten, maar ook de Siongemeenschap, De Regenboog, de pioniersplek in Schuytgraaf, het Stadspastoraat, het Studentenpastoraat. Goed om je te realiseren dat deze veelkleurige verzameling samen de Protestantse Gemeente Arnhem vormt en wat een voorrecht het is om hier samen in actief te mogen zijn. Ieder naar zijn aard, maar wetende van de grotere kring die ons verbindt; als regelmatige lezer van Kerkperspectief weet u dat natuurlijk al lang.

Hierna werden we getrakteerd op een muzikale verrassing door het X-tet; een gelegenheidszanggroep die regelmatig de diensten in de Diaconessenkerk en andere kerken muzikaal opfleurt. Het ging deze avond om een sextet, één van de betrokkenen was verhinderd. Daarna vertelde Steven Koster, lid van onze kerk, over Puurland. Een bedrijf dat zich ten doel stelt om de keten van boer naar onze keuken te verkorten, inzichtelijker te maken en met daarbij ook de wens om bij te dragen aan bewustwording over de voedselketen en de invloed die dit heeft op ecologie en economie. Een boeiende toelichting, in een tijd waarin steeds meer kerken Fair-trade kerk of Groene kerk worden. Na zijn uiteenzetting hebben we ook kunnen genieten van door hem en zijn dochter bereide hapjes van de oogst uit eigen tuin. Erg lekker en met zorg en aandacht bereid. De avond werd tenslotte muzikaal afgesloten met een aantal wereldse liederen door het X-tet. Hierna kon nog even worden nagesproken. Al met al een zeer geslaagde avond in een ontspannen en opgewekte sfeer. Bij deze bedank ik de vrijwilligers die dit alles mogelijk hebben gemaakt! Jan Liebeton,voorzitter Algemene Kerkenraad

Uitgelezen

Door: Steven Koster

“ Niet gehinderd door enige kennis” zeg ik regelmatig als iemand mij weer eens vraagt wat voor opleiding ik heb genoten en ik moet toegeven dat ik noch een achtergrond in voeding noch in landbouw heb. Toch is dat niet helemaal waar, want natuurlijk heb ik mijn kennis in de afgelopen jaren flink bijgespijkerd op het gebied van de voedselketen, gezond eten, (stads) landbouw en regionaal voedsel. Niet alleen door de vele gespreken met boeren, lectoren en logistiek dienstverleners maar ook door middel van TED-talks, tijdschriften, social media en boeken. Omdat ik niet alleen geloof in een leven lang leren (sapere aude!) maar ook in het delen van kennis hierbij een bloemlezing van de boeken die mij in de afgelopen jaren geïnspireerd hebben. De Hongerige Stad – Carolyn Steel Eigenlijk is Carolyn Steel de aanstichter van dit alles. In een lezingenreeks georganiseerd door CASA (Centrum voor Architectuur en Stedelijke ontwikkeling Arnhem) over Stadslandbouw in 2012, kwam Carolyn spreken in Arnhem over haar boek ‘De hongerige stad’. Hierin verhaalt de architecte en ‘foodie’ over de relatie tussen steden en voeding en hoe deze ons leven bepaald. In zeven delen neemt ze ons mee van de productie naar de logistiek, het bereiden, het eten en uiteindelijk afvoeren van het afval door de eeuwen heen en eindigt met een pleidooi voor Sitopia; de stad en haar directe omgeving waar voedsel centraal staat. Een zeer leesbaar en inspirerend boek gelardeerd met Engelse humor en gebaseerd op degelijke kennis van de rol van ons voedsel door de eeuwen heen. Een pleidooi voor echt koken - Michael Pollan Mijn held Michael Pollan heeft diverse boeken over eten op zijn naam staan en schrijft met enige regelmaat voor de New York Times. Zijn uitgangspunt is dat zelf koken de mens plaatst tussen cultuur en natuur en het daarmee de plek is waar hij het gelukkigst is. “Voedsel bereiden is uiteindelijk het enige waarmee de mens zich van dieren onderscheidt” is één van zijn uitspraken die diepe indruk op mij hebben gemaakt. In “Pleidooi voor echt koken” begint zijn zoektocht naar de verschillende bereidingswijzen van voedsel aan de hand van de vier elementen vuur, water, lucht en aarde. Een must read voor elke thuiskok. De Voedselzandloper – Chris Verburgh Zoals alle ‘dieetboeken’ is ook het boek van Verburgh opgehemeld en verguist. Toch is het boek anders dan andere boeken over eten of diëten, onder meer vanwege zijn heldere en eenvoudige uitleg van ons metabolisme en de werking van voedingsmiddelen daarop. Het boek heeft me geholpen beter inzicht te krijgen in wat voedsel met ons lichaam doet en wat voor invloed het heeft op ons dagelijks leven, onze gezondheid en de kwaliteit van leven.

Lees verder op www.puurland.nl (blog) Steven Koster is oprichter van PUURland. Hij heeft op de nieuwjaarsreceptie van de PGA een lezing gehouden. 5

Collectenopbrengsten PGA

(bedragen in euro’s)

13 december 2015

1e collecte: diaconaal werk

2e collecte: jeugdwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 96,13 Diaconessenkerk 209,52 Siongemeenschap 128,32 Bethlehemkerk 96,95 Salvatorkerk 83,65 De Kandelaar 120,70 Bonifatiuskerk 92,60 Totaal 827,87

2e collecte 70,10 164,45 28,65 73,44 75,58 83,50 74,47 570,19

20 december 2015

1e collecte: diaconaal werk

2e collecte: plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 184,00 Diaconessenkerk 121,65 Siongemeenschap 73,20 Bethlehemkerk 96,97 Salvatorkerk 94,13 De Kandelaar 112,95 Bonifatiuskerk 90,27 Eusebiuskerk 1.575,43 Totaal 2.348,60 24 december 2015

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 123,43 De Kandelaar 135,66 Eusebiuskerk 2.058,31 Totaal 2.317,40 25 december 2015

2e collecte 76,17 58,07 45,90 60,71 48,34 85,05 66,20

3e collecte 55,51 50,92 42,60 98,04 41,61 58,50 72,65

440,44

419,83

1e collecte: Kerk in Actie - Kinderen in de knel

2e collecte: plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: onderhoud gebouwen

2e collecte

3e collecte

84,27

69,20

84,27

69,20

1e collecte: Kerk in Actie - Kinderen in de knel

2e collecte: plaatselijk kerkenwerk

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 81,28 Diaconessenkerk 399,98 Siongemeenschap 64,87 Bethlehemkerk 248,53 Salvatorkerk 190,41 De Kandelaar 198,47 Bonifatiuskerk 194,97 Totaal 1.378,51

3e collecte: onderhoud gebouwen

2e collecte 62,38 253,25 71,10 139,81 152,73 96,80 134,21 910,28

3e collecte 47,60 175,20 63,10 115,71 96,23 66,50 159,01 723,35

27 december 2015

1e collecte: diaconaal werk

2e collecte: plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 56,00 Diaconessenkerk 41,63 Bethlehemkerk 60,30 Salvatorkerk 50,65 De Kandelaar 46,35 Bonifatiuskerk 62,30 Totaal 317,23

2e collecte 36,80 25,20 45,20 44,80 35,10 47,65 234,75

31 december 2015

1 januari 2016

1 collecte: diaconaal werk

1 collecte: diaconaal werk

kerk: 1 collecte kerk: Opstandingskerk 72,75 Salvatorkerk De Kandelaar 148,98 Totaal 221,73 6

3e collecte 58,56 129,31 124,20 65,93 65,88 57,00 77,20 578,08

3e collecte 29,47 28,15 38,56 40,77 35,55 62,22 234,72

1 collecte 71,80 71,80

Het nieuwe collecteren

Daar komt zondags in de kerk de collectezak langs en helaas… weer vergeten collectebonnen te bestellen! Herkenbaar? U bent niet de enige. Steeds minder mensen hebben kleingeld bij zich en bijna iedereen rekent af met de pinpas. Of zij halen in de winkel bij een klein bedrag eenvoudig hun bankpas langs het betaalapparaat. En de voorlopers gebruiken ook daarvoor hun smartphone. Daarom onderzoekt Kerk in Actie of de 'contactloze collectezak' een aanvulling kan zijn op de traditionele collectezak. Op dit moment staat in de hal van het Dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Utrecht een pin-terminal, bij wijze van proef. Evert Jan Hazeleger (programmamanager Kerk in Actie) heeft als eerste symbolisch een contactloze donatie van 1 euro gedaan voor Kerk in Actie. Zijn opgeluchte reactie: 'Doneren is simpel: je houdt je pas op het display van de pin-terminal en de donatie is gedaan.' Plaatselijke gemeenten van de Protestantse Kerk houden minimaal twee collecten per eredienst, bijvoorbeeld voor het eigen jeugdwerk, de plaatselijke voedselbank of voor de noodhulp van Kerk in Actie. Daarbij worden zij ondersteund door de dienstenorganisatie. Deze onderzoekt nu welke innovatieve manieren gebruikt kunnen worden voor de collecte. Nu gebruiken gemeenten daarvoor de collectezak, maar er is steeds minder kleingeld in omloop. Er zijn ook gemeenten die werken met collectemunten of collectebonnen, vanwege de giftenaftrek. Contactloos betalen via een pin-terminal is een nieuwe, kansrijke optie. Bron: www.protestantsekerk.nl/actueel, bericht d.d. 25 11 2015.

Collectenopbrengsten PGA

(bedragen in euro’s)

3 januari 2016

1e collecte: door wijk te bepalen diaconaal doel 2e collecte: plaatselijk kerkenwerk 3e collecte: onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 91,90 Diaconessenkerk 200,47 Siongemeenschap 31,62 Bethlehemkerk 117,30 Salvatorkerk 86,15 Rijkerswoerd 49,00 De Kandelaar 120,05 Bonifatiuskerk 105,37 Totaal 801,86

2e collecte 58,50 113,59 21,30 78,40 47,40 24,50 86,90 72,81 503,40

3e collecte 42,47 74,74 23,50 48,32 34,86 39,57 72,40 335,86

Collectebonnen

• Blauwe bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) • Oranje bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur. U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.

Belastingaftrek

Indien u meer dan 1% van uw verzamelinkomen en tevens meer dan € 60,- per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10% van het verzamelinkomen aftrekbaar.

Lege cartridges voor Kika

Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printercartridges ten behoeve van Kika, Kinderen met kanker.

Werk in uitvoering

Na alle bijzondere activiteiten in de maand december is januari de maand om de draad van het gewone werk weer op te pakken. Dat valt trouwens nog niet mee, als je ook je gezicht op de verschillende nieuwjaarsrecepties wilt laten zien.

De komende weken gaat het team met Jan Boer om de tafel zitten en in de Algemene Kerkenraad is afgesproken dat alle predikanten een jaargesprek zullen krijgen. De bijeenkomsten van Zin op Zondag worden over het algemeen heel aardig bezocht en de samenwerking met professionals op het gebied van de kunst (ook de musici uit de Koepel) en Hijman Ongerijmd zijn ook voor de collega's Ad Boogaard en Anja Vogelzang en ondergetekende inspirerende ervaringen. Op 7 februari komt de dans aan bod bij Zin op Zondag. Geloof en lijf, dat is in het verleden niet altijd een gelukkige combinatie geweest, inmiddels weten we beter: geloof is niet alleen maar een zaak van het hoofd, in tegendeel, geloven doe je met je hart, je handen, kortom, de hele mens is erbij betrokken. Hartelijke groet, namens de collega's, Elsje Pot

Van het kerkarchief

Op woensdag 16 december 2015 zijn twaalf dozen (1,5 archiefmeter) bij het Gelders Archief in bewaring gegeven. Het ging om een aanvulling op al bestaande archieftoegangen. Op korte termijn zal deze aanvulling worden verwerkt, zodat bezoekers het materiaal ook kunnen raadplegen. Stukken kunnen worden ingezien in de studiezaal van het Gelders Archief, Westervoortsedijk 67-D. Bij deze overdracht ging het voornamelijk om spullen van de voormalige Hervormde Gemeente; slechts een klein deel was afkomstig van de Gereformeerde Kerk. Om enige indruk te krijgen van het soort materiaal, volgt hieronder een selectie: - Huwelijksregister Moriakapel, 1950-1984 - Huwelijksregister Grote Kerk, 1958-1984 - Notulen van de Commissie Sophiabewaarschool, 1937-1961 - Notulen van Wijk E, 1895-1942 - Notulen van Wijk B, 1931-1937 - Notulen van de Christelijke Mannenvereniging Wijk B, 1952-1954 - Centrale Hervormde Vrouwendienst, 1983-1990 - Wijkkerkenraad Hoogkamp, 1954-1992 - “Open Deur Werk”, 1953-1956 - Gereformeerd Centraal Jeugdverband te Arnhem, 1921-1925

