Wie aakt Haar lem? Wil jij ook een bijdrage leveren? Kijk op of stuur een naar

Wie aakt Haar lem?

Details uit Haarlem; Macro opnamen van Arjan Luiten

Editie

04_winter_2016

Wie Maakt Haarlem? is een kwartaallijkse uitgave met artikelen en opinies over de stad Haarlem. Het is een blad om observaties en verwondering te delen met mensen die daar in geinteresseerd zijn en zo de discussie over de stad levendig te maken en actueel te houden. Het is een uitgave van het cross-disciplinaire platform Wie Maakt Haarlem. Een platform voor betrokken Haarlemse ruimtelijke professionals die actief willen bijdrage aan de stad.

Wil jij ook een bijdrage leveren? Kijk op www.wiemaakthaarlem.nl of stuur een e-mail naar [email protected].

WIE MAAKT HAARLEM NU echt?

Arjan Luiten · WMH · [email protected]

Een avond lang stond de vraag aan de orde, Wie Maakt Haarlem? Tijdens het event op 17 november vormde we met ongeveer 200 man, een groep van professionals het Patronaat. Iedereen daar voelde zich aangesproken, betrokken of uitgedaagd door deze vraag. En misschien wel alle drie te gelijk. Wat heeft het event nu voor resultaat opgeleverd, en zorgden we dat de energie niet wegloopt? Naast een zaal vol mensen die allemaal ‘iets willen’ en daar vol energie over te praten en nieuwe verbanden te maken, werd het op de avond zelf verder weinig concreet. Als vervolg zijn we nu bezig met de voorbereiding van een Winter MeetUp. Hopelijk nog in februari met dit magazine nog in het achterhoofd. We willen tijdens deze MeetUp van praten, via mobiliseren naar het doen, het fixen. Hopelijk halen we de energie dan op en gaan we verder en Haarlem echt maken.

Auto ontsluiting Haarlem e.o.

Ronald Fukken · Werkgroep Gebouw & Omgeving [Historische Vereniging Haerlem] · [email protected]

De Historische Vereniging Haerlem vindt het van groot belang de auto-infrastructuur in en om de stad in orde te krijgen. Frappant is de discussie over steun van zowel de stadsbouwmeester als het stadsbestuur voor een oostelijke randweg over de Amerikaweg, Prins Bernhardlaan, door een tunnel naar de Waarderweg en over de Schoterbrug. Daarvandaan verschillen de meningen. Een meerderheid wil een vervolg over de Vondelweg. De stadsbouwmeester verkiest de route via de Jan Gijzenkade, aansluitend op de Westelijke Randweg. Meestal worden besluiten over infrastructuur genomen op basis van problemen die opgelost moeten worden. Maar vaak leiden dergelijke oplossingen elders weer tot andere problemen, omdat er geen sprake is van een heldere visie, of omdat men niet verder kijkt of mag kijken dan het zogenoemde probleemgebied.

Principes en uitwerkingen voor autoverkeer Principe 1. Verbeterde doorstroming van autoverkeer langs steden, woonwijken en centra door ontvlechting van autoverkeersoorten op de verschillende schaalniveaus. Principe 2. Autoverkeer dat niets in de regio, stad of woon-werken recreatiegebieden te zoeken heeft eromheen leiden. Het lijkt erop dat er vanuit Haarlem een verkeersbeeld op nationale en regionale context ontbreekt. Door deze schaalniveaus erbij te betrekken, zal in de structuurvisie het plan met zijn effecten inzichtelijker worden en leiden tot andere conclusies. Principe 1 Verbeterde doorstroming van de auto langs steden, woonwijken en centra door ontvlechting van autoverkeersoorten op de verschillende schaalniveaus.

“Een belangrijk vertrekpunt van de Gemeentelijke Structuurvisie Openbare ruimte (SOR) is, dat een ringweg rond Haarlem niet alleen de doorstroming van auto’s rond de stad verbetert (principe 1), maar ook ruimte schept in de stad voor meer leefbaarheid (principe 2). Leefbaarheid in de vorm van verblijf- en speelruimte, groen en ruimte voor ander stedelijk gebruik.” Onderliggende principes zijn oké, maar de oplossingen lijken doelredeneringen en beperken zich tot de Haarlemse gemeentegrens. Het lijkt gewenst om de principes 1 en 2 vanuit een ruimere omgeving te analyseren, om tot een beter en minder omstreden resultaat te komen.

