Wij leven dankzij Moerman. Wetenschap Goede prognose bij teelbalkanker. Interview Regulier is brandblusgeneeskunde

Uitzicht

UITGAVE VAN MMV #5 2014 JAARGANG 41

GEZOND ACTIEF – NATUURLIJK BETER

5

‘Wij leven dankzij Moerman’

8 22 26

Wetenschap Goede prognose bij teelbalkanker Interview ‘Regulier is brandblusgeneeskunde’ Reportage Wildplukken: onkruid is gezond

m mv

jaar

Het voordeel van Lamberts

Pure Visolie 1100mg 60c c 23,75 120c c 39,95 180c c 50,95

m mv

B12 als Methylcobalamine 1000mg 60t c 13,95

www.hb08.nl jaar

Vitamine D(oen) 1000ie (25mcg) 180t c 19,30 4000ie (100mcg) 120c c 24,95

redactioneel In dit nummer 4 Snijbiet

Boordevol vitamine K 5 Interview Joke en Kees Zimmermann

‘De arts moedigde ons aan door te gaan’ 14 Ontgift uw huis

Weg met die giftige antiaanbaklaag! 17 Ledenwerfactie:

Gratis naar Corpus 21 Interview vrouwenarts Barbara Havenith

‘Hier gaan regulier en complementair hand in hand’ 25 Nieuws

Supplementen blijven aftrekbaar 26 Reportage

Koffie van kleefkruid, puree van zevenblad 30 Nieuws

Opmars biologische voeding

Rubrieken

08 In de media 13 Kruidentuin 16 Lijf en leden 18 Recepten 29 Column Gert Schuitemaker 32 Vraag & Antwoord

Dubieus Hij is arts in opleiding, nog niet praktiserend dus, maar over de complementaire behandelingen hoef je hem niks wijs te maken. ‘Een al te eenzijdig pleidooi brengt de reguliere geneeskunde in diskrediet en biedt patiënten valse hoop’, laat Ben de Jong op de opiniepagina van het Reformatorisch Dagblad van donderdag 5 juni weten. Hij reageert daarmee op columns en artikelen van Jan van Klinken in het RD. En passant noemt hij de MMV een dubieuze vereniging die er mede debet aan is ‘dat mensen van complementaire geneeswijzen de hemel op aarde verwachten, helaas met ondersteuning van zorgverzekeraars.’ In de overtuiging dat het niet de slechtste vruchten zijn waaraan de wespen knagen, kan ik met de aanduiding dat MMV een dubieuze vereniging is best leven. Maar dat mensen die gebruik maken van complementaire geneeswijzen ‘een hemel op aarde verwachten’ is natuurlijk ronduit belachelijk. Hoe kom je erop! Patiënten kiezen er voor om hun kans op genezing te vergroten en hun kwaliteit van leven te verbeteren. Ze willen niet alleen een behandeling ondergáán, maar ook zelf bijdragen aan hun herstel. Is daar iets mis mee dan? Er moet de arts in opleiding, bij alle kennis die hij zonder twijfel heeft vergaard, toch ook veel ontgaan zijn. Over de rol van voeding en supplementen bij kanker in ieder geval. ‘Uw voeding is uw medicijn, uw medicijn is uw voeding’, zei Hippokrates al, en die kun je toch moeilijk wegzetten als een complementaire nieuwlichter. De opiniërende bijdrage van de arts in opleiding zegt veel over hem, maar weinig over het onderwerp. Dat kan ook eigenlijk niet anders, hij weet er te weinig van. Wetenschap is gediend met mensen die niet blind gangbare opinies volgen, maar vragen stellen. De schrijver heeft geen vragen, hij weet alles al. Het zal zijn ontwikkeling tot medicus verrijken als hij zich ook verdiept in benaderingen die niet direct zijn keuze zijn.

Wetenschap is gediend met mensen die vragen stellen

Cor van Groningen hoofdredacteur

Uitzicht

3

folaat 165 ug

beta-caroteen 4568 ug

vitamine K 830 ug

kalium 300 mg

vitamine C 35 mg

calcium 90 mg

eiwit 3 gr

magnesium 11 mg

zel e v s g n i d voe 2,5 g

ijzer 4 mg

aten koolhy3dgrr

snijbiet De Beta Vulgaris gaat al poosje mee. Aristoteles schreef er over en de oude benaming komt terug in de Amsterdamse Warmoesstraat. Aan deze straat tussen het Damrak en het IJ lagen vroeger de tuinderijen die de stad van groenten voorzagen, waaronder Warmoes dus. Een onsje rauwe snijbiet levert ongeveer achtmaal de dagelijks aanbevolen hoeveelheid vitamine K. Overigens maken gezonde darmen zelf voldoende vitamine K aan. Omdat vitamine K onder meer de bloedstolling bevordert, moeten mensen die bloedverdunners of antistollingsmiddelen slikken wel oppassen. De vermelde hoeveelheden gelden per 100 gram rauwe snijbiet. In gekookte vorm bevat de groente minder vitamine C (6 mg), folaat (100mg) en vitamine K (327 ug).

Op pagina 18 vindt u een recept met snijbiet

4

Uitzicht

m mv

jaar

interview TEKST EN BEELD JAN VAN KLINKEN

' Wij leven dankzij Moerman'

Joke had nierkanker, Kees had slokdarmkanker

Uitzicht

5

Twee dagen nadat Joke genezen was verklaard, kreeg Kees de diagnose slokdarmkanker. Joke (72) en Kees Zimmermann (68) kozen naast een reguliere behandeling voor de Moermantherapie en zijn nu ruim tien jaar verder. “Dankzij Moerman”, zeggen beiden met overtuiging. Joke: “Mijn specialist zei dat het de Moermantherapie was die mij zo goed deed.”

6

Uitzicht

m mv

jaar

J

oke Zimmermann had al een jaar last van bloedingen die volgens de huisarts van haar blaas afkomstig waren. Toen ze in 1992 tijdens het weekend door een vervangend arts werd bekeken, wankelde de diagnose. Nadat hij de stolsels had bekeken, stuurde hij haar linea recta door naar het ziekenhuis.

Daar werd ze in eerste instantie gerustgesteld, omdat er volgens de uroloog sprake was van een cyste waarmee ze, volgens de man, ‘wel honderd kon worden’. De internist dacht daar anders over. “Dit is nierkanker”, vertelde hij Joke op besliste toon. Ze keek er niet echt van op; ze had er rekening mee gehouden dat het niet goed zat. Voor alle zekerheid was ze drie weken daarvoor al met het Moermandieet begonnen. Via kennissen kwam ze in contact met een dame uit De Lier, een oude vriendin van Diana van Linden, de secretaresse van Cornelis Moerman. Zij gaf Joke een lijstje met de namen van supplementen die ze direct begon te slikken.

Frappant Ze onderging een operatie waarbij de aangetaste nier werd weggehaald. Het herstel verliep zo voorspoedig dat het de artsen verbaasde. Tegen haar behandelend specialist zei ze dat ze dit waarschijnlijk aan de Moermantherapie te danken had. Hij vond het prima en moedigde haar aan om ermee door te gaan. “Een hele fijne man. Behalve dokter was hij ook mens”, tekent Joke aan. Hij beaamde dat het beslist de Moermantherapie was die haar zo goed deed. “Je had eerst een spitse neus, een kenmerk van lichamelijke aftakeling, en nu niet meer. Ook je bloedwaarden zijn dik in orde”, prees hij haar gezondheid.

want hij kon haast geen eten meer verdragen. Als hij gedurende de dag een schaaltje pap naar binnen wist te lepelen, was hij al tevreden. Met een vijzel stampte Joke de supplementen fijn en roerde ze door de pap.

Het herstel verliep zo voorspoedig dat het de artsen verbaasde

Op advies van de vrouw uit De Lier at Joke geen vlees meer en geen suiker. “Zondigde ik een keer, dan kreeg ik meteen opgezette klieren. Dat was frappant.” Ze genas en zag vervolgens in haar omgeving bevestigd dat de Moermantherapie ook bij anderen effect sorteerde. “Een vriendin van me kreeg op haar zestigste baarmoederkanker die uitzaaide naar de botten. Na een operatie, waarbij de baarmoeder verwijderd is, volgde ze ‘Moerman’ en de kanker verdween en keerde niet meer terug.” “Je bent hartstikke gezond”, zei haar specialist op de dag dat ze in 2003 definitief afscheid van hem nam. Ze hoefde niet meer terug te komen. Twee dagen later echter kreeg haar man Kees de diagnose slokdarmkanker. “Ik stond onder strenge controle”, vertelt hij, “omdat het maagzuur vanwege een breuk in mijn middenrif terugliep in de slokdarm. Bij een op de vier mensen met deze aandoening ontaardt dat in kanker. Vandaar dat ik periodiek werd onderzocht.” Het goede nieuws was dat het proces nog niet in een vergevorderd stadium verkeerde. Hij vreest dat hij het anders niet had kunnen navertellen. “Twee mensen hier in de buurt hadden dezelfde ziekte, maar toen het werd vastgesteld was er al niets meer aan te doen.” Hij kon behandeld worden in het AMC met behulp van een nieuwe techniek. Zou voorheen een buismaag zijn geplaatst, nu kon hij via de mond worden geopereerd. Dat had als groot voordeel dat hij normaal kon blijven slapen. “Bij een buismaag moet je zittend slapen.”

De voorgeschreven vitaminepreparaten gebruikte hij voorafgaand aan de operatie. Daar ging best wel wat tijd overheen. Toen hij zich naderhand in het ziekenhuis meldde, waren ze verbaasd over zijn uitstekende conditie. “Ik ben jaloers op je bloed”, kreeg hij zelfs van een verpleegkundige te horen. In totaal waren er tien plekken in zijn slokdarm aangetast. Die plekken konden allemaal met lasertechniek goed worden verwijderd. Net als zijn vrouw genas hij opmerkelijk snel en maakte sinds zijn herstel diverse reizen naar Indonesië, het land waar hij verliefd op is. Zijn vrouw kon helaas niet mee. “Met één nier is goed te leven, maar hitte kan ik slecht verdragen”, licht Joke toe.

‘Laat maar’ Dat hij de Moermantherapie volgde heeft hij, in tegenstelling tot haar, nooit aan zijn oncoloog verteld. Vers in het geheugen lag nog de reactie van een bevriend chirurg met wie hij eens over Moerman sprak. Die kaatste snerend terug: ”Schei toch uit, dat helpt geen moer man.” Kees: “Laat maar, dacht ik in het ziekenhuis. Wel moest ik even glimlachen toen ik hoorde dat mijn bloed in perfecte staat was.” Net als Joke hoort hij regelmatig verhalen die de werkzaamheid van de Moermantherapie ondersteunen. Bij de receptie van de autogarage waar hij chef was, meldde zich jaren geleden een man die zelfs met een stok nauwelijks nog kon lopen. Zijn auto moest in de reparatie maar dat ging toch te veel kosten. “Laat maar zitten”, zei de man. “Ik heb nog maar een paar weken te leven. Ik heb zwaar kanker.” Tot zijn stomme verbazing zag Kees de man een half jaar later weer. Hij kon zijn ogen niet geloven. “Hoe is dit mogelijk?”, vroeg hij. “Nou”, zei de man. “Ik ben bij Moerman geweest...”