Actie Kerkbalans 2016 Als kick-off voor Actie Kerkbalans 2016 zullen in 17 grotere steden in Nederland de kerkklokken luiden op zaterdag 16 januari om 12.00 uur. Zo ook in Arnhem. De klokken van de Eusebiuskerk zullen de leiding nemen en worden ondersteund door alle kerkklokken van de PGA en RK kerken. Wij willen met deze activiteit, met ondersteuning van de (landelijke) pers, nog eens tonen dat de kerk meer is dan alleen een gebouw met mooie klokken, maar een levende geloofstraditie, die ook in deze onzekere tijd een plaats is die ertoe doet. Wij hopen dat deze bijzondere aftrap van Actie Kerkbalans 2016 ertoe mag bijdragen dat de kerk niet alleen om financiële redenen onder de aandacht wordt gebracht. Het College van Kerkrentmeesters van de PGA is samen met de wijkkerkrentmeesters hard aan het werk om de kerk financieel te faciliteren. Dat doen we door arbeidscontracten te sluiten met predikanten, kerkelijk werkers en kosters. Daarnaast hebben we de zorg voor de gebouwen met haar orgels en installaties. Verder doen we ons best om de financiële huishouding van de kerk op orde en in evenwicht te houden. Dit vraagt ook dikwijls om keuzes te maken, omdat het aantal gemeenteleden de laatste jaren fors afneemt en het niet meer verantwoord is (en kan) om alles bij het oude te laten. Daarom heeft het College van Kerkrentmeesters ook graag meegewerkt aan een nieuw beleidsplan dat momenteel in uitvoering is. We hebben als PGA samen bepaald waar we beleidsmatig de komende jaren naar toe willen. De 'verbouwing' is gestart in oktober 2014 en moet in 2018 zijn afgerond. We liggen op koers, maar we zijn er nog niet. Vele belangrijke beslissingen zullen de komende tijd moeten worden genomen. Van aantal vierplekken en kerkgebouwen tot onze aanwezigheid in de stad en alles wat daarmee te maken heeft. Ons uiteindelijk doel is zoals het beleidsplan aangeeft: 'Het geloof is voor iedereen' ook in Arnhem. Als PGA willen we daar een prominente rol in spelen, waar mensen inspiratie opdoen en zich gedragen voelen door een levende geloofstraditie. Wij roepen u graag op om mee te doen met Actie Kerkbalans 2016 en uw verantwoordelijkheid -ook financieel- te nemen voor onze kerk. In de week na 16 januari zult u door ons worden benaderd voor Actie Kerkbalans 2016. Mag ik ook op u rekenen? Hartelijke groet, namens het College van Kerkrentmeesters PGA, Geert Beltman, voorzitter

Met vriendelijke groet, Paul van Lunteren, archivaris 7

Actualiteiten - Agenda Kerkdienst voor Iedereen Eusebiuskerk 17 januari

Het grote feest in de Kerk , Kerstfeest , is weer voorbij. Maar het feest gaat ook verder. Iedere zondag opnieuw wordt er gesproken, gezongen, gebeden, nagedacht, inspiratie gezocht en gevonden over het leven en sterven van dat Kind van Bethlehem. Ook zondag 17 januari bent u welkom in de Eusebiuskerk. In die dienst gaat voor ds. Henk de Bruijn uit Arnhem. Muzikale medewerking wordt verleend door het Christelijk Gemengde Zangvereniging ‘Arnhem-Zuid’ onder leiding van Michiel Vanhoecke.Het orgel wordt bespeeld door Jack Blok. Aanvang van de dienst 10.15 uur. U bent zeer welkom !

Bert Oosthoek

Jaarvergadering Diaconieën 2016

De jaarvergadering 2016 van de Federatie van Diaconieën vindt Deo Volente plaats op zaterdag 12 maart in vergader- en congrescentrum De Schakel in Nijkerk. Het centrale thema is: De diaconie, de samenleving en de overheid: welke diaconie wil je zijn in de participatiemaatschappij, kansen en grenzen. Professor Herman Noordegraaf, hoogleraar diaconaat aan de Protestantse Theologische Universiteit leidt het onderwerp in. De jaarvergadering vangt aan om 10.30 uur (inloop vanaf 10.00 uur) en wordt afgesloten met een lunch. De bijeenkomst is vrij toegankelijk voor alle geïnteresseerden. Inlichtingen bij: G. van Beek, secretaris Federatie van Diaconieën tel: 030-6920659/0651317775 e-mail: [email protected]

5 februari 2016 - Landelijke dag waarderende gemeenteopbouw Waarderende gemeenteopbouw is een vorm van gemeenteopbouw die niet op zoek gaat naar problemen in een gemeente die moeten worden opgelost, maar juist kijkt naar de kracht van die gemeente, en daarop voortbouwt. Dat leidt tot nieuw elan. Op deze landelijke dag wordt een introductie gegeven in waarderende gemeenteopbouw voor beginners. Daarnaast zijn er verdiepingsmogelijkheden voor meer gevorderden. Bovendien worden workshops gegeven over o.a. creatieve vormen bij de fase van het verbeelden; de theologische onderbouwing van de manier van werken; en intervisiegroepen voor gevorderden om te werken met een eigen casus. Deze dag is bedoeld voor kerkenraadsleden, predikanten, kerkelijk werkers en geïnteresseerde gemeenteleden. Datum: vrijdag 5 februari 2016. Plaats: Johannescentrum, Moezeldreef 400, Utrecht. Kosten: € 20,-; bij opgave voor 25 januari € 15,-. Zie ook: www.waarderendegemeenteopbouw.nl/ 8

Actie Schoenmaatjes

In november deden we in zowel de Diaconessenkerk als in de Opstandingskerk een oproep om mee te doen met het schoenmaatjesproject van stichting Edukans. Bij dit project vul je een doos voor een kind in een ontwikkelingsland. In elke doos moeten basisartikelen gestopt worden zoals schriftjes en pennen voor op school, verzorgingsproducten als tandpasta en een tandenborstel en natuurlijk iets om mee te spelen. Daarnaast hebben de deelnemers nog heel veel andere leuke en nuttige spullen uitgezocht, zo zagen wij bij de ‘controle’: de meeste dozen zaten lekker vol! Al met al zijn er in totaal 80 dozen van beide kerken samen naar het uitgiftepunt gebracht. Een mooi resultaat waar ik alle kerkgangers, jong en oud, van harte voor wil bedanken! Fijn om te merken dat in beide kerken zoveel gemeenteleden (met of zonder kleine kinderen) hun steentje wilden bijdragen met zowel het vullen van de dozen als met het helpen controleren, wegbrengen en andere praktische ondersteuning. In de eerste plaats hoop ik natuurlijk dat ‘de vriendjes ver weg’ straks blij zijn met hun schoenmaatjesdoos. Maar ik zie ook dat het vullen van de doos impact op mijn kinderen heeft gehad. Mijn dochter van zeven kon bijna niet geloven dat naar school gaan niet voor alle kinderen in de wereld vanzelfsprekend is. Zij heeft met veel bevlogenheid folders in haar klas uitgedeeld en dat leverde nog een paar extra dozen op. En mijn zoontje van bijna vijf vond het heel moeilijk om iets voor een ander kindje uit te zoeken, het liefst wilde hij alles voor zichzelf houden. Dit leverde mooie gesprekken op over eerlijk en oneerlijk en over wat het betekent om iets voor een ander over te hebben. Al met al in mijn ogen een waardevolle bijdrage in de geloofsopvoeding. Volgend jaar weer?! Samen met ook andere wijkgemeenten in Arnhem? Een hartelijke groet, mede namens Janneke van de Maasakkers, Corinne Roete en Monique Maan, Marije Meijering

‘De toekomst van de Islam in de westerse wereld’

Thee met Thema in Oosterbeek op zondag 31 januari In het kader van Thee met Thema vindt op zondag 31 januari een nieuwe ontmoeting plaats, die handelt over De toekomst van de Islam in de westerse wereld. In zijn essay ‘In de geest van moslims’ maakt Afshin Ellian onderscheid tussen islam, politieke islam en moslims. Hoe verhoudt zich dit onderscheid tot de westerse wereld, waarin de moderne individualiteit een voortvloeisel is van christelijke en hellenistische culturen waarin wij leven? Hoe moeten we de religieuze componenten van de politieke islam begrijpen? Is er verschil tussen een geseculariseerde jood, christen of moslim? Honderd vragen, géén eenduidig antwoord, dat is wat ons bindt. Deze bijeenkomst wordt georganiseerd in samenwerking met Boekhandel Meijer en Siegers. Afshin Ellian is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap aan de RU Leiden, filosoof en dichter en expert in het internationaal publiekrecht en rechtsfilosofie. Datum: 31 januari 2016 van 16.30 – ca 18.00 uur Plaats: Vredebergkerk, Van Toulon v.d. Koogweg 3, Oosterbeek Vanaf 16.00 uur staan thee en koffie klaar. Ieder die zich wil laten zien en horen is van harte welkom.

Nieuws van de Diaconie Beleid van de Diaconie inzake besteding zendingsgeld Zoals u wellicht weet, wordt het geld dat u aan de Diaconie geeft, niet alleen besteed aan diaconale doeleinden, maar is ook een deel daarvan bestemd voor de zending. Van het geld dat binnenkomt, gaat 60% naar de Diaconie en 40% naar de zending. Hoe wij het zendingsgeld besteden, is vaak minder bekend bij de kerkleden. Vandaar dat wij het hier graag nog eens uiteenzetten. Maakten wij voorheen (voor 2013) het geld 'blind' over naar Kerk in Actie, vanaf 2013 maakte het College van Diakenen de keuze om dit niet langer te doen, maar hier zelf in te sturen. Over de besteding van het zendingsgeld zijn toen de volgende uitgangspunten opgesteld: 1. sturen op langdurige relaties, 2. aandacht voor niet goed lopende projecten 3. relatie met zending. Dit verbinden we aan diverse projecten. 1. sturen op langdurige relaties. Hiervoor hebben wij het het project Silent Work gekozen. Het project Silent Work in Afrika (Mauritanie en Mali) heeft als doel het ondersteunen van duurzame kleinschalige lokale initiatieven. Alle projecten worden

Werken van Barmhartigheid Als mensen geraakt worden door de nood van kwetsbare mensen, zullen ze vaak iets voor iemand willen doen. Dat is algemeen menselijk. Dit zie je ook in alle religies: het gevoel van compassie, medelijden en de actie. Zo bestaan er in de christelijke traditie de werken van barmhartigheid. De werken van barmhartigheid zijn gebaseerd op de Bijbeltekst uit Matteüs 25: 35 - 36. De hongerigen spijzen, de dorstigen laven, de naakten kleden, de vreemdelingen herbergen, de zieken verzorgen, de gevangenen bezoeken. Later is er nog een werk bijgekomen: de doden begraven. Dit is gebaseerd op het Bijbelboek Tobit. Naast deze lichamelijke werken van barmhartigheid zijn er ook de geestelijke werken van barmhartigheid. En wel: de zondaars vermanen, de onwetenden onderrichten, voor de levenden en overledenen bidden, in moeilijkheden goede raad geven, de bedroefden troosten, het onrecht geduldig lijden, beledigingen vergeven. Dat barmhartigheid leeft, blijkt ook uit het gegeven dat Paus Franciscus 2016 heeft uitgeroepen tot een bijzonder heilig jaar: Jaar van barmhartigheid. Het logo van dit ‘Buitengewoon Jubeljaar van de Barmhartigheid’ werd ontworpen door de Sloveense jezuïet en kunstenaar Pater Marko Ivan Rupnik. Het logo toont een Christusfiguur met kruiswonden die een verloren man op zijn schouders draagt, tegen de achtergrond van een kruis en drie blauwe ovalen in diverse tinten. Opvallend is dat het rechteroog van de 'Goede Herder' en het linkeroog van de gedragen persoon in elkaar overlopen. Rupnik zegt hierover: “Christus ziet met de ogen van Adam en Adam met de ogen van Christus. Iedere persoon ontdekt in Christus, de nieuwe Adam, zijn of haar eigen menselijkheid en toekomst”. Paus Franciscus riep ook tijdens de wereld jongeren dagen op om een instrument van barmhartigheid voor je naaste te zijn. Om in 2016, elke maand een van de werken van Barmhartigheid te oefenen. Doet u mee? Zeven maanden lang, elke maand een van de lichamelijke en een van de geestelijk werken van Barmhartigheid tot instrument te nemen.

pas gestart als er voldoende vertrouwen en voldoende financiële middelen zijn en liggen geheel in handen van de lokale bevolking. Het uitgangspunt is altijd: ieder mens waar ook ter wereld heeft recht op zelfstandigheid, op onafhankelijkheid van anderen om het dagelijks leven te kunnen leiden. In welk verband ook: familie, groep of kraal. De werkwijze van Silent Work is dat de waarden en normen in Afrika gerespecteerd en gewaardeerd worden en uitgangspunt zijn – waarnaast respect voor de waarden en normen uit onze cultuur. De verbinding tussen de wederzijdse culturen, inbreng en inzet, levert resultaat op. 2. aandacht voor niet goed lopende projecten. Onder een niet goed lopend project verstaan wij een project dat in financieel opzicht minder loopt. Hierbij werd door het College van Diakenen gedacht aan projecten via Kerk in Actie met het thema: verbeteren van relaties tussen bevolkingsgroepen, zoals bijvoorbeeld het project Training en vorming Joodse en Palestijnse jongeren en het project ‘Verzoening’ van een aantal Colombiaanse kerken. 3. relatie met zending. De wijkdiaconieën kunnen hiervoor projecten indienen. Zij krijgen hiervoor geld van het college. Jacob Kooistra, voorzitter College van Diakenen

Werken van barmhartigheid De hongerigen spijzen De dorstigen laven De naakten kleden De vreemdelingen herbergen De zieken verzorgen De gevangenen bezoeken De doden begraven De zondaars vermanen De onwetenden onderrichten Voor de levenden en overledenen bidden In moeilijkheden goede raad geven De bedroefden troosten Het onrecht geduldig lijden Beledigingen vergeven

In deze rubriek zal regelmatig een lichamelijke en geestelijk werk van barmhartigheid aan de orde komen. Deze keer: de hongerigen spijzen en de zondaars vermanen. Hierbij enkele overwegingen: De zondaars vermanen terwijl de paus tegelijk oproept om te vergeven. Hoe doe je dat: eigentijds vermanen, zonder belerend te zijn? Zonder dat het veroordelend klinkt? Durft u op een lieve manier te zeggen wanneer u bepaald gedrag niet waardeert? Hoe dan? Even niet praten over barmhartigheid, maar het in praktijk brengen. Ik ga er deze maand mee aan de slag. U ook? Ben benieuwd naar uw ervaringen. Laat me dit gerust weten. Hartelijke groet, Margriet Kok diaconaal consulent tel. 06-81248710 e-mail: [email protected] Het logo in kleur vindt u ook op de achterzijde van dit kerkblad. 9