Wie Maakt Haarlem

04_winter_2016

p_ 2

fig. 1. Regionale aansluiting op nationale snelwegen netwerk

Bestuurlijk zijn Zuid-Kennemerland en IJmond gescheiden, maar ruimtelijk-functioneel vormen deze de westflank van de noordvleugel van de Randstad, ofwel de Amsterdamse metropool. De hoofdontsluiting, de ruggengraat van Kennemerland, wordt gevormd door de A9, A5 en A4. De knooppunten vormen vooral de bottlenecks. Op drukke wegdelen, bijvoorbeeld langs steden of Schiphol, worden deze beperkt door aan begin en eind aansluitingen te maken, en door een systeem van parallelwegen met meerdere aansluitingen voor regionale bereikbaarheid. Vooralsnog moet de A9 langs Haarlem en Velsen het nog met weefvakken en spitsstroken doen. De ‘nationale knooppunten’ zijn nu de aansluiting A5-A9, en een langwerpige knoop A9 met A22 (Wijkertunnel/ Velsen, Velsertunnel). Een volwaardige ontsluiting voor IJmond en HaarlemNoord via de Westelijke Randweg ontbreekt in dit systeem. Op eenvoudige wijze is laatstgenoemde knoop volwaardig te maken (vergelijk de hulpbogen i.v.m. afsluiting Velsertunnel en de (tijdelijke?) boog vanuit Schiphol via A4-zuid naar A5). Op deze wijze worden in ieder geval IJmond en Haarlem-Noord en -West beter en sneller langs stedelijke gebieden ontsloten. Proefondervindelijk al eens uitgetest op een normaal drukke dag. Als je de stoplichtentijd e.d. bij de afslag Velsen en naar de Westelijke Randweg nu aftrekt, ben je via deze route sneller aan de kust dan door Haarlem heen (via zowel de Schipholweg, als de Amsterdamse vaart/Oudeweg). Vanzelf zal de TomTom deze route bij een volledig knooppunt ook als sneller berekenen.

fig. 2. Volledige Velser knoop d.m.v. 2 extra bogen

Principe 2 Autoverkeer dat niets in de regio, stad of woonwerk- en recreatiegebieden te zoeken heeft eromheen leiden. Autoverkeer dat in Haarlem niets te zoeken heeft, hoort er niet doorheen te gaan. Dat betekent dat Haarlem verkeer naar woon- en recreatiegebieden ten westen van de stad, maar bij voorkeur ook naar de westelijk gelegen woonwijken van de stad, niet dwars door de stad heen zou moeten leiden. Althans niet als dat overlast aan de (woon)omgeving veroorzaakt. Nu kun je er met de auto van buiten de stad in en er

ook doorheen, maar zeker op drukke (zomerse) dagen wordt niet alleen het er doorheen rijden bemoeilijkt door vaststaand niet-bestemmingsverkeer, maar ook de bereikbaarheid van de stad zelf. Dus dat doorgaande verkeer, dat ook onnodige overlast oplevert voor de woonomgeving, moet eruit. Dit is goed mogelijk. Zie Haarlem als een moeilijk te doorkruisen obstakel, een soort termietheuvel op continentale schaal. Een bijna gesloten ‘buitenring’ met goede doorstroming is te realiseren door de Westelijke Randweg middels een volledige knoop te verbinden met de A9.

fig. 3. Regionale ontsluiting rondom Haarlem

Principieel dient dit regionale verkeer niet door woongebieden en andere gebieden te gaan waar het hinder oplevert. Dit houdt in dat autoverkeer dat vanaf het hoofdwegensysteem naar woon- en recreatiegebied (duinen, strand) aan de westkant van Haarlem wil gaan, om de stad heen geleid wordt. Dat is goed mogelijk door de Westelijke Randweg volwaardig aan de A9 te knopen. De ruimtelijke mogelijkheden zijn aanwezig. De Westelijke Randweg wordt dan echt de verdeelweg voor de bereikbaarheid van de westelijke woonwijken in Haarlem, Bloemendaal, Zandvoort en het duingebied, zonder dat het woongebied wordt aangetast. Vooral ook de bewegwijzering aan de A9 dient aangepast te worden. Dus niet meer ‘Zandvoort’ aangeven bij de afslag Haarlem-Zuid en ‘Bloemendaal’ bij de afslag Haarlem. Het houdt in dat Haarlem hinderlijk niet-bestemmingsverkeer zou moeten tegengaan. Het is jammer dat de aanbesteding van de twee Buitenrustbruggen al gedaan is, want in dit systeem zou wellicht met een enkel brugdeel volstaan kunnen worden. Bij de (politieke) wens de ‘ring’ alsnog te sluiten, is de Schipholweg met de Westelijke Randweg te verbinden door middel van een boortunnel. Maar die is voor Haarlem zelf niet van belang, dus die zou als regionaal belang beschouwd moeten worden. Het totale systeem moet erop gericht zijn, dat (principe 1) de doorstroming op de verschillende schaalniveaus optimaal is en dat (principe 2) op de verschillende schaalniveaus niet-bestemmingsverkeer voortdurend terug wordt geleid naar de dichtstbijzijnde ontsluitingsroute.