Supplementen Ook hij nam contact op met de dame die zijn vrouw zo succesvol had geadviseerd. De andere dag had hij de supplementen al in huis. Een van de supplementen betrof een hoog gedoseerd vitamine C-preparaat, dat uit Amerika was overgevlogen, omdat het in Nederland niet verkocht mocht worden. Het was een hele toer om zijn lichaam te laten profiteren van de supplementen,

Jan van Klinken is freelance-journalist en plv. hoofdredacteur van Uitzicht

Uitzicht

7

in de media TEKST ARJAN VAN LAAR

Beeldvorming

W

aarschuwingen tegen de betoverende werking van het beeld klinken al in het Oude Testament. Met de huidige beeldvormende technieken lopen artsen het gevaar zich blind te staren op een versie van de werkelijkheid die met de realiteit weinig van doen heeft. Zo blijft er altijd behoefte aan betere beelden. Maar ook aan het zien met eigen ogen. Echografie, ct- en mri-scan ten spijt, tasten chirurgen bij tijd en wijle nog volledig in het duister. Het inmiddels wegbezuinigde wetenschapsprogramma Labyrint (3 februari ’13) neemt ons mee naar een operatiekamer in het Antonie van Leeuwenhoek. Waar oncoloog Theo Ruers aan de hand van scanbeelden levertumoren lokaliseert en verbrandt. Ruers wil beter: “We maken nog steeds een flinke snee en het verschil tussen gezond leverweefsel en tumorweefsel is niet altijd duidelijk.” Daarom werkt hij aan de ontwikkeling van een ‘fotonische naald’. Deze moet het mogelijk maken tumorweefsel tijdens de operatie te herkennen. In de hersenchirurgie moeten operateurs het doen met beelden uit de CT-scan. Honderden ‘plakjes’ van de schedel, waar de chirurgen tijdens de operatie een beeld van moeten vormen. Jackie Schooleman ontwikkelde, met behulp van technologie uit de spelcomputerindustrie, software die al deze plaatjes samenvoegt tot een driedimensionaal beeld. “Heel dat gepuzzel, wat de chirurg normaal gesproken in z’n hoofd zit te doen, ziet hij in vier seconden voor zich; op hele natuurlijke en intuïtieve manier.” De grenzen van het mogelijke schuiven nog verder op wanneer patiënten onder een scanapparaat geopereerd worden. Al dan niet door een robotarm die de menselijke foutfactor minimaliseert. Net als Labyrint gaat het bedrijf van Jackie Schooleman, Virtual Proteins, dat niet meer meemaken. De

veelgeprezen start-up van de Eindhovense High Tech Campus ging onlangs failliet. Philips Medical Systems neemt het stokje over. In diverse financiële media verscheen dit persbericht: “Philips wijst artsen de weg naar tumoren.” En wel met software dat 3D beelden produceert van ct-scanners, waarop chirurgen hun vorderingen life kunnen volgen. Philips ziet de introductie van het nieuwe systeem “met vertrouwen tegemoet” en meldt optimistisch dat de interventionele oncologie een markt is die jaarlijks met vijftien procent groeit. Beter beeld leidt niet automatisch tot betere diagnoses. Argos van 12 april jl. liet 337 pathologieverslagen onderzoeken en vond in bijna een kwart van de gevallen ‘grote discrepantie’ tussen de gediagnosticeerde en de werkelijke doodsoorzaak. Een patholoog vertelt: “Het hart had er geen zin meer in en het ziekenhuis wilde alleen weten waar de apneu-aanvallen vandaan kwamen en wat de conditie van het hart was. Tot mijn verbazing komt er een bijna voetbalgrote niertumor tevoorschijn.” Over het laatste decennium halveerde het aantal obducties en die trend zet door. Belangrijkste reden: de opkomst van beeldvormende technieken als echografie, ct- en mri-scanners. Emeritus hoogleraar pathologie, Anton Becker: “We krijgen dus het idee dat we het allemaal wel weten. We hebben geen obducties nodig om te weten waar alle uitzaaiingen van een maligne gezwel zijn gebleven.” Becker ziet de obductie als een kwaliteitsinstrument dat betere doktors kweekt. “Ik denk dat het heel goed is als je telkens toch weer even ziet hoe het in elkaar zit. Dat werkt louterend.”

Reageren? Kijk- en luistertips? [email protected] www.wetenschap24.nl | argos.incontxt.nl/seizoenen/2014/afleveringen/12-04-2014

8

Uitzicht

tumoren & behandeling (9)

TEKST DOKTER BOB HORNSTRA FOTO'S LEONARD DAVIDS/BVF TEKST DR. HANS STOOP BEELD ISTOCK

OORZAAK IN GENEN EN OMGEVING

GOEDE PROGNOSE BIJ TEELBALKANKER Zaadbalkanker is een van de weinige vormen van kanker die goed te genezen is. De vijfjaarsoverleving is meer dan 95 procent. In Nederland worden jaarlijks een kleine achthonderd, hoofdzakelijk jonge, patiënten gediagnosticeerd. Dat is één procent van alle mannen met kanker. Maar de tendens stijgt wel.

Uitzicht

9

Het voorkomen van zaadbalkanker wereldwijd in de periode 1998 -2002

Genvironment: Afro-Amerikanen hebben vier maal minder kans op zaadbalkanker dan blanke Amerikanen.

kelen tot kanker. Andere gevolgen van de onjuiste aanleg van de zaadballen (testicular dysgenesis syndrome) zijn: het niet indalen van de zaadballen, slechte zaadkwaliteit en afwijkingen in de aanleg van de plasbuis. Nog een bewijs van de invloed van omgevingsfactoren is de migratie van de Finnen naar buurland Zweden. Zweedse mannen hebben een hogere kans op zaadbalkanker dan Finnen. De eerste generatie Finse Zweden had geen verhoogde kans op zaadbalkanker, maar hun zonen wel.

Genvironment Chia V Metal. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2010;18:1151-1158

Al in de eerste vijf weken van de zwangerschap wordt de kiem gelegd voor zaadbalkanker. Carcinoma in situ worden deze voorlopercellen genoemd. Aangenomen wordt dat ze zich ontwikkelen tot zaadbalkanker. Dat gebeurt in de regel tussen de puberteit en de middelbare leeftijd. In deze leeftijdsgroep is het de meest voorkomende kanker bij mannen.

MEER WETEN? App: ‘Check your Friends’. Ontwikkeld door de stichting Zaadbalkanker, voor het uitvoeren van zelfonderzoek. Absoluut een aanrader. Boek: 'Zaadbalkanker. Feiten en ervaringen'. Zeer veel goede informatie voor patiënten en hun naasten. Uniek met betrekking tot deze vorm van kanker. Niet in de boekhandel verkrijgbaar. Bestellen via www. stichtingeindelijk.nl

10

Uitzicht m mv

Microscopisch bekeken bestaat de zaadbal uit twee soorten cellen. De kiemcellen waaruit de zaadcellen ontstaan en de stromale cellen: de Sertoli- en de Leydigcellen. Deze hebben een bijzondere functie bij de uitrijping van de zaadcellen. Tumoren van deze laatste twee celtypen zijn elk goed voor twee procent van het totaal en zijn in de regel goedaardig. Wanneer we het over zaadbalkanker hebben, wordt de kanker bedoeld die uitgaat van de kiemcellen. Kiemceltumoren (KCTs) worden op hun beurt onderverdeeld in seminomen en non-seminomen.

Hormoonverstoorders De laatste twintig jaar verdubbelde het aantal nieuwe gevallen van zaadbalkanker. Waarschijnlijk is die toename mede het gevolg van blootstelling van zwangere vrouwen aan hormoonverstorende stoffen. Componenten uit plastics en cosmetica hebben in de baarmoeder een remmend effect op de ontwikkeling van de zaadbal – en de daarin gelegen kiemcellen. Het idee is dat de vroege voorlopers van de zaadcellen niet volledig uitrijpen door de blootstelling aan dit soort factoren. Daardoor neemt de kans toe op het ontstaan van voorlopercellen die zich na de puberteit ontwik-

jaar

Maar het zijn niet alleen omgevingsfactoren die de kans bepalen. Teelbalkanker is voornamelijk een ziekte van Caucasische (blanke) mannen. Er komen steeds meer aanwijzingen dat genen én omgeving, afgekort “genvironment”, verantwoordelijk zijn voor de hogere incidentie van zaadbalkanker onder WestEuropese blanke mannen. Recent ontdekte varianten in het DNA blijken voorspellend zijn voor het ontstaan van zaadbalkanker. ‘Europees’ DNA blijkt erfelijke eigenschappen te bezitten, die door een hele kleine verandering gevoelig zijn geworden voor bepaalde omgevingsfactoren. Afrikaanse en Aziatische mannen hebben dezelfde erfelijke eigenschappen, maar dan zonder de Europese verandering. Wanneer zij naar West-Europa migreren, blijft de kans klein dat hun zonen zaadbalkanker ontwikkelen. Dat Afrikaanse en Aziatische mannen deze ziekte vaker bespaard blijft, heeft ook te maken met hogere testosteronspiegel van zwangere Afrikaanse en Aziatische vrouwen. Opmerkelijk is dat deze typische veranderingen aan ons erfelijk materiaal al bij meerdere vormen van kanker zijn gevonden. Moerman was al op de hoogte hoe hij deze genen als het ware buiten spel kon zetten, simpelweg met gezond volwaardig voedsel en verse sappen.

Symptomen en ontdekking De meeste mannen ontdekken zelf dat er iets mis is. Ze voelen een knobbel of een pijnloze zwelling. Of nemen een verandering waar in grootte of vorm van een of beide zaadballen. Voor alle blanke mannen in de leeftijd van 15 tot 45 jaar is zelfonderzoek van de zaadballen aan te raden. Ander symptomen zijn: • zwaar gevoel in de balzak • druk of pijn in de onderrug, buik, lies of op alle drie die plaatsen • gynaecomastie – borstvorming bij de man (invloed hormonen).

Seminomen zijn met bloedonderzoek slecht op te sporen. Daarentegen is bij nonseminomen de aanwezigheid van tumormerkstoffen (ß-HCG en α-FP) meestal duidelijk verhoogd. Momenteel is er een studie gaande naar het opsporen van ontspoorde cellen in het sperma. Het zoeken is naar een specifiek eiwit – OCT3/4. In 2003 introduceerde de onderzoeksgroep Looijenga van de afdeling Pathologie van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam dit eiwit als een specifieke en zeer gevoelige marker voor zaadbalkanker en zijn voorlopercellen. Een op de vijf mannen met vruchtbaarheidsproblemen én kalkspatjes in beide zaadballen ontwikkelen zaadbalkanker. De ziekte komt ook bij toeval aan het licht. Bijvoorbeeld wanneer er onderzoek wordt gedaan naar problemen bij zaadvorming bij een zwangerschapswens.

Behandeling Tot de jaren zeventig van de vorige eeuw was zaadbalkanker in meer dan de helft van de gevallen dodelijk. Sinds de introductie van de chemotherapie is het een van de best te genezen kankers. Vroegtijdig ingrijpen heeft de grootste kans van slagen, met de minste bijeffecten. De behandeling beperkt zich bij voorkeur tot een chirurgische ingreep. Want de harde les uit het verleden is dat de bijwerkingen van bestralings- en chemotherapie op lange termijn vaak ernstig zijn, onder andere: chronische vermoeidheid, harten vaataandoeningen, stofwisselingsstoornissen en nieuwe tumoren. Bij de relatief jonge patiënten is de kans op deze late bijwerkingen des te groter.