Vluchtelingenhulp in de jaren ‘90

Tineke Albers-Huiser (1942) ontving mij bij haar thuis voor dit interview. Haar echtgenoot Jan Willem was daarbij aanwezig. Kun je iets vertellen over je jeugd? Ik ben in de oorlog in 1942 geboren in Groningen, een 'stadjer' dus van oorsprong. Ik ben de jongste uit een gezin van 6 kinderen. Wat mij uit mijn vroegste jeugd nog is bijgebleven van de oorlog is de bevrijding. Ik herinner me dat er veel werd geschoten en er kogels door de ramen vlogen. Voor een kind van 3 best wel eng. Mijn vader was in die tijd ondergedoken vanwege de Arbeitseinsatz. Spannend dus. Ik was daar later best trots op dat hij niet voor de Duitsers wilde werken. Hoe was je schooltijd en wat heb je verder gedaan? Ik ging naar de lagere school in de Folkingestraat. Ik verveelde me snel in de klas, maakte geintjes, waardoor ik nogal eens op de gang belandde. Als ik de klas was uitgestuurd, ging ik wel eens stilletjes de school uit en de Vismarkt op. Vooral de kermis vond ik toen prachtig. Na de lagere school moest ik van mijn vader naar de 4-jarige M.U.L.O., die ik in 3 jaar doorlopen heb. Vooral het talenonderwijs was daar erg goed. Ik heb daar later, toen ik de overstap maakte naar het Heijmanslyceum, gymnasiumafdeling, veel profijt van gehad. Op het gym zaten we vanaf klas 4 met 5 leerlingen in de klas, je had zowat privé-onderwijs! Daarna wilde ik mijn ouders niet langer belasten met een universitaire studie klassieke talen, ik was namelijk de jongste thuis, dus ging ik naar de kweekschool en kon daar al in het 3e lesjaar instromen vanwege mijn vooropleiding dus. Na mijn diplomering, twee jaar later, heb ik 1 jaar voor de klas gestaan en gaf les aan kinderen van 8-9 jaar. Hoe ging het verder? Jan Willem had mij tijdens de jeugddiensten opgemerkt en vroeg mij voor een theologen-diner-dansant. Voor die tijd kregen we al verkering, een verhaal op zich overigens! Omdat ik ging trouwen, moest ik ontslag nemen van school. Dat was in die tijd gebruikelijk. Nadat wij waren getrouwd, verhuisden we naar Terschelling, omdat Jan Willem daar als predikant was beroepen. Ik, 22 jaar, werd meteen tot voorzitster van de Vrouwenkring, de Zusterkring en de Zondagschool 'gebombardeerd'. Ook heb ik daar af en toe een leerkracht vervangen en enkele kinderen van gemeenteleden bijles gegeven. Na ruim 9 maanden werd onze oudste zoon Henk-Jaap geboren. Jan Willem en ik hebben vier kinderen samen en ook een pleegdochter. Dat vergde ook heel wat energie, naast alle kerkelijke activiteiten en maar 5 vrije zondagen per jaar ! Ze zijn gelukkig allemaal goed terecht gekomen. We zijn inmiddels al lang opa en oma! Na een aantal jaren op Terschelling te hebben gewoond, kreeg Jan Willem een beroep naar Zeddam. Daar hebben we 11 jaar gewoond. Ik was daar actief betrokken bij de zondagsschool en organiseerde o.a. musicals. Tenslotte verhuisden we naar Arnhem, waar Jan Willem bij de Stichting Intramurale Zorg ging werken. We zijn hier blijven wonen toen Jan Willem met emeritaat ging.

10

Ben je in Arnhem nog buitenshuis actief geweest? Het was nog in de tijd van het Ceaucescu-regime, dat ds. Klaas Eldering, die met zijn vrouw Ida in Roemenië theologie had gestudeerd, aan gemeenteleden vroeg mee te gaan naar Zevenburgen om hulp te verlenen aan de Hongaren aldaar, zowel geestelijk als materieel. Ik dacht: ‘Jan Willem rijdt hartstikke goed en graag’, niet beseffend dat het 2000 kilometer rijden was, bovendien riskant. Vandaar dat hij zei: ”We gaan allemaal of niemand!” We moesten zoveel mogelijk kleding zien mee te nemen en bij de grens geloofwaardig zien over te komen. Dat leidde soms tot komische situaties:

wij droegen dan extra lagen kleding, soms wel 4-5 lagen over elkaar. Onze lange Pieter-Jan ook wel een driedelig kostuum. Nadat we de grens achter ons hadden liggen, deden we de 'striptease': de overtollige kledingstukken werden uitgedaan en aan de plaatselijke predikant gegeven. Dat was altijd wel een hilarisch moment. Zo gingen we daarna regelmatig naar Roemenië. We werden daar als spionnen gezien voor Radio Free Europe. Dat was niet zo, maar we hebben inderdaad dingen gedaan en gesmokkeld die ongeoorloofd waren in de ogen van de Securitate. We hebben zelfs een keer, zonder dat we dat wisten, bijbels gesmokkeld naar dat land, in een bus van een christelijke onderneming! Dat was achteraf heel riskant want de douane was streng en achterdochtig, men mocht daar immers geen contact met buitenlanders hebben, zeker geen vrienden! Soms gaf ik iemand hier een gekregen kledingstuk of kocht het zelf (mode of niet ) en voor dat geld kocht ik dan een paar potten vitaminen, die in Roemenië dan nodiger waren! In die zelfde tijd gingen we ook naar de DDR, via de Raad van Kerken, Agathe Pijper en de STIOC, waar onze wijkkerk partnergemeente werd van de kerk in Halle. Ook de Heilig Hartkerk kreeg daar contacten. Enkele contacten met Duitsland bestaan nog steeds. Wat bewoog je om je in te zetten voor vluchtelingen? In onze kerk was er een oproep om, met de talenten die je hebt, contact te zoeken met de vluchtelingen in het toenmalige AZC 'Rosorum'. Omdat het verzoek uit de kerk kwam, zag ik het als een bijbelse opdracht hieraan gevolg te moeten geven en ben ik hier begonnen met taalles te geven aan vluchtelingen. Ik heb dat 3 jaar gedaan, samen met Tjissie Clifford, die mij later soms ook hielp met het typen van mijn brieven. De vluchtelingen begrepen niet waarom wij dit vrijwillig deden want: ‘voor wat hoort wat’. Toen dacht ik: ‘Wat voor zin heeft dat, als ze toch niet mogen blijven’. Toen onze eerste vluchteling Ahmad Bitarafan dan ook een negatieve beslissing kreeg, zijn wij mee naar de advocaat in Eindhoven gegaan en hebben gevraagd of het zin had een brief naar de IND te schrijven. Deze mensen zijn zo kwetsbaar! Het gevoel dat ik wat voor hem kon betekenen, gaf mij energie. Zo hebben we 20 jaar lang, soms onder tranen en met tegenzin, voor steeds weer nieuwe vluchtelingen, zelfs uit Maastricht en Wageningen, geschreven, geregeld onder andere namen en tijdelijk met een onderdrukt telefoonnummer. Het beheerste ons leven. Soms hoorde ik gruwelijke verhalen van vervolging en marteling. Vaak lag ik in bed nog na te denken over hoe ik een brief voor een vluchteling moest opstellen. Jan Willem putte gegevens uit de internationale pers en controleerde mijn brieven. Hij was ook zeer tolerant als ik ’s nachts het licht aan deed om een mooie zin gauw even op te schrijven. Zonder hem had ik dit nooit kunnen doen: hij reed steeds met ons naar rechtbanken, psychiaters, advocaten enz., wel zo’n 30.000 kilometers per jaar. Meestal was de samenwerking met de advocaten goed. De hoge telefoonrekeningen (die wij hierdoor toentertijd hadden, omdat ik ook regelmatig de IND belde om de zaak weer onder de aandacht te krijgen), werden door vrienden uit Duitsland betaald, die op hun manier een steentje wilden bijdragen aan vluchtelingenwerk. Nog steeds hebben we met enkele (ex-)vluchtelingen intensief contact. Maar sinds kort ben ik met dat schrijven gestopt, ondanks het goede resultaat, evenals met het werk als diaken, want we zijn ook bezig met andere activiteiten, zoals o.a. het werk, nu ook alweer rond 10 jaar, met een groepje op de Joodse begraafplaats, in samenwerking met de stichting 'Boete en Verzoening'. Tineke, hartelijk dank voor dit interview.

Bertrand Hoek

PKN-werkgroep ‘Kerk en Israël’

pioniersplek in Schuytgraaf van de PKN en de PGA

Messiasverwachting Er is in de Nederlandse taal een reikhalzend woord van Hebreeuwse oorsprong dat het hart op een bijzondere manier vult: Messiasverwachting. Een woord vol verlangen! Maar tegelijkertijd ook een vaag woord dat het voorstellingsvermogen weinig richtinggevend voedt bij vragen als: hoe zal de komst van de Messias plaats vinden, hoe moeten wij ons Hem voorstellen, wanneer zal Hij verschijnen (wat betekent ‘als een dief in de nacht’?)? Het woord Messiasverwachting doet het hart sneller kloppen, maar geeft het verstand geen concreet beeld. Binnen het Joodse denken is de komst van de Messias concreet gemaakt in talloze verhalen waarmee ook de christelijke voorstelling van de komst van de Messias verrijkt wordt. Kent u bijvoorbeeld het verhaal van de abt die de rabbi om raad vroeg? Er was eens een klooster waar het spirituele leven achteruit ging. Wat moet ik hieraan doen, vroeg de abt. De rabbi vroeg tijd om een advies te formuleren. Na enige dagen kwam hij terug: ik moet u een geheim vertellen: één van u hier in dit klooster is de Messias. De monniken waren zeer verwonderd. Zou broeder Anselmus de Messias zijn? Of de manke broeder Augustinus? Of ben ik het zelf? Ze betoonden elkaar respect en lieten tegenover elkaar de Lofzang voor hun Schepper vurig klinken. Het klooster was gered. Niet alleen verhalen, ook talloze Talmoedische discussies concretiseren de Messiasverwachting. Er is een uitspraak van Kafka die zo'n discussie samenvat: “De Messias komt, als hij niet meer nodig is.” De morele inzet van het individu, het volstrekt ernstig nemen van de dienst der dankbaarheid, het leven als een volwassen, vrij mens: dat maakt de komst van de Messias overbodig. Marcel Poorthuis heeft over een aantal Messiaanse Talmoedlezingen een prachtig boek geschreven: Het gelaat van de Messias (B. Folkertsma Stichting voor Talmudica, 1992). Uitgangspunt is het denken van de Franse filosoof Levinas die naar aanleiding van de rabbijnse uitspraak: “De Messias, dat ben ik”, opmerkt: “Mijzelf zijn, dat is Messias zijn. Ieder moet handelen of hij de Messias is.” De traditionele christelijke lezer van dit boek van Poorthuis zal er veel concrete voorstellingen en richtlijnen aantreffen die grondig afwijken van de christelijke orthodoxie. Maar de vele voorstellingen van de Messias stimuleren de verbeelding. En zeker zal hij het verlangen herkennen en het beroep op de verantwoordelijkheid van de mens die weet dat hij het Messiasschap moet voorbereiden. André van Dijk

De Stichting PaRDeS (voorheen B. Folkertsma Stichting voor Talmudica) is een studiecentrum waar iedereen welkom is die meer over het jodendom wil weten. Het hart van de stichting wordt gevormd door de Aschkenasy Bibliotheek, een verzameling van meer dan 8000 boeken die alle standaardwerken op het gebied van de joodse traditie omvat. De Stichting wil iedereen laten kennismaken met het jodendom, ongeacht zijn of haar achtergrond. De Stichting doet dat door lezingen en studiedagen te organiseren, cursussen te geven en het blad Tenachon uit te geven. De Stichting is in de jaren zeventig van de vorige eeuw opgericht door rabbijn prof. dr. Yehuda Aschkenasy z.l. http://www.stichtingpardes.nl/

pionier: Evert W. Brink MA tel.: 0640177474, e-mail: [email protected]

Nieuwe contacten Op zaterdag 12 december ’15 was in Schuytgraaf bij De Buitenplaats de traditionele Kerstfair, georganiseerd door de wijkvereniging. De laatste jaren was De Kandelaar daar aanwezig met een kraam. Dit jaar stond voor het eerst Spirit, met de nieuwe beachflag, met een kraam op de markt! Het weer was niet winters maar in de loop van de middag en avond wel nat en koud. We stonden tussen kramen met lekkere hapjes en kerstartikelen en iets verderop de kraam van de wijkvereniging waar men glühwein aanbood. Uiteraard hebben we ons even voorgesteld aan de leden van de wijkvereniging. De sfeer was in elk geval gezellig en zoals een kerstfair hoort te zijn; de kerstman, muziek en een warm vuur ontbraken niet. Gertjan de Vink had een kraam (buiten) kunnen regelen en samen met De Kandelaar hebben we gezorgd voor bemensing, de aankleding en materiaal. Voor kinderen waren er kleurplaten en stiften, voor belangstellenden een informatiegids van de PGA en Zuidenwind, het nieuwe kerkblad van de Pwg Arnhem-Zuid. Ook hadden we A-viertjes met informatie over verschillende Kerstvieringen van De Kandelaar, de Salvatorkerk, de Lucaskerk (Eusebiusparochie) en Leven in Schuytgraaf, met folders over de Herdertjestocht op Kerstavond in de wijk, georganiseerd door Leven in Schuytgraaf. Gertjan en ik zijn vanaf de opbouw tot ’s avonds aanwezig geweest, waarbij we een deel van de middag en avond geassisteerd werden door enkele enthousiaste vrijwilligers. We boden het drie-in-een spel Waarom Kerst? aan voor € 3,50 per doos. Dat is een combinatie van een kwartet, een kennisquiz en een gespreksspel rondom het Kerstverhaal, ontwikkeld door de EO, Agapè en de PKN. De opbrengst gaat naar Kerk in Actie. En een belangrijke lokker waren lange vingers met blauwe muisjes, een alternatief voor beschuit met muisjes (een lange vinger hapt nu eenmaal makkelijker weg), als symbool voor de geboorte van Jezus! Het was mooi dat veel bezoekers de link konden leggen met Jezus’ geboorte en de muisjes. Uiteindelijk zijn van de zestig ingekochte spellen zesendertig verkocht. Minstens zo belangrijk is dat we behoorlijke aanloop van bezoekers hadden en dat we veel mensen konden aanspreken n.a.v. de spellendoos en de lange vingers met muisjes. De meeste mensen waren niet echt geïnteresseerd in Kerst of het christelijke geloof, hoewel een aantal er wel iets van wist. Een heel wezenlijke waar ik blij mee ben, is dat ik van drie gezinnen hun adressen heb mogen noteren. Wie weet wat voor contacten daar uit voortkomen. Een belangrijke stap voor ons team is het nieuwe contact met Joset van Leeuwen. Zij is als pastoraal werker verbonden aan de Eusebiusparochie en o.m. werkzaam in Schuytgraaf. Samen gaan we kijken naar mogelijkheden voor kinderwerk in de wijk, vanuit R.K. en Protestants perspectief. Een oecumenische uitdaging! Hartelijke groet,