p_ 3

04_winter_2016

Wie Maakt Haarlem

wie maakt haarlem; het event van 17 november

Het verhaal “Kathedralen bouwen” van Daan Quakernaat

Een volle en aandachtig luisterende zaal bij het verhaal van Daan Quakernaat

Wie Maakt Haarlem

04_winter_2016

p_ 4

De initiatiefnemers, Arjan Luiten & Max van Aerschot

Guido in gesprek met Hans

de getekende visualisatie is gemaakt door Edwin Stoop & de foto’s zijn gemaakt door Michel van Bergen

Leeflang, Joke Geldhof & Jeroen van Spijk

Guido Wallagh

Paul Gerretsen

Ton Venhoeven

Judith Lekkerkerker

Wienke Bodewes

Herman van Bolhuis

Steven Slabbers

Joost Ravoo

En de afsluiting, een wake up, met Burning Marcel

Het gesprek in de zaal. Hier gaat het gesprek over de gezonde stad

p_ 5

04_winter_2016

Wie Maakt Haarlem

Herwaardering van de straat

Steven Slabbers · Partner / Landschapsarchitect Bosch Slabbers Landscape + Urban Design

Nou, ik kan u verzekeren dat de tijd dat Ben Eerhart de grote wijken tekende, Bouwfonds vervolgens de woningen uit de grond stampte en Nico Brink namens de gemeente Haarlem de borders vulde, voorbij is. Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij. Het grand design maakt plaats voor de spontane stad, het patchwork van lokale invuloefeningen die ons als maatwerk worden gepresenteerd. Van grand design naar menselijke stad. Van structuren naar leefomgeving.

Brede stoepen Vervolgens zijn er tal van dingen die je met elkaar kunt oppakken, denk aan: ··het omvormen van kijkgroen tot doegroen; ··het stimuleren van stadslandbouw; ··participatief groenbeheer waarbij mensen elkaar weer ontmoeten en de kans krijgen weer trots op hun stad te zijn; ··het omvormen tot natuurvriendelijke natuur met extra ruimte voor waterberging; ··het ontwikkelen van routes, van natuurroute tot ren-je-rotroute; ··het anders omgaan met je straten.

Ons bureau ontwikkelt met tal van gemeenten hun visie op de openbare ruimte. Daarin is inhoudelijk een kentering zichtbaar.

Dat laatste punt, dat anders omgaan met je straat, daar wil ik wat langer bij stilstaan. Want er is wat gebeurd met onze straten, ook hier in Haarlem.

Lange tijd focuste de visie openbare ruimte zich op het beeld. Ging het om mooi maken, om versterken van identiteit, om het gevoel van thuiskomen. En ging het niet om de esthetiek, dan ging het wel om de centen, hoe kunnen we het beheer efficiënter en goedkoper maken? Daarmee was de openbare ruimte het domein van één portefeuillehouder, laten we hem voor het gemak even Hekking noemen.

Tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw waren de straten de ontmoetingsruimte van de stad, hier speelde het sociale leven zich af. Hier kwamen de schillenboer, de melkboer en de bakker aan de deur, hier trok de handelsreiziger met band en garen langs de deuren, speelden kinderen op brede stoepen, werden baby’s geshowd en roddels gedeeld. De openbare weg was het domein van auto, paarden-wagen, fietser, wandelaar en handelaar. De rijweg was relatief smal, de stoep breed en de wereld onder de weg was overzichtelijk. De bomen hadden de ruimte en groeiden tot in de hemel.

Hieronder staat de tekst zoals uitgesproken door Steven Slabbers tijdens het event Wie Maakt Haarlem.

Gedeeld belang Thans zien we de openbare ruimte veel meer als middel om tot de gezonde stad te komen. Fysiek gezond Sociaal gezond Ecologisch gezond Klimaatgezond Tot een stad die jong en oud uitnodigt tot bewegen, die maakt dat mensen hun energie kwijt kunnen, die voorkomt dat mensen gaan rotzooien, die meewerkt in de strijd tegen de dreigende volksziekte nummer 1: obesitas. Tot een stad die uitnodigt tot ontmoeten en daarmee voorkomt dat mensen in een isolement geraken. Tot een stad die is voorbereid op de negatieve effecten van de klimaatverandering, tot een stad die in periode van hevige neerslag het water weet te bergen zodat je het kunt gebruiken in perioden van droogte, tot een stad die in hete zomers verkoeling brengt.