Preventie Ruim voor de geboorte zijn de voorlopercellen al aanwezig. De aanname dat deze cellen altijd tot kanker uitgroeien, berust op weinig wetenschappelijke studies. Het is goed mogelijk dat het immuunsysteem de afwijkende cellen weet uit te schakelen. Zo bezien is preventie van zaadbalkanker door een gezonde leefstijl weldegelijk mogelijk. Aanstaande moeders kunnen preventief veel betekenen door de eerdergenoemde hormoonverstorende stoffen uit te bannen. Daarbij is het raadzaam producten mijden die de oestrogeenspiegel verhogen. Dus niet te veel fyto-oestrogeenrijke voeding. Met name sojabonen omdat deze veel isoflavonen bevatten. Een gezonde omgeving is noodzakelijk gedurende de gehele conceptie en ontwikkeling van de baby. De baarmoeder moet de veiligst mogelijke omgeving bieden voor de bevruchte eicel. Wat aanstaande. ouders zelf kunnen betekenen, beschreef ik in de serie ‘Gezond zwanger’ (Uitzicht 2009).

Complementaire behandeling Met name chemotherapie en bestraling belasten het lichaam zwaar. Hier kan de complementaire geneeskunde goede diensten bewijzen. Vraag de behandelend regulier specialist uit welke cytostatica de therapie precies bestaat. Verschillende natuurlijke, niet schadelijke stoffen kunnen de werkzaamheid van de chemotherapie ondersteunen en/of de schade ervan beperken. Selenium bijvoorbeeld beschermt de nieren tegen het middel cisplatine en vitamine E kan het hart beschermen tegen adriamycine.

Moerman was al op de hoogte hoe hij deze genen buiten spel kon zetten

De therapie hangt af van samenstelling en grootte van de tumor. • Verwijdering van de zaadbal via het lieskanaal (orchiectomie). Als de omstandigheden dat toelaten, heeft de operatie binnen enkele dagen plaats. Zijn er aanwijzingen voor metastasen dan volgt de operatie liefst in 24 uur. • Alleen als sprake is van uitgebreide metastasen heeft chemotherapie voorafgaand aan de orchiectomie de voorkeur. • Verdere behandeling hangt af van het pathologisch onderzoek: Bij een seminoom beperkt de kanker zich in tachtig procent van de gevallen tot de zaadbal. Uitzaaiingen gebeuren via de lymfe. Seminomen zijn zeer gevoelig voor bestralingstherapie. De nonseminomen zijn bijzonder gevoelig voor cytostatica. • Beenmergtransplantatie is een laatste mogelijkheid. Gezien de grote kans op onvruchtbaarheid wordt sperma ingevroren.

Aanvullende behandelingen moet u altijd in overleg doen met een gespecialiseerde arts; bijvoorbeeld een arts uit de niet-toxische tumortherapie. Maar stel ook altijd uw behandelend reguliere arts op de hoogte. Bronnen: Montgomery SM et al. 2005; Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention. Edwards TM et al. 2005 International Journal of Andrology. (Looijenga LH, Stoop H et al. 2003 Cancer Res.)

Dr. Hans Stoop is kankeronderzoeker en vaste medewerker van Uitzicht

Uitzicht

11

(advertenties)

Detox uw lichaam met Kanji-Kenko voetpleisters • verbetert uw immuniteit • voor een betere slaap • betere concentratie • helpt bij stoppen met roken en drinken

Bent u vaak moe en wilt u zich gewoon wat beter voelen? Probeer dan de Kanji-Kenko voetpleisters naar beproefde Japanse formule. Plak de revolutionaire detoxpleisters voor het slapen gaan op uw voetzolen en terwijl u een aangename nachtrust hebt, wordt uw lichaam ontgift. De natuurlijke ingrediënten stimuleren, via de zenuwbanen, uw organen om afvalstoffen af te voeren. Het bewijs zijn de zwartgeworden pleisters de andere ochtend. Ervaar zelf het effect en bestel de probeerverpakking voor slechts € 5,95 Ga naar www.derooderoos.com/catalog of naar www.direct-help.nl en bestel uw Kanji-Kenko detox voetpleisters!

FONTEIN DEWaterzuiveringsystemen

Een eigen van

bron

zuiver water in

huis

Voor service & info bel: 0524-291106 www.defontein.eu 12

Uitzicht m mv

jaar

next generation nutrition

kruidentuin TEKST PETRA PRONK INHOUD MARRY FOELKEL, KRUIDENDESKUNDIGE

DE BOTTELROOS: KONINGIN VAN DE BLOEMEN In juni bloeit overal de rosa rugoso, een bottelroos, met heel lekkere geurige bloemen. “Deze roos is een goed voorbeeld van de luxe van de natuur”, vindt Marry Foelkel. Een blik op de koningin van de bloemen. De rosa rugosa groeit het liefst op kalkrijke grond. De bloei duurt tot het moment dat de roos bottels geeft, in de herfst. De bloeiperiode is te verlengen door de rozenblaadjes van de bloem af te plukken. De roos wordt zo geprikkeld om nieuwe bloemen te vormen, waardoor je er langer van kunt genieten. Vanwege de heerlijke geur wordt er al sinds mensenheugenis rozenolie gemaakt. “Deze beroemde etherische olie was al bekend bij de kruisvaarders

die het gebruikten om ontstekingen te remmen. In de zestiende eeuw noemde de beroemde botanicus en geneesheer Rembert Dodoens rozenolie in zijn kruidenboeken al als geneesmiddel. Het kan ingezet worden bij uiteenlopende klachten, van moeilijk genezende wonden, blaaszwakte, tandvleesontstekingen en keelpijn tot witte vloed. De roos bevat adstringenten, samentrekkende stoffen. Daarom wordt rozencrème vaak gebruikt om de huid te verstevigen en rimpels te voorkomen. Van de uitwendige toepassingen is vooral de bloedstelpende en samentrekkende werking bekend.”

Rozengelei De roos is ook in de keuken goed te gebruiken. Van de blaadjes maakt Marry

een heerlijke frisse rozengelei. De smaak is zo verrassend zacht en bloemig dat haar gelei zelfs de weg weet te vinden naar de keuken van het Okurahotel. De koningin van de bloemen heeft een rijtje bekende familieleden, zoals vrouwenmantel die bekend staat om haar bloedstelpende en samentrekkende werking. Of de moerasspirea die heilzaam werkt tegen ontstekingen en pijnlijke gewrichten of agrimonia, die in de Bachremedies gebruikt wordt voor kinderen. Andere familieleden zijn de aardbei, framboos en braam. De steenvruchten appel, peer en pruim zijn neven en nichten van de roos die allemaal een ondersteunende werking voor een specifiek orgaan hebben.

RECEPT

ROZENOLIE INGREDIËNTEN 100 g rozenblaadjes of bloemen | olijf- of amandelolie | alcohol (10 procent)

1 2 3

Doe de rozenblaadjes in een jampotje en overgiet ze met olijfolie of amandelolie. Deksel erop en in de zon laten staan tot de blaadjes slap worden. Zeef de olie en klaar.

Deze super lekker ruikende olie is smaakvol in de keuken en heerlijk als massageolie. Een perfect en goedkoop alternatief voor dure verzorgingsproducten.

Uitzicht

13

ontgift je huis (4) TEKST MATILDE NEWMAN

...volop alternatieven: keramiek, Thermolon, email, gietijzer, gietaluminium, klei...

De eerste pan met Teflon-laag betekende in 1954 een ware revolutie in de keuken. Eten bleef nog nauwelijks plakken in de pan. Inmiddels weten we dat de antiaanbaklagen giftig kunnen worden bij verhitting. Wat zijn de alternatieven?

OP ZOEK NAAR PAN DE

schoonste

Eerlijk is eerlijk, de Amerikaanse chemicus Roy J. Plunket deed een bijzondere ontdekking toen hij begin jaren veertig per toeval de gladde eigenschappen van Teflon ontdekte. Een halve eeuw later gaan de antiaanbakpannen nog steeds als zoete broodjes over de toonbank. Maar wellicht is het einde van het succes in zicht. De Teflonlaag in pannen is gemaakt van het zogenaamde PTFE, een fluorpolymeer dat water- en vetafstotend is. Dit materiaal wordt ook gebruikt in bijvoorbeeld outdoorkleding, tapijten en verf. Voor de productie van PTFE is perfluoroctaanzuur (PFOA) nodig. Deze laatste stof is erg belastend voor het

14

Uitzicht m mv

jaar

Hoezo duur?

Dat een goede pan niet duur hoeft te zijn, blijkt uit een test van het Duitse televisieprogramma ‘Service Zeit’. Topkoks testten verschillende merken keramische koekenpannen met uiteenlopende prijskaartjes op antiaanbakprestatie, krokant bakken en de hardheid van de keramische laag. Winnaar werd een simpele pan van dertig euro van het merk Culinario. Hoe lang de pan meegaat, werd uit deze test niet duidelijk.

milieu en vormt een risico voor de gezondheid. Daarom zijn er wereldwijd afspraken om de productie van PFOA af te bouwen en het vanaf 2015 helemaal niet meer te gebruiken.

Veiliger alternatief Zowel het PFOA en het polymeer PFTE kunnen schadelijk zijn en voor problemen zorgen. “Bij verhitting boven de 260 graden Celsius komen bij PTFE schadelijke, mogelijk kankerverwekkende stoffen vrij. Deze temperatuur bereik je vrij snel in een pan op het vuur”, legt Manon Gagic uit. Zij is oprichtster van Greenjump, een online winkel voor ecologische, biologische en fair trade producten, waaronder ongevaarlijke alternatieven voor de pan met antiaanbaklaag. Gagic: “De basis van veel van deze pannen is een keramische laag, die minstens net zo goed werkt tegen aanbakken dan een traditionele PTFE laag. Daarbij zijn ze glad en geleiden warmte goed.” Toch betekent keramisch niet per definitie veilig. Gagic: “Keramische pannen worden in zeer uiteenlopende prijsklassen verkocht. De laag blijkt in de praktijk lang niet altijd even goed te zijn. Er is veel kwaliteitsverschil en ook de wijze van productie en gebruikte materialen kunnen erg variëren. Denk aan het gebruik van schadelijke stoffen als lood en cadmium. Vaak is het bij de goedkopere pannen niet duidelijk waar en hoe ze gemaakt zijn.”

Thermolon Een ander ‘anti-aanbak’ alternatief voor het schadelijke PTFE is Thermolon. Volgens de Belgische pannenfabrikant Greenpan is deze nieuwe anti-kleeflaag gemaakt uit mineralen in plaats van kunststof en schilfert deze niet bij slijtage. Bovendien ontstaan er geen giftige dampen bij verhitting tot 450 graden Celsius. Ook Manon Gagic zegt dat een pan met Thermolon veiliger en duurzamer is, “omdat er geen schadelijke stoffen kunnen vrijkomen en omdat hij zeer sterk en temperatuurbestendig is.” Naast pannen met keramiek en Thermolon zijn er emaille pannen, gietijzeren pannen en zelfs gietaluminium- en kleipannen. Het merk Riess maakt pannen van email die zo milieuvriendelijk zijn dat ze gerecycled kunnen worden. Volgens Riess is email “niets anders dan een soort glas dat bij 840 graden Celsius is vast gesmolten op een basis van ijzer. Dit zorgt voor een zeer glad, niet

poreus oppervlak dat geen stoffen afgeeft. Het voedsel blijft daardoor zuiver en de smaak puur.” Zoals met veel pannen, kan ook hier de binnenlaag beschadigen door het gebruik van harde of schurende voorwerpen.

