Wetenschappelijke pp j Integriteit g Een praktische benadering Adviesraad d es aad Integriteit teg te t van a Wetenschap ete sc ap
Pim Haselager Donders Institute for Brain, Cognition, and Behaviour
B i it ti Beginsituatie • 2004 Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening (VSNU) - Herziening in 2012 - “Een document waarvan niet iedere wetenschapper kennis had genomen”
• Hernieuwde aandacht voor WI nav schandalen - Affaire Stapel (2011) - Brief aan Decanen Nov 2011
C Commissies i i en vertrouwenspersonen t RU - Ethische commissies participanten onderzoek - Vertrouwenspersoon WI
- Ethische commissie WI - Werkgroep WI (2012) - Adviesraad Integriteit van Wetenschap (2013)
R Rapport tU Universitaire i it i Werkgroep W k WI • Oktober 2012 - De regels zijn duidelijk - Het gaat om de naleving - Fatsoen moet je doen
- Aandacht voor WI in alle fasen van de wetenschappelijke carrière, van student tot hoogleraar - Goed voorbeeld geven
• Lijsten Lij t mett tte ondernemen d acties ti iinzake k b borging i van WI
Actiepunten werkgroep
Adviesraad Integriteit van Wetenschap
• Aanloop maart 2013 • Eerste werkzaamheden mei 2013 • Formele installatie september 2013 • 2 keer per jaar bijeenkomsten • Leden uit alle faculteiten • Webpage • http://www.radboudnet.nl/int egriteit/adviesraad/adviesraa d/
T k Taakopvatting tti AIW
G Groslijst lij t taken t k AIW • Algemeen - Bronnen: Taakomschrijving AIW door CvB CvB, voorjaar 2013; Eindrapport Universitaire werkgroep wetenschappelijke integriteit, najaar 2012; “Te ondernemen acties”, bijlage bij eindrapport. - De inrichting van een webpagina Integriteit van Wetenschap (IvW) - Het initiëren van algemeen toegankelijke activiteiten, bijv. gericht op training en bewustwording, op het terrein van IvW (lezingen, symposia, werkconferenties) - Adviseren over mogelijke invulling van een eed zodat dit gebeurt op een zinvolle en zichtbare manier tijdens een bijeenkomst met cachet cachet. - Organiseren interfacultaire uitwisseling best practices op het gebied van IvW. - In het facultair jaarverslag rapporteren over activiteiten die zijn ondernomen op het gebied van IvW
G Groslijst lij t taken t k AIW Onderzoek • Stimuleren van het opstellen van een standaardregeling primaire onderzoeksdata, die per faculteit of onderzoeksinstituut nader kan worden inen aangevuld. • Het initiëren van bijeenkomsten waarin onderzoeksinstituten best practices uitwisselen: bijv bijv. over het scheppen van een goed onderzoeksklimaat • Adviseren bij de instructie van jonge onderzoekers. • Bevorderen dat in het SEP en in het universitair protocol voor zelfevaluatie en externe beoordeling van onderzoek aandacht is voor aspecten van wetenschappelijk integer handelen
G Groslijst lij t taken t k AIW Onderwijs j • Het initiëren van bijeenkomsten waarin opleidingen best practices uitwisselen: hoe zorg je dat wetenschappelijke integriteit in alle fasen van een opleiding aan bod komt? • Het initiëren van activiteiten gericht op training en bewustwording van aspecten van wetenschappelijke integriteit integriteit. Adviseren over een jaarprogramma van algemeen toegankelijke (onderwijs)activiteiten op het terrein van Wetenschappelijke Integriteit, zoals Ethos of Science • Adviseren over de ontwikkeling van een module Wetenschappelijke integriteit BKO
I Inventarisatie t i ti benodigdheden b di dh d en ‘best ‘b t practices’ ti ’ onderwijs d ij • Gesprekken p over uitwerkingen g van aanbevelingen g van het rapport pp uit 2012, en de mogelijke ondersteuning vanuit AIW Thema s • Thema’s - Wat is opgenomen - Wat wilt u nog opnemen - Hoe kan de AIW ondersteunen
• Zomer 2013 (15 onderwijsinstituten) • Herfst 2013 ((18 onderzoeksinstituten)) • Inventariseren, initiëren, en zoeken naar balans - tussen behoefte aan eenvormigheid g ((vermijding j g van onnodige g variatie), ), en behoefte aan individualiteit (vermijding van knellend keurslijf) - Unificatie waar het kan, individualiteit waar nodig - De adviesraad adviseert, maar schrijft niet voor
Leidraad vragen aan onderwijsinstituten • Algemene vragen - welke cursusonderdelen in bachelor, master en welke docenten ( ki h d lijk methode, (vakinhoudelijk, th d fil filosofie)? fi )?