Zonder bloedvergieten Maar geleidelijk aan is het drukker geworden op en onder de openbare weg. De openbare weg is van verblijfsgebied tot transportader verworden. Het rijvlak neemt steeds meer ruimte in, waarmee de stoep en alles wat daarmee samenhangt steeds verder in het gedrang komt. De ruimte voor ontmoeting is beperkt, de ruimte voor groen is afgenomen, en niet alleen op, maar ook onder de weg is het een drukte van belang. Ik denk dat het tijd is voor een herwaardering van de straat.

Door de openbare ruimte niet alleen vanuit de esthetiek en de kosten te beschouwen, maar te duiden als drager van de gezonde stad is de openbare ruimte niet langer het domein van slechts één wethouder, maar gaat de kwaliteit van de openbare ruimte een rij van wethouders aan. Daarmee wordt de openbare ruimte een gedeeld belang. En meer portefeuillehouders leidt ook tot meer portefeuilletrekkers. (r)evolutie

Wie Maakt Haarlem

04_winter_2016

p_ 6

De straat is de kleinste korrel en tevens de vaakst voorkomende cel binnen het weefsel van de openbare ruimte. Wanneer je in die eenheid een aanpassing weet te bewerkstelligen, dan betekent dat op de schaal van de stad niets minder dan een omwenteling. 1000 x een kleine ingreep maakt wellicht geen revolutie, maar bewerkstelligt wel op de schaal van een stad als Haarlem een evolutie. En het prettige van een evolutie is dat die, anders dan de revolutie, in de regel zonder bloedvergieten gepaard gaat. Sociale cohesie Wij zijn in een aantal steden het experiment begonnen van een essentieel andere inrichting van de straat, waarmee de straat attractief en adaptief wordt herontwikkeld en aan ruimtelijke en sociale kwaliteit wint. Kleren maken de man, straten maken de stad. Daarmee is de vraag “Wie maakt Haarlem” beantwoord: de straat. Ons bureau werkt veel in New York en New Orleans. Bij ieder ontwerp voor de openbare ruimte vragen zij onmiddellijk hoe dat ontwerp bijdraagt aan het opheffen van achterstanden en sociale segregatie, van armoedebestrijding, van educatie. Daar heeft integraal denken een extra dimensie in de zin van

sociaal-inclusief ontwerpen. De vraag wat de inrichting van de openbare ruimte betekent voor de sociale cohesie van de stad wordt mij in Nederland zelden tot nooit gesteld. Oproep Mijn oproep aan Haarlem is om essentieel anders naar de inrichting van de openbare ruimte te kijken, om tot ver voorbij de ruimtelijke component te kijken en vooral ook te bezien hoe die openbare ruimte kan bijdragen aan de gezonde stad, aan de gedeelde stad in plaats van de verdeelde stad. Door daarbij de straat als vertrekpunt te nemen kan Haarlem klein beginnen en groot eindigen. Ik dank u voor uw aandacht.

Haarlem heeft primeur: GATHER Bèta open! Bernice Bartling · Conceptontwikkelaar · [email protected]

In heel Nederland schieten de zogeheten conceptstores als paddenstoelen uit de grond. Haarlem beleeft met het innovatieve winkelconcept GATHER écht een primeur. Want GATHER is een nieuw type warenhuis waar storytelling en on- en offline verkoop door samenwerking centraal staan. Merken en makers die zich aansluiten bij GATHER kunnen niet alleen gebruikmaken van de winkel en horeca, maar ook van door GATHER verzorgde coaching, marketing- en communicatieadvies, pr en events. Daarmee kunnen zij hun (startende) onderneming presenteren en laten groeien. Kortom: GATHER is een inspirerende winkel, hotspot en podium voor veelbelovende lifestylemerken en nieuwsgierige consumenten.

Meer dan een winkel GATHER is een concept van de Haarlemse conceptontwikkelaars Bernice Bartling (van oorsprong stylist) en Danny van Heusden (entrepreneur en communicatieprofessional), die zich de afgelopen jaren zorgvuldig voorbereidden. Hierbij lieten zij zich op hun reizen inspireren door concepten als Colette (Parijs), Corso Como (Milaan) en Story (New York). Het is hun missie om veelal creatieve entrepreneurs, makers en merken de ruimte te geven om zichzelf te profileren en ontwikkelen met hulp van professionals. Dat is exact wat GATHER faciliteert. Veel meer dus dan een etalage en winkel. Deze mix en match van kennis en creativiteit zorgt voor een dynamiek die de retail en het straatbeeld van Haarlem verrijkt.