Voor de harde kern Gietijzeren pannen vormen een hoofdstuk apart, omdat eten aan de bodem blijft plakken. Je kunt er door verhitting van olie als het ware een antiaanbaklaag ‘inbakken’, maar dit vergt kennis en kunst. Wel is er een aardige keus aan gietijzeren pannen op de markt die al voorzien zijn van een antiaanbaklaag, vaak van email. Voorbeelden hiervan zijn Le Creuset en Alva. Deze laatste heeft de traditionele gietijzeren pan een stuk lichter in gewicht gemaakt door gebruik van aluminium. Bovendien zorgen siliconen handgrepen voor meer gebruiksgemak. Wie dan nog door blijft zoeken, komt uit bij pannen van klei. De zogenaamde Römertopf is een stoofpot van poreus aardewerk die voor gebruik eerst in koud water moet worden geweekt en alleen in de oven gebruikt kan worden. Door de oven pas aan te zetten als de schaal met inhoud en deksel er al in staat, ontstaat er een soort mini-oven in de oven. Het water, dat opgenomen is door de klei, verdampt en stoomt de ingrediënten gaar. Een goede manier om zoveel mogelijk voedingsstoffen in het gerecht te behouden. Wees gewaarschuwd: je moet hierbij geen haast hebben in de keuken. De Römertopf staat bekend om de lange kooktijd.

OP PANNENJACHT? LET OP! Doe een vergelijkend onderzoek als je op pannenjacht gaat en let daarbij op de volgende aspecten: • Welke materialen zijn gebruikt in de pan? • Wat gebeurt er met deze materialen bij verhitting? • Hoe duurzaam is de pan vervaardigd? • Hoe duurzaam is de pan bij intensief gebruik? • Wat zijn de ervaringen van anderen met de pan? • Is de leverancier of producent beschikbaar voor aanvullende informatie?

Matilde Newman is freelancejournaliste en vaste medewerker van Uitzicht

Uitzicht

15

lijf & leden LEDEN VAN MMV VERTELLEN HOE ZE PERSOONLIJK INVULLING GEVEN AAN HET THEMA ‘GEZOND ETEN – GEZOND LEVEN’.

HCI bedwingt maagzuur Jo Peters, een trouw MMV-lid, lijdt sinds 1984 aan Nonhodgkin. Toen hij indertijd hoorde over de Moermantherapie en zich erin verdiepte, schakelde het hele gezin rap over op het dieet van de Vlaardingse arts. Mede aan diens therapie heeft Jo het te danken dat hij nog leeft. Zijn ziektegeschiedenis was al eerder in Uitzicht te lezen (2012-1). Dat hij opnieuw aandacht krijgt, heeft alles te maken met een opzienbarende ontdekking. “Het gaat om een probleem”, zegt hij, “waaraan ik nooit heb gedacht, net zo min als de artsen, de homeopaat, de iriscopist en al die anderen die ik in de loop der jaren heb bezocht.”

Gewichtsverlies Het begon met een nieuwe complicatie die zich vorig jaar aandiende: gewichtsverlies. En niet zo maar een beetje. Op onverklaarbare wijze leverde hij in een half jaar zes kilo in. Dat kon zo niet doorgaan. Uit maag- en bloedonderzoek bleek dat een bacterie zijn maagzuur ‘opat’. Enkele weken voor een nieuwe controle las hij in ‘Waarom maagzuur goed voor je is’, een boek van dr. Gert Schuitemaker, over een tekort aan maagzuur en een te hoge PH (zuurgraad). Wie dat heeft, verteert het eten onvoldoende. “Je voeding verdwijnt dan zo in het gemeenteriool, ook al eet je nog zo gezond”, zegt Jo. Hij legde het boek voor aan zijn behandelaar en die vond het wel interessant maar ja, de man moest zich houden aan het protocol.

Klep open “Uit het boek blijkt dat het gros van de mensen te weinig maagzuur heeft, vooral op oudere leeftijd”, vervolgt Jo (71). Bij hem is het tekort het gevolg van een bacterie, bij ouderen is de productie gewoon te laag. Het tekort manifesteert zich in de vorm van omhoog komend maagzuur. “Door te weinig zuur ontstaat er onderdruk in je maag en gaat de klep open”, weet Jo. “Veel mensen denken dat ze een teveel hebben en nemen dan een Rennie. Maar daardoor krijg je alleen nog maar minder maagzuur. Met alle gevolgen van dien. Ook de omzetting van vitamine B12 gaat dan bijvoorbeeld niet goed.” De oplossing is even simpel als verbluffend: HCl (hydrochloorzuur) dat bij elke drogist te koop is. “Iedere ochtend een capsule en ik heb weer voldoende maagzuur”, aldus Jo. “Mijn eten wordt nu goed verteerd en van opspelend maagzuur heb ik geen last meer. Het is fantastisch!”

16

Uitzicht m mv

jaar

de mmv-ledenstand

Gratis naar Corpus? WORD MMV-LID EN MAAK KANS

Wie over de A4 bij Schiphol rijdt, kan het moeilijk ontgaan: het opvallende gebouw van de zittende mensfiguur. Wie de komende tijd lid wordt van MMV, maakt kans op een gratis ticket. Het is zowel nationaal als internationaal een bekend beeld, dat gebouw aan de A4. Het is hier al vijf jaar lang mogelijk een reis door de mens te maken. Corpus in Oegstgeest is nog steeds uniek in de wereld en is dé attractie van het menselijk lichaam. De ‘reis door de mens’ laat op indrukwekkende wijze zien hoe het lichaam werkt en hoe belangrijk het is om veel te bewegen, verantwoord te eten en gezond te leven. Wie in de periode van 14 juni tot en met donderdag 31 juli 2014 lid wordt van MMV, maakt kans op een gratis toegangsticket ter waarde van € 17,75. MMV heeft een stapeltje kaarten ingekocht en zal die onder de nieuwe leden verloten. Kent u anderen die mogelijk interesse hebben in het lidmaatschap van MMV, maak ze dan vooral attent op dit buitenkansje!

MMV deelt uit: ook voor aanbrengers tijdelijk extra beloning

Inzetstoompan En de aanbrengers van nieuwe leden? Ook die verwennen we. Wie in dezelfde periode -van 14 juni tot en met donderdag 31 juli 2014- drie of meer nieuwe leden aanbrengt, maakt kans op de inzetstoompan Apollo van Demeyere met een winkelwaarde van 69 euro. Ook bij dit onderdeel zal worden geloot. Deze beloning komt bovenop de al eerder aangekondigde beloningen over de hele periode die loopt tot september dit jaar. Verder blijft van toepassing dat iedereen die een nieuw lid aanbrengt, een roestvrij stalen fruitmessetje met het MMV-logo ontvangt. Nieuwe leden krijgen sowieso het MMV-kookboek De Natuurrijke Keuken (winkelwaarde € 19,50) als ze ook in 2015 lid blijven. Zie ook: mmv.nl/ledenwerfcampagne

Uitzicht

17

rece

Ananasspread voor op brood VOOR 2 PERSONEN

VOOR 4 PERSONEN

INGREDIËNTEN

KEUKENGEREI

INGREDIËNTEN

• 1 schijf verse ananas • halve stengel bleekselderij • 75 g biogarde/kwark • 3 walnoten • halve theelepel verse citroensap • verse bieslook • halve theelepel kerriepoeder • verse peterselie

Dunschiller Pan Snijmes Lepel Grote kom Rasp

• 1 of 2 stronkjes witlof of 100 g rucola of snijbiet • 2 handen vol paardenbloemblad en smal weegbreeblad • 4 viooltjes of madeliefjes • 12 kerstomaatjes • 2 pakjes gerookte forel • 2 el gehakte peterselie

BEREIDINGSWIJZE

DRESSING

1 2 3 4 5 6

S  nijd de ananasschijf in stukjes. Was de bleekselderij en snijd ook deze in kleine stukjes. K  raak de walnoten en hak de noten in kleine stukjes. R  oer ananas, bleekselderij en walnoten door de kwark. Voeg daarna de citroensap en de kruiden toe. M  ix het fijn met de staafmixer.

• 2 zacht gekookte eieren • 4 el walnoten- of koolzaadolie • sap van 1 sinaasappel • zwarte peper • ½ tl kurkuma • 1 tl honing

INFORMATIE • Voedingslijn: Moermandieet • Tussendoor - bijgerecht • Bereidingstijd: 15-30 minuten • Basisingrediënten: fruit, noten • Makkelijk te bereiden • Kosten: € 2 - € 5 • Ingrediënten makkelijk verkrijgbaar • Calorieën: 300-400 p.p.

18

Kruidige salade m

Uitzicht m mv

jaar

Tip! Deze puree is heerlijk op brood als beleg maar kan ook in een schaaltje als dessert geserveerd worden, met verse ananas erop bijvoorbeeld.

KEUKENGEREI Citruspers Pan Snijmes Lepel Borden

epten

met gerookte forel

Paardenbloemknoppen kappertjes VOOR 2 PERSONEN

BEREIDINGSWIJZE

INGREDIËNTEN

KEUKENGEREI

1 P  el de zachtgekookte eieren en mix ze grof met olie, sinaasappelsap, honing, kurkuma en peper. 2 Was het paardenbloem en weegbreeblad en snijd deze fijn. 3 Meng het meteen door de dressing. 4 Snijd de witlofstronk - ook het bittere gedeelte - fijn (rucola of snijbiet) en meng dat door de dressing. 5 Neem vier bordjes en leg in het midden van ieder bord de helft van een pakje gerookte forel met ernaast de salade met dressing. 6 Strooi de peterselie erover. Halveer de kerstomaatjes en leg die naast de forel. 7 Garneer met viooltjes of andere eetbare bloemen.

• 2 dl appelazijn • 2 el honing • dichte paardenbloemknoppen

Lepel Potje met deksel Koelkast

BEREIDINGSWIJZE

Tip! Pluk steeds nieuwe knopjes en doe deze erbij in het potje.

1 L os de honing op in de appelazijn en giet dit in een afsluitbaar potje. 2 Pluk uit de oksel van de paardenbloemplant dagelijks de verse knopjes van de bloemen die nog dicht zijn en stop ze in het potje in de koelkast. Na een paar dagen zijn ze klaar en kunnen ze toegevoegd worden aan salades. Ziet er leuk uit, smaakt lekker en het is nog goed voor je lever ook.

Uitzicht

19

(advertenties)

MontAna® Slow Juicer Type PR-179

€ 249,incl. btw

Power Juicer met 2 zeven

• • • • •

NIEUW! We hebben de natuur niet uitgevonden, maar we hebben het beste eruitgehaald

De een heeft problemen ... De ander neemt IMUPROS.

150 Watt 500 Watt piekvermogen Gewicht: 5,8 kg. Perskegel 65 omw./min. Voor sap met meer voeding, smaak en kleur

Tel: 0320 - 23 79 30

www.montanaslowjuicer.nl www.sttlelystad.nl

advertentie 90 x 130 01-08-13 14:18 Pagina 1

MontAna® hoge snelheid blender

Mark1

Voedsel als natuurlijk geneesmiddel: Door de snelle maling (30.000 toeren/ minuut) worden de celwanden van groente en fruit opengebroken. Alle vrijgekomen vitaminen, mineralen en enzymen worden direct in het bloed opgenomen.