Evert W. Brink

11

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Petersborg, Slochterenweg 40 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126

Zondag

17 januari 2016

Zondag

24 januari 2016

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

diaconaal werk jeugdwerk onderhoud gebouwen zie Eusebiuskerk en zie SyrischKatholieke kerk (kader onderaan) zie Eusebiuskerk en zie SyrischKatholieke kerk (kader onderaan) drs. Th.D. van Loenen, Arnhem zie Eusebiuskerk

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

diaconaal werk plaatselijk kerkenwerk onderhoud gebouwen ds. E.I. Pot

10.00 u.

ds. M.A. Maan, viering H.A. ds. A.A.A. Schiebaan, Beekbergen ds. M.H. Leistra

10.00 u. 10.30 u.

10.00 u.

10.00 u. 10.15 u. 10.15 u.

10.00 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

10.30 u. 10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam en pastor E. Smeekens, oec. viering zie Salvatorkerk

10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam, themadienst geen dienst

zie Salvatorkerk

10.00 u.

drs. C. Hendriks, Ede hr. J.A. Noordeman, Arnhem ds. H.M. de Bruijn, Arnhem, m.m.v. CGZ ‘Árnhem-Zuid’ geen dienst

10.00 u.

ds. A.C. Poley, themadienst ds. J.S. Heuting, Ede voorber. viering H.A. ds. M.G. Fernhout

zie Syrisch-Katholieke kerk (kader onderaan) ds. W. Hartogsveld ds. G. Grandia, Doesburg mw. G. de Boo

10.15 u.

geen dienst 17.00 u.

ds. H. Spoelstra

10.30 u.

10.00 u.

ds. A.J. Metske, Arnhem ds. C. de Gooijer, Deventer ds. F.Z. Ort

10.15 u.

pastor G. Gies

10.00 u.

zie Siongemeenschap

zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

10.00 u.

ds. K. Dijk, Duiven pastor A. Poppen

10.00 u.

11.00 u. 10.30 u.

11.00 u.

pastor J.A.M. Bakker, Arnhem

10.30 u.

ds. H.M. de Bruijn, Arnhem hr. A. Mons. Elst (Over-Betuwe) hr. T.J. Strikwerda, Arnhem hr. A. Bennik, Arnhem

Oecumenische diensten Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum Waalstaete Waalstraat 36 Elke vrijdag 15.00 uur.

22 januari ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp 29 januari mw. N. Gudden 5 februari hr. T.J. Strikwerda, Arnhem

in de Syrisch-Katholieke kerk St. Jan Apostel, Oude Velperweg 56 - Arnhem

Verpleeghuis Heijendaal

Datum: Aanvang: Voorgangers:

22 januari pastor H. Mantel, Oosterbeek 29 januari pastor M.H. Brussel 5 februari pastor J. Koopman, Arnhem

In Arnhem-Noord wordt deze jaarlijkse viering van de zondag van gebed en eenheid van de christenen georganiseerd door het Oecumenisch Platform, ditmaal in samenwerking met de Syrisch-Katholieke parochie.

St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur.

12

Viering zondag van gebed voor de eenheid van de christenen

zondag 17 januari 2016 10.00 uur mgr. Noel Mosa Alcastoma, ds. Yolanda Voorhaar en ds. Klaas Touwen.

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Petersborg, Slochterenweg 40 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126

Zondag

31 januari 2016

Zondag

7 februari 2016

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

diaconaal werk plaatselijk kerkenwerk onderhoud gebouwen ds. Y.M. Voorhaar

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

10.00 u.

ds. M.M. Hazeleger, Hilversum ds. P.F. Boomsma, Westervoort ds. P.J. Moet, Velp ds. H. Oostdijk-van Andel

10.00 u.

Kerk in Actie - Werelddiaconaat plaatselijk kerkenwerk onderhoud gebouwen ds. M.M. Hazeleger, Hilversum ds. M.A. Maan, ZWO-dienst ds. A.C. Poley, viering H.A. ds. M.H. Leistra

geen viering

10.00 u.

ds. I. Lodewijk, Arnhem ds. P. Vermaat

10.00 u.

ds. C.M. Geels, Bunnik geen dienst

10.15 u.

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u.

10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u.

10.00 u.

geen dienst 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

ds. P. Oussoren, Apeldoorn ds. J. van de Wal, Velp ds. G.W. van der Brug, Zutphen mw. G. de Boo

10.30 u.

ds. K. Touwen

10.00 u.

ds. W. Hartogsveld

10.00 u.

ds. L. van Hilten-Matthijsen, Apeldoorn pastor R.J.J. Roefs

10.15 u.

zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

10.00 u.

hr. A. Bennik, Arnhem pastor A. Poppen

10.00 u.

pastor D. Booyink, Heelsum

10.30 u.

10.30 u.

11.00 u.

Kerkdienst voor iedereen in de Groteof Eusebiuskerk,

Oecumenische vieringen ‘De Zijp’

Datum: Aanvang: Voorganger: Medewerking: Dirigent: Orgel:

Datum: Aanvang: Voorganger: Medewerking: Dirigent: Piano: Thema:

Kerkplein 1

zondag 17 januari 10.15 uur ds. H.M. de Bruijn Chr. Gem. Zangvereniging ‘Arnhem-Zuid’ Michiel Vanhoecke Jack Blok

Coventrygebed in de Walburgiskerk,

Walburgisplein 1, Arnhem elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur wekelijks gebed voor vrede en verzoening.

ds. I. Lodewijk, Arnhem ds. R. van Laar, Rhenen ds. M.G. Fernhout en ds. P.F. Thimm, gez. dienst met Doopsgez. geen dienst geen dienst

zie Siongemeenschap

11.00 u.

ds. Joh. Brezet, Duiven pastor W. Palstra

ds. K. Dijk, Duiven mw. A. Mosterd, Arnhem ds. H.M. de Bruijn, Arnhem pastor P. Stegenga, Veenendaal

Elisabethkapel, Zwarteweg 25 zondag 24 januari 11.00 uur pastor Mirjam Wolthuis Zijp-koor Elin Meijnen Marianne Ratajski of Mark Walter 1 Samuel 10: Saul wordt door Samuel tot koning gezalfd. Het volk heeft zijn lang verwachte koning. Samuel legt het volk uit wat de rechten van een koning zijn.

Voor meer informatie: 026-4424567 en www. walburgisarnhem.nl 13

Opstandingskerk

kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl

wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] predikant: ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected] secretariaat: Jaap de Kleijn, [email protected] tel. 361 0683 wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500 kerkomroep: www.kerkomroep.nl

Bij de diensten

Op 17 januari is er geen dienst in de Opstandingskerk. We nemen deel aan de viering van de Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen, die ieder jaar in januari gehouden wordt en als het ware uitnodigt tot oecumenische contacten. Eén van de kerken, aangesloten bij het Oecumenisch Platform organiseert en dit keer zijn we welkom bij de Syrisch-Katholieke Kerk aan de Oude Velperweg 56 (vroeger de Willibrordkerk). Zondag 24 januari gaat Elsje Pot voor. Op 31 januari zal ik zelf weer voorgaan in de dienst.

Spreekuur op dinsdagochtend

Halverwege vorig jaar ben ik begonnen met een wekelijks spreekuur op dinsdagmorgen van 9.30 – 11.00 uur. Dit jaar ga ik daarmee door. Het komt weleens voor dat er niemand komt, maar dat is eigenlijk niet eens zo heel vaak. Een goede gelegenheid om even langs te komen om iets te bespreken, een afspraak te maken. U bent altijd van harte welkom.

Pastoraat

Bij het gemeente-zijn hoort ook, dat we naar elkaar omzien. Aandacht hebben voor elkaar. Dat geldt voor de hele gemeente en dat gebeurt gelukkig ook vaak. Veel mensen zijn actief betrokken.

Het woord is aan jou

‘Het woord is aan jou’, luidt het thema voor de Week van gebed voor de eenheid van de christenen. Deze gebedsweek wordt in 2016 van 17 tot en met 24 januari over de hele wereld gehouden. Kerken en groepen van christenen kunnen plaatselijk meedoen met het initiatief. De kerken in Letland hebben teksten gemaakt. De Raad van Kerken en MissieNederland werken samen aan de voorbereiding van deze Week van Gebed. Op 30 september 2015 werd het boekje met de orde van dienst, de meditaties voor de acht dagen en ander ondersteuningsmateriaal gepresenteerd in Amersfoort. Het materiaal van de Week van gebed komt uit Letland en is geïnspireerd op de tekst uit 1 Petr. 2:9 “Geroepen om de machtige daden van de Heer te verkondigen”. In de Nederlandse uitgave is aan deze missionaire opdracht een prikkelende draai gegeven: “Het woord is aan jou” De Raad van Kerken en MissieNederland kennen een lange gebedstraditie die teruggaat op initiatieven van ruim 160 jaar geleden. Wereldwijd bidden miljoenen christenen mee. Door samen te bidden blijken zij meer onderlinge verwantschap te ervaren. Tegelijk kun je je verantwoordelijkheid voor anderen 14

Maar het kan natuurlijk zijn dat u toch eens een gesprek wilt met uw predikant. Voel u vrij om te bellen. Ook wil ik u er op attent maken, dat ziekenhuis of verpleeghuis het niet doorgeeft, wanneer u daar komt. Wilt u daar een bezoekje, geef het dan door aan uw contactpersoon of aan mij. We willen graag met u meeleven.

Een nieuw jaar

Een nieuw jaar is begonnen. Altijd weer een drempel over. Het vorige jaar bracht veel ellende, overal in de wereld, dichtbij en veraf. Maar ook waren er de goede dingen. Voor 2016 wens ik u hoop, moed, vertrouwen en alle goeds, persoonlijk en in het grote geheel van de (wereld)samenleving. Een hartelijke groet aan u allen. Yolanda Voorhaar

Agenda

Elke dinsdag van 9.30 uur tot 11.00 uur is ds. Yolanda Voorhaar aanwezig. Zo. 17 januari Di. 19 januari Do. 21 januari Zo. 24 januari Wo. 27 januari Do. 28 januari Vr. 29 januari Di. 2 februari Di. 2 februari Do. 4 februari

Autodienst

Zo. 17 januari Zo. 24 januari Zo. 31 januari Zo. 4 februari

Geen dienst in de Opstandingskerk Ontmoetingsmiddag 14.00 uur Creagroep 9.30 uur Towerhouse 10.00 uur Commissie eredienst 20.00 uur Creagroep 9.30 uur Samen eten v.a. 17.15 uur Ontmoetingsmiddag 14.00 uur Taakgroep Communicatie 20.00 uur Creagroep 9.30 uur

mw. Pleuni v.d. Heide hr. Bert Oosthoek hr. Joop Vos mw. Bep Potjer

tel. 3613110 tel. 3648006 tel. 3641333 tel. 3611560

H. Altena tonen door de problemen van de samenleving in de voorbeden een plek te geven. Afgelopen jaar hebben in Nederland naar schatting zo’n 200.000 mensen meegedaan met het initiatief.