p_ 7

04_winter_2016

Wie Maakt Haarlem

Sneak preview In de tijdelijke (bèta)vestiging aan de Kruisweg 68b, die in samenwerking met Untitled Creative Concepts is omgetoverd tot een sfeervolle hipshop, zijn momenteel zo’n dertig merken te zien. Je krijgt er onder het genot van een lekker kopje koffie een sneak preview van alle producten en verhalen van de deelnemende merken. Daarnaast volgen er binnenkort workshops en zullen er regelmatig brandevents gehouden worden, in samenwerking met Awareness Engineers, een van de partners. Gaaf product Ook de Rabobank steunt het initiatief en biedt een vijftal geselecteerde start-ups de mogelijkheid om van de kennis, het netwerk en uiteraard de fysieke winkel gebruik te maken. Begin volgend jaar verkast GATHER naar een ruimer pand aan het Houtplein. Hier zal het aanbod van merken, de ruimte voor events en horeca flink groter zijn. Dus heb jij een gaaf product, heb je ideeën over een leuk event, ben je op zoek naar een stageplek en/of wil je op een andere manier met GATHER samenwerken, neem dan contact met ons op.

objekts

Ap Esenbrink · Maker van alles · [email protected]

Ap Esenbrink is in 1990 afgestudeerd aan de Kunstacademie AKI te Enschede. Aansluitend was hij werkzaam als decorateur bij diverse film en tv-producties van Vpro Villa Achterwerk. Hij heeft diverse bekende horeca gelegenheden ingericht en is daarnaast altijd actief gebleven in het maken van films, collages en objecten

Wie Maakt Haarlem

04_winter_2016

p_ 8

Het Frans Halsplein, visitekaartje van Haarlem Noord!

Een voorstel voor een betere ruimtelijke invulling van het Frans Halsplein in Haarlem-Noord. Douwe IJskamp · Ruimtelijk vormgever · [email protected]

De eerste aanleiding voor dit voorstel zijn de talloze keren dat ik langs het Frans Halsplein ben gelopen en mij erover heb verbaasd hoe een plein, dat zo overduidelijk het visitekaartje voor Haarlem-Noord moet zijn, zo onzichtbaar is. De tweede aanleiding is de powerpointpresentatie ‘Dit kan anders’ op de website van Wie Maakt Haarlem. Hierin wordt een alternatief gegeven voor het gemeentelijke beleid inzake de kunstzinnige invulling van openbare ruimte. Bij het huidige beleid wordt een opdracht geformuleerd in kunstgebonden termen, wordt de materiaalkeuze bepaald door maatstaven voor molestbestendigheid en onderhoud, en is de overheid initiatiefnemer en opdrachtgever. Het gevolg van deze aanpak zijn verwaarloosde beelden, die niet (meer) bijdragen aan de identiteit van hun directe omgeving en die veel geld hebben gekost vanwege dure materialen die voor ‘eeuwig’ mee moeten gaan. De betekenis van een kunstwerk wordt niet bepaald door de kwaliteit van het materiaal, maar door de actualiteit van de vorm. Is het daarom niet veel realistischer om uit te gaan van tijdelijke beelden en van materiaal dat gemakkelijk kan worden hergebruikt? We leven in een tijd die zich kenmerkt door een bewustzijn over het effect van menselijk handelen. Het past daarbij dat er bij een ingreep in de openbare ruimte wordt gekeken naar de opbrengst en kosten daarvan: hoe wordt de ingreep waardevol verankerd in de omgeving en hoe verantwoord is de ecologische afdruk? De omgeving Het Frans Halsplein is een bijzondere plek. Het is een van de weinige plaatsen in Haarlem waar de geestgrond waarop Haarlem is ontstaan nog ‘aangeraakt’ kan worden. Geestgronden zijn zeldzaam en archeologisch van grote waarde. Het plein is rond 1300 ontstaan aan het pad dat het noorden en zuiden van Holland met elkaar verbond. De huidige vorm wordt in 1880 getekend door J.D.Zocher, architect van o.a. het Kenaupark en Ripperdapark. Rond het plein kwam een afsluiting van luxe huizen. Meteen daarachter werd het door projectontwikkelaars volgepropt met woninkjes bedoeld voor de snelgroeiende arbeidersbevolking. Bestuur, handel en cultuur bleven echter in het centrum en zuiden van Haarlem. Deze sociale en culturele scheiding werd in de vorige eeuw in Noord sterk gevoeld. Haarlem leek bij de Bolwerken op te houden. Zelfs de fontein op het Frans Halsplein werd door het stadsbestuur een tijdlang stilgelegd, omdat het het verspilling vond. Haarlem-Noord is minder aantrekkelijk geworden nu het winkelbestand afneemt en de jaarlijkse kermis op de Zaanenstraat de enige culturele attractie is. De buurt rondom het Frans Halsplein kampt met te weinig groen en de overlast van verkeer waarop het niet is berekend, maar dat - gewoontegetrouw - nog steeds deze route neemt.