€ 398,-

• Gewicht 5,5 kilo • Italian design • 1680 Watt • Verlichte knoppen om makkelijker programma’s te selecteren • 2 liter container, • Container van BPA free (gifvrij) Tritan materiaal geschikt voor koude en hete vloeistoffen • High carbon edelstaal Met 6 voorgeprogrammeerde functies: 1) Groente 4) Smoothie blender mes 2) Soja melk 3) Saus

5) Bisque/Soep 6) Noten

www.hogesnelheidblender.nl

20

Uitzicht m mv

jaar

IMUPROS voor een gezonde prostaat Voor meer Informatie: medpro Holland B.V. Tel.: +31 33 28 67 642 e-mail: [email protected] www.med-pro.org

interview TEKST PETRA PRONK BEELD GIJS VERSTEEG

chemische fabriek ‘EEN MENS IS MEER DAN EEN

’

ORTHOMOLECULAIR VROUWENARTS START VROUWENPOLI

“De huidige gezondheidszorg is zakelijk en ‘ontmondigt’ patiënten.” Gynaecoloog en orthomoleculair arts Barbara Havenith (50) voelde zich er niet in thuis en startte in Boxmeer een vrouwenpoli waar regulair en complementair hand in hand gaan. “We hoeven alleen maar naar Duitsland te kijken om te zien dat het anders en beter kan.” Uitzicht

21

Z

achtgele muren. Vrolijk gekleurd meubilair. Planten en bloemen in overvloed en een comfortabele bank om het gesprek op te voeren. Welkom in de spreekkamer van Vrouwenpoli Boxmeer. Twee jaar geleden startte Barbara Havenith deze praktijk waar ze de tijd neemt voor haar pa-tiënten en reguliere en complementaire kennis inzet voor het beste resultaat.

standaard bij de Duitse behandeling. In het antroposofisch ziekenhuis in Herdecke waar ze daarna terechtkwam, werd integrale geneeskunde bedreven. Daar zag ze dat patiënten naast chemotherapie ook behandeld werden met maretak, aromatherapie, kruiden-preparaten, euritmie, creatieve therapie, massages, baden en wikkels. “Echt een verrijking om te zien wat dat met mensen deed.”

Haar interesse voor complementaire geneeskunde stamt uit haar kindertijd. Ze was veel ziek, maar toen haar ouders overgingen op macrobiotische voeding kwam daar een einde aan. Daardoor raakte ze geïnteresseerd in alles wat te maken had met de relatie tussen leefstijl en gezondheid. Op de artsenopleiding in Nederland leerde ze daar echter niets over. Toen ze naar Duitsland verhuisde om daar de opleiding tot gynaecoloog te volgen, ging er een wereld voor haar open.

‘Kruidenvrouwtje’

Patiënt centred care “In het Duitse universiteitsziekenhuis in Düsseldorf waar ze opgeleid werd, deden ze aan ‘patiënt centred care’. Niemand had het over regulier of complementair. Dit was hoe ze met patiënten omgingen: met veel aandacht en zorg voor mensen, een vriendelijk gebouw en voldoende personeel. Er werd gekookt op de afdeling, omdat bewezen was dat de geur van eten ervoor zorgt dat mensen beter gaan eten. Patiënten kregen massages en bodymind therapie. Een volkomen andere wereld dan ik in Nederland gewend was, maar het voelde goed.” Het tweede deel van haar opleiding volgde ze in een ziekenhuis in Hagen. Daar kreeg ze de vraag ‘wat ze nog meer deed’. “Het was normaal dat je er als arts een complementair specialisme op nahield, bijvoorbeeld acupunctuur, homeopathie of haptonomie.” Vol enthousiasme volgde ze aanvullende opleidingen die ze direct in praktijk mocht brengen. In de verloskamer bijvoorbeeld werd gebruik gemaakt van homeopathie en aroma-therapie. Ook hoorde aandacht voor gezond eten, bewegen en body-mind methoden

22 UitzichtMagazine_Z7A5917.CR2 m mv jaar avenith_Uitzicht

De overgang terug naar Nederland viel haar zwaar. In de ziekenhuizen waar ze aan de slag ging als gynaecoloog werd ze vreemd aangekeken met haar ‘andere’ aanpak. Lavendelbaden voor bevallende vrouwen en haar aandacht voor gezonde voeding als onderdeel van de behandeling bezorgden haar de bijnaam ‘kruidenvrouwtje’. “Het werd geaccepteerd, maar ik kreeg wel scheve ogen. Sommige collega’s vonden mij maar een raar mens.” Op haar beurt voelde Barbara zich niet prettig bij het zakelijke systeem in de gezondheidszorg. “In het ziekenhuis moet je ‘productie draaien’. Een eerste consult van twintig minuten, en een vervolg consult van tien minuten. Ik vond in toenemende mate dat ik daar de patiënt geen recht mee deed.” Zo ontstond het idee voor een eigen praktijk waarin ze de zorg kon geven zoals ze die in Duitsland gepraktiseerd had. En dat slaat aan. De patiënten komen uit heel Nederland. Wat de Vrouwenpoli Boxmeer anders maakt? “Tijd en een holistische aanpak. De tijd nemen voor een consult is belangrijk. Een eerste gesprek duurt een uur, en een tweede minstens een half uur. Die tijd heb je nodig om het plaatje compleet te krijgen. Wij kijken naar de ziekte en naar de mens erachter.”

Brandjes blussen In het consult is ook aandacht voor ‘andere klachten dan die waar ze mee komen, voor de biografie van mensen, hun stressfactoren en de werking van het immuunsysteem. “Als het nodig is doen we bloedonderzoek en inwendig onderzoek. De diagnostiek is vrij regulier. Als het plaatje compleet is, gaan we de puzzel proberen te leggen.” “Sommige mensen vinden een integrale benadering fijn. Anderen willen alleen complementair of regulier behandeld worden. Het is allemaal goed. Het gaat erom dat je iets doet wat bij je past.” De basis van de behandeling is gezond eten, voldoende bewegen en de wisselwerking tussen lichaam en geest. Afhankelijk van wensen en behoeften komen daar supplementen, therapieën (bio-identieke) hormonen of reguliere geneesmiddelen bij. Een groot verschil met de reguliere aanpak is dat Barbara Havenith niet aan symptoombestrijding doet, maar de

‘Artsen proberen een brand te blussen, maar niemand kijkt waar de pyromaan zit’

oorzaak van klachten probeert op te sporen. “De westerse geneeskunde heeft veel goede kanten, maar is minder geschikt voor chronische klachten. Het is ‘brandblusgeneeskunde’. Artsen proberen een brand te blussen. Maar soms hebben patiënten wel vijf ‘branden’. Dan zitten ze bij vijf verschillende specialisten en niemand kijkt waar de pyromaan zit…” Terwijl juist dat soms de boosdoener is.

’De overgang in spuiten’ Neem de vrouw die al vijftien jaar lang vaginale schimmelinfecties had en steeds opnieuw pillen kreeg van haar arts. Tot ze op de Vrouwenpoli kwam en het gesprek over haar voeding ging. Toen ze die aan ging passen werden de problemen in rap tempo minder. Na twee jaar integraal werken ziet Barbara het gebrek aan bijwerkingen als een van de grote zegeningen van haar aanpak. Een patiënt die ernstige bijwerkingen kreeg van de medicijnen tegen haar ziekte kreeg van haar dokter te horen dat er maar één oplossing was: haar ‘gewoon de overgang in spuiten’. “Die vrouw was ziek van de synthetische hormonen. Door haar natuurlijke hormonen te geven is ze van de bijwerkingen af, heeft ze geen pijn meer en heeft ze weer energie.” Ook voor kankerpatiënten kan integrale therapie betekenisvol zijn. “Een mens is meer dan een chemische fabriek. Body-mind technieken zijn zinvol bij de behandeling van kanker en in de tijd erna. Je kunt aromatherapie inzetten om te ontstressen, en met gezonde voeding en supplementen kun je je immuunsysteem versterken.” Volgens Havenith is de huidige gezondheidszorg niet goed voor patiënten omdat die erdoor ‘ontmondigd’ worden. “Je kunt als arts ‘shared decision making’ alleen gestalte geven als je de tijd neemt om de voors en tegens van behandelingen door te spreken. Vaak krijgen patiënten alleen te horen dat een bepaalde therapie tien procent meer kans geeft op overleven, maar niet dat ze dertig procent meer kans hebben op blijvende vermoeidheid. “

Kwakzalverij De arts windt zich op over het feit dat ze zich in Nederland altijd moet verantwoorden voor haar aanpak. Alsof

het kwakzalverij zou zijn. Terwijl ze elke dag in de praktijk ziet dat het werkt en alle methoden die ze gebruikt (afgezien van de Bachbloesems) wetenschappelijk gedocumenteerd zijn. Zelf houdt ze ook nauwgezet de resultaten bij via de methode van zelfevaluatie, een methode die specifiek ontwikkeld is om integrale geneeskunde te documenteren. Ze hoopt dat zo de acceptatie op termijn zal groeien, want dat is hard nodig. “De overheid doet er alles aan om de integrale geneeskunde te ontmoedigen. Er is een ondergrondse beweging van artsen die het prima vinden, maar vanwege het vijandige klimaat durven ze daar niet voor uit te komen.” Terwijl we alleen maar naar ons buurland hoeven te kijken om te zien dat het anders en beter kan. En, niet onbelangrijk, goedkoper. “Onderzoek van het Louis Bolk instituut heeft aangetoond dat artsen die complementair werken vijftien procent goedkopere zorg leveren. En uit Amerikaans onderzoek blijkt dat elke dollar die aan supplementen wordt uitgegeven 53 dollar minder kosten in de gezondheidszorg oplevert. Het zou dus verstandig zijn om supplementen te vergoeden, want die zijn veel goedkoper dan geneesmiddelen. Dat vraagt een langetermijnvisie.” Ondanks het slechte klimaat voor integrale geneeskunde heeft Barbara Havenith nooit spijt gehad van haar keuze. “Ik zie dat wat ik doe werkt, en dat patiënten er blij van worden. Ik zelf ook, want ik ben niet langer bezig met het wegpoetsen van een vlekje, maar met iets veel fundamentelers: mensen betrekken bij hun eigen gezondheid.”

Petra Pronk is freelance-journaliste en vaste medewerker van Uitzicht

Uitzicht

23

(advertenties)

jk ! Het werkt zó natuurli

Gezond en fit met Malsovit 1 PORTIE VEZELMUESLI HEEFT SLECHTS 220 KCAL. EN GEEFT U LANG EEN VERZADIGD GEVOEL GEEN SUIKER, ZOUT OF VET TOEGEVOEGD EEN VOLLEDIGE MAALTIJD VOOR CA 60 EUROCENT

Voel je gezond met heerlijke Malsovit VezelMuesli. De muesli past in een gezonde levensstijl. De vezels, aangevuld met abrikozen, rozijnen en dadels, zorgen ervoor dat u minder snel hongerig wordt. Tussendoortjes zijn dus overbodig. Er is geen suiker, zout of vet toegevoegd en heeft uitsluitend natuurlijke ingrediënten, dus ook geen toegevoegde geur-, kleur- of smaakstoffen. De voordelen van vezels De vezelrijke graanvlokken en zemelen in Malsovit VezelMuesli bevorderen de stoelgang. De plantaardige vezels komen uit haver, tarwe, gerst en suikerbiet.

Deze vezels zorgen bovendien voor een geleidelijke afgifte van glucose aan het bloed. Uw bloedglucose ‘piekt’ hierdoor minder. Cholesterol Malsovit VezelMuesli helpt bij het verlagen van het cholesterolgehalte. Dat komt doordat havervezels de voedingsvezel Bètaglucaan bevatten, die helpt het LDL cholesterolgehalte laag te houden.* Bètaglucaan is ook een krachtig anti-oxidant. Malsovit VezelMuesli is verkrijgbaar in een verpakking van 1 en 3 kilo. Malsovit raadt iedereen aan een gezonde en evenwichtige levensstijl te hanteren.

* Dit gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 3 gram Bètaglucanen.

Bestel Malsovit via de website: www.malsovit.nl. U kunt nu ook telefonisch bestellen: 06-427 520 52.