De oecumenische situatie in Letland

‘Living oecumene’ (actieve oecumene): deze woorden beschrijven de oecumenische situatie in Letland vandaag. Christenen uit verschillende tradities ontmoeten elkaar steeds vaker voor het gemeenschappelijke gebed en gemeenschappelijk getuigenis in een groeiend aantal plaatsen en gelegenheden. De banden tussen de bisschoppen en geestelijken van de Letse christelijke kerken gaan verder dan het houden van oecumenische vieringen: ze hebben hun wortels in echte vriendschap. Daardoor wankelen de scheidingsmuren die in vroegere eeuwen opgetrokken werden en wordt het mogelijk elkaar te erkennen als collega-ambtsdragers in de verkondiging van het evangelie. Ze ontmoeten elkaar regelmatig en bidden en loven God samen in een broederlijke sfeer en bespreken vragen die in Letland spelen. Er is een stabiele basis voor het ontwikkelen van de oecumene in Letland omdat geen van de kerken dominant is en er veel oecumenische activiteiten zijn. Tegelijkertijd moet worden toegegeven dat dergelijke activiteiten ontwikkeld worden door een relatief klein aantal mensen. Lees meer op: www.raadvankerken.nl

Bethlehemkerk

Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected] predikanten: ds. Menno Leistra, tel. 0575-845930 [email protected] ds. C.J. Kraai, tel. 0317-422188 / 06-24770523 [email protected] scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 [email protected] wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147, [email protected]

Uit de kapel Bij de diensten

Zondag 17 januari is onze kerk gesloten en bent u om 10.15 uur welkom in de Eusebiuskerk. Omdat het één van de PGAdiensten is, doen we dit jaar voor het eerst mee aan deze diensten, ook als daar niet de eigen wijkpredikant, ondergetekende, in voorgaat. Als ik goed ben ingelicht, is de dienst onder verantwoording van de Commissie Erediensten Eusebiuskerk en is ds. Henk de Bruyn de voorganger. Voor ons in de Bethlehemkerk een vertrouwd gezicht! Omdat deze zondag ook de eerste is van de Week van Gebed voor de Eenheid van Christenen zijn er ook op andere plekken in onze stad gezamenlijke vieringen. Om nog vollediger te zijn, is het ook goed om te melden dat het de eerste zondag van Actie Kerkbalans is. In de week van 17 tot 24 januari zullen weer veel vrijwilligers op pad zijn om aan deze actie mee te doen. Op zondag 24 januari is er in de Bethlehemkerk een viering van Schrift en Tafel. We mogen brood en wijn delen. En voor mensen die daar niet om welke reden ook bij kunnen zijn, is er de mogelijkheid om Avondmaal aan huis te vieren. Marthy te Brake heeft zich gemeld als tussenpersoon, dat wil zeggen dat u zich bij haar mag melden als u gebruik zou willen maken van deze mogelijkheid! We horen graag van haar! Op zondag de 31ste gaat ds. Moet uit Velp voor. Ook al zo’n bekend gezicht in onze kerk. Dat is toch ook het voordeel van een parttime-predikant, dat er geregeld andere mensen op de preekstoel staan met hun eigen geloof en inzichten. Verrijkend om zo van verschillende mensen de verkondiging van dat blijde evangelie te horen!

Allerlei

Op maandag 25 januari komt de catechesegroep van de Korenmaat bij elkaar. De diensten van 24 januari en 7 februari worden voorbereid respectievelijk op maandag 18 januari om 13.00 uur en donderdag 28 januari om 13.00 uur. Afspraken voor het kringwerk moeten nog gemaakt worden. Ergens in januari komt de groep Lectio Divina weer bij elkaar. U leest daarover in de nieuwsbrief en ook starten we met een kring die met elkaar nadenkt over vragen rond het levenseinde. Dit laatste naar aanleiding van een brochure die ds. Joanne Greving (wederhelft van ds. Patrick de Vries) schreef over de wensen rondom een uitvaartdienst. Drie mensen hebben aangegeven daarover met elkaar in gesprek te gaan. Er is dus ruimte voor meer deelnemers! Aanmelding bij ondergetekende. Menno Leistra

Werkgroep Project (Thema: Vrouwen, Onderwijs, Duurzaamheid)

De werkgroep heeft in de afgelopen periode van 2015 weer enkele acties gehouden.

De opbrengst van de High Tea in november bedroeg € 286,00 en de verkoop van de kaarten van november en december bedroeg € 257,00 De tussenstand op de thermometer staat nu op € 543,00 (excl. binnengekomen giften, deze volgt later). Een mooi resultaat tot nu toe, wetend dat er binnenkort nog enkele acties worden gehouden. Op zaterdagmiddag 23 januari zal, in samenwerking met de diaconie van de Opstandingskerk en de ZWO van de Diaconessenkerk, een presentatie door mevrouw Jaantje Vink van Kerk in Actie gegeven worden, over het Project in India: Onderwijs voor Lambada-meisjes. De presentatie zal bestaan uit een korte film, een informatieve presentatie en tevens zal mw. Vink haar eigen ervaringen vertellen van de reis die zij in het gebied heeft gemaakt. De bijeenkomst vindt plaats in de Opstandingskerk. Op dit moment is de exacte tijd nog niet bekend, maar wordt z.s.m. bekend gemaakt. U wordt van harte uitgenodigd bij deze bijeenkomst aanwezig te zijn. Misschien is het mogelijk, indien u niet over eigen vervoer beschikt, zelf te regelen dat u met iemand anders meerijdt. Op vrijdag 5 februari wordt weer de erwtensoepmaaltijd gehouden. De uitnodiging hiervoor gaat uit op zondag 17 januari. Bent u zondag 17 januari niet in de kerk en wilt u graag bij de maaltijd aanwezig zijn, dan kunt zich nog tot maandag 1 februari aanmelden bij één van de hieronder genoemde personen. Op 6 maart wordt nog een verkoop van kaarten gehouden. In de nieuwsbrief wordt de datum nog aangekondigd. U kunt natuurlijk nog altijd zelfgemaakte kaarten inleveren bij de werkgroep. Tussendoor kunt u elke zondag kaarten kopen die in de kaartstandaard in de hal staan. De opbrengst hiervan komt ook ten goede aan de projecten. Op zondag 20 maart (Palmzondag) kunt u de spaardoosjes weer inleveren. Daarna wordt het Project voor dit seizoen weer afgesloten. De totaal opbrengst wordt dan z.s.m. daarna bekend gemaakt.

Uitnodiging ERWTENSOEPMAALTIJD

De Werkgroep Project organiseert een erwtensoepmaaltijd, waarmee zij u (jou) en het Project 2015/2016 wil ‘voeden’. Eet met ons mee en geniet voor twee. De maaltijd kost € 7,50 per persoon. De maaltijd wordt gehouden op vrijdag 5 februari in de Bethlehemkerk. U wordt verwacht om 17.30 uur. Het gaat om een volledige maaltijd. Omstreeks 19.30 uur wordt het ‘restaurantje’ gesloten. U kunt zich opgeven tot uiterlijk 1 februari bij de commissieleden van de werkgroep: Ger de Vries (3622511), Ali Knoop (3611858) of Tjits Strikwerda (3642633) . Op de uitnodigingsbrief, die op 17 januari wordt uitgedeeld, kunt u zich ook via het aanmeldstrookje aanmelden en dit strookje deponeren in de witte bus, die dan achterin de kerk staat. Voor vervoer kan worden gezorgd. Graag ook aangeven op het aanmeldstrookje. Indien u geen voorkeur heeft voor erwtensoep, kunt u dit bij aanmelding kenbaar maken. Er is ook een andere soep beschikbaar. Namens de werkgroep Project, Corrien van ‘t Oever

Kerktaxi

17 januari 24 januari 31 januari 7 februari

hr. C. de Kramer hr. P. Blok hr. E. Eekma hr. J. van ’t Oever

tel. 361 24 98 tel. 361 49 39 tel. 379 21 47 tel. 362 15 14

P. Blok 15

Diaconessenkerk en Siongemeenschap wijkredactie: Inge Veldhuis, e-mail: [email protected]

Diaconessenkerk

kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962, [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur in de predikantenkamer scriba: Hilda van Vliet [email protected] wijkkas: ING rekening NL58INGB0000987600 t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds verhuur De Bakermat: e-mail: [email protected]

Bij de komende diensten

Op 17 januari is de Diaconessenkerk gesloten. In het kader van de week van gebed voor de eenheid van de christenen is er dan een dienst georganiseerd door het Oecumenisch Platform. Misschien herinnert u zich nog dat die dienst vorig jaar in onze kerk is gehouden. Dit jaar zijn we te gast in de SyrischKatholieke kerk (Oude Velperweg 56). Zie voor meer informatie het stukje elders in deze rubriek. Op 24 januari vieren we het Avondmaal, en de cantorij verleent medewerking aan de dienst. In deze dienst zal worden stilgestaan bij het feit dat we als Diaconessenkerk ‘Groene Kerk’ worden. Op 31 januari begroeten we ds. Magda Hazeleger uit Hilversum. Magda heeft een aantal jaren geleden stage gelopen in onze wijkgemeente en ze is een paar maanden geleden als predikant bevestigd in Hilversum. En tenslotte: op 7 februari staat het nieuwe ZWO-project centraal in de dienst. We lezen en overdenken daarbij het verhaal over de roeping van de discipelen.

Eusebiuskerkdiensten

De kerkenraad heeft besloten om, wanneer één van de PGA-wijkgemeenten de dienst in de Eusebiuskerk verzorgt, de Diaconessenkerk te sluiten en u uit te nodigen naar de Eusebiuskerk te gaan. De andere PGA-wijkgemeenten doen dit ook en zo hopen we op een aantal mooie gezamenlijke PGAdiensten per jaar in de Eusebiuskerk. In 2016 zijn de data van deze diensten: 20 maart, 17 april, 19 juni en 16 oktober.

Siongemeenschap

Vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7

http://siongemeenschap.webs.com predikant: ds. Ad Poley (met beperkte opdracht), tel. 06-15153211,

[email protected] secretariaat: p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem wijkkas Siongemeenschap: rekening NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.

Letland, met als motto: ‘Het woord is aan jou’. Letland kent drie grote kerkgenootschappen: 34,3 % van de bevolking is Luthers, 25,1 % is Rooms-Katholiek en 19,4 % is Orthodox. Oecumenische samenwerking echter wordt slechts door weinigen behartigd, veelal op basis van persoonlijke contacten. Soms neemt één van de kerken een initiatief maar verantwoordelijkheid voor de oecumene wordt niet gezamenlijk door de kerken gedragen. In Arnhem wordt deze jaarlijkse viering van de zondag van gebed voor de eenheid georganiseerd door het Oecumenisch Platform, ditmaal is samenwerking met de Syrisch-Katholieke parochie. Voorgangers in deze gezamenlijke viering zijn Mgr. Noel Mosa Alcastoma, Ds. Yolanda Voorhaar en Ds. Klaas Touwen. De viering vindt plaats in de Syrisch-Katholieke kerk St. Jan Apostel aan de Oude Velperweg 56, aanvang 10.00 uur.

Preekvoorbereiding

Op woensdag 3 februari bent u weer van harte welkom bij een preekvoorbereidingsgesprek. We beginnen om 10.00 uur en eindigen uiterlijk om 11.30 uur (kerkenraadskamer). We bespreken op 3 februari de lezing die op zondag 14 februari (de eerste zondag van de veertigdagentijd) in de dienst centraal zal staan: Lucas 4: 1-13.

Inloop en contact

Vrijwel elke maandagmorgen ben ik in de kerk aanwezig, tussen 9.30 en 11.00 uur. U bent welkom in de predikantenkamer voor een kop koffie, een praatje of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 026 3891962 (spreek evt. in op het antwoordapparaat). Hartelijke groet, Monique Maan

Autorijdienst Alteveer/Cranevelt 17-01 Jenny Meijer 24-01 Henk Hulstein 31-01 Henny Kromhout 07-02 Gerrie Mons

Zondag in de week van gebed voor de eenheid van de christenen

Op zondag 17 januari begint wereldwijd de gebedsweek voor de eenheid van kerken en christenen. Dit jaar is deze viering ontworpen door een interkerkelijke werkgroep van christenen uit 16

4434925 3513197 4422983 06 55194533

Burgemeesterswijk/Hoogkamp 17-01 Jaap Clifford 4439160 24-01 Jan Siert Wiersema 4420720 31-01 Jans Askes 3515893 07-02 Lineke Brinkman 3640376

Inge Veldhuis

Siongemeenschap Terugblik op de diensten rondom de kerst

Op donderdagavond 24 december (Kerstavond) vierden we het feest van de geboorte van Jezus samen met de bewoners van Het Dorp in de Kerstavonddienst in het KKC. Een mooie Kerstdienst die werd geleid door dr. Jan te Lindert. Na de dienst was er zoals gebruikelijk een kerstherberg; een gezellig samenzijn met de andere aanwezigen. Op vrijdag 25 december, Eerste Kerstdag, was er een feestelijke viering van onze eigen Siongemeenschap; predikant was, zoals gebruikelijk op dit soort bijzondere dagen, ds. Ad Poley. Een dienst die muzikaal werd ondersteund door orgel en trompetten; veel traditionele kerstliederen die met deze muzikale ondersteuning uit volle borst werden meegezongen.

Op zondag 27 december was er een speciale dienst die in het teken stond van het afscheid van dr. Jan te Lindert, die in Het Dorp lange tijd werkzaam was als geestelijk verzorger. Het was een mooie dienst waarin allerlei mooie gebeurtenissen de revue passeerden. Zo was er ruime aandacht voor de Taizé-vieringen, de mooie samenwerking met vele mensen en zijn werk in het KKC en in Het Dorp. Natuurlijk was het een dienst in de stijl van Jan, die soms staand vanaf de zijkant en dan weer drentelend door de kerkruimte de dienst volgde en vorm gaf. Van Ad Poley werd een afscheidsbrief voor Jan te Lindert voorgelezen; hij kon helaas niet bij deze afscheidsdienst aanwezig zijn. Verder waren er mooie woorden van Alie Schregardus en het als herinnering aanbieden van de eerste Paaskaars van onze gezamenlijke diensten. Naast het afscheid van Jan werd er natuurlijk ook afscheid genomen van zijn partner Gea en verder nog van organiste Janny van Lith met haar man Wim en van Caroline de Winkel, die regelmatig de solozang voor haar rekening nam. Natuurlijk was er ook ruimte voor een terugblik met een knipoog, die het kosterstrio onder de bezielende leiding van Hans Meijer voor zijn rekening nam. Het op de melodie van 'Guus kom naar huus' van Alexander Curly door hen gezongen 'Jan kom naar huus' zorgde voor grote hilariteit en kreeg natuurlijk groot applaus. Na afloop was er een gezellig samenzijn dat werd afgesloten met een heerlijk broodjesbuffet. Al met al een mooi samenzijn en afscheid, met dank aan al diegenen die hieraan hebben meegewerkt!! Van Jan te Lindert ontvingen wij nog de volgende mail om met u allen te delen:

Beste mensen, We zijn diep geraakt door jullie inspanningen. Hartverwarmend en vooral een onvergetelijk moment. We zijn overladen met geschenken in ons eigen hoek. Als koningen hebben jullie ons uitgewuifd. Geweldig. Ook dank aan de Siongemeenschap voor hun inbreng en het mogelijk maken van dit afscheid. We hopen uiteraard jullie nog regelmatig te treffen. Met vriendelijke groet, dr. J.G. te Lindert

Nieuw diaconaal project

Op zondag 3 januari 2016 vond de eerste collecte voor dit nieuwe project van Kerk in Actie plaats. Nog even kort een opfrisser over het project: Het betreft een project voor de Lambada-meisjes in India. In de regio Chandampet, in het hart van India, woont het Lambada-volk. De vrouwen en meisjes die tot dit inheemse volk behoren hebben het zwaar. Ze hebben vaak te maken met huiselijk geweld. Veel meisjes gaan niet naar school, ze worden jong uitgehuwelijkt en moeten zich thuis nuttig maken. Sommige meisjesbaby’s worden verkocht of gedood. De organisatie Gramya pakt dit probleem aan door onderwijs te bieden aan honderd Lambada-meisjes per jaar en hen zo klaar te stomen voor het reguliere onderwijs. De (vrijwillige) medewerksters van Gramya sporen misstanden bij vrouwen en meisjes op en zorgen ervoor dat hun levens verbeteren. Na de dienst van 3 januari zijn door Henny en Adri weer zelfgemaakte kaarten verkocht, waarvan de opbrengst eveneens ten goede komt aan dit diaconale doel. Met de aankoop van één of meer van deze prachtige kaarten steunt u het project dus ook!! Ook is het mogelijk om een (extra) financiële bijdrage voor dit nieuwe project over te maken op rekeningnummer NL60 INGB 0003 648 953 van de Wijkdiaconie Sionkerk, p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem. Graag onder vermelding van: Diaconaal project 2016.