Het gemeentebestuur heeft in het Structuurplan 2020 beloofd de identiteit van de buurten in Noord te versterken. Maar wat betekent dit? Zo’n vraag heeft een zichtbare impuls nodig en de beste plek daarvoor is de echte poort naar Noord: het Frans Halsplein! Voorstel voor een nieuwe invulling

Figuur 1 (foto’s Ap Esenbrink; tekening Douwe IJskamp)

Verankering en verantwoording Het huidige pleinbeeld, met zijn decorwand van luxe huizen en een burgerlijke parkje, markeert eerder het einde van het stadscentrum, dan het begin van Haarlem-Noord. Om dit beeld te relativeren en als verwijzing naar de geschiedenis van de plek wordt in het voorstel het plantsoengras vervangen door helmgras en verandert de fontein in een grote zandbak. Door de weg tussen de Frans Halsstraat en het Frans Halsplein af te sluiten voor verkeer, wordt er een beginnetje gemaakt om auto’s te ontmoedigen nog door de Frans Halsbuurt te gaan. Bovendien maakt het de verkeerssituatie overzichtelijker en het plein toegankelijker. Ten slotte de allerbelangrijkste verandering: op het plein komt een duidelijk zichtbare markering die de blik naar het noorden richt. De ideale kunstenaar voor deze markering is Ap Esenbrink. Esenbrink woont op een steenworp van het plein en maakt al jaren aansprekende en kleurrijke beelden van afvalplastic. Het in Noord gevestigde Dopper kan wellicht behulpzaam zijn bij het vinden van duurzaam materiaal, terwijl het Haarlemse WakaWaka ondersteuning kan bieden om het beeld door middel van zonneenergie te laten stralen. De eerstvolgende stap is om dit voorstel te bespreken met de Frans Halsbuurt. Ondertussen nodig ik iedereen uit om eens naar het Frans Halsplein te gaan en te zoeken naar de identiteit van Haarlem-Noord.

p_ 9

04_winter_2016

Wie Maakt Haarlem

Kweekcafé, plek en podium in de Haarlemmer Kweektuin

Brigitte Kool - van Stokkum & Maaike van Beusekom · Kweekcafé · www.facebook.com/kweekcafe

Met het Kweekcafé willen wij bijdragen aan een bewustere en duurzame wereld, waarin mens, milieu en economie beter met elkaar in balans zijn. Dit willen we bereiken door een plek en een podium te bieden in de Haarlemmer Kweektuin, waar natuur, voedsel, cultuur en design samenkomen. De Haarlemmer Kweektuin [www.haarlemmerkweektuin.nl], de voormalige stadskweektuin in HaarlemNoord, wordt een duurzaam stadspark waar educatie, recreatie en groen elkaar ontmoeten en versterken. Als initiatiefnemers van het Kweekcafé hebben wij in 2014 meegedaan aan een selectieprocedure voor daghoreca in de Haarlemmer Kweektuin en wij zijn toen geselecteerd. Wij werken eraan om onze droom waar te maken op deze bijzondere locatie met een indrukwekkende geschiedenis, de prachtige Springertuin, het centrum voor Natuur- en Milieu Educatie, 5000 m2 kassen, Nederlands Hout en stadslandbouw van De Nieuwe Akker.

Genieten & Inspiratie, illustratie van kanai.nl

Verschil maken Onze ambitie is met het Kweekcafé stap voor stap concreet bij te dragen aan de circulaire economie in Haarlem. Een economie met nieuwe vormen van samenwerking en waardebepaling; waarin afval als grondstof wordt beschouwd, waarin we zelfvoorzienend kunnen worden in energie en misschien zelfs energie kunnen produceren. En … we een van de ondernemers zijn geworden in de Haarlemmer Kweektuin die elkaar kunnen voorzien van voedsel, grondstof, energie, en/of kennis. Waarbij we samen het verschil maken. Haarlems proeftuin Er is een grote groep mensen in Haarlem actief bezig met de transitie van een lineaire naar een meer circulaire economie. Het Kweekcafé in de Haarlemmer Kweektuin wil deze innovators en ‘waarmakers’ een podium bieden en met hen samenwerken. Laat de Haarlemmer Kweektuin een proeftuin van Haarlem zijn. Laten we samen Haarlem maken.