• Toepassing van de principes van goed wetenschappelijk onderzoek - T Toetsing t i in i b bachelor h l en master t scripties i ti ((verantwoording t di werkwijze k ij iin scriptie/publicatie)
• De sociale dimensie van wetenschappelijk onderzoek - samenwerking en concurrentie, prestatiedruk, omgang met begeleiders en medestudenten
• Gedragscodes, protocollen, vertrouwenspersonen - Hoe raken studenten bekend met deze zaken
Leidraad vragen aan onderzoeksinstituten 1. Op welke wijze worden WI dilemma’s en vragen (ook m.b.t. grensgevallen) in het instituut bespreekbaar gemaakt? 2. Is er een ‘stappenplan’ die aan alle promovendi en andere onderzoekers bekend is, en die hen helpt als zij met een vraag of probleem worden geconfronteerd? 3. Heeft het instituut een protocol t.a.v datamanagement, waarin is vastgelegd waar data worden opgeslagen, hoe ze worden opgeslagen, hoe de toegankelijkheid is geregeld, hoe analyses plaatsvinden en waar de protocollen van analyses geregistreerd worden? 4. Welke voorschriften/afspraken hanteert het instituut voor de verantwoording van de gevolgde werkwijze ten behoeve van de controleerbaarheid van onderzoek bij een artikel/proefschrift? 5. Hoe komen aspecten van IvW in de promotieopleiding aan de orde?
Overzichten resultaten
Enige observaties onderzoek • Het bespreekbaar maken van integriteitsvraagstukken, ook met betrekking tot de grijze gebieden, is vooral incidenteel gebeurd. • Als gevolg van de affaires werd de Gedragscode verspreid maar volgens enkele directeuren niet gelezen. Eén instituut vraagt de belangrijkste regelingen in samenvatting op de website te plaatsen. Een ander instituut heeft eigen korte Principles of good scientific practice opgesteld • Het onderwerp co auteurschap wordt meer besproken. De afspraken hierover verschillen sterk: wel/niet coauteur als men begeleider, promotor, subsidieaanvrager, betrokken analist of betrokken statisticus is. • Op het gebied van datamanagement is veel gebeurd gebeurd, maar van integrale integrale, centrale data opslag is nog geen sprake. Met één uitzondering zijn de instituten ervan overtuigd dat dit moet gaan gebeuren. • Er is geen wegwijzer hoe te handelen bij integriteitsvraagstukken. De meeste instituten willen de werkwijze rond vertrouwens/contactpersonen en afstemming met de universitair vertrouwenspersoon nader bespreken.
E i observaties Enige b ti onderwijs d ij • In alle opleidingen p g wordt in modules Academische vaardigheden g aandacht gegeven aan meer praktische aspecten van integriteit • Er zijn verschillen in mate van systematische aandacht voor deze onderwerpen, variërend van ‘her en der’ tot systematische inbouw in het curriculum • Een aantal directeuren pleit ervoor meer aandacht te geven aan de docenten en aan de vraag hoe vooral beginnende docenten al dan niet binnen de BKO beter geëquipeerd kunnen worden om integriteit van wetenschap p in het onderwijs j een p plaats te g geven. • De inhoud van onderwijs in integriteit wordt mede bepaald door de onderzoekspraktijk in het aanpalend onderzoeksinstituut. Vooral met betrekking tot de valkuilen in het ‘grijze gebied’ is dit belangrijk.