Activiteiten in de komende weken

Rondom de Bijbel De contactavond op dinsdag 26 januari is speciaal bedoeld voor de bewoners van de Philadelphiahuizen. De avond wordt gehouden in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). De avond is gevuld met muziek, een bijbelverhaal, wat creatiefs en natuurlijk veel gezelligheid. Inloop vanaf 19.00 uur. Nieuwe deelnemers zijn altijd van harte welkom. Nadere informatie bij Wim Schröder: tel. 026-4431698 of [email protected] Bijbelkring De Bijbelkring vindt plaats op woensdag 27 januari in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). Aanvangstijdstip is 15.00 uur en de bijeenkomst duurt tot ongeveer 17.00 uur. De leiding van deze kring is in handen van Theo van Loenen. Nadere informatie bij Theo van Loenen. Gebedskring De maandelijkse gebedskring vindt plaats op woensdag 3 februari bij Hennie en George Bruno, Kustvaart 235 in Arnhem; dit is in de wijk Schuytgraaf. Aanvangstijdstip is 19.30 uur. Het programma voor deze avond ziet er als volgt uit: inleiding en gebed, bespreking gebedspunten, kringgebed en afsluiting met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader. Voor informatie, gebeds- en dankpunten: de heer C.W. Schröder, coördinator maandelijkse gebedskring De Rank & Siongemeenschap, Frombergstraat 15, 6814 EA Arnhem. Tel. 026-4431698 of [email protected] Met een hartelijke groet, Philip Greep 17

Prot. wijkgemeente Arnhem-Zuid vierplaats Salvatorkerk kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl wijkredactie: Kees van Keulen, tel. 3233466, [email protected] predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531 [email protected] scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343 [email protected] wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

De Regenboog

www.regenboogrijkerswoerd.nl Vierplaats: De Petersborg Slochterenweg 40

vierplaats De Kandelaar kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl wijkredactie: Kees van Keulen, [email protected] predikanten: ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577 [email protected] ds. Ad Poley, tel. 06-15153211 (wo + do), [email protected] scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected] wijkkas: NL33INGB0001348696 van De Kandelaar Pionier in Schuytgraaf bij de PKN en de PGA: Evert W. Brink MA, tel. 0640177474, e-mail: [email protected]

coördinator: Ron de Bie, tel. 3230129, e-mail: [email protected]

Diensten De Kandelaar

* Op 17 januari is er geen dienst in De Kandelaar in verband met de oecumenische dienst, die deze keer in de Salvatorkerk wordt gehouden. Voor nadere informatie, zie hieronder bij Diensten Salvatorkerk. * Op 24 januari gaat ds. Ad Poley voor. Dit wordt voor De Kandelaar de tweede themadienst over de zeven kernwoorden uit het lied van Ramses Shaffy: “Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder”. Op 24 januari is het woord ‘lach’ aan de beurt.

Diensten Salvatorkerk

* Op 17 januari is er in de Salvatorkerk een gezamenlijke en oecumenische dienst, aanvang 10.00 uur. Voorgangers zijn pastor Elly Smeekens van de Eusebiusparochie en ds. Pierre Eijgenraam. De cantorij onder leiding van Annette Hamelink zal haar medewerking verlenen. Thema naar aanleiding van 1 Petrus 2: 9 is: 'Geroepen om de machtige daden van de Heer te verkondigen.' Weliswaar zal er geen avondmaal worden gevierd, maar door middel van brood en zout zal wel voor iedereen zichtbaar worden gemaakt wat het betekent zout der aarde te zijn. * Op 24 januari is er een themadienst met bevestiging en afscheid van ambtsdragers. * op 31 januari en 7 februari is er als gewoon dienst.

Symbolisch bloemschikken

In de Adventsperiode en met Kerst hebben we met veel plezier aan de bloemstukken die op het liturgisch centrum van de Salvatorkerk stonden gewerkt. Elke week was het voor onszelf weer de vraag of het zou lukken niet alleen een mooi bloemstuk te maken, maar ook of het zou lukken iets te verbeelden over de Adventsperiode: 'Vanuit de duisternis op weg naar het Licht.' Geen gemakkelijke opgave, maar we hopen dat we er iets van hebben kunnen overbrengen. Ook dank voor de leuke en soms meedenkende reacties vanuit de gemeente. Die hebben we zeer gewaardeerd. Misschien ook goed om te weten dat we de bloemstukken na de kerkdiensten naar één van onze gemeenteleden hebben gebracht. Adri van’t Riet, Mimi Averesch

Sfeervolle Kerstavond in De Korenmaat

In Kerststal De Korenmaat was het stampvol op Kerstavond 24 december. Ongeveer 200 volwassenen en kinderen hebben genoten van een mooi Kerstverhaal met in het middelpunt natuurlijk Jozef, Maria en hun baby. Een herder vertelde het Kerstverhaal aan de aanwezigen en tussendoor werden liederen gezongen, af en toe onderbroken door boeh of bèèh door een koe of geit. Omdat niet 18

iedereen tegelijk in de stal kon, waren er twee voorstellingen. De mensen buiten kregen warme chocomelk en beschuit met muisjes. De bezoekers hadden zich verzameld bij winkelcentrum Rijkerswoerd en vertrokken van daar in een gezellige stoet met lampionnen en draaiorgel naar de stal van de stadsboerderij. Herders wezen de weg, op zoek naar de ster. De lampionnentocht en levende Kerststal worden elk jaar georganiseerd door Oecumenische Geloofsgemeenschap De Regenboog, de Koepelkerk en Natuurcentrum Arnhem. Menno Bonnema

Uit de kerkenraad

Allereerst wens ik u allen namens de kerkenraad een gezegend 2016 toe! Inmiddels hebben de eerste samenkomsten van onze kerkenraad al plaatsgevonden. Op 5 januari was de nieuwjaarsbijeenkomst. We hebben elkaar onder het genot van een hapje en een drankje alle goeds voor het nieuwe jaar toegewenst, nadat we eerst samen hebben stilgestaan bij de (waarschijnlijk) oudste Kersticoon. Zo hebben we de betekenis van het oude verhaal opnieuw beleefd. Op 12 januari hebben we tijdens de kerkenraadsvergadering afscheid genomen van de oude kerkenraadsleden en de nieuwe in ons midden begroet. Blij zijn we dat we naast de al ingevulde vacatures toch nog een nieuwe diaken en een ouderling kerkrentmeester hebben gevonden! Naar een nieuwe scriba, jeugdouderling en ouderling-kerkrentmeester blijven we zoeken. Ook zijn er nog steeds vacatures binnen de diaconie. Centrale thema’s voor deze eerste vergadering in het nieuwe jaar waren: * hoe gaan we verder met het onderzoeken van de mogelijkheden die Waarderende Gemeenteopbouw voor onze gemeente kan hebben en in hoeverre zijn hiervoor in onze huidige visie en het daarbij behorende beleidsplan/stappenplan aanknopingspunten te vinden. De heer Eduard Groen is bereid ons bij deze zoektocht te blijven begeleiden; * hoe kunnen we als kerkenraad en al wijkgemeente de asielzoekers die eind februari in Elderhoeve worden verwacht, een warm welkom heten. Wat kunnen wij voor hen betekenen en hoe kunnen wij de hulp die nodig is, zo breed mogelijk dragen. Inmiddels zijn de eerste samenkomsten van alle kerken/geloofsgemeenschappen en de gemeente Arnhem geweest. Het is goed te ervaren hoeveel

mensen hierbij betrokken willen zijn. Zo kunnen we een krachtige positieve stem zijn in dit proces. Natuurlijk wordt er ook aandacht gegeven aan gemeenteleden die nog erg moeten wennen aan het idee. Ik ben ervan overtuigd dat beide thema’s ons ook zullen helpen ons meer en meer één wijkgemeente te voelen in onze dienst aan Gods Koninkrijk. Ingrid Lodewijk

Informatiebijeenkomst voor alle gemeenteleden

Sinterklaasactiviteit Salvatorkerk 2015

Op 29 januari is er weer ‘kerkcafé’ in de Salvatorkerk. Gastspreker is mevrouw Margriet Kok. Zij is werkzaam als diaconaal consulent in Arnhem, adviseert diaconieën en is nauw betrokken bij vele projecten rond armoede in onze stad. Inspiratie voor dit werk vindt zij o.a. bij een katholieke geestelijke uit een ver verleden: Vincent de Paul (1581-1660). De katholieke Vincentiusverenigingen zijn naar hem genoemd. Al van jongs af aan zette Vincent zich in voor de armen. Hij trok zich het lot van de galeislaven aan en was stichter van een kloosterorde. Ook nu nog zijn er kloosterordes, maar ook groeiende lekenbewegingen die zich door hem geïnspireerd weten. Hoewel zijn tijd en zijn wereld ver afstaan van de onze, is zijn manier van geloven en leven kennelijk nog altijd aanstekelijk. Hoe dat zit? Daar zal Margriet ons over vertellen. Welkom, we beginnen om 20.00 uur.

Op zaterdag 5 december 2015 hebben de Salvator-Sint en -Piet cadeautjes uit de zak bezorgd bij drie gezinnen in de wijk Malburgen-West Bij de diaconie kwam er een aanvraag binnen van de leerkrachten van de Monchyschool, dat er 5 leerlingen vanwege de thuissituatie geen Sinterklaasfeest konden vieren. Als wijkactiviteit zijn wij aan de slag gegaan en hebben we een avond gepland om met de cadeautjes op pad te gaan. Wij hebben cadeautjes voor 4 meisjes en 1 jongen in de leeftijd van 6 tot 9 jaar uitgezocht en vervolgens feestelijk ingepakt en langs gebracht. Salvator-Sint en -Piet belden bij het eerste adres aan en troffen een familie aan die ziek op de bank lag. De kinderen waren blij en verrast, dat wij de cadeautjes voor hen brachten. Piet heeft ze toegesproken en daarna konden ze genieten van de geschenken, chocoladeletters en al het strooigoed. Met blijde gezichten hebben we afscheid genomen van het gezin en hebben de kinderen een plezierige sinterklaasviering gewenst. Op het volgende adres waren de kinderen helaas niet thuis en een oudere broer uit het gezin heeft de cadeautjes in ontvangst genomen. Hij was erg verrast, dat de Piet langs kwam met een zak vol cadeautjes en bleef ons nog vol van verbazing nastaren. Ook op het laatste adres was het stil, omdat de familie niet thuis was en de pakjes niet persoonlijk konden worden overhandigd aan het kind. Wij hebben inmiddels van de klassenleerkracht een reactie ontvangen, dat de leerlingen het bijzonder leuk vonden en heel blij waren met de cadeautjes. Met plezier en enthousiasme hebben wij de activiteit uitgevoerd en hopen dat er het volgend jaar meer kinderen worden aangemeld.

Kerstrondgang Blue-Band-gevangenis

Op donderdag 17 december zijn we met 6 personen naar de BlueBand-gevangenis geweest om de gevangenen een kerstattentie te brengen. Er waren een paar deelnemers die er al vaker waren geweest en een paar voor wie het de eerste keer was, waaronder ikzelf. Ik vond het heel spannend er naartoe te gaan, omdat ik niet wist hoe alles daar zou gaan. Voor ik naar binnen mocht, werd ik eerst gecontroleerd. Je moet altijd je ID-kaart bij je hebben en van tevoren aangemeld zijn. Toen we binnen waren, werden we ontvangen door pastor Wietse Visser. Hij legde ons uit dat de rondgang langs de cellen in tweetallen zou plaatsvinden en dat de deuren door de bewakers zouden worden geopend, zodat wij de Open Deur, de Kerstkaart en telefoonkaart konden geven. De gevangenen waren hier heel erg blij mee. Deze Kerstrondgang hebben we gedaan namens onze wijkgemeente Arnhem-Zuid. Voor mijzelf was het een hele bijzondere ervaring om dit te mogen meemaken. Lidy Slootweg

Seniorenmiddag De Kandelaar

Op donderdag 21 januari van 14.30 uur tot 16.30 uur wordt er in De Kandelaar voor de 70-plussers een seniorenmiddag gehouden. Natuurlijk is er volop ruimte voor het zingen en de ontmoeting met daarbij koffie en thee. Bovendien zal Saskia Plantinga van uitvaartonderneming Abreptus Uitvaartverzorging & Nazorg in Arnhem informatie geven over alles rondom een uitvaart. Saskia: “Wat ik nabestaanden graag laat weten, is dat ik werk vanuit mijn hart. Ik weet uit eigen ervaring wat het inhoudt als je een dierbare verliest.” Saskia is sinds 2006 gediplomeerd uitvaartverzorger en heeft ondanks haar leeftijd van 42 jaar de levenservaring die in dit vak nodig is. Er is ook gelegenheid vragen te stellen over alles wat er bij een uitvaart komt kijken.