Vertellen & Doen, illustratie van kanai.nl

Adres Haarlemmer Kweektuin & Kweekcafé: Kleverlaan 9, 2023JC Haarlem

Wie Maakt Vianen; in gesprek met Leninn over de Voorstraat Leninn Hernandez · Ruimtelijk ontwerper · [email protected]

Het onderstaande artikel is gepubliceerd in het regionale weekblad ‘Het Kontakt’ [01] van de regio Vianen. De publicatie gaat over een studieproject van Leninn Hernandez, een aanstormend talent die op dit moment stage loopt bij BETACITY en Wie Maakt Haarlem. Vianen Het winkelend publiek in Vianen kon vorige week woensdag in gesprek met student Leninn Hernandez (30) over de invulling van de Voorstraat. Leninn studeert Ruimtelijk ontwerp aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU), met als specialisme stedenbouwkunde. Voor zijn derdejaars-

Wie Maakt Haarlem

04_winter_2016 p_ 10

Leninn bij het presentatiebord op de Voorstraat

project heeft hij de ‘crisis’ in de Viaanse Voorstraat als onderwerp gekozen. Hij heeft inmiddels contact gelegd met centrummanager Hans van Kooten en citymarketeer Suzanne de Mol (citymarketing). Woensdag nodigde Leninn de Vianezen uit om mee te denken over de toekomst van de Voorstraat. “De bedoeling is om aandacht te trekken, zodat er veel mensen mee komen helpen om de Voorstraat van Vianen te activeren en samen de straat tot centrale ontmoetingsplek van Vianen te maken. Voor oudere en jongere mensen en niet alleen als parkeerplaats voor de winkels. Ik wil de mensen graag laten zien waar de kansen van de Voorstraat liggen. Ik denk dan vooral aan cultuur, geschiedenis, architectuur en het winkelaanbod.” Ontmoetingsplaats Leninn heeft zelf al heel duidelijke ideeën over de Voorstraat. Het zuidelijke deel moet zich volgens hem ontwikkelen tot een plek waar mensen in een heel gezellige sfeer kunnen eten en elkaar kunnen ontmoeten. Het middengedeelte blijft een beetje zoals het nu is, namelijk marktterrein. Op het noordelijk deel van de Voorstraat moeten volgens Leninn vooral meer terrassen komen. “Wat mij nu nog tegenstaat, is dat de Voorstraat te veel ingekaderd is. Overal staan lijnen die aangeven waar mensen moeten lopen en waar auto’s mogen parkeren. Ik zou graag een eenduidig straatbeeld zien, zonder grenzen. Vianen is immers vrijstad.” Een grote belemmering is volgens Leninn het parkeergedrag van veel mensen. “Ik denk dat automobilisten zich er niet altijd van bewust zijn dat het vanaf de parkeerplaats op het Evenemententerrein bij het rotonde slechts vier tot vijf minuten lopen is naar de Voorstraat. Maar ik heb het idee dat ze liever een extra rondje rijden om toch maar hier in deze straat te kunnen parkeren. En daar zijn ze al gauw tien minuten mee kwijt.”

Leninn in gesprek met de Vianezen

[01] Het Kontakt [link]

STADSTRENDS

Juan Nibbelink · ruimtelijk vormgever & trendwatcher · [email protected]

Stop met duurzaamheid Wij ontwerpers zouden het welzijn van mensen als uitgangspunt moeten nemen. Maar ik droom vooral van een andere koers, een die duurzaam is in de letterlijke zin van het woord, met een lange houdbaarheidsdatum. Het woord ‘duurzaamheid’ zoals we het nu gebruiken gaat vooral over het optimaliseren van een systeem dat niet langer antwoorden biedt op vragen van vandaag. Laat staan die van morgen. Daarom zie ik circulaire economie als meer dan recyclen, meer dan energie besparen en meer dan ‘footprints’, grondstoffen en nieuwe businessmodellen. Het gaat vooral over mensen. Om cirkels te kunnen sluiten en in elkaar te laten grijpen zijn alle stakeholders nodig; consumenten, ouderen, jongeren en zeker ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Niet meer alles meten langs een economische lat (dat pad loopt dood), maar delen, verbinden en gunnen. Alleen als het mes aan alle kanten snijdt is er werkelijk sprake van welvaart en dus welzijn. Overheidsparticipatie Vanuit de hoek van bekende Haarlemse duurzaamheidsgoeroes en –bedrijven is er nogal wat kritiek op Haarlem als het gaat om het achterblijvende duurzaamheidsbeleid. Hierbij gaat het vooral over het ‘bestuurlijke’ Haarlem, want initiatieven van bedrijven en burgers schieten als paddenstoelen uit de grond. Er circuleren lijsten en boeken van mensen die behoefte voelen deze Haarlemse initiatieven te bundelen en met elkaar in verbinding te brengen. Dat is goed, want zo lijkt e.e.a. in een stroomversnelling te komen.

p_ 11 04_winter_2016

Wie Maakt Haarlem

zaam’ bedoel ik hier ‘zonder houdbaarheidsdatum’, dus een systeem dat niet eindig is, maar dat flexibel en organisch is ingericht om te kunnen anticiperen op veranderingen van nu en in de toekomst. De helft van de lezers is inmiddels afgehaakt, omdat dit allemaal wel heel holistisch klinkt. Wat is er eigenlijk mis met een iets meer holistische benadering?! Behalve misschien doelmatigheid en integriteit moeten we de calvinistische mentaliteit snel achter ons laten. Er is namelijk juist wel behoefte aan mensen die hun hoofd boven het maaiveld durven uit te steken. Waar het in essentie over gaat, is dat ‘de gemeente’ geen ambtelijk apparaat hoort te zijn vol controlesystemen, achterhaalde wetgeving en belangenverstrengeling, maar dat ‘de gemeente’ een groep Haarlemmers is met een gemeenschappelijk belang en geoutilleerd om te participeren in initiatieven uit de stad zelf.