Stevia Greensweet-stevia geeft smaak aan je gezonde lifestyle

www.greensweet-stevia.nl

Je wil gezond en bewust leven, maar ook genieten. Met Greensweet-stevia zoetstof kan het. Een vloeibare zoetstof zonder calorieën, koolhydraten óf glycemische index. Verkrijgbaar in maar liefst elf heerlijke smaken. Vloeibare Greensweet-stevia kan ook gebruikt worden als vervanger van suiker en kunstmatige zoetstoffen in bijvoorbeeld water, melk, shakes en smoothies, desserts, jams, gebak en koekjes, koffie en thee.

N

IE

UW !

ADAM

multivitamine voor mannen • ADAM is een uitgebalanceerde mannen multi die naast vitaminen en mineralen ook nog andere belangrijke stoffen levert zoals Co Q10, alfaliponzuur, zaagpalmblad, resveratrol en druivenpitextract • Bovendien bevat het de biologische actieve vormen van vitamine B-6 en B-12 • ADAM is ijzervrij!

ADAM 60 tabletten Te bestellen bij De Roode Roos B.V. onder vermelding van productnummer 7730

Topkwaliteit voedingssupplementen met een gezonde prijs

www.vitortho.nl VitOrtho, exclusief distributeur van NOW Foods-voedingssupplementen

24

Uitzicht m mv

jaar

nieuws MOORMAN EN RIEPMA SPREKERS OP MMV-JUBILEUMCONGRES U kunt de datum alvast noteren: 27 september a.s. organiseert MMV in De Reehorst in Ede haar jubileumcongres. Tijdens deze bijeenkomst zal centraal staan dat het thema ‘gezond eten-gezond leven’ na veertig jaar actueler is dan ooit. Tot nu toe hebben de volgende sprekers al toegezegd: gezondheidscoach Ralph Moorman (bekend van het boek ‘De Hormoonfactor’) en farmacoloog Klaas Riepma die zich actief bemoeide met de kankerbehandeling van zijn zoontje Jochem. Aan het woord komt ook oudgediende Annie Tenbült. Zij sprak bij het 25-jarig jubileum van de vereniging over haar genezing van kanker en zij vertelt op 27 september over het vervolg.

De toegang is gratis, de lunch niet. U kunt zich nu al opgeven bij het Centraal Bureau, het liefst per e-mail: [email protected]. Via het contactformulier op MMV.nl/Contact kan ook of anders telefonisch: 0172-49 79 44.

IETS HOGERE CONTRIBUTIE VOOR MMV-LID Het lidmaatschap van MMV gaat met ingang van 1 januari 2015 € 32,50 per jaar kosten. Dat is € 3,50 meer dan nu. De leden hebben hiertoe besloten tijdens de Algemene Ledenvergadering op 10 mei jl. in Baarn. Penningmeester Nico Sleeuwenhoek wees erop dat de verhoging noodzakelijk is om MMV uit de rode cijfers te houden. Tegenover de hogere bijdrage staat een veel hoger serviceniveau. Zo is de vormgeving van Uitzicht compleet gemoderniseerd, er is een nieuwe website gelanceerd met binnenkort een geavanceerde voedingsmiddellijst en er verschijnt iedere week een digitale nieuwsbrief. Tijdens de discussie over de contributieverhoging wezen leden erop dat sommige zorgverzekeraars het lidmaatschap van MMV vergoeden. Penningmeester Sleeuwenhoek sprak als zorg uit dat de contributieverhoging niet de laatste zal zijn. Dankzij suggesties uit de zaal voor een donateursactie, lijkt die kou uit de lucht te kunnen worden gehaald. Het bestuur zal zich hier binnenkort over buigen. Eerder werden ook dergelijke acties gehouden en die leverden zeer positieve resultaten op.

KOSTEN DIEET EN SUPPLEMENTEN NOG STEEDS AFTREKBAAR Worden uw dieet, voedingssupplementen en medicijnen niet vergoed door uw zorgverzekering? En zijn ze wel voorgeschreven door een (complementaire) arts? Dan doet u er verstandig aan de bonnen, nota’s en dergelijke goed te bewaren. U kunt ze namelijk nog steeds opvoeren bij uw belastingaangifte. Aanvankelijk zou de aftrekpost ‘specifieke zorgkosten’ met ingang van dit jaar helemaal worden geschrapt maar dat is naderhand teruggedraaid! Bij uw aangifte over 2014 kunt u genoemde kosten dus gewoon blijven opvoeren zolang u maar nota’s en ander ‘bewijsmateriaal’ kunt laten zien.

Uitzicht

25

“Proef dit maar eens”, zegt Elsje Bruijnesteijn terwijl ze een stengel in haar mond steekt. “Het smaakt een beetje zuur.” Even later staat iedereen te kauwen op het groen. Het gezelschap bestaat uit een gezin met ouders José en Gé, zoon Erwin met zijn kinderen Ravi en Chris, en Danny en Tamara met hun zoontje Senn. Ook Andrea Sulzenbacher, traditioneel Chinees Geneeskundige (TCM-therapeut), wandelt vandaag mee.

Smullend r u e n d a u t r o o d OP PAD MET WILDPLUKKER ELSJE BRUIJNESTEIJN TEKST MATILDE NEWMAN BEELD ISTOCK

De ongerepte natuur staat vol eetbare bloemen en planten. Tijdens wildplukwandelingen deelt Elsje Bruijnesteijn haar kennis over smaakvol onkruid en alledaagse bloemen waarvan je verrassend lekkere limonade maakt.

26

Uitzicht m mv

jaar

Voordat de wandeling op het landgoed van Kasteel Groeneveld in Baarn begint, maken we eerst nog kennis met zoetigheid uit de natuur. Bruijnesteijn heeft een fles met vlierbloesemlimonade meegenomen en schenkt het uit in kleine glaasjes. “Ik wil alleen proeven zonder die bloemetjes hoor”, roept de vijfjarig Ravi als hij ziet dat er bloesem op zijn glaasje drijft. “Sorry, ik ben het zeefje vergeten”, verontschuldigt Bruijnesteijn zich, “maar de bloemetjes kun je prima eten.” De limonade valt in de smaak en als ze aankondigt dat de vlierbessenstruik als eerste op de agenda staat, spoedt iedereen zich de natuur in. De kinderen hebben er duidelijk plezier in en steken enthousiast het ene groene blaadje na het andere in hun mond. Bruijnesteijn geniet ervan. “Ik vind het altijd zo leuk als er kleintjes bij zijn. De wandeling is erg leerzaam voor ze.” Daarna bukt ze zich en plukt een heel klein plantje. “Kijk, dit is wilde wortel. Maar pas op, de blaadjes lijken op die van dolle kervel en waterscheerling. Beide zijn erg giftig. Als je iets tegenkomt wat je niet kent, kun je het maar beter niet eten. Of vraag het aan mij”, lacht ze tegen de jongens.

18e-eeuwse maaltijd Eigenlijk is Bruijnesteijn archivaris van beroep. Tijdens haar werk raakte ze geïnteresseerd in oude kookboeken en zo groeide haar interesse voor de natuur. “Mensen vinden mij soms een beetje raar”, zegt ze lachend, “ik lees oude kookboeken als hobby en maak er zelfs gerechten uit. Dan serveer ik 18eeeuwse maaltijden, zoals pepernoten en pasteien.”

“Weet je trouwens dat de allereerste kookboeken door doctoren en apothekers uit de zestiende eeuw werden geschreven?”, voegt ze eraan toe. “Pas in de 19e eeuw kwam het eerste gewone kookboek op de markt. Vroeger werd er heel veel uit de natuur medicinaal gebruikt. Moestuinen waren een statussymbool, zeker als er een grote variatie aan planten en kruiden in stond. Daar kon je mee voor de dag komen.” Niet voor niets koos Bruijnesteijn het landgoed van Kasteel Groeneveld uit voor haar wandeling. Het kasteel kent een rijke historie en tot het landgoed behoort een vermaarde moestuin waar bezoekers voor eigen gebruik vrij mogen plukken van de kruiden. Vanmiddag slaat Bruijnesteijn deze dan ook niet over. Enthousiast wijst ze bekende en onbekende kruiden aan, laat ze roomse kervel en mierikswortel proeven en plakt ze kleefkruid op de rug van de jongens. “De zaadjes van het kleefkruid werden vroeger als koffie gebruikt ten tijde van armoede”, licht Bruijnesteijn toe.

Boerenverstand

BEELD ALINE SOERDJPAL

Bruijnesteijns insteek is vooral culinair. “Ik ben nieuwsgierig naar alle eetbare planten in Nederland en hoe de verschillende smaken bij elkaar passen.” In een blog op internet deelt ze haar recepten die variëren van bloemenboter tot puree van zevenblad. “Als iets een sterke smaak heeft, zal het wel goed zijn voor je. Zo denk ik met mijn boerenverstand.”

TCM-therapeut Andrea Sulzenbacher legt uit dat de kleur van de vrucht van de plant laat zien voor welke organen de werking heilzaam kan zijn. Zo past de kleur rood bij het hart en is groen goed voor de lever. Als we even later langs bosbessenstruiken komen, zegt ze: “Kijk, die zijn goed voor je hart. Er zitten veel antioxidanten in”. Ook de smaak zegt veel over de heilzaamheid van gewassen. Zoet is goed voor de milt en de maag terwijl zout een directe werking heeft op de nieren. Ondertussen roept Bruijnesteijn het gezelschap naar het bos “want daar begint het echte wildplukken”. Bij een vennetje zoekt ze fanatiek naar pinksterbloemen en watermunt. Beide lijken onvindbaar tot grote frustratie van de wildplukster. “Maar”, vergoelijkt ze, “dat hoort ook bij wildplukken. Soms zoek je iets en is het er gewoon niet. Zo staat het bos het ene jaar vol met bosbessen en het volgende jaar zoek je je suf. De natuur gaat haar eigen gang.” Dan: “Ja jongens, ik heb ‘m!” Trots steekt ze een klein stengeltje met nog kleinere blaadjes omhoog. Iedereen proeft de watermunt. “Oh, dit is lekker”, verzucht ze genietend.

Thee van bomen Bij een frambozenstruik plukt Bruijnesteijn de blaadjes. “Daar maak ik thee van. Van de bladeren en bloesems van heel veel planten en bomen kan je thee maken. Ik probeer alles uit. Lindebloe-

‘Moestuinen vol kruiden waren vroeger een statussymbool’

sem bijvoorbeeld, daar zet je heerlijke thee van.” Waarna de kinderen verbaasd roepen: “Bomen kan je toch niet eten?” “Jawel hoor, je kunt ook kauwgom uit de bast halen”, antwoordt Bruijnesteijn. De jongens lachen ongelovig. Bij de lijsterbes vraagt het gezelschap zich af wat je met de bessen kunt doen. Sulzenbacher vertelt dat je ze op brandewijn moet zetten. Zo krijg je een heerlijke likeur die ook nog eens goed is voor het hart. Bruijnesteijn maakt liever een confituur van de bessen. “De zacht bittere smaak past goed bij een kaasplankje.” In het café van het kasteel blikken we tevreden terug op de wildplukwandeling. Dat de kinderen iets hebben opgestoken van de plantenles blijkt direct. Trots komt Senn aanzetten met takjes kamille die hij plukte in het grasveld naast het terras. “Dit ruikt lekker, kan je dit ook eten?”

Matilde Newman is freelance-journaliste en vaste medewerker van Uitzicht

Wilt u ook wildplukken? De wildplukwandelingen van Bruijnesteijn vinden plaats rondom Kasteel Groeneveld in Baarn en op verzoek ook elders. Kijk voor meer informatie op elsjebruijnesteijn.blogspot.nl . Hier vindt u ook de recepten van Bruijnesteijn.