En als u nog geen 70 bent en toch geïnteresseerd in het verhaal van Saskia Plantinga (zie hiervoor onder Seniorenmiddag De Kandelaar), dan is er goed nieuws, want Saskia komt ook op dinsdagavond 16 februari van 19.30 uur tot ongeveer 21.30 uur naar De Kandelaar om haar verhaal te vertellen. En ook dan is er gelegenheid vragen te stellen. De toegang is vrij.

Kerkcafé

Bijbelgespreksgroep

De Bijbelgespreksgroep op donderdagmiddagen in de Salvatorkerk gaat in januari nog niet van start. We hopen zo spoedig mogelijk daarna weer te beginnen.

Winterronde spelletjesmiddagen Salvatorkerk

De 'winterronde' van de spelletjesmiddagen in de Salvatorkerk is inmiddels van start gegaan. In de maanden januari, februari en op twee dinsdagmiddagen in maart bent u als vanouds vanaf 14.30 uur van harte welkom. Koffie, thee, een hapje, een drankje, talloze spellen en een paar sjoelbakken staan op u te wachten. Keus genoeg voor iedereen dus. U mag natuurlijk altijd iemand meenemen als gast en/of spelpartner. wanneer: elke dinsdagmiddag tot en met 8 maart waar: Salvatorkerk, Salvatorplein 274 tijd: 14.30 – 16.30 uur info: Rose Tee, tel. 3233433. Of u nu al eerder bent geweest of voor de eerste keer komt, graag tot ziens!

Inloopmiddag Emmaüskapel

Vanaf dinsdag 5 januari organiseert het buurtpastoraat van de Emmaüskapel, in samenwerking met RIBW (Regionale Instelling voor Beschermd Wonen), Arnhem & Veluwe Vallei, regio Malburgen een inloopmiddag voor GGZ-cliënten, aanverwante doelgroepen en wijkbewoners. De Emmaüskapel staat hiervoor iedere dinsdagmiddag open van 14.00 - 16.00 uur. Het gaat om een inloopmiddag met ruimte voor koffie, een spelletje, ontmoeting met andere bezoekers, vrijwilligers en professionals van de RIBW en de buurtpastor. Achterliggend idee is om een laagdrempelige ontmoetingsplek te creëren voor wijkbewoners die lotgenoten willen ontmoeten, vragen hebben over hun eigen situatie of gewoon een gezellig praatje willen maken in hun buurt. Eigenlijk is iedereen vanuit de wijk welkom die op die middag zin heeft in ontmoeting en gezelligheid. Loop gerust binnen, koffie en thee staan klaar.

Diensten Paascyclus

Graag willen we met jullie in gesprek over de Paascyclus, Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag. We hebben nu beide tradities, zoals het in de Salvatorkerk gebruikelijk was en zoals het in De Kandelaar gebruikelijk was, een keer gevierd. Nu willen we komen tot een gemeenschappelijke Paascyclus, waarin de goede elementen uit beide tradities een plaats krijgen. Daartoe nodigen we u graag uit op dinsdagavond 26 januari om 19.00 uur in de Salvatorkerk. Pierre Eijgenraam en Hubertien Oostdijk 19

Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected]

scriba: hr. P. Rosseel, tel. 3636335, [email protected] wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank

Terugblik

De kerstmiddag op 21 december was een feestelijk en sfeervol gebeuren. De kerstversiering in de kerk was met veel creativiteit gemaakt door Herman Albertus en Geesje en helemaal top! Waarvoor onze dank!. Die versiering begeleidde ons de hele kersttijd op sfeervolle wijze. Ook tijdens de kerkdienst van Eerste Kerstdag. Een klein maar fijn koor onder leiding van Jacques Ros luisterde de dienst op. En heel bijzonder was ook het blazersensemble, dat Jaap Franken uit Ede had meegenomen. Waarvan hier een foto. Allen die aan de viering van deze kersttijd hebben bijgedragen nogmaals hartelijk dank!

geven en is nuttig om daarmee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de rechtvaardigheid, opdat de mens die God toebehoort, volmaakt zou zijn, tot elk goed werk volkomen toegerust' Het griekse woord voor 'ingegeven' is 'theo-pneustos'. Theo betekent God, pneustos verwijst naar de Geest. Gods Geest schenkt het bijbelwoord. Het komt van boven en daarom is het in staat een mens te veranderen. Namelijk meer en meer te verstaan van Gods wil voor je leven. Opvoeding in rechtvaardigheid is een uiterst belangrijke effect van Gods woord. Voor rechtvaardigheid staat in de NBV het woord gerechtigheid. Het verwijst naar de 'gerechtigheid des geloofs', waar Paulus het over heeft en naar recht doen aan de ander, de medemens. Omdat de woorden van God zijn gegeven, mogen we er verwachtingsvol naar luisteren. We zullen er namelijk door veranderd worden in de zin, zoals God het met zijn woord bedoeld.

Bijbelkringen

In de Bonifatiuskerk zullen ook dit jaar weer meerder bijbelkringen zijn. De middagbijbelkring. Daarin bespreekt ds. Vermaat het boek Genesis. Op 2 februari, ’s middags om 13.30 uur is er de volgende middagbijbelkring. In Genesis zijn we toe aan de torenbouw van Babel en daarna begint het verhaal van Abram, die later van God een andere naam krijgt, namelijk Abraham. De avondbijbelkring is een soort close reading. Het accent ligt op het persoonlijk-actief lezen. Het onderwerp verschilt per keer. De avondbijbelkring komt weer bijeen op 28 januari om half acht. De jongerenkring komt telkens op afspraak bijeen. Deze kring is ten huize van Kelvin en Daniëlle Mulder.

Vluchtelingen in Arnhem-Zuid

De huisvesting van vluchtelingen in Elderhoeve heeft de kerken in Zuid in beweging gebracht. Ook de Bonifatiuskerk. Door de kerkenraad is een verklaring opgesteld, waaruit 2 citaten:

In Kerkperspectief nr. 15 werd onder 'meeleven' de te vroege geboorte van Eline Tilstra genoemd. Het werd een spannende tijd voor de kleine Eline, haar ouders en beide zusjes. Maar Eline is er bovenop gekrabbeld en maakt het nu goed. Op 13 december werd zij in de Bonifatiuskerk gedoopt. Bij de doop zong de gemeente het lied, dat op het geboortekaartje staat: Ik stel mijn vertrouwen op de Heer, mijn God. Want in Zijn hand ligt heel mijn levenslot.

Vrijwillige bijdrage

De christelijke gemeente mag dan een geestelijke zaak zijn, zonder het slijk der aarde, geld dus, vindt het geen voortgang. Wij zijn oprecht blij met de financiële gang van zaken in de afgelopen jaren. Door de vrijwillige bijdrage van allen zijn we in staat 2 dagen pastoraat te bekostigen. En ook in verregaande mate te voldoen aan onze verplichtingen in het geheel van de Protestantse Gemeente Arnhem. Daarbij moet worden genoemd, dat het Steunfonds kleine gemeentes van de PKN ons ondersteunt. En ook de Gereformeerde Bond. Door hun bijdrage kan ds. Vermaat een tweede dag in onze gemeente werken. De Vrienden van de Rank leveren met hun giften tevens een flinke bijdrage. Met dankbaarheid en ook met vertrouwen krijgt u van de kerkenraad één dezer dagen de envelop van de vrijwillige bijdrage. Dankbaar om wat u in de afgelopen jaren gaf, vertrouwend, dat u ook dit jaar onze gemeente van ganser harte zult willen steunen.

Bijbelstudie

Paulus schrijft aan Timotheus: 'Heel de Schrift is door God inge20

1 Vanuit het christelijk geloof zijn we van harte overtuigd, dat hulp dient te worden geboden aan de vreemdelingen, de vluchtelingen dus, die binnen ons gezichtsveld komen. De Bonifatiuskerk stemt daarom principieel en uit overtuiging in met het onderbrengen van vluchtelingen in Elderhoeve. En onze vrijwilligers zullen zich van harte inzetten om concrete, praktische hulp te bieden. Veel mensen kijken met enige angst naar de vluchtelingen, vanwege de terreur, die door sommigen wordt gepleegd, zowel in het midden-oosten als verder in de wereld. Citaat 2:Daardoor heeft de islam voor veel mensen een imago van geweld en terreur. Niemand is beter in staat dan de islam zelf om dit imago te veranderen. Of dat ook in het recente verleden altijd even adequaat is gebeurd, laten we nu rusten. De kerkenraad van de Bonifatiuskerk dringt er bij de gemeente op aan, het facet van de bestaande angst serieus te nemen. We roepen daarom de gemeente op, om met de imams ter plaatse te overleggen wat gedaan kan worden om de al of niet gegronde angst weg te nemen. En het resultaat van dit overleg duidelijk te communiceren naar de Arnhemse bevolking. Deze verklaring is door de gemeente Arnhem in ontvangst genomen. Samen met de andere kerken in Arnhem (Zuid) willen we ons inzetten voor hen, die door oorlogsgeweld van huis en haard verdreven zijn. H. Boer

Bijzondere wijkgemeente Parkstraatkerk

Inloopochtend: iedere woensdag van 10.00 tot 12.00 uur, de koffie staat klaar! Predikant en enkele gemeenteleden zijn aanwezig .

Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten Kerkgebouw: Parkstraat 31a / Aanvang diensten 10.15 uur Kastanjelaan 22E - Arnhem tenzij anders aangegeven. www.parkstraatgemeente.nl predikant: ds. Marieke Fernhout [email protected] wijkredactie: Els van Essen [email protected]

Er ligt weer een fris, nieuw jaar voor ons. Ik wens u allen een goed 2016 toe, met vertrouwen in de mens, en een open blik op de wereld en naar elkaar. Volgens mij zijn we ook daarvoor op aarde! Onze predikant Marieke Fernhout plaatste in ons maandblad van januari onderstaand gedicht: De laatste dagen en de laatste vragen van het geleden jaar staan voor de deur, de bomen kouder en de dromen ouder maar de verwachting nog vol gloed en kleur

want wij geloven: het licht van boven is niet te doven stelt niet teleur voor alle vragen van alle dagen achter de einder achter de deur

Gedicht van de Vlaamse dichter Anton van Wilderode (1918-1998)

Bij de diensten Geen speciale diensten in de komende tijd. Wel vast vooruitblikkend op begin februari: dan is er op de 7e een gezamenlijke dienst met de Doopsgezinde Gemeente in de Parkstraat. Na de dienst gaan we een dvd-film bekijken die heet ‘The Stones cry out’. Een documentairefilm over de geschiedenis van de Palestijnse Christenen, van 1948 tot nu. Er wordt over de situatie in Israël verschillend gedacht, het is immers behoorlijk gecompliceerd. De bedoeling is dan ook, dat er na het zien van de film een nabespreking volgt.

Diner bij de Buren

Inmiddels hebben we in de Parkstraat 4 keer bewoners (vluchtelingen) van de Koepel ontvangen voor een maaltijd en ontmoeting. De bedoeling is om dit eens in de 4 weken te blijven doen. Er zijn gelukkig genoeg vrijwilligers die meedoen met koken, spelletjes (schaken b.v.) en de mensen ophalen en terugbrengen naar de Koepel. Wellicht zijn er meer kerken in Arnhem actief met Diner bij de Buren. Anders is het beslist aan te bevelen! Verder draaien de kringen, kinder- en jongerenclubs gewoon weer verder in dit nieuwe jaar.

Els van Essen

Vrijdagavond 14 november: met de fiets arriveer ik bij een gebouw in het Spijkerkwartier in Arnhem. Heerlijke geuren komen door het open raam naar buiten. Verder kan ik niet in de keuken kijken, alle ramen zijn beslagen. Ik loop naar binnen, en zie José met een rood hoofd een heerlijk uitziende saus in de keukenmachine doen. Anderen lopen heen en weer met borden, bestek, kaarsen en glazen water. Ik ben in ‘de Voorhof’, een mooi bijgebouw van de Parkstraatkerk die inderdaad in de Parkstraat staat. Als kerkelijke gemeente doen we mee aan ‘diner bij de buren’. Twaalf mensen van ‘ons’ staan tegen zes uur een beetje zenuwachtig te wachten op 12 mensen die uit de Koepel zullen komen. Wanneer ze binnenkomen, ontroert het me: zulke jonge, stralende mannen, wat een verlies voor hun familie en land dat zij op de vlucht moesten slaan… Er is niet veel tijd voor verdere overpeinzingen; na de kennismaking en een mooi openingswoord in het Engels doet het breken van het brood bij de soep ook het ijs breken. Iedereen laat het eten zich goed smaken. Ondertussen wordt er gepraat, via Engels, via vertaalapps, via handen en voeten. Naarmate de avond vordert verstaan we elkaar steeds beter. Na het eten hebben we nog een universele taal: die van spelletjes en muziek. De piano wordt bespeeld, en de mensen gaan schaken, dammen, sjoelen. Ik waag me aan een potje schaken. Komt het schaakspel niet uit het Verre Oosten? Feit is wel dat ik alleen met tips en hulp van een Syriër met moeite mijn koning in het spel houd tegen een andere Syriër. De mannen laten me genadig winnen. Na afloop kijkt mijn tegenstander me ernstig aan en laat me dan zijn schermpje zien: “chess is war” staat er als vertaling van zijn Arabische tekst, schaken is oorlog. Tja, denk ik, was het maar zo, dat conflicten via een spel uitgevochten werden in de wereld. Vanavond vergeten we allemaal even de oorlog, en ontmoeten we elkaar in een spel.