7dagen afval

Samenwerkingen komen op een natuurlijke wijze tot stand als er een klik is of een gemeenschappelijk doel of belang. En als we het hebben over sociale en duurzaamheidsvraagstukken dan is dat ‘gemeenschappelijke’ natuurlijk snel gevonden. Gelukkig vinden we veel mensen bij de gemeente met wie je langs deze weg tot een prettig werkende relatie kunt komen. Daarbij gebruik ik bewust niet het woord ‘ambtenaren’, omdat deze term inmiddels een stigmatiserend beeld op je netvlies projecteert (voor de beelddenkers). Daar zit ‘m wel de zere plek waar ik graag weer even de vinger op leg: het ‘systeem’ voldoet niet meer. Dat kun je zeggen van de economische crisis, de vluchtelingencrisis, de bankencrisis, de vastgoedcrisis, de klimaatcrisis, de winkelcrisis enzovoort. Ook het ambtelijke apparaat past niet meer bij de vragen, noden en behoeften van deze tijd van transitie. Dat zie je in Den Haag, maar dat zie je ook in een gemeentelijk apparaat als dat van Haarlem. Waar je op menselijk niveau veel goodwill kunt vinden, bieden de verticale organisatie van de gemeente, de partijpolitiek en de huidige wetgeving niet de mogelijkheden van samenwerken, vertrouwen en gunnen waar we naartoe moeten om sowieso welke crisis dan ook het hoofd te bieden, maar ook om tot een duurzaam systeem te komen. Met ‘duur-

Designwedstrijd afval scheiden Waar we inmiddels de mond vol hebben van circulaire economie is thuis de basale werkelijkheid dat afval scheiden een soort ‘koken zonder pannen’ is waarbij je het niet erg moet vinden dat je tuin een soort tweede milieuplein is geworden. Loop maar een Blokker binnen en je ziet een enorm assortiment aan afvalbakken, maar niets dat het scheiden van plastic, papier, glas, gft en restafval bedient, laat staan dat zo’n bak in je huis past en gezien mag worden. Uiteraard moet het streven zijn om zo min mogelijk afval te produceren, maar in het proces daarnaartoe kunnen we het scheiden van afval toch wel aangenamer maken? Zeker zolang we nog met tassen vol op de fiets moeten klimmen om het grootste gedeelte van het afval naar een ‘ver-van-je-woonplek’ te vervoeren om het daar in vingerbrekende bakken te proppen. Om die reden organiseert Circus Circulair binnenkort een ontwerpwedstrijd voor een oplossing die deze problematiek kan tackelen.

Uit de praktijk, afval scheiden thuis

over deze uitgave

beeldverantwoording

Wie Maakt Haarlem is een cross disciplinair platform van en voor de nieuwe generatie Haarlems Ruimtelijke Professionals om elkaar te ontmoeten, te inspireren & elkaar verder te helpen. In deze tijd waarin je nadrukkelijker dan ooit samenwerkt met andere professionals probeert Wie Maakt Haarlem een informeel netwerk te vormen tussen geëngageerde Haarlemmers die willen bouwen aan deze stad.

Details p.1 Intro p.1 Onsluiting p.2-3 Event, cartoon p.4-5 Event, foto’s p.4-5 De Straat p. 6-7 Gather p.7-8 Objekts p.8 Noord p.9 Kweekcafé p.10 Wie Maakt Vianen p.10-11 Stadstrends p.11-12

Redactie: Arjan Luiten, Frank den Hertog, Juan Nibbelink, Douwe IJskamp, Peter Oeberius Kapteijn & Tjeerd Gunning Verspreiding & Oplage: Digitaal via website, e-mail & social media. Geen gedrukte oplage. Wil je ons helpen aan een gedrukte versie? Neem contact met ons op!

Wie Maakt Haarlem

04_winter_2016 p_ 12

Arjan Luiten Michel van Bergen Google; bewerkt door Ronald Edwin Stoop Michel van Bergen Uit presentatie Steven Slabbers Gather Ap Esenbrink Douwe IJskamp & Ab Esenbrink Kanai.nl Het Kontakt & Leninn Hernandez Juan Nibbelink