Uitzicht

27

(advertenties)

Zoek niet verder. . . . . .kies voor SNP LIE

ZALMO

A3 + OMEG TM + Vitamine D3

na K2 Me Vitamine

Q7

GEELWOR TE

,5 g

ules - 22

30 caps

60 caps

ules - 37

Snp

products nature super

leme ssupp Voeding

L

,2 g

nt

Snp

super natu re prod ucts

Voedi ngssup p

Snp

lement

®

super nature products

www.supernatureproducts.nl

VASCULAIRE NUTRIËNTEN

(advertenties)

Het natuurlijke alternatief voor suiker

smaakt en ziet eruit als suiker 100% natuurlijk géén calorieën, géén netto koolhydraten géén invloed op de bloedsuikerspiegel tandvriendelijk meer info op www.benvital.nl

Bailine® Voedingsadviezen

MEER DAN FIGUURVORMING

28

Uitzicht m mv

jaar

Bailine® Figuurvorming

Bailine® Mentale motivatie

Bailine® Natuurlijke facelift

Bailine® Pijn bestrijding

Geïnteresseerd in een gratis proefbehandeling? Kijk voor meer informatie op www.bailine.nl

column DOOR DR. GERT SCHUITEMAKER

VOEDINGSSUPPLEMENTEN: VOOR EEN KORTER ZIEKENHUISVERBLIJF EN EEN KLEINERE KANS OP HEROPNAME In 2012 schreef ik hier al dat als iedere Nederlander elke dag 1000 IE (25 mcg) vitamine D binnen zou krijgen, jaarlijks het aantal kankerdoden met 6000 zou kunnen worden verminderd (ter vergelijking: circa 600 verkeersdoden per jaar). Ook het aantal sterfgevallen als gevolg van hart- en vaatziekten, suikerziekte (type 1 en 2), multiple sclerose, longaandoeningen en ongevallen als gevolg van botontkalking zou drastisch naar beneden gaan. Alles bij elkaar zou het een reductie betekenen van 18 procent. De Duitse hoogleraar Armin Zitterman berekende voor Duitsland dat de kosten daar jaarlijks met 37,5 miljard euro kunnen worden verminderd bij een afdoende verzorging met vitamine D. Omgerekend op basis van aantal bewoners zou dat voor Nederland jaarlijks een besparing van zo’n zeven miljard betekenen. Recente berichten uit de Verenigde Staten laten zien wat voedingssupplementen verder kunnen betekenen voor de staatsbegroting. Een prestigieus onderzoeksbureau - een soort Mackenzie/Deloitte, maar dan gespecialiseerd op medisch-economisch terrein – bestudeerde wat voedingssupplementen voor besparing kunnen opleveren wat de duur van verblijf in ziekenhuizen betreft. Deze organisatie, Precision Health Economics, voerde in 2013 in opdracht van Abbott Nutrition een grootscheeps onderzoek uit waarvan de resultaten wetenschappelijk werden gepubliceerd in de American Journal of Management Care. Het bleek dat voedingssupplementen een korter ziekenhuisverblijf en een kleinere kans op een heropname betekenden. Kort samengevat: met iedere dollar die uitgegeven wordt aan suppletie, kan bijna 53 dollar op de totale gezondheidskosten worden bespaard. Suppletie bewees vooral zijn nut bij ernstig zieken, maar liet bovendien bij alle patiënten enig voordeel zien. Suppletie leidde tot een significante verkorting van de opnameduur van gemiddeld

10,9 tot 8,6 dagen (21 procent). Ook de kosten per opname daalden significant van gemiddeld $ 21.950 tot $ 17.216 (22 procent). De conclusie van de onderzoekers was dat flink bespaard kan worden op de zorgkosten door ondervoeding met voedingssupplementen aan te pakken. Het is bekend dat ondervoeding een veelvoorkomend en zwaar onderschat probleem is in ziekenhuizen, ook in Nederland. Al in 1997 stelde een Nijmeegs onderzoeksteam vast dat van alle patiënten die werden opgenomen in een ziekenhuis 25 tot 45procent ondervoed was. Diëtiste en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten Gerdien Melis klaagde: 'De cijfers zijn al tien jaar niet veranderd, maar er was tot nu toe slechts een kleine groep die zich verantwoordelijk voelde voor het probleem ondervoeding.’ Dat was in 2000, maar sindsdien is er ook niets wezenlijks veranderd. Bovendien was gebleken dat tijdens de opname in het ziekenhuis het percentage nog eens opliep. Het ernstige is dat huisartsen het probleem niet zien. Tegelijkertijd liet een enquête van onderzoeksbureau NIPO namelijk zien dat 77 procent van een groep van dertig huisartsen niet geloofde dat de ondervoedingspercentages bij ziekenhuisopname zo hoog lagen. Maar liefst zestig procent beweerde het probleem in de eigen praktijk niet tegen te komen.

Besparen op zorgkosten door ondervoeding met suppletie aan te pakken

Uitzicht

29

actueel PADDENSTOEL EFFECTIEF TEGEN ‘KANKERVIRUS’ Uit een studie met muizen blijkt dat extracten van de shiitake paddenstoel helpen bij de bestrijding van baarmoederhalskanker. De belangrijkste veroorzaker van deze kankersoort is HPV (humaan papillomavirus). In de studie bleken de extracten van de shiitake paddenstoel het virus binnen 90 dagen volledig te vernietigen. HPV wordt ook gerelateerd aan 60 procent van de gevallen van keelkanker en 50 procent van de vaginale kankers. Een van de onderzoekers, dr. Judith Smith van de Universiteit van Texas Health Science Center, noemt de resultaten van de studie “zeer bemoedigend.” Het onderzoek, dat werd gestart in 2008, toont volgens haar aan dat shiitake-extract AHCC de potentie heeft om de HPV- infectie te beteugelen. AHCC werkt als immunotherapie, een behandeling die het immuunsysteem inschakelt bij het bestrijden van kanker.

Boeken bestellen met MMV-korting Als lid van MMV kunt u boeken bestellen met korting. Wilt u één of meerdere boeken bestellen uit onderstaande lijst? Maak dan het juiste bedrag over via een bankoverschrijving en noteer daarbij de gewenste titel(s). 01 Dokter Moerman, een weg tot genezing C. van Groningen en A. Ronhaar 02 U kunt meer dan u denkt, aanvullende maatregelen om Kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr 03 U kunt veel meer dan u denkt, wat u zelf kunt doen om uw kind gezond te houden, Hans Moolenburgh sr 04 Kookboek De Natuurrijke Keuken, (niet-leden € 19,50) 05 De actuele voedingstabel, waar zit wat in? 06 Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van de Moermantherapie 07 Het Gouden boekje voor de gezondheid, dr. G. Schuitemaker (Voor meer boeken van dr. Schuitemaker zie: www.gezondeboeken.nl 08 De Helende Factor, Bob Th. Hornstra

30

Uitzicht m mv

jaar

€ 11,30 € 24,95 € 24,95 € 17,50 € 10,00

ZO BESTELT U (geen geld opsturen!)

€ 20,40

U kunt de boeken bestellen via rekeningnummer NL06 INGB 0000 3559 99, t.n.v. de Moermanvereniging, Postbus 508, 2400 AM Alphen aan den Rijn

€ 12,95 € 16,50

De prijzen zijn inclusief verzendkosten binnen Nederland. Daarbuiten wordt € 5,- extra berekend.

actueel ONSTUITBARE OPMARS BIOLOGISCHE VOEDING

Ga eens

Lekker naar de Boer Rondleidingen, boerenmarkten, proeverijen en allerlei (kinder)activiteiten. Op 21 en 22 juni bruist het bij de biologische boerenbedrijven in heel Nederland van de activiteiten. Je eigen appelsap persen, kaas proeven of een koe knuffelen, het is allemaal mogelijk op deze Lekker naar de Boer-dagen. Kinderen kunnen wol vilten, in de hooiberg spelen of jonge dieren aaien. Voor elk wat wils. Op www.lekkernaardeboer.nl zijn onder de knop ‘ZoekEenBoerderij’ alle boerderijen te vinden die meedoen. Moeilijk kiezen welk bedrijf te bezoeken? Enkele deelnemende bedrijven verdienen speciale aandacht. Omdat ze iets bijzonders doen, initiatieven in gang zetten of op een bijzondere locatie liggen. Ze vormen een dwarsdoorsnee van biologische bedrijven, die samen het visitekaartje van deze sector vormen. Op genoemde website zijn deze bedrijven uitgelicht. Ook zijn er fietsroutes te vinden langs verschillende biologische boerenbedrijven.

UNILEVER LEVERT NIEUWE DIRECTEUR Gerda Feunekes is per 1 juli de nieuwe directeur van het Voedingscentrum. Feunekes promoveerde in 1996 aan de Universiteit Wageningen op onderzoek naar voedselkeuze: ‘Voedsel, vet, familie en vrienden. Invloed van de sociale omgeving op voedselinname.’ Sindsdien werkte Feunekes bij multinational Unilever, waar zij het tot ‘global director nutrition savoury schopte – vrij vertaald: directeur hartig.

De opmars van biologische voeding is niet te stuiten. De consument kocht in 2013 voor ruim 980 miljoen euro aan biologische voedingsmiddelen. Dat is 50 miljoen euro meer dan in 2012, een groei van een dikke 5 procent. Hoewel de groei iets afvlakt, constateert ketenorganisatie Bionext dat de recessie het afgelopen jaar nauwelijks effect heeft gehad op de verkoop van biologisch. Opvallend is de groei van het marktaandeel van biologische eieren. Inmiddels is één op de acht eieren, die door consumenten gekocht worden, biologisch. Ook groenten en fruit blijven hoog scoren. Daarentegen stabiliseert de consumptie van biologisch vlees. Deze ontwikkeling sluit aan bij de lichte daling van de totale vleesconsumptie in ons land. Vooral de biologische supermarkten en vernieuwde biowinkels doen het goed. Bij de reguliere supermarkten blijft de groei wat achter.

“Er zullen ongetwijfeld mensen roepen dat het Voedingscentrum corrupt is, omdat de nieuwe directeur bij Unilever heeft gewerkt”, zegt scheidend directeur Felix Cohen in een interview aan de Persdienst. Die schijn van belangenverstrengeling neemt Cohen voor lief. “Het Voedingscentrum moet daar boven staan en zijn werk gewoon goed blijven doen. Open, eerlijk en onafhankelijk.” De schijf van vijf blijft en ongezonde producten gaan niet in de ban. Cohen: “Daar zouden we consumenten geen dienst mee bewijzen. Ongezonde producten bestaan niet.”

Uitzicht

31

vraag

& antwoord

In deze rubriek gaat een team van ervaren artsen in op de meest uiteenlopende medische vragen, of vragen over voeding en/of suppletie. VERGEETACHTIGHEID Ik heb een vraag die ik onder andere tegengekomen ben in mijn werk. Een cliënt van mij heeft last van vergeetachtigheid. Ze is nog jong en zou hier graag wat voor willen in nemen. Is er een supplement/vitaminepreparaat voor? Zo ja, waar zou ik dat het beste kunnen bestellen? Drs. Ton Windgassen, arts: ‘Vooropgesteld dat je cliënt door de reguliere geneeskunde (huisarts, eventueel neuroloog) is gezien en vooropgesteld dat je cliënt geen last heeft van een zogenaamd ‘chemo brain’, dan zijn er een paar mogelijkheden. Als er sprake is van stress of zware belastende omstandigheden, dan moet dat natuurlijk eerst worden aangepakt. Eventueel met behulp van voedingssupplementen als maca (bijnier) en/of adaptogenen als ginkgo biloba, ginseng, eleutherococcus (Siberische ginseng), rhodiola rosea of ashwaganda (whitania somnifera). Als er sprake is van minder optimale voeding, dan raad ik aan de darmen te saneren met goede voeding, probiotica, eventueel anti-candida supplementen en kokosvetten (ook hersenvoeding). En als van geen van beide sprake is, dan kan je de hersenstofwisseling stimuleren door voldoende intensieve, regelmatige beweging, een dieet waarin in ieder geval weinig suiker en veel omega-3 vetten aanwezig zijn en het uitproberen van een van de volgende voedingssupplementen: pycnogenol (minstens 100 mg per dag), fosfatidylserine (300 mg per dag) en/of Bacopa monnieri (minstens 300 mg per dag). Ook l-carnitine kan behulpzaam zijn (door stimulering vetverbranding in de hersenen) maar deze waarde kan beter eerst gemeten worden. Soms kan een gluten- en melkvrij dieet ook aanzienlijk helpen. Recent onderzoek toont ook aan dat groene thee-extract nuttig kan zijn.’