Informatie over dit Arnhemse project vindt u op de website: www.dinerbijdeburen.com

21

Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem e.o. www.luthersegemeentearnhem.nl kerkgebouw: Spoorwegstraat 8-10, 6828 AS Arnhem, tel. 442 5084 wijkredactie: mw. Elly Muurling, tel. 333 6657 predikant: ds. Klaas Touwen, tel. 325 5327 secretaris: vacature

Viering in de week van Gebed voor de eenheid,

zondag 17 januari, 10.00 uur

Op zondag 17 januari begint wereldwijd de Gebedsweek voor de eenheid van kerken en christenen. Dit jaar is deze viering ontworpen door een interkerkelijke werkgroep van christenen uit Letland, met als motto: ‘Het woord is aan jou’. Letland kent drie grote kerkgenootschappen: 34,3 % van de bevolking is Luthers, 25,1 % is Rooms-Katholiek en 19,4 % is Orthodox. Oecumenische samenwerking echter wordt slechts door weinigen behartigd, veelal op basis van persoonlijke contacten. Soms neemt één van de kerken een initiatief, maar verantwoordelijkheid voor de oecumene wordt niet gezamenlijk door de kerken gedragen. In Arnhem wordt deze jaarlijkse viering van de Zondag van Gebed voor de Eenheid georganiseerd door het Oecumenisch Platform, ditmaal in samenwerking met de Syrisch-Katholieke parochie. Voorgangers in deze gezamenlijke viering in de SyrischKatholieke kerk, St Jan Apostel, Oude Velperweg 56, zijn mgr. Noel Mosa Alcastoma, ds. Yolanda Voorhaar en ds. Klaas Touwen. Aanvang 10.00 uur. In onze kerk is deze ochtend dus geen dienst.

woensdagavond 3 februari, 19.30 uur. Besproken worden dit keer preken van Berkhof en Sölle over ‘de Barmhartige Samaritaan’, begeleid door ds. Erwin de Fouw.

Bachcantatedienst op zondag 7 februari, 10.30 uur ‘Jesus nahm zu sich die Zwölfe’ (BWV 22)

Bach componeerde cantate 22 samen met nr. 23 ter gelegenheid van zijn auditie voor de Thomaskantor-vacature in Leipzig op 7 februari 1723, volgens de Lutherse kalender zondag Estomihi of Quinquagesima en dat betekent: de laatste zondag voor het begin van de vasten waarop in Leipzig ook de concertante muziek moest zwijgen, en dus de laatste gelegenheid voor een cantoraats-auditie, wilde het gemeentebestuur de vacature nog tijdens zijn ambtstermijn vervuld krijgen nadat zes eerdere kandidaten hun sollicitatie slechts ter versterking van hun eigen positie hadden gebruikt (Telemann, Graupner) ofwel te licht waren bevonden (Kaufmann, Duve, Schott, Fasch). Volgens een krant waren Bachs sollicitatiecantates ‘von allen, welche dergleichen ästimiren, sehr gelobet worden’, maar gemeenteraadslid Abraham Christoph Platz.verklaarde berustend dat “wenn man eben nicht die besten kriegen könne, man eben die mittleren nehmen müsse”. We denken in onze tijd wel ànders over de muziek van ‘de grote Bach’….! Elly Muurling

Vervolg op leren van Luther : ‘preken met een Lutherse inslag’

De vierde bijeenkomst in de serie Leren van Luther is op

Eglise Wallonne / Waalse Kerk Arnhem

www.waalsekerkarnhem.nl kerkgebouw: Gasthuisstraat 1, 6811 BS Arnhem naast het politiebureau wijkredactie: Martin Kas,

tel. 3703302, e-mail: [email protected]

predikant: ds. Henk Spoelstra, tel. 0412 - 486928 scriba en verhuur kerkgebouw: Cor de Jonge, tel. 0318- 637307 [email protected] contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302,

Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.

Januari 2016

Op 24 januari is de eerste kerkdienst van de Waalse gemeente in het jaar 2016. Niet dat er al die zondagen ervoor niet gevierd werd in ons kerkgebouw: bijna wekelijks vieren de Doopsgezinde gemeente (om 10.00 uur) en de Evangelische Broedergemeente (om 12.15 uur) in ons kerkgebouw hun diensten. En op 3 januari heeft de Oosterbeekse schrijfster Miriam Guensberg boeiend over zichzelf en over haar boeken verteld, omlijst door muziek van twee Syrische muzikanten. We zijn blij dat we sinds afgelopen najaar deze gezamenlijke activiteit van de Protestantse Gemeente Arnhem en het Stadspastoraat binnen onze muren hebben.

22

Vooruitblik

Ook dit jaar zal er elke vierde zondag van de maand een Franstalige dienst in ons kerkgebouw gevierd worden. In november is met de protestantse gemeente Oss afgesproken dat ds. Henk Spoelstra ook de komende drie jaar voor 10% van zijn dienstverband in de Waalse gemeente van Arnhem werkzaam zal zijn. Dat is een zeer beperkt aantal uren, maar we hebben het afgelopen halfjaar ontdekt dat het werkbaar is als er tussen kerkenraad en predikant goede afspraken gemaakt worden. Eén van die afspraken is, dat de meeste kerkdiensten worden ingevuld door gastpredikanten. De afgelopen jaren hebben we het lijstje van mensen die hiervoor beschikbaar zijn, kunnen uitbreiden met de predikanten Harrie de Reus (Gulpen), Tim Wiersum (Wichmond) en de theologen Riemer Roukema en Ferdinand Borger. Wat de muzikale invulling van onze diensten: ook dit jaar zijn we verzekerd van het hoge niveau (ook letterlijk) van onze organist Wim Roelfsema. Het koor van de Waalse gemeente in Utrecht zal naar verwachting enkele keren meewerken en een heel rijtje solisten en kleine ensembles hoeft alleen nog maar op een datum 'vastgeprikt' te worden. Zondagmiddag 24 januari Voor zondag 24 januari is de muzikale invulling op het moment van het schrijven van deze kopij nog niet bekend; op onze website www.waalsekerkarnhem.nl wordt eventuele verdere informatie vermeld. Ds. Henk Spoelstra gaat in deze dienst voor. En natuurlijk geen Waalse dienst zonder na afloop een vin d’amitié. Martin Kas

Stadspastoraat Arnhem

Plaats voor bezinning, verdieping en ontmoeting Driekoningendwarsstraat 30 6828 EH Arnhem tel. 3513185 www.stadspastoraatarnhem.nl e-mail: [email protected]

pastor: Ad Boogaard banknr.: NL96INGB0003848804 t.n.v. Stadspastoraat Arnhem

Expositie Saskia Blokzijl

Bij het Stadspastoraat Arnhem Driekoningendwarsstraat 30, Arnhem tel. 026 3513185 Titel: ‘Interieurs’ Schilderijen t/m 28 februari te bezichtigen ma t/m vrij, 10.00-14.00 uur. Saskia Blokzijl over zichzelf… Met frisse moed sta ik aan het begin van mijn ontwikkeling als schilder. Voor alsnog is mijn artistiek vertrekpunt altijd het lege canvas en vol pallet olieverf. Ik ben mij er erg van bewust dat ik schilderijen maak. Het is tweedimensionaal, dat respecteer ik door geen illusie op te roepen van perspectief. Er ontstaat een dilemma wanneer ik mijn waarneming zo precies mogelijk op het doek probeer aan te brengen. Ik schilder meubilair, maar de verf kan niet veranderen in objecten als banken. Als schilder ben ik geïnspireerd door het maken van kleuren. Het is bevredigend wanneer twee lijnkleuren elkaar raken en iets nieuws creëren. Het is een zoektocht naar de specifieke kleuren. De kleuren in de kamers inspireren, maar zij zijn niet goed genoeg, ik moet ze veranderen. Recentelijk verschijnen personen terug in de scenes van mijn schilderijen, maar zij staan niet in het middelpunt. Elk stukje op het doek krijgt mijn onverdeelde aandacht. Ik probeer te schilderen zonder gevoelens en wetenschap over de mensen en onderwerpen maar met een grote liefde voor het schilderen.

Asielzoekerscentrum in Elderhoeve

Inmiddels heeft het College van Burgemeester en Wethouders besloten dat het plan om 350 asielzoekers te huisvesten in Elderhoeve doorgaat. De inloopbijeenkomst op 11 december is goed verlopen. Het was plezierig om te zien dat er ook een behoorlijk aantal mensen vanuit De Kandelaar aanwezig was. Er worden nu de nodige maatregelen getroffen om de asielzoekers in februari te kunnen ontvangen. Ook als kerken willen we hierbij een rol spelen. Inmiddels heeft zich een werkgroep gevormd: Welkom in Elderhoeve, WIE. Ze zeggen op hun facebookpagina: “wie helpt de vluchtelingen? wie heet ze welkom? wie bouwt aan hun toekomst? wie is: welkom in elden? wie ben jijj? Laten we de vluchtelingen een warm welkom geven, zodra het zo ver is!” Het team van WIE is in overleg met COA en Arnhem voor Vluchtelingen (AVV). Vanuit welzijnsinstellingen, scholen, kerken en verenigingen wordt positief meegedacht, maar ook door wijkbewoners en vrijwilligers. Mocht je vragen, ideeën of opmerkingen hebben, laat het ons weten via de mail: [email protected] of laat een berichtje achter via de Facebookpagina: www.facebook.com/welkominelderhoeve. Hier staat ook alle informatie over de voortgang en tevens een aanmeldingsformulier voor vrijwilligers.

Nederlands Bijbelgenootschap Onlangs verscheen 'Jezus & de vijfde evangelist' van historicus Fik Meijer. Dit boek is een zoektocht naar de historische Jezus. Belangrijkste bron is de Joodse schrijver Flavius Josephus. Het leven van Jezus is het meest beschreven leven in de geschiedenis van de mensheid. In de vier evangeliën van het Nieuwe Testament lees je wat zijn volgelingen over hem geschreven hebben. Maar hoe kijkt een historicus daar tegenaan? Meijer probeert in Jezus & de vijfde evangelist daar een antwoord op te geven. Hij doet dat op dezelfde manier als waarop je Alexander de Grote zou kunnen onderzoeken of Julius Caesar. Matthijs de Jong, nieuwtestamenticus bij het Nederlands Bijbelgenootschap, las het boek. Het werk van Josephus is voor Fik Meijer dé bron om Jezus in een historisch decor te plaatsen. ‘Heel boeiend’, vindt Matthijs de Jong, maar tegelijk is die exclusieve aandacht voor één bron ook beperkend. En bovendien is die bron niet onomstreden. ‘Hoe kan Josephus’ verhaal zonder kritische toetsing, doorgaan voor hét decor waartegen de gebeurtenissen uit Jezus’ leven zich afspelen?’ Welk beeld van Jezus levert dit op? De Jong: ‘Met Josephus in de hand komt Meijer uiteindelijk toch weer uit bij Jezus als een politieke messias met een aanhang die om actie tegen de Romeinen roept. Maar volgens mij zou Josephus’ visie op de geschiedenis eerst zélf onderwerp van discussie moeten zijn.’ Ook bij de manier waarop Meijer de vier evangeliën gebruikt, heeft De Jong bedenkingen. ‘Meijer gebruikt de evangeliën kris kras door elkaar en put er naar believen uit om zijn verhaal te vertellen. Het lijkt vaak eerder een vrije hervertelling dan een historische reconstructie.’ Opvallend is verder dat Jezus’ boodschap over Gods koninkrijk en zijn eigen rol daarin een beperkte rol speelt. ‘Meijer schrijft dat hij Jezus’ boodschap maar vaag vindt. Maar hij heeft geen oog voor het eschatologisch zelfbewustzijn van Jezus. Dat komt omdat ook Josephus voor die aspecten van de Joodse godsdienst in zijn boeken weinig aandacht heeft.’ Matthijs de Jong geeft op www.debijbel.nl inzicht in het onderzoek naar de historische Jezus, de moeilijkheden die onderzoekers daarbij tegenkomen en goede pogingen om daarmee om te gaan. ‘Er is het een en ander op Jezus & de vijfde evangelist aan te merken. Maar de zoektocht naar de historische Jezus is zeker zinvol.’ Bron: Nederlands Bijbelgenootschap Contactpersonen namens de NBG-werkgroep afd. Arnhem: hr. Henk Goeree en mw. Rita Hop, tel. 026-3819135

Ouderlingenblad (93e jaargang!) is hét maandblad voor pastoraat en gemeenteopbouw, het meest en best gelezen tijdschrift binnen het kerkenwerk. Betrokken bij de kerk? Ouderlingenblad helpt u mee op te bouwen. De artikelen bevatten veel praktische tips en geestelijke reflectie voor allerhande kerkenwerk in uw gemeente. Ouderlingenblad helpt u te praten en te luisteren bij uiteenlopende situaties en te zoeken naar levensoriëntatie. Vele vrijwilligers en professionals in het pastoraat hebben zich op dit tijdschrift geabonneerd. Een echt praktijkblad voor bezoekwerkers en betrokken kerkgangers! Voor een abonnement à €28,25 p.j.: VBK Media Abonnementen, Postbus 13288, 3507 LG Utrecht, tel. 088-7002700, e-mail: [email protected] (uitgeverij Kok Kampen). 23

KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden.

Het logo van dit ‘Buitengewoon

NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

Jubeljaar van de Barmhartigheid’, ontworpen door de Sloveense jezuïet en kunstenaar Pater Marko Ivan Rupnik.

Zie pagina 9.

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl

Goeie reis in 2016!

Uw uitvaart, Onze zorg

Siska Caneel Uitvaartverzorging Begraven of cremeren? Wij verzorgen een persoonlijke en respectvolle uitvaart, ongeacht waar u bent verzekerd.

www.caneeluitvaarten.nl tel. 065288706