S Suggestie ti voor ‘best ‘b t practice’ ti ’ onderzoek d k • Vertrouwenspersonen p - bijeenkomst 12 juni 2014 (21 deelnemers, 8 vertrouwenspersonen)
V t Vertrouwenspersonen
• Suggestie: ‘Huisartsenmodel’ - Aanhoren, ordenen & inventariseren, informeren, adviseren, doorsturen - Betreft het echt WI (in onderscheid van bv. arbeidsconflict)? - Is er echt sprake van het willen indienen van een klacht klacht, zo ja welke?
• Anonimiteit kan gegarandeerd worden tot indienen van een klacht • Rol ivm voorlichtingsactiviteiten, workshops, signaleren aandachtspunten ed. • Onderlinge communicatie & afstemming (jaarlijkse bijeenkomst vertrouwenspersonen)
Datamanagement • Uitgangspunten g g p - een antwoord op de wens tot transparantie vanuit overheid, subsidiegevers en publiek, - het vergroten van de mogelijkheden tot kennisdeling en kennisaccumulatie en - het vergroten van de controleerbaarheid en replicatie replicatie.
• Kernpunten universitair beleid - onderzoeksdata, behorend bij publicaties, moeten minimaal 10 jaar worden opgeslagen; - onderzoeksdata bij scripties moeten worden opgeslagen; - toegankelijkheid van de data moet worden geregeld; g of de eigen g laptop p p zijn j g geen optie p meer voor opslag p g van - mobiele informatiedragers data; - de universiteit zorgt voor de nodige opslagfaciliteiten en voor ondersteuning van onderzoekers, de onderzoekers (onderzoekleiders) zijn zelf verantwoordelijk.
Datamanagement • Stuurgroep Research Data Management - Twee projectgroepen:
• Pilot Donders Instituut (Cognitive Neuroscience) - Een pilot in het Donders Instituut voor de opslag en het management van zeer g grote databestanden.
• Project kleine databestanden - Relatief kleine databestanden kunnen worden opgeslagen pg g in bijvoorbeeld j DANS of in een RU-repository, in ontwikkeling obv METIS
S Suggestie ti voor ‘best ‘b t practice’ ti ’ onderwijs d ij • Leerlijn wetenschappelijke integriteit in opleidingen - 1e Jaars psychologie, cursus ‘academisch ethos’ kan als voorbeeld dienen ivm propedeuse - De ‘academisch ethos’ zou verder aandacht dienen te krijgen in methoden en vaardigheden colleges, werkgroepen en lab-cursussen, zodanig dat theorie en praktijk niet van elkaar gescheiden blijven. - De leerlijn dient een duidelijke ontwikkeling te bevatten: - van eerstejaars bachelorstudenten worden andere capaciteiten en te verrichten werkzaamheden verwacht dan van masterstudenten en promovendi.
L Leerlijnen lij • Bijeenkomst j WAI 15 jjuni 2014 - Goede verwevenheid tussen onderwijs en onderzoek. De onderzoeksinstituten moeten worden betrokken bij het ontwerp van deze leerlijn - Niet gericht op aparte cursussen, maar verweven met bestaand onderwijs - Bv Statistiek Statistiek, Presentatievaardigheden Presentatievaardigheden, Oriëntatie op de arbeidsmarkt, arbeidsmarkt Onderzoeksvaardigheden, Filosofie, maar ook discipline specifieke vakken
• Mogelijke opbouw -
P: kennismaking met wetenschappelijk instituut, principes, omgaan met kennis B2: Praktijkvoorbeelden, ervaringen, kennis opdoen B3: Zelf toepassen (m.n. in bachelorscriptie). p ((vanwege g nieuwe instroom)) en zelf toepassen p M1: Initiatie opnieuw M2: Principes en vaardigheden volledig eigen gemaakt. Je ook kunnen uitspreken over werk en werkwijze van anderen.
Leerlijn matrix Kunstmatige Intelligentie • In ontwikkeling • Mogelijke template -
theme T in course C in year X (and possibly in course D in year Y) On level of skill Z (e.g. supervised, autonomous), in work form P (e.g. lecture, lab), checked through exam/test Q with credits/sanctions A or B
‘Overige’ aktiviteiten • Ethos of science • Jonge academici - Toneelvoorstelling WI
• Cursussen Centrum voor Ethiek - Toegesneden op Instituut of onderwerp
• Eed - Subcommissie