Heeft u een vraag? Formuleer die dan zo concreet mogelijk en stuur deze naar de redactie van Uitzicht. Via e-mail: redactie@ mmv.nl of naar het postadres van de redactie: Hof van Azuur 30, 2614 TB Delft. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Heeft u dringende persoonlijke vragen? Belt u dan met onze infolijn (088) 24 24 24 0 (ma-vr 10.00 - 17.00 uur; ma-avond van 19.00 - 21.00 uur).

32

Uitzicht m mv

jaar

SLECHTHOREND DOOR KOMVORMIG GEHOORVERLIES Als de telefoon overgaat hoor ik dat, maar wie er aan de andere kant, spreekt kan ik niet horen. Ik heb een komvormig gehoorverlies en draag twee hoortoestellen. In gezelschap hoor ik alleen maar herrie. Mijn vraag: is er een homeopathisch middel om enigszins beter te kunnen horen. Ik ben 70 en ik heb hier al zo’n vijftien jaar last van. Drs. Roland Lugten, arts: ‘Een komvormig gehoorverlies wordt gekenmerkt door gehoorverlies die het grootst is in de middenfrequentie 500-2000 Hz en het geringst voor de lagere en hogere tonen in het toonaudiogram. Meestal gaat het om een aangeboren vorm van gehoorverlies. Een dergelijk gehoorverlies blijft lang onopgemerkt, omdat in het hogere tonengebied normale gehoorgevoeligheid is en daar de spraak beter verstaan wordt. Bij normaal horenden wordt dit gebied vooral gebruikt in een rumoerige kamer. Echter, mensen met deze gehoorstoornis hebben niet anders dan beschikking over deze hogere frequenties. En met het verstrijken van de jaren is het niet abnormaal dat het gehoor in de hogere frequenties vermindert, waardoor bij mensen met een komvormig gehoorverlies alleen maar de lage tonen horen en herrie in een gezelschap overblijft. Omdat het om een aangeboren gehoorstoornis gaat, is het van belang constitutioneel te behandelen. Dat wil zeggen: een behandeling die gericht is op de hele mens, vanuit het idee dat deze klacht ontstaat als in de totaliteit iemand uit balans is. Daarnaast zijn er een aantal kleinere middelen, welke vooral op het gehoor werken. Middelen als Acidum Salicylicum, Natrium Salicylicum, Chenopodium Anthelminticum, Thiosinaminum. Mijn advies is om een klassiek werkend homeopathisch arts te consulteren.’

STOOTDOSIS VITAMINE D Als je een te laag vitamine D gehalte in het bloed wilt verhogen, gaat dit het beste door eenmaal in de week 25000 IE vitamine D te nemen. Dit zou het gehalte in het bloed veel sneller verhogen dan eenmaal per dag een hoeveelheid van bijvoorbeeld 4000 IE. Dit las ik onlangs en het was gebleken uit wetenschappelijk onderzoek. Weet u hier iets van? Drs. Roland Lugten, arts: ‘Een tekort aan vitamine D wordt van oudsher in verband gebracht met de Engelse ziekte, rachitis, die gekenmerkt wordt door een opbouwstoornis van de botten. Bij kinderen is dit te zien aan de kromme benen en de rozenkrans op de borstkast. Maar vitamine D is ook noodzakelijk voor een goede spierfunctie, het goed functioneren van het immuunsysteem en de celrijping. Vitamine D ondersteunt antibacteriële, anti-inflammatoire en mogelijk antivirale activiteit. Een te laag vitamine D-gehalte verhoogt het risico op bovenste luchtweginfecties, auto-immuunziektes en diverse soorten kanker. Ook wordt een tekort gerelateerd aan hartfalen. Voor een goede botkwaliteit en spierfunctie is een minimale serumconcentratie nodig van 25-hydroxyvitamine D van 50 nmol/l. Voor preventiedoeleinden wordt een waarde van 75-80 nmol/l aanbevolen. Bij een tekort aan vitamine D, een waarde die ligt onder 25nmol/l, moet vitamine D gesuppleerd worden. Bij een stootdosis van 25.000 tot 60.000 IE vitamine D vindt er een snelle stijging plaats van het gehalte 25-hydroxycholecalferol, de voorloper van de biologisch actieve vorm van vitamine D. Maar bij verder onderzoek blijkt een stootdosis in de loop van de tijd (na één maand) geen significant hoger vitamine D-gehalte in het bloed oplevert dan een dagelijkse hoeveelheid van 1000-2000 IU vitamine D. Het enige voordeel dat een stootdosis oplevert, is dat de patiënten de kuur afmaken (therapietrouw).’

Uitzicht

33

(advertenties)

Nr Hiernaast treft u een kleine selectie aan van producten, welke door De Roode Roos B.V. geleverd kunnen worden. Hierdoor krijgt u een indruk van ons ruime assortiment van meer dan 4000 producten. Ons volledige assortiment is te bekijken op www.derooderoos.com Al onze producten worden in principe geleverd met een korting van max. 25% ten opzichte van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u gebruik maken van de lijst die hiernaast is afgedrukt. Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze postbus sturen. Vervolgens laten wij de bestelling door PostNL bij u thuis bezorgen. Ook kunt u ons gratis naamnummer 0800-ROODEROOS (0800-7663376) gebruiken. U kunt ook een email sturen naar [email protected] of direct bestellen via onze webwinkel op www.derooderoos.com

Fabrikant

Normaal

Leden

7135 Chia Seed Raw Bio (250 gram)

Mattisson H C

€ 7,95

€ 6,76

7105 Bio-Melatonine 3 mg (30 tab)

Pharma Nord

€ 12,95

€ 9,71

7108 Magnesiumbisglycinaat (100 tab)

Vitals

€ 29,95

€ 22,46

7730 ADAM (60 tab)

Now Foods

€ 39,95

€ 29,96

638 Magnesium Citraat 200 mg (100 tab)

Now Foods

€ 17,50

€ 13,13

268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)

Pharma Nord

€ 47,95

€ 35,96

205 Multi vit.& mineralen (240 tab)

Plantina

€ 99,75

€ 74,81

6790 EKO Krill Neuroplex (120 softgel)

CellCare

€ 56,30

€ 45,04

4667 Intestinal Symbiotic Probiotica (90 gram)

CellCare

€ 33,90

€ 27,12

6989 Alfa-Liponzuur 300 mg (60 vcaps)

Bonusan

€ 25,00

€ 18,75

6706 Vitamine B12 1000 mcg Methylcobalamine Vitals

€ 18,95

€ 14,21

105 Orthiflor Original (60 caps)

Orthica

€ 23,35

€ 19,85

106 Orthiflor Original (120 caps)

Orthica

€ 40,95

€ 34,81

A. Vogel

€ 14,99

€ 11,24

5199 Gerijpte Japanse Knoflook One A Day 600 Kyolic

€ 19,95

€ 14,96

5028 Magnesium Taurate (120 tab)

5603 Echinaforce Forte (60 tab)

€ 24,54

€ 18,40

6961 251 Dibencozide & Foliumzuur (60 zuigtab AOV

Douglas

€ 17,85

€ 13,39

5968 Prostasol (60 tab)

Medpro

€ 95,00

€ 85,50

6676 Vitamine D-3 1000 IE (90 softgel)

Now Foods

€ 10,95

€ 8,21

3654 Prostaat Formule (60 tab)

Best Choice

€ 11,50

€ 8,63

5765 Astaxanthin-eco (120 caps)

Plantina

€ 60,30

€ 45,22

5856 Kolorex Advanced Intestinal Care (30 caps Sanopharm

€ 19,95

€ 17,96

6213 Elke Dag (90 tab)

Vitals

€ 49,95

€ 37,46

4105 Levertraan Forte (60 softgels)

Bonusan

€ 9,00

€ 6,75

6985 Silicea Original (30 caps)

Hubner

€ 9,95

€ 8,46

2999 Eye Q 500 mg (210 caps)

Springfield

€ 36,95

€ 27,71

3402 MorDHA (citroen) (60 softgels)

Minami Nutrition

€ 29,95

€ 22,46

3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)

Barlean's

€ 19,95

€ 14,96

3338 Glucosamine 1200 mg (120 tab)

Lamberts

€ 19,95

€ 14,96

7407 Silymarine extract (60 vcaps)

Now Foods

€ 14,95

€ 11,21

7732 Mucoperm (60 sachets)

Nutriphyt

€ 42,75

€ 36,34

Prijswijzigingen voorbehouden

Vermeld hier uw adresgegevens: Uw naam: (Dhr/Mevr):

Lidmaatschap nr.:

Adres:

Geboortedatum:

Postcode & Woonpl.:

Email:

Telefoonnummer:

(Evt.) Voorschrift van:

colofon

Uitzicht is het magazine van MMV en verschijnt tien keer per jaar. HOOFDREDACTEUR

Voor een natuurlijke stoelgang

Cor van Groningen PLV. HOOFDREDACTEUR Jan van Klinken EINDREDACTEUR Rineke Wisman MEDEWERKERS Leonard Davids, Ellen Hameeteman, Jan van Klinken, Arjan van Laar, Matilde Newman, Petra Pronk, dr. Gert Schuitemaker, Christine Steenks, dr. Hans Stoop, Gijs Versteeg

Darmfunctie Complex

ONTWERP D&DJ communicatie DRUK BDU OVERIGE FOTO'S iStock REDACTIEADRES Hof van Azuur 30 2614 TB Delft ADVERTENTIES J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36 6006 LL Weert T (0495) 53 22 20 Uitzicht ISSN 0169-9938 I www.mmv.nl E [email protected] Redactie van Uitzicht en bestuur van MMV aanvaarden geen verantwoordelijkheid voor de toepassing van de inhoud van dit blad. Zie voor overname van artikelen en andere informatie onze website www.MMV.nl/ Magazine/OverUitzicht Centraal Bureau MMV, Postbus 508 2400 AM Alphen ad Rijn T (0172) 49 79 44 (werkdagen tussen 9 en 13 uur)

• Bevordert de stoelgang • Natuurlijke kruidenextracten

E [email protected] Lid worden? • e-mail naar [email protected] • www.MMV.nl • of: MMV, Postbus 508, 2400 AM Alphen ad Rijn

Natuurlijk ... het is Wapiti!

Kosten € 29,00 per jaar. U ontvangt dan automatisch tien keer per jaar Uitzicht en krijgt tot 25 % korting op voedingssupplementen

Wapiti Darmfuntie Complex is verkrijgbaar of te bestellen bij: Drogist, Apotheker, Reform- en Gezondheidswinkel. Voor meer informatie: Emonta B.V. Tel. 0512 - 518 085 www.wapitinatuur.nl

bij verzendhuis De Roode Roos. MEER INFORMATIE www.MMV.nl/Over MMV

Uitzicht

35